Sygn. akt: KIO 2948/20
WYROK
z dnia 1 grudnia 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący:
Monika Szymanowska
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie
w dniu 26 listopada 2020 r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 listopada 2020 r. przez
odwołującego IBG Instalbud Sp. z o.o. w Rzeszowie w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Gminę Zbrosławice przy udziale wykonawcy Przedsiębiorstwo Budowlane
„Moduł” Sp. z o. o. w Stróżówce przystępującego po stronie zamawiającego
orzeka:
oddala
odwołanie,
kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego IBG Instalbud Sp. z
o.o. w Rzeszowie i
zalicza na poczet kosztów postępowania kwotę 10 000,00 zł
dziesięć tysięcy złotych) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gliwicach.
Przewodniczący:
…………………………
U z a s a d n i e n i e
wyroku z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt: 2948/20
Zamawiający – Gmina Zbrosławice, ul. Oświęcimska 2, 42-674 Zbrosławice, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Przebudowa i rozbudowa
oczyszczalni ścieków w Przezchlebiu - etap I”, ogłoszonego w Biuletynie Zamówień
Publicznych w dniu 27 listopada 2019 r. pod numerem 628924-N-2019, zwane dalej jako
„postępowanie”.
Izba ustaliła, że postępowanie na roboty budowlane, o wartości poniżej kwoty
określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia
r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) zwanej dalej jako
„p.z.p.”, jest prowadzone przez zamawiającego w trybie przetargu nieograniczonego.
W dniu 12 listopada 2020 r. odwołanie wobec czynności wyboru najkorzystniejszej
oferty
– wykonawcy Przedsiębiorstwo Budowlane „Moduł” Sp. z o.o. w Stróżówce, wniósł
wykonawca IBG Instalbud Sp. z o.o., ul. Boya-
Żeleńskiego 6A, 35-105 Rzeszów (dalej
zwany jako „odwołujący”).
We wniesionym środku zaskarżenia odwołujący postawił zamawiającemu
następujące zarzuty naruszenia (pisownia oryginalna):
art. 89 ust. 1 pkt 2) PZP przez zaniechanie zastosowania, podczas gdy oferta
Wykonawcy -
Przedsiębiorstwo Budowlane „MODUŁ” Sp. z o. o. z siedzibą w
Gorlicach nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia i podlega
odrzuceniu;
art. 90 ust. 3 Pzp, art. 89 ust. 1 pkt 4) Pzp przez zaniechanie zastosowania, podczas
gdy oferta Wykonawcy -
Przedsiębiorstwo Budowlane „MODUŁ” Sp. z o. o. z siedzibą
w Gorlicach zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia, a złożone przez tego Wykonawcę wyjaśnienia potwierdzają, że oferta
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia, za którą
nie można wykonać pełnego zakresu przedmiotu zamówienia opisanego SIWZ oraz
Programem Funkcjonalno-
Użytkowym, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;
art. 24 ust. 1 pkt 17) PZP i art. 89 ust. 1 pkt 5) PZP poprzez niezastosowanie,
pomimo zaistnienia podstaw faktycznych i prawnych do wykluczenia Wykonawcy
Przedsiębiorstwo Budowlane „MODUŁ” Sp. z o. o. z siedzibą w Gorlicach z udziału
w
postępowaniu i tym samym uznania jego oferty za odrzuconą, wobec
wprowadzenia zamawiającego w błąd w skutek przedstawienia w wyniku
lekkomyślności lub niedbalstwa informacji wprowadzających w błąd, mających w tej
sprawie istotny wpływ na decyzje zamawiającego dokonane w trakcie czynności
oceny ofert wyrażające się w sklasyfikowaniu oferty jako najkorzystniejszej wg.
ustalonego kryterium oceny ofert;
art. 24 ust. 1 pkt 12) PZP w zw. z art. 22a PZP poprzez niezastosowanie, pomimo
zaistnienia podstaw faktycznych i prawnych do wykluczenia Wykonawcy
Przedsiębiorstwo Budowlane „MODUŁ” Sp. z o. o. z siedzibą w Gorlicach z udziału
w
postępowaniu i tym samym uznania jego oferty za odrzuconą, wobec nie
wykazania przez tego Wykonawcę spełnienia warunku udziału w postępowaniu;
art. 91 ust. 1 PZP poprzez dokonanie wyboru oferty Wykonawcy -
Przedsiębiorstwo
Budowlane „MODUŁ” Sp. z o. o. z siedzibą w Gorlicach jako najkorzystniejszej wg.
ustalonego kryterium oceny ofert, pomimo że oferta tego Wykonawcy podlega
odrzuceniu, a Wykonawca wykluczeniu z udziału w dalszym postępowaniu.
Wobec powyższego odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu: unieważnienia
czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, dokonania zaniechanej czynności wykluczenia
wykonawcy P
rzedsiębiorstwo Budowlane „Moduł” Sp. z o.o. w Stróżówce (zwanego także
„wykonawcą Moduł”) i odrzucenia jego oferty, powtórzenia czynności oceny ofert i wybór
oferty najkorzystniejszej, z uwzględnieniem oferty odwołującego. Wniesiono także o
zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu środka zaskarżenia odwołujący wskazał co następuje. W
przedmiocie zarzutu zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy Moduł z powodu
zaoferowania rażąco niskiej ceny, odwołujący podniósł, że w toku czynności badania i oceny
ofert wykonawca
został wezwany przez zamawiającego, w trybie art. 90 ust. 1 p.z.p., gdyż
jego cena
jest niższa o ponad 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich ofert złożonych
w
postępowaniu. Drugą w kolejności jest oferta odwołującego z ceną 15 085 950,00 zł, która
jest ceną uwzględniająca pełny zakres zamówienia opisany PFU i SIWZ, a także jest ceną
realn
ą za wykonanie przedmiotowego zadania. Wykonawca Moduł, w odpowiedzi na
wezwanie zamawiającego, złożył wyjaśnienia, które nie wykazują że jego cena jest rażąco
niska, a
załączone dowody nie potwierdzają prawidłowości wyliczeń wykonawcy.
W ocenie odwołującego z treści wyjaśnień wynika, że oferta wykonawcy Moduł nie
odpowiada treści SIWZ, bowiem nie uwzględnia pełnego zakresu robót z PFU (str. 25 do 39),
tj. brakuje wyceny komory stabilizacji tlenowej -
mieszadła prętowe wraz z korytami
odpływowymi (dostawa i montaż) 2 kpl., komory stabilizacji tlenowej - dekanter (dostawa
i
montaż) 2 kpI., spow - stacja powietrza i koagulantu - montaż dmuchaw i armatura na
rurociągach wewn. budynku dmuchaw, spow - stacja powietrza i koagulantu - instalacja
dozowania koagulantu PIX ze zbiornikiem, spow - stacja powietrza i koagulantu -
rurociągi
powietrza miedzy stacją dmuchaw a projektowanym reaktorem, RB - reaktor biologiczny -
armatura i montaż na rurociągach technologicznych w obrębie reaktora, ZR1, ZR2, RB -
żurawik do obsługi mieszadeł 19 kpl., ZbOS, PS, KST1, KST2 - żurawik do obsługi pomp
4 kpl, PS -
armatura i rurociągi w pompowni ścieków Nadto brak innych robót określonych w
SIWZ, tj. ogrodzenia, drogi, instalacje techniczne, geodezja, geologia.
Według odwołującego
w
artość robót, które nie zostały ujęte w ofercie wykonawcy wynosi 1 078 292,00 zł, zgodnie
z przedstawionymi tabelami (
załącznik nr 5 do odwołania). Zatem oferta ta powinna zostać
odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p., ponieważ nie odpowiada treści SIWZ.
Ponadto, zdaniem odwołującego, wykonawca Moduł w wyjaśnieniu sposobu
kalkulacji ceny
posłużył się ogólnikowymi stwierdzeniami oraz informacjami o swojej firmie i
wykonanych robotach. I
nformacje te nie są dowodem i nie potwierdzają rzetelności
wyliczenia ceny zmówienia, kosztów poszczególnych elementów robót, nakładów i ilości
pracy sprzętu oraz robocizny przyjętych do wyceny. Wykonawca nie potwierdził wyceny
całości zakresu zamówienia, posługuje się ogólnymi, scalonymi cenami jednostkowymi, nie
dającymi się zweryfikować pod względem poprawności przyjętych ilości i nakładów r-g, m-g,
co pokazano przez odwołanie się do str. 4 i 5 kalkulacji wykonawcy Moduł. Odwołujący
zauważył również, że w wyjaśnieniach sposobu kalkulacji ceny podano dwa warianty wyceny
robót. Wariant a - bazujący na pracy własnej i wariant b - zakładający udział w robotach
ziemnych i innych
pracach podwykonawcy, firmy Spólnik, którego nie zgłoszono w ofercie.
Wyjaśnienia budzą zatem uzasadnione wątpliwości co do ich rzetelności oraz co do
zdolności zrealizowania pełnego zakresu zamówienia przez wykonawcę. Zatem wykonawca
Moduł nie wykazał, że złożona przez niego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, do czego
obliguje go art. 90 ust. 2 p.z.p.,
więc jego oferta powinna zostać odrzucona na kanwie art. 89
ust. 1 pkt 4 p.z.p.
W zakresie zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 17 p.z.p., odwołujący podniósł, iż
w
wypełnionym załączniku nr 8 do SIWZ, w podpunkcie 2 dotyczącym doświadczenia
projektanta automatyki,
wykonawca Moduł wskazał pana M.H., w tabeli zestawiającej
doświadczenie zawodowe tej osoby wskazano trzy dokumentacje projektowe, w tym projekt
„Rozbudowa i przebudowa oczyszczalni ścieków w Kaczorach”. Natomiast zgodnie
z
dokumentacją projektową, dostępną pod wskazanym przez odwołującego linkiem, pan
M.H. nie został podany jako członek zespołu projektowego na to zadanie, ani w branży
elektrycznej, ani w
branży AKPiA.
Odwołujący wskazał na pkt 13.2.4 SIWZ i przedstawił proces wzywania wykonawcy
Moduł przez zamawiającego do składania wyjaśnień w tym zakresie. W opinii odwołującego
w
wyniku postępowania wyjaśniającego wykonawca nie przedstawił dowodu na to, że
informacje dotyczące doświadczenia pana M.H. są prawdziwe. Członek zespołu to osoba
wymieniona w dokumentacji projektowej,
co w wezwaniu podkreślił także zamawiający, a
pan M.H. nie został wskazany w przedmiotowej dokumentacji. Rzeczone wyjaśnienia miały
istotny wpływ na wynik postępowania, zatem zamawiający powinien wykluczyć wykonawcę
z
postępowania, zamiast czego ponownie wezwano go do złożenia wyjaśnień. W odpowiedzi
na to wezwanie wykonawca
odmówił dalszego wyjaśniania.
Zdaniem odwołującego wykonawca Moduł w sposób niedbały przedstawił informacje
wprowadzające zamawiającego w błąd, mogące mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez jednostkę zamawiającą w przetargu. Wykonawca nie dołożył należytej
staranności wymaganej od profesjonalisty i na dwukrotne wezwanie nie przedstawił
informacji, które dowiodłyby, że pan M.H. samodzielnie, lub jako członek zespołu
projektowego, posiada wymagane w pkt 13.2.4. SIWZ doświadczenie, zaś zamawiający
zaniechał wykluczenia go z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 17 p.z.p.,
zaniechano
też uznania jego oferty za odrzuconą na kanwie art. 89 ust. 1 pkt 5 p.z.p.
Zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22a ust. 1-3 p.z.p., uzasadniono
w
sposób następujący. Odwołujący przywołał warunek udziału w postępowaniu z pkt 6.2.3.1.
SIWZ i argumentował, że 9 października 2020 r. wezwano wykonawcę Moduł do
uzupełnienia wykazu robót budowlanych, w wyniku czego wykonawca złożył wypełniony
załącznik nr 4 do SIWZ wraz ze świadectwem przejęcia robót i referencjami. Z dokumentów
tych
wynika, iż wykonawca z potencjału podwykonawcy - Zakładu Budownictwa Ogólnego
„Moduł” B. G. . Zatem załączone do wykazu dokumenty zgodnie z SIWZ miały potwierdzić, iż
minimum jeden podmiot udostępniający zasoby musi posiadać pełne doświadczenie
wskazane w
warunku udziału w postępowaniu, kiedy podwykonawca nie był ani liderem
konsorcjum realizującego zadania, ani nie realizował całości zamówienia.
W pierwszym zadaniu, wymienionym
w wykazie robót budowlanych, tj. „Rozbudowa
oczyszczalni ścieków w Dobczycach”, wskazany podwykonawca, jako partner konsorcjum,
wraz z OTECH - lider konsorcjum,
wykonał roboty za kwotę 10 510 105,09 zł brutto, co
stanowi 45% zamówienia. Natomiast co do drugiej inwestycji, tj. „Rozbudowa i modernizacja
systemu gospodarki wodno-
ściekowej w gminie Siechnice - modernizacja oczyszczalni
ścieków w Siechnicach”, firma ta była partnerem konsorcjum P.T.H.U.HYDRO-MARKO i
zrealizowała roboty za 5 294 794,35 zł brutto, co stanowi 22,6 % całkowitej wartości robot
wynoszącej 23 357 700,00 zł brutto. Jednocześnie, na podstawie przedłożonych świadectw
przejęcia robót, nie można potwierdzić zakresu robót wykonanych firmę „Moduł” B. G.
w ramach tych inwestycji, a jedynie to
, że firma nie zrealizowała całości zamówienia. Zatem,
w opinii odwołującego, podmiot trzeci nie posiada wymaganego w warunku doświadczenia.
Odwołujący dodał, że skoro wykonawca Moduł w całości korzysta z potencjału
podmiotu trzeciego, to ten podmiot powinien realizować całość zamówienia w zakresie
budowy (lub rozbudowy lub przebudowy) oczyszczalni ścieków komunalnych wraz z jej
wyposażeniem technologicznym o przepustowości nie mniejszej niż 6 000 RLM, a nie tylko
część tych robót, co wynika z treści zobowiązania podmiotu trzeciego. Taki brak powoduje,
że nie wykazano spełnienia warunku udziału w przetargu z pkt 6.2.3.1. SIWZ, więc
wykonawca powinien zostać wykluczony.
M
ając na uwadze powyższe, według odwołującego, zamawiający dokonał niezgodnej
z prawem czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w oparciu o ustalone w SIWZ kryteria
oceny ofert, czym naruszył również przepis art. 91 ust. 1 p.z.p.
Działając w imieniu i na rzecz zamawiającego odpowiedź na odwołanie w formie
pisemnej wniósł pełnomocnik strony wskazując, iż zamawiający wnosi o oddalenie
odwołania, jako bezzasadnego oraz o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z
dokumentów załączonych do odpowiedzi na odwołanie, na okoliczności wskazane w jego
uzasadnianiu. Wniesiono także o zasądzenie od odwołującego na rzecz zamawiającego
zwrotu
kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Zamawiający wskazał, że w dniu 16 listopada 2020 r. unieważnił czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, o czym poinformowano wszystkich wykonawców uczestniczących
w
postępowaniu, w tym także przystępującego i odwołującego. Na dowód czego przedłożono
informację o unieważnieniu rozstrzygnięcia wraz z potwierdzeniem przesłania jej
pełnomocnikowi odwołującego i zaznaczono, że zawiadomienia pozostałych wykonawców
znajdują się w przekazanej Izbie dokumentacji postępowania. Zamawiający dodał, że jego
decyzja jest uzasadniona koniecznością dalszego badania i oceny złożonych ofert pod
katem ich zgodności z SIWZ lub przepisami p.z.p. W ramach ponownego badania ofert,
w
najbliższym możliwym terminie, zostaną wysłane do wykonawcy Moduł wezwania o:
udzielnie wyjaśnień treści oferty na podstawie art. 87 ust. 1 p.z.p., udzielenie ponownych
wyjaśnień na kanwie 90 ust. 1 p.z.p., udzielenie wyjaśnień w oparciu art. 26 ust. 3 p.z.p. co
do zakresu zadań referencyjnych, uzupełnienie na podstawie art. 26 ust. 3 p.z.p. wykazu
robót budowlanych wraz z dowodami należytego wykonania. Ponadto, także w odniesieniu
do oferty odwołującego zachodzi konieczność powtórzenia czynności związanych z oceną i
badaniem jego oferty.
Dalej zamawiający podkreślił, że nie podziela jakichkolwiek argumentów zawartych
w
odwołaniu, jednak dostrzegł konieczność ponownej oceny oferty wykonawcy Moduł oraz
spełnienia przez wykonawcę warunku udziału w postępowaniu dotyczącego zdolności
technicznej i zawodowej. O ile bowiem zarzut naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 17 i art. 89 ust.
pkt 5 p.z.p. jest całkowicie bezpodstawny, ponieważ zamawiający inaczej ocenia treść
wyjaśnień przystępującego i nie widzi podstaw do potwierdzania doświadczenia z kryterium
oceny ofert dodatkowymi dokumentami,
to pozostałe zarzuty powodują konieczność
dodatkowego wyjaśnienia, szczególnie, że zadanie jest finansowane ze środków
zewnętrznych. Jak również, dalsze prowadzenie postępowania wyjaśniającego wpisuje się w
założenia dyrektyw zamówieniowych, w szczególności co do konieczności kontynuacji
procedury wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny przystępującego.
Następnie zamawiający zauważył, iż dokonane przez niego unieważnienie czynności
wyboru oferty najkorzystniejsz
ej ma nierozerwalny wpływ na inne czynności, odrzucenia lub
zaniechania odrzucenia poszczególnych ofert, wykluczenia lub zaniechania wykluczenia
wykonawców z postępowania. Innymi słowy, unieważnienie czynności wyboru oferty
oznacza zrobienie „kroku w tył”, postępowanie przetargowe cofa się z etapu po wyborze
oferty do etapu, który ma miejsce po otwarciu ofert. Przesądza to o bezzasadności
odwołania, które dotyczy czynności już unieważnionych przez zamawiającego. Obecnie, nie
istnieje zarówno czynność wyboru, jak i zaniechanie wykluczenia przystępującego i
zaniechanie odrzucenia jego oferty. Odwołanie w całości dotyczy czynności nieistniejących,
zatem brak jest substratu zaskarżenia.
W ocenie zamawiającego unieważnienie rozstrzygnięcia postępowania powoduje
t
akże, iż nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia odwołania, wskazane w art. 192 ust.
p.z.p., nawet jeżeli którykolwiek z zarzutów – co nie ma miejsca w niniejszej sprawie –
okazałoby się uzasadniony, ponieważ odwołujący zaskarżył czynności nieistniejące, które
nie
mogą mieć jakiegokolwiek wpływu na wynik postępowania. Ponadto, dokonanie
czynności w postępowaniu, nawet jeżeli pokrywa się z żądaniami odwołania, z formalnego
punktu widzenia nie jest tym samym, co uwzględnienie odwołania, o którym mowa w art. 186
ust. 2
p.z.p., a które jest czynnością procesową w postępowaniu odwoławczym.
Ostatecznie też, wskutek wykonania czynności pokrywających się z żądaniami
odwołania, zdaniem zamawiającego, odwołujący nie posiada dłużej interesu w jego
popieraniu. Dopie
ro po zakończeniu badania i oceny ofert zamawiający ponownie zdecyduje
o wyborze oferty najkorzystniejszej, jak również o tym, których z wykonawców należy
wykluczyć z postępowania, a których oferty podlegają odrzuceniu. Tym samym, obecnie
dokonana czynność unieważnienia rozstrzygnięcia przetargu powinna w pełni odpowiadać
interesowi odwołującego, ponieważ oferta jego konkurenta nie jest już ofertą
najkorzystniejszą.
Izba stwierdziła spełnienie przesłanek art. 185 ust. 2 i 3 p.z.p. i dopuściła do udziału
w p
ostępowaniu odwoławczym wykonawcę Przedsiębiorstwo Budowlane „Moduł” Sp. z o.o.,
Stróżówka 67, 38-300 Gorlice (dalej zwanego jako „przystępujący”), zgłaszającego
przystąpienie po stronie zamawiającego. Przystępujący przedstawił swoje stanowisko
procesowe u
stnie do protokołu.
Krajowa Izba Odwoławcza – po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, po zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, stanowiskiem przystępującego, konfrontując je z zebranym
w sprawie m
ateriałem procesowym, w tym z dokumentacją postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego przedstawioną przez zamawiającego, w szczególności z
postanowieniami ogłoszenia o zamówieniu, SIWZ, złożonymi ofertami i
korespondencją prowadzoną w toku przetargu oraz po wysłuchaniu oświadczeń i
stanowisk złożonych ustnie do protokołu w toku rozprawy – ustaliła i zważyła, co
następuje:
Skład orzekający stwierdził, iż odwołanie podlega rozpoznaniu zgodnie z art. 187 ust.
1 p.z.p. i nie została wypełniona żadna z przesłanek o których mowa w art. 189 ust. 2 p.z.p.,
których stwierdzenie skutkowałoby odrzuceniem odwołania i odstąpieniem od badania
meritum sprawy.
Izba ustaliła, że odwołanie dotyczy czynności i zaniechań zamawiającego, które
doprowadziły do wyboru oferty przystępującego, jako oferty najkorzystniejszej, zgodnie
z
informacją o wyniku przetargu z dnia 6 listopada 2020 r. Jedynie dodatkowo wynika to
z petitum
odwołania, które odwołujący wniósł wobec wyboru oferty przystępującego (art.
180 ust. 2 pkt 6 p.z.p.).
Dalej skład rozpoznający spór ustalił, że zgodnie z materiałem
procesowym, w dniu 16 listopada 2020 r.,
zamawiający unieważnił wybór oferty
najkorzystniejszej, o czym poinformowano wykonawców (korespondencja elektroniczna
z 16.11.2020 r. w aktach sprawy). Na moment wyrokowania
nie dokonano rozstrzygnięcia
postępowania, zamawiający powrócił do etapu badania ofert, w ramach którego do
przystępującego zostało wysłane wezwanie z 24 listopada 2020 r., zaś do odwołującego
zostało wysłane wezwanie z 20 listopada 2020 r.
Skład orzekający dokonał oceny stanu faktycznego ustalonego w sprawie mając na
uwadze art. 192 ust. 2 p.z.p., który stanowi, że Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia.
Izba,
uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy przedłożony przez strony, po
dokonaniu ustaleń na podstawie dokumentacji postępowania, zważając na okoliczności
podniesione w odwołaniu, stwierdziła, że ustalony stan rzeczy powoduje, że odwołanie
należało oddalić ze względu na dyspozycję art. 192 ust. 2 w zw. z art. 191 ust. 2 p.z.p.
U
nieważnienie rozstrzygnięcia przetargu spowodowało, że nie ma decyzji zamawiającego
(wyniku postępowania), której można byłoby przypisać naruszenie przepisów ustawy.
Ponadto,
odwołujący nie posiada interesu w podtrzymywaniu wniesionego środka
zaskarżenia (art. 179 ust. 1 p.z.p.), bowiem nie została spełniona przesłanka poniesienia
szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, skoro zaskarżona
czynność, z którą wiązała się ewentualna szkoda odwołującego, na dzień wyrokowania nie
istnieje.
W ramach uwag natury ogólnej należy zauważyć, że dokonanie przez jednostkę
zamawiającą unieważnienia decyzji o wyborze oferty najkorzystniejszej nie jest niczym
niespotykanym w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Krajowa Izba
Odwoławcza wielokrotnie rozstrzygała sprawy w tym zakresie, co spowodowało
wykształcenie się linii orzeczniczej, zgodnie z którą odwołanie wobec czynności wyboru
oferty, której nie ma już w przetargu, podlega oddaleniu (vide wyrok Izby z dnia 3 września
2020 r. sygn. akt: KIO 1693/20, KIO 2014/20 i obszernie przywołane tam orzecznictwo)
Koniecznym wydaje się przypomnienie, że co do zasady nie ma żadnych przeszkód,
aby jednostka zamawiająca unieważniła rozstrzygnięcie postępowania i wróciła do etapu
badania i oceny ofert, by
poprawić swoje błędy. Ustawodawca nie wprowadził konieczności
zawieszenia czynności w przetargu, uznając za celowe pozostawienie w tym zakresie
swobody zamawiającemu, który – zarówno z własnej inicjatywy, jak i w wyniku analizy
postawionych mu zarzutów – jest uprawniony do autorewizji swoich działań w postępowaniu.
Jest to skorelowane z obowiązkiem nałożonym na skład orzekający, określonym w art.
191 ust. 2 p.z.p., aby
wydając wyrok uwzględnić stan rzeczy ustalony w toku postępowania,
zatem
stan istniejący na moment zamknięcia rozprawy. Skoro więc Izba zobligowana jest do
uwzględnienia czynności zamawiającego, które miały miejsce także po wniesieniu
odwołania, aż do czasu zamknięcia rozprawy, unieważnienie wyboru oferty
najkorzystniejszej
– będącej czynnością, od której wniesiono odwołanie – ma niebagatelny
wpływ na sytuację procesową odwołującego.
Brak decyzji o wyborze, będącej wynikiem oceny i badania ofert w przetargu,
powoduje, że w takiej sytuacji nie sposób stwierdzić naruszenia przepisów ustawy p.z.p., co
jest konieczne do uwzględnienia odwołania (art. 192 ust. 2 p.z.p.). Odwołujący zarzucił
bowiem
zamawiającemu zaniechanie odrzucenia oferty przystępującego i wykluczenia go z
przetargu, co jest
ściśle związane z unieważnioną czynnością wyboru oferty przystępującego
w p
ostępowaniu. Dokonując rozstrzygnięcia przetargu zamawiający kończy etap analizy,
w
którym bada zajście przesłanek skutkujących koniecznością eliminacji wykonawców
z przetargu
– z powodu wad przedmiotowych oferty, czy ze względu na sytuację podmiotową
przedsiębiorcy. Jeżeli zaś zniesiono decyzję o rozstrzygnięciu, następuje powrót do etapu
weryfikacji, i nie
ma możliwości stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy wobec czynności
przyszłych, których zamawiający dopiero dokona, a które na dzień wyrokowania jeszcze nie
nastąpiły. Badanie takie nie jest możliwe nawet w sposób czysto hipotetyczny i znacząco
wykrocz
yłoby poza rozpoznawany spór. Natomiast wobec zniesienia czynności wyboru
oferty przystępującego, nie istnieje już czynność zaskarżona odwołaniem, której oceny
legalności przez Krajową Izbę Odwoławczą żądał odwołujący (art. 180 ust. 2 pkt 6 p.z.p.).
Na wy
bór oferty najkorzystniejszej składają się wszystkie działania zamawiającego
prowadzące do wyłonienia najlepszego wykonawcy w postępowaniu, w tym także zarzucane
zaniechanie wykluczenia i zaniechanie odrzucenia oferty konkurencji. Wynika to wprost
z orzecz
nictwa Sądu Najwyższego, gdzie wskazuje się, iż w rozdziale 4 działu drugiego
p.z.p.
– wybór najkorzystniejszej oferty, unormowane zostały zasady składania ofert przez
wykonawców, przesłanki ich odrzucenia, w tym środki mające umożliwić zamawiającemu
ocenę czy przesłanki te zachodzą oraz przesłanki dokonania wyboru oferty, którą
zamawiający uznaje za najkorzystniejszą w świetle SIWZ. Na ostateczny wynik tego etapu
postępowania o udzielenie zamówienia składają się więc kolejno czynności mające na celu
ustalenie w
odniesieniu do każdej ze złożonych ofert, czy nie powinna podlegać odrzuceniu,
a
następnie ocena ofert, które nie zostały odrzucone przez pryzmat wymagań określonych w
SIWZ. (vide
uchwały SN z dnia 17 listopada 2017 r., sygn. akt: III CZP 56/17 oraz sygn. akt:
III CZP 58/17).
Warto zaznaczyć, że powyższe orzeczenia dotyczą wskazania zakresu
pojęcia „wybór najkorzystniejszej oferty” z art. 180 ust. 2 pkt 6 p.z.p. Norma ta stanowi
podstaw
ę prawną dotyczącą dopuszczalność rozpoznania przez skład orzekający
niniejszego
odwołania.
Skoro zatem
unieważniono podstawę zaskarżenia, to nie istnieje decyzja
zamawiającego, której można zarzucić naruszenie ustawy (art. 192 ust. 2 p.z.p.). Kiedy
unieważniono końcowy efekt badania i oceny ofert, eliminując z obrotu rozstrzygnięcie
przetargu
, następuje brak substratu zaskarżenia. Unieważnienie czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej znosi skutki poprzednich czynności i zaniechań zamawiającego, które
wykonawca będzie mógł zaskarżyć po dokonaniu ponownego wyboru, o ile jednostka
zamawiająca ponownie podejmie niekorzystną dla odwołującego decyzję.
Natomiast gdy
odwołujący zdecyduje się podtrzymać wniesiony środek zaskarżenia –
pomimo zniesienia rozstrzygnięcia przetargu – skład orzekający zobowiązany jest do
wydania roz
strzygnięcia merytorycznego. Zaś zgodnie z art. 191 ust. 2 p.z.p., Izba nie
orzeka według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wniesienia odwołania,
a zobligowana jest uwzględnić zmiany, które nastąpiły od momentu wniesienia środka
zaskarżenia do momentu zamknięcia rozprawy. Odwołujący, który wobec zmiany stanu
rzeczy
nie zdecydował się na wycofanie odwołania i podtrzymał żądanie dokonania oceny
przez skład orzekający legalności działania zamawiającego, w sytuacji braku przedmiotu
zaskarżenia, musi się liczyć z materialnoprawnym skutkiem oddalenia odwołania – z powodu
braku możliwości stwierdzenia przez Izbę naruszenia prawa. Innymi słowy, nie można
stwierdzić naruszenia prawa z powodu decyzji zamawiającego, której w przetargu już nie
ma.
Unie
ważnione rozstrzygnięcie nie powoduje skutków prawnych, czynność nie istnieje,
również nie może spowodować chociażby hipotetycznej szkody, a odwołujący nie ma
interesu w popieraniu środka zaskarżenia wobec zniesionej czynności. Dopiero
rozstrzygnięcie przetargu spowoduje przesądzenie, która oferta nie podlega odrzuceniu i
który wykonawca nie podlega wykluczeniu, i dopiero wtedy będzie można zarzucić
zamawiającemu zaniechanie w tym przedmiocie. Nawet jeżeli w odpowiedzi na odwołanie
podjęto próbę polemiki z odwołującym, co do zasadności zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1
pkt 17 p.z.p., do dnia wyrokowania nie ma wyboru oferty najkorzystniejszej, zatem brak jest
substratu zaskarżenia, co uniemożliwia uwzględnienie odwołania. I jedynie na marginesie
należy zauważyć, że w pkt I ppkt 1 i 2 wezwania z dnia 24 listopada 2020 r. zamawiający
kontynuuje postępowanie wyjaśniające w tym przedmiocie, więc okoliczności faktyczne
zarzutu wprowadzenia w błąd są nadal weryfikowane w ramach badania oferty
przystępującego.
Oceny
działania zamawiającego nie zmienia też okoliczność, podnoszona przez
odwołującego, że na stronie internetowej zamawiającego nie zamieszczono informacji
o
unieważnieniu przetargu, ponieważ decyzję o unieważnieniu skutecznie doręczono
stronom poprzez kores
pondencję elektroniczną. Brak jednoczesnego zamieszczenia
informacji na stronie internetowej mógłby być oceniany najwyżej jako naruszenie art. 92 ust.
2 p.z.p., ale takiego zarzutu nie postawiono w odwołaniu i ostatecznie zamawiający dopełnił
obowiązku, który nakłada na niego ta norma, umieszczając tą informację na swojej stronie
przed zamknięciem rozprawy.
Konkludując, Krajowa Izba Odwoławcza oddaliła odwołanie, bowiem w ustalonym
stanie rzeczy nie została wypełniona hipoteza normy prawnej wyrażonej w art. 192 ust. 2
p.z.p. Z przepisu tego wynika, że powodem uwzględnienia odwołania może być jedynie
stwierdzenie kwalifikowanego naruszenia ustawy p.z.p., czyli takiego,
które wywiera lub
może wywrzeć istotny wpływ na wynik postępowania. W rozpoznawanej sprawie
unieważniono czynność będącą podstawą wniesienia odwołania, do dnia wyrokowania
przetarg nie został rozstrzygnięty, zatem nie mogło się potwierdzić zarzucane przez
odwołującego naruszenie norm p.z.p., co skutkowało oddaleniem odwołania.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego wydano na podstawie art.
192 ust. 9 i 10 p.z.p., tj. stosownie do wyniku postępowania – obciążając odwołującego, jako
stronę przegrywającą, kosztami postępowania odwoławczego, na które zgodnie z § 3 pkt
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972) złożył się uiszczony przez
wykonawcę wpis od odwołania.
Skład orzekający nie uwzględnił wniosku zamawiającego o zasądzenie na jego
rzeczy kosztów zastępstwa procesowego, gdyż do zamknięcia rozprawy nie przedłożono na
tę okoliczność żadnego dokumentu. Zgodnie z brzmieniem § 3 pkt 2 lit. b ww.
rozporządzenia, do kosztów postępowania odwoławczego zalicza się uzasadnione koszty
strony, w
wysokości określonej na podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy,
obejmujące w szczególności koszty związane z wynagrodzenie pełnomocników, jednak nie
wyższe niż kwota 3 600,00 zł. W tym zakresie Izba orzeka w oparciu o szczególne regulacje,
wprowadzone do systemu prawa na potrzeby postępowania przed Krajową Izbą
Odwoławczą, które wymagają nie tylko złożenia formalnego wniosku, a warunkują
uwzględnienie wniosku strony od przedłożenie do akt sprawy rachunku – dowodu
poniesienia tych kosztów. W przypadku więc braku (lub niemożliwości przedłożenia takiego
dowodu)
skład orzekający nie ma podstaw do uwzględnienia wniosku o zasądzenie kosztów
wynikających z § 3 pkt 2 ww. rozporządzenia.
Przewodniczący:
…………………………