Sygn. akt: KIO 2679/20
WYROK
17 listopada 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Anna Kuszel - Kowalczyk
Protokolant:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie 13 listopada
2020 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 19 października 2020 r. przez wykonawcę
RECYC
LING GROUP Sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą w Szczecinie w postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego Wojewódzką Stację Pogotowia Ratunkowego w
Szczecinie,
przy udziale:
A. wykonawcy ENERGOKON
– PLUS sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Odwołującego,
B. wykonawcy
Tomimpex Roboty Ziemne Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego
orzeka:
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z
2019 roku, poz. 1843 ze zm.) i n
akazuje Zamawiającemu - Wojewódzkiej Stacji
Pogotowia
Ratunkowego
w
Szczecinie
unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty, przeprowadzenie
ponownej czynności oceny ofert i odrzucenie
oferty wykonawcy Tomimpex Roboty Ziemne Sp. z o.o. z siedzi
bą w Szczecinie na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp
w pozostałym zakresie zarzuty odwołania oddala
Kosztami postępowania obciąża wykonawcę Tomimpex Roboty Ziemne Sp. z o.o. z
siedzibą w Szczecinie i:
a. zalicza w poczet kos
ztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych 00/100), uiszczoną przez Odwołującego -
RECYC
LING GROUP Sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą w Szczecinie tytułem wpisu od
odwołania oraz kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych 00/100)
stanowiącą uzasadnione koszty Odwołującego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika,
b.
zasądza od wykonawcy Tomimpex Roboty Ziemne Sp. z o.o. z siedzibą w
Szczecinie na rzecz RECYC
LING GROUP Sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą w Szczecinie
kwotę 13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych 00/100)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione przez Odwołującego z
tytułu wpisu od odwołania oraz kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
jego doręczenia
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Szczecinie.
...………………………..……………
Sygn. akt KIO 2679/20
U z a s a d n i e n i e
Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie, (dalej Zamawiający) prowadzi
na podstawie przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm., dalej: ustawa Pzp)
postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pod nazwą: „Prace
rozbiórkowe na działce zlokalizowanej przy ul. Twardowskiego 18 w Szczecinie ”, numer:
2020.09.ZP, zwane dalej
Postępowaniem. Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone
w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 20 sierpnia 2020 r. pod numerem 576551-N-
. Wartość zamówienia nie przekracza kwot określonych w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
października 2020 r. wykonawca RECYKLING GROUP Sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą
w Szczecinie (dalej:
Odwołujący), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z
przepisami cz
ynności i zaniechania Zamawiającego w postępowaniu, zarzucając mu
naruszenie następujących przepisów prawa:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 ustawa Pzp
poprzez wybór oferty
TOMIMPEX
podlegającej odrzuceniu z powodu zaoferowania w tej ofercie ceny
rażąco niskiej w stosunku do przedmiotu Zamówienia, wobec tego, że TOMIMPEX -
na wezwanie Zamawiającego na podstawie art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp - nie
wykazał, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny,
2) art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp
poprzez wybór oferty TOMIMPEX podlegającej
odrzuceniu z powodu br
aku odpowiadania treści tej oferty treści specyfikacji istotnych
warunków Zamówienia wobec treści wyjaśnień TOMIMPEX z dnia 14 września
2020r., w których pominięto szereg generujących koszty elementów wchodzących w
zakres realizacji Zamówienia,
3) art. 7 ust. 1 ustawy Pzp,
przez prowadzenie postępowania w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W oparciu o powyższe zarzuty Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania, nakazanie
Zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty i odrzucenia
oferty TOMIMPEX oraz nakazanie ponownej oceny niepodlegających odrzuceniu ofert
złożonych w Postępowaniu. Ponadto Odwołujący wniósł o obciążenie Zamawiającego
kosztami postępowania odwoławczego.
W pierwszej
kolejności Odwołujący w odwołaniu przedstawił stan faktyczny sprawy.
Zamawiający w dniu 20 sierpnia 2020 r. opublikował ogłoszenie o zamówieniu nr 576551-N-
2020 dotyczące postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego
na roboty budowlane pn. „Prace rozbiórkowe na działce zlokalizowanej
przy ulicy Twardowskiego 18 w Szczecinie” (znak Zamawiającego: 2020.09.ZP), zwanego
wcześniej i dalej „Postępowaniem”.
Zgodnie ze s
pecyfikacją istotnych warunków zamówienia (rozdział X pkt 8) cena oferty
będzie stanowić wynagrodzenie ryczałtowe obejmujące wszystkie koszty związane z
realizacją przedmiotu Zamówienia.
Kryteriami oceny ofert zgodnie z rozdziałem XII SIWZ ustalono cenę brutto (60% wagi) oraz
termin realizacji (40% wagi).
Ofe
rty złożyło 8 wykonawców. Zgodnie z przyjętymi kryteriami oceny ofert, najwyżej
ocenioną ofertę złożyło Szczecińskie Centrum Brukarskie sp. z o.o. w Dobrej (cena brutto
144.283,00 zł, termin realizacji 20 dni). Drugą w kolejności ofertę złożył TOMIMPEX (cena
brutto 307.500,00 zł, termin realizacji 21 dni), zaś trzecią - Odwołujący (cena brutto
324.597.00 zł, termin realizacji 20 dni).
Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie Zamówienia kwotę 1.911.500,00 zł.
Wobec powyższego Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp w związku z
art. 90 ust. 1 a pkt 1 ustawy Pzp
zwrócił się do wykonawców (przez wezwania z dnia 9
września 2020 r. m.in. do TOMIMPEX i Odwołującego) o udzielenie wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie szczegółowo
opisanym w treści wezwania, tj.:
oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla
wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy,
2) kosz
tów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od
minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów,
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie, wynikającym z
przepisów prawa ochrony środowiska,
5) po
wierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Odwołujący podkreślił że, Zamawiający wyraźnie zastrzegł w ww. wezwaniach, że
oczekiwał wykazania przez wykonawcę, iż oferowana cena obejmuje wykonanie całego
przedmiotu Zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego oraz
wynikającymi z odrębnych przepisów. W szczególności zaś ze złożonych wyjaśnień oraz
załączonych do nich dowodów powinno wprost wynikać, czy oferta zakłada pełen zakres
prac wynikający ze specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w tym w szczególności:
przygotowanie i zabezpieczenie terenu objętego rozbiórkami przed dostępem osób
postronnych i usunięciem kolidującej z wyburzeniami zieleni;
rozbiórkę budynków i budowli BI, BI a, B2, B3, B9, B10, BI 1, BI 5, BI 7, BI 8, BI 9,
B20 i B21;
rozbiórkę istniejących nawierzchni utwardzonych znajdujących się na terenie
działki, zniwelowanie terenu po przeprowadzonych rozbiórkach i w razie
konieczności nawiezienie gruntu zasypowego w miejsca obniżeń terenu po
wyburzonych obiektach;
przekruszenie konstrukcji betonowych na materiał do wykonania podbudowy, i
złożenie go we wskazanym miejscu;
5) zasypanie pozyskanym podczas prowadzenia prac urobkiem- gruntem rodzimym
lokalnych obniżeń po wyburzonych wcześniej budynkach, zasypaniem wykopu po
wyburzonym zbiorniku p-
poż. i schronie do poziomu gruntu wokół;
segregację, wywiezienie i utylizację powstałych odpadów budowlanych z terenu
objętego pracami (dotyczy odpadów nieobjętych przekruszeniem na podbudowę);
7) wykonanie zabezpieczenia terenu po wyburzeniach - ustawienie ogrodzenia z
elementów drewnianych i siatki leśnej w miejscu po wyburzonych budynkach i
połączenie ich z istniejącym ogrodzeniem;
wykonanie prac porządkowych po wykonaniu rozbiórek;
wykonanie mapy powykonawczej i zgłoszenie wyburzeń do MODGiK Szczecin;
10) wykonanie dokumentacji powykonawczej;
wykonanie niezbędnych robót tymczasowych i towarzyszących niezbędnych do
zrealizowania robót podstawowych, osiągnięcia zakładanego celu, jak i osiągnięcia
zakładanych efektów i rezultatów umowy;
12) wy
pełnienie wszelkich zaleceń, zapisów, robót, zobowiązań w tym nałożonych na
Zamawiającego, a wynikających z Warunków Technicznych, decyzji, pozwoleń,
umów, uzgodnień, opinii i innych dokumentów formalno-prawnych przekazanych
wykonawcy przez Zamawiającego;
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w trakcie
realizacji przedmiotu umowy na sumę gwarancyjną co najmniej 500 000,00 zł na
jeden i wszystkie wypadki w okresie ubezpieczenia, spełniającą warunki
szczegółowe określone we wzorze umowy;
powołanie kierownika budowy na czas prowadzenia prac rozbiórkowych do
momentu odbioru prac;
wykonanie inwentaryzacji geodezyjnej powykonawczej i zgłoszenia zmian do
zasobu geodezyjnego,
wykonanie ewentualnych badań saperskich.
Jednocześnie Zamawiający w ww. wezwaniach wskazał by przedłożone wyjaśnienia
zawierały kosztorys ofertowy sporządzony metodą szczegółową, co miało ułatwić weryfikację
dokumentacji.
W wyniku powyższego Odwołujący złożył wyjaśnienia pismem z dnia 15 września
2020r., w których zawarto m.in. wyliczenia wszystkich elementów wchodzących w zakres
realizacji Zamówienia oraz do których załączono wypełniony przedmiar robót (czyli kosztorys
ofertowy).
TOMIMPEX złożył wyjaśnienia w tym zakresie pismem z dnia 14 września 2020 r.
Zamawiający, po zapoznaniu się z treścią wyjaśnień wykonawcy Szczecińskie Centrum
Brukarskie sp. z o.o. w Dobrej, zdecydował o odrzuceniu oferty tego wykonawcy, co
uzasadnił w informacji o odrzuceniu oferty z dnia 28 września 2020 r. przyjęciem przez
wykonawcę kosztu roboczogodziny na poziomie 17,00 zł i brakiem wykazania - w ocenie
Zamawiającego - by wykonawca uwzględnił koszty pracodawcy związane z zatrudnieniem
pracowników.
Wezwaniem z dnia 28 września 2020 r. Zamawiający zwrócił się do TOMIMPEX jako
wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy
Pzp
o złożenie oświadczeń i dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w
art. 25 ust. 1 ustawy Pzp.
TOMIMPEX odpowiedział na wezwanie pismem doręczonym Zamawiającemu w dniu
30 września 2020 r.
W dniu 8 października 2020 r. Zamawiający na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp
zwrócił się do TOMIMPEX o złożenie wyjaśnień w zakresie podstawy dysponowania osobą
wskazaną jako de facto kierownik budowy w związku z tym, że TOMIMPEX w swojej ofercie
jako powyższą podstawę podał „umowa o dzieło”. Zamawiający jednoznacznie zasugerował
TOMIMPEX treść tych wyjaśnień zadając pytanie, „czy pomiędzy wykonawcą, a tą osobą
jest zawarty stosowny stosunek cywilnoprawny (umowa zlecenia) tj. zachodzi przypadek
dysponowania bezpośredniego, zaś wzmiankowana umowa o dzieło stanowi oczywistą
omyłkę”.
Pismem z dnia 12 października 2020 r. Odwołujący poinformował Zamawiającego o
czynności niezgodnej z przepisami ustawy Pzp przez to, że zaniechał on odrzucenia oferty
TOMIMPEX m.in.
pomimo tego, że ze złożonych przez TOMIMPEX wyjaśnień dotyczących
rażąco niskiej ceny z dnia 14 września 2020 r. wynika wprost, że pominięto szereg
generujących koszty elementów wchodzących w zakres realizacji Zamówienia.
P
omimo powyższego w dniu 13 października 2020 r. Zamawiający poinformował o wyborze
jako najkorzystniejszej oferty TOMIMPEX.
W klasyfikacji punktowej Odwołujący został ujęty na drugiej pozycji za TOMIMPEX.
Odwołujący podkreślił, że czynność wyboru najkorzystniejszej oferty objęta jest niniejszym
odwołaniem.
Odwołujący przedstawił fakty uzasadniające odwołanie:
A.
Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i ust. 3 ustawy Pzp.
TOMIMPEX w swoich wyjaśnieniach z dnia 14 września 2020 r. (tj. dotyczących zarzucanej
rażąco niskiej ceny jego oferty) nie udzielił wystarczających wyjaśnień dotyczących
wyliczenia ceny swojej oferty.
Przeciwnie - z wy
jaśnień TOMIMPEX wynika, w ocenie Odwołującego, że koszt realizacji
Zamówienia (bez zysku) został wyliczony na kwotę 289.664,63 zł netto, gdy zaoferowana
przez TOMIMPEX cena netto to 250.000,00 zł netto.
Ponadto Odwołujący ocenił, że kompletnie niewykazane są twierdzenia TOMIMPEX co do
dodatkowego zysku w łącznej wysokości 127.399,80 zł, jaki być może zostanie osiągnięty w
wyniku oddania do skupu złomu i poddania pozyskanego gruzu recyklingowi. W
szczególności zauważyć należy, iż TOMIMPEX w złożonych wyjaśnieniach nie przedstawił
żadnego dowodu na okoliczność ceny jednostkowej tony złomu w skupie ani ceny
jed
nostkowej tony zrecyklingowanego gruzu. TOMIMPEX zaniechał przedstawienia w tym
zakresie także wartości robót polegających na poddaniu gruzu czy innych materiałów
przetworzeniu. Nie odjął zatem kosztów samego recyklingu, które są w praktyce
niepomijalnie wysokie.
B.
Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
Odwołujący wskazał, że z wyjaśnień TOMlMPEX wynika, że w ofercie tego wykonawcy nie
uwzględniono kosztu szeregu prac i obowiązków składających się na realizację Zamówienia.
Jak wskazał Zamawiający w wezwaniu do złożenia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej
ceny
z wyjaśnień miało wprost wynikać, czy oferta zakłada objęcia nią pełnego zakresu prac
wynikających z SIWZ, co Zamawiający uszczegółowił w 16 punktach.
Odwołujący podniósł, że z wyjaśnień TOMIMPEX wynika, że cena oferty nie obejmuje kosztu
następujących prac i obowiązków składających się na realizację Zamówienia:
- utylizacji papy (odpad niebezpieczny);
- utylizacji drewna zaolejonego z konstrukcji oraz poszycia dachu (odpad
niebezpieczny);
- utylizacji pozostałych materiałów innych niż gruz oraz ich transport;
zatrudnienia kierownika budowy oraz pracowników zatrudnionych przy realizacji
Zamówienia (podano jedynie stawkę roboczogodziny operatora kruszarki), w tym
kosztów podatków i ubezpieczenia ponoszonych w związku z zatrudnieniem.
W ocenie Odwołującego, brak wskazania ceny opisanych wyżej istotnych zakresów
zamówienia świadczy o ich pominięciu w kalkulacji, która pomimo powyższego i tak
potwierdza, że wartość samych robót jest znacznie wyższa niż wartość oferty TOMIMPEX.
Zdaniem Odwołującego TOMIMPEX potwierdził swoimi wyjaśnieniami, że nie skalkulował w
ofercie wszystkich jej elementów zakresu zamówienia.
C. Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp
Odwołujący podał, że Zamawiający odrzucił ofertę wykonawcy Szczecińskie Centrum
Brukarskie sp. z o.o. w Dobrej z uwagi na to, że z treści wyjaśnień przedstawionych przez
tego wykonawcę nie wynika, by w cenie oferty uwzględniono koszty pracodawcy związane z
zatrudnieniem pracowników. Jednocześnie Zamawiający nie odrzucił oferty TOMIMPEX
pomimo tego, że z wyjaśnień tego wykonawcy również nie wynika, by cena jego oferty
obejmowała przedmiotowe koszty.
Zdaniem
Odwołującego, naruszającym zasadę równego traktowania wykonawców jest
również sugerowanie TOMIMPEX przez Zamawiającego treści wyjaśnień, co miało miejsce
w przypadku wezwania z dnia 8 października 2020 r. w zakresie wskazania podstawy
dysponowania osobą wskazaną de facto jako kierownik budowy. W treści tego wezwania
zawarto pytanie
„czy pomiędzy wykonawcą, a tą osobą jest zawarty stosowny stosunek
cywilnoprawny (umowa zlecenia) tj. zachodzi przypadek dysponowania bezpośredniego, zaś
wzmiankowana umowa o dzieło stanowi oczywistą omyłkę”, które wprost sugerowało jakiej
odpowiedzi oczekuje Zamawiający.
W dalszej części Odwołujący przedstawił argumentację odnośnie przedstawionych zarzutów:
A. Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i ust. 3 ustawy Pzp
W pierwszej kolejności Odwołujący zaznaczył, iż zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp to
wykonawca ma obowiązek wykazania, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub
kosztu. Również w postępowaniu odwoławczym ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu, spoczywa na:
wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania
odwoławczego;
zamawiającym, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę, nie jest uczestnikiem
postępowania (patrz Skubiszak-Kalinowska Irena, Wiktorowska Ewa, Prawo
zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany, publ. LEX/el. 2020).
W kontekście niniejszej sprawy oznacza to, że ciężar dowodu, że oferta TOMIMPEX nie
zawiera rażąco niskiej ceny spoczywa na Zamawiającym. Odwołujący podniósł, że zgodnie z
jednolitym poglądem orzecznictwa odpowiedź wykonawcy nie może być lakoniczna i
powierzchowna, aby można ją było potraktować jako wyczerpującą i rozwiewającą
wątpliwości. Złożenie wyjaśnień, które nie wyjaśniają wątpliwości co do rynkowego
charakteru ceny oferty winno skutkować odrzuceniem oferty. Na potwierdzenie tych
poglądów, wskazał wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 13.10.2014 r., KIO 2031/14,
publ. LEX nr 1565729.
Jednocześnie Odwołujący zaznaczył, iż do wyjaśnień złożonych w odpowiedzi na
wezwanie skierowane w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp
wykonawca powinien przedłożyć
wszystkie stosowne dowody potwierdzające wyjaśnienia. Brak wykonania powyższego
stanowi o tym, że wyjaśnienia są gołosłowne i — jako takie - powinny skutkować
odrzuceniem oferty, której dotyczą. Na potwierdzenie powyższego stanowiska wskazał
wyrok KIO z dnia 24.11.2017 r., KIO 2380/17.
W świetle powyższego, w ocenie Odwołującego, wyjaśnień TOMIMPEX nie można
uznać za wykazujące to, że oferta tego wykonawcy nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Wyjaśnienia te - jak już zaznaczono powyżej - są niepełne i niepotwierdzone dowodami
pomimo tego, że Zamawiający w wezwaniu do złożenia wyjaśnień podkreślał obowiązek
przedstawienia dowodów oraz to, że z wyjaśnień ma wynikać to, że zaoferowana cena
obejmuje realizację pełnego zakresu Zamówienia.
Ponadto
Odwołujący stwierdził, iż w zakresie określenia wysokości dodatkowego
spodziewanego ewentualnie zysku z realizacji Zamówienia opierają się wyłącznie na niczym
niepotwierdzonych stawkach oraz zakładanych dowolnie ilościach przyjętych przez
TOMIMPEX, a także nie uwzględniają kosztów, które konieczne są do poniesienia w celu
uzyskania ewentualnych zysków ze sprzedaży.
Odwołujący wskazał, że z wyjaśnień TOMIMPEX wprost wynika, że wyliczony przez
tego wykonawcę koszt realizacji Zamówienia znacznie przewyższa zaoferowaną cenę. Jako
takie wyjaśnienia te nie powinny być uznane przez Zamawiającego za wykazujące to, że
oferta TOMIMPEX nie zawiera rażąco niskiej ceny, skoro zawierają dowód przeciwny, że
zaoferowany koszt wykonania zamówienia jest wyższy niż wartość oferty.
Ponadto
Odwołujący wskazał, iż umowa w sprawie zamówienia publicznego jest
umową wzajemną, w wykonaniu której świadczeniem wykonawcy są usługi, dostawy lub
roboty budowlane, natomiast zamawiający dokonuje zapłaty na rzecz wykonawcy.
Świadczenie wykonawcy ma więc charakter niepieniężny, zaś świadczenie zamawiającego
ma, co do zasady, charakter pieniężny (por. przykładowo wyrok KIO z dnia 31 maja 2013 r.,
sygn. akt KIO 1153/13, teza 5).
Przy koncepcji przyjętej przez TOMIMPEX w wyjaśnieniach,
a zasadzających się na tym, że zaoferowaną cenę można pomniejszyć o dodatkowy zysk
uzyskany w wyniku zrealizowania Zamówienia należałoby natomiast uznać, że wykonawca
może świadczyć na rzecz zamawiającego świadczenie niepieniężne (będące w istocie
realizacją przedmiotu zamówienia) i dodatkowo - nie wiadomo na jakiej podstawie - także
świadczenie pieniężne, w dodatku wykonywane w sposób pozorny. Na potwierdzenie
powyższego poglądu Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia 12.02.2016 r., KIO 93/16, LEX
nr 2008752
. Odwołujący podniósł również, że w świetle orzecznictwa Krajowej Izby
Odwoławczej niedopuszczalne jest ustalenie ceny w sposób zaniżony przy założeniu, że
koszt zamówienia zostanie pokryty z innych źródeł niż wynagrodzenie za wykonanie
zamówienia (por. tezy wyroku KIO z dnia 24 stycznia 2014 r., KIO 32/14, wyrok KIO z dnia
18 czerwca 2018 r., KIO 1091/18).
Z daleko posuniętej ostrożności Odwołujący wskazał, iż wobec ogólnikowej treści
wyjaśnień TOMIMPEX niemożliwe było ponowne wezwanie do złożenia wyjaśnień. Jak
bowiem powszechn
ie przyjęto (patrz Nowicki Józef Edmund, Kołecki Mikołaj, Prawo
zamówień publicznych. Komentarz, wyd. IV, publ. WKP 2019) zamawiający może wezwać
ponownie do złożenia wyjaśnień tylko tego wykonawcę, który rzetelnie złożył pierwsze
wyjaśnienia, a nie takiego, który, uchylając się od udzielenia szczegółowych informacji i
przedstawienia dowodów, złożył wyjaśnienia w sposób zdawkowy i ogólnikowy. Powyższe
potwierdzono również w orzecznictwie KIO (wyrok KIO z dnia 13.10.2014 r., KIO 2025/14,
publ. LEX nr 1565723
, jak również wyrok KIO z dnia 24.11.2017 r., KIO 2380/17).
B. Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp
Przy przyjęciu, że wyjaśnienia złożone przez TOMIMPEX są wyczerpujące stwierdzić należy,
iż oznacza to, że oferta tego podmiotu nie obejmuje wykonania całego Zamówienia, co
świadczy o niezgodności jej treści z treścią SIWZ.
W ocenie Odwołującego, brak ujęcia w wyjaśnieniach TOMIMPEX określonych wyżej
kosztów prac i obowiązków wprost bowiem świadczy o tym, że oferta tego wykonawcy nie
obejmuje wyk
onania tych prac oraz obowiązków.
W ocenie Odwołującego, bez znaczenia przy tym jest ryczałtowy charakter
wynagrodzenia przewidzianego za realizację Zamówienia. Możliwość analizy oferty pod
kątem rażąco niskiej ceny nie zależy bowiem od przyjętej przez zamawiającego formuły
rozliczenia się z wykonawcą zamówienia publicznego (wynagrodzenie ryczałtowe lub
kosztorysowe). Ograniczenie takie nie wynika z przepisu art. 90 ustawy Pzp, wobec czego
przy ryczałcie badaniu również może podlegać cena lub koszt lub ich istotne części
składowe wskazane przez zamawiającego w wezwaniu do złożenia wyjaśnień. Ewentualne
kwestionowanie zasadności badania ceny oferty przy wynagrodzeniu ryczałtowym nie broni
się nie tylko na gruncie przepisów ustawy Pzp, ale również w praktyce. Ryczałt - pomimo
tego, że stanowi wynagrodzenie za całość prac niezbędnych do realizacji przedmiotu
zamówienia, niezależnie od ich rzeczywistych rozmiarów i kosztów - nie jest dla
zamawiającego zabezpieczeniem przed zaoferowaniem mu rażąco niskiej ceny. Ma to
miejsce, przykładowo, w przypadkach, w których wykonawca kalkulując cenę oferty nie
uwzględni w niej jakiegoś istotnego dla wykonania zamówienia elementu, co zostanie
ujawnione chociażby na etapie składania wyjaśnień (patrz wyrok KIO z dnia 14.03.2017 r.,
KIO 373/17, publ. LEX nr 2261025).
Odwołujący zaznaczył przy tym, że informacje uzyskane od wykonawców w drodze
wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny mogą również służyć ocenie zgodności oferty z
SIWZ. Potwierdza to choćby wyrok KIO z dnia 15.04.2019 r., KIO 522/19, publ. LEX nr
Na kanwie niniejszej sprawy TOMIMPEX nie zawarł w swoich kalkulacjach
wszystkich wymaganych robót i obowiązków umownych, których zawarcia oczekiwał
Zamawiający.
4. Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp
Zasada za
chowania uczciwej konkurencji przy opisie warunków udziału w
postępowaniu, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp oznacza zakaz podejmowania przez
zamawiającego działań, które ograniczałyby w jakikolwiek sposób prawo rozpatrzenia oferty
danej grupy wykon
awców na takich samych zasadach, jak oferty innych wykonawców.
Podobny cel służy zasadzie równego traktowania wykonawców, której egzemplifikację
stanowi wymóg jednakowego traktowania ich w takich samych okolicznościach.
Tymczasem -
w ocenie Odwołującego - w Postępowaniu wykonawcy nie byli traktowani
jednakowo w takich samych okolicznościach. Jak już wskazano powyżej brak wyjaśnienia
określonej kwestii (wykazania uwzględnienia w cenie oferty kosztów pracodawcy związanych
z zatrudnieniem pracowników) doprowadził do odrzucenia oferty jednego wykonawcy -
Szczecińskie Centrum Brukarskie sp. z o.o. w Dobrej lecz nie doprowadził do odrzucenia
oferty TOMIMPEX.
Powyższe w połączeniu z faktem sugerowania T0M1MPEX przez Zamawiającego, jaką treść
powinny przybrać jego wyjaśnienia dotyczące podstawy dysponowania osobą wskazaną de
facto jako kierownik budowy uzasadnia twierdzenie, iż Zamawiający nie traktował
TOMIMPEX tak jak pozostałych wykonawców.
października 2020 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie i oświadczył, że
uwzględnia je w całości.
października 2020 r. Tomimpex Roboty Ziemne Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie
(dalej: Przystępujący lub Tomimpex) złożył sprzeciw wobec uwzględnienia odwołania przez
Zamawiającego. Odnosząc się do odwołania wniesionego przez RECYCLING GROUP sp. z
o.o. sp.k. na wstępie Przystępujący podkreślił, iż jest ono bezzasadne i z tego względu nie
powinno zostać uwzględnione.
W pierwszej kolejności za nietrafny, Przystępujący uznł zarzut naruszenia art. 89 ust.
1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp. Cena zaoferowana przez Tomimpex Roboty
Ziemne sp. z o.o. nie może zostać uznana za rażąco niską. Przystępujący stwierdził, że jest
w stanie wykazać, że możliwe jest osiągnięcie dodatkowego zysku na skutek oddania
pozyskanego gr
uzu do skupu złomu i poddania go procedurze recyklingu. Z uwagi na
powyższe, w ocenie Przystępującego nie sposób uznać za zasadne twierdzeń Odwołującego
w zakresie tego, że rzekomo dodatkowe spodziewane wynagrodzenie zostało określone w
sposób dowolny.
Prz
ystępujący wskazał, dodatkowy zysk możliwy do uzyskania z tytułu poddania
złomu oraz gruzu recyklingowi wyniesie:
Złom - 54,1741 x 600,00 zł netto/t = 32 504,40 zł netto
Gruz z tere
nu rozbiórki ( poza przekruszem) - ok. 2875,622 m3 x 2,2 = 6
326,36 t 6 326
,36 t x 15,00 netto/t = 94 895,40 zł netto
Co daje łącznie 127399,80 zł
Przystępujący podkreślił, że powyższe wyliczenia zostały poczynione na podstawie
informacji i wartości przekazanych przez zamawiającego. Na podstawie uzyskanych
informacji wskazał zysk możliwy do uzyskania ze sprzedaży odpadów. W załączeniu złożył
ofertę wraz z ceną potwierdzającą powyższe wyliczenia. Spółka ma możliwość sprzedaży
złomu za kwotę 820 zł/tonę. Ponadto Przystępujący, w załączeniu do przystąpienia złożył 9
faktur VAT potwie
rdzających ceny, za jakie Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. sprzedawał
w przeszłości przekrusz ceglany. Kwoty uzyskane ze sprzedaży przekruszu wynosiły nawet
20 zł netto za tonę. Podkreślić należy, że w treści wyjaśnień składanych w toku
postępowania spółka wskazała, że jest w stanie sprzedać przekrusz ceglany za kwotę 15 zł
netto za tonę. Wskazana w wyjaśnieniach kwota i tak jest niższa, niż kwoty, za które w
przeszłości spółka sprzedawała przekrusz. Zatem zysk możliwy do osiągnięcia z tytułu
sprzedaży odpadów jest większy niż pierwotnie wskazano, co wpływa znacząco na
możliwość zaoferowania atrakcyjnej ceny wykonania zlecenia.
Przystępujący podkreślił, że na wysokość zaoferowanej ceny składają się również
różnego rodzaju czynniki cenotwórcze inne niż koszty wynagrodzenia i pracy sprzętu, takie
jak np.: stosowane technologie, czy procedury. W przypadku Tomimpex Roboty Ziemne sp.
z o.o. posiadany sprzęt i technologie pozwalają na wykonanie prac po zaoferowanej cenie.
Przystepuj
ący podkreślił, iż w sposób szczegółowy wskazał na ten fakt w piśmie z dnia 14
września 2020 r., w którym wyjaśnił, że zaoferowana cena wynika m.in. ze stosowanych
procedur, posiadanego sprzętu i technologii, jak też brakiem kosztów wynikających z
nabywania materiałów niezbędnych do wykonania zlecenia. Powyższe wynika z faktu
posiadania własnej żwirowni, co z kolei pozwala na pozyskiwanie piasku zasypowego bez
konieczności ponoszenia wysokich kosztów jego zakupu (w tym marż sprzedawców i
kosztów transportu przez podmioty zewnętrzne). Przystępujący wskazał, że piasek jest
wydobywany samodzielnie przez Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o., co pozwala na
zniwelowanie kosztów wydobycia i transportu piasku do minimalnych kwot. Ponadto wskazał,
że dysponuje maszynami budowlanymi i samochodami ciężarowymi, wywrotkami 4-
osiowymi o ładowności 20 ton. Nadto posiada sprzęt w postaci ciągników siodłowych z
naczepami o ładowności 27 ton. Posiadany sprzęt pozwala na zoptymalizowanie kosztów
oraz czasu pracy pojazdów i maszyn zmniejszając pięciokrotnie czas konieczny do
wykonania prac.
Przystępujący podkreślił, że oszczędności osiągnięte przez wykonawcę z tytułu
posiadania pojazdów i innego rodzaju sprzętu niezbędnego do wykonania zlecenia polegają
na tym, że sprzęt nie musi być wynajmowany przez spółkę. Z tego względu spółka jest w
stanie zaoszczędzić znaczne środki, co wpływa na możliwość zaoferowania niższej ceny
wykonania zlecenia. Dla przykładu Przystępujący wskazał, że koszt wynajmu koparki to
kwota około 180 zł/godzinę. Spółka posiadając własny sprzęt nie jest zmuszona do
ponoszenia kosztów związanych z wynajmem. Przystępujący zauważył również, że kwoty
wynajmu kruszarki są jeszcze wyższe i również, z uwagi na posiadanie własnego sprzętu w
tym zakresie spółka nie musi ich ponosić.
W ocenie Przystępującego, nie sposób uznać, że wyjaśnienia Tomimpex Roboty
Ziemne
sp. z o.o. dotyczące wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, są
lakoniczne, czy powierzchowne
. Spółka w sposób zupełny odniosła się do wezwania
zamawiającego do złożenia wyjaśnień. Ponadto spółka przedłożyła do niniejszego pisma
dowody świadczące o tym, że składane przez nią wyjaśnienia mają pokrycie w
rzeczywistości. Przystępujący stwierdził, że mając na uwadze złożone wyjaśnienia, jak
również dowody załączone do niniejszego pisma, uznać należy, że spółka sprostała
spoczywającemu na niej ciężarowi dowodu w zakresie wykazania, że zaoferowana cena nie
jest rażąco niska.
Przystępujący wskazał, że we wcześniejszej części pisma, Tomimpex Roboty
Ziemne sp. z o.o. przedstawiła szczegółowe wyliczenia dotyczące spodziewanego zysku ze
sprzedaży materiałów. Wyliczenia poparte zostały załączonymi do pisma dokumentami w
postaci
ofert skupu złomu i gruzu, a zatem Przystępujący uznał, że wyliczenia spółki zostały
wykazane i udowodnione.
Przystępujący nie zgodził się z twierdzeniami w zakresie tego, że koszt wykonania
zamówienia przewyższa zaoferowaną cenę. Przystępujący podniósł, że spółka uzyska
dodatkowy zysk ze sprzedaży gruzu oraz złomu i tym samym koszt realizacji zamówienia nie
przekroczy uzyskanego przez spółkę zysku, na który składać się będzie uzyskane
wynagrodzenie oraz zysk ze sprzedaży odpadów.
Dalej Przystępujący wyjaśnił, że całkowicie bezzasadne są twierdzenia, jakoby
Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. miał świadczyć na rzecz zamawiającego świadczenie
pieniężne wykonywane w sposób pozorny. Odwołujący nie wskazał na czym miałoby
polegać świadczenie pieniężne realizowane przez spółkę na rzecz zamawiającego. W
szczególności uzyskanie przez spółkę dodatkowego zysku ze sprzedaży gruzu i złomu nie
może zostać uznane za świadczenie pieniężne wykonywane na rzecz zamawiającego.
Zamawiający w sposób jednoznaczny określił, na czym polega realizacja zamówienia i jakie
ewentualnie materiały (gruz) mają pozostać na miejscu po zakończeniu prac rozbiórkowych.
Odwołujący czyni Wykonawcy bezpodstawny zarzut, że ten przy kalkulowaniu ceny
uwzględnił, iż uzyska z wyburzanych budynków materiały, które nie tylko nadają się do
recyclingu ale także przedstawiają dla Wykonawcy wartość ekonomiczną, która szczegółowo
została opisana powyżej oraz w wyjaśnieniach Wykonawcy dotyczących rażąco niskiej ceny.
Ponadto Przystępujący, wskazał, że w niniejszej sprawie nie ma miejsca sytuacja, w
której wykonawca ma zamiar wykonywać usługę poniżej kosztów jej świadczenia.
Wykonawca nie poniesie żadnej straty w związku z udzieleniem zamówienia. Z załączonej
do pisma oferty wprost wynika jaką cenę wykonawca będzie w stanie uzyskać ze sprzedaży
odpadów- kwoty wskazane przez wykonawcę nie mają więc charakteru spekulacji, czy
założeń. Z uwagi na powyższe zamawiający ma możliwość oceny jakie konkretnie koszty
poniesie wykonawca w związku ze świadczeniem usługi oraz jaki zysk odniesie ze
sprzedaży odpadów- konkretnie z podziałem na zysk ze sprzedaży gruzu oraz zysk ze
sprzedaży złomu.
Przystępujący podkreślił, że w orzecznictwie wskazuje się, iż „punktem odniesienia
do określenia ceny jest przedmiot zamówienia i przyjąć można, że cena rażąco niska to taka,
która jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych podobnych
zamówień i ewentualnie innych ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. O cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest,
że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego
nieopłacalne. Cena rażąco niska jest ceną nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i
kosztów prac składających się na dany przedmiot zamówienia, zakładającą wykonanie
zamówienia poniżej jego rzeczywistych kosztów i w takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn.
generalnie niewystępującą na rynku, na którym ceny wyznaczane są m.in. poprzez ogólną
sytuację gospodarczą panującą w danej branży i jej otoczeniu biznesowym, postęp
technologiczno-
organizacyjny oraz obecność i funkcjonowanie uczciwej konkurencji
racjonalnie na nim działających podmiotów" (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 30
lipca 2020 r. wydany w sprawie KIO 1284/20). W innym orzeczeniu wskazano z kolei, że
„rażąco niska cena to przede wszystkim taka cena, za którą niemożliwe jest wykonanie
należycie zamówienia” (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 2 stycznia 2019 r. wydany
w sprawie KIO 2592/18). Mając na względzie treść powyższych orzeczeń, nie sposób uznać,
że cena zaoferowana przez Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. jest rażąco niska.
Wykonanie prac przez spółkę nie jest bowiem dla niej nieopłacalne. Zaproponowana cena
jest ceną rynkową, która uwzględnia wszystkie koszty konieczne do poniesienia przez
wykonawcę. Zamówienie z całą pewnością może zostać wykonane w całości w sposób
prawidłowy, w zaoferowanym terminie. Brak zatem jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że
cena zaproponowana przez Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. jest rażąco niska. Z tego
względu zamawiający słusznie uznał wyjaśnienia wykonawcy za pełne i wystarczające.
Na marginesie
Przystępujący wskazał, że ceny zaoferowane przez Tomimpex
Roboty Ziem
ne sp. z o.o. (307 500 zł) oraz przez RECYCLING GROUP sp. z o.o. sp. k. (324
597 zł) nie różnią się od siebie w sposób znaczny. Są to ceny, których różnica wynosi
jedynie 17 097 zł. Tym samym, odwołujący zarzucając zaoferowanie wykonania robót przez
Tomimp
ex Roboty Ziemne sp. z o.o. po rażąco niskiej cenie, sam musiałby przyznać, że
cena zaoferowana przez niego również jest rażąco niska.
W dalszym ciągu odnosząc się do treści odwołania, Przystępujący wskazał, że brak
było podstaw do ponownego wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień, a to z powodu
tego, że wyjaśnienia złożone przez Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. były wyczerpujące.
Wyjaśnienia złożone zostały w sposób rzetelny. Wykonawca nie uchylił się od przekazania
wszystkich informacji związanych z wyceną prac. Twierdzenia odwołującego zawarte w tym
fragmencie odwołania są bezzasadne. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt
2 PZP,
Przystępujący podkreślił, że jest on nietrafny. Oferta złożona przez Tomimpex Roboty
Ziemne sp. z o.o. obejmuj
e całe zamówienie. Wbrew twierdzeniom odwołującego,
Przystępujący stwierdził, że odniósł się w treści pisma z dnia 14 września 2020 r. do całego
zakresu prac składających się na zamówienie. Wskazał, iż spółka posiada pozwolenie na
zbieranie, przetwarzanie,
magazynowanie, transport i utylizację odpadów, w tym odpadów
takich jak te, które mogą powstać przy wykonywaniu zamówienia. W piśmie podkreślił, że
wszelkie odpady poddane zostaną recyklingowi z wykorzystaniem środków własnych spółki.
Bezzasadny jest zate
m zarzut, jakoby spółka nie ujęła w cenie oferty kosztów związanych z
utylizacją papy, utylizacją drewna zaolejonego z konstrukcji oraz z poszycia dachu i utylizacji
pozostałych materiałów innych niż gruz, oraz ich transportu. Większość ze wskazanych
wyżej materiałów, spółka jest w stanie utylizować lub poddawać recyklingowi samodzielnie,
w pełni z wykorzystaniem własnych środków, co zostało wskazane w wyjaśnieniach
złożonych przez Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. Spółka posiada pozwolenie na
przetwarzanie
odpadów z betonu oraz gruzu betonowego z rozbiórek i remontów, gruzu
ceglanego, odpadów innych materiałów ceramicznych, odpadów z remontów i przebudowy
dróg, zmieszanych odpadów z budowy, remontów i demontażu. Po poddaniu odpadów
recyklingowi spółka ma możliwość ich sprzedaży i uzyskania w ten sposób zysku. Dla
przykładu wskazać można, że papy oraz opony są przez spółkę magazynowane na
podstawie decyzji zezwalających na magazynowanie odpadów. Po zebraniu większej ilości
odpadów spółka uzyskuje atrakcyjne ceny w skupie odpadów.
Przystępujący stwierdził, że nie pominął żadnych elementów zamówienia podczas
dokonywania wyceny prac
. Całość zamówienia zostanie przez wykonawcę zrealizowana za
zaoferowaną cenę, która jest ceną rynkową.
W zakresie zarzutu dotyczącego braku wyjaśnień w zakresie wynagrodzenia
pracowników zatrudnionych przy realizacji zamówienia, Przystępujący wskazał, że w treści
wyjaśnień złożonych przez spółkę wyjaśniono, że na potrzeby zamówienia szacowana
wartość stawki godzinowej pracowników to 15 zł netto/godzinę (pkt 6 wyjaśnień). Zatem
również zarzut w tym zakresie jest niesłuszny. Podkreślić należy, że wynagrodzenie w
kwocie 15 zł netto/godzinę w przypadku umowy o pracę to 17 zł brutto/godzinę. Zgodnie z
rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r., w sprawie minimalnego
wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U.
2019 poz. 1778), od dnia 1 stycznia 2020 r. minimalna stawka godzinowa wynosi 17 zł
brutto. Pomimo, że stawka godzinowa nie odnosi się do umów o pracę (a do umów
cywilnoprawnych), w treści złożonej oferty wykonawca wziął pod uwagę poniesienie kosztów
związanych z wynagrodzeniem pracowników według stawek godzinowych. Z tego względu
wynagrodzenie pracowników jest zgodne z przepisami prawa powszechnie obowiązującego
w tym zakresie. Za bezzasadny należy uznać także zarzut dotyczący braku wskazania w
ofercie kosztów związanych z zatrudnieniem kierownika budowy. Wykonawca współpracuje
w sposób stały z kierownikiem budowy, który kieruje wszystkimi projektami realizowanymi
przez Wykonawcę, za stałym miesięcznym wynagrodzeniem (ryczałt), bez względu na jego
zaangażowanie czasowe.
W ocenie
Przystępującego, nietrafny jest także zarzut dotyczący tego, że oferta
złożona przez Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. miałaby rzekomo nie odpowiadać SIWZ
ani nie obejmować swoim zakresem całego zamówienia. Zamawiający w sposób prawidłowy
uznał, że oferta spełnia wszelkie warunki wskazane w SIWZ. W treści oferty wskazano, że
spółka wykona wszystkie prace składające się na udzielone zamówienie. W treści wyjaśnień
wskazano również kalkulację kosztów oraz zysku wynikającego z wykonania zamówienia.
Wszystkie wyjaśnienia są spójne i odnoszą się do całości SIWZ. Wszelkie koszty zostały
skalkulowane przy określaniu ceny wykonania usługi.
Podsumowując, Przystępujący stwierdził, że w całości wyjaśnił co składa się na cenę
zaoferowaną w toku przetargu, jak również wliczył w koszty wszystkie istotny elementy
zamówienia nie pomijając przy tym żadnych prac. Zatem nie sposób zgodził się z
odwołującym, że oferta Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. nie obejmuje swoim zakresem
wykonania całego zamówienia (wszystkich prac składających się na zamówienie).
Ponadto, w ocenie
Przystępującego z uwagi na podniesione w treści pisma
argumen
ty, za bezzasadny powinien zostać uznany również zarzut naruszenia art. 7 ust. 1
ustawy Pzp
. Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. uwzględniła wszystkie koszty, również te
związane z zatrudnieniem pracowników. Bezzasadne jest porównywanie wyjaśnień
złożonych przez Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. oraz wyjaśnień złożonych przez
Szczecińskie Centrum Brukarskie sp. z o.o., gdyż Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o. w
treści wyjaśnień ujęła wszystkie koszty związane z wynagrodzeniami pracowników.
Zdaniem
Przystępującego, wbrew twierdzeniom odwołującego, nie miała miejsce
sytuacja, w której zamawiający sugerowałby spółce jakiej odpowiedzi oczekuje na pytanie
zawarte w wezwaniu.
W ocenie Przystępującego nie sposób uznać, że pytanie zadane przez
Zamawiającego nosiło znamiona nierównego traktowania wykonawców i miało na celu
sugerowanie jakiej odpowiedzi oczekuje zamawiający. Takiej sugestii nie sposób doszukać
się w przywołanym w odwołaniu fragmencie pisma zamawiającego. Jak wskazano we
wcześniejszej części pisma, Tomimpex Roboty Ziemne sp. z o.o., w przeciwieństwie do
Szczecińskiego Centrum Brukarskiego sp. z o.o., ujęła w treści wyjaśnień wszystkie koszty
związane z wykonaniem zamówienia, w tym koszty związane z wynagrodzeniem
pracowników. Kwestie te zostały wyjaśnione w piśmie z dnia 14 września 2020 r. Brak jest
zatem podstaw do uznania zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 PZP za usprawiedliwiony. W
sprawie nie wystąpiły bowiem żadne okoliczności pozwalające na uznanie, że doszło do
nierównego traktowania podmiotów biorących udział w przetargu.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności wezwania
do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny wraz z wyjaśnieniami złożonymi przez Tomimpex
Roboty Ziemne Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie, jak również biorąc pod uwagę
oświadczenia i stanowiska stron i przystępującego zawarte w odwołaniu, odpowiedzi
na odwołanie, przystąpieniu, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w
protokole,
ustaliła i zważyła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art.
179 ust. 1 Pzp, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez odwołującego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamawiającego.
Izba dopuściła do udziału w postępowaniu wykonawcę ENERGOKON – PLUS sp. z
o.o. z siedzibą w Sosnowcu zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie
Odwołującego, uznając, iż zostały spełnione przesłanki z art. 185 ust. 2 Pzp.
Izba dopuściła do udziału w postępowaniu wykonawcę Tomimpex Roboty Ziemne Sp.
z o.o. z siedzibą w Szczecinie zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego
po stronie Zamawiającego, uznając, iż zostały spełnione przesłanki z art. 185 ust. 2 Pzp.
Izba ustaliła, że:
Stan fakty
czny sprawy przedstawiony powyżej w odwołaniu odpowiada prawdzie, w związku
z czym
brak jest konieczności opisywania go raz jeszcze.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Wydając wyrok Izba uznała za istotne dla sprawy i rozstrzygające poniższe kwestie.
Stosownie do art. 89 ust.1 pkt 4 ustawy Pzp Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Natomiast
zgodnie z art. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli
dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Celem wszczęcia procedury wyjaśniającej w ramach rażąco niskiej ceny jest
wy
kazanie, że oferta została skalkulowana w sposób prawidłowy, a zaoferowana cena jest
rynkowa, zatem już w odpowiedzi na wezwanie Przystępujący zobowiązany był złożyć
konkretne wyjaśnienia poparte stosownymi dowodami. W odpowiedzi na wezwanie
Przystępujący wskazał co prawda okoliczności, które w jego ocenie wpływają na wysokość
zaoferowanej przez niego ceny, takie jak fakt
posiadania taboru maszyn i sprzętu, żwirowni,
dużego doświadczenia w wykonywaniu rozbiórek, a także posiadanie rozbudowanej decyzji
na pr
zetwarzanie, magazynowanie, transport i utylizację odpadów. Jednak nie sposób nie
dostrzec, że Przystępujący w znacznej mierze pominął w swoich wyjaśnieniach wykazanie
jak powyższe przekłada się na cenę oferty, jak duże oszczędności generują po stronie
Prz
ystępującego ww. okoliczności oraz jakiego rzędu są to oszczędności. Przystępujący
wyjaśniając te okoliczności używa ogólnych stwierdzeń np. „szczególnie transport maszyn
ponadgabarytowych tj. kruszarka, przy własnym transporcie, jest dla nas bardzo opłacalny”,
„wszystkie powierzone nam zadania zamierzamy wykonać własnym sprzętem i za pomocą
przeszkolonego personelu, co generuje nam duże oszczędności”, nie konkretyzując wpływu
tych okoliczności na cenę. Ponadto Przystępujący w złożonych wyjaśnieniach wskazał, że
wszyscy pracownicy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę i posiadają stałe
wynagrodzenie oraz są odprowadzane obowiązkowe składki ZUS, a stawki godzinowe
zaczynają się od 15,00 zł netto/h wzwyż, przy czym Przystępujący nie określił nawet w
przybl
iżeniu kosztów zatrudnienia pracowników przewidzianych do realizacji zamówienia, ich
liczby, czy te
ż wymiaru czasu pracy (oprócz operatora kruszarki). Słusznie wskazał
Odwołujący, że Tomimpex nie odniósł się również do kosztów związanych z pełnieniem
funkcji kierownika budowy
– brak informacji w wyjaśnieniach, jakie koszty z tym związane
Tomimpex poniesie. Z funkcją kierownika budowy wiąże się również swoista niespójności
wyjaśnień rażąco niskiej ceny z innymi oświadczeniami Przystępującego składanymi w
ofercie
– w wyjaśnieniach RNC Przystępujący oświadcza, że nie zatrudnia osób na umowę
zlecenie, gdy z kolei w odpowiedzi na pytanie Zamawiającego co do podstawy
dysponowania osobą wskazaną w wykazie osób Przystępujący deklaruje, iż z tą osobą łączy
go stosunek cywilnoprawny tj. umowa zlecenie.
Podkreślenia wymaga, iż przedstawione przez przystępującego wyliczenie kosztów
opiewało na kwotę 289 644,63 zł netto, przy czym wartość netto jego oferty wynosiła
000,00 zł. Wobec powyższego cena podana w ofercie nie pokrywała kosztów jakie dla
realizacji zamówienia Przystępujący zmuszony byłby ponieść. Tomimpex oparł kalkulację
zysku w złożonej ofercie na założeniu pokrycia części kosztów ze zbycia złomu oraz
poddanego recyklingowi gruzu. Tomimpex założył, iż pozyska w ten sposób kwotę
399,80 zł, która pokryje koszty nie pokryte ceną oferty oraz wygeneruje zysk z realizacji
zamówienia. W ocenie Izby, taki model biznesowy jest akceptowalny o ile faktyczne warunki
realizacji zamówienia pozwalają na uzyskanie dodatkowego dochodu. Jednakże, w
okolicznościach niniejszej sprawy Przystępujący, w żaden sposób nie udowodnił
Zamawiającemu kluczowej kwestii, iż dochód uzyska i jaka będzie jego wysokość. Jak sam
Przystępujący przyznaje w zgłoszeniu przystąpienia, dowody świadczące o tym, że składane
przez niego wyjaśnienia mają pokrycie w rzeczywistości załączone są dopiero do tegoż
zgłoszenia. W związku z tym, Izba wskazuje, że dowody takie winny być przekazane przez
Przystępującego Zamawiającemu w odpowiedzi na wystosowane przez niego wezwanie
z
dnia 9 września 2020 roku, nie zaś dopiero w postępowaniu odwoławczym przed Izbą.
W
tym zakresie Izba podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Okręgowego
Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 09 kwietnia 2010 r., sygn. akt IV Ca 1299/09,
zgodnie z
którym: złożenie przez skarżącego dodatkowych wyjaśnień i przedstawienie
nowych argumentów (w celu prawidłowości wyliczenia wskazanej w ofercie ceny) dopiero na
rozprawie przed KIO było spóźnione i nie mogło być wzięte pod uwagę ani przez Izbę, ani
tym bardziej przez Sąd Okręgowy. Definicja „określonego terminu” na złożenie wyjaśnień
Zamawiającemu (art. 90 ust.1 ustawy Pzp) oznacza, że informacje i dowody przedstawione
przez wykonawcę muszą być znane Zamawiającemu na konkretnym etapie postępowania
przetargowego (celem umożliwienia mu podjęcia decyzji co do ewentualnego przyjęcia oferty
lub jej odrzucenia), a nie w
toku postępowania odwoławczego lub skargowego. Dlatego też,
nie można zgodzić się z Przystępującym, iż przedstawione przez niego wyliczenia zostały
udowodnione.
Izba za orzeczeniem Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. akt XXIII Ga
255/18 wskazuje, że „w związku z aktualizacją domniemania rażąco niskiej ceny, to
wezwany wykonawca, musiał stosownymi dowodami, to domniemanie obalić.
Tymczasem
(...) nie próbował nawet sprostać wymogom dowodowym. Podsumowując
powyższe rozważania należało uznać, że aktualizował się obowiązek dowodowy wykazania
przez wykonawcę, że cena nie jest rażąco niska. Mieliśmy tu więc nie tylko do czynienia z
przeniesieni
em ciężaru dowodu, ale również z domniemaniem faktycznym, że cena
zaproponowana przez (...)
jest rażąco niska. Przepis art. 90 ust. 2 p.z.p. nakładał więc na
tego wykonawcę konkretne obowiązki, zwłaszcza dowodowe, którym (...) nie sprostał.
Oznacza to, że stanowisko zamawiającego (…) w zakresie oceny wyjaśnień (...) było
nieprawidłowe i zastosować należało rygor z art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p. w zw. z art. 90 ust. 3
ustawy pzp., bowiem normy zawarte w tych przepisach dopełniają się, tzn. dopiero
negatywna ocena wyjaśnień (art. 90 ust. 3 pzp) skutkuje – modelowo - odrzuceniem oferty
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp.
” Wspomniany w wyjaśnieniach przez Przystępującego
zysk, wobec
braku dowodów na realność jego osiągnięcia był iluzoryczny. Przystępujący w
odpowiedzi na wezwanie zamawiającego zobowiązany był przedłożyć kalkulację ceny wraz z
dowodami, co w ocenie Izby stanowi absolutne minimum, jakie wykonawca powinien
przedstawić Zamawiającemu w odpowiedzi na wezwanie.
Izbie
znany jest pogląd o możliwości powtórnego wezwania do złożenia wyjaśnień,
jednak podkreślenia wymaga, że może to nastąpić tylko w sytuacji, gdy w odpowiedzi na
pierwsze wezwanie wykonawca udzielił konkretnych i obszernych wyjaśnień i przedstawił
dowody,
lecz mimo to nie wszystkie wątpliwości zamawiającego zostały rozwiane, bądź też
złożone wyjaśnienia zrodziły po stronie zamawiającego nowe wątpliwości, co w stanie
faktycznym będącym przedmiotem rozpozna nie miało miejsca. Złożone przez
Przystępującego wyjaśnienia są jedynie stwierdzeniami, niepopartymi dowodami i nie mogą
stanowić wyjaśnień samych w sobie. Wydaje się, że każdy z wykonawców biorących udział
w tym, czy jakimkolwiek innym postępowaniu o udzielenie zamówienia dysponuje
doświadczeniem, własnym sprzętem, czy pracownikami, stąd też bez pokazania jak
powyższe przekłada się na pozycję konkretnego wykonawcy w danym postępowaniu i na
jego możliwości co do zaoferowania korzystniejszej niż konkurencja ceny, wyjaśnienia takie
pozostają bezwartościowymi twierdzeniami. Przystępujący podkreślił, iż posiada decyzję
zezwalającą na zbieranie, przetwarzanie, magazynowanie, transport i utylizację odpadów,
jednak nie wyjaśnił w jakim zakresie posiadanie takiej decyzji przekłada się na cenę oferty i o
ile obniża koszty w stosunku do wykonawców którzy takiej decyzji nie posiadają. W
orzecznictwie Izby powszechnie i jednolicie jest prezentowany pogląd, że w razie
przedstawienia wyjaśnień nie spójnych, lakonicznych, zbyt ogólnych i nie załączenia
dowodów brak jest podstaw do ponownego wezwania i sytuacja taka powinna skutkować
odrzuceniem oferty przez Zamawiającego, który zobowiązany jest do rzetelnej analizy
składanych przez Wykonawców wyjaśnień.
Izba rozstrzygając powyższy zarzut nie uwzględniła dowodów przedstawionych przez
Odwołującego w postaci korespondencji e-mail z firmami zajmującymi się odbiorem i
recyklingiem odpadów, gdyż były nieistotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.
Wobec powyższego, zarzut należało uwzględnić.
Izba uznała, że zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp nie został
wykazany. Wobec faktu, iż cena za przedmiot zamówienia została określona jako cena
ryczałtowa, Zamawiający nie żądał złożenia przez wykonawców dokumentów
potwierdzających przedmiotowo zakres oferty, a złożone przez Przystępującego wyjaśnienia
rażąco niskiej ceny są niekompletne, niespójne, i budzą wątpliwości, w oparciu o nie, nie
sposób przesądzić, iż treść oferty złożonej przez Przystępującego jest niezgodna z treścią
SIWZ.
A tylko takie jednoznaczne ustalenie, że oferta nie obejmuje wykonania całego
przedmiotu zamówienia mogłoby stanowić podstawę do stwierdzenia niezgodności jej treści
w treścią SIWZ. Stwierdzenie owej potencjalnej niezgodności wymagałoby przeprowadzenia
dodatkowej procedury wyjaśniającej w trybie art. 87 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, co wobec
istnienia innych podstaw do odrzucenia oferty jest bezzasadne.
Sam fakt, iż w ogólnych i
pobieżnych, jak wskazano powyżej, wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny wykonawca nie
odniósł się do kilku jej elementów składowych nie świadczy o tym, iż elementy te nie zostały
zaoferowane (
np. zatrudnienie kierownika budowy zostało potwierdzone złożonym wykazem
osób i późniejszymi wyjaśnieniami Przystępującego). Ponadto Odwołujący stawiając
powyższy zarzut pozostaje w sprzeczności z własnymi tezami postawionymi w związku z
zarzutem rażąco niskiej ceny i braku złożenia należytych wyjaśnień. Odwołujący
uzasadniając zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp
w
skazywał, że wyjaśnienia rażąco niskiej ceny złożone przez TOMIMPEX są „niepełne”,
natomiast
eksplikując omawiany zarzut wskazał, iż jest on uzasadniony tylko po przyjęciu, że
wyjaśnienia złożone przez TOMIMPEX są wyczerpujące. Izba podziela pogląd wyrażony w
wyroku
z dnia 21 września 2020r., sygn. akt KIO 1838/20 iż (…) w bardzo szczególnych
okolicznościach możliwe jest uznanie, że złożone wyjaśnienia dowodzą niezgodności treści
oferty z treścią siwz. W ocenie Izby niepokazanie danego kosztu nie stanowi o niezgodności
treści oferty z treścią siwz, choćby tylko z tego względu, że dany koszt w ocenie danego
wykonawcy mógł mieć znikomy wpływ na cenę i jego pominięcie mogło w ocenie wykonawcy
nie mieć znaczenia dla oceny realności ceny, (…). Możliwość uznania, że treść oferty jest
niezgodna z treścią siwz na podstawie złożonych wyjaśnień możliwa jest w ocenie Izby
zasadniczo w dwóch przypadkach, gdy wynagrodzenie jest kosztorysowe i wykonawca
wyjaśniając cenę potwierdzi, że danej pozycji kosztorysowej nie wycenił, albo w sytuacji, gdy
z wyjaśnień wynika, że wykonawca zaoferował inny sposób wykonania zamówienia niż
wynikał z treści siwz i taki sposób nie był dopuszczony jako równoważny lub zamawiający
nie dopuścił składania ofert wariantowych, a z taką sytuacją w niniejszej sprawie nie
mieliśmy do czynienia.
Ponadto Izba uznała, orzekając w granicach zarzutów podniesionych w odwołaniu, że
działania Zamawiającego nie nosiły znamion naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w zakresie
w jakim
Odwołujący postawił zarzut naruszenia tego przepisu. Izba uznała, że w związku z
formułą w jakiej Przystępujący złożył ofertę, tj. wobec deklaracji samodzielnej realizacji
przedmiotu zamówienia, pytanie Zamawiającego było uzasadnione. Izba stwierdza również
brak tożsamości wyjaśnień złożonych przez Szczecińskie Centrum Brukarskie Sp. z o.o. z
siedzibą w Dobrej oraz wyjaśnień złożonych przez Przystępującego. Wobec czego nie
potwierdził się zarzut naruszenia zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców i nieuzasadnionego różnicowania sytuacji wykonawców, gdyż okoliczności
leżące u podstaw czynności Zamawiającego były odmienne.
Biorąc pod uwagę powyższe Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i art.
186 ust. 6 pkt 3 lit. b ustawy PZP oraz w oparciu o przepisy
§ 3 pkt 1 i 2 lit. b i § 5 ust. 2 pkt
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2018 r. poz. 972), zasądzając od uczestnika
postępowania, który wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia zarzutów odwołania przez
Zamawiającego na rzecz Odwołującego koszty wpisu oraz wynagrodzenia pełnomocnika
strony na podstawie faktury
złożonej przed zamknięciem rozprawy.
……………………..……………