KIO 480/19 WYROK dnia 2 kwietnia 2019 r.

Sygn. akt: KIO 480/19 

WYROK 

z dnia 2 kwietnia 2019 r.  

Krajowa  Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodniczący: 

Jolanta Markowska 

Protokolant:   

Rafał Komoń 

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2019 

r. w Warszawie odwołania wniesionego 

do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 18 marca 2019 r. przez wykonawcę: MERITUM 

Grupa  Budowlana  Sp.  z  o.o.  Sp.k.,  ul.  Jugowicka  8a,  30-

443  Kraków,  w  postępowaniu 

prowadzonym  przez  zamawiającego:  Szpital  Murcki  Sp.  z  o.o.,  ul.  A.  Sokołowskiego  2,  

40-749 Katowice,  

przy  udziale  wykonawcy  A.  M. 

prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Zespół 

Projektowo-Inwestycyjny Kontrapunkt V-projekt A. M., 

ul. Zabłocie 39 lok. 205, 30-701 

Kraków  zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

zamawiającego, 

orzeka: 

1.  u

względnia  odwołanie  i  nakazuje  zamawiającemu  unieważnienie  czynności 

wyboru oferty najkorzystniejszej oraz powtórzenie czynności badania i oceny 

ofert, w tym odrzucenie oferty 

złożonej przez wykonawcę A. M. prowadzący 

działalność  gospodarczą  pod  firmą  Zespół  Projektowo-Inwestycyjny 

Kontrapunkt  V-projekt  A.  M. 

oraz  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  K.  G. 

prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  K.  G.  prowadzący 

działalność  gospodarczą  pod  firmą  G.  Biuro  Architektoniczne  K.  G.  oraz 

powtórzenie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, 

kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Szpital Murcki Sp. z o.o., ul. A. 

Sokołowskiego 2, 40-749 Katowice, i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15  000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę: 

MERITUM Grupa Budowlana Sp. z o.o. Sp.k., ul. Jugowicka 8a, 30-

443 Kraków 

tytułem wpisu od odwołania, 

zasądza kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero 

groszy) od 

zamawiającego: Szpital Murcki Sp. z o.o., ul. A. Sokołowskiego 2, 

40-749 Katowice na rzecz wykonawcy MERITUM Grupa Budowlana Sp. z o.o. 

Sp.k., ul. Jugowicka 8a,  30-

443 Kraków stanowiącą koszty poniesione z tytułu 

wpisu i 

wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - 

Prawo zamówień publicznych 

(tj.  Dz.  U.  z  2018  r.,  poz.  1986  ze  zm.)  na  niniejszy  wyrok  -  w  terminie  7  dni  od  dnia  jego 

doręczenia  -  przysługuje  skarga  za pośrednictwem  Prezesa  Krajowej Izby  Odwoławczej  do 

Sądu Okręgowego w Katowicach.  

……………………………… 

Sygn. akt: KIO 480/19 

Uzasadnienie 

Zamawiający:  Szpital  Murcki  sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Katowicach  prowadzi 

postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego w 

przedmiocie  „Opracowanie  koncepcji  oraz  dokumentacji  budowlanej,  w  tym  wykonawczej, 

zgodnie z założeniami planu naprawczo-rozwojowego Szpitala Murcki sp. z o.o. w Katowicach. 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dzienniku  Urzędowym  Unii  Europejskiej 

pod nr 2018/S 203-463694 w dniu 

20 października 2018 r. 

Wykonawca,  Meritum  Grupa  Budowlana  S

półka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością 

Sp.k.  z  siedz

ibą  w  Krakowie,  wniósł  odwołanie  wobec  zaniechania  przez  Zamawiającego 

czynności  odrzucenia  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  A.  M.  prowadzący  działalność 

gospodarczą pod firmą Zespół Projektowo-Inwestycyjny Kontrapunkt V-projekt A. M. (zwane 

dalej „Kontrapunkt V-projekt”) i oferty złożonej przez wykonawcę K. G. prowadzący działalność 

gospodarczą  pod  firmą  G.  Biuro  Architektoniczne  K.  G.  (zwane  dalej  „G.  Biuro 

Architektoniczne”)  oraz  wobec  zaniechania  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  oferty 

najkorzystniejszej. 

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów 

ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - 

Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 

1986 ze zm.), zwanej dalej „Pzp”: 

art 89 ust 1 pkt 4 Pzp, poprzez zaniechanie 

odrzucenia ofert wykonawców: Kontrapunkt 

V-projekt  oraz  G. 

Biuro  Architektoniczne  pomimo  tego,  że  oferty  ww.  wykonawców  noszą 

znamiona ceny rażąco niskiej, 

art  90  ust  3  Pzp, 

poprzez  niezasadne  przyjęcie,  że  wyjaśnienia  w  zakresie  rażąco 

niskiej ceny 

złożone przez wykonawców: Kontrapunkt V-projekt oraz G. Biuro Architektoniczne 

obalają w sposób skuteczny domniemanie istnienia rażąco niskiej ceny w stosunku do ofert 

ww. wykonawców, 

art  90  ust.  1  Pzp  w  zw.  z  art  7  ust  1  Pzp,  poprzez  skierowanie  do  wykona

wców 

Kontrapunkt  V-projekt  oraz  G.  Biuro  Architektoniczne 

ponownego  wezwania  do  złożenia 

wyjaśnień  w  zakresie  ceny  rażąco  niskiej  pomimo  tego,  że  pierwotne  wyjaśnienia  były 

ogólnikowe, lakoniczne oraz niepoparte jakimikolwiek dowodami, 

art.  7  ust  1  Pzp, 

poprzez  naruszenie  zasady  uczciwej  konkurencji  oraz  równego 

traktowania wykonawców. 

W  związku  z  powyższym  Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  oraz 

nakazanie Zamawiającemu: 

unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej z dnia 06 marca 2019 r., 

odrzucenia 

ofert wykonawców: Kontrapunkt V-projekt oraz G. Biuro Architektoniczne 

na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp oraz art 90 ust. 3 Pzp, 

dokonania ponownego badania i oceny ofert, 

uznania 

oferty  Odwołującego  za  ofertę  najwyżej  ocenioną,  a  tym  samym  ofertę 

najkorzystniejszą. 

Odwołujący wyjaśnił, że Zamawiający oszacował wartość zamówienia na kwotę 2 330 

543,00 zł. W postępowaniu oferty złożyło 10 wykonawców. Ceny złożonych ofert ukształtowały 

się  następująco:  2 293  950,00  zł,  2 011  050,00  zł,  1 994 937,00  zł,  1968  000,00  zł,  1 966 

zł,  1 781  040,00  zł,  1 472  310,00  zł,  1 346  850,00  zł,  826  330,00  zł.  Średnia  cen 

wszystkich 

złożonych ofert wynosi: 1 740 026,33 zł.  

Najniższa oferta została złożona przez wykonawcę Kontrapunkt V-projekt - z ceną 826 

zł, która stanowi 47% średniej cen złożonych ofert i 38% wartości zamówienia.  

Kolejne dwie oferty: G. Biuro Architektoniczne 

z ceną - 1 346 850,00 zł, która stanowi 

58%  wartości  zamówienia  i  77%  średniej  ceny  złożonych  ofert  oraz  MERITUM  Grupa 

Budowlana Sp. z o.o. sp.k. 

(Odwołujący) z ceną – 1 472 310,00 zł, która stanowi 63% wartości 

zamówienia i 85% średniej cen złożonych ofert.  

Powyższe trzy oferty podlegały wyjaśnieniu w trybie art. 90 ust. 1 Pzp.    

O

dwołujący  wyjaśnił,  że  obaj  wykonawcy:  Kontrapunkt  V-projekt  oraz  G.  Biuro 

Architektoniczne 

złożyli  wyjaśnienia,  które  zostały  uznane  przez  Zamawiającego  za 

ogólnikowe i lakoniczne, co stanowiło podstawę skierowania do ww. wykonawców kolejnych 

w

ezwań w tym samym zakresie. Zamawiający uznał dodatkowe wyjaśnienia za wystarczające 

dla wykazania, że w ofertach ww. wykonawców brak jest znamion ceny rażąco niskiej. 

Odwołujący podniósł, że Zamawiający nie miał podstaw kierowania do wykonawców 

kolejnych  wezwań,  a  złożone  przez  wykonawców  wyjaśnienia  nie  wykazują  prawidłowości 

dokonanej kalkulacji ani 

nie obalają domniemania, że zaoferowane ceny noszą znamiona ceny 

rażąco niskiej. 

I. 

Z

arzut rażąco niskiej ceny oraz czynu nieuczciwej konkurencji w odniesieniu do oferty 

Kontrapunkt V-projekt.  

Czynność  skierowania  do  wykonawcy  kolejnego  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  w 

trybie  art.  90  ust  1  Pzp  może  mieć  miejsce  jedynie  w  sytuacji,  gdy  złożone  pierwotnie 

wyjaśnienia budzą w pewnym zakresie wątpliwości zamawiającego lub gdy istnieje potrzeba 

uzysk

ania bardziej szczegółowych wyjaśnień. Procedura ponownego wezwania wykonawcy 

nie  ma  zastosowania  w  sytuacji,  gdy  uprzednio  złożone  wyjaśnienia  są  ogólnikowe, 

lakoniczne, a wykonawca nie podjął próby udowodnienia, że skalkulowana przez niego cena 

oferty je

st ceną realną oraz rynkową.  

Wykonawca  Kontrapunkt  V-projekt  w  pie

rwotnych  wyjaśnieniach  wskazał  na 

potwierdzenie 

realności zaoferowanej ceny następujące okoliczności: 

„Wykonawca  praktycznie  nie  musi  korzystać  z  wiedzy  i  doświadczenia  podmiotów 

zewnętrznych  i  w  tym  znaczeniu  jest  jednostką  „samowystarczalną",  co  sprawia,  że  przy 

zagwarantowaniu  najwyższego  poziomu  prac  projektowych  i  zoptymalizowanych  terminów 

wykonawstwa, jest jednocześnie w stanie zaoferować konkurencyjność cenową w porównaniu 

do  innych  jednostek  projektowych  podejmujących  się  podobnych  zadań."  -  Odwołujący 

wskaz

ał, że ww. zdanie jest sprzeczne z przedstawioną przez tego wykonawcę kalkulacją –  

z 

jednej strony użyto zwrotu, że wykonawca jest w pełni samowystarczalny, a w zestawieniu 

kosztów wskazuje się jako jedną z pozycji kalkulacji ceny: „Inne koszty zewnętrzne projektu  

w tym usługi zlecone i ekspertyzy, uzgodnienia zewnętrzne badania i pozyskanie materiałów 

do projektowania

”. W praktyce scedowanie części prac na podmiot zewnętrzny prowadzi do 

obniżenia  kosztów  realizacji  inwestycji,  np.  w  przypadku  zaangażowania  lokalnych 

specjalistów  zmniejszeniu  ulegają  koszty  związane  z  dojazdem,  zakwaterowaniem  etc.  

W przypadku usług projektowych, to nie koszty podwykonawstwa, ale koszt wynagrodzenia 

projektantów  oraz  koszty  stałe  stanowią  czynnik  determinujący  wysokość  ceny  -  zatem 

wyjaśnienia w ww. zakresie należy uznać za pozostające bez wpływu na ocenę prawidłowości 

kalkulacji ceny. 

„W  swojej  praktyce  projektowej  Wykonawca  wykorzystuje  najbardziej  zawansowane 

metody  projektowania  z  wykorzystaniem  modelowania  3D.  Pozwala  to  na  bardzo  znaczne 

ograniczenie nakładów pracy, przy podniesieniu wydajności pracy. Wysoko wykwalifikowany 

i  doświadczony  personel  wykonawcy,  wyposażony  w  najnowocześniejsze  na  świecie 

narzędzia  technologiczne  do  projektowania  przestrzennego  jest  o  70%  bardziej  wydajny  (a 

przez  to  tańszy)  niż  Wykonawca  wykorzystujący  tradycyjną  technologię  projektowania  2D 

opartego na oprogramowaniu Autocad." - 

Odwołujący wskazał, że aktualnie standardem jest 

wykorzystywanie  modelu  projektowania  3D.  Obecnie  w  Polsce  wszystkie  firmy  projektowe 

korzystają  z  ww.  rozwiązania,  zatem  ww.  argument  jest  niezasadny  i  nie  potwierdza 

zasadności twierdzeń ww. wykonawcy. 

„Wykonawca zrealizował wiele inwestycji w Krakowie, gdzie mieści się jego siedziba, 

jak  również  poza  miejscem  swojej  siedziby  (m.in.  Warszawa,  Wrocław,  Łódź,  Gdańsk, 

Zamość,  Biała  Podlaska  i  inne),  nabywając  kompleksowe  doświadczenie  i  opracowując 

mechanizmy  działania  dające  możliwość  zoptymalizowania  i  przez  to  skrócenia  działań 

i  czynności  towarzyszących  prowadzeniu  prac  projektowych  (vide:  strona  internetowa 

Wykonawcy 

www.kvp.pl

zakładka  „Nasze  projekty")."  -  Odwołujący  wskazał,  że  wszystkie 

firmy, 

biorąc  udział  w  postępowaniu,  są  podmiotami posiadającymi  szerokie  doświadczenie 

oraz  umiejętności,  co  wynika  z  warunków  zamówienia  oraz  opisu  przedmiotu  zamówienia. 

Nawet jeśli przyjąć, że dane historyczne stanowią miarodajne źródło kalkulacji ceny oferty, to 

stwierdzić należy, że ww. wykonawca nie wskazał na jakim poziomie kształtowały się koszty 

realizacji  zamówienia  zrealizowanych  wcześniej  inwestycji,  nie  wykazał  w  jaki  sposób 

wcześniejsze doświadczenie przekłada się na przedmiotowe zamówienie (np. posiadane know 

- how 

skraca czas projektowania) oraz jakie elementy stanowiły podstawę przyjętych wyliczeń 

czy  były  to  stawki  wynagrodzeń,  koszt  zaprojektowania  1m

powierzchni  czy  może  inne 

czynniki). 

„Należy  również  wskazać,  że  na  sposób  skalkulowania  ceny  i  wykonywania 

zamówienia ma wpływ korzystanie przez Wykonawcę z pomocy publicznej o łącznej wartości 

240 000 zł, polegającej na poręczeniu zobowiązania kredytowego przez Bank Gospodarstwa 

Krajowego. Otrzymanie tej pomocy publicznej umożliwiło pozyskanie kapitału rozwojowego i 

wspierającego  bieżącą  działalność,  przy  jednoczesnym  ograniczeniu  kosztów  bieżącego 

funkcjonowania firmy Wykonawcy.” – Zdaniem Odwołującego, wykonawca nie wskazał, w jaki 

sposób  wykorzystał  przyznany  instrument  finansowy,  np.  poprzez  zakup  programów 

informatycznych, szkolenie kadry itp. Nie wskazano kiedy pomoc publiczna została przyznana. 

Brak jest podstaw do uznania, że dotacja w jakikolwiek sposób wpłynęła na obniżenie kosztów 

realizacji zamówienia. 

Odnosząc się do przedstawionej przez ww. wykonawcę kalkulacji Odwołujący wskazał: 

Poz. 1-6: Nazwy stanowisk (

poz. Element cenotwórczy) - nie pokrywa się z zakresem 

personelu  wymaganym  w 

SIWZ,  co  uniemożliwia  w  sposób  jednoznaczny  ocenę  czy 

wkalkulowano  koszt  wszystkich  członków  wymaganego  personelu;  co  więcej  przedmiotem 

wyceny  jest  koszt  6  osób-projektantów,  przy  czym  Zamawiający  określił  w  SIWZ  wymóg 

dysponowania 7 osobami. Dalej Wykona

wca przyjął zaangażowanie personelu na poziomie 

50% w skali miesiąca - w wyjaśnieniach brak jest wskazania uzasadnienia ww. założenia. 

O

dwołujący  podkreślił,  że  z  uwagi  na  zakres  projektowania  oraz  krótki  czas  realizacji 

zamówienia (ok. 10 miesięcy) zaangażowanie członków personelu w prace projektowej będzie 

na  poziomie 

znacznie  wyższym  aniżeli  ten,  który  został  założony  przez  wykonawcę. 

Wykonawca j

ako podstawę wyliczeń wskazał „aktualne średnie wynagrodzenie projektantów 

Wykonawcy" 

jednakże nie przedstawił w tym zakresie żadnych dowodów. 

Poz. 10: Zysk - 

wykonawca wskazał, że zysk oscyluje na poziomie 15%, jednakże po 

podstawieniu  wartości  do  wzoru  matematycznego otrzymujemy  wynik,  iż  jest to zysk  rzędu 

Poz.  11: 

Inne  koszty  zewnętrzne  projektu  w  tym  usługi  zlecone  i  ekspertyzy, 

uzgodnienia  zewnętrzne  badania  i  pozyskanie  materiałów  do  projektowania  -  pomimo 

powołania się na czynnik zewnętrzny do wyjaśnień nie dołączono jakichkolwiek dowodów co 

do podstaw przyjętej kalkulacji. 

Brak kosztów wynagrodzenia dla kierownika projektu, a przy założeniu, że kierownik 

projekt

u i generalny projektant/główny architekt to ta sama osoba, nie ma możliwości, aby jego 

udział  kosztu  miesięcznego  w  projekcie  wynosił  50%  -  w  świetle  przyjętych  przez  ww. 

wykonaw

cę założenia udział ww. osoby powinien wynosić 100%, 

Pominięto udział asystentów projektantów w każdej branży - Odwołujący wskazał, że 

uwzględnienie ww. kosztów było konieczne, gdyż ww. osoby będą wykonywać inwentaryzację, 

zajmować się detalami architektonicznymi, kompletować dokumentację itp. 

Brak wynagrodzenia projektantów instalacji sanitarnych, w  wyjaśnieniach wskazano, 

że  na  potrzeby  wyceny  oferty  wyliczono  wynagrodzenie  tylko  dla  jednej  osoby  projektanta 

instalacji  sanitarnych. 

Odwołujący  wskazał,  że nie jest  możliwe,  aby  jedna  osoba  wykonała 

jednocześnie projekty: c.o., wentylacji i klimatyzacji, wod.-kan., gazów medycznych, przyłączy 

sanitarnych  dla  tak  dużego  zadania  (budynek  nowoprojektowany  +  6  budynków  do 

modernizacji  - 

przy  założeniu  udziału  miesięcznego  projektanta  -  40%).  W  ocenie 

Odwołującego,  wycena  oferty  powinna  obejmować  co  najmniej  dwie  osoby  więcej,  przy 

założeniu kosztu miesięcznego 100%. 

Brak wynagrodzenia dla osób sporządzających inwentaryzację obiektów istniejących 

(ponad 8000 m

 p.u. podlega

jącej przebudowie/modernizacji). 

Brak wynagrodzenia dla podwykonawcy opracowującego dokumentację geologiczno-

inżynierską, niezbędną ze względu na trudny teren podlegający szkodom górniczym. 

Brak  kosztów  związanych  z  uzyskaniem  niezbędnych  opinii  rzeczoznawców  ds. 

warunków ochrony p. pożarowej, BHP i higieniczno-sanitarnych. 

Analizując przyjętą kwotę 27 000 zł dla pozycji elementu cenotwórczego w tabeli p.n. 

„Inne koszty zewnętrzne projektu, w tym usługi zlecone i ekspertyzy, uzgodnienia zewnętrzne, 

badania  i  pozyskanie  materiałów  do  projektowania"  Odwołujący  wskazał,  że  jest  to  kwota 

rażąco zaniżona, ponieważ: 

-   koszt dokumentacji geologiczno-

inżynierskiej w terenie szkód górniczych wyniesie  

    ok. 

15 000 zł, 

-    koszt  ekspertyz  warunk

ów  ochrony  przeciwpożarowej  istniejących  budynków  to  

ok. 10 000 zł, 

koszt ekspertyzy stanu technicznego budynków istniejących to 20 000 zł, 

co daje łączną wartość wyższą niż założone 27 000 zł oraz nie wyczerpuje katalogu innych 

niezbędnych opinii i ekspertyz, np. uzgadnianie projektów przebudowy budynków wpisanych 

do gminnej ewidencji zabytków, opracowania scenariusza rozwoju pożaru, 

Pominięto projekt architektury krajobrazu, zagospodarowania terenu wraz z projektem 

u

kładu drogowego dróg wewnętrznych, placów i parkingów. 

W  przedstawionej  tabeli  zawierającej  kalkulację  ceny  nie  ma  rozbicia  na  elementy 

(budynki) projektowane i modernizowane - 

co celowo zostało ukryte, ponieważ rozbicie w ww. 

sposób pokazałoby abstrakcję przyjętych założeń kalkulacyjnych. 

Brak wyszczególnienia kosztu wynagrodzenia dla osób, które sporządzą przedmiary 

robót,  kosztorysy  inwestorskie  oraz  Specyfikacje  techniczne  wykonania  i  odbioru  robót  dla 

każdej z branż. 

Brak  wyszczególnienia  kosztu  wynagrodzenia  dla  osób,  które  opracują  projekty 

aranżacji  wnętrz  -  tego  nie  zdąży  zrobić  jeden  projektant,  który  w  tym  czasie  musi 

opracowywać też architekturę, koordynować projekt jako kierownik projektu. 

Brak  wynagrodzenia  dla  osoby  sporządzającej  projekt  aranżacji  krajobrazu, 

inwentaryzację drzewostanu i opracowującej opinię dendrologiczną. 

Zestawienie 

nie  zawiera  także  pozycji  rezerwy  na  nieplanowane  wydatki,  brak 

wskazania  czy  wykonawca  uwzględnił  koszt  pozyskania  gwarancji  należytego  wykonania 

zamówienia (z wyjaśnień nie wynika jakby gwarancja miała zostać wpłacona gotówką na konto 

Z

amawiającego). 

W  ocenie  Odwołującego,  ww.  wyjaśnienia  nie  potwierdzają,  że  cena  oferty  ww. 

wykonawcy została skalkulowana w sposób prawidłowy. Wręcz przeciwnie - potwierdzają, że 

wykonawca  obliczył  cenę  na  podstawie  niezweryfikowanych  danych,  co  spowodowało 

zaniżenie  ceny.  W  związku  z  powyższym  Zamawiający  był  obowiązany  odrzucić  ofertę 

wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp. 

Zamawiający, ponownie 

wzywając wykonawcę do złożenia wyjaśnień, w tym dowodów potwierdzających prawidłowość 

przyjętych do wyceny wartości, naruszył dyspozycję przepisu art. 90 ust 1 Pzp. 

W  odpowiedzi  na  kolejne  wezwanie  w

ykonawca  złożył  wyjaśnienia,  w  których  nie 

powołał żadnych nowych okoliczności, a ich treść jest równie lakoniczna, jak treść pierwotnych 

wyjaśnień.  W  wyjaśnieniach  wykonawca  odniósł  się  do  personelu,  wskazując  na  zgoła 

odmienne stanowiska aniżeli te, które zostały powołane uprzednio. W ocenie Odwołującego, 

wyjaśnienia wypaczają dyspozycję art. 90 ust. 2 Pzp. To na wykonawcy spoczywał obowiązek 

wykazania,  że  zaoferowana  przez  niego  cena  nie  jest  rażąco  niska.  Prawidłowość  ceny 

powinna  zostać  wykazana  wyjaśnieniami  składanymi  w  odniesieniu  do  konkretnego 

przedmiotu  zamówienia.  Nawet  jeśli  wysokość  ceny  nie  wynika  z  nadzwyczajnych 

okoliczności,  to  na  wykonawcy  spoczywa  obowiązek  szczegółowego  wyjaśnienia,  w  jaki 

sposób ją skalkulował, jakie założenia przyjął do kalkulacji i co w niej uwzględnił. 

Wykonawca zarzucił  Zamawiającemu,  że ponowne  wezwanie jest  zbyt  ogólne  -  tym 

niemniej  nie  zaskarżył  tej  czynności  i  nie  zwrócił  się  do  Zamawiającego  o  doprecyzowanie 

wezwania

. Przepis art. 190 ust. 3 Pzp ma zastosowanie w postępowaniu przed KIO, natomiast 

na  etapie  badania  i  oceny  ofert  wykonawcy  są  zobowiązani  do  kierowania  się  dyspozycją 

przepisu art. 

90 Pzp, w tym w szczególności przywołanym powyżej ust. 2. 

W ocenie Odwo

łującego, ww. wyjaśnienia są wewnętrznie sprzeczne, co potwierdza, 

że  wykonawca  nie  udowodnił,  w  jaki  sposób  skalkulował  cenę  oferty,  oraz  że  cena  ta  daje 

rękojmię wykonania zamówienia w sposób prawidłowy. 

Co  do  złożonego  dowodu  potwierdzającego  fakt  uzyskania  pomocy  publicznej  -  z 

dokumentu nie wynika, 

czy i w jaki sposób dotacja została wykorzystana. 

II. 

Z

arzut rażąco niskiej ceny oraz czynu nieuczciwej konkurencji w odniesieniu do oferty  

G. Biuro Architektoniczne. 

Złożone  pierwotnie  przez  ww.  wykonawcę  wyjaśnienia  cechowała  znaczna 

lakoniczność oraz ogólnikowość - na co wskazał sam Zamawiający w ponownym wezwaniu 

do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny rażąco niskiej. Jedynym argumentem przemawiającym 

za  zasadnością  przyjętej  kalkulacji  był  fakt  realizacji  wcześniejszych  inwestycji.  Każdy  z 

wykonawców  biorących  udział  w  postępowaniu  legitymuje  się  specyficznym  dla  branży 

doświadczeniem  w  realizacji  usług  projektowych  w  obrębie  budynków  medycznych. 

Argumenty w tym zakresie nie powinny być uznawane za kluczowe czynniki przesądzające o 

zasadności dokonanej kalkulacji ceny oferty. Nawet jeśli uznać dane historyczne za podstawę 

przyjętych  wyliczeń,  to  wykonawca  nie  wykazał,  jak  nabyte  doświadczenie  oraz 

wygenerowane informacje wpłynęły na możliwość obniżenia ceny oferty. 

Zgodnie  z 

treścią  formularza  ofertowego,  wykonawca  będzie  korzystał  z  usług 

następujących podmiotów: 

• 

część konstrukcyjna - mgr inż. A. S. 

• 

część instalacyjna sanitarna - mgr inż. W. C. 

• 

część instalacyjna elektryczna - inż. A. C. 

natomiast 

nie  przedstawił  on  w  tym  zakresie  kalkulacji  ceny  oraz  nie  dołączył  dowodów  w 

postaci np. ofert handlowych ww. podwykonawców. 

Zamawiający  -  pomimo  istnienia  podstaw  do  odrzucenia  oferty  ww.  wykonawcy  na 

podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp - 

skierował do niego ponowne wezwanie 

do  złożenia  wyjaśnień.  W  odpowiedzi  wykonawca  złożył  jedynie  kalkulacje  w  podziale  na 

branże. Analiza złożonych wyliczeń pozwala wywieść następujące wnioski: 

s

posób  przyjętej  kalkulacji  nie  wskazuje,  na  jakim  poziomie  oscylują  koszty  stałe 

związane z realizacją inwestycji - koszty biura, gwarancji należytego wykonania umowy, koszty 

dojazdów, 

n

ie  ujęto  opracowań  poprzedzających  projektowanie  -  inwentaryzacje  obiektów 

istniejących,  dokumentacja  geologiczno  -  inżynierska,  ekspertyzy  m.in.  stanu  technicznego 

budynków podlegających przebudowie oraz dotyczące ochrony przeciw pożarowej, 

w

ykonawca  w  sposób  nieuzasadniony  ograniczył  zakresy  ingerencji  w  budynki 

istniejące  podlegające  przebudowie,  poprzez  zastosowanie  współczynników  pomimo,  że 

Zamawiający przewiduje zmiany przeznaczenia i pełną modernizację ww. budynków, co wiąże 

się  z  koniecznością  opracowania  pełnej  branżowej  dokumentacji  dla  całej  ich  powierzchni 

p

ominięto projekt architektury krajobrazu, zagospodarowania terenu wraz z projektem 

układu drogowego dróg wewnętrznych, placów i parkingów, 

b

rak  kosztu  opracowania  dokumentacji  dotyczącej  technologii  medycznej. 

Zastosowane 

przez wykonawcę do wyceny Środowiskowe Zasady Wyceny Prac Projektowych 

we  wskazanych  rozdziałach  dotyczących  architektury  nie  obejmują  opracowania  takich 

opracowań (technologii medycznej), które ewidentnie pominięto: 

Budynek  nr  5  - 

nie  ujęto  wykonania  projektów  instalacji  sanitarnych,  wentylacji 

mechanicznej i klimatyzacji, a budynek ten z pewnością będzie w niewyposażony, 

b

rak wynagrodzenia dla podwykonawcy opracowującego dokumentację geologiczno-

inżynierską, niezbędną ze względu na trudny teren podlegający szkodom górniczym, 

brak 

kosztów  związanych  z  uzyskaniem  niezbędnych  opinii  rzeczoznawców  ds. 

warunków ochrony p. pożarowej, BHP i higieniczno- sanitarnych, 

k

oszty prac projektowych obiektów podlegających przebudowie i dodatkowo ochronie 

konserwatorskiej:  zgodnie  z  publikacjami 

dotyczącymi  wskaźników  wyceny,  należy 

przyjmować zwiększone o co najmniej 20-40% od ceny jak dla nowego obiektu, ze względu 

na zwiększoną trudność. Ww. wykonawca nie zastosował takiej kalkulacji, a wręcz przeciwnie 

dwukrotnie  zastosował  bonifikatę,  najpierw  stosując  współczynniki  zmniejszające,  a 

dodatkowo  w  tabeli  zawierającej  zestawienie  pozycji  zakresu  usługi  projektowej  udzielił 

Z

amawiającemu bonifikaty 10%. Wykonawca nie wykazał żadnych dowodów, że jest w stanie 

udzielić  Zamawiającemu  rabatu  w  ww.  wysokości,  np.  przedkładając  oferty  handlowe 

kontrahentów/podwykonawców, 

z  przedstawionych 

wyliczeń  nie  wynika,  czy  wykonawca  przewidział  rezerwę  na 

nieplanowane wydatki oraz zysk. 

Głównym  zastrzeżeniem  wobec  wyjaśnień  ww.  wykonawcy  jest  nieprzedłożenie 

żadnego dowodu potwierdzającego zasadność wyliczeń. Kalkulacja ceny - bez względu na to, 

czy  ma  charakter  uproszczony  czy  też  szczegółowy  -  powinna  zawierać  odniesienie  do 

konkretnych  okoliczności  faktycznych  stanowiących  podstawę  przyjętych  wartości. 

Zamawia

jący  w  kierowanych  wezwaniach  zastrzegł,  że  oczekuje  udowodnienia  realności 

zaoferowanej ceny. Celem instytucji wynikającej z art, 90 ust. 1 Pzp nie jest pozyskanie od 

wykonawców  jakichkolwiek  wyjaśnień,  ale  takich,  które  wykażą  w  sposób  jednoznaczny 

i ocz

ywisty, jakimi czynnikami kierował się wykonawca, kalkulując cenę oferty. 

Odwołujący  nadmienił  także,  że  z  Jednolitego  Dokumentu  złożonego  przez  ww. 

wykonawcę  wynika,  że  nie  spełnia  on  warunku  posiadania  zdolności  finansowej  

i  ekonomicznej  na  poziomie  wym

aganym  w  SIWZ,  a  zatem  winien  zostać  wykluczony  

z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 Pzp. 

W dniu 22 marca 2019 r. wykonawca A. M. 

prowadzący działalność gospodarczą pod 

firmą  Zespół  Projektowo-Inwestycyjny  Kontrapunkt  V-projekt  A.  M.  z  siedzibą  w  Krakowie 

zg

łosił  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  w  niniejszej  sprawie  po  stronie 

Zamawiającego. Przystępujący w piśmie z dnia 31 marca 2019 r. złożonym na posiedzeniu w 

dniu  1  kwietnia  2019  r.  przedstawił  swoje  stanowisko  w  sprawie.  Zakwestionował  interes 

Odwołującego  we  wniesieniu  odwołania,  zasadność  zastrzeżenia  przez  Odwołującego 

złożonych  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny  jego  oferty,  jako  tajemnicy 

przedsiębiorstwa,  a  także  doświadczenie  zawodowe  tego  wykonawcy.  Przystępujący  w 

odniesieniu do  zarzutów  odwołania  wskazał,  że zaoferowana przez  niego cena jest  realna, 

prawidłowo skalkulowana i ze względu na zasoby i doświadczenie Przystępującego w pełni 

gwarantuje  wykonanie  przedmiotu  zamówienia,  na  co  wskazuje  zarówno  treść  wyjaśnień 

złożonych na etapie badania ofert, jak również okoliczności przedstawione w postępowaniu 

przed KIO. Przystępujący wskazał ponownie na swoje doświadczenie i wykonane realizacje z 

ostatnich lat. 

Zaprzeczył jakoby w jego wyjaśnieniach złożonych Zamawiającemu występowały 

jakiekolwiek sprzeczności w kontekście stwierdzenia o „samowystarczalności” wykonawcy, co 

w  ocenie  Przystępującego  należy  odnosić  do  „rdzenia  aktywności  projektowej”,  a  nie  do 

specjalistycznych  uzgodnień  czy  konsultacji.  W  załączeniu  do  ww.  pisma  Przystępujący 

przedstawił listy referencyjne z lat 23010 – 2015. 

Zamawiający  złożył  pisemną  odpowiedź  na  odwołanie,  podtrzymał  dokonane  

w  postępowaniu  czynności,  w  tym  wybór  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  Kontrapunkt  V-

projekt, jako najkorzystniejszej. 

Zamawiający  podniósł,  że  miał  prawo,  zgodnie  z  orzecznictwem  Izby,  dokonywać 

kolejnych wezwań w  zakresie wyjaśnienia rażąco niskiej ceny. Również przepisy ustawy nie 

blokują  Zamawiającemu  dokonywać  wielu  wezwań  o  wyjaśnienie  ceny  oferty,  gdy 

Zamawiający  skutkiem  pierwszych  wyjaśnień  nadal  ma  wątpliwości,  czy  przedłożoną  cenę 

uznać za realną. Zamawiający może żądać, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, doprecyzowania 

lub  szerszych  informacji  w  zakresie  przekazanych  wyjaśnień.  Na  możliwość  kilkukrotnego 

wzywania wykonawcy do 

złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty, wskazuje dotychczasowe 

orzecznictwo  Krajowej  Izby  Odwoławczej  oraz  sądów  powszechnych.  W  wyroku  z  dnia  6 

sierpnia 2015 r. (sygn. akt KIO 1490/15, KIO 1577/15, KIO 1584/15) Krajow

a Izba Odwoławcza 

stwierdziła,  że:  „(...)  nie  ma  też  przeszkód,  by  zamawiający  prowadził  wyjaśnienia 

wieloetapowo,  aż  do  uzyskania  odpowiedzi  na  wszystkie  pytania  i  wątpliwości  (oczywiście 

poza przypadkiem opisanym w art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, gdy nie 

współpracuje  i  nie  udziela  wyjaśnień”.  Stanowisko  to  potwierdził  też  Sąd  Okręgowy  w 

Olsztynie, który w wyroku z dnia 9 grudnia 2010 r. (sygn. akt V Ga 122/10),  jednoznacznie 

wskazał, iż brak jest przeszkód do ponownego wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień, 

jeżeli pierwotne nie rozwiały wątpliwości zamawiającego związanych z rażąco niską ceną. 

Poza tym 

Zamawiający wskazał, że zarzut powyższy został wniesiony po ustawowym 

terminie - 

czynność tą Zamawiający wykonał 18 stycznia br., a dnia 28 stycznia br. Odwołujący 

powzi

ął wiadomość o czynności drugiego wezwania do wyjaśnienia pierwotnej wersji rażąco 

niskiej ceny. Tym samym termin ustawowy 10-dniowy na wniesieni

e odwołania na tę czynność 

został przekroczony. 

W zakresie zarzutu naruszenia art. 7 pkt. 1 Pzp 

Zamawiający podniósł, że zarzucanie 

mu  złamania  zasady  równego  traktowania  i  uczciwej  konkurencji  w  sytuacji  danego 

postępowania jest nieuzasadnione. Zamawiający traktował wszystkich wykonawców w sposób 

jednakowy, bezstronny i 

z poszanowaniem przepisów ustawy. Zamawiający wykonał instytucję 

rażąco  niskiej  ceny  również  wobec  Odwołującego  i  nie  odrzucił  jego  oferty  na  zdawkowe 

wyjaśnienia, bez żadnej kalkulacji cenowej, oparte tylko o referencje z podobnych zadań. 

Zamawiający, odnosząc się do zarzutów naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp, podniósł, że nie 

miał podstaw faktycznych i prawnych do nieuznania  wyjaśnień Przystępującego i nie naruszył 

art. 90 ust. 3 Pzp. 

Wyjaśnił, że oszacował zamówienie na podstawie zawyżonych wskaźników 

cen usług projektowych. Tym samym oferta Przystępującego nie jest niższa o 60% względem 

kwoty przeznaczonej na to zadanie, n

atomiast jest niższa od średniej wszystkich złożonych 

ofert o 

około 50%. Należy w tym miejscu dopatrywać się raczej zawyżenia szacunku przez 

Zamawiającego  na  przedmiocie  zamówienia.  Zamawiający  wskazał,  że  przy  szacowaniu 

zamówienia  nie  wziął  pod  uwagę  obniżania  cen  danej  usługi  ze  względu  na  zmniejszenie 

zadań unijnych w ostatnim czasie w formule zaprojektuj-wybuduj. 

Nie bez znaczenia jest także fakt, że w przypadku dużej podaży zadań projektowych 

na rynku publicznym, stawka robocizny projektanta może sięgać nawet 200 zł/h, a przypadku 

ich braku nawet 20 z

ł/h, co miało miejsce pod koniec realizacji budżetu UE na lata 2007-2014. 

Jak  wynika  z  powyższego,  ceny  ofert  w  tym  przypadku  mogą  się  różnić  nawet 

dziesięciokrotnie.  Zamawiający  ocenia,  że  cena  oferty  wybranej  jest  niska,  ale  nie  rażąco 

niska, zatem oferta ta nie podlega odrzuceniu. 

Zdaniem  Zamawiającego,  odwołanie  w  odniesieniu  do  zarzutu  rażąco  niskiej  ceny 

zostało  poparte  elementami  podważania  cen  cząstkowych  kalkulacji  Przystępującego  w 

sytuacji,  gdy 

wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny  Odwołującego  nie  zawierają  żadnej  kalkulacji 

cenowej.  Trudno  Z

amawiającemu  odnosić  się  do  szczegółowych  zarzutów  odwołania 

względem  kalkulacji  elementów  ceny  Przystępującego  w  sytuacji,  w  której  Odwołujący  nie 

przedstawił swojej kalkulacji w odniesieniu do podnoszonych cen cząstkowych. 

Analizując  cenę  oferty  najkorzystniejszej  oraz  sprawdzając  przedstawione  przez 

Przystępującego  referencje  podobnych  zadań  wykonane  w  porównywalnej  cenie  u 

Z

lecających  —  tak  jak  to  zrobił  w  swoich  wyjaśnieniach  Odwołujący,  Zamawiający  uznał,  

że  cena  jest  realna  dla  tego  wykonawcy.  Składając  odwołanie  Odwołujący  uniemożliwia 

Zamawiającemu  zawarcie  atrakcyjnej  umowy  na  usługę  projektową.  W  ocenie 

Zamawiającego,  jak  wskazano  w  wyjaśnieniach,  Przystępujący  udowodnił  to  już  nie  raz,  

że  jest  w  stanie  w  tych  środkach  dobrze  zrealizować  oferowaną  usługę.  Jednocześnie 

pokazana 

w  wyjaśnieniach  kalkulacja  wykonawcza  oraz  jej  uzupełnienie,  jednoznacznie 

wskazują na realność ceny. Okazuje ona wszelkie składniki kosztów wytworzenia usługi. 

Odwołujący  w  odwołaniu  nie  przedstawił  dowodów,  że  oferta  wykonawcy  będącego 

przed nim w rankingu złożonych ofert, zawiera rażącą niska cenę oraz nie podważył realności 

cząstkowych  cen  Przystępującego.  Czynności  Zamawiającego  zostały  wykonane  zgodnie  

z  przepisami  ustawy  i  orzecznictwem  Krajowej  Izby  Odwoławczej,  np.  wyrok  KIO  165/15; 

wyrok z dnia 12 marca 2013 r. (sygn. akt. KIO 458/13); wyrok KIO 2830/14; wyrok KIO 40/15; 

wyrok 

Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 8 stycznia 2014 r. sygn. akt X Ga 652/13. 

Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty 

zgromadzone  w  aktach  sprawy  i  wyjaśnienia  złożone  na  rozprawie  przez  strony 

i 

uczestnika postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje. 

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie. 

Izba  stwierdziła,  że  Odwołujący  wykazał  posiadanie  legitymacji  uprawniającej  do 

wniesienia  niniejszego 

odwołania,  stosownie  do  art.  179  ust.  1  Pzp.  Oferta  Odwołującego 

została  sklasyfikowana  przez  Zamawiającego  na  trzeciej  pozycji  w  rankingu  ofert,  a  zatem 

uwzględnienie  odwołania,  obejmującego  zarzuty  zgłoszone  wobec  dwóch  ofert 

poprzedzających  w  rankingu  ofertę  Odwołującego,  będzie  skutkowało  powtórzeniem 

czynności  badania  i  oceny  ofert  oraz  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  co  da 

Odwołującemu szansę na uzyskanie zamówienia. 

Wykonawca  Kontrapunkt  V-projekt 

skutecznie  przystąpił  do  postępowania 

odwoławczego  po  stronie  Zamawiającego,  stosownie  do  wymogów  art.  185  ust.  2  i  3  Pzp, 

stając się uczestnikiem postępowania odwoławczego. 

Stosownie do art. 192 ust. 7 Pzp, Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie były 

zawarte w  odwołaniu,  zatem  odwołanie zostało rozpoznane  wyłącznie w  zakresie zarzutów 

objętych  odwołaniem.  W  związku  z  powyższym  nie  podlegał  rozpoznaniu  zarzut  co  do 

przekroczenia  przez  wykonawcę  Kontrapunkt  V-projekt  terminu  (17  stycznia  2019  r.) 

wyznaczonego przez Zamawiającego na złożenie wyjaśnień, zgłoszony przez Odwołującego 

w piśmie procesowym złożonym na posiedzeniu w dniu 1 kwietnia 2019 r. i rozwiniętym na 

rozprawie. Zarzut ten 

nie został objęty rozpoznawanym odwołaniem z dnia 18 marca 2019 r. 

Izba stwierdziła, że zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp w zw. z art. 7 ust 1 Pzp, poprzez 

skierowanie do wykonawcy Kontrapunkt V-projekt oraz G. Biuro Architektoniczne ponownego 

wezwania do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny rażąco niskiej pomimo tego, że pierwotne 

wyjaśnienia  ogólnikowe,  lakoniczne  oraz  niepoparte  jakimikolwiek  dowodami,  nie  jest 

zarzutem spóźnionym. Zamawiający podniósł powyższe, wskazując, że Odwołujący w dniu 28 

stycznia 2019 r. powziął informacje odnośnie treści wezwań, a także treści złożonych przez 

wykonawców  wyjaśnień,  tj.  odnośnie  okoliczności  stanowiących  podstawę  do  wniesienia 

odwołania  w  powyższym  zakresie.  Jak  wynika  z  dokumentacji  postępowania,  w  dniu  18 

stycznia 2019 r. 

Odwołujący zwrócił się do Zamawiającego o udostępnienie mu dokumentacji 

postępowania do wglądu  i otrzymał od Zamawiającego w odpowiedzi na ten wniosek kopie 

dwóch  pierwszych  ofert.  Zamawiający  nie  wykazał  natomiast,  w  jakiej  dacie  przekazał 

Odwołującemu kopie wezwań  lub  wyjaśnień  złożonych przez  wykonawców:  Kontrapunkt  V-

projekt  oraz  G.  Biuro  Architektoniczne. 

Wskazać  należy  w  tym  miejscu,  że  zgodnie  

z  art.  96  ust.  3  Pzp,  p

rotokół  postępowania  wraz  z  załącznikami  jest  jawny,  przy  czym 

z

ałączniki  do  protokołu  udostępnia  się  po  dokonaniu  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  lub 

unieważnieniu  postępowania,  z  tym  że  oferty  udostępnia  się  od  chwili  ich  otwarcia,  oferty 

wstępne  od  dnia  zaproszenia  do  składania  ofert,  a  wnioski  o  dopuszczenie  do  udziału  w 

postępowaniu  od  dnia  poinformowania  o  wynikach  oceny  spełniania  warunków  udziału  w 

postępowaniu. Zatem, zgodnie z obowiązującym prawem, Zamawiający, działając prawidłowo 

w myśl procedury określonej w Pzp, nie mógł przed terminem wyboru oferty najkorzystniejszej 

przekazać  Odwołującemu  załączników  do  protokołu  postępowania  w  postaci  wezwań 

skierowanych  do  innych  wykonawców  oraz  wyjaśnień  złożonych  przez  tych  wykonawców.  

W toku postępowania takie okoliczności nie zostały również wykazane przez Zamawiającego. 

Zamawiający oszacował wartość przedmiotowego zamówienia na kwotę 2 330 543,00 

zł.  W  postępowaniu  oferty  złożyło  10  wykonawców.  Ceny  złożonych  ofert  kształtowały  się 

następująco: 2 293 950,00 zł, 2 011 050,00 zł, 1 994 937,00 zł, 1 968 000,00 zł, 1 966 770,00 

zł, 1 781 040,00 zł, 1 472 310,00 zł, 1 346 850,00 zł, 826 330,00 zł. Średnia arytmetyczna cen 

wszystkich złożonych ofert ukształtowała się na poziomie 1 740 026,33 zł.  

Najniższa oferta została złożona przez wykonawcę Kontrapunkt V-projekt z ceną 826 

330,00 zł, która stanowi 47% średniej i 38% wartości zamówienia.  

Kolejne dwie oferty to:  

oferta  złożona  przez  wykonawcę  G.  Biuro  Architektoniczne  z  ceną  - 

850,00zł, która stanowi 58% wartości zamówienia i 77% średniej ceny złożonych ofert; 

oferta złożona przez wykonawcę MERITUM Grupa Budowlana Sp. z o.o. sp.k. 

(Odwołującego)  z  ceną  –  1  472  310,00  zł,  która  stanowi  63%  wartości  zamówienia  i  85% 

średniej ceny złożonych ofert.  

Wymienione powyżej trzy najniższe oferty podlegały wyjaśnieniu w trybie art. 90 ust. 1 

Pzp

.  Stosowną  czynność  -  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  przez  ww.  wykonawców  -

Zamawiający podjął w dniu 14 stycznia 2019 r.   

Wszyscy  wykonawcy  wezwani  przez  Zamawiającego  do  złożenia  wyjaśnień  złożyli 

takie wyjaśnienia, z tym, że wykonawca Kontrapunkt V-projekt - dopiero w  dniu 18 stycznia 

2019 r., 

po przesłaniu w tym dniu przez Zamawiającego jeszcze raz przesłanego wcześniej 

wezwania z dnia 14 stycznia 2019 r.  

W dniu 18 stycznia 2019 r. i 21 stycznia 2019 r. 

Zamawiający skierował odpowiednio 

do wykonawc

ów: G. Biuro Architektoniczne oraz Kontrapunkt V-projekt ponowne wezwanie do 

złożenia wyjaśnień w zakresie domniemania rażąco niskiej ceny oferty, przy czym w treści tych 

kolejnych  wezwań  przedstawił  jednoznacznie  dokonaną  ocenę  pierwotnie  złożonych  przez 

ww. 

wykonawców wyjaśnień. Zamawiający uznał wprost, że złożone na pierwsze wezwanie 

wyjaśnienia nie zawierają właściwych dowodów potwierdzających, że zaoferowane przez ww. 

wykonawców  ceny  nie  są  rażąco  niskie.  W  odniesieniu  do  wyjaśnień  złożonych  przez 

Kontrapunkt  V-

projekt  stwierdził,  że „przesłane wyjaśnienia i kalkulacja szczegółowa nie są 

poparte  właściwymi  dowodami,  które  potwierdzałyby  wyszczególnione  w  kalkulacji  ceny. 

Zwracamy się o udzielenie dodatkowych wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, ponieważ 

złożone  wyjaśnienia  nie  potwierdzają  realność  ceny  a  Wykonawca  nie  załączył  żadnych 

dowodów  w  tym  względzie”,  a  w  przypadku  wykonawcy  G.  Biuro  Architektoniczne  –  że 

„przesłane  wyjaśnienia  są  lakoniczne,  zdawkowe  nie  poparte  właściwymi  dowodami,  które 

p

otwierdzałyby realność złożonej ceny oferty. Wzywamy Państwa do złożenia dodatkowych 

wyjaśnień  w  tym  zakresie  z  przedstawieniem  szczegółowej  kalkulacji  realizacji  usługi  i 

dołączeniem środków dowodowych potwierdzających kalkulację.”

Zgodnie z art. 90 ust. 1 Pzp,  jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części 

składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości 

zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami 

określonymi  przez  zamawiającego  lub  wynikającymi  z  odrębnych  przepisów,  zamawiający 

zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub 

kosztu, w szczególności w zakresie: 

oszczędności  metody  wykonania  zamówienia,  wybranych  rozwiązań  technicznych, 

wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla 

wykonawcy,  oryginalności  projektu  wykonawcy,  kosztów  pracy, których wartość przyjęta  do 

ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na 

podstawie art. 2 ust. 3

–5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu 

za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265); 

pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów; 

wynikającym  z  przepisów  prawa  pracy  i  przepisów  o  zabezpieczeniu  społecznym, 

obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; 

wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska; 

powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy. 

Zgodnie natomiast z 

art. 90 ust. 1a Pzp, w przypadku gdy cena całkowita oferty jest 

niższa o co najmniej 30% od: 

wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej 

przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen 

wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa 

w  ust.  1,  chyba  że  rozbieżność  wynika  z  okoliczności  oczywistych,  które  nie  wymagają 

wyjaśnienia; 

wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, 

w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie 

wyjaśnień, o których mowa w ust. 1. 

Przepis  art.  90  ust.  1  Pzp  ustanawia  zatem 

obowiązek  zwrócenia  się  przez 

zamawiającego do wykonawcy o udzielenie wyjaśnień oraz złożenie dowodów, dotyczących 

wyliczenia  ceny lub kosztu, jeżeli cena lub koszt oferty, lub ich istotne części składowe w opinii 

zamawiającego, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą jego 

wątpliwości  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami 

sformułowanymi  przez  zamawiającego lub  wynikającymi  z  odrębnych przepisów.  W świetle 

brzmienia  art.  90  ust.  1  Pzp,  z

amawiający  może  wezwać  wykonawcę  w  każdej  sytuacji,  w 

której wysokość ceny lub kosztu oferty, a nawet jedynie ich istotne części składowe budzą jego 

wątpliwości, mimo iż cena całkowita lub koszt nie jest niższa niż szczególny ustawowy limit.  

Generalna zasada 

występowania z żądaniem wyjaśnień w sprawie rażąco niskiej ceny 

została uszczegółowiona w art. 90 ust. 1a Pzp, który odnosi się do szczególnych przypadków, 

które mogą świadczyć o rażąco niskiej cenie, tj. gdy: 

cena  całkowita  danej  oferty  jest  niższa  o  co  najmniej  30%  od  wartości  zamówienia 

powiększonej o należny podatek od towarów i usług lub średniej arytmetycznej cen wszystkich 

złożonych ofert; 

cena  całkowita  danej  oferty  jest  niższa  o  co  najmniej  30%  od  wartości  zamówienia 

powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług,  zaktualizowanej  z  uwzględnieniem 

okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen 

rynkowych. 

Oceniając  różnicę  ceny  oferty  w  stosunku  do  wartości  zamówienia  powiększonej  o 

należny podatek od towarów i usług należy wziąć pod uwagę szacunkową wartość zamówienia 

(bez  podatku  od  towarów  i  usług),  ustaloną  z  należytą  starannością  przed  wszczęciem 

postępowania  zgodnie  z  przepisami  art.  32  i  nast.  ustawy  Pzp.  Jest  to  więc  wartość,  którą 

z

amawiający  przyjął  na  etapie  przygotowania  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego dla ustalenia zasad, na jakich dane postępowanie ma być prowadzone. Natomiast 

porównanie  do  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert  polega  na 

matematycznym  odniesieniu  ceny  danej  oferty 

do  średniej  cen  złożonych  w  postępowaniu 

ofert. 

W  zakresie  porównania  do  wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od 

towarów i usług, zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu 

postępowania, należy zauważyć, że wartość ta powinna być brana pod uwagę w sytuacji gdy 

zamawiający  zdecyduje  się  dokonać  aktualizacji  wartości  zamówienia  w  trakcie  trwania 

procedury udzielenia zamówienia publicznego, na skutek zmian zachodzących na rynku, np. 

istotnej zmiany cen rynkowych w trakcie procedury ud

zielania zamówienia publicznego.  

Celem  procedury  wyjaśniania,  o  której  mowa  w  art.  90  ust.  1  Pzp,  jest  definitywne 

rozstrzygnięcie  czy  dana  oferta  podlega  odrzuceniu  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  4  Pzp. 

Oceny  dokonuje 

zamawiający  indywidualnie  w  odniesieniu  do  każdego  konkretnego 

przypadku, w oparciu o wyjaśnienia wykonawcy i załączone przez niego dowody, oceniane w 

kontekście właściwości przedmiotu zamówienia. 

Ciężar dowodu w zakresie wykazania, że cena lub koszt nie są rażąco niskie spoczywa 

na  wykonawcy.  Zgodnie  z  art.  90  ust.  2  Pzp, 

obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera 

rażąco niskiej ceny lub kosztu, spoczywa na wykonawcy. Wykonawca w ramach składanych 

wyjaśnień  powinien  przedłożyć  dowody,  które  uzasadniają  przyjętą  wycenę  przedmiotu 

zamówienia. W  miarę  możliwości  w  wezwaniu  zamawiający  powinien  w  sposób  precyzyjny 

określić zakres wyjaśnień lub konkretne wątpliwości uzasadniające podejrzenie rażąco niskiej 

ceny. 

Jeśli    zaistnieje  taka  potrzeba,  zamawiający  może  żądać  doprecyzowania  lub 

przekazania  szerszych  informacji  w  zakresie 

objętym  wcześniejszymi  wyjaśnieniami 

wykonawcy. M

ożliwość kilkukrotnego wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie 

dokonanej przez wyk

onawcę wyceny oferty nie budzi wątpliwości w orzecznictwie KIO i sądów 

powszechnych,  z  tym  zastrzeżeniem,  że  żądanie  ponownych  wyjaśnień  dotyczących 

podejrzenia  rażąco  niskiej  ceny  nie  może  prowadzić  do  naruszenia  zasady  równego 

traktowania i uczciwej konkurencji, a zatem jest 

dopuszczalne, jeśli wyjaśnienia wykonawcy 

złożone  na  wcześniejsze  wezwanie  budzą  dalsze  określone  wątpliwości  i  wymagają 

doprecyzowania. Ponowne 

wezwanie do złożenia wyjaśnień musi być zatem uzasadnione w 

świetle wyjaśnień lub dowodów przedłożonych przez wykonawcę „na pierwsze wezwanie”, nie 

może  prowadzić  do  nieuzasadnionego  wydłużania  procedury  wyjaśnień,  jeżeli  wykonawca 

pomimo posiadania takiej możliwości nie rozwiał jego wątpliwości co do podejrzenia rażąco 

niskiej ceny i nie przedstawił na potwierdzenie powyższego stosownych dowodów. W takiej 

sytuacji należy bowiem uznać, że wykonawca nie wywiązuje się należycie z ciążącego na nim, 

stosownie do art. 90 us

t. 2 Pzp, ciężaru dowodu. 

Przepis  art.  190  ust.  1a  Pzp, 

w  zakresie  dowodzenia  rażąco  niskiej  ceny  

w postępowaniu odwoławczym przed Izbą  wskazuje na obowiązek udowodnienia, że oferta 

nie zawiera  rażąco  niskiej  ceny,  spoczywający  odpowiednio na  wykonawcy,  który ją złożył, 

jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego, a na zamawiającym, jeżeli 

wykonawca, który złożył ofertę, nie jest uczestnikiem postępowania odwoławczego. Biorąc pod 

uwagę,  że  w  postępowaniu  odwoławczym  przedmiotem  rozpoznania  jest  czynność  lub 

zaniechanie  czynności,  do  której  zamawiający  był  zobowiązany  na  podstawie  przepisów 

ustawy  Pzp,  to  w  toku 

postępowania  odwoławczego  strony  mogą  posługiwać  się 

wyjaśnieniami  i  dowodami,  które  potwierdzają  stanowiska  już  przedstawione  uprzednio  na 

etapie badania ofert 

przez zamawiającego. Nowe, dodatkowe okoliczności i dowody składane 

w toku postępowania odwoławczego, nie przedstawione w toku procedury  wyjaśniającej na 

podstawie  art.  90  Pzp 

należy  uznać  za  spóźnione,  gdyż  w  postępowaniu  odwoławczym 

dokonywana  jest  ocena  poprawności  i  prawidłowości  czynności  zamawiającego  w  zakresie 

oceny oferty wykonawcy i złożonych przez niego wyjaśnień..  

Biorąc pod uwagę powyższe, Izba zważyła, co następuje: 

I. 

Z

arzut  rażąco  niskiej  ceny  oraz  czynu  nieuczciwej  konkurencji  w  odniesieniu  do 

oferty Kontrapunkt V-projekt  

Potwierdził  się  zarzut  naruszenia  art  89  ust  1  pkt  4  Pzp,  poprzez  zaniechanie 

odrzucenia oferty Kontrapunkt V-projekt, 

która nosi znamiona ceny rażąco niskiej oraz art. 90 

ust 3 Pzp, poprzez 

uznanie przez Zamawiającego, że wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej 

ceny  złożone  przez  wykonawcę  Kontrapunkt  V-projekt  dowodzą,  że  cena tej  oferty  nie jest 

rażąco  niska  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia.  Zarzut  czynu  nieuczciwej  konkurencji 

pod

niesiony  łącznie  wraz  z  zarzutem  rażąco  niskiej  ceny  nie  został  przez  Odwołującego  w 

ogóle uzasadniony, wobec czego Izba nie znalazła podstaw do jego uwzględnienia. 

Czynność  skierowania  do  wykonawcy  kolejnego  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  w 

trybie  art.  90  ust  1  Pzp  może  mieć  miejsce  jedynie  w  sytuacji,  gdy  złożone  pierwotnie 

wyjaśnienia budzą w pewnym zakresie dalsze skonkretyzowane wątpliwości zamawiającego 

lub  gdy  istnieje  w  danym  zakresie 

potrzeba  uzyskania  bardziej  szczegółowych  wyjaśnień. 

Procedura ponownego wezwania wykonawcy nie ma zastosowania w sytuacji, gdy uprzednio 

złożone wyjaśnienia są ogólnikowe, lakoniczne, a wykonawca nie podjął  próby udowodnienia, 

że  skalkulowana  przez  niego  cena jest  ceną  realną  oraz  rynkową  i  gwarantuje  prawidłową 

realizację przedmiotu zamówienia.  

W  niniejszym  stanie  faktycznym  nawet  jeśli  uznać,  że  powtórzenie  wezwania  do 

złożenia wyjaśnień mogło zostać skierowane do wykonawcy Kontrapunkt V-projekt, pomimo 

lakoniczności pierwszych wyjaśnień, to nie sposób uznać, że ponownie złożone wyjaśnienia 

potwierdziły realność zaoferowanej przez ww. wykonawcę ceny. Należy przy tym wziąć pod 

uwagę  fakt,  że  pierwotne  wyjaśnienia  tej  okoliczności  nie  wykazały,  co  stwierdził  sam 

Zamawiający  w  treści  ponownego  wezwania  z  dnia  21  stycznia  2019  r.  Zamawiający  w 

wezwaniu tym 

stwierdził, że „Przesłane wyjaśnienia i kalkulacja szczegółowa nie są poparte 

właściwymi dowodami, które potwierdzałyby wyszczególnione w kalkulacji ceny. Zwracamy się 

o  udzielenie  dodatkowych  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny,  ponieważ  złożone 

wyja

śnienia nie potwierdzają realności ceny a Wykonawca nie załączył żadnych dowodów w 

tym  względzie”.  A  zatem  Zamawiający  ocenił  wyjaśnienia  negatywnie,  przy  czym  nie  był 

wstanie sformułować jakichkolwiek szczegółowych dalszych wątpliwości, które uzasadniałyby 

ponowne wezwanie do złożenia dodatkowych wyjaśnień. 

W dniu 22 stycznia 2019 r. wykonawca złożył kolejne wyjaśnienia, w których postawił 

Zamawiającemu  zarzut  niedokładnego  przeanalizowania  wyjaśnień  z  18  stycznia  2019  r. 

Wykonawca ponownie powołał się na doświadczenie zatrudnianych projektantów, wskazał, że 

oprócz  kosztów  osobowych  (generalny  projektant  –  główny  architekt,  generalny  projektant 

konstrukcji, technolog medyczny, główny projektant instalacji sanitarnych, główny projektant 

instalacji  wysoko 

–  i  niskoprądowych,  główny  projektant  instalacji  teletechnicznych, 

sprawdzający  oraz  dodatkowo  – 5-ciu  projektantów)  przedstawiona kalkulacja obejmuje też 

koszty sprawowania nadzoru autorskiego, inne koszty, w tym rzeczowe oraz 

zysk w wysokości 

15%, a wymaga

nie odnośnie złożenia dokumentów w postaci umów łączących wykonawcę z 

poszczególnymi  architektami  i  branżystami  w  obrębie  zespołu  projektowego  jest 

bezprzedmioto

we, wyjaśnił, że „wysokość wynagrodzeń za pracę należące do poszczególnych 

zadań projektowych ustalane są i dzielone w zależności od budżetu przypadającego na daną 

inwestycję”.  

Odnosząc się do ogółu wyjaśnień złożonych przez Przystępującego należy wskazać, 

że ww. wykonawca nie wykazał, na ile okoliczność posiadania przez niego określonej wiedzy 

i d

oświadczenia wykazana w postępowaniu wyjaśniającym wpłynęła na obniżenie ceny jego 

oferty za wykonanie przedmiotu zamówienia. Wykonawca nie przedstawił także jakiegokolwiek 

uzasadnienia lub dowodów na potwierdzenie załączonej do wyjaśnień z dnia 18 stycznia 2019 

r. kalkulacji. 

Wykonawca  nie  wykazał  również,  jakie  wyjątkowe  (niedostępne  dla  innych 

wykonawców działających na rynku) metody projektowania, i w jaki sposób korzystanie z tych 

metod wpłynęło na możliwość obniżenia ceny oferty. Same ogólne stwierdzenia wykonawcy 

w  tym  zakresie  pozostają  bez  jakiegokolwiek  wpływu  na  potwierdzenie  zasadności  danego 

poziomu ceny oferty. 

Ponadto, 

należy  zauważyć,  że  wszystkie  podmioty  biorące  udział  w  postępowaniu 

(wykonawcy), 

stosownie  do  wymaganych  warunków  udziału  w  postępowaniu,  posiadają 

zbliżone  doświadczenie  oraz  umiejętności,  z  uwagi  na  konieczność  spełnienia  wymogów 

postępowania  w  zakresie  warunków  udziału  w  postępowaniu.  Podnosząc  okoliczności 

dotyczące wiedzy i doświadczenia w kontekście możliwości obniżenia ceny oferty wykonawca 

musi przedstawić konkretny i wymierny wpływ tych czynników na sposób kalkulacji ceny, co 

nie zostało przez ww. wykonawcę przedstawione w wyjaśnieniach lub wycenione. Wykonawca 

nie wykazał też, w jaki sposób wcześniejsze doświadczenie przekłada się na sposób realizacji 

przedmiotowego 

zamówienia.  

Podnoszony 

w treści wyjaśnień argument o korzystaniu przez wykonawcę z pomocy 

publicznej o łącznej wartości 240 000 zł, polegającej na poręczeniu zobowiązania kredytowego 

przez Bank Gospodarstwa Krajowego

, wobec braku przedstawienia jego wymiernego wpływu 

na  sposób  skalkulowania  ceny  i  wykonywania  zamówienia,  nie  może  dowodzić  wprost 

pozyskania 

„kapitału rozwojowego i wspierającego bieżącą działalność, przy jednoczesnym 

ograniczeniu  k

osztów  bieżącego  funkcjonowania  firmy  Wykonawcy”.  Jedno  ogólne  zdanie 

sformułowane  w  wyjaśnieniach  w  powyższym  zakresie  nie  stanowi  uzasadnienia  do 

stwierdzenia,  że  uzyskana  pomoc  publiczna  jest  czynnikiem  mającym  istotny  wpływ  na 

kalkulację  ceny  oferty  w  przedmiotowym  postępowaniu,  ponieważ  takie  okoliczności  nie 

zostały  przez  wykonawcę  Kontrapunkt  V-projekt  wykazane,  ani  w  wyjaśnieniach  na  etapie 

badania ofert, ani w postępowaniu odwoławczym.  

Wykonawca Kontrapunkt V-projekt 

nie przedstawił w jaki sposób skalkulował pozycję 

„Inne koszty zewnętrzne projektu w tym usługi zlecone i ekspertyzy, uzgodnienia zewnętrzne 

badania i pozyskanie materiałów do projektowania” na poziomie 27 000,00 zł, przyznając przy 

tym, że pozycja ta obejmuje specjalistyczne usługi, ekspertyzy i konsultacje, konieczne przy 

realizacji przedmiotowego zamówienia. Do wyjaśnień nie dołączono jakichkolwiek dowodów 

co do podstaw przyjętej kalkulacji, pomimo, że pozycja ta dotyczy usług stricte „zewnętrznych”. 

Wykonawca nie wyjaśnił również i nie przedstawił dowodów na okoliczność poziomu 

wynagrodzenia personelu oraz podstaw do przyjęcia  zaangażowanie personelu na poziomie 

50% w skali miesiąca. Wykonawca jako podstawę wyliczeń wskazał  „aktualne średnie 

wyna

grodzenie projektantów Wykonawcy" jednakże nie przedstawił w tym zakresie żadnych 

dowodów. Wykonawca nie wyjaśnił też co do kosztów wynagrodzenia kierownika projektu, a 

przyjmując, że kierownik projektu i generalny projektant/główny architekt to ta sama osoba, nie 

sposób zgodzić się z twierdzeniem, że udział tej osoby oraz kosztu miesięcznego w projekcie 

będzie  wynosił  jedynie  50%.  Wykonawca  nie  wyjaśnił  również  co  do  kosztów  zatrudnienia 

personelu pomocniczego przy realizacji projektu.  

W  ocenie  Izby,  wyja

śnienia  złożone  przez  wykonawcę  Kontrapunkt  V-projekt  nie 

potwierdzają, że cena jego oferty została skalkulowana w sposób prawidłowy, lecz wskazują, 

że  została  ona  obliczona  na  podstawie  zaniżonych  danych.  Podkreślić  należy,  że  w 

odpowiedzi  na  kolejne  wezwanie  w

ykonawca  złożył  wyjaśnienia,  w  których  stawia  zarzut 

Zamawiającemu odnośnie braku analizy złożonych wyjaśnień, nie wskazuje żadnych nowych 

lub bardziej szczegółowych okoliczności. Wykonawca zarzucił Zamawiającemu, że ponowne 

wezwanie jest zbyt o

gólne, lecz nie zaskarżył tej czynności i nie zwrócił się do Zamawiającego 

o jego doprecyzowanie. 

Stosownie do art. 90 ust. 2 Pzp, to 

na wykonawcy spoczywa obowiązek szczegółowego 

wyjaśnienia, w jaki sposób skalkulował cenę oferty, jakie założenia przyjął do kalkulacji i co w 

niej uwzględnił, a także przedstawienia dowodów na poparcie twierdzeń przedstawionych w 

wyjaśnieniach  lub  kalkulacji. W  tym  przypadku wykonawca  Kontrapunkt  V-projekt  w  ocenie 

Izby 

nie udowodnił, że przedstawiona kalkulacja ma rzetelne założenia i realne podstawy, a 

tym samym, że daje rękojmię prawidłowego wykonania zamówienia. 

Przepisy  ustawy  Pzp  nie 

zakazują  Zamawiającemu  dokonywać  wielu  wezwań  o 

wyjaśnienie  ceny  oferty,  gdy  Zamawiający  skutkiem  pierwszych  wyjaśnień  nadal  ma 

wątpliwości,  czy  przedłożoną  cenę  uznać  za  realną.  W  niniejszym  postępowaniu  jednak 

Zamawiający nie był w stanie określić, na czym polegały jego dalsze wątpliwości po złożeniu 

pierwotnych wyjaśnień przez wykonawcę. Jak jednoznacznie wynika z treści wezwania z dnia 

18  stycznia  2019  r.  Zamawiający  nie  określił  w  treści  kolejnego  wezwania  jakichkolwiek 

szczegółowych okoliczności, które budziły jego dalsze wątpliwości i które miałyby podlegać 

dalszemu  wyjaśnieniu  przez  wykonawcę  lecz  de  facto  powtórzył  ogólną  treść  pierwotnego 

wezwania,  wskazując  jednocześnie,  że  pierwotne  wyjaśnienia  nie  zawierają  żadnych 

dowodów i nie przedstawiają informacji, które wskazywałyby na realność zaoferowanej ceny. 

Kolejne wezwanie nie miało zatem na celu doprecyzowania lub udzielenia szerszych informacji 

w zakresie 

określonych aspektów przekazanych wyjaśnień lecz ponowienia szansy złożenia 

rzetelnych i przekonywujących wyjaśnień przez wykonawcę.  

Jak wynika z treści wyroku przywołanego przez Zamawiającego z dnia 6 sierpnia 2015 

r. (sygn. akt KIO 1490/15, KIO 1577/15, KIO 1584/15) Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, 

że zamawiający jest uprawniony do prowadzenia wyjaśnień wieloetapowo „aż do uzyskania 

odpowiedzi  na  wszystkie  pytania  i  wątpliwości”,  co  oznacza,  że kolejne  wyjaśnienia  muszą 

dotyczyć  wybranych  szczegółowych  kwestii  podlegających  dalszemu  wyjaśnieniu,  które 

wskazuje zamawiający w kolejnym wezwaniu bądź wezwaniach. Z taką sytuacją nie mamy do 

czynienia  w  przedmiotowym  pos

tępowaniu,  ponieważ  Zamawiający  ocenił  pierwotne 

wyjaśnienia negatywnie na tyle, że nie był w stanie sformułować jakichkolwiek szczegółowych 

pytań i kwestii do wyjaśnienia.   

Nie  sposób  się  zgodzić  z  twierdzeniem  Zamawiającego,  że  traktował  on  wszystkich 

wykonawców w sposób jednakowy, bezstronny i z poszanowaniem przepisów ustawy oraz że 

procedura  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny,  w  tym  oceny  złożonych  wyjaśnień  została 

zrealizowana  prawidłowo.  Zamawiający  wskazał  na  rozprawie,  że  nie  odrzucił  on  oferty 

Odwołującego, pomimo że jego wyjaśnienia były zdawkowe i nie zawierały kalkulacji cenowej. 

Jak  wynika  jednak 

z  dokumentacji  postępowania,  Zamawiający  wezwał  Odwołującego  do 

złożenia  wyjaśnień  tylko  jednokrotnie,  a  zatem  uznał,  że  pierwotne  wyjaśnienia  tego 

wykonawcy,  w  odróżnieniu  od  dwóch  pozostałych  wykonawców,  były  wyczerpujące  i 

przekonywujące, i nie wymagały dalszych wyjaśnień.  

Nie  sposób  też  uwzględnić  argumentacji  Zamawiającego,  przedstawionej  na  etapie 

postępowania  odwoławczego,  co  do  oszacowania  wartości  zamówienia  na  podstawie 

zawyżonych wskaźników cen usług projektowych. Zamawiający nie przedstawił w tym zakresie 

żadnych  dowodów  i  nie  wykazał  dokonania  w  prowadzonym  postępowaniu  jakiejkolwiek 

korekty wartości przedmiotowego zamówienia.  

W przypadku nieudowodnienia 

przez wykonawcę, że cena ustalona z uwzględnieniem 

okoliczności wymienionych w art. 90 ust. 1 Pzp, potwierdzonych załączonymi dowodami, nie 

jest rażąco niska, zamawiający zobowiązany jest do odrzucenia oferty wykonawcy, jako oferty 

zawierającej  rażąco  niską  cenę.  Zgodnie  z  art.  90  ust.  3  Pzp,  zamawiający  odrzuca  ofertę 

wykonawcy,  który  nie  złożył  wyjaśnień  lub  jeżeli  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  z 

dostarczonymi  dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do 

przedmiotu zamówienia. Ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami powinna być pełna i 

wszechstronna z uwzględnieniem, że cena rażąco niska oferty ustalana jest w odniesieniu do 

danego 

przedmiotu  zamówienia.  Konsekwencją  uznania  ceny  rażąco  niskiej  na  podstawie 

wyjaśnień i dowodów złożonych przez wykonawcę, jest też zastosowanie przepisu art. 89 ust. 

1 pkt 4 Pzp. 

W  związku  z  powyższym  Zamawiający  był  obowiązany  odrzucić  ofertę  wykonawcy 

Kontrapunkt V-projekt na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp.  

II.  

Z

arzut rażąco niskiej ceny oraz czynu nieuczciwej konkurencji w odniesieniu do oferty 

G. Biuro Architektoniczne.  

Izba  stwierdziła  naruszenie  przez  Zamawiającego  przepisu  art  89  ust  1  pkt  4  Pzp, 

poprzez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy G. Biuro Architektoniczne oraz art 90 ust 

3 Pzp, 

poprzez niezasadne przyjęcie, że wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny złożone 

przez  ww.  wykonawc

ę  dowodzą,  że  cena  tej  oferty  nie  jest  rażąco  niska.  Zarzut  czynu 

nieuczciwej  konkurencji  nie  został  przez  Odwołującego  w  powyższym  zakresie  w  ogóle 

uzasadniony

, a zatem zarzut ten Izba uznała za niezasadny.  

O

ceniając  złożone  łącznie  przez  tego  wykonawcę  G.  Biuro  Architektoniczne 

wyjaśnienia należało uznać, że nie potwierdziły  one, iż cena tej oferty nie jest ceną rażąco 

niską. 

Wykonawca 

– G. Biuro Architektoniczne - nie zgłosił przystąpienia do postępowania 

odwoławczego,  a  wobec  tego,  stosownie  do  art.  190 ust.  1a  pkt  2  Pzp,  ciężar  dowodu,  że 

oferta  tego  wykonawcy 

nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny,  spoczywał  w  postępowaniu 

odwoławczym  na

Z

amawiającym  (ww.  wykonawca, który  złożył  ofertę,  nie  był  uczestnikiem 

postępowania).  

Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie jednak nie odniósł się w ogóle do zarzutów 

dotyczących tej oferty, a na rozprawie wyjaśnił jedynie, że „ocenił cenę oferty wykonawcy G. 

jako  realną,  przyjmując  o  połowę  niższy  zysk  niż  w  ofercie  Odwołującego  oraz  po  odjęciu 

wydatków nieplanowanych przez Odwołującego, co daje cenę zaoferowaną przez wykonawcę 

G.

”. W ocenie Izby, powyższa ocena, dokonana przez pobieżne porównanie do oferty innego 

wykonawcy nie 

wyczerpuje obowiązku Zamawiającego wynikającego z art. 90 ust. 3 Pzp oraz 

art. 190 ust. 1a pkt 2 Pzp.  

Należy przy tym podkreślić, że złożone przez ww. wykonawcę pierwotnie wyjaśnienia 

zostały ocenione przez Zamawiającego jako lakoniczne, zdawkowe i nie poparte właściwymi 

dowodami, które potwierdzałyby realność złożonej oferty - na co wskazał sam Zamawiający w 

treści  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  z  dnia  18  stycznia  2019  r.  Ponowne  wyjaśnienia 

wykonawca  przedstawił  w  dniu  21  stycznia  2019  r.  w  formie  ogólnego  zestawienia  kwot 

wyliczonych na podstawie Środowiskowych Zasad Wycen Prac Projektowych, opracowanych 

przez  Radę  Koordynacyjną  Biur  Projektów  Izby  Projektowania  Budowlanego.  Jak  wykazał 

Odwołujący, przedstawione w formie kart kalkulacyjnych A-G wyliczenia nie zostały wykonane 

w  sposób  prawidłowy,  zawierają  liczne  braki.  Ponadto,  nie  zostały  one  opatrzone 

komentarzem od wy

konawcy ani stosownymi dowodami. Wobec powyższego nie mogą one 

stanowić  właściwego  dowodu  na  okoliczność,  że  zaoferowana  przez  wykonawcę  w  tym 

postępowaniu  cena  jest  ceną  realną,  pozwalającą  na  prawidłową  realizację  przedmiotu 

zamówienia  przez  tego  wykonawcę.  Wykonawca  nie  przedstawił  kalkulacji  co  do  zakresu 

zamówienia, który zamierza powierzyć do wykonania podwykonawcom, tj. w zakresie części 

konstrukcyjnej, instalacyjnej sanitarnej oraz  instalacyjnej elektrycznej i nie 

dołączył żadnych 

dowodów (np. ofert ww. podwykonawców). Ponadto, w przedstawionej kalkulacji wykonawca 

zastosował  bonifikatę  na  rzecz  Zamawiającego  w  formie  współczynników  zmniejszających 

oraz  dodatkowo  rabat 

na  usługę  w  wysokości  10%,  nie  przedstawiając  przy  tym  żadnych 

dow

odów, że jest w stanie udzielić takich zniżek oraz nie wyjaśniając na jakiej podstawie. 

Biorąc  pod  uwagę  powyższe,  w  szczególności  wobec  nieprzedłożenia  przez 

wykonawcę G. Biuro Projektowe dowodów potwierdzających zasadność wyliczeń ceny oferty 

oraz  wobec  niewykazania 

przez  Zamawiającego  prawidłowości  i  rzetelności  kalkulacji  ceny 

ww.  oferty    -  przez 

odniesienie  do  konkretnych  okoliczności  faktycznych  stanowiących 

podstawę  przyjętych  wartości,  należało  uznać,  że  złożone  przez  wykonawcę  G.  Biuro 

Projektowe 

wyjaśnienia  nie  wykazały  realności  zaoferowanej  ceny.  W  tym  stanie  rzeczy 

należało  stwierdzić,  że  Zamawiający  -  pomimo  istnienia  podstaw  do  odrzucenia  oferty  ww. 

wykonawcy w oparciu o art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp 

zaniechał tej czynności 

wbrew ciążącym na nim obowiązkom, czym naruszył wskazane przepisy ustawy Pzp.   

Jako konsekwencję naruszenia przez Zamawiającego wskazanych powyżej przepisów 

ustawy Pzp należało uznać naruszenie zasady, o której mowa w art. 7 ust 1 Pzp, tj. naruszenie 

zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców.  

Wskazany na marginesie odwołania zarzut, że wykonawca G. Biuro Architektoniczne 

nie spełnia warunku posiadania zdolności finansowej i ekonomicznej na poziomie wymaganym 

w SIWZ, a zatem winien zostać wykluczony z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 

Pzp, 

Izba uznała za nieuzasadniony, wobec niewykazania przez Odwołującego jakichkolwiek 

okoliczności faktycznych i prawnych na potwierdzenie jego zasadności. 

Biorąc  pod  uwagę  stan  rzeczy  ustalony  w  toku  postępowania,  Izba  orzekła,  jak  

w sentencji, na podstawie art. 192 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 Pzp. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy 

Pzp  oraz  §  3  pkt  1  i  2  i  §  5  ust.  2  pkt  1  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  

15  marca  2010  roku 

w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz 

rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 

r., poz. 972).  

………………………………