Sygn. akt KIO 3309/20
WYROK
z dnia 11 stycznia 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Magdalena Grabarczyk
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 stycznia 2021 r. w Warszawie odwo
łania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 14 grudnia 2020 r. przez wykonawcę Strabag
Sp. z o.o. w Pruszkowie
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gminę
Jeziorany w Jezioranach
orzeka:
1. oddala
odwołanie;
2. kosztami postępowania obciąża Strabag Sp. z o.o. w Pruszkowie i zalicza w poczet
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20.000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy
złotych zero groszy) uiszczoną przez Strabag Sp. z o.o. w Pruszkowie tytułem wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.) oraz art. 580 ust. 1 ustawy z dnia 11
września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.) w
związku z art. 92 ust.1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Przepisy wprowadzające ustawę -
Prawo zamówień publicznych (Dz.U z 2019 r. poz. 2020) na niniejszy wyrok - w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………
Sygn. akt KIO 3309/20
Uzasadnienie
Zamawiający – Gmina Jeziorany w Jezioranach – prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1843 ze zm.), dalej jako: „ustawa” lub „Pzp”, postępowanie
o udzielenie zamówienia, którego przedmiotem jest budowa obwodnicy miasta Jeziorany ze
ścieżką pieszo-jezdną. Ogłoszenie o zamówieniu opublikowane zostało w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej 11 września 2020 r. pod numerem 424377-2020. Wartość
zamówienia jest większa niż kwota wskazana w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust.
8 Pzp.
Zamawiający wykluczył z postępowania Strabag Sp. z o.o. w Pruszkowie i wybrał jako
najkorzystniejszą ofertę złożoną przez D. W. prowadzącego działalność gospodarcza pod
firmą NETSERVICE D. W. w Tłokowie. 16 grudnia 2020 r. Strabag Sp. z o.o. wniósł
odwołanie. Zachowany został termin ustawowy i obowiązek przekazania zamawiającemu
kopii odwołania.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
art. 24 ust. 1 pkt 17 i art. 24 ust 4 ustawy przez niezasadne uznanie, że odwołujący w
wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd
zamawiającego mogące mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego przez
oświadczenie w ofercie, jak wskazał zamawiający w uzasadnieniu informacji o
wykluczeniu
„(...) o zatrudnieniu 10 osób w kryterium aspekty społeczne” co
uzasadnia jego wykluczenie, a w konsekwencji uznanie oferty za odrzuconą, gdy
tymczasem informacja ta jest prawdziwa i zgodnie z deklaracją wykonawcy złożoną w
ofercie przy realizacji zamówienia znajdzie zatrudnienie 10 osób wskazanych w
ofercie;
2. art. 91 ustawy przez dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty D. W.
prowadzącego działalność gospodarcza pod firmą NETSERVICE D. W.
NETSERVICE D. W.
w Tłokowie, podczas gdy prawidłowa ocena oferta powinna
prowadzić do dokonania wyboru jako najkorzystniejszej oferty odwołującego;
art. 24aa ustawy przez niewłaściwe przeprowadzenie tzw. „procedury odwróconej”
przewidzianej w tym postępowaniu wyrażające się wykluczeniem odwołującego, w
sytuacji gdy z uzasadnienia decyzji o wykluczeniu wynika, że oferta odwołującego w
ocenie zamawiającego nie mogła być uznana za najkorzystniejszą, a tym samym
zamawiający nie mógł przejść do oceny podmiotowej wykonawcy, który ją złożył,
skutkującej jego wykluczeniem;
art. 7 ust. 1 i 3 ustawy przez naruszenie zasad uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, w wyniku uznania, że (i) odwołujący podał nieprawdę w
zakresie kryterium Aspekty społeczne na podstawie analizy ceny oferty odwołującego
w zakresie części dotyczącej utrzymania obwodnicy, podczas gdy wycena tej części
oferty odwołującego wyjaśniona w piśmie z 25 listopada 2020 r. była wyższa, niż
cena oferty uznanej za najkorzystniejszą 506.760,00 zł i wynosiła przed rabatem
7 zł.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu
unieważnienia wykluczenia odwołującego z postępowania, dokonania powtórnej oceny ofert i
dokonanie wyboru oferty odwołującego jako najkorzystniejszej.
Nie zgłoszono przystąpienia do postępowania odwoławczego.
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi z 5 stycznia 2020 r. wniósł o oddalenie
odwołania.
Izba ustaliła, że odwołanie nie podlega odrzuceniu i przeprowadziła rozprawę, podczas
której odwołujący podtrzymał dotychczasowe stanowiska. Zamawiający nie stawił się na
posiedzeniu i rozprawie, o czym poinformował w odpowiedzi na odwołanie.
Izba ustaliła, co następuje:
Zgodnie z pkt 3 pkt 1 i 2 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, dalej jako
„SIWZ”, oraz pkt II. 1.4 ogłoszenia o zamówieniu przedmiotem zamówienia jest budowa
obwodnicy miasta Jeziorany, jako drogi dwukierunkowej jednojezdniowej o długości 1.773 m i
nawierzchni z betonu asfaltowego wraz z ze ścieżką pieszo-rowerową oraz zjazdami na posesje.
W ramach budowy wykonane zosta
nie oświetlenie, monitoring na 4 rondach, likwidacja kolizji z
urządzeniami energetycznymi, urządzeniami teletechnicznymi i optotelekomunikacyjnymi oraz
budowa kanalizacji deszczowej. Po zakończeniu budowy wykonawca zobowiązany jest do
utrzymania drogi w o
kresie 12 miesięcy. W pkt 3.3. SIWZ zamawiający wskazał, że szczegółowy
opis przedmiotu zamówienia oraz zakres usług znajduje się w dokumentacji projektowej oraz
załączniku nr 7 do SIWZ.
W pkt 10 SIWZ zamawiający zamieścił informacje dotyczące zastosowania w
postępowaniu procedury odwróconej. W pkt 10.1 poinformował, że zgodnie z art. 24aa ust. 1
Pzp najpierw dokona oceny ofert, a następnie zbada, czy wykonawca, którego oferta została
oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w
postępowaniu. Zgodnie z pkt 10.2 SIWZ zamawiający przed udzieleniem zamówienia, wezwie
na podstawie art. 26 ust 1 Pzp wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do
złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż 10 dni, terminie aktualnych na dzień złożenia
dokumentów potwierdzających, że wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu i nie
podlega wykluczeniu w postępowaniu.
W pkt 19 SIWZ zamawiający opisał sposób obliczenia ceny oferty. Wskazał, że cena
oferty powinna obejmować wszystkie elementy wyszczególnione przy określeniu przedmiotu
zamówienia. Wycena robót i usług powinna opierać się na dokumentacji projektowej oraz
załączniku nr 7). Cena oferty musi zawierać wszystkie koszty niezbędne do zrealizowania
pełnego zakresu przedmiotu zamówienia, bez których nie można wykonać zamówienia.
W pkt 20 SIWZ zamawiający ustalił kryteria oceny ofert:
- cena brutto za utrzymanie obwodnicy - 30 pkt;
cena brutto za budowę obwodnicy - 25 pkt;
aspekty społeczne - zatrudnienie - 45 pkt.
Pkt 20.1
.2. opisuje ocenę ofert w kryterium Aspekty społeczne przez wskazanie, że
zatrudnienie obejmuje osoby będące członkami grup społecznie marginalizowanych, w
szczególności:
1) bezrobotnych w zakresie osób do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia,
po
siadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia;
2) osoby uzależnionej od alkoholu, która jest absolwentem/podopiecznym centrum/klubu
integracji społecznej w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o
zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 176);
W pkt 20.1.2.1.2. SIWZ zamawiający ustalił, że zatrudnienie osób zadeklarowanych
przez wykonawcę w ofercie w zakresie kryterium Aspekty społeczne ma nastąpić na podstawie
umowy o pracę w pełnym wymiarze z zakresem świadczenia pracy przy realizacji
przedmiotowego zamawiania. Zatrudnienie ma obejmować cały okres realizacji zamówienia.
W pkt 20.1.2.2
zamawiający określił, że punkty przyznawane będą przyznawane w
zależności od liczby wskazanych osób.
W przypadku wskazania w pkt A:
3 osób uzależnionych od alkoholu - 24 pkt;
2 osób uzależnionych od alkoholu - 12 pkt;
1 osoby uzależnionych od alkoholu - 6 pkt;
jeśli wykonawca nie zamierza zatrudnić osób uzależnionych od alkoholu - 0 pkt.
W przypadku wskazania w pkt B:
7 osób bezrobotnych do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia - 21 pkt;
6 osób bezrobotnych w do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia - 18 pkt;
5 osób bezrobotnych do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia - 15 pkt;
4 osób bezrobotnych do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia - 12 pkt;
3 osób bezrobotnych do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia - 9 pkt;
2 osób bezrobotnych do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia - 6 pkt;
1 osoby bezrobotnej do 30 roku życia oraz po ukończeniu 50 roku życia - 3 pkt.
jeśli wykonawca nie zamierza zatrudnić osób bezrobotnych do 30 roku życia oraz po
ukończeniu 50 roku życia - 0 pkt.
Zgodnie z pkt 20.2.1.2.2.1 -
3 SIWZ wykonawca może zaznaczyć maksymalnie po jednej z
opcji w wariancie w
A i B, jeżeli wykonawca zaznaczy więcej niż po jednej z opcji, oferta będzie
podlegała odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp. Brak wskazania wariantu oznacza,
że wykonawca nie zamierza zatrudnić żadnej osoby z grup społecznie marginalizowanych.
Zgodnie z pkt 20.2 i 20.4 po przyznaniu punktów w poszczególnych kryteriach nastąpi ich
zsumowanie, a oferta z największą liczbą punktów zostanie najwyżej oceniona.
Kryterium Aspekty społeczne było przedmiotem pytania z 21 września 2020 r., które
brzmiało:
„Co w przypadku zadeklarowania w ofercie zatrudnienia na stanowisku określonej liczby
osób bezrobotnych oraz uzależnionych od alkoholu przy braku chętnych takich osób do podjęcia
pracy? Czy zamawiający uzna za wystarczające zaświadczenie z Urzędu Pracy lub/oraz
centrum/klubu integracji społecznej o braku chętnych odpowiednich do podjęcia pracy?”. W
odpowiedzi zamawiający wyjaśnił, że zobowiązanie zawarte w ofercie w zakresie określonej
liczby osób bezrobotnych oraz uzależnionych od alkoholu, musi znaleźć odzwierciedlenie w
zatrudnieniu tych osób przy realizacji zamówienia, w całym okresie jego realizacji. Zamawiający
nie będzie uznawał zaświadczenia z Urzędu Pracy lub/oraz centrum/klubu integracji społecznej o
braku chętnych odpowiednich do podjęcia pracy w przypadku zadeklarowania przez wykonawcę
tych osób. Za brak zatrudnienia osoby wskazanej w ofercie zamawiający będzie naliczał kary
umowne co miesiąc, za każdą osobę zgodnie z § ust. 1 pkt 9 wzoru umowy.
Odwołujący złożył ofertę, w której za wykonanie robót budowlanych wskazał cenę
19.943.649,61 zł brutto, za utrzymanie obwodnicy cenę 0,01 zł brutto oraz zadeklarował
zatrudnienie 3 osób uzależnionych od alkoholu oraz 7 osób bezrobotnych w zakresie do 30 i od
50 roku życia. Cena za wykonanie robót budowalnych przez odwołującego jest ceną trzecią
najniższą spośród 7 złożonych ofert, cena za utrzymanie jest ceną najniższą. Odwołujący,
podobnie jak wszyscy pozostali wykonawcy, zadeklarował zatrudnienie maksymalnej liczby osób
uzależnionych od alkoholu i bezrobotnych.
Pismem z 18 listopada 2020 r. zamawiający zwrócił się do odwołującego w trybie art. 87 ust.
1 Pzp o udzielenie wyjaśnień. W związku z ceną świadczenia usługi utrzymania obwodnicy w
okresie 12 miesięcy po zakończeniu budowy za cenę 0,01 zł brutto oraz w oparciu o treść
złożonych przez oświadczeń i zobowiązań w zakresie sposobu realizacji zamówienia
zamawiający prosił o wyjaśnienie zakresu kalkulacji usługi utrzymania obwodnicy. Wskazał, że
wyjaśnienie powinno obejmować elementy wzięte pod uwagę przy kalkulacji ceny wraz z ich
poszczególnymi wartościami. Zamawiający żądał również opisania/wyjaśnienia sposobu
świadczenia usługi z uwzględnieniem poszczególnych wymogów określonych w załączniku nr 7
oraz treści oferty. Zamawiający prosił również o wskazanie, że podział łącznie ceny na roboty
budowlane i utrzymanie obwodnicy nie wypełnia znamion art. 3 ust 1 ustawy z 16 kwietnia 1993
r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz. U. z 2020 poz. 1913), tym samym nie jest
„manipulacją" proporcjami poszczególnych elementów ceny w celu otrzymania zamówienia.
Pismem z 25 listopada 2020 r. odwołujący udzielił wyjaśnień. Wskazał w nich, że
porównanie cen złożonych ofert nie pozwala stwierdzić, że cena zaproponowana przez Strabag
Sp. z o.o. w kryterium cena brutto
za budowę obwodnicy jest nierynkowa i absurdalnie wysoka, a
przez to uzasadnia domniemanie ujęcia w niej kosztów wykonania części zamówienia związanej
z utrzymaniem obwodnicy. Cena brutto zaproponowana przez Strabag Sp. z o.o. plasuje się na
3 miejscu na 7
złożonych ofert i jest niższa od najwyższej ceny o ponad 7.000.000,00 zł. Jest też
niższa od szacunkowej wartości zamówienia powiększonej o podatek VAT i kształtuje się na
poziomie samej tylko szacunkowej wartości zamówienia ustalonej przez zamawiającego. Nie
pozwala to na przyjęcie domniemania, że w rozpatrywanym stanie faktycznym mamy do
czynienia z przerzucaniem kosztów między pozycjami. Odwołujący wskazał, że sposób kalkulacji
usługi utrzymania obwodnicy został przedstawiony w załączniku zawierającym kalkulację
szczegółową załącznika nr 7 do SIWZ, z uwzględnieniem zakresu usługi utrzymania i sposobu
kalkulacji.
Odwołujący wskazał, że konstrukcja postępowania nie jest typowa dla wykonawców
działających na rynku zamówień publicznych na roboty budowlane. Pomimo, że przedmiot
zamówienia obejmuje wykonanie robót budowlanych (budowa obwodnicy) i usług (utrzymanie
obwodnicy) warunki udziału w postępowaniu pozwalają na samodzielne ich spełnienie
wykonawcy mającemu doświadczenie jedynie w zakresie realizacji robót budowlanych. Warunek
doświadczenia - dotyczy realizacji robót budowalnych polegających na budowie/przebudowie i
remoncie drogi o dł. 800 m, zaś w zakresie dysponowania wykwalifikowanym personelem
zamawiający wymagał wyłącznie personelu posiadającego uprawnienia do pełnienia
samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Dodatkowo w zakresie całego zamówienia
wartość najwyżej punktowanych robót utrzymaniowych stanowi znikomą części wartości całości
zamówienia, co tym bardziej pozwala wykonawcy nie mającemu doświadczenia w wykonywaniu
robót utrzymaniowych na jego zdobycie w związku z realizacją tej umowy. Z analizy treści
złożonych ofert wynika, że w pozostałych ofertach wartość robót utrzymaniowych w stosunku do
całości wartości zamówienia kształtuje się na poziomie od 0,09 % do 5,44%. Przy tak nikłym
stosunku tych wartości waga przewidziana w kryteriach oceny ofert za prace utrzymaniowe
przekraczała wagę za wykonanie. Obecna, dobra sytuacja Strabag sp. z o.o. pozwala na
podejmowanie inwestycji w nowy ry
nek, czego wyrazem przyjęta kalkulacja.
Odwołujący zastrzegł wyjaśnienia oraz składanych wraz z nimi informacji, jako tajemnicę
swego przedsiębiorstwa podał uzasadnienie. W załączonym kosztorysie odwołujący wskazał
sposób wyceny utrzymania obwodnicy, w tym przyjętą liczbę roboczogodzin oraz rabat, który
spowodował, że cena oferty w tej części wynosi 0,01 zł.
Pismem z 4 grudnia 2020 r. zamawiający poinformował, że nie uwzględnia zastrzeżenia
w części wyjaśnień powołanych przez Izbę powyżej oraz kosztorysu. Kolejnym pismem z tego
dnia poinformował o wynikach postępowania oraz o wykluczeniu odwołującego na podstawie art.
24 ust. 1 pkt 17 Pzp. W uzasadnieniu zamawiający wskazał m.in., że w pkt 20.1.2.1.2 SIWZ w
opisie kryterium Aspekty sp
ołeczne, jasno określił zakres i wymiar zatrudnienia osób
zadeklarowanych w ofercie, w zakresie kryterium Aspekty społeczne. Odwołujący zadeklarował
zatrudnienie 10 osób w kryterium Aspekty społeczne, wobec tego zgodnie z opisem kryterium
zawartym w ust. 2
0.1.2.1.2 SIWZ, zatrudnienie tych osób powinno być uwzględnione również w
ostatnim roku realizacji zamówienia, czyli w zakresie utrzymania obwodnicy w okresie 12
miesięcy.
Zamawiający wskazał, że treść oświadczenia odwołującego dotyczącego kryterium
„Aspekty Społeczne" w odniesieniu do zadeklarowanej ceny wzbudziły jego wątpliwości, w
wyniku czego w oparciu o art. 87 ust. 1 Pzp wystąpił o wyjaśnienia, m. in. w zakresu sposobu
realizacji zamówienia i wyjaśnienia zakresu kalkulacji usługi utrzymania obwodnicy. Jak wynika z
wyjaśnień w cenie skalkulowanych zostało łącznie 7.337 r-g. Przyjmując zatrudnienie 10
pracowników w kryterium Aspekty społeczne należałoby jednak przyjąć, iż przy wariancie
ogólnym minimum powinno być wycenione 19.200 r-g (tj. 160 r-g w miesiącu x12 miesięcy x10
osób), natomiast w wariancie najbardziej wiarygodnym, czyli z uwzględnieniem dni roboczych w
okresie od 01.12.2023 do 30.11.2024 r. łącznie 20.000 r-g. Zamawiający uznał, że analiza
wyjaśnień, nie potwierdza oświadczenia o zatrudnieniu 10 osób na podstawie umowy o pracę w
pełnym wymiarze z zakresem świadczenia pracy przy realizacji przedmiotowego zamawiania w
całym okresie realizacji zamówienia. Zamawiający uznał, że wskazana liczba 7.337 r-g /na 12
miesięcy to 611 r-g. Przyjmując, że pełen etat to 160h, zatem 611 r-g /160 = 3,8 osoby. Z
wyjaśnień wynika zatem, że jedynie 3 osoby znalazłyby zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu
pracy w okresie ostatnich 12 miesięcy umowy. Jest to niezgodne z oświadczeniem zawartym
ofercie w zakresie
powyższego kryterium.
Zamawiający przyjął, że wykonawca w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa
przedstawił informacje wprowadzające w błąd zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na
decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu, tj. przyznawanie punktów w
kryterium Aspekty społeczne i podlega wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1
pkt 17 Pzp a jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 24 ust. 4 Pzp.
W tym stanie rzeczy odwołujący wniósł odwołanie.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołujący jest uprawniony do wniesienia odwołania zgodnie z art. 179 ust. 1 Pzp.
Jest wykonawcą, który złożył ofertę i ma interes w uzyskaniu danego zamówienia.
Zarzucane zamawiającemu naruszenia przepisów powodują, że odwołujący może ponieść
szkodę w postaci utraty możliwości uznania jego oferty za najkorzystniejszą i niezawarcia
umowy w sprawie zamówienia publicznego. Z uwagi na fakt, że cena oferty odwołującego w
kryterium utrzymania obwodnicy jest najniższa, a waga tego kryterium to 30 pkt, odwołujący
ma realne szanse na uzyskanie zamówienia. Konstatacja ta jest tym bardziej aktualna, że
zamawiający przewidział zastosowanie w postępowaniu procedury, o której mowa w art.
24aa Pzp. W tej sytuacji, wobec wynikającej z przepisu możliwości przeprowadzenia oceny
podmiotowej zdolności do wykonania zamówienia wyłącznie w odniesieniu do wykonawcy,
który złożył ofertę najwyżej ocenioną, przesłanki wskazane w art. 179 ust. 1 Pzp spełnia co
do zasady każdy z pozostałych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia w
tym postępowaniu. Każdy z nich ma bowiem szanse na uzyskanie zamówienia.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do art. 24aa ust. 1 Pzp zamawiający najpierw dokonuje oceny ofert, a
następnie bada, czy wykonawca, którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza, nie
podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu. Istotą tej procedury jest
uproszczenie udzielania zamówienia przez ocenę sytuacji podmiotowej wyłącznie wykonawcy,
który złożył ofertę uznaną za najkorzystniejszą. Pierwszym krokiem do zastosowania tej
procedury jest zatem ocena ofert z zastosowaniem ustalonych w SIWZ kryteriów oceny ofert.
Jeśli w związku z oceną zamawiający stwierdzi podstawy do odrzucenia oferty wskazane w art.
89 ust. 1 Pzp, odrz
uca ofertę. W ocenie Izby stwierdzenie przez zamawiającego w toku oceny
ofert podstaw do wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp, oznacza
obowiązek wykluczenia wykonawcy już na tym etapie postępowania. Wykluczeniu na podstawie
powołanego przepisu podlega wykonawca, który przedstawił informacje wprowadzające w błąd
zamawiającego i mające wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w
postępowaniu. Podstawy wykluczenia art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp ujmuje szeroko i nie ogranicza ich
wyłącznie do kwestii podmiotowych, jak czyni to art. 24 ust. 1 pkt 16 Pzp. Wykluczeniu na
podstawie art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp będzie w konsekwencji podlegał wykonawca, który informacje
wprowadzające w błąd zamawiającego przedstawił w treści swojej oferty. Ocena ofert, o której
mowa w art. 24aa ust. 1 Pzp obejmuje możliwość wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24
ust. 1 pkt 17 Pzp, w sytuacji gdy podstawa faktyczna wykluczenia związana jest z treścią oferty.
Oferta wykonawcy, który wprowadził w błąd zamawiającego przedstawiając informacje mające
znaczenie dla oceny jego oferty, nie tylko może być uznana za najkorzystniejszą, ale również nie
powinna być brana pod uwagę przy ustalaniu rankingu ofert.
Izba uznała, że zamawiający nie naruszył art. 24aa Pzp, gdyż czynność wykluczenia
odwołującego z postępowania nastąpiła w związku z oceną oferty w przyjętych kryteriach
oceny ofert, a zatem w ramach procedury odwróconej.
Art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp stanowi, że zamawiający wyklucza z udziału w postępowaniu
wykonawcę, który w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprowadzające w błąd zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane
przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Oświadczenia wykonawcy dotyczące kryteriów oceny ofert są informacjami, które mogą
mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie
zamówienia. Na kryteria oceny ofert można spojrzeć wąsko albo szeroko. Patrząc na kryteria
oceny w wąsko należy je postrzegać jako przyjęte przez zamawiającego ocenne i mierzalne
czynniki wyboru najkorzystniejszej oferty. Zamawiający samodzielnie określa kryteria oceny ofert
oraz ich wagi odnosząc je – zgodnie z art. 2 pkt 5 oraz art. 91 ust. 2 Pzp - do przedmiotu
zamówienia. Kryteria oceny ofert rozumiane szeroko przekraczają ramy danego postępowania o
udzielenie zamówienia, zwłaszcza tam, gdzie zamawiający posługuje się kryteriami
pozacenowymi o charakterze społecznym, środowiskowym, związanymi z postępem
technologicznym lub
innowacyjnością. W tym ujęciu korzyści możliwe do uzyskania w
postępowaniu o udzielenie zamówienia przekraczają często interes danego zamawiającego,
zwłaszcza wąsko rozumiany interes ekonomiczny. W badanym postępowaniu zamawiający
wyeksponował cel społeczny, czyli - verba legis art. 22 ust. 2 Pzp -
społeczną i zawodową
integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych – uzależnionych od
alkoholu oraz bezrobotnych w określonym przedziale wiekowym. Ten cel wyrażał się przede
wszystkim
w
us
talonych w SIWZ wymaganiach stawianych zatrudnieniu osób
marginalizowanych społecznie: zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy przy realizacji
umowy, przez cały okres jej obowiązywania oraz w dużej 45% wadze kryterium Aspekty
społeczne w łącznej ocenie oferty. Zamawiający zróżnicował przy tym punkty przyznawane w
zależności od zatrudnienia osoby uzależnionej od alkoholu i osoby bezrobotnej oraz precyzyjnie
określił ich liczbę w odniesieniu do różnych liczb takich osób. Konsekwencja zamawiającego w
realiz
acji celu społecznego wyrażała się również w odpowiedzi, że nie uwzględni zaświadczenia
o braku chętnych do pracy osób. Jak wynika z odpowiedzi na odwołanie zamawiający miał
wiedzę na temat sytuacji społecznej na swoim terenie.
W toku badania oferty odwo
łującego zamawiający ustalił, że odwołujący, który
zadeklarował zatrudnienie 10 osób i uzyskał w związku z tym maksymalną możliwą ocenę w
kryterium Aspekty społeczne, w rzeczywistości w cenie swojej oferty nie uwzględnił
wynagrodzenia tych osób. W piśmie z 18 listopada 2020 r. zamawiający akcentował wprawdzie
możliwość zaistnienia czynu nieuczciwej konkurencji w związku ze wskazaniem za usługę
rocznego utrzymania obwodnicy ceny 0,01 zł, wskazał jednak na konieczność uwzględnienia w
wyjaśnieniach poszczególnych wymogów określonych w załączniku nr 7 oraz deklaracji
zawartych w treści oferty. Skoro na podstawie udzielonych wyjaśnień zamawiający ustalił, że
oświadczenie odwołującego o zatrudnieniu 10 osób okazało się niezgodne z rzeczywistym
stanem rzeczy, trafn
ie uznał, że odwołujący przedstawił mu nieprawdziwe informacje co do
liczby osób wskazanych w oświadczeniu dotyczącym kryterium Aspekty społeczne
przewidzianych do zatrudnienia w warunkach wymaganych w SIWZ.
Brak wyceny przez
odwołującego pracy 10 osób w czasie wykonywania usługi utrzymywania obwodnicy okazała
się w istocie niesporna. Nie przeczył jej odwołujący, który w uzasadnieniu odwołania i na
rozprawie zmierzał do wykazania, że zakres prac utrzymaniowych nie uzasadnia
zatrudnienia 10 osób, że zamawiający nie wymagał zatrudnienia takiej liczby osób
marginalizowanych, a także, że z SIWZ nie wynika oblig pracy tych osób przy wykonywaniu
usługi utrzymania obwodnicy.
Argumentacja ta jest całkowicie chybiona.
Po pierwsze, brzmienie pkt 20.1.2.1.2. SIWZ ni
e pozostawia dowolności interpretacyjnej.
Zamawiający jasno ustalił, że zatrudnienie osób wskazanych w kryterium Aspekty społeczne ma
nastąpić na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze przy wykonaniu zamówienia i przez
cały okres realizacji zamówienia. Brak jest w treści tego warunku stwierdzenia umożliwiającego
zatrudnienie osób marginalizowanych jedynie na części etatu lub skierowania ich do wykonania
czynności nie związanych z umową.
Po drugie, zamawiający nie wymagał w SIWZ zatrudnienia określonej liczby osób
uzależnionych od alkoholu lub bezrobotnych. Zamawiający jasno wskazał, że w przypadku braku
takich osób wykonawca otrzyma w kryterium Aspekty społeczne 0 pkt. Deklaracja w zakresie
liczby osób pozostawiona została indywidualnej i swobodnej decyzji wykonawców, co oznacza
również, że niepodzielne obciążenie wykonawców konsekwencjami takich deklaracji. Jeśli
odwołujący uważał, że nie jest możliwe zatrudnienie 10 osób w całym okresie wykonywania
zamówienia, mógł po wszczęciu postępowania wyjaśnić tę kwestię przez zadanie pytania, a tego
nie uczynił.
Po trzecie, jeśli zakres prac utrzymaniowych nie uzasadnia zatrudnienia 10 osób,
odwołujący powinien wskazać taką liczbę osób, jaka jego zdaniem jest wystarczająca do
zapewnienia należytego wykonania tych usług.
Dla sprawy nie ma również znaczenia, że odwołujący prawidłowo wycenił roboty
budowlane.
Powodem wykluczenia odwołującego z udziału w postępowaniu nie była wycena zamówienia w
części wykonania obwodnicy (robót budowlanych), a nieprawdziwe oświadczenie w zakresie
zatrudnienia 10 osób w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie utrzymania obwodnicy. Istotnie,
odwołujący nie zataił przed zamawiającym informacji o sposobie wyceny usługi utrzymania, gdyż
podał je zamawiającemu w piśmie z 25 listopada 2020 r. Jednak istota sprawy nie leży w tym,
czy odwołujący przekazał informacje zamawiającemu. Przesądzające znaczenie ma fakt, że
odwołujący dobrowolnie oświadczył, że zatrudni 10 osób, a przedstawiona przez niego wycena
prezentowała inny stan rzeczy – zatrudnienie w pełnym wymiarze przy wykonaniu umowy w
okresie realizacji usługi utrzymania jedynie 3 osób. Ponadto zatajenie informacji nie jest wprost
wskazane jako przesłanka wykluczenia z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp. O
zatajeniu informacji stanowi expressis verbis
art. 24 ust. 1 pkt 16 Pzp, który nie był podstawą
wykluczenia odwołującego z postępowania.
Brak potwierdzenia w wycenie deklaracji złożonych w ofercie co do liczby zatrudnionych
osób świadczy co najmniej o braku należytej staranności odwołującego. Działaniu takiemu
należy przypisać cechy co najmniej lekkomyślności lub niedbalstwa. Lekkomyślnością jest
wskazanie maksymalnej liczby osób w punktowanym kryterium w sytuacji, gdy wbrew jasnym
wymaganiom SIWZ nie przewiduje się ich zatrudnienia przy wykonywaniu umowy zgodnie z
wymaganiami zamawiającego.
Wobec spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych przez art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp
Izba uznała, że zamawiający zasadnie wykluczył odwołującego z udziału w postępowaniu i nie
dopuścił się naruszenia tego przepisu.
Nie doszło do naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 Pzp, którego odwołujący upatruje w
wykluczeniu go z udziału w postępowaniu, w sytuacji gdy wycena usługi utrzymania w jego
ofercie wskazana w piśmie z 25 listopada 2020 r. była wyższa, niż cena tej usługi w ofercie
uznanej za najkorzystniejszą.
Po pierwsze, przedmiotem sporu nie jest cena oferty wybranej, ani też cena oferty
odwołującego, lecz czynność wykluczenia odwołującego.
Po drugie, cena oferty odwołującego za usługi utrzymania nie wynosiła 793.231,97 zł,
ale 0,01 zł. I to ta cena powinna być wzięta pod uwagę przy porównywaniu cen ofert w
części dotyczącej utrzymania.
Po trzecie, w ocenie Izby naruszeniem zasad wskazanych w art. 7 ust. 1 Pzp byłby
wybór oferty odwołującego, który za usługi utrzymania obwodnicy w okresie roku wskazał
cenę 1 grosza. Ponieważ cena usługi utrzymania stanowiła element oceny ofert o wadze 30
pkt, zabieg ten mógł doprowadzić do udzielenia zamówienia odwołującemu. Dostrzec przy
tym trzeba, że w takiej sytuacji brak spełnienia przez odwołującego deklaracji złożonej w
ofercie o zatrudnieniu 3 osób uzależnionych od alkoholu i 7 bezrobotnych w określonym
przedziale wiekowym, nie wiązałby się dla odwołującego z żadną realną sankcją. Wzór
umowy przewidywał naliczanie przez zamawiającego kar umownych za każdy miesiąc, w
którym osoby wskazane w ofercie nie zostaną zatrudnione. Jak oświadczył odwołujący w
wyjaśnieniach z 25 listopada 2020 r. udzielił zamawiającemu rabatu, który spowodował, że
cena usługi utrzymania wynosi 0,01 zł. W ocenie Izby oświadczenie odwołującego co do
wyceny usługi utrzymania nie jest godne wiary, już z tego powodu, że brak jest
jakiegokolwiek dowodu, że wycena ta została dokonana przed datą składania ofert, a nie
następczo, w sytuacji wezwania do wyjaśnień, gdy znane były ceny wszystkich złożonych
ofert. Jak bowiem wyjaśnił odwołujący, jest on zainteresowany uzyskaniem dotychczas
nieposiadanego doświadczenia w zakresie usług utrzymania.
Jednak nawet w sytuacji przeciwnej, z całą pewnością wybór oferty odwołującego, który
złożył w ofercie oświadczenia, nie związane z realną ceną oferty i rzeczywistym
zatrudnieniem osób, lecz umożliwiające uzyskanie maksymalnej liczby punktów w dwóch
ocenianych kryteriach, stanowiłby naruszenie zasady przejrzystości i uczciwej konkurencji.
W tym stanie rzeczy Izba na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 Pzp orzekła, jak w pkt 1
sentencji.
O kosztach Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp.
Przewodniczący: