Sygn. akt: KIO 2280/19
WYROK
z dnia 27 listopada 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza
w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 listopada 2019
r. w Warszawie odwołania
wniesioneg
o do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 listopada 2019 r. przez
Politechnikę Śląską z siedzibą w Gliwicach,
w
postępowaniu prowadzonym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju z siedzibą
w Warszawie,
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności
stwierdzenia nieważności złożonego przez Odwołującego wniosku o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu oraz powtórzenie czynności badania tego wniosku;
Kosztami postępowania obciąża Narodowe Centrum Badań i Rozwoju i:
zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18 600 zł 00 gr
(słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: …………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju prowadzi w trybie partnerstwa
innowacyjnego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. Opracowanie
i
dostawa innowacyjnych pojazdów bezemisyjnego transportu publicznego. Wartość
zamówienia jest większa niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy Pzp. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej 15 lipca 2019 r. pod numerem 2019/S 134-329119.
W dniu 12 listopada 2019 r. wykon
awca Politechnika Śląska wniósł odwołanie wobec
uznania przez Zamawiającego, że Odwołujący nie wykazał umocowania dr hab. inż. A. T.
Prof. PŚ do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i w konsekwencji
uznania, że wniosek był nieważny i w związku z tym nie może być brany przez
Zamawiającego pod uwagę. Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów: art.
99 ustawy Kc w zw. z art. 104 Kc w zw. z art. 65 § 1 Kc z art. 14 ustawy Pzp.
Odwołujący wskazał, że pismem z 13 września 2019 r. działając w trybie art. 26 ust.
3a ustawy Pzp Zamawiający wezwał go do złożenia opatrzonego kwalifikowanym podpisem
elektronicznym osób upoważnionych do działania w imieniu Odwołującego pełnomocnictwa
dla dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ do samodzielnego reprezentowania Odwołującego w
postępowaniu, w szczególności do złożenia w imieniu Odwołującego wniosku
o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz JEDZ. Zamawiający podkreślił, że
uzupełniany dokument pełnomocnictwa powinien potwierdzać istnienie umocowania
p
ełnomocnika (tj. dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ) do dokonania czynności, tj. złożenia wniosku o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu i JEDZ, w momencie ich dokonywania. Użyte
przez Zamawiającego sformułowanie „w momencie ich dokonywania” zostało podkreślone i
pogrubione. W wyznaczonym terminie Odwołujący przesłał Zamawiającemu opatrzone
kwalifikowanym podpisem elektronicznym pełnomocnictwo udzielone przez prof. dr hab. inż.
A. M.
(tj. Rektora Politechniki Śląskiej) dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ, tj. osobie, która w imieniu
Odwołującego złożyła wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Odwołujący podniósł, że jakkolwiek przedmiotowe pełnomocnictwo zostało udzielone
20 września 2019 r., to z jego treści wynika, że dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ została
upowa
żniona przez prof. dr hab. inż. A. M. do reprezentowania Odwołującego „w zakresie
podpisania i złożenia standardowego formularza jednolitego europejskiego dokumentu
zamówienia (JEDZ) oraz wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nr 30/19/PI o
udzie
lenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Opracowanie i dostawa
typoszeregu
innowacyjnych
pojazdów
bezemisyjnego
transportu
publicznego”,
prowadzonego w trybie partnerstwa innowacyjnego, w momencie ich dokonywania wraz
z wymaganymi przez zama
wiającymi dokumentami”.
Odwołujący wskazał, że pomimo tak złożonego pełnomocnictwa pismem z 30
października 2019 r. Zamawiający poinformował Odwołującego, że uznał, iż nie wykazał on
umocowania dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu i w konsekwencji uznaniu, że złożony przez Odwołującego wniosek był
nieważny i nie może być brany przez Zamawiającego pod uwagę. Uzasadniając swoje
stanowisko Zamawiający podał, że „Mocodawca w osobie Rektora pana prof. A. M. udziela w
nim pełnomocnictwa dla pani A. T. w czasie teraźniejszym („upoważniam”). W
pełnomocnictwie znajduje się wskazanie, że umocowanie następuje „w momencie ich
dokonywania” odnoszące się do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu oraz JEDZ, jednak nie stanowi ono wprost potwierdzenia istnienia
umocowania w dacie dokonywania tych czynności przez panią A. T.”.
Kwestionując stanowisko Zamawiającego Odwołujący powołał się na orzecznictwo
Krajowej Izby Odwoławczej, z którego wynika, że pełnomocnictwo jest jednostronną
czynnością prawną, jednostronnym oświadczeniem woli mocodawcy, uprawniającym
pełnomocnika do działania w jego imieniu w określonym zakresie. W związku z tym,
stosownie do art. 65 § 1 Kc, który z uwagi na to, że przepisy ustawy Pzp nie zawierają w tym
zakresie odmiennych regulacji, znajduje zastosowanie w związku z art. 14 ust. 1 ustawy Pzp,
powinno być tak tłumaczone, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których
zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Okoliczności te
mogą mieć bowiem istotny wpływ na wynik tego tłumaczenia. Odwołujący przywołał również
orzecznictwo Sądu Najwyższy, z którego wynika, że zgodnie z art. 65 § 1 Kc, oprócz
kontekstu językowego, przy interpretacji oświadczenia woli powinno się brać pod uwagę
także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tzw. kontekst sytuacyjny, na który
składają się w szczególności dotychczasowe doświadczenia stron. Podniósł, że Sąd
Najwyższy w wyroku z 8 października 2004 r., sygn. akt V CK 670/03 wskazał, iż przyjęta na
tle art. 65 Kc w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995
r., III CZP 66/95 i późniejszych orzeczeniach Sądu Najwyższego tzw. kombinowana metoda
wykładni przyznaje w przypadku oświadczeń woli składanych innej osobie pierwszeństwo
temu znaczeniu oświadczenia, które rzeczywiście nadawały mu obie strony w chwili jego
złożenia (subiektywny wzorzec wykładni).
Zdaniem Odwołującego, w orzecznictwie przyjmuje się, że w odpowiedzi na
wezwanie w trybie a
rt. 26 ust. 3a ustawy Pzp możliwe jest złożenie pełnomocnictwa z datą
jego wystawienia, która jest datą późniejsza niż dzień składania wniosku o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu, byleby z pełnomocnictwa tego wynikało, że na dzień złożenia
takiego wni
osku pełnomocnik był umocowany. Tak przykładowo wskazała Krajowa Izba
Odwoławcza w wyroku z 9 sierpnia 2019 r., sygn. akt KIO 1443/19 podkreślając, że
prawidłowe pełnomocnictwo przedłożone na wezwanie zamawiającego winno potwierdzać
istnienie umocowania do
dokonania danej czynności na dzień jej dokonania. Zatem możliwe
jest przedłożenie pełnomocnictwa z datą adekwatną do daty dokonania czynności, a także
z
datą późniejszą, jeżeli z treści pełnomocnictwa wynika, iż pełnomocnik był umocowany do
dokonania czyn
ności w chwili jej dokonania np. w chwili złożenia oferty.
Ponadto Odwołujący podniósł, że naczelne zasady postępowania o udzielenie
zamówienia wymagają, aby wezwanie było jasne i precyzyjne, sformułowane w sposób
dający wykonawcy wiedzę, co w złożonych przez wykonawcę dokumentach Zamawiający
kwestionuje i dlaczego.
Odwołujący podkreślił, że złożone przez niego pełnomocnictwo z 20 września 2019 r.
zostało złożone w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z dnia 13 września 2019 r. do
złożenia opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym osób upoważnionych do
działania w imieniu Odwołującego pełnomocnictwa dla dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ do
samodzielnego reprezentowania Odwołującego w postępowaniu, w szczególności do
złożenia w imieniu Odwołującego w imieniu Odwołującego wniosku o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu oraz JEDZ. Odwołujący kierując się zarówno swoją znajomością
przepisów prawa, jak również treścią wezwania z 13 września 2019 r., był w pełni świadomy,
że uzupełniany dokument pełnomocnictwa powinien potwierdzać istnienie umocowania
pełnomocnika do dokonania czynności, tj. złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału
w
postępowaniu i JEDZ, w momencie ich dokonywania, tj. na dzień złożenia wniosku
o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz JEDZ. Nie uszło uwadze Odwołującego, że
użyte przez Zamawiającego w wezwaniu do uzupełnienia dokumentów sformułowanie
„w momencie ich dokonywania” zostało podkreślone i pogrubione.
W ocenie Odwołującego kontekst sytuacyjny sprawy cechował się tym, że wolą
Odw
ołującego było zadośćuczynieniu wezwaniu Zamawiającego. i wykazanie woli
skutecznego umocowania dla dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ do reprezentowania Odwołującego
w całym postępowaniu, w tym w szczególności do wykazania i potwierdzenia, że na dzień
złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i JEDZ była ona umocowana
do dokonania tychże czynność. Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, gdy Odwołujący
mając świadomość treści wezwania i konsekwencji płynących z błędnego uzupełnienia
pełnomocnictwa podejmuje inicjatywę i przedkłada pełnomocnictwo, z którego miałoby
wynikać, że prof. dr hab. inż. A. M. upoważnia dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ do reprezentowania
Odwołującego na dzień udzielenia przedmiotowego pełnomocnictwa, tj. kilkadziesiąt dni po
dniu,
w którym został złożony wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz
JEDZ.
Odwołujący powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2016 r., sygn. akt
II PK 276/15, w którym stwierdzono, że jeżeli w świetle innych reguł wykładni nie da się
j
ednoznacznie ustalić sensu oświadczenia woli, to należy przyjąć takie jego znaczenie, jakie
nie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, a które pozwala
osiągnąć cel składającego oświadczenie woli, przy założeniu, że jest on osobą działającą
racjonalnie, a
więc dobierająca efektywne środki działania dla osiągnięcia zamierzonego
celu. Przy wykładni oświadczeń woli postuluje się przy tym życzliwą ich interpretację
wspomagającą uznanie czynności prawnej za ważną.
Odwołujący podniósł, że pełnomocnictwo z 20 września 2019 r. nie może być
interpretowane w oderwaniu od pełnomocnictwa z 5 sierpnia 2019 r. Pierwsze z nich nie
zostało opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, to jednak zostało udzielone
w formie pisemnej i wynika z niego um
ocowanie do działania w imieniu Odwołującego przez
dr hab. inż. A. T. Prof. PŚ. W związku z tym pełnomocnictwo z 20 września 2019 r. powinno
być interpretowane z uwzględnieniem kontekstu udzielenia pełnomocnictwa z 5 sierpnia
2019 r.
Zdaniem Odwołującego, użyte w treści pełnomocnictwa z 20 września 2019 r.
sformułowanie „upoważniam” nie może być interpretowane z pominięciem pozostałej treści
tegoż pełnomocnictwa. W szczególności powinno być wykładane z uwzględnieniem
sformułowania „w momencie ich dokonywania”. A zatem nie odnosi się ono tylko do
czynności podejmowanych przez Odwołującego od 20 września 2019 r., ale również do
wcześniejszych czynności, w tym w szczególności do wniesienia wniosku o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu oraz JEDZ. Skoro zatem na 20 września 2019 r. do złożenia
wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz JEDZ już doszło, to właśnie
poprzez użycie sformułowania „w momencie ich dokonywania" prof. dr hab. inż. A. M.
działając w imieniu Odwołującego wyraził swoją wolę upoważnienia dr hab. inż. A. T. Prof.
PŚ na dzień ich dokonania. Innymi słowy sformułowanie „w momencie ich dokonywania”
należy tłumaczyć jako „na dzień, w którym zostały dokonane”. Odwołujący podkreślił, że
użyte w pełnomocnictwie z 20 września 2019 r. sformułowanie „w momencie ich
dokonywania” zostało wprost zaczerpnięte przez Odwołującego z wezwania Zamawiającego.
Odwołujący zatem literalnie zastosował się do wezwania Zamawiającego z 13 września 2019
r.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia decyzji o uznaniu
i
poinformowaniu Odwołującego, że złożony przez niego wniosek o dopuszczenie do udziału
w
postępowaniu jest nieważny i nie będzie brany pod uwagę oraz dokonania ponownej
oceny złożonego przez Odwołującego wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron i dowody przedstawione na rozprawie, Izba
ustaliła, co następuje:
Odwołujący przedstawił wraz z wnioskiem o dopuszczenie do udziału
w
postępowaniu skan pełnomocnictwa z 5 sierpnia 2019 r. udzielonego dr hab. inż. A. T.
przez Rektora Politechniki Śląskiej prof. dra hab. inż. A. M. do podpisania w imieniu
Politechniki Śląskiej standardowego formularza Jednolitego Europejskiego Dokumentu
Zamówienia (JEDZ) oraz wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia prowadzonym w trybie partnerstwa innowacyjnego dotyczącego Opracowania i
dostawy typoszeregu innowacyjnych pojazdów bezemisyjnego transportu publicznego. Do
skuteczności czynności prawnej wywołującej skutki finansowe wymagana jest każdorazowo
kontrasygnata kwestora lub jego zastępcy. Niniejsze pełnomocnictwo jest równocześnie
upoważnieniem, w rozumieniu art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (j.t. Dz. U. z 2019 r. poz. 869)
. Pełnomocnictwo nie miało formy elektronicznej,
nie zostało opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym (okoliczność bezsporna).
Pismem z 13 września 2019 r. Zamawiający wezwał Odwołującego, na podstawie art.
26 ust
. 3a ustawy Pzp, do uzupełnienia opatrzonego kwalifikowanym podpisem
elektronicznym osób upoważnionych do udzielenia pełnomocnictwa w imieniu wykonawcy
pełnomocnictwa dla pani prof. A. T. do samodzielnego reprezentowania wykonawcy w
niniejszym postępowaniu, w szczególności do złożenia w imieniu wykonawcy wniosku o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz JEDZ. W treści wezwania Zamawiający
stwierdził, że do wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu załączono skan
pełnomocnictwa dla pani A. T. udzielonego w formie pisemnej przez Rektora – pana prof. A.
m.
, który to skan nie został jednak opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Taki
skan stanowi elektroniczną kopię pisemnego pełnomocnictwa, niepoświadczoną za
zgodność z oryginałem. Ponadto Zamawiający wskazuje, że w treści pełnomocnictwa,
którego kopia została przedłożona przez Wykonawcę, błędnie przytoczono nazwę
postępowania i nie wskazano numeru referencyjnego, co rodzi wątpliwości Zamawiającego,
czy Pełnomocnik ma być umocowany w niniejszym postępowaniu. Zamawiający wymaga
przedłożenia oryginału pełnomocnictwa udzielonego w formie elektronicznej, tj. w formie
dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym osoby
albo osób upoważnionych do udzielenia tego pełnomocnictwa w imieniu Wykonawcy.
Zamawiający informuje nadto Wykonawcę, że za wystarczające uzna również
przedstawienie elektronicznej kopii pełnomocnictwa udzielonego w formie pisemnej,
poświadczonej elektronicznie za zgodność z oryginałem przez notariusza zgodnie z
przepisami ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie. Zamawiający zwraca nadto
uwagę, że dokument pełnomocnictwa powinien potwierdzać istnienie umocowania
pełnomocnika do dokonania czynności, tj. złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu i JEDZ, w momencie ich dokonywania.
W odpowiedzi na wezwanie Odwołujący przedstawił pełnomocnictwo z 20 września
2019 r. udzielone
dr hab. inż. A. T. przez Rektora Politechniki Śląskiej prof. dra hab. inż. A.
M.
Pełnomocnictwo zostało złożone w postaci elektronicznej i opatrzone kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
i obejmowało umocowanie do reprezentowania Politechniki
Śląskiej w zakresie podpisania i złożenia standardowego formularza jednolitego
europejskiego dokum
entu zamówienia (JEDZ) oraz wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu nr 30/19/PI o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest
„Opracowanie i dostawa typoszeregu innowacyjnych pojazdów bezemisyjnego transportu
publicznego”, prowadzonego w trybie partnerstwa innowacyjnego, w momencie ich
dokonywania wraz z wymaganymi przez zamawiającego dokumentami. Do skuteczności
czynności prawnej wywołującej skutki finansowe wymagana jest każdorazowo kontrasygnata
kwestora lub jego zastępcy.
Pism
em z 30 października 2019 r. Zamawiający poinformował Odwołującego
o
stwierdzeniu nieważności wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu złożonego
przez Wykonawcę Politechnika Śląska za pośrednictwem systemu Elektronicznej Platformy
Usług Administracji Publicznej ePUAP, z powodu złożenia wadliwego umocowania.
Uzasadniając swoją decyzję Zamawiający powołał się na przepis art. 10a ust. 5 ustawy Pzp
oraz przedstawił definicję kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Zamawiający wskazał,
że: w toku badania i oceny złożonych wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
Zamawiający ustalił, że skan pełnomocnictwa z dnia 5 sierpnia 2019 r., dołączony do
wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, złożono bez zachowania wymaganej
prawem formy elektr
onicznej. Natomiast uzupełnione pełnomocnictwo datowane na 20
września 2019 r. zostało udzielone po terminie składania wniosków o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu. Mocodawca w osobie Rektora pana prof. A. M. udziela w nim
pełnomocnictwa dla pani A. T. w czasie teraźniejszym („upoważniam”). W pełnomocnictwie
znajduje się wskazanie, że umocowanie następuje „w momencie ich dokonywania” odnosząc
się do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz JEDZ, jednak nie
stanowi ono wprost potwierdzenia istnienia umocowania w dacie dokonywania tych
czynności przez panią A. T. Odwołujący przytoczył fragmenty uzasadnień orzeczeń Krajowej
Izby Odwoławczej, podkreślając następujące tezy z tych uzasadnień: możliwe jest
przedłożenie pełnomocnictwa z datą adekwatną do daty dokonania czynności, a także z datą
późniejszą, jeżeli z treści pełnomocnictwa wynika, iż pełnomocnik był umocowany do
dokonania czynności w chwili jej dokonania np. w chwili złożenia oferty; w przypadku, gdy
pełnomocnik dokonywał czynności w postępowaniu na podstawie pisemnego
pełnomocnictwa, wykonawca może je uzupełnić w formie elektronicznej, z tymże z jego
treści musi wynikać, że na dzień dokonywania czynności pełnomocnik był już do tego
upoważniony. Tymczasem z treści uzupełnionego pełnomocnictwa taka okoliczność nie
wynikała. Zamawiający poinformował, że Wykonawca Politechnika Śląska w dniu składania
wniosku o dopuszczenie do udziału w niniejszym postępowaniu nie wykazała istnienia
umocowania dla pani A. T.
do jego złożenia. W związku z powyższym wniosek o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu złożony przez wyżej wymienionego Wykonawcę
jest nieważny, a w konsekwencji w ogóle nie może być brany pod uwagę przez
Zamawiającego w niniejszym postępowaniu.
I
zba zważyła, co następuje:
Na
wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu
zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować
poniesienie
przez niego szkody polegającej nieuzyskaniu zamówienia.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 10a ust. 5 ustawy Pzp, o
ferty, wnioski o dopuszczenie do udziału
w
postępowaniu oraz oświadczenie, o którym mowa w art. 25a, w tym jednolity dokument,
sporządza się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej i opatruje się
kwalifikowanym podpisem elektronicznym..
Stosownie do art.
99 § 1 Kc, jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest
szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej
samej formie.
Zgodnie z art. 26 ust. 3a ustawy Pzp, j
eżeli wykonawca nie złożył wymaganych
pełnomocnictw albo złożył wadliwe pełnomocnictwa, zamawiający wzywa do ich złożenia
w
terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia oferta wykonawcy podlega
odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania.
Nie ulega wątpliwości, że w świetle przytoczonych wyżej przepisów, wniosek
o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz dokument JEDZ składane są w postaci
elektronicznej pod rygorem nieważności, w związku z czym pełnomocnictwo do ich złożenia
powinno być udzielone w tej samej formie. Jednocześnie przepisy ustawy Pzp wprost
stanowią, że pełnomocnictwo jest dokumentem podlegającym uzupełnieniu na wezwanie
Zamawiającego.
Rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy wymagało oceny, czy Zamawiający
prawidłowo uznał, że z uwagi na formę pierwszego ze złożonych pełnomocnictw oraz datę
wystawienia i treść drugiego z nich, Odwołujący nie wykazał umocowania osoby, która
w
jego imieniu złożyła wniosek od dopuszczenie do udziału w postępowaniu i dokument
JEDZ.
W pierwszej kolejności podkreślić należy, że zasadność zaskarżonej czynności
Zamawiającego podlegała ocenie Izby w kontekście okoliczności faktycznych i prawnych
przedstawionych w
uzasadnieniu tej czynności. Zasady udzielania zamówień publicznych,
takie jak
przejrzystość postępowania oraz równe traktowanie wykonawców i zachowanie
uczciwej konkurencji (art. 7 ust. 1 ustawy Pzp)
, wymagają od zamawiającego
zakomunikowania wykonawcom, na jakiej podstawie podjęte zostały decyzję
uniemożliwiające im dalszy udział w postępowaniu. Uzasadnienie faktyczne tej czynności
powinno wyczerpująco obrazować, jakie przyczyny legły u podstaw decyzji zamawiającego,
tak aby wykonawca, gdy oceny zamawiającego nie podziela, mógł się do wskazanych przez
zamawiającego uchybień ustosunkować. W związku z powyższym zasadność zarzutów
o
dwołania może być oceniana w kontekście okoliczności, które zostały przez zamawiającego
przedstawione jako uzasadniające podjętą przez niego decyzję, natomiast okoliczności
wskazywane dopiero w toku postępowania odwoławczego (np. w odpowiedzi na odwołanie),
które nie zostały zakomunikowane wykonawcy we właściwym czasie, nie mogą prowadzić do
uznania czynności zamawiającego za zasadną.
W rozpoznawanej sprawie Zamawiający, uzasadniając stwierdzenie nieważności
wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu złożonego przez Odwołującego, poza
opisaniem przebiegu postępowania w tym zakresie i zacytowaniem fragmentów uzasadnień
wyroków Izby, ograniczył się do stwierdzenia, że w pełnomocnictwie znajduje się wskazanie,
że umocowanie następuje „w momencie ich dokonywania” odnosząc się do złożenia wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz JEDZ, jednak nie stanowi ono wprost
potwierdzenia istnienia umocowania w dacie dokonywania tych czynności przez A. T.
Zamawiający nie przedstawił jednak szerszego wywodu, który wyjaśniałby, dlaczego doszedł
do takiego wniosku i jaką według niego treść powinno mieć prawidłowo uzupełnione
pełnomocnictwo.
Izba podziela stanowisko Odwołującego, że do oceny pełnomocnictw składanych
w
postępowaniu o udzielenie zamówienia, znajduje zastosowanie – na mocy art. 14 ust. 1
ustawy Pzp
– przepis art. 65 § 1 Kc, określający zasady wykładni oświadczeń woli. Zgodnie
z tym przepisem, o
świadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na
okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone
zwyczaje.
Ponadto Odwołujący słusznie zwrócił uwagę na wypływające z orzecznictwa Sądu
Najwyższego dyrektywy co do powinności dokonywania życzliwej interpretacji oświadczeń
woli, wspomagającej uznanie czynność prawną za ważną (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
14 grudnia 2016 r., sygn. akt II PK 276/15).
Nieuwzględnienie tych wytycznych w toku
postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, może prowadzić do wniosków i ocen
godzących w określoną w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp zasadę proporcjonalności. W ocenie Izby
do takiej sytuacji doszło w niniejszej sprawie.
Ocena umocowania pani A. T.
do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu powinna być dokonana z uwzględnieniem okoliczności, w jakich
pełnomocnictwo zostało udzielone. W związku z tym ocena taka nie może abstrahować ani
od treści pierwotnie przedłożonego pełnomocnictwa i przyczyn uznania go za nieprawidłowe,
ani od treści wezwania do jego uzupełnienia i sposobu zastosowania się do tego wezwania.
Zdaniem Izby Zamawiający zaniechał dokonania takiej wszechstronnej oceny, o czym
świadczy fakt, że w przedstawionym uzasadnieniu swojej czynności w żadnej mierze nie
odniósł się do wskazanych wyżej okoliczności.
Po pierwsze, należało wziąć pod uwagę, że chociaż pełnomocnictwo załączone do
wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu było niewątpliwie nieprawidłowe ze
względu na niezachowanie formy, to jednak wyrażało ono wolę mocodawcy w zakresie
umocowania pani A. T.
do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
(nieznaczna nieścisłość we wskazanej w tym pełnomocnictwie nazwie postępowania nie
uzasadnia
– zdaniem Izby – wątpliwości co do tego, jakiego postępowania ono dotyczy).
Wola ta została uzewnętrzniona przed dokonaniem czynności przez pełnomocnika.
Następnie należało uwzględnić fakt, że pełnomocnictwo z 20 września 2019 r. było
analogiczne co do treści, a jednocześnie spełniało – niewypełnione przez wcześniejsze
pełnomocnictwo – wymagania co do formy. Przedstawione przez Zamawiającego
uzasadnienie nie odpowiada na pytanie, dlaczego zestawienie powyższych faktów nie
doprowadziło go do wniosku, że – przy interpretacji pełnomocnictw zgodnie z 65 § 1 Kc –
pani A. T.
była na dzień złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
umocowana do dokonania tej czynności w imieniu Politechniki Śląskiej.
Po drugie,
należało uwzględnić treść wezwania do uzupełnienia pełnomocnictwa,
które Zamawiający wystosował do Odwołującego. Zamawiający nie odniósł się w nim do
samej daty dokumentu
pełnomocnictwa, lecz wskazał, że dokument pełnomocnictwa
powinien potwierdzać istnienie umocowania pełnomocnika do dokonania czynności, tj.
złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i JEDZ, w momencie ich
dokonywania.
Ponadto Zamawiający poinformował, że za wystarczające uzna również
przedstawienie elektronicznej kopii pełnomocnictwa udzielonego w formie pisemnej,
poświadczonej elektronicznie za zgodność z oryginałem przez notariusza zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie.
Treść pisma
Zamawiającego wskazuje, że Zamawiający uzna za prawidłową kopię pisemnego
pełnomocnictwa – a więc pełnomocnictwa udzielonego w niewłaściwej formie, poświadczoną
elektronicznie za zgodność z oryginałem przez notariusza – a więc, które „uzyskało”
wymaganą formę dopiero z momentem dokonania takiego poświadczenia. Izba nie
kwestionuje możliwości i prawidłowości uznania za prawidłową kopii poświadczonej
elektronicznie przez notariusza, zwraca jednak uwagę, że prowadzi to do pytania, dlaczego
w takiej sytuacji Zamawiający nie uznał za wystarczające usunięcia wadliwości
pełnomocnictwa w taki sposób, jak zrobił to Odwołujący. Odpowiedzi na to pytanie nie
zawiera przedstawione przez Zamawiającego uzasadnienie stwierdzenia nieważności
wniosk
u o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Po trzecie, nie można pominąć, że uzupełnione przez Odwołującego pełnomocnictwo
stanowi literalne zastosowanie się do treści wezwania wystosowanego przez
Zamawiającego, przez wskazanie, że obejmuje ono umocowanie do złożenia wniosku
o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz dokumentu JEDZ w momencie
dokonywania tych czynności. Zamawiający całkowicie pominął analizę powyższego
sformułowania i jego znaczenie dla oceny prawidłowości pełnomocnictwa, a ograniczył się
jedynie do stwierdzenia, że nie stanowi ono wprost potwierdzenia istnienia umocowania
w
dacie dokonywania tych czynności, przy czym nie wiadomo, w jaki sposób – zdaniem
Zamawiającego – powinno być potwierdzone wprost istnienie takiego umocowania w dacie
dokonania czynności.
Zauważenia wymaga również, że w świetle pisma Zamawiającego z 30 października
2019 r., nie upatrywał on wadliwości uzupełnionego pełnomocnictwa w samej dacie jego
wystawienia. Wskazuje na to fakt, że przytaczając stanowisko Izby zaprezentowane
w wyroku w sprawie o sygn. akt KIO 1443/19
, Zamawiający podkreślił fragment mówiący
o
tym, że możliwe jest przedłożenie pełnomocnictwa z datą adekwatną do daty dokonania
czynności, a także z datą późniejszą, jeżeli z treści pełnomocnictwa wynika, iż pełnomocnik
był umocowany do dokonania czynności w chwili jej dokonania np. w chwili złożenia oferty.
Jak już wyżej wskazano, Zamawiający nie wyjaśnił motywów swojej oceny w kontekście
powyższej tezy.
Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że Zamawiający nie wykazał
w
przedstawionym uzasadnieniu swojej czynności, że pani A. T. nie była umocowana do
działania w imieniu Politechniki Śląskiej.
W tej sytuacji na marginesie jedynie zauważyć należy, że przedstawiony przez
Odwołujący dowód w postaci oświadczenia rektora Politechniki Śląskiej, złożony w celu
wykazania intencji mocodawcy i wskazania interpretacji jego oświadczenia woli, nie mógł być
rozstrzygający dla rozpoznania przedmiotowej sprawy. Prawidłowość umocowania osoby
działającej w imieniu mocodawcy podlega bowiem ocenie na podstawie dokumentów
przedstawionych Zamawiającemu, którymi dysponował on w czasie dokonywania oceny
umocowania, oceny tej nie mogą zmieniać oświadczenia przedstawione dopiero
w
postępowaniu odwoławczym.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że w świetle przedstawionego przez
Zamawiającego uzasadnienia stwierdzenia nieważności wniosku o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu, czynność ta była niezasadna. Uzasadnienie to prowadzi do wniosku, że
Zamawiający dokonał oceny umocowania pani A. T. do działania w imieniu Politechniki
Śląskiej, bez uwzględnienia całokształtu okoliczności mających wpływ na tę ocenę. Było to
niezgodne z
art. 65 § 1 Kc w zw. z art. 14 ustawy Pzp i naruszało zasady udzielania
zamówień publicznych określone w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, w tym zasadę
proporcjonalności. Biorąc pod uwagę, że naruszenia te mogą mieć istotny wpływ na wynik
postępowania, odwołanie – stosownie do art. 192 ust. 2 ustawy Pzp – podlegało
uwzględnieniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972), stosown
ie do wyniku postępowania obciążając kosztami
postępowania Odwołującego.
Przewodniczący: …………………