Sygn. akt: KIO 2412/19
WYROK
z dnia 12 grudnia 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza
w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2019
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 listopada 2019 r. przez wykonawcę
SANITO Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie,
w
postępowaniu prowadzonym przez Gminę Działoszyce,
przy udziale wykonawcy EkoEnergia Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Kielcach,
zg
łaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania oraz dokonanie czynności badania i oceny ofert;
Kosztami postępowania obciąża Gminę Działoszyce i:
zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18 600 zł 00 gr
(słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy), stanowiącą
uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004
r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Kielcach.
Przewodniczący: …………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający
Gmina Działoszyce prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. Instalacja systemów odnawialnych
źródeł energii na terenie Gminy Działoszyce i Michałów. Wartość zamówienia jest większa
niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
21 sierpnia 2019 r. pod numerem 2019/S 160- 394008.
W
dniu 28 listopada 2019 r. wykonawca Sanito Sp. z o.o. wniósł odwołanie wobec
czynności unieważnienia postępowania. Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie
art. 93 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez bezzasadne przyjęcie, że
postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Odwołujący przedstawił następujący stan faktyczny:
Przedmiot zamówienia składa się z dwóch części, z zastrzeżeniem, że oferta miała
obejmować obligatoryjnie obydwie części i nie było dopuszczalne składanie tzw. ofert
częściowych. Przedmiotem zamówienia w ramach części 1 jest dostawa i montaż 101
mikroinstalacji fotowoltaicznych montowanych na budynkach lub przy budynkach na terenie
Gmin Działoszyce oraz Michałów. Przedmiotem zamówienia w ramach części 2 jest dostawa
i montaż 164 instalacji solarnych (kolektorów słonecznych) montowanych na budynkach lub
przy budynkach na terenie Gmin Działoszyce oraz Michałów. Szczegółowy opis przedmiotu
zamówienia znajdował się w załączniku nr 7 do SIWZ. Dokument ten obejmował wymagania
techniczne zarówno dla instalacji fotowoltaicznych (str. 2-19) oraz wymagania techniczne dla
kolektorów słonecznych (str. 20-31).
W SIWZ znalazła się informacja o tym, że Zamawiający nie wymaga złożenia wraz
z
ofertą żadnych dokumentów technicznych wskazanych w dokumentacji projektowej oraz
opisie przedmiotu zamówienia. Dokumenty, o których mowa w dokumentacji projektowej
oraz opisie przedmiotu zamówienia wymagane do oferty należy dostarczyć po podpisaniu
umowy.
Dodatkowo we wzorze umowy stanowiącym załącznik nr 3 do SIWZ znalazły się
postanowienia, które jednoznacznie wskazywały, że na potrzeby udziału w postępowaniu nie
jest wymagane przedłożenie jakichkolwiek dokumentów potwierdzających spełnienie
wymagań technicznych zawartych w SIWZ. Odwołujący wskazał na §1 Umowy, zgodnie
z
którym wykonawca w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy zobowiązany jest
przedłożyć Zamawiającemu na potwierdzenia spełnienia warunków określonych
technicznych określonych w opisie przedmiotu zamówienia. Doprecyzowaniem skutków
prawnych braku przedłożenia wymaganych dokumentów na etapie realizacji umowy był
z
kolei § 21 ust. 2 pkt 5 Umowy, zgodnie z którym Zamawiającemu przysługuje – w terminie
14 dni
– prawo do odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy m.in.
w
sytuacji niewywiązania się z obowiązku przedłożenia dokumentów o których mowa w § 1
ust 2 lub gdy
przedłożone dokumenty nie będą potwierdzały parametrów wymaganych
w
opisie przedmiotu zamówienia. Odstąpienie od umowy z tej przyczyny zostało dodatkowo
powiązane z obowiązkiem zapłaty przez wykonawcę kary umownej w wysokości 20%
wynagrodzenia brutto wynikającego z Umowy (§ 20 ust. 1 pkt 5 Umowy). Tym samym,
intencją Zamawiającego wyraźnie wyartykułowaną w SIWZ była wola uzyskania od
wykonawców jedynie potwierdzenia, że oferowane przez nich świadczenie spełnia
wymagania określone w SIWZ oraz że akceptują wszelkie wymagania w tym zakresie.
Powyższemu celowi na etapie Postępowania miała służyć deklaracja wykonawcy zawarta
w
formularzu ofertowym (Załącznik nr 1 do SIWZ), natomiast ewentualna szczegółowa
weryfikacja przedmiotowa miała nastąpić dopiero na etapie realizacji zamówienia. Powyższe
okoliczności nie budziły jakichkolwiek wątpliwości wykonawców, o czym może świadczyć
fakt, że żaden z nich nie zadał pytań do treści SIWZ obowiązującej w tym zakresie.
Termin składania ofert w Postępowaniu został wyznaczony na 24 września 2019 r.
We wskazanym powyżej terminie zostały złożone 2 oferty. Jedną z nich przedłożył
Odwołujący, drugą – EkoEnergia Polska Sp. z o.o. Cena ofertowa Odwołującego (tj.
3.971.919,24 zł) mieściła się w budżecie, jaki Zamawiający zamierzał przeznaczyć na
realizację zamówienia (tj. 4.229.955,72 zł).
W dniu 3 października 2019 r. Zamawiający, na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy Pzp,
wezwał Odwołującego do przedłożenia wskazanych w tym wezwaniu dokumentów, które
zostały dostarczone Zamawiającemu 10 października 2019 r. Tym samym, na dzień
października 2019 r. oferta Odwołującego została uznana przez Zamawiającego jako
najwyżej oceniona. Zamawiający nie miał żadnych zastrzeżeń co do dokumentów
przedłożonych przez Odwołującego.
W dniu 18 listopada 2019 r. Zamawiający zawiadomił wykonawców o unieważnieniu
postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp, wskazując, że postępowanie
obarczone jest następującymi wadami:
Brak wskazania w formularzu ofertowym rubryki pozwalającej na podanie nazwy
producenta oferowanego urządzenia.
2. Przy jednoczesn
ym wyraźnym określeniu w treści SIWZ (pkt. 3.1), iż Zamawiający nie
wymaga złożenia wraz z ofertą żadnych dokumentów technicznych wskazanych
w
dokumentacji projektowej oraz opisie przedmiotu zamówienia, uniemożliwia to ustalenie
rzeczywistej treści oferty oraz potwierdzenie jej zgodności z postanowieniami OPZ.
Nie przedstawienie kart katalogowych proponowanych urządzeń w ramach oferty
powoduje, że nie ma możliwości prawidłowej weryfikacji wymagań stawianych przez
Zamawiającego.
Odwołujący podniósł, że Zamawiający uzasadniając unieważnienie postępowania
powołał się w sposób bardzo lakoniczny na postanowienia SIWZ, które wskutek braku
zawarcia w nich żądania dokumentów przedmiotowych, miałyby rzekomo uniemożliwiać
Zamawiającemu ustalenie rzeczywistej treści ofert oraz weryfikacji ofert pod kątem
stawianych przez Zamawiającego wymagań. Jednocześnie, w ocenie Odwołującego,
z
wyjątkiem tej ostatniej czynności, całe Postępowanie było prowadzone w sposób zgodny
z
przepisami ustawy Pzp, a w związku z tym nie jest ono obarczone jakąkolwiek wadą.
Zdaniem Odwołującego w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki
uprawniające do unieważnienia postępowania, gdyż rzekome naruszenie wskazane przez
Zamawiającego z całą pewnością nie stanowi o tym, że postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy.
Odwołujący podniósł, że unieważnienie postępowania byłoby zasadne w przypadku
łącznego wystąpienia następujących okoliczności: postępowanie musiałoby być obarczone
wadą, której nie można usunąć, a wada ta musiałaby uniemożliwiać zawarcie umowy.
W
ocenie Odwołującego w szczególności druga ze wskazanych przesłanek nie
została spełniona. Odwołujący wskazał, że okoliczności powodujące unieważnienie umowy
w
sprawie zamówienia publicznego zostały wskazane w art. 146 ust. 1 oraz w art. 146 ust. 6
ustawy Pzp. W pierwszym z przywołanych przepisów znalazło się enumeratywne wyliczenie
wszystkich okoliczności powodujących unieważnienie umowy. Są nimi bezpodstawne
i
błędne zastosowanie niektórych trybów, brak zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu
w
odpowiednim publikatorze lub przekazania ogłoszenia o zamówieniu, zawarcie urnowy lub
udzielenie zamówienia na podstawie umowy ramowej z naruszeniem terminów, w tym
okresu standstiil
oraz określone nieprawidłowości w dynamicznym systemie zakupów. Bez
wątpienia żadna z sytuacji określonych w art. 146 ust. 1 ustawy Pzp w niniejszym
p
ostępowaniu nie zachodzi. Drugi z przywołanych przepisów powodujących unieważnienie
umowy przew
iduje generalną klauzulę dotyczącą możliwości unieważnienia umowy w drodze
powództwa Prezesa UZP z uwagi na naruszenia Zamawiającego mające wpływ na wynik
postępowania. Zdaniem Odwołującego, także ten przepis nie mógłby znaleźć zastosowania
do umowy zawartej w rezultacie przeprowadzonego p
ostępowania. Odwołujący, powołując
się na orzecznictwo Izby stwierdził, że nieważność mająca wynikać z art. 146 ust. 6 ustawy
Pzp musi dotyczyć wady nie tylko niemożliwej do usunięcia, ale wskazywać na dokonanie
czynności lub zaniechanie jej dokonania z naruszeniem przepisu ustawy, co miało lub mogło
mieć wpływ na jego wynik. W tym zakresie wskazać należy, że niedopuszczalna jest
wykładnia rozszerzająca klauzuli generalnej przepisu art. 146 ust. 6 ustawy Pzp, która
pozwalałaby zamawiającym na unieważnienie postępowania z powołaniem się na
jakiekolwiek wady prowadzonych przez nich postępowań.
Odwołujący podniósł, że niezależnie od braku wykazania przez Zamawiającego
przesłanek niezbędnych do unieważnienia postępowania, nie zostały one spełnione w sensie
materialnym.
Wskazał na orzecznictwo KIO, z którego wynika, że przyczyną unieważnienia
postępowania nie może być w szczególności możliwość lepszego opisania wymagań dla
prowadzonego postępowania, a z taką dokładnie sytuacją (w subiektywnym odczuciu
Zamawiającego) właśnie mamy do czynienia w niniejszej sprawie. To przecież właśnie owe
wymagania Zamawiający chciałby obecnie doprecyzować poprzez zażądanie wraz z ofertą
dokumentów potwierdzających, że oferowane dostawy spełniają jego wymagania zawarte
w SIWZ.
Zdaniem Odwołującego postępowanie to nie jest obarczone nieusuwalną wadą, która
miałaby powodować nieważność umowy. Umowa ta będzie jak najbardziej ważna
i
skuteczna prawnie, a wymaganie tzw. dokumentów przedmiotowych na etapie jej realizacji
jest w pełni zgodne z przepisami Pzp. Żądanie takich dokumentów pozostaje zawsze
uprawnieniem a nie obowiązkiem Zamawiającego. Mówi o tym wprost literalna treść art. 25
ust. 1 ustawy Pzp, zgodnie z którą Zamawiający może żądać wskazanych w nim
dokumentów, ale nie jest w żadnym zakresie do tego zobowiązany. Nawet gdyby przyjąć, że
zawarta zostałaby umowa z wykonawcą, który zaoferowałby przedmiot zamówienia
niezgodny z wymaganiami Zamawiającego, to po pierwsze, umowa taka byłaby ważna, gdyż
jej
zawarcie nie jest zagrożone jakimikolwiek sankcjami prawnymi, jak np. w przypadku
zawarcia umów na realizację zamówienia, do którego wymagane są szczególne uprawnienia
wykonawcy. Po drugie, nawet w takiej hipotetycznej sytuacji Zamawiający przewidział
prz
ecież mechanizm weryfikujący świadczenie oferowane przez wykonawcę, które w razie
stwierdzenia niezgodności tego świadczenia uprawniałyby Zamawiającego do odstąpienia od
umowy z
wykonawcą.
Odwołujący stwierdził, że trudno byłoby oczekiwać, że którykolwiek z wykonawców
ubiegających się o udzielenie zamówienia nie dokona szczegółowej weryfikacji wymagań
technicznych zawartych w OPZ na potrzeby skonstruowania (ale i wyceny) oferty. Jeżeli
bowiem Zamawiający oczekiwał w ramach przedmiotu zamówienia urządzeń o określonych
parametrach (wskazanych w OPZ) i nie wymagał w tym zakresie podawania w ofercie
dodatkowych szczegółów, to nie powinno budzić wątpliwości, że wykonawcy składając ofertę
oferują konkretne urządzenie zgodne z wymaganiami Zamawiającego. Należy też raczej
zakładać, że prawidłowa kalkulacja ceny musi uwzględniać świadczenie wymagane wprost
przez Zamawiającego. Za realizację przedmiotu umowy przysługiwało bowiem
wynagrodzenie o charakterze ryczałtowym, które było podawane przez wykonawców
w formularzu
ofertowym. Tym samym, wykonawcy (w tym Odwołujący) nie mogli określić
w formularzu ofertowym oczekiwanego wynagrodzenia w oderwaniu od konkretnie
oferowanych urządzeń. Powyższe potwierdza zatem jednoznacznie zaoferowanie przez
wykonawców biorących udział w postępowaniu konkretnych urządzeń adekwatnych zarówno
do ich ceny, jak i oczekiwanej przez Zamawiającego minimalnej funkcjonalności. Ponadto
żaden profesjonalny wykonawca nie ryzykowałby w takiej sytuacji zaoferowaniem
Zamawiającemu świadczenia niezgodnego z wymaganiami SIWZ, ponieważ w przypadku
skorzystania przez Zamawiającego z uprawnienia do odstąpienia od zawartej umowy,
wykonawca mógłby narazić się na konsekwencje związane z objęciem go przesłankami
wykluczenia w okresie 3 lat od tego zdarzenia, a ta
kże niebagatelną karą umowną.
Zdaniem Odwołującego powyższe potwierdza jednoznacznie irrelewantność braku
żądania przez Zamawiającego w SIWZ określonych dokumentów dla ważności umowy
obejmującej realizację zamówienia. Ponadto minimalne wymagania dotyczące przedmiotu
zamówienia zostały przecież zawarte przez Zamawiającego bardzo precyzyjnie w OPZ. Dla
rozstrzygnięcia postępowania i zawarcia wiążącej umowy istotne znaczenie miało w tym
kontekście zaoferowanie przedmiotu posiadającego określoną funkcjonalność wynikającą
z
OPZ. Kwestią zupełnie drugorzędną było natomiast określenie w ofercie producenta,
modelu czy nazwy oferowanego produktu (czego brak Zamawiający postrzega jako wadę
postępowania), co stanowiłoby wyraz formalizmu nie mającego istotnego znaczenia dla
rozstrzygnięcia postępowania. Innymi słowy, skoro Zamawiający dokładnie określił swoje
minimalne wymagania co do funkcjonalności przedmiotu zamówienia w OPZ, co już samo
w
sobie pozwalało na konkretyzację oferowanych przez wykonawców urządzeń, to
kon
sekwentnie nie było konieczności podawania w formularzu ofertowym nazwy producenta,
czy załączania do oferty jakichkolwiek dodatkowych dokumentów przedmiotowych.
Na marginesie Odwołujący wskazał, że wszystkie niezbędne dokumenty, których
złożenie było możliwe na etapie składania ofert, Odwołujący i tak przedłożył przed
unieważnieniem postępowania. W dniu 13 listopada 2019 r. przedstawiciel Odwołującego
przesłał do Zamawiającego e-mail zawierający karty katalogowe zaoferowanego kolektora
słonecznego. Z załączonych do tego maila dokumentów jednoznacznie wynika
potwierdzenie spełnienia przez oferowane przez Odwołującego urządzenia wszystkich
parametrów technicznych z SIWZ.
Odwołujący podkreślił, że to Zamawiający zobowiązany jest do zachowania należytej
starann
ości przy przygotowywaniu dokumentacji postępowania i wykonawcy nie powinni być
obciążeni konsekwencjami zaniechań Zamawiającego, jeśli zastosowali się do literalnych
wymagań SIWZ przy przygotowywaniu oferty. W niniejszej sprawie najpierw Zamawiający
odstąpił (do czego byt w pełni uprawniony) od żądania przedstawienia wraz z ofertą
dokumentów przedmiotowych. Następnie zaś, już po otwarciu ofert, uznał że jednak jest to
element dla niego niezbędny. Opisana powyżej niekonsekwencja w podejściu
Zamawiającego naraża wykonawców na brak pewności co do kolejnych rozstrzygnięć, co
stoi w sprzeczności z mającą fundamentalne znaczenie w systemie zamówień publicznych
zasadą przejrzystości postępowania (art. 7 ust. 1 ustawy Pzp). Zdaniem Odwołującego,
rzekoma wada post
ępowania przejawiająca się w niedokładności Zamawiającego przy
sporządzaniu SIWZ, z całą pewnością nie jest wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy, a już na pewno Zamawiający nie może tym obciążać
wykonawców.
Dodatkowo Odwołujący podniósł, że w przypadku unieważnienia postępowania to na
Zamawiającym spoczywa ciężar wykazania po pierwsze: wystąpienia naruszenia
konkretnego przepisu ustawy Pzp, regulującego udzielanie zamówień (wada postępowania),
po drugie: istotnego charakteru te
j wady jako wpływającej na ważność umowy, po trzecie:
związku przyczynowego pomiędzy zaistniałą wadą a niemożnością zawarcia ważnej umowy
i
wreszcie po czwarte: nieusuwalności wady przez zastosowanie instytucji dostępnych
podmiotowi prowadzącemu postępowanie. Są to obligatoryjne elementy decyzji
o
unieważnieniu postępowania. Zdaniem Odwołującego Zamawiający nie wykazał ani
istotnego charakteru wady, ani jej wpływu na ważność umowy, ani tym bardziej związku
przyczynowego pomiędzy zaistniałą wadą oraz jej nieusuwalności. W tym jednak zakresie
trudno się jednak Zamawiającemu dziwić, gdyż wskazane przez niego okoliczności nie
stanowią wady istotnej dla wyniku postępowania, a związek przyczynowy pomiędzy
wskazaną przez Zamawiającego wadą a niemożnością zawarcia ważnej umowy nie istnieje.
Na marginesie Odwołujący wskazał, że decyzja o unieważnieniu postępowania może
budzić wątpliwości w kontekście podstawowych zasad wydatkowania środków publicznych.
Skoro bowiem zostały złożone ważne oferty, w pełni odpowiadające wymaganiom
Zamawiającego, to decyzja o unieważnieniu postępowania, a także jej dalsze konsekwencje,
nie stanowią o wydatkowaniu środków publicznych zgodnie z zasadami zawartymi w art. 44
ust. 3 pkt 1 ustawy o finansach publicznych. Utrzymanie w mocy decyzji
o unieważnieniu
postępowania spowoduje konieczność poniesienia przez Zamawiającego dodatkowych
wydatków związanych z nowym postępowaniem o tożsamym przedmiocie zamówienia,
a
także konieczność poniesienia dodatkowych kosztów obecnego Postępowania w związku
z
treścią art. 93 ust. 4 ustawy Pzp. W takim bowiem przypadku unieważnienie postępowania
będzie miało miejsce z przyczyn leżących wyłącznie po stronie Zamawiającego, a powyższe
będzie skutkowało zaistnieniem roszczeń wykonawców o zwrot uzasadnionych kosztów
uczestnictwa w postępowaniu, w szczególności kosztów przygotowania oferty.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności
unieważnienia postępowania oraz dokonania czynności badania i oceny ofert.
Na podstawie dokumentacji przedmiot
owego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron i dowody przedstawione na rozprawie, Izba
ustaliła, co następuje:
Zgodnie z punktem 3 SIWZ p
rzedmiot zamówienia obejmuje:
część 1 – instalacje fotowoltaiczne: przedmiotem zamówienia jest dostawa i montaż 101
mikroinstalacji fotowoltaicznych montowanych na budynkach lub przy budynkach na
terenie Gmin Działoszyce oraz Michałów;
część 2 - kolektory słoneczne: przedmiotem zamówienia jest dostawa i montaż 164
instalacji solarnych (kolektorów słonecznych) montowanych na budynkach lub przy
budynkach na terenie Gmin Działoszyce oraz Michałów. Zakres prac obejmuje zakup
kolektorów słonecznych wraz z koniecznym wyposażeniem wynikającym z montażu.
Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Zamawiający zamieścił w załączniku nr 7
do SIWZ.
Jednocześnie w punkcie II.1.6 ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający poinformował,
że zamówienie nie jest podzielone na części.
Zgodnie z ogłoszeniem o zamówieniu oraz SIWZ Zamawiający nie żądał od
wykonawców złożenia dokumentów potwierdzających, że oferowany przedmiot zamówienia
spełnia wymagania Zamawiającego. Ponadto we wzorze formularza oferty Zamawiający nie
wymagał wskazania producenta oferowanych urządzeń.
W załączniku nr 1 do SIWZ Zamawiający określił wzór oferty cenowej, w której
należało podać łączną cenę za wykonanie przedmiotu zamówienia oraz oferowany okres
gwarancji. Wzór formularza cenowego zawierał m.in. następujące oświadczenie:
Oświadczamy, że zapoznaliśmy się ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, w tym
ze wzor
em umowy w sprawie zamówienia publicznego i uzyskaliśmy wszelkie informacje
niezbędne do przygotowania niniejszej oferty. Przedstawione w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia warunki zawarcia umowy oraz wzór umowy zostały przez nas
zaakceptowane. Zam
awiający nie wymagał podania w ofercie producenta oferowanych
urządzeń.
Zgodnie z § 1 ust. 2 wzoru umowy (załącznik nr 3 do SIWZ), wykonawca w terminie
14 dni od dnia zawarcia umowy zobowiązany jest przedłożyć Zamawiającemu na
potwierdzenie spełnienia warunków określonych technicznych określonych w opisie
przedmiotu zamówienia. § 1 ust. 3 wzoru umowy stanowi, że niewywiązanie się z obowiązku
przedłożenia dokumentów o których mowa w ust. 2 lub przedłożone dokumenty nie będą
potwierdzały parametrów wymaganych w opisie przedmiotu zamówienia Zamawiający
odstąpi od umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy.
W postępowaniu zostały złożone dwie oferty: oferta Odwołującego oraz oferta
Przystępującego.
Pismem z 18 listopada 2019 r. Zamawiający poinformował wykonawców
o
unieważnieniu postępowania, podając następujące uzasadnienie:
Wypełniając zobowiązania wynikające z postanowień art. 93 ustawy z dnia 29 stycznia 2004
r. Prawo zamówień publicznych zwanej dalej ustawą (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 z późn. zm.
– dalej ustawy) Zamawiający informuje, że postępowania jest obarczone następującymi
wadami:
Brak wskazania w formularzu ofertowym rubryki pozwalającej na podanie nazwy
producenta oferowanego urządzenia.
Przy jednoczesnym wyraźnym określeniu w treści SIWZ (pkt. 3.1.), iż Zamawiający nie
wymaga złożenia wraz z ofertą żadnych dokumentów technicznych wskazanych
w
dokumentacji projektowej oraz opisie przedmiotu zamówienia, uniemożliwia to ustalenie
rzeczywistej treści oferty oraz potwierdzenie jej zgodności z postanowieniami OPZ.
Nie przedstawienie kart katalogowych proponowanych urządzeń w ramach oferty
powoduje, że nie ma możliwości prawidłowej weryfikacji wymagań stawianych przez
Zamawiającego.
W związku z powyższym Zamawiający unieważnia postępowanie, stosownie do zapisów art.
93 ust. 1 pkt. 7 ustawy postępowanie unieważniono.
Izba
zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu
zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować
poniesienie przez niego szkody polegającej nieuzyskaniu zamówienia.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp zamawiający unieważnia postępowanie
o
udzielenie zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Stosownie do art. 146 ust. 1 ustawy Pzp umowa podlega uni
eważnieniu, jeżeli
zamawiający:
1) z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb negocjacji bez ogłoszenia lub
zamówienia z wolnej ręki;
2) nie zamieścił ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nie
przekazał ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej;
3) zawarł umowę z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeżeli
uniemożliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy;
4) uniemożliwił składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w dynamicznym systemie
zakupów wykonawcom niedopuszczonym dotychczas do udziału w dynamicznym systemie
zakupów lub uniemożliwił wykonawcom dopuszczonym do udziału w dynamicznym systemie
zakupów złożenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia objętego tym systemem;
5) uniemożliwił wykonawcom, z którymi została zawarta umowa ramowa, złożenie ofert
w
procedurze konkurencyjnej o udzielenie zamówienia na podstawie umowy ramowej, o ile
nie wszystkie warunki zamówienia zostały określone w umowie ramowej;
6) z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb zapytania o cenę;
7) zawarł umowę przed upływem terminu, o którym mowa w art. 67 ust. 12.
Ponadto zgodnie z art. 146 ust. 6 ustawy Pzp,
Prezes Urzędu może wystąpić do sądu
o unieważnienie umowy w przypadku dokonania przez zamawiającego czynności lub
zaniechania dokonania czynności z naruszeniem przepisu ustawy, które miało lub mogło
mieć wpływ na wynik postępowania.
Okoliczności, które Zamawiający powołał jako przesądzające o istnieniu wady
postępowania, mogą być oceniane tylko w kontekście art. 146 ust. 6 ustawy Pzp, nie dotyczą
one bowiem żadnej z przesłanek określonych w art. 146 ust. 1 ustawy Pzp. Tym samym
należy stwierdzić, że okoliczności, w których Zamawiający upatrywał nieusuwalnej wady
postępowania, uniemożliwiałyby zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy, jeżeli
czynności lub zaniechania Zamawiającego naruszały przepisy ustawy w stopniu mającym
lub mogącym mieć wpływ na wynik postępowania.
Podkreślić należy, że przesłanki unieważnienia postępowania muszą być
intepretowane ściśle, a wykazanie ich zaistnienia obciąża Zamawiającego. Rozszerzająca
wykładnia tych przesłanek jest niedopuszczalna, mogłaby bowiem prowadzić do
manipulowania wynikiem postępowania, w szczególności gdy unieważnienie następuje po
otwarciu ofert, kiedy to zamawiający zna krąg wykonawców ubiegających się o udzielenie
zamówienia oraz zaoferowane przez nich warunki realizacji zamówienia.
W ocenie Izby w rozpoznawanej sprawie nie można dopatrzeć się wystąpienia
przesłanek unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 46 ust.
6 ustawy Pzp. W
szczególności stwierdzić należy, że Zamawiający w przedstawionym
uzasadnieniu unieważnienia postępowania nie wykazał, aby doszło do takiego naruszenia,
które miałoby co najmniej potencjalny wpływ na wynik postępowania i w konsekwencji
uniemożliwiałoby zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy.
Po pierwsze nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że zamawiający nie ma
obowiązku żądać od wykonawców na etapie postępowania przetargowego przedłożenia
dokumentów potwierdzających, że przedmiot oferty spełnia wymagania określone przez
zamawiającego. Obowiązek taki nie wynika z żadnego przepisu prawa, wręcz przeciwnie,
art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp oraz § 13 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca
2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy
w
postępowaniu o udzielenie zamówienia kształtują jedynie uprawnienie zamawiającego do
żądania określonych dokumentów. Brak takiego obowiązku został zresztą przyznany przez
Przystępującego podczas rozprawy.
Dalej należy stwierdzić, że brak powyższego obowiązku jest niezależny od
szczegółowości informacji, jakich podania w treści oferty żądał Zamawiający. To, jak
szczegółowo należy określić informacje na temat oferowanego przedmiotu zamówienia,
zależy od decyzji Zamawiającego, który określa w SIWZ zakres wymaganych informacji
i
wzór formularza oferty. Jeżeli Zamawiający nie wymagał podania producenta oferowanych
urządzeń, to można mieć wątpliwości co do tego, czy było to racjonalnie i czy z należytą
starannością Zamawiający przygotował dokumentację postępowania, brak jest jednak
podstaw do utożsamiania tego z nieusuwalną wadą postępowania wpływającą na ważność
umowy. Nawet jeśli brak takiego żądania był nierozsądny lub stanowił wynik zaniedbania, to
okoliczność ta nie stanowi podstawy do unieważnienia postępowania, Zamawiający musiałby
bowiem wykazać istnienie ustawowych przesłanek, czego w rozpoznawanej sprawie nie
zrobił.
Wobec braku żądania określonych informacji i dokumentów Zamawiający badając
oferty powinien polegać na oświadczeniu wykonawców co do spełniania wymagań
technicznych. Zamawiający musiał mieć świadomość, że przy takiej treści SIWZ na tym
właśnie polegać będzie badanie ofert. Zauważenia wymaga, że weryfikacja spełniania tych
wymagań na podstawie dokumentów potwierdzających parametry techniczne przedmiotu
zamówienia nastąpi po zawarciu umowy, zgodnie bowiem z § 1 ust. 2 wzoru umowy
wykonawca w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy z
obowiązany jest przedłożyć
Zamawiającemu dokumenty na potwierdzenie spełnienia warunków określonych
technicznych określonych w opisie przedmiotu zamówienia, a niewywiązanie się
z
obowiązku ich przedłożenia lub przedłożenie dokumentów niepotwierdzających
pa
rametrów wymaganych w opisie przedmiotu zamówienia, skutkować będzie odstąpieniem
przez Zamawiającego od umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy. Powyższe
wskazuje na to
, że zamiarem Zamawiającego było takie ukształtowanie obowiązków
wykonawców, zgodnie z którym ostateczna weryfikacja spełniania wymagań technicznych na
podstawie dokumentów nastąpi po podpisaniu umowy.
Nie można zgodzić się z Zamawiającym, że uzasadnieniem unieważnienia jest
okoliczność, że niemożliwa jest do ustalenia rzeczywista treść oferty. Treścią oferty jest
w tym przypadku wykonanie przedmiotu
zamówienia o parametrach technicznych
wyspecyfikowanych przez Zamawiającego w opisie przedmiotu zamówienia, za określoną
cenę i z określonym okresem gwarancji. Podkreślić przy tym należy, że wymagania
techniczne dotyczące przedmiotu zamówienia zostały przez Zamawiającego określone
bardzo szczegółowo, na co zwracał uwagę zarówno Odwołujący, jak i Przystępujący.
Zamawiający nie wykazał, z jakim przepisem ustawy niezgodna jest tak określona treść
oferty. Nie ma podstaw również mówić tu o nieporównywalności ofert, każdy z wykonawców
bowiem oferował na takich samych zasadach i w ten sam sposób określony przedmiot
zamówienia.
Odnosząc się do dowodów przedstawionych przez Odwołującego stwierdzić należy,
że SIWZ z innych postępowań nie mogą być dowodem na potwierdzenie zasadności
zarzutów podniesionych w odwołaniu. Nie zostało wykazane, jak zakończyły się
postępowania, których dotyczą złożone na rozprawie specyfikacje, a nawet jeśli zostały
zakończone udzieleniem zamówienia i jego realizacją, to nie wiadomo, czy prawidłowość
udzielenia
tych zamówień była w jakikolwiek sposób zweryfikowana. Niezależnie jednak od
tego zarzuty odwołania okazały się zasadne z powodów wskazanych we wcześniejszej
części uzasadnienia.
Z kolei d
owód w postaci maila Przystępującego do Zamawiającego, jakkolwiek sam
w
sobie nie może jednoznacznie przesądzać o tym, czym kierował się Zamawiający
unieważniając postępowanie, to jednak może wskazywać, że unieważnienie to było
spowodowane wnioskiem
Przystepującego, a kwestia dokonania przez Zamawiającego
wystarczającej analizy prawnej jest o tyle wątpliwa, że przedstawione przez niego
uzasadnienie
unieważnienia postępowania stanowi dokładne powtórzenie treści maila
Przystępującego.
Wo
bec powyższego należy stwierdzić, że Zamawiający, unieważniając przedmiotowe
postępowanie, naruszył przepis art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp przez jego bezpodstawne
zastosowanie. Ponieważ naruszenie to miało wpływ na wynik postępowania, odwołanie –
stosownie do art. 192 ust. 2 ustawy Pzp
– podlegało uwzględnieniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
2018 r. poz. 972), stosownie do wyniku postępowania obciążając kosztami
postępowania Zamawiającego.
Przewodniczący: …………………