WYROK
z dnia 17 listopada 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie: Przewodniczący: Piotr Kozłowski
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie 16 listopada 2020 r. w Warsz
awie odwołania wniesionego
października 2020 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
przez
wykonawcę: Firma Budowlana „ANNA-BUD" sp. z o.o. z siedzibą w Komornikach
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Opracowanie dokumentacji
projektowej oraz wytworzenie składnika aktywów trwałych poprzez wybudowanie nowych
siedzib Oddziałów Terenowych w Kielcach i Gorzowie Wielkopolskim w systemie
„zaprojektuj-buduj”
według
ujednoliconych
standardów
TVP
(nr
postępowania
ZP/TINT/23/2020)
p
rowadzonym przez zamawiającego: Telewizja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie
przy udziale wykonawców zgłaszających przystąpienia do postępowania odwoławczego:
A.
MGBUILDING sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Kielcach – po stronie Odwołującego
B.
PBO ŚLĄSK sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu i WODPOL sp. z.o.o. z siedzibą
w
Żywcu wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia – po stronie
Zamawiającego
orzeka:
1. Oddala
odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża Odwołującego i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 20000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy
złotych zero groszy) uiszczoną przez niego tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni
od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………
U z a s a d n i e n i e
Telewizja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie {dalej: „Zamawiający”} prowadzi
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U.
z 2019 r. poz. 1843 ze zm.).{dalej
również: „ustawa pzp”, „pzp”} w trybie przetargu
nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane
pn. Opracowanie dokumentacji projektowej oraz w
ytworzenie składnika aktywów trwałych
poprzez wybudowanie nowych siedzib Oddziałów Terenowych w Kielcach i Gorzowie
Wielkopolskim w systemie „zaprojektuj-buduj” według ujednoliconych standardów TVP
(nr
postępowania ZP/TINT/23/2020).
Ogłoszenie o tym zamówieniu 29 maja 2020 r. zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej nr 2020/S_104 pod poz. 249734.
Wartość tego zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp.
października 2020 r. Zamawiający przekazał drogą elektroniczną wykonawcom
uczestniczącym w postępowaniu zawiadomienie o wyborze jako najkorzystniejszej oferty
złożonej wspólnie przez PBO ŚLĄSK sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu i WODPOL sp.
z.o.o.
z siedzibą w Żywcu {dalej łącznie określani również jako „Konsorcjum”}.
października 2020 r. Firma Budowlana „ANNA-BUD" sp. z o.o. z siedzibą
w Komornikach {dalej
również zwane: „Odwołujący”} wniosła w formie elektronicznej
do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej od zaniechania wykluczenia Konsorcjum
lub
zaniechania wezwania go do uzupełnienia dokumentów.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu następujące naruszenia przepisów ustawy pzp
{lista zarzutów}:
1. Art. 89 ust. 1 pkt 7a lub 7b w zw. z art. 184
– przez zaniechanie wykluczenia Konsorcjum
z postępowania, pomimo nieprzedłużenia przez nie ważności wadium, a w konsekwencji
nieskuteczne wyrażenie zgody na przedłużenie terminu związania ofertą.
2. Art. 26 ust. 3
– przez zaniechanie wezwania Konsorcjum do złożenia: po pierwsze –
oświadczenia o przynależności lub braku przynależności do grupy kapitałowej oraz, po
drugie
– oświadczenia podmiotu udostępniającego zasoby dotyczącego wydania
prawomocnego wyroku sądu lub ostatecznej decyzji administracyjnej o zaleganiu
z
uiszczaniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne
albo
–w przypadku wydania takiego wyroku lub decyzji – dokumentów potwierdzających
dokonanie płatności tych należności wraz z ewentualnymi odsetkami lub grzywnami
lub
zawarcie wiążącego porozumienia w sprawie spłaty tych należności.
3. Art. 7 ust. 1 i 3
– w konsekwencji powyższych naruszeń.
W związku z powyższym Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu:
Unieważnienia wyboru najkorzystniejszej oferty.
2. Wykluczenia Konsorcjum lub odrzucenia jego oferty.
ewentualnie
3. Nakazania wezwania Konsorcjum trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp
do złożenia
brakujących dokumentów oraz ponownej oceny i badania ofert.
Odwołujący sprecyzował zarzuty przez podanie następujących okoliczności
faktycznych i prawnyc
h uzasadniających wniesienie odwołania.
{ad pkt 1.
listy zarzutów}
Z uzasadnienia odwołania wynikają następujące okoliczności faktyczne odnośnie
wadium wniesionego przez Konsorcjum:
zgodnie z pkt 8.1. specyfikacji istotnych warunków zamówienia {dalej: „SIWZ”}
Zamawiający wymagał wniesienia wadium w kwocie 500 tys. zł.;
- Konsorcjum
wraz ofertą przedłożyło gwarancję ubezpieczeniową podpisaną przez panią B.
S. oraz
pełnomocnictwo, w którego treści wskazano, że osoba ta jest uprawniona do
wydawania gwarancji ubezpi
eczeniowych do wysokości 600 tys. zł.;
pismem z 24 września 2020 r. Zamawiający na podstawie art. 184 pzp wezwał Konsorcjum
do przedłużenia ważności wadium albo wniesienia nowego wadium na okres niezbędny
do
zabezpieczenia postępowania do zawarcia umowy;
- w odpowiedzi Konsorcjum
przedłożyło aneks nr 1 do ww. gwarancji, przedłużający jej
ważność do 31 października 2020 r. (zmiana pkt 3 gwarancji z 3 sierpnia 2020 r.), podpisany
przez panią M. K., oraz pełnomocnictwo dla tej osoby, w którego treści zastrzeżono, że
osoba ta
posiada umocowanie do wydawania gwarancji ubezpieczeniowych do wysokości
300.000 zł dla każdej pojedynczej gwarancji oraz 500.000 zł dla wszystkich jednocześnie
czynnych gwarancji przetargowych wystawionych na zlecenie jednego podmiotu.
Odwołujący zarzucił w tych okolicznościach, że ponieważ z powyższego
pełnomocnictwa wynika, że p. M. K. nie posiadała umocowania do wystawiania pojedynczej
gw
arancji na wartość 500.000 zł, nie posiadała też umocowania do skutecznego
przedłużenia ważności gwarancji złożonej przez Konsorcjum, gdyż w tym przypadku nie
mamy do czynienia z kilkoma (co najmniej dwoma) jednocześnie czynnymi gwarancjami
przetargowymi, a jedną gwarancją aneksowaną wyłącznie co do terminu ważności. W
konsekwencji Konsorcjum
nie przedłużyło w sposób skuteczny ważności wadium i powinno
zostać wykluczone z postępowania na podstawie art. 184 ustawy pzp, ewentualnie oferta
tego wykonawcy powinna zostać odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7b ustawy pzp.
Odwołujący podniósł, że z uwagi na charakter i znaczenie wadium w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia możliwość zaspokojenia się z wadium przez zamawiającego nie
pow
inna budzić żadnych wątpliwości ani ryzyka po stronie zamawiającego. Otrzymane
wadium, w tym przypadku w formie gwarancj
i ubezpieczeniowej, musi dawać
za
mawiającemu bezwzględną pewność co do ważności i skuteczności udzielonego
zabezpieczenia. Jak wskazuje się w orzecznictwie: wadium stanowi finansowe
zabezpieczenie interesów zamawiającego przed ogólnie pojętym nierzetelnym wykonawcą.
Z uwagi na powyższe kwestia skuteczności wniesienia wadium musi być dokonywana
rygorystycznie, ponieważ zabezpieczenie oferty wadium i związana z tym możliwość
zaspokojenia się zamawiającego w razie wystąpienia okoliczności wskazanych w przepisach
ustawy Pzp muszą pozostawać poza sferą domniemań (wyrok Izby z 6 czerwca 2019 r. sygn.
akt KIO 830/19).
Odwołujący zarzucił dodatkowo, że skoro według art. 85 ust. 4 ustawy pzp
przedłużenie terminu związania ofertą jest skuteczne tylko z jednoczesnym przedłużeniem
ważności wadium, Konsorcjum nie przedłużając skutecznie ważności wadium tym samym
nie przedłużyło też skutecznie terminu związania ofertą. Jak wskazuje się w orzecznictwie:
złożenie samego oświadczenia o przedłużeniu terminu związania ofertą bez jednoczesnego
przedłużenia ważności wadium, jest także nieskuteczne i zobowiązuje zamawiającego
do odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Pzp (wyrok Izby z 15 lipca
2019 r. sygn. akt KIO 1222/19).
{ad pkt 2.
listy zarzutów}
Z uzasadnienia odwołania wynikają następujące okoliczności faktyczne odnośnie
dokumentów złożonych przez Konsorcjum w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego
w trybie art. 26 ust. 1 pzp:
- brakuje
wśród nich oświadczenia o przynależności lub braku przynależności do grupy
kapitałowej (co Odwołujący ustalił na podstawie korespondencji pomiędzy Zamawiającym
a
Konsorcjum udostępnionej na jego wniosek przez Zamawiającego);
Konsorcjum, które korzysta dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu
z zasobów spółki cywilnej Team s.c. J. G., W. K., W. K. (NIP 655-10-07-308), w zakresie
wykazania, że nie wydano prawomocnego wyroku sądu lub ostatecznej decyzji
administracyjnej o zaleganiu z u
iszczaniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia
społeczne lub zdrowotne albo – w przypadku wydania takiego wyroku lub decyzji –
wykazania, że dokonano płatności tych należności wraz z ewentualnymi odsetkami lub
grzywnami lub zawarto wiążące porozumienia w sprawie spłaty tych należności –
przedłożyło oświadczenia wyłącznie wspólników spółki cywilnej, a brak takiego oświadczenia
dla spółki cywilnej.
W tych okolicznościach Odwołujący zarzucił, że Zamawiający naruszył art. 26 ust. 3
pzp, gdyż zaniechał wezwania w trybie tego przepisu do uzupełnienia brakujących
oświadczeń, pomimo że :
Konsorcjum nie wypełniło obowiązku z art. 24 ust. 11 pzp;
- s
półka cywilna jest zarówno podatnikiem podatku VAT i podatku akcyzowego,
jak i
płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (jak wskazano w wyroku
Izby z 5 kwietnia 2016 r. sygn. akt KIO 420/16 możliwa jest praktyka w której spółka odgrywa
rolę płatnika składek zarówno za wspólników, pracowników jak i innych zatrudnionych osób
podlegających ubezpieczeniom. Wtedy ciąży na niej obowiązek zgłoszenia w ZUS płatnika
składek, czyli spółki, pracowników oraz wspólników prowadzących działalność gospodarczą).
Do postępowania odwoławczego w tej sprawie przystąpili:
MGBUILDING sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Kielcach {dalej: „MGbuilding”} – po stronie
Odwołującego, wnosząc o uwzględnienie odwołania;
- Konsorcjum
{dalej również określane jako „Przystępujący”} – po stronie Zamawiającego,
wnosząc o oddalenie odwołania.
W piśmie z 16 listopada 2020 r. Przystępujący następująco odniósł się
do
poszczególnych zarzutów.
{ad pkt 1.
listy zarzutów}
Przystępujący zauważył, że zarzut odwołania został oparty na zakresie umocowania
opisanym w pkt 1) pe
łnomocnictwa z 20 maja 2020 r. nr BZA/07/20/05/2020, z pominięciem
pkt
2) tego dokumentu, z którego wynika upoważnienie p. K. do udzielania gwarancji
ubezpieczeniowych w ramach zawartych przez InterRisk TU S.A. Vienna Insurance Group
dalej „InterRisk” lub „Ubezpieczyciel”) umów generalnych, do wysokości limitów określonych
w tych umowach.
Przystępujący podał również, że:
17 lipca 2019 r. Przystępujący zawarł z Ubezpieczycielem umowę generalną o udzielanie
ubezpieczeniowych gwarancji kontraktowych nr GC04/0552,
zmienioną aneksem nr 1 (dalej:
„Umowa generalna”), która określa m.in. limity dla poszczególnych rodzajów gwarancji
ubezpieczeniowych, w tym limity dla gwarancji u
bezpieczeniowych zapłaty wadium;
- na
dzień podpisania przez panią K. gwarancji wadialnej złożonej w tym postępowaniu o
udzielenie zamówienia stosowny limit nie był i nie został przekroczony;
- takie umocowanie pani K.
potwierdza również oświadczenie InterRisk z 27 października
2020 r. (z
ałącznik nr 3 do odwołania).
Stąd zdaniem Przystępującego należy uznać, że p. K. była skutecznie umocowana, a
Konsorcjum
skutecznie przedłużył wadium, jak również skutecznie przedłużyło termin
związania ofertą oświadczeniem z 1 października 2020 r.
{ad pkt 2. listy zarzutów – oświadczenia dot. grupy kapitałowej}
Przystępujący podał, że przekazał Zamawiającemu stosowne oświadczenia, odrębnie
dla każdego z członków Konsorcjum, 5 sierpnia 2020 r., co potwierdza wydruk
korespondencji z platformy, na której prowadzone jest postępowanie (załącznik nr 4
do
odwołania).
W konsekwencji
według Przystępującego zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 pzp jest
bezzasadny.
{ad pkt 2. listy zarzutów – oświadczenia dot. spółki cywilnej}
Według Przystępującego z treści złożonych oświadczeń wynika, że zostały złożone
przez poszczególnych wspólników spółki cywilnej w związku z udziałem w tym postępowaniu
w imieniu zarówno poszczególnych wspólników, jak i całej spółki, o czym świadczy
sformułowanie: Na potrzeby postępowania o udzielenie zamówienia publicznego:
„Opracowanie dokumentacji projektowej oraz wytworzenie składników aktywów trwałych
poprzez wybudowanie nowych siedzib Oddziałów Terenowych w Kielcach i Gorzowie
Wielkopolskim w systemie „zaprojektuj-buduj” według ujednoliconych standardów TVP”.
Oznaczenie sprawy: ZP/TlNT/23/2020, w imieniu: [tu odpowiednio w poszcz
ególnych
dokumentach wskazano odpowiednio: J. G., W. K. lub W. K.
– przypis Przystępującego] –
będącego wspólnikiem spółki cywilnej Team s.c. J. G., W. K., W. K., ul. Wolska Polskiego 16.
Busko-
Zdrój, NIP: 65510-07-308.
Dla uniknięcia wątpliwości Przystępujący załączył również dodatkowo oświadczenie
Team s.c. J. G. W. K., W. K.
potwierdzające, że intencją wspólników było złożenie
oświadczenia w zakresie dotyczącym zarówno spółki, jak i wspólników (załącznik nr 6 do
odwołania).
Niezależnie od powyższego Przystępujący, jak oświadczył z daleko idącej
ostrożności, podniósł, co następuje.
Złożone oświadczenie nie może dotyczyć wyłącznie spółki cywilnej, gdyż nie posiada
ona
osobowości prawnej, a zatem nie jest też podmiotem praw i obowiązków. Ponieważ
właścicielami majątku spółki cywilnej są jej wspólnicy, za zobowiązania spółki cywilnej, w tym
zaległości w regulowaniu zobowiązań publicznoprawnych, w tym podatkowych i wobec ZUS,
nie ona odpowiada, ale
jej wspólnicy.
Na podstawie art. 866 Kodeksu cywilnego do
reprezentacji spółki cywilnej
umocowany jest każdy wspólnik w takich granicach, w jakich jest uprawniony
do
prowadzenia jej spraw. Ponieważ spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej
na grunc
ie prawa cywilnego (brak zdolności prawnej), stroną czynności dokonywanej przez
reprezentanta spółki jest on sam, a nie spółka cywilna. Adresatem decyzji administracyjnej
są wspólnicy spółki cywilnej, ponieważ spółka prawa cywilnego nie ma osobowości prawnej
ani zdolności prawnej, także w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.
W
konsekwencji, wydanie przez organ decyzji administracyjnej w stosunku do spółki cywilnej
a nie do jej wspólników jest skierowaniem decyzji do podmiotu niebędącego stroną
w
sprawie, a w konsekwencji jest przesłanką stwierdzenia nieważności decyzji (por. wyrok
Naczelnego S
ądu Administracyjnego z 25 kwietnia 2003 r. sygn. akt IV SA 2659/01: Spółka
cywilna nie ma przymiotu strony, w rozumieniu art. 28 Kpa, w postępowaniu
adminis
tracyjnym. Nie może wobec tego skutecznie wszcząć postępowania
administracyjneg
o, a w konsekwencji nie może też być adresatem decyzji administracyjnej).
Skoro spółka prawa cywilnego nie ma osobowości prawnej ani zdolności prawnej
w zakresie prowadzonej dzi
ałalności gospodarczej ani nie jest również podmiotem prawnym
odrębnym od wspólników, lecz wielostronnym stosunkiem zobowiązaniowym łączącym
wspólników, to w decyzji organu oznaczeni muszą być wspólnicy tej spółki, którzy są
traktowani j
ako osoby prowadzące działalność gospodarczą i mające zdolność sądową
(w
yrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 17 stycznia 2017 r. sygn. akt VII Ua 74/16).
Na gruncie orzecznictwa Sądu Najwyższego stwierdza się, że: Spółka cywilna nie jest
pracodawcą w rozumieniu art. 3 KP w związku z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 2017 r, poz. 1778 ze
zm.)
obecnie dominuje pogląd kontestujący możliwość posiadania przez spółkę cywilną
statusu pracodawcy w rozumieniu
art. 3 KP Konwersję stanowiska Sądu Najwyższego
należy wiązać ze zmianą definicji przedsiębiorcy. W nowszym orzecznictwie odstąpiono od
poglądu, że spółka cywilna może być pracodawcą. Argumenty przemawiające za zmianą
zapatrywania klarownie przedstawił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 2015 r., I UK
255/14. Wskazał, że prezentowane wcześniej stanowisko było zakotwiczone w treści art. 2
ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej. Niemniej, na gruncie
obecnego stanu prawnego: Prze
dsiębiorcą w rozumieniu tych przepisów [ustawy
o
swobodzie działalności gospodarczej — przypis Przystępującego] jest osoba fizyczna,
osoba prawna
oraz niemająca osobowości prawnej spółko prawa handlowego, która
zawodowo, we
własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą.
Za
przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej
przez
nich działalności gospodarczej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17
czerwca 2014 r., Il UZ 34/14). W tym miejscu nie można też pominąć wypowiedzi zawartej
w
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., Il PK 170/11. Stwierdził on, że spółka
cywilna nie ma podmiotowości prawnej i jest zobowiązaniem (umową) zawartą do
osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego (art. 860 KC). Wspólnicy (czy wspólnicy-
przedsiębiorcy) tworzący spółkę cywilną nie są indywidualnymi pracodawcami pracownika,
lecz
każdy z nich działa jako pracodawca, tylko dlatego że jest w umowie spółki cywilnej
i
pozwało mu na to umowo spółki oraz ustawa (art, 865 ś 1 KC). Spółka cywilna jest
kontraktem (umową) i jako taka nie może być pracodawcą, bo sama w sobie nie jest
podmiotem prawa.
(…) Spółki prawa cywilnego nie mieszczą się w żadnej kategorii podmiotów wymienionych
w art. 29 KPA [
tj. strony postępowania administracyjnego — przypis Przystępującego]. Nie
posiadają one osobowości prawnej i nie są jednostkami organizacyjnymi niebędącymi
osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. Jak wyjaśnił
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 sierpnia 2008 r., Il OSK 952/07 decyzja
skierowana w stosunku do podmiotu, który nigdy nie był i nie mógł być stroną, jest aktem
nieistniejącym. Stroną postępowania o podleganie ubezpieczeniom społecznym i zapłaty
składek powinien być płatnik składek na te ubezpieczenia, czyli pracodawca. Skora nie może
nim być spółka cywilna. to status ten przysługuje wspólnikom.
(…) Decyzja wymiarowa adresowana do spółki cywilnej podlega uchyleniu jako decyzja
nieistniejąca, ponieważ spółka taka nie jest płatnikiem składek w rozumieniu art, 4 pkt 2a
usta
wy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2017
r., poz. 1778 ze zm.). Spółki prawa cywilnego nie mieszczą się w żadnej kategorii podmiotów
wymienionych w art. 29 KPA. Nie posiadają one osobowości prawnej i nie są jednostkami
organizacyjnymi
niebędącymi osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje
zdolność prawną. Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 sierpnia
2008 r., Il OSK 952/07 decyzja skierowana w stosun
ku do podmiotu, który nigdy nie byt i nie
mógł być stroną, jest aktem nieistniejącym (wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2017 r.,
sygn. akt Il UK 643/16; wyrok Naczelnego S
ądu Administracyjnego z 3 czerwca 2006 r. sygn.
akt Il O
SK 602/07; wyrok Wojewódzkiego Sądu Adminstracyjnego w Gliwicach z 7 lipca
2015 r. sygn. akt III SA/Gl 965/15).
Podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z 9 maja 2017 r. sygn. akt Il PK 68/16
wskazuje się, że: Przedsiębiorstwo (art. 55111 KC) utworzone w ramach spółki cywilnej nie
może aktualnie zatrudniać pracowników we własnym imieniu i działa no rachunek
wspólników. (...) Nie ma natomiast koniecznej dla uzyskania statusu pracodawcy zdolności
zatrudniania we własnym imieniu pracowników. Podmiotami praw i obowiązków spółki są
zatem wszys
cy wspólnicy łącznie i to oni są „zbiorowym” pracodawcą dla zatrudnianych
pracowników.
Z powyższego względu w sprawach dotyczących stosunku ubezpieczenia
społecznego osób wykonujących pracę w spółce cywilnej (w tym również składek na te
ubezpieczenia) spółkę reprezentują wszyscy jej wspólnicy, będący solidarnie płatnikiem
składek na te ubezpieczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z 5 października 2016 r.
sygn.
akt II UZ 34/16, analogicznie postanowienie Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2014 r.
sygn. akt Il UZ 34/14).
Spółko cywilna w obecnym stanie prawnym nie posiada podmiotowości prawnej, jest
natomiast wyłącznie stosunkiem o charakterze zobowiązaniowym (umową), zawartym
pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami (art. 860 5 1 KC). Nie może być też uznana
za
pracodawcę, a więc również za płatnika składek na ubezpieczenia społeczne
zatrudnionych pracowników. Konsekwencją braku po stronie spółki cywilnej przymiotu
pracodawcy (płatnika składek) jest niemożliwość występowania takiej spółki w postępowaniu
sądowym jako strony (spółka cywilna, jako nieposiadająca podmiotowości prawnej (wyrok
Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 27 maja 2015 r. sygn. akt III AUa 2231/14).Analogiczne
stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w postanowieniu z 17 czerwca 2014 r. sygn. akt Il
UZ 34/14,
stwierdzając, że: Płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie
jest spółka cywilna, ale solidarnie wszyscy jej wspólnicy.
Podobnie na gruncie prawa podatkowego:
Ponieważ spółka cywilna nie dysponuje
organem upraw
nionym do jej reprezentowania, w postępowaniu podatkowym może działać
jedynie zasadach
określonych w Kodeksie cywilnym w art. 865 i art. 865, czyli przez
wspólników (postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 7
października 2010 r. sygn. akt I SA/Ol 286/10)
Tym
samym postępowanie podatkowe prowadzone z udziałem spółki cywilnej jest
postępowaniem podatkowym prowadzonym z udziałem oraz wobec jej wspólników,
w
związku z tym, że to wspólnicy spółki cywilnej ponoszą odpowiedzialność za jej
zobowiązania podatkowe, w tym zaległości: Spółka cywilna jako jednostka organizacyjna
osobowości prawnej posiada wprawdzie wyodrębniony majątek, właścicielem tego majątku
nie jest jednak spółka, lecz wspólnicy na zasadzie współwłasności łącznej (art. 863 Kodeksu
cywilnego). Z tego właśnie względu, a także z uwagi na odpowiedzialność solidarną
wspólników za zobowiązania spółki, decyzja wymiarowa w podołku od towarów i usług
powinna by
ć kierowana jednocześnie do spółki i wspólników będących współwłaścicielami
łącznymi majątku spółki. Zgodnie bowiem z art. 864 Kodeksu cywilnego za zobowiązania
spółki wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarnie i' to nie tylko z majątku spółki,
ale
również z majątku odrębnego każdego z nich (wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z
5 września 2013 r. sygn. akt I FSK 1338/12).
Przystępujący podsumował, że ponieważ wspólnicy są zarówno płatnikiem
wszystkich składek, w tym na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, jak i zobowiązań
podatkowych solidarnie,
jak również występują w postępowaniach jako strony i adresaci
decyzji administracyjnych,
o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 15 pzp, oświadczenia złożone
przez wszystkich wspólników rodzą więc skutki również bezpośrednio dla spółki cywilnej.
Przystępujący zaznaczył również, że również na gruncie przepisów ustawy pzp
spółka cywilna nie jest traktowana jako odrębny podmiot, a w przypadku ubiegania się
o
udzielenie zamówienia publicznego lub udziału w postępowaniu jako podmiot użyczający
zasoby to wspólnicy spółki cywilnej, a nie sama spółka jest traktowana jako wykonawca, stąd
w postępowaniu o udzielenie zamówienia dokumenty i oświadczenia są składane przez
wspólników, a nie spółkę.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych, a wpis od niego został
uiszczony
– podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
W toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających Izba nie stwierdziła,
aby
odwołanie podlegało odrzuceniu na podstawie przesłanek określonych w art. 189 ust. 2
pzp. Nie zgłaszano w tym zakresie odmiennych wniosków.
Z uwagi na brak pods
taw do odrzucenia odwołania lub umorzenia postępowania
odwoławczego sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie, podczas której
Odwołujący i Przystępujący podtrzymali dotychczasowe stanowiska, w imieniu
przystępującego MGbuliding nikt się nie stawił, pomimo otrzymania zawiadomienia o terminie
posiedzenia i rozprawy.
Zamawiający na rozprawie w całości uznał za własne stanowisko zaprezentowane
w
piśmie Przystępującego, z tą różnicą, że według Zamawiającego załączone do tego pisma
nowe oświadczenie wspólników spółki cywilnej TEAM oznacza, że biorąc pod uwagę stan
sprawy na moment orzekania nie ma już między stronami sporu, gdyż brakujące ewentualne
oświadczenie zostało uzupełnione w odpowiedniej formie za pośrednictwem platformy
zakupowej.
Po przeprowadzeniu rozp
rawy z udziałem Stron i Przystępującego, uwzględniając
zgr
omadzony materiał dowodowy, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia
i
stanowiska wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, Izba ustaliła
i
zważyła, co następuje:
Z ar
t. 179 ust. 1 pzp wynika, że odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia
odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę
w
wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
W ocenie Izby Odwołujący wykazał, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego
zamówienia, gdyż złożył ofertę w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego.
O
dwołujący może ponieść szkodę w związku z zarzucanymi Zamawiającemu naruszeniami
przepisów ustawy pzp, gdyż zaniechanie czynności względem Przystępującego uniemożliwia
mu uzys
kanie przedmiotowego zamówienia, biorąc pod uwagę, że Odwołujący wniósł skargę
na
wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 9 października 2020 r. sygn. akt KIO 2195/20
oddalający jego poprzednie odwołanie od wykluczenia go z tego postępowania przez
Zamawiającego.
{rozpoznanie zarzutów z pkt 1. i 2. (oświadczenia dot. grupy kapitałowej) listy zarzutów}
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
Złożona
wraz
z
ofertą
ubezpieczeniowa
gwarancja
zapłaty
wadium
nr 02GG04/0552/20/0025
w związku z przedmiotowym postępowaniem o udzielenie
zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego (określanego w jej treści mianem
„Beneficjenta gwarancji”) została wystawiona 3 sierpnia 2020 r. na wniosek PBO Śląsk sp.
z
o.o. z siedzibą w Sosnowcu {dalej również „PBO Śląsk”}, określanego dalej w jej treści
mianem „Zobowiązanego”, jako reprezentującego Konsorcjum (którego skład został
wskazany), podpisana została w imieniu InterRisk Towarzystwa Ubezpieczeń S.A. Vienna
Insurance Group z sie
dzibą w Warszawie {dalej również: „InterRisk”} przez jego pracownika,
panią B. S. .
Zgodnie z brzmieniem z
łożonego przez Konsorcjum Zamawiającemu wraz z
Aneksem nr 1
z 30 września 2020 r. do powyższej gwarancji ubezpieczeniowej zapłaty
wadium (prz
edłużającym termin jej ważności na przedłużony okres związania ofertą)
pełnomocnictwem nr BZA10712010512020 z 20 maja 2020 r. InterRisk Towarzystwo
Ubezpieczeń S.A. Vienna Insurance Group z siedzibą w Warszawie {dalej również:
„InterRisk”} udzieliło swojemu pracownikowi, pani M. K. pełnomocnictwa do, jak to
sformułowano:
zawierania umów o udzielanie gwarancji ubezpieczeniowych oraz do wydawania
gwarancji ubezpieczeniowych w wykonaniu tych umów:
gwarancji zapłaty wadium – do wysokości 300.000 (słownie: trzysta tysięcy) złotych dla
każdej pojedynczej gwarancji oraz 500.000 (słownie: pięćset tysięcy) złotych dla wszystkich
jednocześnie czynnych gwarancji przetargowych wystawionych na zlecenie jednego
podmiotu; gwarancja
należytego wykonania kontraktu – do wysokości 500.000 (słownie:
pięćset tysięcy) złotych dla każdej pojedynczej gwarancji oraz 1.000.000 (słownie: jeden
milion) złotych dla wszystkich jednocześnie czynnych gwarancji należytego wykonania
kontraktu wystawionych na zlecenie jednego podmiotu, gwa
rancja usunięcia wad i usterek –
do wysokości 500.000 (słownie: pięćset tysięcy) złotych dla każdej pojedynczej gwarancji
oraz 1.000.000 (słownie: jeden milion) złotych dla wszystkich jednocześnie czynnych
gwarancji usunięcia wad i usterek wystawionych na zlecenie jednego podmiotu.
Zawieranie przez Pełnomocnika umów o wystawienie gwarancji ubezpieczeniowych oraz
wydawanie gwarancji ubezpieczeniowych przekraczających wartości określone w niniejszym
pełnomocnictwie wymaga odrębnego pełnomocnictwa.
2) udzielania gwarancji ubezpieczeniowych w ramach zawartych przez InterRisk TU S.A.
Vienna Insurance Group umów generalnych, do wysokości limitów określonych w tych
umowach.
Załączone do gwarancji wadialnej pełnomocnictwo nr BZA/08/20/05/2020 z 20 maja
2020 r. udzielone przez InterRisk pani B. S.
miało (z wyjątkiem wyższej wysokości
poszczególnych limitów w pkt 1) identyczne brzmienie.
Przystępujący udowodnił, że PBO Śląsk sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu zawarł
uprzednio z InterRiskiem 17 lipca
2019 r. Umowę generalną o udzielanie ubezpieczeniowych
gwarancji kontraktowych nr GG04/0552
, zgodnie z której treścią PBO Śląsk, określany dalej
w jej treści mianem „Zobowiązanego”, regulaującą zasady udzielania przez InterRisk m.in.
ubezpieczeniowych gwarancji
zapłaty wadium w związku ze składanymi przez
Zobow
iązanego, w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, ofertami
w przetargach organizowanych przez b
eneficjentów gwarancji, w tym limity, których aktualna
wysokość wynika z Aneksu nr GGOU05521A04 z 13 sierpnia 2020 r. {oba dokumenty zostały
załączone do odwołania}.
Odwołujący załączył również do odwołania pismo z 17 października 2020 r., w którym
InterRisk
potwierdza, że:
- po pierwsze
– Aneks nr 1 z 30 września 2020 r. do Ubezpieczeniowej gwarancji zapłaty
wadium nr 02GG04/0552/20/0025 podpisany na podstawie pkt
2 pełnomocnictwa
nr BZA/07/20/05/2020 przez p
anią M. K., został ważnie udzielony w ramach obowiązującej
Umowy generalnej Nr GG04/0552 z 17 lipca 2019
r. z późniejszymi aneksami zawartej z
PBO Śląsk;
- po drugie
– na dzień wystawienia ww. Aneksu nr 1 nie zostały przekroczone kwoty limitów
określone w powyżej wymienionej umowie generalnej.
Reasumując, Przystępujący udowodnił, że pani M. K. była umocowana do
przedłużenia ważności gwarancji ubezpieczeniowej złożonej przez Konsorcjum jako wadium
Zamawiającemu w przedmiotowym postępowaniu.
Natomiast Odwołujący, na którym z mocy art. 190 ust. 2 pzp w zw. z art. 14 pzp i art.
5 Kodeksu cywilnego
{dalej również: „Kc”} spoczywał ciężar udowodnienia zarzutów
odwołania, nie tylko nie sprostał temu z racji nieprzedstawienia żadnych dowodów
przeciwnych, ale w ogóle pozbawił się możliwości takiego dowodzenia w tym postępowaniu
odwoławczym, z uwagi na sposób sformułowania zarzutów w odwołaniu, które oparte są
wyłącznie na powołaniu się na pkt 1. powyżej przytoczonego pełnomocnictwa (i to nawet
w
niepełnym brzmieniu), pomijając milczeniem treść pkt 2. tego pełnomocnictwa.
Natomiast zgłoszony przez Odwołującego wniosek dowodowy w postaci pisma
brokera był zbędny, gdyż dotyczył bezspornej okoliczności, że pkt 1. pełnomocnictwa nie
upoważniał pani K. do przedłużenia terminu ważności gwarancji wadilanej.
W dokumentacji postępowania prowadzonej przez Zamawiającego znajdują się
odrębne oświadczenia PBO Śląsk i Wodpolu sp. z o.o. w kwestii przynależności lub braku
przynależności do grupy kapitałowej, które zostały przesłane Zamawiającemu przez
Konsorcjum 5 sierpnia 2020 r., a ponadto na rozprawie okazał się niesporny fakt, że znajduje
to potwierdzenie na elektronicznej platformie zakupowej, na której prowadzone jest
postępowanie.
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzuty odwołania są oczywiście niezasadne.
Zarzuty o
dwołania nieskutecznego przedłużenia wadium przez Konsorcjum,
a w
konsekwencji również nieskuteczności przedłużenia terminu związania ofertą
Konsorcjum, co miałoby powodować naruszenie przez Zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 7a
i
7n ustawy pzp, rozpatrywane przez Izbę zgodnie z art. 192 ust. 7 pzp, okazały się być
oczywiście bezzasadne.
Według art. 192 ust. 7 pzp Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie były
zawarte w odwołaniu. Przy czym stawianego przez wykonawcę zarzutu nie należy
rozpoznawać wyłącznie pod kątem wskazanego przepisu prawa, ale przede wszystkim jako
wskazane okoliczności faktyczne, które podważają prawidłowość czynności zamawiającego
i
mają wpływ na sytuację wykonawcy wnoszącego odwołanie (zob. wyrok Sądu Okręgowego
w Gdańsku z 25 maja 2012 r. sygn. akt XII Ga 92/12).
Skoro Odwołujący zdecydował się oprzeć swój zarzut na ograniczeniu podnoszonych
okoliczności faktycznych wyłącznie do jednego z dwóch obowiązujących postanowień
pełnomocnictwa, nie mógł po upływie zawitego terminu na wniesienie odwołania rozszerzyć
tego
zarzutu na rozprawie, choćby przez podnoszenie na rozprawie dlaczego jego zdaniem
to drugie postanowienie nie mogło być podstawą umocowania dla osoby, która podpisała
aneks do ubezp
ieczeniowej gwarancji wadialnej, gdyż takie twierdzenia mógł i powinien
za
wrzeć już w odwołaniu. Natomiast polemika w tym zakresie dopiero na rozprawie jest
spóźnioną i nieuprawnioną próbą rozszerzenia wadliwie sformułowanego, bo zbyt wąsko,
zarzutu odwołania.
J
ak to trafnie uprzednio Izba wskazała w uzasadnieniu wyroku z 7 sierpnia 2014 r.
sygn. akt KIO 1529/14:
Zarzut oparty o błędnie przywołane okoliczności faktyczne, w czym
zawiera się również pominięcie takich okoliczności, należy uznać za oczywiście niezasadny,
co okazało się również adekwatne w okolicznościach tej sprawy.
Podobnie skoro oświadczenia dotyczące kwestii przynależności grupy kapitałowej
faktycznie zostały złożone (co Odwołujący mógł zresztą sprawdzić we własnym zakresie
przed wniesieniem odwołania), również w tym zakresie zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 pzp
j
est oczywiście niezasadny, gdyż jest bezprzedmiotowy.
{rozpatrzenie zarzutu
z pkt 2. listy zarzutów (oświadczenia dotyczące spółki cywilnej)}
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
Z
treści {zacytowanej adekwatnie powyżej w piśmie Przystępującego} złożonych
przez Konsorcjum w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 1 pzp
trzech odrębnych oświadczeń J. G., W. K. i W. K., działających jako wspólnicy spółki cywilnej
Team J. G., W. K., W. K., wynika,
że zarówno w stosunku do tych przedsiębiorców, jak i w
stosunku do spółki cywilnej, w ramach której prowadzą działalność gospodarczą nie wydano
prawomocnego wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej o zaleganiu z uiszczaniem
podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne.
Nie ma przy tym znaczenia, że oświadczenie załączone do pisma Przystępującego
zostało sformułowane bardziej jednoznacznie, gdyż na zasadzie art. 14 ustawy pzp w zw.
z art. art. 65
§ 1 kc oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu
na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone
zwyczaje, a według art. 65
kc p
rzepisy o oświadczeniach woli stosuje się odpowiednio
do innych
oświadczeń. Stąd zakwestionowane w odwołaniu oświadczenia, że spółka cywilna
Team J. G., W. K., W. K. jako
podmiot udostępniający swoje zasoby Konsorcjum nie podlega
wykluczeniu z postępowania w zakresie, o którym mowa w art. 24 ust. 1 pkt 15 ustawy pzp,
zasady współżycia społecznego nakazują interpretować jako złożone w celu wykazania tych
okoliczności, a nie odwrotnie.
Niezależnie od powyższego Izba w pełni podziela wywód prawny zawarty w piśmie
przystępującego {który powyżej został już zrelacjonowany) i wynikającą z niego konkluzję,
że niezależnie od tego, czy przepisy prawnopodatkowe oraz z zakresu ubezpieczeń
społecznych i zdrowotnych przyznają w ograniczonym zakresie quasi podmiotowość spółce
cywilnej, jest ona
wyłącznie stosunkiem cywilnoprawnym stosunkiem zobowiązaniowym
(umową), w konsekwencji de lege lata zarówno w postępowaniu administracyjnym,
jak i
sądowym nie może działać inaczej niż przez swoich wspólników, a zatem decyzje
administracyjne i wyroki dotyczące zobowiązań publicznoprawnych w związku
z
prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach spółki cywilnej dotyczą solidarnie
wszystkich jej wspólników.
Skoro zatem na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 15 pzp z postępowania o udzielenie
zamówienia wyklucza się wykonawcę, wobec którego wydano prawomocny wyrok sądu
lub
ostateczną decyzję administracyjną o zaleganiu z uiszczeniem podatków, opłat
lub
składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, nie ma możliwości, aby prawidłowy
wyrok sądu lub decyzja administracyjna nie wskazywał wszystkich wspólników spółki
cywilnej jako zobowiązanych solidarnie za te zobowiązania publicznoprawne.
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzut odwołania jest bezzasadny.
Również w tym zakresie zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 pzp należy uznać
za
bezprzedmiotowy, gdyż w zakresie podstawy wykluczenia, o której mowa w art. 24 ust. 1
pkt 15 pzp stosowne oświadczenia dla podmiotu udostępniającego swoje zasoby
Konsorcjum zostały złożone i nie wymagają żadnego uzupełnienia.
Dla rozstrzygnięcia sprawy nie miało zatem znaczenia, że Izba nie mogła wziąć pod
uwagę w ramach stanu rzeczy ustalonego w toku postępowania, o którym mowa w art. 191
ust. 2 pzp, nowego oświadczenia załączonego do pisma Przystępującego. Skoro
Zamawiający nie uznał żadnego z zarzutów odwołania ani tym bardziej nie unieważnił
wyboru najkorzystniejszej oferty, aby umożliwić uzupełnienie o poprawione oświadczenie, nie
ma również podstaw, aby uznać doręczenie Zamawiającemu odpisu dowodu w postaci
takiego oświadczenia za czynność w ramach prowadzonego przez niego postępowania
o
udzielenie zamówienia. Postępowanie odwoławcze prowadzone przed Izbą nie jest
bowiem
fazą postępowania o udzielenie zamówienia prowadzonego przez Zamawiającego.
Z tych względów Izba – działając na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy pzp –
orzekła, jak w pkt 1. sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w pkt 2. sentencji stosownie
do jego wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 i
10 ustawy pzp w zw. z § 3 pkt 1 rozporządzenia
Prezesa Rady Minis
trów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972)
– obciążając Odwołującego kosztami tego
postępowania, na które złożył się uiszczony przez niego wpis.