Sygn. akt: KIO 3186/21
WYROK
z dnia 18 listopada 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Agata Mikołajczyk
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2021 r. w Warszawie o
dwołania
wni
esionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 27 października 2021r. przez
odwołującego: Pneumotechnika Sp. z o.o. z siedzibą w Tarnowie (ul. Lwowska 199a/114,
100 Tarnów) w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: 3 Regionalna Baza
Logistyczna
z siedzibą w Krakowie (ul. Montelupich 3, 30-901 Kraków),
orzeka:
Oddala odwołanie:
2. Koszta
mi postępowania odwoławczego obciąża odwołującego: Pneumotechnika Sp. z
o.o. ul. z
siedzibą w Tarnowie (Lwowska 199a/114, 33-100 Tarnów) i:
2.1. zalicza w poc
zet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr (słownie:
siedem
tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem
wpisu od odwołania;
zasądza od odwołującego na rzecz zamawiającego: 3 Regionalna Baza Logistyczna z
siedzi
bą w Krakowie (ul. Montelupich 3, 30-901 Kraków), kwotę 98 zł 00 gr (słownie:
dziewięćdziesiąt osiem złotych zero groszy) tytułem kosztu dojazdu na rozprawę
pełnomocników.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art.
580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………..…………………..
Sygn. akt: KIO 3186/21
Uzasadnienie
Odwołanie zostało wniesione w dniu 27 października 2021r. przez odwołującego:
Pneumotechnika Sp. z o.o. ul. z
siedzibą w Tarnowie w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego: 3 Regionalna Baza Logistyczna z siedzibą w Krakowie w trybie
podstawowym na podstawie ustawy z dn
ia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), [ustawa Pzp lub Pzp lub Ustawa PZP] w
przedmiocie zamówienia publicznego na: „Wykonanie usługi przeprowadzenia w latach
2022 prób odbiorczych testerów tarcia”. Numer referencyjny: 116/2021.
Ogłoszenie o
zamówieniu zostało opublikowane w BZP nr 2021/BZP 00167788 z dnia 02.09.2021 r.
Odwołujący podał, że odwołanie dotyczy czynności Zamawiającego z dnia 22
p
aździernika 2021 r. w przedmiocie unieważnienia postępowania niezgodnej z przepisami
ustawy Pzp
, której zarzucił:
1) naruszenie art. 255 pkt. 6 us
tawy PZP poprzez błędne zastosowanie tego przepisu i
unieważnienie postępowania mimo braku przesłanek do takiej czynności wskazanych w
podstawie prawnej unieważnienia tj. postępowanie nie było obarczone niemożliwą do
usuni
ęcia wadą postępowania, która uniemożliwia zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy;
2) naruszenie
art. 387 § 1 kc poprzez jego błędne zastosowanie i stwierdzenie, że umowa
podlegająca zawarciu byłaby umową nieważną z mocy prawa z uwagi na obiektywną
niemożliwość świadczenia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu
unieważnienie czynności unieważnienia postępowania oraz zasądzenie od Zamawiającego
na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego.
Wn
iósł także o dopuszczenie dowodu z akt Zamawiającego dot. postępowania.
Odwołujący wskazał, że „posiada interes do wniesienia odwołania, gdyż unieważnienie
postępowania ma na celu uniknięcia wyboru jego oferty, choć spełnia wszystkie wymagania
Za
mówienia. Wykonawca ma interes w uzyskaniu zamówienia, gdyż jego oferta jest ofertą
najkorzystniejszą i w przypadku uchylenia czynności unieważnienia postępowania,
Zamawiający powinien dokonać wyboru oferty Wykonawcy”.
W uzasadnieniu podał, że Zamawiający w dniu 22 października 2021 roku opublikował
informac
ję o unieważnieniu postępowania i wskazał art. 255 pkt. 6 ustawy Prawo zamówień
publicz
nych jako podstawę prawną unieważnienia. W dalszej części uzasadnienia podał, że
w przypadku dokonania w niniejszym postępowaniu wyboru oferty najkorzystniejszej
złożonej przez wykonawcę, który nie zawiera akredytacji PCA, zawarta umowa z wybranym
wykonawc
ą byłaby nieważna w rozumieniu art. 357 § 1 kc. Wykonawca jednak przyjmuje, że
przytoczona podstawa prawna tj. art. 357§ 1 kc stanowi omyłkę pisarską i przyjmuje, że
Zamawiający miał na myśli art. art. 387 § 1 kc, który mówi, że Umowa o świadczenie
niemożliwe jest nieważna. Wskazał na orzecznictwo sądowe i jak rozumiana jest
niemożliwość świadczenia w wskazanym przepisie:
• „Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 535/15, LEX nr
72197:"[...] należy stwierdzić, że nieuzasadniony jest zarzut naruszenia art. 387 § 1 k.c.
Przepis ten, st
anowiący, że umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna, odnosi się
do pierwotn
ej niemożliwości świadczenia, istniejącej już w chwili zawarcia umowy, która
jest jednocześnie niemożliwością nieprzemijającą i obiektywną, co oznacza, że danego
świadczenia nie jest w stanie spełnić w żadnym czasie nie tylko dłużnik, ale także żadna
inna
osoba, jest to bowiem świadczenie rzeczywiście w ogóle niewykonalne [...]."”
• „Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 2 grudnia 2015 r., V ACa 514/15, LEX nr
6:"Świadczenie niemożliwe to takie zachowanie zobowiązanego, które nie może
być zrealizowane według kryteriów obiektywnych przez żadną osobę. Tej okoliczności
skarżący w żadnej sposób nie dowiódł, co więcej przeczy temu jego własne zachowanie
polegające na dążeniu do nabycia spornych praw. Nie sposób bowiem przyjąć by
pozwany zmierzał do zawarcia umowy w celu nabycia tych praw gdyby ich wykonanie nie
byłoby możliwe."”
• „Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 marca 2013 r., I ACa 872/12, LEX nr
05:„Świadczeniem niemożliwym określa się świadczenie nie dające się
urzeczywistnić, inaczej niewykonalne, tj. takie które jest obiektywnie niemożliwe - gdy nie
może go spełnić nie tylko dłużnik, ale każda inna osoba. Niemożliwość świadczenia może
istnieć już w chwili zawarcia umowy - mówimy wówczas o tzw. niemożliwości pierwotnej -
uprzedniej,
początkowej. [...] Owa niemożliwość musi mieć nadto charakter trwały
(nieprzemijający), który ma miejsce, jeśli wedle rozsądnych ludzkich oczekiwań
świadczenie nie stanie się możliwe w niedalekiej przyszłości, przy czym czasokres, jaki
należy brać pod uwagę zależał będzie od rodzaju świadczenia i celu zobowiązania.”
• „Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2009 r., II CSK 611/08, LEX nr 527123:
„Artykuł 387 § 1 k.c. reguluje tzw. niemożliwość pierwotną świadczenia, a więc
niemożliwość istniejącą w chwili zawarcia umowy. Jest to niemożliwość obiektywna, która
polega na tym,
że nie tylko konkretny dłużnik, ale również żadna inna osoba nie może
spełnić świadczenia.”
Zdaniem Odwołującego, że świadczenie opisane jako przedmiot umowy są w stanie
wykonać oferenci, którzy złożyli oferty w postępowaniu. Świadczenie skonkretyzowane w
d
okumentacji przetargowej oraz umowie może wykonać podmiot nie będący ITWL. Żaden
przepis prawa nie daje podstawy do stwierdzenia nieważności umowy w przypadku, gdy jest
ona niezgodna
z inną umową cywilnoprawną, nawet zawartą w reżimie ustawy Prawo
zamówień publicznych. Świadczeniem Wykonawcy jest wykonanie prób odbiorczych
urządzeń do ciągłego pomiaru współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych
(testerów tarcia) zgodnie z Programem prób odbiorczych urządzeń do ciągłej oceny
współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych typu CSR, które to są
dostarczane w ramach umowy nr 101/3RBlLog/26/2021.
Program prób odbiorczych nie
wymaga, aby wykonawcą prób odbiorczych była jednostka naukowo – badawcza
posiadająca akredytacje PCA, gdyż są to właściwości podmiotowe a nie przedmiotowe
zamówienia. Brak jest uzasadnienia użytkowego dla zawężania kręgu wykonawców
zdolnych do wykonania zamówienia poprzez stawianie wymogu przeprowadzenia prób
odbiorowych tylko przez jednostkę naukowo – badawczej o profilu lotniczym posiadającej
akredytację PCA. Podał, że Wykonawca zdolny do wykonania zamówienia to wykonawca
posiadający odpowiednie urządzenie oraz personel przeszkolony przez producenta
u
rządzenia. Z tych względów brak postawienia w postępowaniu warunku co do tego aby
wykonawca był jednostką naukowo-badawczą i aby posiadała akredytację PCA nie stanowi
wady
postępowania.
Zgodnie z art. 255 pkt. 6 ustawy Pzp
Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli: postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Z uwagi na fakt, że Zamawiający nie odnosi się do żadnych wypadków
wskazanych w art. 454 Pzp ani 455 Pzp, uzasadnienie decyzji powinno
być szczególnie
uzasadnione poprzez wykazanie wady post
ępowania, a więc naruszenia przepisów PZP na
tyle istotnych aby sk
utkowało unieważnieniem umowy. Unieważnienie umowy jest
czynno
ścią prowadzącą do stwierdzenia jej nieważności, zaś nieważność musi wynikać z
konkretnych przepisów prawa. Przytoczony przez Zamawiającego przepis nieważności
czynności z powodu obiektywnej niemożliwości świadczenia nie może mieć zastosowania w
opisanym s
tanie faktycznym. Wykonawca jest w stanie wykonać świadczenie zgodnie z
umową i Specyfikacją Techniczną, gdyż dysponuje odpowiednim sprzętem i kwalifikacjami,
które były weryfikowane w toku postępowania.
W odpowiedzi na odwołanie (pismo z dnia 16/11/2021) Zamawiający wniósł o
oddalenie odwołania i wskazał na następujące okoliczności:
…)
W pierwszej kolejności należy wskazać, że w wyniku udzielenia zamówienia publicznego
dnia 12.04.2021 r. Zamawiający zawarł umowę nr 101/3RBLog/26/2021. Wykonawcą tej
umowy jest konsorcjum: D. Sp. z o.o. oraz D. W.
prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą „HAX” D. W.. Przedmiotem umowy jest zaś dostawa w latach 2021-2022 urządzeń do
ciągłego pomiary współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych (testerów
tarcia).
W tym miejscu należy wyjaśnić specyfikę urządzeń do pomiaru współczynnika tarcia
sztucznych nawierzchni lotniskow
ych, a więc urządzeń bardzo skomplikowanych, od których
wymaga się, by przedstawiane przez nie wyniki pomiarów (badań) były dokładne,
precy
zyjne i odpowiednio skorelowane. Jest to niezwykle istotne, bowiem od wyników tych
bada
ń uzależnione będzie to, czy na pasie startowym będą mogły bezpiecznie lądować
samoloty, z F-16 i F-35 na czele. Tylko bowiem odpowi
edni współczynnik szorstkości (tarcia)
nawierzchni pasa startowego pozwoli na bezpieczne wyhamowanie samolotu. Badania
szorstko
ści wykonywane są regularnie i wielokrotnie, nawet w ciągu jednego dnia — na
przykład po opadach deszczu, deszczu ze śniegiem, po wykonanym odśnieżaniu pasa
startoweg
o, lub nawet gdy zażąda tego pilot bezpośrednio przed planowanym lądowaniem
samolotu. Szors
tkość pasa może bowiem zmienić się wielokrotnie z powodu warunków
atmosferycznych,
czy też większej liczby lądowań. Wykonanie błędnego pomiaru może
spowodować, że pilot lądującego samolotu może błędnie dobrać prędkość lądowania, kąt
zniżania, a także miejsce przyziemienia, co może doprowadzić do katastrofy lotniczej.
Z powyższych przyczyn badania szorstkości muszą być każdorazowo wykonywane
zgodnie z restrykcyjnymi
wymaganiami ICAO (Załącznik nr 14 do Konwencji
Międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym).
5. Z
tych względów w umowie nr 101/3RBLog/26/2021 wymagano, by dostarczone
urządzenie było m. in. skorelowane do urządzeń ASFT (SFT), wyszczególnionych w Normie
Obronnej NO-17-
A510. W umowie tej wskazano także na szczegółowy tryb odbioru
dostarczanego sprzętu.
Przechodząc do bardziej szczegółowych kwestii technicznych należy wyjaśnić istotę
zagadnienia współczynnika tarcia i jego wpływu na wojskowe statki powietrzne. Ocena
współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych jest jednym z kluczowych
obsz
arów problematyki utrzymania bezpieczeństwa operacji lotniczych (startów i lądowań)
wykonywanych na lotnisku. Rozwijała się ona wraz z rozwojem lotnictwa — statków
powietrznych i pojawieniem nawierzchni lotniskowych
wykonanych z materiałów sztucznych
betonu cementowego i betonu asfaltowego.
Wyposażenie polskich Sił Powietrznych w samoloty wielozadaniowe F16 (a w nieodległej
przy
szłości także w samoloty F-35), spowodowało jakościową zmianę w tym obszarze w
stosunku do obowiązujących wcześniej uregulowań. Lotniska bazowania tych samolotów
zostały wyposażone w testery do ciągłego pomiaru współczynników tarcia. Były to
urządzenia produkcji szwedzkiej firmy ASFT. Jednocześnie rozpoczął się proces ustalania
standardów w celu wdrożenia do stosowania na szeroką skalę w polskim lotnictwie
wojskowym. Proces ten odbywał/odbywa się przy współudziale Instytutu Technicznego
Wojsk Lotniczych w W
arszawie. Wynikiem tych prac było opracowanie Normy Obronnej NO-
17-A501 :2015 oraz wytycznych o kontrolach okresowych tester
ów tarcia, a także wdrożenie
standardu ASFT (opona T52
0 z ciśnieniem roboczym 700 kpa), jako obowiązującego w SZ
RP Jednocześnie należy stwierdzić, że standard ten obowiązuje także na zdecydowanej
większości lotnisk cywilnych w Polsce.
8. Opisane
powyżej przedsięwzięcia wynikają z charakterystyk eksploatacyjnych samolotów
F-
16. Samolot ten nie posiada żadnych zdolności, w przeciwieństwie do samolotów produkcji
rosyjskiej (SU-22, MiG-
29), do operowania na nawierzchniach naturalnych (czyli poza drogą
startow
ą oraz drogami kołowania wykonanymi z betonu cementowego lub asfaltowego).
Samoloty lot
nictwa taktycznego większości państw w tym F-16, mogą kołować (poruszać się)
tyl
ko i wyłącznie po nawierzchni sztucznej (utwardzonej). Opuszczenie takiej nawierzchni i
wyko
łowanie na nawierzchnie naturalną podczas np. wydłużonego dobiegu lub przerwanego
star
tu, może wiązać się ze zniszczeniem samolotu i bezpośrednim zagrożeniem życia dla
jego załogi. W przypadku samolotów F-16, jego konstrukcja ulega destrukcji najczęściej w
okolicach kabiny pilota.
Dlatego też, w przypadku wystąpienia zagrożenia wykołowania poza
granice drogi startowej, obowiązujące procedury przewidują opuszczenie kabiny przez pilota
(jego katapultowanie). W konsekwencji samolot kołując bez kontroli ulega bardzo
poważnemu uszkodzeniu, a najczęściej zniszczeniu,
Zagrożenie wystąpienia wydłużonego dobiegu może się pojawić przy prawidłowo
przeprowadzonym lądowaniu i w pełni sprawnym samolocie, np. w niesprzyjających
warunkach atmosferycznych. Czynnością, którą w sposób stały wykonuje się więc na
lotniskach
jest ocena stanu nawierzchni pod kątem ich właściwości przeciwpoślizgowych
oce
na szorstkości z wykorzystaniem urządzeń do jej ciągłego pomiaru (ang. CFME).
Pozwala to na ujawnienie jej niewystarczających właściwości przeciwpoślizgowych i podjęcie
działań zaradczych, np. skierowanie samolotu na inne lotnisko, lub przyjęcie odpowiedniej
procedury lądowania (dobiegu). Stosuje się również inne rozwiązania mające na celu
zmniejszenie prawdopodobieństwa wykołowania samolotu poza granice drogi startowej, np.
wydłużenie drogi startowej lub zwiększenie szorstkości jej nawierzchni czy też polepszenie
jej odwodnienia powierzchniowego (ryftowanie czyli rowkowanie, spadek dwustronny).
Przykładowo: zagrożenia związane z możliwością wykołowania poza granice drogi startowej
samolotów F-16 — również sojuszniczych — na lotnisku w Łasku ze względu na
ni
ewystarczającą szorstkość nawierzchni drogi startowej (głównie podczas opadów
atmosferycznych) były powodem jej wydłużenia 0 500m, tj. do 3,0 km i wykonania w
technologii ryftowej, w celu poprawienia jej powierzchniowego odwodnienia
— ograniczenia
zjawiska aquaplaningu.
10. Warto zaznacz
yć, że na lotniskach Sił Zbrojnych RP z roku na rok odbywa się coraz
więcej ćwiczeń w ramach NATO z udziałem wojsk sojuszniczych oraz samolotów bojowych
najnowszej generacji, gdzie służby operacyjne danego lotniska muszą każdorazowo na
żądanie pilota odbywającego loty szkoleniowe lub bojowe przeprowadzić pomiar
współczynnika tarcia Błędne wskazanie lub niemożliwość podania takiego pomiaru skutkuje
w
ygenerowaniem międzynarodowego meldunku NOTAM i skierowaniem samolotu na inne
lotnisko z uwagi na brak możliwości bezpiecznego wykonania operacji lądowania statku
powietrznego.
Powyższe uwagi zyskały na znaczeniu szczególnie z uwagi na stale rosnące napięcie w
sytuacji międzynarodowej w związku z dynamicznie rozwijającą się sytuacją na granicy
polsko białoruskiej. Prawidłowe i bardzo precyzyjne działanie dostarczanych testerów
współczynnika tarcia może mieć krytyczne znacznie dla bezpieczeństwa lotów zarówno
szkoleniowych, jak też potencjalnie — bojowych.
Z powyższych przyczyn istotne jest, by dostarczane urządzenia były skorelowane,
Korelacja jest to związek pomiędzy dwoma zależnościami. Każdy typ testera tarcia wykonuje
pom
iary we właściwej dla konkretnego typu skali. Zależność pomiędzy skalami pomiarowymi
dwóch typów testerów tarcia będzie więc zależnością, która je łączy i która jest korelacją
Wymóg posiadania przez przedmiot umowy nr 101/3RBLog/26/2021 tj. tester korelacji do
urządzeń typu ASFT oraz standardu SFT wynika z obowiązującego w Siłach Zbrojnych RP
standardu
13. Z
powyższych kwestii wyłania się wysoka istotność prawidłowego wykonania badań,
które są przedmiotem niniejszego postępowania. Ich błędne wykonanie może skutkować
dopuszczeniem
do użytkowania urządzeń wskazujących błędne wyniki prowadzonych
pomiarów tarcia.
Z powodu dużej istotności niezawodnej i bardzo precyzyjnej pracy urządzeń, których
dostawa ujęta została w umowie nr 101/3RBLog/26/2021, Zamawiający w tej umowie określił
precyzyjne wymogi dotyczące odbioru w/w urządzeń.
15. Zgodnie z zawartym dnia 24.06.2021 r. Aneksem nr 1 do Umowy nr
101/3RBLog/26/2021,
Strony doprecyzowały, że pod pojęciem „Instytucja realizująca próby
odbiorcze” określona jest „jednostka naukowo-badawcza o profilu lotniczym posiadająca
akredytację PCA, z którą Zamawiający zawrze odrębną umowę na przeprowadzenie prób
odbiorczych przedmiotu umowy". Z kolei w
§ 8c ust 1 przedmiotowej umowy dookreślono
zapi
s, zgodnie z którym „Wykonawca zobowiązany będzie umożliwić jednostce naukowo-
badawczej o profilu lotniczym wskazanej przez Zamawiającego, posiadającej akredytację
PCA,
przeprowadzenie prób odbiorczych przedmiotu umowy na zgodność z Wymaganiami
techniczno-
użytkowymi zawartymi w załączniku nr 1
16. Przewidziana w umowie nr 101/3RBLog/26/2021 procedura odbioru przedmiotu umowy
sprowadza się zatem do konieczności przeprowadzenia bardzo szczegółowych badań, które
potwierdzą (lub też nie potwierdzą) prawidłowość i precyzyjność działania dostarczanych
testerów tarcia. Ich przeprowadzenie wymaga wiedzy technicznej, doświadczenia oraz
kwalifikacji popartych posiadaniem stosownej akredytacji PCA
Odwołujący w treści odwołania stwierdza, że: „oferenci są w stanie wykonać
świadczenie”. Zamawiający wskazuje, że wada postępowania implikuje brak możliwości
jednoznacznego weryfikowania tych twierdzeń, a to nawet w oderwaniu od zapisów umowy
nr 101/3RBLog
/26/2021 Należy podkreślić, że w postępowaniu Zamawiający postawił
wymóg posiadania doświadczenia. Odwołujący, polegając na doświadczeniu podmiotu
trzeciego, złożył zaś dokumenty, z których wynika, że dysponuje doświadczeniem w zakresie
wykonywania usług polegających na kontroli stanu technicznego i właściwego działania
urządzeń do oceny szorstkości sztucznych nawierzchni lotniskowych eksploatowanych na
lotniskach cywilnych lub wojskowych, wobec wykonania takiej usługi na kwotę 123,00 zł
brutto.
Chociaż więc na obecnym etapie dokumenty te nie zostały jeszcze przez
Zamawiającego ocenione, to już ich wstępna analiza wskazuje na bardzo poważne
wątpliwości co do tego, czy przedstawione referencje dla podmiotu trzeciego nie są jedynie
pozorne, w szczególności mając na uwadze cenę ofert w niniejszym postępowaniu, tj.
odpowiednio dla Wykonawców: 42 066,OO zł i 276 750,00 zł.
W toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, na skutek którego zawarta
została umowa nr 101/3RBLog/26/2021, nie wpłynęło żadne odwołanie na treść zapisów
SWZ. W szczególności żaden wykonawca nie kwestionował zapisów projektu umowy, który
zakładał, że „Wykonawca odpowiedzialny jest za przeprowadzenie prób odbiorczych zgodnie
z Programem prób odbiorczych, natomiast ITWL Warszawa, na zlecenie Zamawiającego,
jako jednostka naukowo badawcza o profilu lotniczym, posiadająca akredytację PCA, będzie
odpowiedzialny za nadzorowanie prób pod kątem poprawności i weryfikacji uzyskanych
wyników”. W projekcie umowy wskazano także, że „Po zakończeniu wszystkich pomiarów i
ocen opisanych w programie prób odbiorczych ITWL Warszawa sporządzi Sprawozdanie z
przeprowadzenia prób odbiorczych testerów tarcia dostarczonych w roku na podstawie
umowy nr z dnia
19. Jak wskazano p
owyżej, treść zapisów § 8c umowy nr 101/3RBLog/26/2021 została
zmodyfikowana w taki sposób, by możliwe było wyłonienie innej* niż tylko ITWL Warszawa,
jednostki naukowo
— badawczej o profilu lotniczym posiadającej akredytację PCA która
mogłaby wykonać przedmiotowe próby odbiorcze. Dopiero na skutek takiej zmiany zapisów
umowy 101/3RBLog/26/2021 możliwe stało się wszczęcie przedmiotowego postępowania,
na takich warunkach, które nie utrudniałyby zachowania uczciwej konkurencji.
20. W umowie nr 101/3RBLog/26/2
021 wskazano pojęcie „akredytacji PCA” należy zatem
wyjaśnić na czym polega proces przyznawania takiej akredytacji, Jak wskazuje Polskie
Centrum Akredytacji (PCA), „zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17000:2006 akredytacja to
"atestacja przez stronę trzecią, dotycząca jednostki oceniającej zgodność, służąca
formalnemu wykazaniu jej kompetencji do wykonywania określonych zadań w zakresie
oceny zgodności".
Akredytację należy zatem rozumieć jako formalne uznanie przez upoważnioną jednostkę
kompetencji organiza
cji działających w obszarze oceny zgodności, czyli jednostek
certyfikujących, inspekcyjnych lub laboratoriów, do wykonywania określonych czynności.
Upoważnienie jednostki akredytującej jest zwykle uzyskiwane od rządu.
Akredytacja służy budowaniu i umacnianiu zaufania do wyników wzorcowań, badań i
inspekcji, certyfikowanych wyrobów i usług, kwalifikacji certyfikowanych osób oraz
certyfikowanych systemów zarządzania.
Międzynarodowe normy i wytyczne określają wymagania akredytacyjne zarówno dla
jednoste
k akredytujących, jak i dla podlegających akredytacji jednostek oceniających
zgodność, Uzyskanie akredytacji oznacza, że akredytowane podmioty zostały ocenione
według tych norm i wytycznych.
Polskie Centrum Akredytacji (PCA) prowadzi działalność na podstawie ustawy z dnia
.2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (tj. Dz.U. z 2021 r., poz. 514).
PCA jest krajową jednostką akredytującą} upoważnioną do akredytacji jednostek
oceniających zgodność, posiada status państwowej osoby prawnej i jest nadzorowane przez
min
istra właściwego do spraw gospodarki.
PCA działa zgodnie z wymaganiami określonymi w ustawie o systemach oceny
zgodności i nadzoru rynku, w rozporządzeniu (WE) 765/2008 normie PN-EN ISO/IEC 17011
'2017 Ocena zgodności. Wymagania dla jednostek akredytujących prowadzących
akredytację jednostek oceniających zgodność oraz zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi
z zawartych wielostronnych porozumień EA MLA, ILAC MRA, IAF MLA. W zakresie
akredytacji weryfikatorów EMAS, PCA działa zgodnie z wymaganiami określonymi w
rozporządzeniu nr 1221/2009 oraz wytycznymi Forum of Accreditation and Licencing Bodies
(FALB).
System akredytacji prowadzony przez PCA jest dostępny dla wszystkich jednostek
oceniających zgodność, niezależnie od ich wielkości, przynależności do jakiejkolwiek
organizacji lub grupy. Akredytacja nie jest również uwarunkowana liczbą już akredytowanych
jednostek oceniających zgodność.
Akredytowane jednostki oceniające zgodność są uprawnione do stosowania symboli
akredyta
cji. Właścicielem symboli akredytacji jest Polskie Centrum Akredytacji. Wzory
symboli akredytacji oraz zasady ich stosowania zost
ały przedstawione w dokumencie DA-02.
Symbole akredytacji są wydawane przez PCA, w celu posługiwania się nimi przez
akredytowane podmioty dla wykazania statusu posiadanej akredytacji. Symbol akredytacji
PCA informuje, że kompetencje akredytowanego podmiotu zostały potwierdzone przez PCA
PCA wymaga od jednostek oceniających zgodność stosowania symboli akredytacji,
ponieważ stanowią one narzędzie służące tworzeniu atmosfery zaufania do ich działalności,
zarówno w obszarze regulowanym, jak i dobrowolnym.
Zawarcie umowy w wyniku udzielenia zamówienia w przedmiotowym postępowaniu
doprowadziłoby do sytuacji w której umowa zostałaby udzielona wykonawcy co do którego
nie można weryfikować czy spełnia przesłanki określone w powiązanej umowie nr
101/3RBLog/26/
2021 Nie istniałaby zatem możliwość zweryfikowania, czy tak wyłoniony
wykonawca spełniałby wymogi uznania go za jednostkę naukowobadawczą o profilu
lotnic
zym wskazanej przez Zamawiającego, posiadającą akredytację PCA Z kolei brak
możliwości takiego ustalenia, skutkuje uniemożliwieniem dokonania odbioru przedmiotu
umowy nr 101/3RBLog/26/2021, bowiem w umowie tej określono ścisłe warunki procedury
odbioru, w
tym także w zakresie podmiotu wykonującego badania,
W tym miejscu należy nadmienić, że umowa nr 101/3RBLog/26/2021 została zawarta w
ramach procedur wynikających z ustawy Prawo zamówień publicznych i z tych przyczyn jej
treść nie może ulegać zmianie, poza przypadkami wskazanymi w przepisach. Dodatkowo
zaś,
ewentualna
zmiana
umowy
wymaga
zgody
Wykonawcy
umowy
nr
101/3RBLog/26/2021.
Samo pojęcie "niemożliwości świadczenia" nie ma definicji legalnej. Wobec braku
definicji ust
awowej analiza tego pojęcia musi zawierać odniesienie do ich znaczenia
funkcjonującego w języku powszechnym. Termin "niemożliwy" oznacza "nie dający się
urzeczywistnić" (zob. też Z. Gawlik, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 1, 2010, s. 624; K.
Kruczalak
ș Skutki niemożliwości świadczenia, s. 11; B. Lewaszkiewicz-Petrykowska,
Niemożliwość świadczenia, s. 77). Również przyczyny niemożliwości mogą mieć rozmaity
charakter, a ich związek z przyczynami odpowiedzialności dłużnika ma bezpośrednie
znaczenie prawne (Art. 387 KC T. Il red. Gutowski 2019, wyd. 2).
Z tych względów należy uznać, że niemożliwością świadczenia w rozumieniu art. 387 § 1
kc jest także taka sytuacja, w której Wykonawca umowy zawartej w trybie ustawy pzp nie
może jej świadczyć z przyczyn, uzasadnionych uprzednio zawartą umową, także zawartą w
trybie ustawy pzp, z którą to przedmiotowe postępowanie jest ściśle związane. W
przedmiotowym postępowaniu, z powodu przyczyn tkwiących w niemożliwym do usunięcia
błędzie, Zamawiający, w oparciu o przepisy ustawy pzp, nie jest w stanie zweryfikować czy
Wykonawca, z którym miałaby zostać zawarta umowa, spełnia przesłanki określone w
umowie nr 101/3RBLog/26/2021. To z kolei sprawi, że Wykonawca taki, jako
niezweryfikowany, nie zostanie dopuszczony do uczestnictwa w sformalizowanej procedurze
odbioru przedmiotu umowy 101/3RBLog/26/2021. Zatem świadczenie Wykonawcy
potencjalnie wybr
anego w przedmiotowym postępowaniu (niezależnie od tego który z
Wykonawców zostałby wybrany), byłoby niemożliwe do zrealizowania. Niemożliwość ta
dotyczy
każdego podmiotu, zarówno Wykonawców, którzy złożyli oferty, w tym
Odwołującego, jak i innych} potencjalnych wykonawców.
33. W tym miejscu
należy także nadmienić, że zgodnie z art. 387 § 2 kc Strona, która w
chwili zawarcia umow
y wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie
wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to,
że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia.
Izb
a ustaliła i zważyła co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu. Izba uznała, że w okolicznościach tej sprawy,
uzasadnione było zastosowanie art. 255 pkt 6 ustawy Pzp jako podstawy unieważnienia
postępowania, którego przedmiotem jest „Wykonanie usługi przeprowadzenia w latach 2021-
2022 prób odbiorczych testerów tarcia”.
Zamawiający - 3 Regionalna Baza Logistyczna w zawiadomieniu o unieważnieniu
postępowania na podstawie art. 255 pkt 6 ustawy Pzp w uzasadnieniu faktycznym decyzji
podał:
…) przedmiotem niniejszego postępowania jest wykonanie usługi przeprowadzenia
w latach 2021-
2022 prób odbiorczych testerów tarcia. Usługa ta winna zostać
przeprowadzona zgodnie z Programem prób odbiorczych urządzeń do ciągłej oceny
współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych typu CSR, które to są
dostarczane w ramach umowy nr 101/3RBLog/26/2021 z dnia 12.04.2021 r. zawartej w
postępowaniu pn. „Dostawa w latach 2021-2022 urządzeń do ciągłego pomiaru
współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych (testerów tarcia) ". Oba te
postępowania są ze sobą współzależne.
Zgodnie z treścią § 1 ust. 26 ww. umowy (w brzmieniu nadanym aneksem do umowy)
„Instytucją realizującą próby odbiorcze winna być jednostka naukowo-badawcza o profilu
lotniczym posiadająca akredytację PCA (Polskiego Centrum Akredytacji), z którą
Zamawiaj
ący zawrze odrębną umowę na przeprowadzenie prób odbiorczych przedmiotu
zamówienia”. Powyższy wymóg został również zawarty w § 8c Odbiór umowy w którym to w
ust. 1
zawarto, że „Wykonawca zobowiązany będzie umożliwić jednostce naukowo-
badawczej o profilu lo
tniczym wskazanej przez zamawiającego, posiadającej akredytację
PCA, pr
zeprowadzenie prób odbiorczych...” . Również w ust. 3 tegoż paragrafu podkreślono,
iż…”Próby odbiorcze przeprowadzi instytucja, o której mowa w § 1 ust. 26, wyłoniona przez
Zamawianego
na podstawie odrębnego postępowania, jako jednostka naukowo-badawcza o
p
rofilu lotniczym, posiadająca akredytację PCA”.
Powyższy istotny wymóg zawarty w umowie nr 101/3RBLog/26/2021 z dnia
12.04.2021 r. nie znalazł odzwierciedlenia w dokumentach zamówienia w przedmiotowym
postępowaniu. Na obecnym etapie prowadzonego postępowania Zamawiający nie ma
możliwości wprowadzenia wskazanego wymogu dotyczącego instytucji przeprowadzającej
próby odbiorcze. Tym samym niniejsze postępowanie obarczone jest niemożliwą do
usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego. Skoro zgodnie z treścią umowy nr 101/3RBLog/26/2021
wykonawca ma umożliwić przeprowadzenie prób odbiorczych jedynie przez jednostkę
naukowo-badaw
czą o profilu lotniczym, posiadającą akredytację PCA, w przypadku
dokonan
ia w niniejszym postępowaniu wyboru oferty najkorzystniejszej złożonej przez
wykonawcę, który takiej akredytacji nie posiada, zawarta umowa, stałaby się umową o
świadczenie niemożliwe, która to zgodnie z art. 387 § 1 Kodeksu cywilnego jest nieważna.
W związku z powyższym postępowanie podlega unieważnieniu na podstawie art. 255
pkt 6 ustawy Pzp, gdyż obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą
zawarcie niepo
dlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego”.
Powołane w decyzji okoliczności potwierdza dokumentacja tego postępowania, w tym
powołana umowa nr 101/3RBLog/26/2021 z dnia 12.04.2021 r. oraz Aneks nr 1 z dnia
26.06.2021 r. zawarty do tej umowy.
T
ak jak wskazał Zamawiający w decyzji o unieważnieniu postępowania oraz w
odpowiedzi na odwołanie, specyfika bardzo skomplikowanych urządzeń do pomiaru
współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych, których zadaniem jest
przedstawienie
dokładnych, precyzyjnych i odpowiednio skorelowanych wyników pomiarów
(badań) wymaga, aby próby odbiorcze testerów tarcia każdorazowo były wykonywane
zgodnie z restrykcyjnymi
wymaganiami ICAO (Załącznik nr 14 do Konwencji
Międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym). Stąd w umowie nr 101/3RBLog/26/2021
wymagano, by dostarczone urządzenie było m. in. skorelowane do urządzeń ASFT (SFT),
wyszczególnionych w Normie Obronnej NO-17-A510. W umowie tej wskazano także na
szczegółowy tryb odbioru dostarczanego sprzętu.
Zgodnie z Aneksem nr 1 do tej Umowy,
Strony doprecyzowały, pojęcie „Instytucja realizująca
próby odbiorcze”, która została określona jako „jednostka naukowo-badawcza o profilu
lotniczym posiadająca akredytację PCA, z którą Zamawiający zawrze odrębną umowę na
przeprowadzenie
prób odbiorczych przedmiotu umowy". Z kolei w § 8c ust 1 przedmiotowej
U
mowy dookreślono wymaganie, zgodnie z którym „Wykonawca zobowiązany będzie
umożliwić jednostce naukowo-badawczej o profilu lotniczym wskazanej przez
Zamawia
jącego, posiadającej akredytację PCA, przeprowadzenie prób odbiorczych
przedmiotu umowy na zgodność z Wymaganiami techniczno-użytkowymi zawartymi w
załączniku nr 1”. Przewidziana w Umowie procedura odbioru przedmiotu umowy sprowadza
się zatem do konieczności przeprowadzenia bardzo szczegółowych badań, które potwierdzą
(lub też nie potwierdzą) prawidłowość i precyzyjność działania dostarczanych testerów tarcia.
Ich przeprowadzenie wymaga wiedzy technicznej, doświadczenia oraz kwalifikacji popartych
posiadaniem stosownej akredytacji PCA.
Zam
awiający wykazał, że treść § 8c umowy nr 101/3RBLog/26/2021 została
zmodyfikowana w taki sposób, aby możliwe było wyłonienie innej niż tylko ITWL Warszawa,
jednostki naukowo
— badawczej o profilu lotniczym posiadającej akredytację PCA, która
mogłaby wykonać przedmiotowe próby odbiorcze. Ta zmiana Umowy z 24.06.2021 r. i
sza
cowana wartość usługi powodowała, że w dniu 2.09.2021 r. Zamawiający wszczął
przedmiotowe
postępowanie. W warunkach przedmiotowego postępowania nawiązuje m.in.
w rozdziale III SWZ do Umowy nr 101/3RBLog/26/2021
podając w ust.1 i 2:
„1. Przedmiotem zamówienia jest wykonanie usługi przeprowadzenia w latach 2021-2022
prób odbiorczych testerów tarcia zgodnie z Programem prób odbiorczych urządzeń do
ciągłej oceny współczynnika tarcia sztucznych nawierzchni lotniskowych typu CSR
(załącznik nr 5 do SWZ), dostarczanych do Sił Zbrojnych w ramach umowy nr
101/3RBLog/26/2021 z dnia 12.04.2021 r. tj.: - 11 egzemplarzy w roku 2021; - 4
egzemplarze w roku 2022.
Szczegółowy zakres przedmiotu zamówienia zawarty jest w załączniku nr 3 do SWZ —
Projektowane postanowienia umowy
”.
W Umowie nr 101/3RBLog/26/2021 wskazano na
wymaganą od wykonawcy „akredytację
PCA”, jednakże tego wymagania nie przeniesiono do warunków tego postępowania. Tym
samym
należało się zgodzić z Zamawiającym, że zawarcie umowy w wyniku udzielenia
zamówienia w przedmiotowym postępowaniu doprowadziłoby do sytuacji w której umowa w
przedmiotowym postępowaniu zostałaby udzielona wykonawcy co do którego nie można
byłoby zweryfikować czy spełnia przesłanki określone w powiązanej Umowie nr
101/3RBLog/26/2021.
Nie istniałaby zatem możliwość zweryfikowania, czy tak wyłoniony
wykonawca spełniałby wymogi uznania go za jednostkę naukowo-badawczą o profilu
lotniczym
, posiadającą akredytację PCA. Z kolei brak możliwości takiego ustalenia,
skutk
owałby
uniemożliwieniem
dokonania
odbioru
przedmiotu
Umowy
nr
101/3RBLog/26/2021, bowiem w umowie tej określono ścisłe warunki procedury odbioru, w
tym także w zakresie podmiotu wykonującego badania.
Niewątpliwie pojęcie "niemożliwości świadczenia" nie ma definicji legalnej w
przepisach kodeksu cywilnego. Przyczyny niem
ożliwości – jak wskazano w doktrynie w
zakresie art.
387 § 1 powołanej przez Zamawiającego w odpowiedzi na odwołanie - mogą
mieć zatem rozmaity charakter, a ich związek z przyczynami odpowiedzialności dłużnika ma
bezpośrednie znaczenie prawne. Z tych też względów – tak jak wskazał Zamawiający -
należało uznać, że niemożliwością świadczenia w rozumieniu art. 387 § 1 kc jest także taka
s
ytuacja, w której wykonawca umowy zawartej w trybie ustawy Pzp nie może jej świadczyć z
przyczyn,
uzasadnionych uprzednio zawartą umową, także zawartą w trybie ustawy Pzp, z
którą to przedmiotowe postępowanie jest ściśle związane. W przedmiotowym postępowaniu,
z powodu przyczyn tkwiących w niemożliwym do usunięcia błędzie, Zamawiający, w oparciu
o przepisy ustawy P
zp, nie jest w stanie zweryfikować czy wykonawca, z którym miałaby
zostać zawarta umowa, spełnia przesłanki określone w umowie nr 101/3RBLog/26/2021. To
z kolei sprawi, że wykonawca taki, jako niezweryfikowany, nie mógłby zostać dopuszczony
do
uczestnictwa
w
sformalizowanej
procedurze
odbioru
przedmiotu
umowy
101/3RBLog/26/2021. Zatem świadczenie wykonawcy potencjalnie wybranego w
przedmiotowym pos
tępowaniu (niezależnie od tego który z wykonawców zostałby wybrany),
byłoby niemożliwe do zrealizowania. Niemożliwość ta dotyczy każdego podmiotu, zarówno
w
ykonawców, którzy złożyli oferty, w tym Odwołującego, jak i innych potencjalnych
wykonawców.
Wobec
powyższych ustaleń Izba uznała, że także nie podlega uwzględnieniu zarzut
d
otyczący naruszenia art. 387 § 1 kc z uwagi na ustalenie, że wykonawca w warunkach
uniewa
żnionego postępowania nie mógłby być zweryfikowany w oparciu o wymagania
umowy 101/3RBLog/26/2021, a w konsekwencji
umowa podlegająca zawarciu w
unieważnionym postępowaniu byłaby umową nieważną z uwagi na obiektywną niemożliwość
świadczenia według kryteriów wskazanych w powołanej umowie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 557 i 575 ustawy Pzp oraz rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz. U. z
2020r. poz. 2437)
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
………………………………………