Sygn. akt: KIO 2533/20
WYROK
z
29 października 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie
26 października 2020 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 5 października 2020 r. przez wykonawcę Lares
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego:
Warszawski Uniwersytet Medyczny z siedzibą w Warszawie, przy udziale wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Seris Klinet Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie i Seris Konsalnet Ochrona Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie zgłaszających
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
Umarza postępowanie w zakresie zarzutów nr 4 i 5 odwołania.
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutów nr 1 oraz 2 i nakazuje Zamawiającemu
w
części postępowania dotyczącej Pakietu nr 2 przedmiotu zamówienia:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
2.2 odrz
ucenie oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Seris Klinet Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie i Seris Konsalnet Ochrona Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie,
przeprowadzenie ponownej czynności oceny ofert.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża w 2/3 Zamawiającego i w 1/3 Odwołującego i:
zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 15 000,00 zł (piętnaście tysięcy
złotych 00/100) uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od odwołania oraz
kwotę 3 600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) stanowiącą uzasadnione
koszty Odwołującego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika,
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 12 400,00 zł (słownie:
dwanaście tysięcy czterysta złotych 00/100).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j.
Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
…………………………..……………
Sygn. akt KIO 2533/20
U z a s a d n i e n i e
Warszawski Uniwersytet Medyczny z siedzibą w Warszawie (dalej Zamawiający) prowadzi
na podstawie przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U.
z 2019 r., poz. 1843 ze zm., dalej: Pzp)
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
w trybie przetargu nieograniczonego
pod nazwą: „Usługa sprzątania i utrzymania czystości
powierzchni wewnętrznych oraz terenów zewnętrznych w obiektach Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego w podziale na pakiety
”, numer: AEZ/S-055/2020, zwane dalej
Postępowaniem. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej 30 czerwca 2020 r. pod numerem 2020/S 124-304280
. Wartość
zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wykonawczych wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp.
5 października 2020 r. wykonawca Lares Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (Dalej:
Odwołujący), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z przepisami czynności
i zaniechania
Zamawiającego w części postępowania dotyczącej Pakietu nr 2 przedmiotu
zamówienia, zarzucając mu naruszenie następujących przepisów Pzp:
1. art. 89 ust 1. pkt 1 Pzp
w związku z art. 87 ust. 1 pkt. 1 Pzp przez zaniechanie
odrzucenia oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Seris Klinet Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie i Seris Konsalnet Ochrona Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie (dalej: Przystępujący) mimo, iż wykonawca ten zmienił treść
oświadczenia woli złożonego w ofercie w zakresie istotnym i mającym wpływ
na wynik postępowania, podczas gdy niedopuszczalne są zmiany treści oferty
po jej złożeniu i otwarciu, a taka zmiana winna skutkować odrzuceniem takiej oferty
jako niezgodnej z Pzp,
2. art. 89 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty
Przystępującego, jako zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia oraz błędną ocenę wyjaśnień tego wykonawcy, których treść nie
potwierdza
ła, iż oferta nie zawierała rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu
zamówienia, które to wyjaśnienia były niespójne i zawierały ewidentne oraz istotne
braki w wycenie niezbędnych elementów zamówienia, które winny skutkować
odrzuceniem tej oferty,
3. art. 89 ust. 1 pkt. 5 w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp przez wprowadzenie
Zamawiającego w błąd przez Przystępującego, mający istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez Zamawiającego w postępowaniu, co do ilości osób
niepełnosprawnych skierowanych do realizacji zamówienia, co winno skutkować
wykluczeniem
Przystępującego z udziału w postępowaniu i uznaniu jego oferty
za odrzuconą zgodnie z art. 24 ust. 4 Pzp,
ewentualnie i tylko w sytuacji nieuwzględnienia zarzutów od 1 do 3:
4. art. 26 ust. 3 Pzp w zw. z
§ 14 ust. 2 i ust. 4 rozporządzenia z 26 lipca 2016 r.
w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy
w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz.U. z 2020 r. poz. 1282), przez
zaniechanie wezwania
Przystępującego do uzupełnienia dokumentów - informacji
z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 14 Pzp,
dotyczących osób wchodzących w skład organów zarządzających wykonawców Seris
Klinet Sp. z o.o. oraz Seris Konsalnet Ochrona Sp. z o.o.,
z powodu niezłożenia
ich w formie przewidzianej przepisami tego rozporządzenia, tj. w oryginale, w postaci
dokumentu elektronicznego lub w elektronicznej kopii dokumentu poświadczonego
za zgodność z oryginałem przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego,
5. art. 26 ust. 3a Pzp przez zaniechanie wezwania
Przystępującego do uzupełnienia
dokumentu
pełnomocnictwa
p.
K.
S.
z
powodu
niezłożenia
go w formie przewidzianej ustawą, tj. w postaci elektronicznej i opatrzonego
kwalifikowanym podpisem elektronicznym,
6. art. 26 ust. 3 Pzp w zw. z
§ 5 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z
27 czerwca 2017 r. w sprawie użycia środków komunikacji elektronicznej
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz udostępniania
i przechowywania dokumentów elektronicznych (dalej: Rozporządzenie) przez
zaniechanie wezwania do złożenia dokumentów zaświadczeń o niezaleganiu
w opłacaniu składek ZUS wykonawców Seris Klinet Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie oraz Seris Konsalnet Ochrona Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie,
w postaci przewidzianej przepisami rozporządzenia, tj. w postaci oryginalnego
dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym
przez wystawcę zaświadczenia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w Pakiecie nr 2,
2. odrzucenia oferty
Przystępującego z postępowania bez konieczności wzywania
lu
b wyjaśnienia treści tej oferty,
3. dokonania ponownej oceny i badania ofert,
względnie i tylko w przypadku nieuwzględniania żądania w pkt 3 nakazanie Zamawiającemu:
4. wezwania
Przystępującego do uzupełnienia dokumentów informacji z Krajowego
Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 14, dotyczących osób
wchodzących w skład organów zarządzających wykonawców Seris Klinet Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie oraz Seris Konsalnet Ochrona Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
w ten sposób, by Przystępujący przedstawił ten dokument
w przewidzianej prawem formie i postaci, tj. w oryginale, w postaci dokumentu
elektronicznego lub w elektronicznej kopii dokumentu poświadczonego za zgodność
z oryginałem przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego,
5. wezwania
Przystępującego do uzupełnienia dokumentu pełnomocnictwa Pana K. S.
w przewidzianej prawem formie i postaci, tj. w postaci elektronicznej i opatrzonego
kwalifikowanym podpisem elektronicznym;
6. wezwania
Przystępującego
do
uzupełnienia
dokumentów
zaświadczeń
o niezaleganiu w opłacaniu składek ZUS wykonawców Seris Klinet Sp. z o.o.
z siedz
ibą w Warszawie oraz Seris Konsalnet Ochrona Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie w przewidzianej prawem formie i postaci, tj. w postaci oryginalnego
dokumentu elektronicznego i opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym,
7. dokonania ponownej oceny i badania ofert w Pakiecie nr 2.
Odwołujący wniósł ponadto o obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania
odwoławczego, w tym zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów
zastępstwa prawnego przed Krajową Izbą Odwoławczą.
W toku posiedzeni
a z udziałem Stron i Uczestników Odwołujący oświadczył, że wycofuje
zarzuty nr 4 i 5 oraz związane z nimi żądania wskazane wyżej, w punktach 4 i 5.
W uzasadnieniu
pozostałej części odwołania Odwołujący wskazał m.in.:
Przystępujący dokonał istotnej zmiany treści swojej oferty przez zmianę ilości osób
posiadających orzeczenie o niepełnosprawności, które zamierzał skierować do realizacji
zamówienia. W złożonej ofercie Przystępujący oświadczył, iż skieruje do realizacji
zamówienia 10 osób z takim orzeczeniem.
SIWZ,
jak i załączniki do niej, zostały sformułowane w taki sposób, że nie pozostawiały
wątpliwości, że deklarowaną w ofercie wykonawcy liczba osób niepełnosprawnych
w rozumieniu ustawy z
27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych miała być liczbą stałą. Zamawiający nie postawił
wymogu minimalnej liczby tych osób, ale nakazał podanie ich konkretnej liczby w formularzu
oferty.
W rozdziale XIV ust. 1 SIWZ
zostało wskazane, że „na potwierdzenie spełniania
powyższego warunku, Wykonawca zobowiązany jest złożyć na druku Formularza
ofertowego, odpowiednio dla Pakietu I i II oświadczenie w którym wykaże liczbę
zatrudnionych osób. Jednocześnie Zamawiający zastrzega, na każde wezwanie
Zamawiającego Wykonawca przedstawi Zamawiającemu dowód zatrudnienia wskazanej
w oświadczeniu liczby osób (...) oświadczenie, o którym mowa powyżej nie podlega
uzupełnieniu”.
Tym samym
liczba osób niepełnosprawnych skierowanych do realizacji zamówienia była
treścią oświadczenia woli wykonawcy, wyrażoną w ofercie i treścią istotną, mającą
znaczenie dla wyboru oferty.
Przystępujący oświadczył w ofercie, że skieruje do realizacji
zamówienia 10 osób niepełnosprawnych, a następnie, na potrzeby wyjaśnień rażąco niskiej
ceny zmienił to oświadczenie woli oznajmiając, że do realizacji zamówienia zamierza
skierować 50 osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Taka zmiana była zmianą istotną
treści oferty i niedopuszczalną na podstawie art. 87 ust 1 Pzp. Zmiana treści oświadczenia
woli zawa
rtego w ofercie, po dacie składania i otwarcia ofert winna spotkać
się z konsekwencją odrzucenia takiej oferty, jako niezgodnej z Pzp. Oświadczenie to z uwagi
na swoją rangę, nie tylko miało konsekwencję w postaci przyznania punktów w kryteriach
oceny ofe
rt, ale stanowiło oświadczenie istotne oferty, które rzutowało m.in. na określenie
ceny oferty i badanie jej w zakresie w
ystąpienia rażąco niskiej ceny.
Cena oferty Przystępującego była niższa od średniej arytmetycznej szacunków wszystkich
wykonawców biorących udział w postępowaniu o ponad 31,89%.
Przystępujący dwukrotnie był wzywany do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny
i dwukrotnie złożył wyjaśnienia, niepełne, lakoniczne, bez dowodów i niepozwalające
na przyjęcie, że zaoferowana przez niego cena nie miała znamion rażąco niskiej.
Przystępujący w swoich wyjaśnieniach:
zmienił liczbę osób niepełnosprawnych z 10 na 50, co znacząco wpłynęło
na obniżenie kosztów pracy,
oświadczył, że koszty pracownicze to 55 etatów, przy czym w żadnym miejscu
wyjaśnień nie odniósł się, ani nie wyliczył kosztów reszty etatów w liczbie 21, które
to etaty
były uzupełniające i dodatkowe do liczby 55, a winny być wliczone
do ceny oferty. Zgodnie z SIWZ należało wycenić co najmniej 76 pracowników,
w tym 55 pełnych etatów i 21 w przeliczeniu na pełne etaty (Wyjaśnienia treści
SIWZ z 24 lipca 2020 r., pytanie 11 i 42).
Przystępujący wskazał, ze łączny koszt pracy ludzkiej to 236 624,66 zł (bez odliczenia
dofinansowania z tytułu niepełnosprawności), a reszta kosztów z jego tabeli (załączonej
do
wyjaśnień) to koszty sprzętu, materiałów, koszty administracyjne oraz zysk na poziomie
ok. 14 tys.
zł miesięcznie.
Wyjaśnienia Przystępującego nie zawierały żadnego buforu na nieprzewidziane
lub dodatkowe wydatki pracownicze,
a oświadczenie w zakresie powyższych kosztów
należało uznać za stałe.
Odwołujący analizując kalkulację ceny zawartą w wyjaśnieniach Przystępującego wskazał
przede wszystkim, że zostały one oparte na niewłaściwej, tzn. zaniżonej kwocie
minimalnego wynagrod
zenia miesięcznego. Odwołujący zakwestionował przydatność
pozostałej części kalkulacji i na tej podstawie stwierdził, że Przystępujący nie dopełnił
obowiązku wyjaśnienia ceny oferty w sposób należyty i wiarygodny.
W ocenie Odwołującego Przystępujący nie uwzględnił w kalkulacji swojej ceny
m. in. kosztów urlopów pracowników ani buforów na pokrycie kosztów nieprzewidzianych
lub wypadkowych związanych z zatrudnianiem pracowników, takich jak np. zwolnienia
lekarskie
Przystępujący wprowadził w błąd Zamawiającego, co do ilości osób niepełnosprawnych,
jakie zamierza
ł skierować do realizacji zamówienia. Deklaracja co do liczby osób miała
istotny wpływ na ocenę jego oferty. Z jednej strony powodowała przyznanie liczby punktów
w ramach kryteriów oceny ofert, z drugiej strony liczbę tą Przystępujących wykorzystał
do nieuprawnionych i sprzecznych z prawem wyjaśnień ceny oferty, w kontekście
wystąpienia rażąco niskiej ceny.
Skoro
Przystępujący wiedział, że skieruje do realizacji zamówienia więcej osób
niepełnosprawnych, niż wynikało to z jego oferty, to składając odmienne oświadczenie
co liczby tych osób wprowadził Zamawiającego w błąd. Z drugiej strony jeżeli potrzeba
zwiększenia ilości osób niepełnosprawnych nastąpiła na skutek potrzeby wyjaśnień rażąco
niskiej cen
y, również w takim przypadku Wykonawca wprowadził w błąd mający na celu
wyłącznie ochronę oferty przed odrzuceniem.
Wprowadzenie w błąd może mieć miejsce na różnym etapie postępowania, nie koniecznie
tylko na etapie składania ofert. Zmiana treści oferty w sposób celowy na potrzeby
wykreowania lepszej sytuacji
w postępowaniu, również na etapie składania wyjaśnień
w zakresie rażąco niskiej ceny była obarczona sankcją z art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp. Dlatego
też Przystępujący powinien zostać wykluczony, a jego oferta odrzucona na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 5 Pzp.
Hipoteza
§ 5 ust. 1 Rozporządzenia dotyczy sytuacji, w której dokument składany przez
wykonawcę w postępowaniu nie został sporządzony w postaci dokumentu elektronicznego -
tylko w takim wypadku jest
on uprawniony do złożenia elektronicznej kopii dokumentu
poświadczonego za zgodność z oryginałem przez opatrzenie kopii kwalifikowanym
podpisem elektronicznym. W przedmiotowym post
ępowaniu zaświadczenie o niezaleganiu
w opłacaniu składek ZUS został jednak sporządzony w postaci elektronicznej i opatrzony
kwalifikowanym podpisem elektronicznym przez upoważnionego pracownika ZUS.
Dyspozycja
§ 5 ust. 1 a contrario wyklucza więc możliwość złożenia tego dokumentu
w postaci elektronicznej kopii poświadczonej przez wykonawcę za zgodność z oryginałem
kwalifikowanym podpisem elektronicznym. W konsekwencji więc Zamawiający powinien
wezwać Przystępującego w trybie art. 26 ust. 3 Pzp do uzupełnienia tego braku i przesłania
przedmiotowego dokumentu w przewidzianej prawem formie.
22 października 2020 r. Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie. Zamawiający
wniósł o oddalenie odwołania i wskazał m. in.:
Wykonawcy
w celu uzyskania dodatkowych punktów w ramach kryterium „Aspekty
społeczne”, zgodnie z Rozdziałem III ust. 5 i Rozdziałem XIV ust. 1 SIWZ mogli
w Formularzu ofertowym
wskazać liczbę osób niepełnosprawnych lub osoby do 30-go roku
życia oraz po ukończeniu 50-go roku życia (posiadające status osoby poszukującej pracy,
bez zatrudnienia), którzy zostaną zatrudnieni przy realizacji zamówienia. Przystępujący
w swojej ofercie wskazał, że do realizacji zamówienia zatrudni 10 osób niepełnosprawnych,
a w konsekwencji uzyskał maksymalną ilość punktów w ramach kryterium. Postanowienie
Roz
działu III ust. 5 i Rozdziału XIV ust. 1 SIWZ nie oznaczało, że Przystępujący nie będzie
mógł w toku realizacji zamówienia posługiwać się większą liczbą osób niepełnosprawnych.
L
iczba osób niepełnosprawnych wskazana w formularzu ofertowym miała na celu
odzwierciedlenie prawa wykonaw
cy do uzyskania maksymalnej liczby punktów. Co za tym
idzie,
w żaden sposób nie ograniczało to możliwości wykonawcy w skalkulowaniu większej
liczby pracowników z orzeczonym stopniem niepełnosprawności. Ponadto § 4 ust. 28 lit. b)
wzoru umo
wy w sposób jednoznaczny określił, że Wykonawca zobowiązany jest
do utrzymania przez cały okres obowiązywania Umowy poziomu zatrudnienia w oparciu
o umowę o pracę osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
na poziomie nie mniejszym
niż podany w oświadczeniu wykonawcy. Innymi słowy - warunki
umowy dopuszcza
ły możliwość zatrudnienia większej liczby osób niepełnosprawnych,
zaś jedyne ograniczenie obejmowało zakaz zatrudnienia osób niepełnosprawnych
na poziomie mniejszym,
niż określony w formularzu ofertowym Przystępującego.
Tym samym oczywistym
było, że celem wpisania w formularzu ofertowym liczby osób
niepełnosprawnych było ustalenie minimalnego poziomu zatrudnienia tych osób. Gdyby
intencją Zamawiającego było określenie „stałego” poziomu zatrudnienia tych osób,
tj. bez możliwości zwiększenia ich liczby, to z pewnością brzmienie § 4 ust. 28 lit. b) wzoru
umowy byłoby inne. Zamawiającemu zależało, aby osoby wykluczone społecznie, z uwagi
na swoją niepełnosprawność miały możliwość podjęcia zatrudnienia i w tym celu wprowadził
kryterium
„Aspekty społeczne”. Wobec powyższego twierdzenia Odwołującego jakoby doszło
do zmiany treści oferty Przystępującego były nieprawdziwe i stały w sprzeczności
z postanowieniami wzoru umowy.
Skoro
wzór umowy dopuszczał możliwość zwiększenia przez wykonawcę poziomu
zatrudnienia osób niepełnosprawnych i nie stanowiło to istotnej zmiany umowy, to nie
sposób było uznać, że Przystępujący dokonał zmiany swojej oferty.
Przystępujący nie dokonał zmiany treści swojej oferty, a w konsekwencji nie mógł
wprowadzić Zamawiającego w błąd. Tym samym, należy uznać, że zarzut naruszenia
art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp był całkowicie chybiony i nie znajdował potwierdzenia w treści SIWZ
oraz złożonej przez Przystępującego ofercie.
Analiza odwołania w zakresie zarzutu rażąco niskiej ceny oferty Przystępującego prowadzi
do wniosku, że odnosił się on w zasadzie do dwóch czynników cenotwórczych, których —
zdaniem Odwołującego — Przystępujący nie uwzględnił w łącznym miesięcznym koszcie
pracy, a mianowicie:
ceny kosztów reszty etatów w liczbie 21, które to etaty były uzupełniające i dodatkowe
w stosunku do wymaganych 55
etatów;
kosztów rezerwy na zwolnienia lekarskie i urlopy wypoczynkowe pracowników.
W ocenie Zmawiającego twierdzenia Odwołującego zawarte w uzasadnieniu odwołania były
chybione i nie znajd
owały poparcia w wyjaśnieniach złożonych przez Przystępującego
26 sierpnia 2020 r. i 17 września 2020 r., a co więcej opierały się błędnych założeniach.
Zamawiający pismem z 21 sierpnia 2020 r. wezwał Przystępującego do złożenia wyjaśnień
w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w następującym zakresie:
kosztów pracy, z podaniem liczby osób w przeliczeniu na etaty i wynagrodzeń,
których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego
wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie
przepisów ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(Dz. U. z 2018 r. poz. 2177) z uwzględnieniem pomocy publicznej udzielonej
na podstawie odrębnych przepisów, o ile dotyczy;
kosztów sprzętu przewidzianego do realizacji zamówienia, w podziale na kategorię
urządzeń, z określeniem ich liczby, dedykowanego do określonych lokalizacji
obiektów;
kosztów materiałów czystościowych przewidzianych do realizacji zamówienia,
z
uwzględnieniem istotnego wzrostu cen spowodowanych epidemią COVID-19;
4) i
nnych okoliczność mających wpływ na wysokość oferowanej ceny.
Przystępujący pismem z 26 sierpnia 2020 r. złożył wyjaśnienia i ustosunkował
się do wszystkich wątpliwości zgłoszonych przez Zamawiającego, a w szczególności
przedstawił kalkulację kosztów pracy oraz wskazał na okoliczności, które miały wpływ
na zaoferowanie niższej ceny. Przystępujący przede wszystkim wskazał na posiadanie
niezbędnego sprzętu (na miejscu u Zamawiającego) oraz dofinansowanie z tytułu
zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych. Przystępujący przedstawił kalkulację kosztów
przyjętych do wyliczenia ceny. W świetle rzeczonej kalkulacji łączny miesięczny koszt pracy
wynosi
ł 236 624,66 zł i obejmował również 55 pełnych etatów. Łączna suma kosztów pracy
Przystępującego po odjęciu dofinansowania za pracowników niepełnosprawnych wynosiła
634,66 zł. Treść zawarta w tabeli „Łączny miesięczny koszt pracy (w tym 55 pełnych
etatów)” , oznaczała, że w koszcie pracy ujęte były koszty nie tylko 55 pracowników.
Przystępujący złożył stosowną kalkulację wraz dowodami potwierdzającymi realność
zaoferowanej ceny, wobec czego Zamawiający dokonał oceny złożonych wyjaśnień i w jego
ocenie owa kalkulacja potwierdza
ła, że zaoferowana cena nie była rażąco niska. Oceniając
wyjaśnienia Zamawiający kierował się zasadami logiki oraz posiadaną przez siebie wiedzą
w zakresie określonego rodzaju zamówień i znajomością rynku. Co istotne, Przystępujący
obecnie realizuje usługę będącą przedmiotem niniejszego zamówienia na podstawie umowy
o nr AEZ/365/S-117/584/2017 z
26 października 2017 r., która była trzykrotnie aneksowana
z uwagi na zwiększenie minimalnego wynagrodzenia z pracę w kolejnych latach realizacji
umowy. D
zięki temu Zamawiający posiadał wiedzę na temat kosztów pracy. Realizacja przez
Przystępującego wspomnianej umowy umożliwiła mu poznanie obiektów Zamawiającego
oraz poprawne skalkulowanie oferty.
Zamawiający zakwestionował prawidłowość kalkulacji przedstawionych przez Odwołującego
wskazując, że koszty pracodawcy w przeliczeniu na jeden etat wynosiły 3 113,24 zł, a nie -
jak
twierdził Odwołujący - 3.132,48 zł.
Odnośnie zaświadczenia Przystępującego o niezaleganiu składek ZUS Zamawiający
wskazał, że dokument został złożony w prawidłowej formie zgodnie z § 13 ust. 2
rozporządzenia z 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać
zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz.U. z 2020 r. poz.
1282 z późn. zm.). Na dokumencie wystawianym przez ZUS nie ma fizycznie podpisu
elektronicznego. Weryfikacja podpisu odbywa s
ię za pośrednictwem strony internetowej
ZUS. N
ie ma innej możliwości weryfikacji tego dokumentu.
26 października 2020 r. odpowiedź na odwołanie złożył Przystępujący. Poparł w całości
stanowisko Zamawiającego i wniósł o oddalenie odwołania. Argumentacja wyrażona
w piśmie procesowym Przystępującego była podobna do zaprezentowanego wyżej
stanowiska Zamawiającego.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym treść ogłoszenia o zamówieniu, treść SIWZ,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron i Uczestnika złożone
podczas rozprawy, Izba zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, że Odwołującemu, w świetle przepisu art. 179 ust. 1 Pzp, stanowiącego,
że „Środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy,
uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu
danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia
przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy”, przysługiwało uprawnienie do wniesienia
odwołania.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że częściowo zasługuje ono na uwzględnienie.
W toku posiedzenia niejawnego z udziałem stron Odwołujący złożył oświadczenie
o wycofaniu zarzutów nr 4 i 5. W konsekwencji, na podstawie art. 187 ust. 8 Pzp, Izba
umorzyła postępowanie odwoławcze w części dotyczącej obu wycofanych przez
Odwołującego zarzutów.
Zarzuty nr 1 i 2
W zakresie istotnym dla oceny stanu faktycznego SIWZ
zawierała następujące regulacje:
„XIX. Opis sposobu przygotowania i złożenia oferty
Dokumenty stanowiące treść oferty: sporządzone wg wzoru Formularze ofertowe,
stanowiące Załącznik nr 1.1 i 1.2 do SIWZ oraz Formularze cenowe stanowiące
Załącznik nr 2.1 i 2.2 do SIWZ powinny być sporządzone w postaci elektronicznej
oraz podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Wyżej wymienione
dokumenty nie podlegają uzupełnieniu w trybie art. 26 ust. 3 ustawy
i niedopuszczalnym jest ich złożenie w innej formie niż przewidziana powyżej (...).
Wykonawca może przed upływem terminu do składania ofert zmienić lub wycofać
ofertę za pośrednictwem Platformy poprzez zakładkę odpowiednio „Modyfikuj ofertę”
lub „Wycofaj”. Sposób zmiany i wycofania oferty został opisany w instrukcji
„Wykonawca Instrukcja użytkownika” dostępnej w zakładce „Regulacje i procedury
procesu zakupowego”.
Wykonawca po upływie terminu do składania ofert nie może skutecznie dokonać
zmiany ani wycofać złożonej oferty”.
„XXII. Tryb oceny ofert. Wyjaśnienie treści ofert 1 dokumentów. poprawianie stwierdzonych
omyłek (...)
Niedopuszczalne jest prowadzenie negocjacji między Zamawiającym, a Wykonawcą
dotyczących złożonej oferty oraz dokonywanie jakiejkolwiek zmiany w treści złożonej
oferty, z zastrzeżeniem stwierdzonych omyłek, o których mowa w ust. 3 pkt 3 i 4”.
Wzór formularza ofertowego (Załącznik nr 1.2 do SIWZ) w punkcie 3 stanowił:
„1. Oświadczamy, że:
łączna liczba osób świadczących usługi sprzątania i utrzymania czystości powierzchni
wewnętrznych, wykonywanych co najmniej w systemie zmianowym, w pełnym
wymiarze czasu pracy, wyniesie: ..….. osób (należy podać liczbę osób-co najmniej
55 osób) i osoby te będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę na pełen etat.
do realizacji zamówienia zatrudnimy:
a)
osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o
rehabilitacji
zawodowej
i
społecznej
oraz
zatrudnianiu
osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 426) w liczbie: ........ osób (należy
podać liczbę osób);
b)
osoby do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadające status
osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia w łącznej liczbie ….... osób (należy
podać liczbę osób)”.
Zasadą jest, że dane wpisywane przez wykonawców stanowią treść oferty sensu stricto.
Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej postanowienia nie budzi wątpliwości, że Zamawiający
odzwierciedlił tą zasadę w treści SIWZ i wzorze formularza ofertowego i nie określił od niej
żadnych wyjątków. Tym samym, wobec jednoznacznej dyspozycji zawartej w formularzu
ofertow
ym, obowiązkiem wykonawców było wpisanie w punkcie 1 ust. 2 lit. a formularza
konkretnej, wiążącej liczby osób niepełnosprawnych, które miały być zatrudnione
do realizacji przedmiotu zamówienia.
Kryteriami oceny ofert były:
1. Cena
– waga 98% (maks. 98 punktów możliwych do uzyskania przez ofertę),
Aspekty społeczne – waga 2% (maks. 2 punkty do uzyskania).
Kryterium aspektów społecznych zostało określone w SIWZ w sposób następujący:
„Pakiet 2 — za każdą osobę niepełnosprawną w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia
1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
(Dz. U. z 2020 r. poz. 426) lub osobę do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia,
posiadającą status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia, Zamawiający przyzna
0,2 pkt, jednak łącznie nie więcej niż 2 pkt”.
Przystępujący w swoim formularzu ofertowym wskazał, że na potrzeby realizacji przedmiotu
zamówienia zatrudni 10 osób niepełnosprawnych. Z tego tytułu jego oferta uzyskała
maksymalną liczbę punktów w ramach kryterium, tj. 2 punkty.
21 sierpnia 2020 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1a Pzp
wezwał Przystępującego do wyjaśnień ceny oferty w zakresie Pakietu nr 2. Zamawiający
wskazał m. in.:
„Cena oferty wynosząca 9 443 929,30 zł, jest niższa o ponad 30% od średniej arytmetycznej
cen wszystkich złożonych ofert (13 857 276,50 zł brutto).
Zamawiający mając na uwadze postanowienia art. 90 ust. 1 i 1a, Zamawiający wzywa
do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu
w szczególności w zakresie:
kosztów pracy, z podaniem liczby osób w przeliczeniu na etaty i wynagrodzeń, których
wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia
za pracę, albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U.
z 2018 r. poz. 2177) z uwzględnienie pomocy publicznej udzielonej na podstawie
odrębnych przepisów, o ile dotyczy (...)
4) z
ysku wykonawcy (...)”.
W odpowiedzi z 26 sierpnia 2020 r.
, Przystępujący wskazał: „Seris zaproponował cenę
za realizację przedmiotowego zamówienia w sposób odpowiedni i zgodnie z aktualnymi
warun
kami rynkowymi oraz wynikający z dotychczasowego doświadczenia. Należy
podkreślić, iż oszacował cenę prawidłowo, uwzględniając wszystkie koszty oraz kalkulując
cenę tak, aby świadczyć usługę osiągając zysk z realizacji kontraktu. Seris przyjął
do realizacji zamówienia 50 osób z orzeczeniem o niepełnosprawności, co wpływa znacząco
na obniżenie kosztów pracy. Jednocześnie pragniemy zaznaczyć, że ilość osób wskazana
w formularzu ofertowym w pkt. 3 ust. 2) lit. a) odzwierciedlała jedynie prawo wykonawcy
do uzyskania maksymalnej liczby punktów. Natomiast w żaden sposób nie ograniczała
wykonawcy w kalkulowaniu większej liczby pracowników z orzeczonym stopniem
niepełnosprawności”.
Powyższe wyjaśnienia zawierały również m .in. kalkulacje kosztów pracowniczych w których
Przystępujący uwzględnił dofinansowanie z tytułu zatrudnienia 50 pracowników
niepełnosprawnych z II grupą niepełnosprawności (60 000 zł miesięcznie, tj. 50 x 1 200 zł
miesięcznie). Przystępujący wykazał zysk miesięczny netto w wysokości 14 218,29 zł.
14 września 2020 r. Zamawiający skierował do Przystępującego kolejne wezwanie
do wyjaśnień ceny oferty, tj. do wyjaśnienia kwestii ilości etatów założonych na potrzeby
realizacji zamówienia w poszczególnych budynkach Zamawiającego. Wezwanie nie
dotyczyło ilości etatów osób niepełnosprawnych.
W odpowiedzi z 17 wr
ześnia 2020 r. Przystępujący wyjaśnił ww. kwestie oraz podtrzymał
twierdzenie o woli zatrudnienia 50 osób niepełnosprawnych w ramach realizacji przedmiotu
zamówienia i zysku miesięcznym netto w wysokości 14 218,29 zł.
Zgodnie z § 4 pkt 28 lit. b wzoru umowy „Wykonawca zobowiązany jest do utrzymania przez
cały okres obowiązywania Umowy poziomu zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę osób
niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej
i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2020 r. poz. 426, z późn.
zm.), z zastrzeżeniem, że niepełnosprawność ww. osób nie będzie wpływała na ograniczenie
wymaganego zakresu świadczonych usług, a także osób, które zostały zatrudnione,
w związku z realizacja niniejszej Umowy, tj. osób do 30 roku życia oraz po ukończeniu
50 roku życia (posiadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia),
na poziomie nie mniejszym niż podany w Oświadczeniu Wykonawcy, stanowiącym Załącznik
nr 9 do Umowy
”. W toku rozprawy Zamawiający i Przystępujący podnieśli,
że z przytoczonego postanowienia wzoru umowy wynika, że obowiązkiem wykonawcy jest
utrzymanie poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zatem możliwe jest zwiększenie
liczby osób niepełnosprawnych w stosunku do danych wykazanych w formularzu ofertowym.
Art. 87 ust. 1 Pzp wskazuje:
W toku badania i oceny ofert zamawiający może żądać
od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert. Niedopuszczalne jest
prowadzenie między zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty
oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, dokonywanie jakiejkolwiek zmiany w jej treści.
W ocenie Izby Przystępujący udzielając wyjaśnień dotyczących ceny jego oferty złamał
ww. zakaz zmiany treści oferty. Twierdzenie Przystępującego, że podanie w formularzu
ofertowym liczby osób niepełnosprawnych służyło wyłącznie punktacji ofert w ramach
kryteriów ich oceny nie może zostać uznane za prawidłowe. Wpisanie w formularzu
ofertowym
50 osób niepełnosprawnych oznaczałoby, że oferta Przystępującego otrzymałaby
w ramach kryterium
aspektów społecznych tyle samo punktów, co w przypadku 10 osób,
tj. 2 punkty.
Zamawiający w żadnym dokumencie postępowania nie określił, że liczba osób
niepełnosprawnych jakie mają być wpisane w formularzu służyć miała wyłącznie punktacji
w ramach kryterium aspektów społecznych. Tym samym liczbę tę należało uznać
za wiążącą. Zgodnie z przytoczonym wyżej § 4 pkt 28 lit. b wzoru umowy wykonawca
faktycznie uprawniony jest do zwiększenia poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych,
ale
– co oczywiste – dopiero na etapie realizacji przedmiotu zamówienia, nie na etapie oceny
ofert.
Wobec treści wyjaśnień ceny złożonych przez Przystępującego, w ocenie Izby było
niewątpliwym, że Przystępujący zmienił treść złożonej oferty. Wyjaśnienia oraz uwzględnione
w nich kalkulacje
opierały się na założeniu zatrudnienia 50 zamiast 10 osób
niepełnosprawnych. Skutkiem tego było przyjęcie przez Przystępującego poziomu
dofinansowania z tytułu zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 60 000 zł
i
– w konsekwencji - miesięcznego zysku netto 14 218,29 zł. Tym samym, gdyby
Pr
zystępujący udzielił wyjaśnień podtrzymując wolę zatrudnienia 10 osób niepełnosprawnych
to mógłby ująć w kalkulacji jedynie 12 000 zł dofinansowania. Oczywistym skutkiem byłaby
strata w wysokości niemal 24 000 zł netto miesięcznie.
Izba stwierdziła, że Przystępujący:
nie wyjaśnił ceny złożonej oferty,
zmienił treść oferty,
wyjaśnił cenę oferty po zmianie.
W tej sytuacji
Izba uznała, że oferta Przystępującego zawierała rażąco niską cenę – bez
zmiany ilości osób niepełnosprawnych, tj. bez zmiany treści oferty, Przystępujący nie byłby
w stanie wykazać zysku z tytułu realizacji zamówienia.
Zarzut nr 3
Art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp stanowi, że z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza
się wykonawcę, który w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprowadzające w błąd zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Złożenie przez Przystępującego wyjaśnień, z których wynikało, że zamierza on zatrudnić
50 zamiast 10 osób niepełnosprawnych, w ocenie Izby dowodziło zmiany treści oferty.
O ile niewątpliwym jest, że zmiana ta była niedozwolona, to brak jakichkolwiek przesłanek
da
jących podstawę do automatycznego uznania, że działanie Przystępującego mogło
wprowadzić Zamawiającego w błąd.
By uznać, że wypełnione zostały przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp Odwołujący
musiałby wykazać, że Przystępujący przekazał Zamawiającemu informację nieprawdziwą,
tj. że nieprawdziwy był pierwotny zamiar zatrudnienia 10 osób niepełnosprawnych, bądź
nieprawdziwa była informacja o zamiarze zatrudnienia 50 osób. Zmiana treści
oferty w świetle ustalonych faktów nie budzi wątpliwości, nie ma natomiast dowodów,
by tym samym doszło do zamiany informacji nieprawdziwej na prawdziwą albo prawdziwej
na nieprawdziwą.
Zaakceptowanie przez Zamawiającego wyjaśnień złożonych przez Przystępującego
i uznanie stanowiska Przystępującego za prawidłowe, nie było w ocenie Izby efektem działań
mogących wprowadzać Zamawiającego w błąd, a skutkiem niezasadnego uznania,
że dopuszczalne było wyjaśnienie ceny oferty w oparciu o zmienioną – w stosunku
do formularza ofertowego -
ilość osób niepełnosprawnych.
Biorąc pod uwagę powyższe Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem
przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 972).
Zgodnie z art. 192 ust. 9 Pzp, w wyroku oraz w post
anowieniu kończącym postępowanie
odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Zgodnie z art. 192
ust. 10
Pzp, strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku,
z zastrzeżeniem art. 186 ust. 6. Zasada ponoszenia przez strony kosztów postępowania
odwoławczego stosownie do wyników postępowania oznacza, że obowiązuje w nim reguła
odpowiedzialności za wynik postępowania, według której koszty tego postępowania
obciążają stronę przegrywającą. W przedmiotowej sprawie Izba częściowo oddaliła
i częściowo uwzględniła odwołanie.
Odwołanie zostało uwzględnione w zakresie dwóch zarzutów (zarzuty nr 1 i 2) oraz oddalone
w zakresie jednego zarzutu (Zarzut nr
3). Na koszty postępowania odwoławczego składał się
wpis uiszczony przez O
dwołującego w wysokości 15 000,00 zł (piętnaście tysięcy złotych
00/100) oraz kwota 3 600
,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) stanowiąca
uzasadnione koszty Odwołującego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika. Łączne
koszty postępowania odwoławczego wyniosły zatem 18 600,00 zł (osiemnaście tysięcy
sześćset złotych 00/100). Kwota ta, ze względu na ilość ww. uwzględnionych i oddalonych
zarzutów odwołania została podzielona między stronami według proporcji:
po stronie Zamawiającego, który przegrał sprawę w zakresie dwóch
zarzutów,
po stronie Odwołującego, który przegrał sprawę w zakresie jednego zarzutu.
Odwołujący odpowiadał za koszty postępowania jedynie do wysokości 6 200,00 zł (18 600 zł
x 1/3
). Wobec powyższego Izba zasądziła od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę
zł (18 600 zł x 2/3), stanowiącą różnicę pomiędzy całkowitą wysokością kosztów
postępowania odwoławczego a kosztami postępowania, za jakie Odwołujący odpowiadał
w świetle jego wyniku.
…………………………..……………