Sygn. akt: KIO 2980/20
WYROK
z 30 listopada 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie 27 listopada 2020 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej 16 listopada 2020 r. przez K. P. prowadzącego
działalność
gospodarczą
pod
firmą
F.
U.
Atra
K.
P.
z
siedzibą
w Porąbce w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego: Gminę Wilkowice
z siedzibą w Wilkowicach,
orzeka:
Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża Odwołującego – K. P. prowadzącego działalność
gospodarczą
pod
firmą
F.
U.
Atra
K.
P.
z
siedzibą
w
Porąbce
i
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych 00/100), uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu
od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej.
…..............................………………………..……………
Sygn. akt KIO 2980/20
U z a s a d n i e n i e
Gmina Wilkowice
z siedzibą w Wilkowicach (dalej Zamawiający) prowadzi na podstawie
przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r.,
poz. 1843 ze zm., dalej: Pzp)
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego
pod nazwą: „Budowa sezonowego centrum do edukacji
ekologicznej oraz tras edukacyjno-dydaktycznych w ramach projektu Rewitalizacja
przestr
zeni nadbrzeżnej potoku Białka w Bystrej”, numer: ZP.271.020.2020, zwane dalej
Postępowaniem.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
18 sierpnia 2020 r. pod numerem 575278-N-2020
. Wartość zamówienia nie przekracza kwot
określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp.
16 listopada 2020 r. wykonawca K. P.
prowadzący działalność gospodarczą
pod firmą F. U. Atra K. P. z siedzibą w Porąbce (Dalej: Odwołujący), wniósł odwołanie, w
którym zaskarżył niezgodne z przepisami czynności i zaniechania Zamawiającego,
zarzucając mu naruszenie następujących przepisów Pzp:
1. art. 89 ust. 1 pkt 7a Pzp przez
nieuzasadnione odrzucenie oferty Odwołującego mimo
wyrażenia pisemnej zgody na przedłużenie terminu związania ofertą,
2. art. 90 ust. 1 Pzp przez
zaniechanie ponownego wezwania do złożenia wyjaśnień
na podstawie art. 90 ust.
1 Pzp, mimo szczegółowych wyjaśnień złożonych przez
Odwołującego,
3. art. 90 ust. 3 Pzp przez
nieuzasadnione uznanie przez Zamawiającego,
że wyjaśnienia złożone przez Odwołującego potwierdzały rażąco niską cenę oferty
Odwołującego i nie potwierdzały szczególnych okoliczności rzutujących na wysokość
za
oferowanej ceny za przedmiot zamówienia,
4. art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp przez
nieuzasadnione odrzucenie oferty Odwołującego, jako
zawierającej rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego z powodu braku wyrażenia
zgody na przedłużenie terminu związania ofertą oraz jako zawierającą rażąco niską
cenę,
dokonania ponownej oceny złożonych wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny,
a w sytuacji dalszej
niejasności dla Zamawiającego - ponownego wezwania
Odwołującego do doprecyzowania niektórych zagadnień,
3. ewentualnego
powtórzenia czynności polegającej na badaniu ofert i wyboru jako
oferty najkorzystniejszej oferty Odwołującego.
Odwołujący wniósł ponadto o zasądzenie na jego rzecz od Zamawiającego kosztów
postępowania przed Izbą.
W uzasadn
ieniu odwołania Odwołujący wskazał m.in.:
W związku z wystąpieniem przesłanek z art. 90 ust. 1 Pzp Odwołujący 7 października 2020 r.
został wezwany do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia
ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo
sprzyjających
warunków
wykonywania
zamówienia
dostępnych
dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość
przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia
za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(Dz. U. z 2018 r. poz. 2177);
2) pomocy publicznej ud
zielonej na podstawie odrębnych przepisów;
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5) powierzenia wykonania
części zamówienia podwykonawcy.
Zamawiający zwrócił się o złożenie kosztorysu ofertowego (mimo przewidzianego
w zamówieniu wynagrodzenia ryczałtowego jako formy rozliczeń) wraz z zestawieniem
kosztów poszczególnych materiałów, sprzętu i robocizny, z podaniem typu, producenta
dostawcy materiałów i określeniem własności sprzętu. Ponadto zażądał wykazania kwot
oszczędności, które potwierdzały różnicę pomiędzy kwotą z oferty, a kwotą z kosztorysów
inwestorskich.
13 października 2020 r. Odwołujący złożył stosowne wyjaśnienia wraz z dowodami
potwierdzającymi, że zrealizuje on przedmiotowe zamówienie za cenę zaoferowaną
w ofercie.
16 października 2020 r. Odwołujący otrzymał wniosek Zamawiającego o wyrażenie zgody
na przedłużenie terminu związania ofertą, na co Odwołujący wyraził pisemną zgodę.
9 listopada 2020 r.
Odwołujący otrzymał od Zamawiającego zawiadomienie o odrzuceniu
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7a Pzp oraz art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp
w związku
z art. 90 ust. 3 Pzp.
Zamawiający uzasadnił swoją decyzję brakiem zgody Odwołującego na przedłużenie terminu
związania ofertą, co było niezgodne ze stanem faktycznym. Ponadto, w ocenie
Zamawiającego, Odwołujący nie odniósł się do wskazanych przez Zamawiającego pozycji
kosztorysowych i uzasadnienia poziomu k
osztów. Zamawiający wskazał pięć pozycji
kalkulacji oferty, zgodnie z formularzem oferty. Zamawiający odnosił się jednak każdorazowo
do poszczególnych pozycji kosztorysowych dokonując swojego rodzaju porównania
do pozycji kosztorysu inwestorskiego, zwłaszcza że wynagrodzenie w przedmiotowym
postępowaniu miało charakter ryczałtowy.
Odwołujący wykazał w sposób rzetelny, że dokonał realnej kalkulacji oferty. Złożył
szczegółowy kosztorys ofertowy, potwierdzający wycenę całego przedmiotu zamówienia
(załącznik nr 6 do wyjaśnień z 13 października 2020 r.). Wykazał, że zaoferowane ceny były
cenami rynkowymi, co
Odwołujący również udowodnił załączając do wyjaśnień załącznik
nr 5
– dowody cen ofertowych dla poszczególnych materiałów. W załączniku nr 4
do wyjaśnień Odwołujący przedstawił wykaz najistotniejszych pozycji materiałowych
dla przedmiotowego zamówienia. Wyjaśnienia nie miały charakteru ogólnikowego,
lakonicznego, czy zdawkowego. Odwołujący sumiennie przedstawił pełne wyjaśnienia, które
uznał za wystarczające dla potwierdzenia braku rażąco niskiej ceny oraz możliwości
realizacji zamówienia z dodatnim wynikiem finansowym.
Zamawiający dokonał wadliwej oceny i analizy złożonych dokumentów. Nie przyjął
szczegółowej kalkulacji kosztorysowej potwierdzonej zaoferowanymi cenami ofertowymi
dla materiałów. Zamawiający nie zauważył, że skoro Odwołujący wykazał zysk w kosztorysie
to
było to konsekwencją oszczędności metody wykonania zamówienia min. ze względu
na ceny materiałów, ale również robocizny. Tę kwestię Odwołujący także przedstawił
w swoich wyjaśnieniach. W kosztorysie podał również kalkulowane koszty robocizny (łatwo
było wyliczyć różnicę pomiędzy kosztorysem ofertowym a inwestorskim), a w pozostałej
części wyjaśnień podkreślił, że pozwalało to wygenerować zyski dla firmy.
Zamawiający nie uznał również wyjaśnień Odwołującego potwierdzających ceny przyjęte
w kosztorysie.
Odwołujący wskazał w wyjaśnieniach, że zrealizuje zamówienie bez udziału
podwykonawców, co spowoduje, że nie będzie konieczności kalkulowania dodatkowych
kosztów. Wykazał ponadto, że dysponował matrycami, które zamierzał wykorzystać
do realizacji
przedmiotowego zamówienia. Odwołujący podkreślił, że realizował już projekty
z bliźniaczymi matrycami, oczywiste więc było, że kosztów produkcji czy zakupu matryc
ponownie nie poniesie.
Odwołujący posiadał własny sprzęt (załącznik nr 1 do wyjaśnień)
nie ponosi
łby również kosztów jego wynajmu.
Nie było również przedmiotem zobowiązania Odwołującego (wbrew twierdzeniom
Zamawiającego) przedstawienie tych matryc. Brak tych elementów kosztotwórczych pozwolił
Odwołującemu na wyliczenie ceny na wskazanym w ofercie poziomie. Zamawiający nie mógł
oczekiwać od wykonawców złożenia w ramach wyjaśnień ceny dowodów w postaci
np. droższych i tańszych ofert materiałów na potwierdzenie oszczędności.
Jeżeli Zamawiający miał wątpliwości co do przedłożonych dowodów, mógł ponowne wezwać
Odwołującego do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny. Było to bowiem możliwe, jeśli treść
wyjaśnień była niejasna dla Zamawiającego i oczekiwał on doprecyzowania niektórych
zagadnień, a także jeżeli zauważył nieścisłości w złożonych wyliczeniach. W orzecznictwie
wskazuje się, że ponowne wezwanie do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny
może dotyczyć wykonawcy, który rzetelnie złożył pierwsze wyjaśnienia, a nie takiego, który
uchylił się od udzielenia szczegółowych informacji i przedstawił wyjaśnienia w sposób
zdawkowy i ogólnikowy. Odrzucenie oferty Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4
Pzp
w związku z art. 90 ust. 3 Pzp było więc całkowicie nieuzasadnione.
Odwołujący wskazał, że jest wykonawcą z trzydziestoletnim doświadczeniem, nie posiada
kredytów, ani linii kredytowych, nie korzysta z pomocy Państwa, jest dobrze prosperującym
pracodawcą dbającym o interesy firmy i swoich pracowników. W swoich wyjaśnieniach opisał
również „politykę firmy”, która - zwłaszcza w obecnych w czasach pandemii - zmierza
w pierwszej kolejności do zachowania miejsc pracy oraz zagwarantowania pracownikom
miejsc pracy w okresie zimowo-wiosennym.
Odwo
łujący załączył do wyjaśnień materiały wskazujące na realizację projektów
obejmujących zakres zamówienia oraz listy referencyjne z trzech różnych gmin, które
potwierdziły profesjonalizm Odwołującego w zakresie realizacji podobnych zadań (załącznik
nr 2 i 3
do wyjaśnień).
25 listopada 2020
r. Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie i wniósł
o o
drzucenie odwołania na podst. art. 189 ust. 2 pkt 7 Pzp z powodu naruszenia przez
Odwołującego art. 180 ust. 5 Pzp w związku z brakiem podpisu wykonawcy na kopii
odwołania.
Jak wynika
ło z przesłanego przez Odwołującego 16 listopada 2020r. do Zamawiającego
pliku zawierającego „dokument odwołania”, szata graficzna odwołania nie zawierała
elementów graficznych odzwierciedlających podpis osoby je wnoszącej. Brak podpisu
wykonawcy na
tzw. kopii odwołania przesłanej Zamawiającemu, prowadził do naruszenia
zasady przesłania kopii odwołania, zgodnie z art. 180 ust. 5 Pzp. W konsekwencji,
na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 7 Pzp
odwołanie powinno zostać odrzucone.
Na
wypadek oddalenia przez Izbę wniosku o odrzucenie odwołania Zamawiający oświadczył,
że uwzględnia zarzut nr 1 odwołania. W pozostałym zakresie Zamawiający wniósł
o oddalenie odwołania i wskazał m. in.:
Zamawiający wezwał Odwołującego do wyjaśnień zaoferowanej ceny. Cena oferty wydawała
się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budziła wątpliwości
Zamawiającego, co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi w SIWZ. Oferta była tańsza o 50,63% od średniej arytmetycznej
cen wszystkich złożonych ofert oraz o 42,98% od wartości zamówienia brutto.
Zamawiający poinformował, że oceniając złożone wyjaśnienia, w tym dowody będzie brał
pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności wskazane w art. 90 ust. 1 Pzp.
Zama
wiający poprosił ponadto o złożenie kosztorysu ofertowego wraz z zestawieniem
kosztów poszczególnych materiałów, sprzętu i robocizny, z podaniem typu/producenta/
dostawcy materiałów, określeniem własności sprzętu. Ponadto Zamawiający poprosił
o wykazanie
kwot oszczędności, które uzasadniłyby różnicę pomiędzy kwotą z oferty,
a kwotą z kosztorysów inwestorskich. Odwołujący miał ponadto złożyć dokumenty
na potwierdzenie prawdziwości złożonych wyjaśnień.
W odpowiedzi
Odwołujący przedstawił ogólnikowe wyjaśnienia oraz wyliczenia, które
nie uzasadniały i nie wykazały z czego wynikała tak duża rozbieżność wyceny
dla wyspecyfikowanych przez Zamawiającego pozycji kosztorysowych.
Odwołujący wyjaśnił, że będzie w stanie osiągnąć zysk na materiale na poziomie
619,05 zł, co było sprzeczne z treścią złożonego przez Odwołującego pisma
z wyjaśnieniami, gdzie napisał: „Biorąc pod uwagę, że bieżący rok jest trudny dla firm
z powodu pandemii covid-
19, w roku bieżącym polityka firmy opiera się na tym,
by za wszelką cenę utrzymać miejsca pracy kosztem minimalnego zysku”.
Ww. zysk
został obliczony błędnie, ponieważ Odwołujący przyrównywał ze sobą dwie
nieporównywalne wartości, co zostało wykazane przez Zamawiającego w uzasadnieniu
odrzucenia oferty.
Z kolei informacje
, które mogłyby uzasadnić oszczędności nie zostały poparte żadnymi
obliczeniami lub kwotami.
W związku z powyższym Zamawiający uznał, że Wykonawca nie
udowodnił swoimi wyjaśnieniami faktu, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Zamawiający nie znalazł przesłanek, by dalej dociekać przyczyn i metodyki wyliczania
kosztów z kalkulacji wykonawcy, więc nie zwrócił się o „ponowne wyjaśnienia”. Ponadto
Zamawiający musiałby wezwać Odwołującego ponownie do wyjaśnienia tych samych
okoliczności, jakie zostały wskazane w pierwszym wezwaniu, a na które Zamawiający
nie dostał odpowiedzi.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym treść ogłoszenia o zamówieniu, treść SIWZ,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron złożone podczas
rozprawy, Izba zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, że Odwołującemu, w świetle przepisu art. 179 ust. 1 Pzp, stanowiącego,
że „Środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy,
ucze
stnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu
danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia
przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy”, przysługiwało uprawnienie do wniesienia
odwołania.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że nie zasługuje ono na uwzględnienie.
Zgodnie z 3.2 SIWZ przedmiot
em zamówienia w postępowaniu jest w szczególności:
1. Zadanie 1: Budowa placu do edukacji ekologiczn
ej przez zabawę wraz z sezonowym
centrum do edukacji ekologicznej,
Zadanie 2: Zagospodarowanie terenu wokół Gminnego Centrum Edukacji
Ekologicznej wraz z małą infrastrukturą edukacji ekologicznej,
3. Zadanie 3: Budowa tras edukacyjno
–dydaktycznych wraz z infrastrukturą
towarzyszącą.
Zgodnie z punktem 3.4 SIWZ s
zczegółowy opis przedmiotu zamówienia stanowiła
dokumentacja projektowa, specyfikacja techniczna wykonan
ia i odbioru robót budowlanych
i przedmiary.
Cena ofert miała charakter ryczałtowy, przy czym zgodnie z wzorem formularza ofertowego
wykonawcy mieli podać cenę całkowitą, ale również ceny następujących elementów
składających się na cenę całkowitą:
Budowa placu do edukacji ekologicznej przez zabawę wraz z sezonowym centrum
do edukacji ekologicznej,
2. Zag
ospodarowanie terenu wokół Gminnego Centrum Edukacji Ekologicznej
wraz z małą infrastrukturą edukacji ekologicznej,
3. Budowa tras edukacyjno
–dydaktycznych wraz z infrastrukturą towarzyszącą,
4. Wykonanie nawierzchni placu do edukacji ekologicznej z sezonowym centrum
edukacji ekologicznej,
5. Wykonanie nawierzchni przy Gminnym Centrum Edukacji Ekologicznej.
Zgodnie z zestawieniem upublicznionym przez Zamawiającego 23 września 2020 r. oferty
w postępowaniu złożyli:
Baugart Sp. z o.o. z siedzibą w Knurowie - cena: 1 725 119,23 zł,
2. Mar-Tom T.C.
z siedzibą w Bielsku-Białej - cena: 1 300 290 98 zł,
Zakład Budowlano-Montażowy Probud Sp. z o.o. z siedzibą w Żywcu - cena:
1 171 202 44 zł,
4. Celmar Sp.
z o.o. z siedzibą w Bytomiu - cena: 2 330 850,00 zł,
5. Instal C. Sp. j.
z siedzibą w Pierśćcu - cena: 1 551 629,65 zł,
6. PUH Akro B. M. z
siedzibą w Czechowicach - Dziedzicach - cena:
1 515 443,20 zł,
Odwołujący - cena: 701 629,22 zł,
Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Starbud K. M. z
siedzibą w Bielsku-Białej i Arbud A. D. z siedzibą w Bielsku-Białej - cena: 1 074
069,29 zł.
Wraz z zestawieniem ofert Zamawiający upublicznił informację, że na realizację przedmiotu
zamówienia przeznaczył kwotę brutto w wysokości: 1 154 848,68 zł.
7 października 2020 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1a pkt 1 Pzp wezwał
Odwołującego do złożenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej przez Odwołującego ceny
za przedmiot zamówienia. Wezwanie zawierało informację, że cena całkowita oferty
Odwołującego była niższa o 50,63% od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
ofert oraz o 42,98% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów
i usług. Zamawiający zażądał z tego powodu złożenia wyjaśnień zgodnych co do zakresu
z dyspozycją art. 90 ust. 1 pkt Pzp, ale wskazał również, że wyjaśnienia obejmować
mają również wykazanie przyczyn rozbieżności między cenami częściowymi oferty,
a ich odpowiednikami w kosztorysach inwestorskich, tj.:
„W ramach pozycji I - Budowa placu do edukacji ekologicznej przez zabawę wraz
z sezonowym centrum do edukacji ekologicznej z kosztorysu inwestorskiego pozycja
dotycząca wykonania wiaty (sezonowego centrum edukacji ekologicznej) i wykonanie
labiryntu (tylko dwie z szesnastu pozycji z t
abeli elementów scalonych) zostały wycenione
na kwotę 167.978,41 zł netto (206.613,44 zł brutto). Wykonawca natomiast całość prac
związanych z wykonaniem zakresu prac z pozycji I wycenił na 234.466,41 zł brutto.
W ramach pozycji 2 - Zagospodarowanie teren
u wokół Gminnego Centrum Edukacji
Ekologicznej wraz z małą infrastrukturą edukacji ekologicznej z kosztorysu inwestorskiego
pozycja dotycząca wykonania grządki z bali impregnowanych 24x14 cm (tylko jedna pozycja)
została wyceniona na kwotę 21.779,16 zł netto (26.788,37 zł brutto). Wykonawca natomiast
całość prac związanych z wykonaniem zakresu prac z pozycji 2 wycenił na 9.428,20 zł
brutto.
W ramach pozycji 3 - Budowa tras edukacyjno
—dydaktycznych wraz z infrastrukturą
towarzyszącą z kosztorysu inwestorskiego pozycje dotyczące robót ziemnych koparką,
wykonanie wszystkich warstw podbudowy wraz z wzmocnieniem podłoża geosiatką
i geowłókniną zostały wycenione na kwotę 290.007,19 zł netto (356.708,84 zł brutto).
Wykonawca natomiast całość prac związanych z wykonaniem zakresu prac z pozycji
3 wycenił na 307.556,60 zł brutto.
W ramach pozycji 4 - Wykonanie nawierzchni placu do edukacji ekologicznej z sezonowym
centrum edukacji ekologicznej z kosztorysu inwestorskiego pozycje dotyczące robót
ziemnych koparką, wykonanie wszystkich warstw podbudowy wraz z wzmocnieniem podłoża
geosiatką i geowłókniną oraz wykonanie wysiewki kamiennej z kruszywa dolomitowego
zostały wycenione na kwotę 136.349,59 zł netto (167.710,00 zł brutto). Wykonawca
natomiast całość prac związanych z wykonaniem zakresu prac z pozycji 4 wycenił
na 114.540,99 zł brutto.
W ramach pozycji 5 - Wykonanie nawierzchni przy Gminnym Centrum Edukacji Ekologicznej
z kosztorysu inwestorskiego pozycje dotyczące wykonanie wszystkich warstw podbudowy
wraz z wzmoc
nieniem podłoża geosiatką i geowłókniną oraz wykonanie obrzeży kamiennych
na ławie betonowej zostały wycenione na kwotę 43.655,25 zł netto (53.695,96 zł brutto).
Wykonawca natomiast całość prac związanych z wykonaniem zakresu prac z pozycji
5 wycenił na 35.637,01 zł brutto”.
Ponadto Zamawiający wskazał, że razem z wyjaśnieniami ceny oferty Odwołujący ma złożyć
kosztorys ofertowy
wraz z zestawieniem kosztów poszczególnych materiałów, sprzętu
i robocizny, z podaniem typu
/producenta/dostawcy materiałów oraz określeniem własności
sprzętu. Wyjaśnienia zawierać miały również „wiarygodne dowody potwierdzające
zastosowane do kosztorysu ofertowego ceny jednostkowe np. oferty/umowy na dostawę
materiałów”.
13 października 2020 r. Odwołujący złożył przedmiotowe wyjaśnienia wraz z załącznikami
i
wskazał m. in.:
Odwołujący posiadał własną bazę transportową, własną stację paliw, własną
spawalnię i własną kruszarnię wraz z stolarnią. Prowadził również hurtownię kruszyw.
Jako dowód Odwołujący złożył zestawienie sprzętu będącego jego własnością.
Odwołujący w "ostatnim czasie" wykonał sześć podobnych do przedmiotu
zamówienia zadań z dobrym wynikiem. Jako dowód Odwołujący złożył szereg
referencji
potwierdzających należytą realizację ww. zadań.
Odwołujący wskazał, że wykonawca, który zaprojektował przedmiot zamówienia
to ten sam podmiot
, który zaprojektował bliźniacze do przedmiotu zamówienia
projekty
wybudowanych przez Odwołującego centrów edukacyjnych dla wsi Porąbka,
Bujaków, Kobiernice oraz Czaniec. Odwołujący podniósł, że zrealizowane zadania
p
osiadają te same elementy infrastruktury placu. Odwołujący samodzielnie wykonał
matrycę i szablony, które wykorzystywał kolejno na każdym z realizowanych placów.
Odwołujący nadal dysponuje tymi matrycami i szablonami i zamierza wykorzystać
je w realizacji przedmiotowego zamówienia. Jako dowód Odwołujący złożył wydruk
fotografii prezentujących zrealizowane, bliźniacze zadania.
Wykonanie bliźniaczych projektów dało Odwołującemu „rozeznanie odnośnie ilości
roboczogodzin potrzebnych do zadania pn. Budowa sezonowego Centrum
do edukacji ekologicznej oraz tras edukacyjno-dydaktycznych w ramach projektu
Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnej potoku Białka w Bystrej”. Stąd Odwołujący
wiedział ile godzin muszą poświęcić jego pracownicy by je wykonać. Ponadto
Odwołujący wskazał, że „kupując już wcześniej potrzebne materiały do zadań
dot. p
laców i tras edukacyjnych”, uzyskał zadowalające ceny i rabaty. Odwołujący nie
złożył dowodów na tą okoliczność.
Odwołujący wyjaśnił również, że ze względu na trudności wynikające z pandemii
Covid-19
„polityka firmy opiera się na tym, by za wszelką cenę utrzymać miejsca
pracy kosztem minimalnego zysku. Firma w tym roku nie korzystała z pomocy
Państwa (Tarcze Antykryzysowe). Utrzymała kadrę oraz płynność finansową. Radziła
sobie na rynku wygrywając przetargi po niższych stawkach, ale zapewniła pracę
wszystkim pracownikom do końca roku. Nie posiada kredytów oraz linii kredytowych.
Rok następny będzie rokiem jeszcze trudniejszym. Utrzymanie miejsc pracy,
a zarazem,
by pracownicy z wieloletnim stażem w firmie mieli zapewniony stały
dochód oraz możliwość utrzymania rodziny, polityka firmy jest polityką, która
wymusza wygrywanie przetargów z minimalnym zyskiem bądź z zyskiem bliskiemu
zeru
”.
Oprócz wspomnianych wyżej dokumentów i dowodów złożonych na poparcie niektórych
okoliczności opisanych w wyjaśnieniach Odwołujący złożył „Wykaz najistotniejszych pozycji
materiałowych dla zamówienia” obejmujący m. in:
tarcicę (cena jednostkowa 750 zł/m3, wartość kosztorysowa 7 772,04 zł, realna
wartość 3 356,40 zł, zysk na materiale 4 415,64 zł),
geowłókninę (cena jednostkowa 2,35 zł/m2, wartość kosztorysowa 27 052,67 zł,
realna wartość 13 352,42 zł, zysk na materiale 13 700,25 zł),
tłuczeń (cena jednostkowa 20 zł/t + koszt transportu, wartość kosztorysowa 103
455,56 zł, realna wartość 38 342,84 zł, zysk na materiale 65 112,72 zł),
pospółę (cena jednostkowa 30 zł/m3, wartość kosztorysowa 58 235,40 zł, realna
wartość 28 409,40 zł, zysk na materiale 29 826 zł).
Na potwierdzenie prawdziwo
ści powyższego wykazu Odwołujący załączył oferty handlowe,
przy czym wskazać należy, że większość z tych ofert Odwołujący uzyskał drogą e-mailową
13 października 2020 r., tj. w dniu przekazania wyjaśnień Zamawiającemu.
Do wyjaśnień załączona została kalkulacja własna obejmująca następujące pozycje:
Robocizna. Odwołujący wyliczył, że łączny koszt w ramach tej kategorii wyniesie
35 840 zł i wskazał, że koszt ten nie przekracza kosztu robocizny wykazanego
w kosztorysie ofertowym.
2. Koszty eksploatacyjne. Odwo
łujący przedstawił wyliczenie, że którego wynikało
31 880 zł netto i wskazał, że "cena jest dużo niższa niż koszty wykazane
w zestawieniu sprzętu w kosztorysie ofertowym".
Materiał. Odwołujący wyjaśnił, że wartość materiału wyliczona w oparciu o załączone
do oferty kontrahentów Odwołującego jest niższa o 150 619,05 zł netto. Odwołujący
oświadczył przy tym, że "różnicę kwoty uzyskaną na koszcie materiałów możemy
przeznaczyć na nieprzewidywalne wydatki podczas wykonania zadania czy też skutki
trwania pandemii.
Ponadto, zgodnie z treścią wezwania, Odwołujący przekazał Zamawiającemu kosztorys
ofertowy sporządzony w programie Zuzia.
9 listopada 2020 r. opublikował informację o odrzuceniu oferty Odwołującego. Uzasadniając
podjętą decyzję Zamawiający wskazał:
„Wykonawca w przedłożonych wyjaśnieniach nie uzasadnił i nie wykazał z czego dokładnie
wynika tak duża rozbieżność wyceny dla wyspecyfikowanych przez Zamawiającego pozycji
kosztorysowych (...).
W ramach przedłożonego zał. nr 4 do wyjaśnień Wykonawca wykazał,
że kupując materiały po wyspecyfikowanych cenach jednostkowych może dodatkowo mieć
zysk na materiałach w wysokości 150.619,05 zł (którego nie ujął w ofercie) czyli teoretycznie
jego cena ofertowa mogłaby być jeszcze niższa o tę kwotę.
Celem wyjaśnień składanych przez Wykonawcę nie miało być wykazanie, iż oferowana cena
mogłaby być jeszcze niższa, a to udowadnia Wykonawca w ramach załącznika nr 4
przedkładając do niego oferty cenowe poszczególnych materiałów budowlanych (...)
W ocenie Zamawiającego przedłożone wyliczenia są błędne i nie stanowią dowodu
w sprawie ponieważ po pierwsze nie służą obliczeniu oszczędności jaką ujął wykonawca
w ofercie (...) po drugie wyliczenia teoretyczne
go, dodatkowego zysku są błędne (...).
Wykonawca inform
uje, że realizuje zadanie podobne do przedmiotu zamówienia w gminie
Porąbka i posiada gotowe matryce i szablony, które może wykorzystać do realizacji
niniejszego przedmiotu zamówienia. Wykonawca nie określa jednak jakie dokładnie matryce
i szablony posiada (
np. ślady jelenia, dzika, rysia itp.) do realizacji przedmiotu zamówienia,
jaki był ich koszt i o ile mógł w związku z powyższym pomniejszyć wartość oferty, gdyż nie
będzie musiał ich wykonywać ponownie.
4) Robocizna
W ramach przedłożonej do wyjaśnień kalkulacji własnej Wykonawca wylicza koszty
robocizny które nie współgrają z kosztorysem ofertowym i przedłożonym do niego
zestawieniem robocizny (...).
Wg
kalkulacji własnej Wykonawca zakłada, że do realizacji zadania potrzebuje
7 pracowników którzy wykonają zadanie w zaledwie 20 dni roboczych, pracując po 8 godzin
dziennie, zatem :
7 pracowników x 20 dni x 8 godzin = 1120 godzin x stawka pracownika za godzinę brutto
32 zł/godzinę brutto 35.840,00 zł
Wg kosztorysu ofertowego (zestawienie robocizny) mamy 1830,01 roboczo-godzin, a zatem
o
710,01 godzin więcej do wykonania niż wg kalkulacji własnej, co przy przyjętej przez
W
ykonawcę stawce 32 zł/godzinę daje kwotę 58.560,32 zł.
Zatem Wykonawca
zarobi dodatkowo 22.720,32 zł (...).
Wykonawca w ramach przedłożonych wyjaśnień wykazał jaki dodatkowy zysk może
osiągnąć, jeśli zostaną spełnione określone warunki. Aby uznać wiarygodność wyliczeń
przedłożonych w kosztorysie ofertowym wykonawca winien był wykazać oszczędności
na takim poziomie, by przy ich dodaniu do ceny oferty brutto,
cena oferty nie była niższa
o
30% od wartości kosztorysu inwestorskiego brutto jak również od średniej cen brutto
wszystkich złomnych ofert. W ramach przedłożonych wyjaśnień wykonawca niestety tego nie
wykazał”.
W ocenie Izby czynność Zamawiającego polegająca na odrzuceniu oferty Odwołującego
z postępowania była prawidłowa i uzasadniona. Zamawiający jasno określił jakie elementy
oferty Odwołującego budzą jego wątpliwości i wezwał Odwołującego do złożenia
odpowiednich wyjaśnień, ale również do złożenia dowodów na poparcie tych wyjaśnień.
Tym samym, by wyjaśnienia Odwołującego mogły zostać uznane za prawidłowe,
tj. uzasadniające przyjętą przez Odwołującego wycenę realizacji przedmiotu zamówienia
winny być spójne. Wyjaśnienia wewnętrznie sprzecznie nie mogłyby zostać uznane przez
Zamawiającego za prawidłowe. Tymczasem w ocenie Izby wyjaśnienia złożone przez
Odwołującego zawierały istotne wewnętrzne sprzeczności. Złożony przez Odwołującego
wraz z wyjaśnieniami kosztorys ofertowy był zgodny pod względem cen cząstkowych
wy
kazanych w formularzu ofertowym i mógłby zostać uznany za dokument wiarygodny.
Odwołujący załączył jednak do wyjaśnień wspomnianą wyżej kalkulację własną, który
to dokument, w ocenie Izby,
podważył wiarygodność kosztorysu i uczynił go nieprzydatnym.
Koszt robocizny według kalkulacji własnej Odwołującego to 35 840 zł. Odwołujący wskazał,
że koszt ten nie przekracza kosztu robocizny wykazanego w kosztorysie ofertowym
zł netto). Odwołujący wykazał tym samym, że wartość robocizny w kosztorysie
ofertowym nie może być traktowana przez Zamawiającego jako wiążąca. Skoro realna,
wyjaśniona w kalkulacji własnej Odwołującego wartość robocizny była niższa niż
wyliczona w
kosztorysie ofertowym, to dane w kosztorysie ofertowym były nieprawdziwe
i nie mogły stanowić podstawy do oceny realności ceny oferty.
Podobnie było w przypadku wyliczenia kosztów eksploatacyjnych w kalkulacji własnej
Odwołującego. Skoro – jak zadeklarował w kalkulacji własnej Odwołujący – „cena jest dużo
niższa niż koszty wykazane w zestawieniu sprzętu w kosztorysie ofertowym”, to odpowiednie
dane w kosztorysie ofertowym nie były wiarygodne.
Ponadto Odwołujący nie poparł stosownymi dowodami istotnych dla oceny jego oferty
okoliczności. W szczególności nie została wykazana prawdziwość twierdzenia,
że przedmiotowe zamówienie jest bliźniaczo podobne do wybudowanych przez
Odwołującego centrów edukacyjnych dla wsi Porąbka, Bujaków, Kobiernice oraz Czaniec.
Odwołujący złożył wprawdzie wydruki zdjęć mających prezentować zrealizowane inwestycje,
ale nie
dowodziły one, że zakres tych inwestycji był „bliźniaczy” do przedmiotowego zadania.
Odwołujący nie wykazał również, że faktycznie dysponuje matrycami, które będzie mógł
wykorzystać na potrzebę realizacji zamówienia. Tym samym okoliczności, które mogły
znacząco uwiarygodnić cenę oferty Odwołującego zostały nieudowodnione.
W konsekwencji Zamawiający musiał zastosować art. 90 ust. 3 Pzp, który stanowi,
że zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Przepis ten nakazuje w taki sam
sposób traktować ofertę zawierającą rażąco niską cenę i ofertę wykonawcy, który nie
wykazał realności oferowanej za przedmiot zamówienia ceny.
Wbrew stanowisku Odwołującego, w przedmiotowej sprawie Zamawiający nie mógł wystąpić
do Odwołującego z ponownym wezwaniem do wyjaśnień ceny oferty. O ile możliwe
jest ponowne wezwanie wykonawcy do
wyjaśnienia ceny, to nie może ono dotyczyć
kwestii, do
których wyjaśnienia wykonawca był już raz wezwany. Zamawiający w sposób
nie budzący wątpliwości wskazał elementy ceny oferty, które wyjaśnić miał Odwołujący.
Jak zostało wskazane wyżej, Odwołujący obowiązkowi wynikającemu z treści wezwania
oraz z dyspozycji art. 90 ust. 2 Pzp nie podołał. Na skutek tego obowiązkiem
Zamawiającego, zgodnie z art. 90 ust. 3 Pzp było odrzucenie oferty Odwołującego.
Biorąc pod uwagę powyższe Izba uznała wszystkie zarzuty odwołania za niezasadne
i
orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem
przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2018 r. poz. 972).
…..............................………………………..……………