KIO 33/21 WYROK dnia 1 lutego 2021 r.

Sygn. akt: KIO 33/21 

WYROK 

z dnia 1 lutego 2021 r.  

Krajowa  Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodniczący: 

Jolanta Markowska 

Protokolant:   

Szymon Grzybowski 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  28  stycznia  2021 

r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do 

Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu

4  stycznia  2021  r.  przez 

wykonawcę: Doosan Babcock Energy Polska S.A., ul. Golejowska 73B, 44-207 Rybnik w 

postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego:  PGE  Górnictwo  i  Energetyka 

Konwencjonalna S.A., 

ul. Węglowa 5, 97-400 Bełchatów,  

orzeka: 

uwzględnia  odwołanie  w  całości  i  nakazuje  Zamawiającemu  powtórzenie 

czynności  określenia  warunków  udziału  w  postępowaniu  w  zakresie  zdolności 

technicznej  i 

zawodowej  w  sposób  proporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia 

oraz  u

możliwiający  ocenę  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania 

zamówienia  i  nieutrudniający  uczciwej  konkurencji,  wyrażając  je  jako  minimalne 

poziomy  zdolności,  poprzez  zastąpienie  w  opisie  warunków  udziału  w 

postępowaniu  w  Sekcji  III.1.3  ogłoszenia  o  zamówieniu  określenia  „wymiana 

wirnika” określeniem „demontaż i montaż wirnika”; 

kosztami  postępowania  obciąża  zamawiającego:  PGE  Górnictwo  i  Energetyka 

Konwencjonalna S.A., 

ul. Węglowa 5, 97-400 Bełchatów, i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15 000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę: 

Doosan  Babcock  Energy  Polska  S.A.,  ul.  Golejowska  73B,  44-207  Rybnik                     

tytułem wpisu od odwołania, 

zasądza  kwotę  18 600  zł    00  gr  (słownie:  osiemnaście  tysięcy  sześćset  złotych 

zero 

groszy) 

od 

zamawiającego:

PGE 

Górnictwo 

i 

Energetyka 

Konwencjonalna S.A., 

ul. Węglowa 5, 97-400 Bełchatów na rzecz wykonawcy: 

Doosan  Babcock  Energy  Polska  S.A.,  ul.  Golejowska  73B,  44-207  Rybnik 

st

anowiącą  koszty  poniesione  z  tytułu  wpisu  od  odwołania  oraz  wynagrodzenia 

pełnomocnika. 

Stosownie  do 

art.  579  ust.  1  i 

art.  580  ust.  1  i  ust. 

2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  - 

Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2019 ze zm.) w związku z art. 92 ust. 1 ustawy z 

dnia 

11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo zamówień publicznych (Dz. 

U.  poz.  2020  ze  zm.)  na  niniejszy  wyrok  - 

w  terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  - 

przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do  Sądu 

Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący: 

………………………… 

Sygn. akt: KIO 33/21 

Uzasadnienie 

Zamawiający:  PGE  Górnictwo  i  Energetyka  Konwencjonalna  S.A.  z  siedzibą  

w  Bełchatowie  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  w  trybie 

prz

etargu  nieograniczonego  w  przedmiocie „Wykonanie  remontu  kapitalnego  TG4  dla  PGE 

GiEK  S.A.  Oddział  Elektrownia  Opole”.  Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w 

Dzienniku  Urzędowym  Unii  Europejskiej  pod  numerem  2020/S  249-622439  w  dniu  22 

grudnia 2020 r. 

Wykonawca  Doosan  Babcock  Energy  Polska  S.A. 

z  siedzibą  w  Rybniku  w  dniu  

4 stycznia 2021 r. 

wniósł odwołanie wobec określenia w ogłoszeniu o zamówieniu kryteriów 

dotyczących  kwalifikacji  technicznych  i/lub  zawodowych  wykonawców  ubiegających  się  o 

zamówienie  (Sekcja  III.1.3.  ogłoszenia),  poprzez  wymaganie  wykazania,  że  wykonawca 

wykonał co najmniej 1 zadanie o wartości co najmniej 5 000 000,00 PLN netto, polegające 

na remoncie turbogeneratora i części przepływowej turbiny parowej bloku energetycznego w 

eksploatacji  o  mocy  minimum  200  MWe  wraz  z  urządzeniami  pomocniczymi.  Remont 

turbozespołu (turbogenerator i turbina parowa) winien obejmować swym zakresem minimum 

łącznie:  demontaż  i  montaż  kadłubów,  wymianę  wirników,  remont  komór  zaworowych  i 

układów regulacji oraz ustawienie linii wałów. 

W  ocenie  Odwołującego,  wymaganie  dotyczące  wykazania  przez  wykonawców 

wykonania prac polegających na wymianie wirników stanowi naruszenie przepisów: 

art.  22  ust.  1a  w  zw.  z  art.  22  ust  1  b  pkt.  3  w  zw.  z  art.  7  ust.  1  Pzp  z  uwagi  na 

określenie  warunków  udziału  w  postępowaniu  w  zakresie  zdolności  technicznej  lub 

zawodowej  w  sposób  nadmierny  i  nieproporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  oraz 

utrudniający uczciwą konkurencję; 

art.  7  ust.  1  Pzp  z  uwagi  na  przygotowanie  i  prowad

zenie  postępowania  w  sposób 

niezapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. 

Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu modyfikacji Sekcji III. 1.3. ogłoszenia 

o zamówieniu, poprzez nadanie następującego brzmienia: 

„O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy spełniają warunek udziału w 

postępowaniu dotyczący zdolności technicznej i/lub zawodowej, art. 22 ust lb pkt 3 ustawy, 

tj.: Wykonawca wykaże, iż w okresie ostatnich 10 lat przed upływem terminu składania Ofert, 

a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy, to w tym okresie, wykonał co najmniej 1 

zadanie  o  wartości  co  najmniej  5  000  000,00  PLN  netto,  polegające  na  remoncie 

turbogeneratora i części przepływowej turbiny parowej bloku energetycznego w eksploatacji 

o  mocy  minimum  200  MWe  wraz  z  urządzeniami  pomocniczymi.  Remont  turbozespołu 

(turbogenerator  i  turbina  parowa)  winien  obejmować  swym  zakresem  minimum  łącznie: 

demontaż  i  montaż  kadłubów,  demontaż  i  montaż  wirników,  remont  komór  zaworowych  i 

u

kładów regulacji oraz ustawienie Unii wałów. 

W przypadku wspólnego ubiegania się o udzielenie niniejszego zamówienia przez dwóch lub 

więcej Wykonawców wystarczy,  że Wykonawcy spełnią warunek wspólnie lub gdy warunek 

spełni co najmniej jeden z nich. Wykonawca na potwierdzenie spełniania warunków udziału 

w postępowaniu, zobowiązany jest do złożenia wraz z ofertą, aktualnego na dzień składania 

ofert  oświadczenia,  o  którym  mowa  w  art.  25a  ust.  2  ustawy  Pzp,  w  postaci  jednolitego 

europejskiego  dokumentu  Zamówienia  zwanego  dalej  „JEDZ",  a  plik  musi  być  opatrzony 

Podpisem elektronicznym zgodnie z zapisami opisanymi w pkt 17 SIWZ. Wykonawca, który 

powołuje się na zasoby innych podmiotów, w celu wykazania spełniania, w zakresie, w jakim 

powołuje  się  na  ich  zasoby,  warunków  udziału  w  postępowaniu,  składa  także  JEDZ 

dotyczące  tych  podmiotów  w  formie  elektronicznej  zgodnie  z  zapisami  opisanymi  w  pkt  16 

SIWZ.  W  przypadku  wspólnego  ubiegania  się  o  zamówienie  przez  Wykonawców,  JEDZ 

składa  każdy  z  Wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  zamówienie.  Dokumenty  te 

potwierdzają spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw wykluczenia w 

zakresie,  w  którym  każdy  z  Wykonawców  wykazuje  spełnianie  warunków  udziału  w 

postępowaniu oraz brak podstaw wy kluczenia. Zamawiający przed przesłaniem zaproszenia 

do udziału w aukcji elektronicznej (na podstawie art. 26 ust. 2f ustawy Pzp), a w przypadku 

braku podstaw do przeprowadzenia aukcji elektronicznej, przed udzieleniem zamówienia (na 

podstawie  art  26  ust  1  ustawy  Pzp),  w  celu 

potwierdzenia  spełniania  warunku  udziału  w 

postępowaniu,  wezwie  Wykonawców,  których  oferty  nie  podlegają  odrzuceniu,  do  złożenia 

niżej wymienionych dokumentów: 

—  wykaz  wykonanych  zadań  (co  najmniej  1)  w  okresie  ostatnich  10  lat  przed  upływem 

terminu  składania  ofert,  a  jeżeli  okres  prowadzenia  działalności  jest  krótszy,  to  w  tym 

okresie,  o  wartości  co  najmniej  5  000  000,00  PLN  netto  (każde)  polegające  na  remoncie 

turbogeneratora i części przepływowej turbiny parowej bloku energetycznego w eksploatacji 

o  moc

y  minimum  200  MWe  wraz  z  urządzeniami  pomocniczymi.  Remont  turbozespołu 

(turbogenerator  i  turbina  parowa)  winien  obejmować  swym  zakresem  minimum  łącznie: 

demontaż  i  montaż  kadłubów,  demontaż  i  montaż  wirników,  remont  komór  zaworowych  i 

układów  regulacji  oraz  ustawienie linii  wałów.  Szczegóły  dot  wykazu  zrealizowanych  zadań 

określono w pkt 12.5.2 SIWZ. 

Uwaga: 

W  przypadku  powoływania  się  przez  Wykonawcę  na  doświadczenie  zdobyte  w  ramach 

konsorcjum Wykonawca winien udowodnić Zamawiającemu, że zakres zadań określonych w 

warunku  udziału  w  postępowaniu  dot.  „zdolności  technicznej  lub  zawodowej"  (pkt  10.1.2 

SIWZ)  Wykonawca  zrealizował  w  ramach  konsorcjum  samodzielnie  (doświadczenie 

konsorcjanta to wyłącznie zakres faktycznie zrealizowanych przez niego prac). 

Jeżeli  pojedynczy  członek  konsorcjum  chciałby  powołać  się  na  doświadczenie  całego 

konsorcjum w nowym postępowaniu to ustawodawca dopuszcza skorzystanie ze „wsparcia" 

pozostałych  jego  członków  w  trybie  art.  22a  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  - 

szczegóły dot. korzystania z potencjału innych podmiotów opisane są w pkt 11 SIWZ.”, 

a zatem o zmianę zakresu prac dot. wirników, którego dotyczą wykonane usługi, z „wymiany” 

na 

„demontaż i montaż”. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  posiada  interes  we  wniesieniu  odwołania,  ponieważ  w 

zakresie  swojej  działalności  zajmuje  się prowadzeniem  prac  remontowych i  serwisowych  w 

sektorze  energetycznym,  co  potwierdza  załączona  informacja  odpowiadająca  odpisowi 

aktualnemu  z  KRS. 

Odwołujący  wskazał,  że  objęta  odwołaniem  czynność  uniemożliwia 

Odw

ołującemu  ubieganie  się  o  udzielenie  zamówienia  i  złożenie  oferty,  a  tym  samym 

niemożliwy  może  się  okazać  wybór  oferty  i  uzyskanie  zamówienia  przez  Odwołującego. 

U

względnienie  odwołania  doprowadzi  do  usunięcia  ww.  naruszeń  przepisów  prawa  oraz 

rozszerzy  kr

ąg  potencjalnych  wykonawców,  którzy  będą  mogli  ubiegać  się  o  udzielenie 

zamówienia  z  realną  szansą  na  jego  uzyskanie.  Odwołujący  przywołał  wyrok  KIO  z  dnia  8 

stycznia 2018 r. w sprawie KIO 2683/17 

w powyższym zakresie. 

W uzasadnieniu faktycznym i prawnym O

dwołujący podniósł, jak poniżej. 

I. Zarzut naruszenia art. 22 ust. 1a w zw. z art. 22 ust. 1 b pkt. 3 w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp. 

W  postępowaniu,  przedmiotem  którego  jest  świadczenie  usług  w  zakresie  remontu 

kapitalnego TG4  dla PGE  GiEK  S.A. Oddział  Elektrownia Opole,  Zamawiający  sformułował 

warunki  udziału  w  postępowaniu,  dotyczące  zdolności  technicznej  lub  zawodowej,  poprzez 

konieczność  wykazania,  że  wykonawca  wykonał  co  najmniej  1  zadanie  o  wartości  co 

najmniej  5  000  000,00  PLN  netto,  polegające  na  remoncie  turbogeneratora  i  części 

przepływowej  turbiny  parowej  bloku  energetycznego  w  eksploatacji  o  mocy  minimum  200 

MWe  wraz  z  urządzeniami  pomocniczymi.  Remont  turbozespołu  (turbogenerator  i  turbina 

parowa) winien obejmować swym zakresem minimum łącznie: demontaż i montaż kadłubów, 

wymianę wirników, remont komór zaworowych i układów regulacji oraz ustawienie linii wałów 

[Sekcja III. 1.3. ogłoszenia o zamówieniu].  

Powyższy  warunek  w  znaczny  sposób  ogranicza krąg wykonawców,  którzy  mogliby 

ubiegać się o udzielenie zamówienia oraz nie ma żadnego uzasadnienia w obowiązujących 

przepisach  ani  wymaganiach  technicznych  lub  technologicznych,  przez  co  narusza 

wynikającą z art. 7 ust. 1 Pzp zasadę proporcjonalności. 

Powołując  się  na  orzecznictwo  KIO  (wyrok  KIO1081/17  z  dnia  19  czerwca  2017, 

wyrok  KIO  1030/17  z  dnia  8  czerwca  2017r.  oraz  wyrok  KIO  z  dnia  24  stycznia  2018  r.  w 

sprawie KIO 82/18 i wyrok KIO z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie KIO 786/16), 

Odwołujący 

wskazał,  że  Zamawiający  winien  dostosować  kryteria  oceny  zdolności  wykonawcy  do 

wielkości i stopnia złożoności przedmiotu zamówienia. Określenie warunków podmiotowych, 

musi  polegać  na  wyznaczeniu  „minimalnych  poziomów  zdolności",  a  więc  nawiązywać  do 

posiadania  doświadczenia  w  realizacji  np.  robót  budowlanych  o  zbliżonym  charakterze  do 

przedmiotu  udzielanego  zamówienia.  Przepis  art.  22  ust  1a  Pzp  nie  przewiduje,  aby 

wykonawca  legitymował  się  dokładnie  takimi  samymi  zrealizowanymi  budowami,  jak 

przedmiot zamówienia. o które się ubiega. Przyjęte przez zamawiającego kryteria kwalifikacji 

nie  mo

gą  zatem  wykraczać  poza  to,  co  jest  obiektywnie  racjonalne,  zatem  niezbędne  do 

osiągnięcia celu prowadzonej  procedury,  a więc wyboru oferty  pochodzącej  od  wykonawcy 

zdolnego do należytego wykonania zamówienia. Postawienie określonego rodzaju warunków 

udziału w postępowaniu nie może prowadzić czy też mieć na celu uniemożliwienie udziału w 

postępowaniu wykonawcom, którzy są zdolni do należytego wykonania danego zamówienia. 

P

rzy  formułowaniu  warunków  udziału  w  postępowaniu  należy  mieć  na  względzie  przede 

wszystkim  to,  iż  postawienie  określonych  warunków  w  zakresie  zdolności  technicznej  lub 

zawodowej  ma  na  celu  przede  wszystkim  umożliwienie  Zamawiającemu  dokonania  oceny, 

czy  wykonawca  składający  ofertę  jest  w  stanie  wykonać  dane  zamówienie.  Zasada 

proporcjonalności  nakazuje,  aby  zamawiający  w  postępowaniu  podejmował  tylko  takie 

działania, które są konieczne i niezbędne do osiągnięcia założonych celów. Zamawiający nie 

może  od  potencjalnego  wykonawcy  wymagać  wykazania  się  posiadaniem  niemalże 

identycznego 

doświadczenia jak przedmiot zamówienia.  

O

dwołujący  podniósł,  że  określenie  wymogu  zdolności  technicznej,  poprzez 

konieczność wykazania doświadczenia w wykonywaniu prac remontowych turbogeneratora, 

obejmujących  w  swym  zakresie  m.in.  wymianę  wirników,  znacząco  ogranicza  możliwość 

udziału w postępowaniu wykonawcom krajowym, którzy byliby w stanie wykonać przedmiot 

zamówienia  oraz  posiadają  odpowiednie  doświadczenie  w  wykonywaniu  takich  usług  w 

odniesieniu  do  turbozespołów,  w  ramach  których  wykonali  demontaż  i  montaż  wirników 

zamiast  wymiany, 

co  jednak  w  żaden  sposób  nie  rzutuje  i  nie  przesądza  o  możliwości 

spełnienia  przez  tych  wykonawców  wszelkich  wymogów  technicznych  odnoszących  się  do 

przedmiotu  zamówienia.  Mając  na  uwadze,  że  w  Polsce  remonty  turbozespołów  mające  w 

swoim zakresie wymianę na nowy zamiast demontaż i montaż starego wirnika są rzadkością, 

zatem 

Zamawiający  w  sposób  nieuzasadniony  uprzywilejowuje  niezwykle  wąski  krąg 

wykonawców. 

Odwołujący  podkreślił,  że  od  strony  technicznej,  technologicznej,  wymagań  i 

procedur  (stosowanych  np.  przez  Urząd  Dozoru  Technicznego)  nie  istnieją  jakiekolwiek 

szczególne wymagania dotyczące posiadania uprawnień do wykonywania prac remontowych 

lub  modernizacyjnych  dotyczących  wymiany  wirników  na  nowe.  Z  technicznego  punktu 

widzenia operacja wymiany oraz operacja demontażu i montażu wirnika są tożsame z punktu 

widzenia celu jakiemu mają służyć (stopień złożoności, poszczególne etapy). Konieczne jest 

posiadanie  takich  samych  uprawnień,  sprzętu,  zasobów  i  kompetencji,  co  sprawia,  że 

zawyżanie  warunków  udziału  w  postępowaniu  w  sposób  sztuczny  i  niecelowy  eliminuje 

konkure

ncję. 

S

formułowanie  ww.  warunku  w  niniejszym  postępowaniu  jest  nieproporcjonalne  i 

ogranicza  dostęp  oraz  możliwość  do  zamówienia  wykonawcom,  którzy  mają  zdolność 

techniczną  oraz  doświadczenie  konieczne  do  wykonania  przedmiotu  umowy  (remont 

turbozespołu)  oraz  są  w  stanie  wykazać  się  usługami  na  turbozespołach  z  demontażem  i 

montażem  wirników,  które  w  zakresie  wymogów  technicznych,  wiedzy  i  doświadczenia 

koniecznych  do  ich  wykonania  są  tożsame  z  wymaganiami  dla  turbozespołów  z  wymianą 

wirników. 

II. Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 Pzp. 

Zasady  prowadzenia  postępowania  określone  w  art.  7  ust.  1  Pzp  nakładają  na 

Z

amawiającego  obowiązek  przygotowania  i  prowadzenia  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  i  równe  traktowanie 

wykonawców  oraz  zgodnie  z  zasadami  proporcjonalności  i  przejrzystości.  Zakazane  jest 

preferowanie  rozwiązań  jednego  producenta,  poprzez  zamieszczanie  w  warunkach 

ogłoszenia  lub  SIWZ  -  opisie  przedmiotu  zamówienia  sformułowań  wskazujących  na 

jednego, konkretnego wykonawcę. Naruszenie zasady uczciwej konkurencji zachodzi między 

innymi  w  sytuacji,  gdy  zamawiający  stawia  warunki  udzielenia  zamówienia  w  taki  sposób, 

który  nie  znajduje  uzasadnienia  ani  w  technicznym,  ani  w  funkcjonalnym  uregulowaniu 

potrzeb zamawiającego (wyrok KIO 765/14 z 5 maja 2014 r.).  

W  ocenie  Odwołującego,  w  przedmiotowym  postępowaniu  nie  zaistniały  żadne 

przesłanki o charakterze obiektywnym, które uprawniałyby Zamawiającego do podejmowania 

czynności,  skutkujących  nie  tylko  znacznym  ograniczeniem,  ale  wręcz  wyeliminowaniem 

konkurencji.  Wa

runki  udziału  w  postępowaniu  zamieszczone  w  ogłoszeniu  oraz  SIWZ  są 

sformułowane w taki sposób, że preferują określone podmioty oraz nie pozostają w związku 

z uzasadnionymi potrzebami Zamawiającego. 

Zamawiający, pismem z dnia 25 stycznia 2021 r. złożył odpowiedź na odwołanie. Nie 

zgodził  się  ze  stanowiskiem  Odwołującego  i  wniósł  o  oddalenie  odwołania.  Zamawiający 

podkreślił, że formułując warunki udziału w postępowaniu zamierzał jedynie nie dopuścić do 

udzielenia  zamówienia  publicznego  wykonawcy,  który  nie  będzie  w  stanie  wykonać 

zamówienia  zgodnie  z  warunkami  określonymi  przez  Zamawiającego.  Celem 

Zamawiającego  nie  było  naruszenie  zasady  zachowania  uczciwej  konkurencji  i 

uniemożliwienie  udziału  w  postępowaniu  rzetelnym  wykonawcom,  jakim  jest  z  pewnością 

Odwołujący,  ale  rzeczywista  potrzeba  weryfikacji  zdolności  i  doświadczenia  wykonawców  i 

możliwych  do  spełnienia  warunków.  Zdaniem  Zamawiającego,  przestrzeganie  zasady 

zachowania uczciwej konkurencji nie może być utożsamiane z dopuszczeniem do udziału w 

postępowaniu wszystkich podmiotów,  w  tym również  niezdolnych do  należytego  wykonania 

za

mówienia.  

Zamawiający  wskazał,  że  na  etapie  przygotowania  postępowania  zasada 

proporcjonalności  przekłada  się  na  obowiązek  takiego  opisania  warunków  udziału  w 

postępowaniu, by były one uzasadnione: wartością zamówienia, charakterystyką, zakresem,  

stopnie

m  złożoności  lub    warunkami  realizacji  zamówienia,  a  także  by  nie  ograniczały 

dostępu  do  zamówienia  wykonawcom  dającym  rękojmię  należytego  jego  wykonania.  W 

ocenie Zamawiającego, te przesłanki zostały wypełnione w całości. 

Zamawiający  wyjaśnił,  że  określił  „minimalne  poziomy  zdolności"  pozwalające 

uzyskać  rękojmię  należytego  wykonania  zamówienia.  Nie  wymaga  się  od  wykonawcy 

legitymowania  się  realizacją  dokładnie  takich  samych  prac  (np.  wymiana  wirnika  turbiny 

181(370),  a  w

ręcz  przeciwnie,  przychylenie  się  do  wniosków  zawartych  w  odwołaniu 

spowodowałoby nieproporcjonalność na niekorzyść Zamawiającego, poprzez sformułowanie 

warunków  zbyt  ogólnych,  nie  uwzględniających  rzeczywistych  oczekiwań,  co  w  efekcie 

po

zbawia Zamawiającego możliwości weryfikacji. Postulowana zmiana na zapis „demontaż i 

m

ontaż"  zamiast  „wymiana"  ogranicza  opisany  warunek  udziału  w  postępowaniu  w  sposób 

niekorzystny dla Zamawiającego, poprzez ograniczenie wymaganego doświadczenia w taki 

sposób, iż nie odzwierciedla to faktycznego interesu Zamawiającego. Zamawiający wskazał, 

że  operacja  demontażu  i  montażu  jest  jedynie  częścią  zakresu  prac  realizowanych  przy 

wymianie  wirnika

,  która  to  operacja  wymaga  od  wykonawcy  zaangażowania  znacznie 

szerszego zakresu kompetencyjnego. 

Zamawiający  podniósł,  że argument,  iż  „w  Polsce remonty  turbozespołów  mające  w 

swoim  zakresie  wymianę  na  nowy  zamiast  demontaż  i  montaż  starego  wirnika  są 

rzadkością”  nie  ma  odzwierciedlenia  w  żadnych  statystykach.  Daleko  idące  wnioski, 

dotyczące  rynku  remontów  turbozespołów  w  Polsce,  zostały  wyciągnięte  w  oparciu  o 

nieznane przesłanki. 

Zamawiający wyjaśnił, że PGE GiEK S.A. Oddział Elektrownia Opole, jest trzecią, co 

do  wielkości  pod  względem  mocy  zainstalowanej,  jednostką  wytwórczą  w  kraju.  Cztery  z 

sześciu  bloków  eksploatowanych  w  tej  Elektrowni  wyposażono  w  turbozespoły  składające 

się  z  turbiny  18060  i  generatora  GTHW-360.  Bliźniacze  urządzenia,  w  ilości  12,  posiadała 

największa w  Polsce jednostka wytwórcza PGE GiEK  S.A.  Oddział  Elektrownia Bełchatów. 

Korzystając z  doświadczeń  eksploatacyjnych niejednokrotnie obie  Elektrownie wspomagają 

się nawzajem. 

Jednym  z  elementów  wymiany  doświadczeń  jest  strategia  prowadzenia  prac 

remontowych.  W 

Elektrowni  Bełchatów,  jak  i  w  Elektrowni  Opole,  realizacja  remontu 

kapitalnego  turbozespołu  prowadzona  jest  z  wykorzystaniem  tak  zwanych  rotacyjnych 

części,  co  oznacza  w  praktyce,  że  każda  z  Elektrowni  jest  w  posiadaniu  rezerwowych 

wirników  turbiny  i generatora. W okresie swojej eksploatacji  Elektrownia Opole odkupiła  od 

Elektrowni  Bełchatów  wirnik  WP  oraz  SP  w  celu  wykorzystania  ich  podczas  realizacji 

remontów  kapitalnych. W ten  sposób,  w  posiadaniu Elektrowni  Opole  są rezerwowe  wirniki 

turbiny  WP 

—  2  szt.  i  SP  —  1  szt.  oraz  wirnik  generatora  —  1  szt.  Każdorazowo, 

przystępując do remontu kapitalnego, rezerwowe wirniki podlegają remontom fabrycznym w 

celu  przygotowania  ich  do  montażu.  „Rotacyjność”  tych  elementów  polega  na  tym,  że  po 

wymontowaniu z turbozespołu w trakcie remontu kapitalnego, dana część przekazywana jest 

do remontu fabrycznego w celu 

przygotowania do montażu w remoncie kapitalnym kolejnego 

turbozespołu.  Wobec  powyższego,  w  każdym  przypadku  mamy  do  czynienia  jedynie  z 

demontażem  starego  wirnika,  natomiast  operacja  montażu  dotyczy  wyremontowanego 

wirnika,  wyre

montowanego  wcześniej  z  innego  turbozespołu.  Zamawiający  wyjaśnił,  że  w 

Elektrowni  Opole  nie  ma  możliwości  wykonania  remontu  kapitalnego  turbozespołów  w 

planowanym terminie bez operacji wymiany wirników. W Elektrowni Opole, taki tryb realizacji 

dotyczy obecnie trzech z czterech wirni

ków składających się na turbozespół. O ile oczywiście 

dany element jest elementem nowym dla turbozespołu, w którym jest montowany, nie jest to 

urządzenie  nowe  w  dokładnym  tego  słowa  znaczeniu.  Zamawiający  nie  określił  wymogu 

zdolności technicznej, poprzez konieczność wykazania doświadczenia w wykonywaniu prac 

remontowych  turbogeneratora,  obejmujących  m.in.  „wymianę  wirników  na  nowe”,  a  jedynie 

„wymianę wirników”.  

Zamawiający  wskazał,  że  od  roku  2001  do  chwili  obecnej  remonty  kapitalne 

turbozespołów  prowadzone  byty  przez  różnych  wykonawców.  Specyfika  realizacji  remontu 

turbozespołu  z  wykorzystaniem  „rotacyjnych”  elementów  istotnie  wymaga  od  wykonawcy 

szczególnego  doświadczenia  w  realizacji  tego  typu  prac.  Z  technicznego  punktu  widzenia 

operacja  wymiany  oraz 

operacja  demontażu  i  montażu  wirnika  nie  są  tożsame  z  punktu 

widzenia celu, jaki

emu mają służyć (stopień złożoności, poszczególne etapy): 

Praktycznie każdorazowa wymiana wirnika wiąże się z wymianą jego ułożyskowania, 

ze względu na zmiany średnic czopa wału, która to wymiana może nie zaistnieć w przypadku 

demontażu i montażu starego wirnika. 

Kolejnym  elementem  odróżniającym  technologicznie  wymianę  wirnika  jest  kwestia 

jego  wyważenia.  Każdorazowo,  podczas  remontu  fabrycznego  wirniki  podlegają  operacji 

wyważania,  aby  zminimalizować  wpływ  wymiany  wirnika  na  stan  dynamiczny  całego 

turbozespołu.  Każdorazowo  po  wykonanym  remoncie  fabrycznym  naturalnym  zjawiskiem 

jest  obecność  tak  zwanej  niewywagi  resztkowej  wirnika,  która  w  niesprzyjających 

okolicznościach, np. w przypadku superpozycji niewywag dwóch sąsiednich wirników, może 

być  przyczyną  niewłaściwego  stanu  dynamicznego  całego  turbozespołu  (w  skrajnych 

przypadkach  może  nawet  uniemożliwić  uruchomienie  urządzenia),  za  czym  idzie 

konieczność  doważania  i  korekcji  linii  wałów.  Zjawisko  takie  nie  wystąpi  w  przypadku 

demontażu  i  montażu  starego  wirnika.  Operacja  doważania  (korekty  stanu  dynamicznego) 

wymaga od wykonawcy 

kompetencji w obszarze drgań mechanicznych, których nie implikuje 

realizacja jedy

nie demontażu i montażu wirnika. 

Wymiana  wirników  turbiny  wymaga  właściwego  „wyprowadzenia”  luzów  w  układzie 

przepływowym, co jest kluczowym elementem dla bezpieczeństwa eksploatacji i sprawności 

całego  urządzenia,  a  więc  w  sposób  bezpośredni  przekłada  się  na  zdolności  produkcyjne 

Zamawiającego.  Każdorazowo  decyzja  o  zmianach  w  ustawieniu  układu  przepływowego 

turbozespołu  musi  zostać  podjęta  ze  świadomością  konsekwencji  i  wpływu  na  sprawność 

techniczną  całego  urządzenia,  stąd  wymaga  to  od  wykonawcy  analizy  takich  zmian.  W 

przyp

adku  demontażu  i  montażu  starego  wirnika  konieczność  korekty  w  zakresie  luzów  w 

układzie przepływowym raczej nie wystąpi. 

Zamawiający  wskazał,  że jak  wynika z  orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości  UE, 

zasada  proporcjonalności  oznacza,  że  zamawiający  ma  obowiązek  wyważenia  proporcji 

pomiędzy  koniecznością  zapewnienia  rękojmi  należytego  wykonania  zamówienia  a 

interesem  potencjalnych  wykonawców  zainteresowanych  udziałem  w  przetargu. 

Przykładowo w wyroku z 23 grudnia 2009 r. w sprawie Serrantoni Sr/ i Consorzio stabile edili 

Scrl  przeciwko  Comune  di  Milano  (C-376/08) 

Trybunał  Sprawiedliwości  wskazał,  że  przy 

określaniu,  jacy  wykonawcy  nie  mogą  wziąć  udziału  w  postępowaniu,  niezbędne  jest 

zachowanie zasady proporcjonalności. Ograniczanie konkurencji gwarantowanej w Traktacie 

ustanawiającym Wspólnotę Europejską jest dopuszczalne tylko w stopniu jak najmniejszym i 

jedynie niezbędnym dla osiągnięcia celów. Opisane przez zamawiającego warunki udziału w 

postępowaniu  muszą  być  zatem  uzasadnione  wartością  zamówienia,  charakterystyką, 

zakresem,  stopniem  złożoności  lub  warunkami  realizacji  zamówienia.  Nie  powinny 

ograniczać  dostępu  do  zamówienia  wykonawcom  dającym  rękojmię  należytego  jego 

wykonania.  Z  kolei  w  wyroku  Trybunału  Sprawiedliwości  z  16  września  1999  r.,  C-414/97 

Komisja  Wspólnot  Europejskich  v.  Królestwo  Hiszpanii  podkreślono,  że  określenie 

„proporcjonalny” należy rozumieć jako  „zachowujący właściwą proporcję". Zamawiający jest 

zobowiązany  zachować  niezbędną  równowagę  (proporcję)  miedzy  interesem  polegającym 

na  uzyskaniu  rękojmi  należytego  wykonania  zamówienia  a  interesem  potencjalnych 

wykonawców,  których  nie  można  przez  wprowadzenie  nadmiernych  wymagań  z  góry 

eliminować  z  udziału  w  postępowaniu.  Zamawiający  przywołał  także  wyrok  NSA  z  dnia  24 

listopada  2016  r.  Il  GSK  1127/15

,  który  orzekł  m.in.:  „Nieuprawnione  jest  wymaganie,  aby 

zamawiający  zrezygnował  z  ochrony  własnych  interesów  w  postaci  rękojmi  należytego 

wykonania zamówienia nadmiernie obniżając wymagania w celu umożliwienia ubiegania się 

o  zamówienie  wykonawcom  nie  posiadającym  doświadczenia  w  realizacji  przedsięwzięć  o 

skali porównywalnej do przedmiotu zamówienia”. 

Zamawia

jący  stwierdził,  że  zarówno  od  strony  technicznej,  jak  i  technologicznej 

istnieją szczególne  wymagania  dotyczące  posiadania  doświadczenia  do  wykonywania  prac 

remontowych  lub  modernizacyjnych  dotyczących  wymiany  wirników,  stąd  Zamawiający  w 

postępowaniu  podjął  działania,  które  są  konieczne  i  niezbędne  do  sprawdzenia  zdolności 

w

ykonawcy  do  wykonania  zamówienia,  co  pozwoli  wybrać  wykonawcę  dającego  rękojmię 

należytego  wykonania  zamówienia.  W  ocenie  Zamawiającego,  warunki  udziału  w 

postępowaniu  oraz  wymagane  od  wykonawców  środki  dowodowe  zostały  określone  w 

sposób  proporcjonalny  do  przedmiotu  zamówienia  oraz  umożliwiający  ocenę  zdolności 

wykonawcy  do  należytego  wykonania  zamówienia,  w  szczególności  wyrażając  je  jako 

minimalne poziomy zdol

ności, zgodnie z art. 22 ust. 1a Pzp. 

Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty 

zgromadzone  w  aktach  sprawy  i  wyjaśnienia  złożone  na  rozprawie  przez  strony 

postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje. 

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie. 

Z  uwagi  na  datę  wszczęcia  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  w 

niniejszej sprawie ma zastosowanie art. 90 

ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy 

wprowadzające  ustawę  -  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  poz.  2020  ze  zm.),  który 

stanowi,  że  do  postępowań  o  udzielenie  zamówienia,  o  których  mowa  w  ustawie  prawo 

zamówień  publicznych  z  dnia  29  stycznia  2004  r.,  wszczętych  i  niezakończonych  przed 

dniem 1 stycznia 2021 r. stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. przepisy ustawy z dnia 29 

stycznia 2004 r. - 

Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.), zwanej 

dalej „Pzp”. 

Zgodnie  natomiast 

z  art.  92  ust.  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  Przepisy 

wprowadzające  ustawę  -  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  poz.  2020  ze  zm.),  do 

postępowań odwoławczych wszczętych po dniu 31 grudnia 2020 r., dotyczących postępowań 

o  udzielenie  zamówienia  wszczętych  przed  dniem  1  stycznia  2021  r.,  stosuje  się  przepisy 

ustawy 

z  dnia  11  września  2019  r.  -  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  poz.  2019  ze 

zm.)

,zwanej dalej „nPzp”. 

Izba  stwierdziła,  że  Odwołujący  wykazał  posiadanie  legitymacji  uprawniającej  do 

wniesieni

a odwołania, stosownie do art. 505 ust. 1 nPzp.  

Odwołanie  zostało  rozpoznane  w  granicach  zawartych  w  nim  zarzutów  (art.  555 

nPzp),  podtrzymanych 

na  rozprawie  z  uwzględnieniem  zasady  kontradyktoryjności 

postępowania  (art.  534  ust.  1  nPzp),  która  oznacza  obowiązek  stron  i  uczestników 

postępowania odwoławczego do  wskazywania dowodów  dla stwierdzenia faktów,  z  których 

wy

wodzą skutki prawne.  

Izba uznała za zasadny zarzut naruszenia art. 22 ust. 1a w zw. z art. 22 ust 1 b pkt. 3) w zw. 

z  art.  7  ust.  1  Pzp,  poprzez 

określenie  warunków  udziału  w  postępowaniu  w  zakresie 

zdolności technicznej lub zawodowej w sposób nadmierny i nieproporcjonalny do przedmiotu 

zamówienia  oraz  utrudniający  uczciwą  konkurencję  oraz  art.  7  ust.  1  Pzp,  poprzez 

przygotowanie i prowadzenie postępowania w sposób niezapewniający zachowanie uczciwej 

konkurencji i równego traktowania wykonawców. 

Izba ust

aliła, co następuje: 

Przedmiotem 

zamówienia  jest  świadczenie  usług  w  zakresie  remontu  kapitalnego 

TG4 dla PGE GiEK 

S.A. Oddział Elektrownia Opole. Treść warunku udziału w postępowaniu 

dotyczącego  kwalifikacji  technicznych  i/lub  zawodowych  określona  w  ogłoszeniu  o 

zamówieniu (Sekcja III.1.3. ogłoszenia o zamówieniu) nie była sporna pomiędzy stronami. W 

ramach  ww.  warunku 

Zamawiający  sformułował  wymóg  wykazania  przez  wykonawców 

wykonania  remontu 

turbozespołu  (turbogenerator  i  turbina  parowa)  obejmującego  m.in. 

wymianę wirników.  

Zamawiający  wyjaśnił  w  odpowiedzi  na  odwołanie,  że  wymianę  wirników  należy 

rozumieć jako  demontaż  wirnika i  montaż  wirnika tzw.  rotacyjnego, tj.  wirnika  zapasowego, 

który  został  już  wcześniej  poddany  remontowi fabrycznemu. W przypadku  wymiany  wirnika 

m

ontaż wirnika nie dotyczy zatem tego samego urządzenia, które zostało zdemontowane. 

Jak  wyjaśnił  Zamawiający,  specyfika  realizacji  remontu  turbozespołu  z 

wykorzystaniem  „rotacyjnych”  elementów  wymaga  od  wykonawcy  szczególnego 

doświadczenia  w  realizacji  tego  typu  prac.  Z  technicznego  punktu  widzenia  operacja 

wymiany oraz operacja demontażu i montażu wirnika nie są tożsame z punktu widzenia celu, 

jaki

emu mają służyć (stopień złożoności, poszczególne etapy): 

Pkt  1. 

Praktycznie  każdorazowa  wymiana  wirnika  wiąże  się  z  wymianą  jego 

ułożyskowania,  ze  względu  na  zmiany  średnic  czopa  wału,  która  to  wymiana  może  nie 

zaistnieć w przypadku demontażu i montażu starego wirnika. 

Pkt  2. 

Kolejnym  elementem  odróżniającym  technologicznie  wymianę  wirnika  jest 

k

westia  jego  wyważenia.  Każdorazowo,  podczas  remontu  fabrycznego  wirniki  podlegają 

operacji wyważania, aby zminimalizować wpływ wymiany wirnika na stan dynamiczny całego 

turbozespołu.  Każdorazowo  po  wykonanym  remoncie  fabrycznym  naturalnym  zjawiskiem 

jest  o

becność  tak  zwanej  niewywagi  resztkowej  wirnika,  która  w  niesprzyjających 

okolicznościach, np. w przypadku superpozycji niewywag dwóch sąsiednich wirników, może 

być  przyczyną  niewłaściwego  stanu  dynamicznego  całego  turbozespołu  (w  skrajnych 

przypadkach  może  nawet  uniemożliwić  uruchomienie  urządzenia),  za  czym  idzie 

konieczność  doważania  i  korekcji  linii  wałów.  Zjawisko  takie  nie  wystąpi  w  przypadku 

demontażu  i  montażu  starego  wirnika.  Operacja  doważania  (korekty  stanu  dynamicznego) 

wymaga od wykonawcy kompe

tencji w obszarze drgań mechanicznych, których nie implikuje 

realizacja jedy

nie demontażu i montażu wirnika. 

Pkt  3. 

Wymiana  wirników  turbiny  wymaga  właściwego  „wyprowadzenia”  luzów  w 

układzie  przepływowym,  co  jest  kluczowym  elementem  dla  bezpieczeństwa  eksploatacji  i 

sprawności  całego  urządzenia,  a  więc  w  sposób  bezpośredni  przekłada  się  na  zdolności 

produkcyjne  Zamawiającego.  Każdorazowo  decyzja  o  zmianach  w  ustawieniu  układu 

przepływowego  turbozespołu  musi  zostać  podjęta  ze  świadomością konsekwencji  i  wpływu 

na sprawność techniczną całego urządzenia, stąd wymaga to od wykonawcy analizy takich 

zmian. W przypadku demontażu i  montażu starego wirnika konieczność korekty w zakresie 

luzów w układzie przepływowym raczej nie wystąpi. 

Zamawiający nie przedstawił na poparcie swoich twierdzeń jakichkolwiek dowodów. 

Od

wołujący  podnosił  natomiast,  że  od  strony  technicznej,  technologicznej  lub 

wymagań  i  procedur  (stosowanych  np.  przez  Urząd  Dozoru  Technicznego)  nie  istnieją 

jakiekolwiek szczególne wymagania dotyczące posiadania uprawnień do wykonywania prac 

remontowych  lub  modernizacyjnych  dotyczących  wymiany  wirników  na  nowe.  Z 

technicznego punktu widzenia operacja wymiany oraz operacja demontażu i montażu wirnika 

są tożsame,  biorąc  pod uwagę  cel, jakiemu mają służyć  (stopień  złożoności,  poszczególne 

etapy). Konieczne jest 

posiadanie takich samych uprawnień, sprzętu, zasobów i kompetencji. 

Odwołujący  przedłożył  do  akt  sprawy  wyciągi  z  trzech  umów  wraz  z  protokołami  odbioru  i 

referencjami: umow

ę nr C33Z150014 z dnia 19.04.2016 r. zawartą pomiędzy EDF Polska SA 

a  O

dwołującym,  umowę  nr  UZ/19/04/0103  z  dnia  15.04.2019  r.  zawartą  pomiędzy  PGE 

Energia  Ciepła  SA  a  Odwołującym  oraz  umowę  nr  U/KZP-PT.2103.1.2019/TLR/1  z  dnia 

03.01.2020 r. zawart

ą pomiędzy Enea Wytwarzanie spółka z o.o. a Odwołującym. 

Jak wynika z treści powyższych umów, w ramach demontażu i montażu wirników są 

wykonywane wskazywane przez Z

amawiającego czynności, które Zamawiający przedstawiał 

jako  specyficzne  jedynie  dla  „wymiany”  wirników.  Wbrew  powyższym  twierdzeniem 

Zamawiającego, z treści przedłożonych umów wynika, że w ramach remontu obejmującego 

„demontaż  i  montaż  wirnika”  wymagane  są  tożsame  rodzajowo  czynności,  na  które 

wskazywał Zamawiający, np.: 

- umowa nr C33Z150014 z dnia 19.04.2016 r. obejmuje w pkt 1 Op

is branży mechanicznej - 

ppkt 1.1. Łożyska turbozespołu: 

„- pomiary luzów łożysko-czop i posadowienie łożysk 

dopasowanie łożysk do ponownego montażu 

niezbędne operacje związane z pomiarami i posadowieniem elementów 

Uwaga: 

Dla wyceny oferty założyć konieczność wylania stopem V738 i obróbkę mechaniczną 

(wszystkie niezbędne prace mechaniczne w tym również odtworzenie otworów pod pomiary 

specjalne/temperatury) wszystkich tj. dziewięciu łożysk – w tym łożysko nr 2 w części nośnej 

oraz klocki oporowe.

” 

W pkt 

1.6 Układ przepływowy SP: 

„-  Pomiar  luzów  układu przepływowego  zgodnie  z  arkuszem  (kartami)  pomiarowymi 

(stan poeksploatacyjny i końcowy). 

Korekta  ustawienia  układu  przepływowego  (w  tym  wszystkie  niezbędne  prace 

mechaniczne  jak  np.  pierścieniowanie,  obróbka  mechaniczna  itp.  Wykonanie  segmentów 

uszczelnień w wykonaniu specjalnym/indywidualnym). 

Dostawa i wymiana uszczelnień labiryntowych międzystopniowych i dławicowych.” 

W pkt 

1.7. Układ przepływowy NP.: 

„-  pomiar  luzów  układu przepływowego  zgodnie z  arkuszami (kartami)  pomiarowymi 

(stan poeksploatacyjny i końcowy), 

- korekta ustawienia el

ementów stacjonarnych układu przepływowego”. 

-  umowa  nr  UZ/19/04/0103  z  dnia  15.04.2019  r.  obejmuje  m.in.  w  pkt 

I    Łożyskowanie 

turbozespołu, obracarka wału, centrowanie wirników: 

„- Wyprowadzenie luzów łożysk – bocznych i górnych 

Pasowanie łożysk do obudowy na poduszkach i do czopu” 

„Opcja  3  –  Wylanie  łożyska  nr  3  oraz  prace  związane  z  jego  dopasowaniem  na 

obiekcie

” 

W pkt II. 

Część przepływowa: 

„3. Pomiary, wyprowadzenie luzów i centrowanie części przepływowej WP”. 

„Opcja 11 – Wyważanie wysokoobrotowe wirnika WP.” 

W pkt III. 

Część przepływowa SP: 

„2. Pomiary, wyprowadzenie luzów i centrowanie części przepływowej SP” 

W pkt 

IV Część przepływowa SP: 

„2. Centrowanie obejm, dławnic oraz wyprowadzenie luzów części przepływowych” 

W pkt XVII Prace dodatkowe zgodnie z Aneksem nr 2: 

„1. Wyważanie niskoobrotowe w klasie G1”.  

-  umowa  nr  U/KZP-PT.2103.1.2019/TLR/1  z  dnia  03.01.2020  r.  w  pkt 

3.1.6  Remont  układu 

przepływowego WP obejmuje: 

„-  pomiar  luzów  układu przepływowego  zgodnie z  arkuszami (kartami)  pomiarowymi 

(stan po

eksploatacyjny i końcowy) 

korekta ustawienia układu przepływowego, 

korekta  ustawienia  korpusu  wewnętrznego,  obejm  tarcz  i  dławnic,  tarcz 

kierowniczych ( w tym n

iezbędne demontaże ustawienie i montaż klinów0 

- pomiary ustawienia tarcz kierowniczych (stan po

eksploatacyjny i końcowy)” 

W pkt 3.1.10 Remont wirnika WP: 

„-  prace  związane  z  dopasowaniem  wirnika  do  tarcz  kierowniczych,  uszczelnień 

dławicowych  i  międzystopniowych,  pomiaru  układu  przepływowego  WP  jako  stan 

poeksploa

tacyjny i montaż końcowy w oparciu o typowe metody i metryki pomiarowe” 

W pkt 

3.1.13 Remont układu przepływowego SP: 

„-  pomiar  luzów  układu przepływowego  zgodnie z  arkuszami (kartami)  pomiarowymi 

(stan poeksploatacyjny i końcowy) 

korekta  ustawienia  układu  przepływowego  (w  tym  wszystkie  niezbędne  prace 

mechaniczne  jak  np.  pierścieniowanie,  obróbka  mechaniczna  itp.  Wykonanie  segmentów 

uszczelnień w wykonaniu specjalnym/indywidualnym), 

-  korekta  ust

awienia  korpusu  wewnętrznego,  obejm,  tarcz  i  dławic,  tarcz 

kierowniczych ( w 

tym niezbędne demontaże, ustawienie i montaż klinów) 

- dostawa i wymia

na uszczelnień labiryntowych międzystopniowych i dławicowych” 

W pkt 3.1.15 Remont wirnika SP: 

„-  prace  związane  z  dopasowaniem  wirnika  do  tarcz  kierowniczych,  uszczelnień 

dławicowych  i  międzystopniowych,  pomiary  układu  przepływowego  SP  jako  stan 

poeksploatacyjny i montaż końcowy w oparciu o typowe metody i metryki pomiarowe.” 

W pkt 3.1.19 

Remont układu przepływowego NP.: 

„-  pomiar  luzów  układu przepływowego  zgodnie z  arkuszami (kartami)  pomiarowymi 

(stan poe

ksploatacyjny i końcowy) 

korekta ustawienia elementów stacjonarnych układu przepływowego” 

W pkt 

3.1.24 Wyważanie turbozespołu w łożyskach własnych: 

„- montaż/demontaż pokryw łożyskowych wskazanych przez Zamawiającego 

-  dostawa  oraz 

montaż/demontaż  ciężarków  we  wskazanych  przez  Zamawiającego 

miejscach pomiędzy próbnymi uruchomieniami turbozespołu” 

W pkt 

3.1.25 Remont łożysk nr 1 do 9 turbozespołu: 

„- regeneracja – wylanie wszystkich łożysk turbozespołu stopem V738, 

- dopa

sowanie łożysk do wytoczeń (na tusz), 

pomiary luzów łożysko-czop i posadowienia łożysk, 

korekta  i  dopasowanie  klocków  łożyska  oporowego,  kontrola  i  dopasowanie 

elementów ustalających łożyska oporowego, 

dopasowanie łożysk do ponownego montażu,” 

Zamawiający  nie  zakwestionował  powyższych  okoliczności  stwierdzonych  w 

umowach przedłożonych przez Odwołującego. Zamawiający nie zaprzeczył skutecznie także 

twierdzeniom  Odwołującego,  że  stosowany  przez  Zamawiającego  sposób  wymiany  wirnika 

na  urządzenie  tzw.  rotacyjne  nie  jest  powszechny  na  rynku  remontów  turbozespołów  (jest 

wręcz  rzadkością),  a  w  związku  z  tym  nie  jest  możliwe  nabycie  dokładnie  takiego 

doświadczenia  w  sytuacji,  gdy  dla  Zamawiającego  ta  sama  firma  wykonuje  remonty 

turbozespołu  od  kilku  ostatnich  lat.  Odwołujący  wyjaśnił,  że  od  2014  roku  ten  sam 

wykonawca 

realizuje  przedmiot  zamówienia  w  postępowaniach  prowadzonych  przez 

Zamawiającego, czemu Zamawiający również nie zaprzeczył. 

W ustalonym stanie faktycznym 

Izba zważyła, jak poniżej: 

Zgodnie z art. 22 ust. 1a Pzp, z

amawiający określa warunki udziału w postępowaniu 

oraz wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu 

zamówienia  oraz  umożliwiający  ocenę  zdolności  wykonawcy  do  należytego  wykonania 

zamówienia,  w  szczególności  wyrażając  je  jako  minimalne  poziomy  zdolności.  Zgodnie 

natomiast  z  ust.  1b  pkt  3  Pzp

,  warunki  udziału  w  postępowaniu  mogą  dotyczyć  zdolności 

technicznej lub zawodowej wykonawcy. 

Zasada  propo

rcjonalności  jest  uznawana  przez  Trybunał  Sprawiedliwości  Unii 

Europejskiej  za  jedną  z  podstawowych  zasad  prawa  UE.  Zasada  ta  wymaga,  aby  środki 

wprowadzane  w  ramach  aktów  prawa  unijnego  były  właściwe  dla  osiągania  zakładanych 

celów  i  nie  wykraczały  poza  to,  co  jest  niezbędne  dla  ich  zrealizowania  (por.  wyrok  z  10 

grudnia  2002  r.  w  sprawie  C-491/01  The  Queen  v.  Secretary  of  State  for  Health,  ex  parte 

British American Tobacco, rec. 2002, s-l- 11453).  

Ustawodawca  unijny 

już  przyjmując  dyrektywę  2004/18/WE  w  pkt  2  preambuły 

podkreślił, że zamówienia powinny być udzielane zgodnie z podstawowymi zasadami UE - w 

tym  zgodnie  z  zasadą  proporcjonalności.  Zasada  ta  wymaga  przeprowadzenia 

dwustopniowego testu wprowadzanego środka w celu stwierdzenia: czy przyjmowany środek 

jest właściwy dla osiągnięcia zakładanego celu i nadaje się do jego realizacji, jeśli odpowiedź 

na  pytanie  pierwsze  jest  twierdząca,  to  czy  nie  wykracza  on  poza  to  co  niezbędne,  a  tym 

samym  czy  nie  jest  nadmierny,  oraz  czy  inne  środki  byłyby  wystarczające  do  osiągnięcia 

planowanego celu. 

W niniejszym przypadku nie można uznać za zgodny z powyższymi zasadami środka, 

który  już  na  wstępie  ogranicza  w  postępowaniu  w  sposób  znaczny  i  nieuzasadniony 

konkurencję,  poprzez  nałożenie  obowiązku  wykazania  określonych  prac,  tj.  prac  dokładnie 

odtwarzających przedmiot zamówienia. 

Zasada  proporcjonalności  nakazuje  postawienie  wymagań  adekwatnych  do 

okoliczności  danej  sprawy,  tj.  uzasadnionych  wartością  zamówienia,  charakterystyką, 

zakresem, 

stopniem  złożoności  przedmiotu  zamówienia  oraz  warunkami  realizacji 

zamówienia,  a  także  aby  nie  ograniczały  dostępu  do  zamówienia  wykonawcom  dającym 

rękojmię należytego jego wykonania. 

Biorąc pod uwagę rodzaj i zakres robót i usług do wykonania w ramach niniejszego 

zamówienia  stwierdzić  należy,  że  zakres  prac  wykonywanych  przy  wymianie  wirnika,  w 

rozumieniu  przedstawionym  przez  Zamawiającego,  jak  i  zakres  prac  przy  demontażu  i 

montażu  wirnika  jest  rodzajowo  tożsamy,  co  potwierdza  treść  umów  przedłożonych  przez 

Odwołującego.  Z  punktu  widzenia  technicznego  i  technologicznego  nie  ma  zatem  tak 

istotnych  różnic  pomiędzy  demontażem  i  montażem  wirnika  a  jego  wymianą,  które 

uzasadniałyby  ograniczenie  dostępu  do  zamówienia  wykonawcom,  który  wykonywali 

demontaż i montaż a nie wykonywali wymiany wirnika. W obu przypadkach bowiem montaż 

wirnika dotyczy urządzenia po remoncie, w wyniku którego to remontu (zarówno w jednym, 

jak  i  w  drugim  przypadku) 

następuje  częściowa  zmiana  tego  urządzenia  w  wyniku  obróbki 

różnych  jego  elementów,  co  prowadzi  m.in.  do  zmiany  niektórych  jego  wymiarów.  Jest  to 

istotne  przy  montażu  wirnika,  gdyż  przy  montażu  wyremontowany  wirnik  musi  być 

odpowiednio  ponownie  dopasowany 

w  ramach  turbozespołu.  Izba  podziela  stanowisko,  że 

nakład  pracy  wykonawcy  może  być  większy  w  przypadku  montażu  i  ponownego 

dopasowania 

w  ramach  turbozespołu  wirnika  tzw.  rotacyjnego,  jednak  są  to  prace  tego 

samego rodzaju, a zatem należy je przyjąć jako minimalny poziom zdolności wykonawcy do 

realizacji tego zamówienia. 

Biorąc  pod  uwagę,  że  to  na  Zamawiającym  spoczywa  obowiązek  wykazania 

uzasadnienia  wynikającego  z  obiektywnych  potrzeb  Zamawiającego  dla  określenia 

warunków  i  wymogów  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  Izba  uznała, 

że  w  niniejszym  przypadku  Zamawiający  nie  wykazał  przesłanek  pozwalających  na 

zawężenie  wymaganego  doświadczenia  wykonawców  do  „wymiany  wirnika”,  w 

szczególności nie wykazał okoliczności, że zakres i skala trudności przy wymianie wirnika w 

porównaniu  do  demontażu  i  montażu  wirnika  jest  w  sposób  nieporównywalny  wyższa. 

Zamawiający nie wykazał również, że na rynku funkcjonują inni zamawiający, którzy realizują 

podobne  zamówienia  publiczne  obejmujące  wymianę  wirnika  tzw.  rotacyjnego,  w  których 

wykonawcy  mieli  możliwość  zdobycia  dokładnie  takiego  doświadczenia  (w  tym  dla 

turbogeneratora i części przepływowej turbiny parowej bloku energetycznego w eksploatacji 

o  mocy  minimum  200  MWe), 

którego  wymaga  Zamawiający  w  ramach  przedmiotowego 

postępowania.  

Zamawiający,  opisując  warunki  udziału  w  postępowaniu,  w  pierwszej  kolejności  ma 

obowiązek  w  taki  sposób  je  ukształtować,  aby  osiągnąć  cel,  który  musi  wykazywać  się 

dbałością  o  racjonalne  wydatkowanie  środków  publicznych  oraz  zapewnieniem  należytego 

wykonania umowy. W ocenie Izby, 

cel zakładany przez Zamawiającego, a więc zapewnienie 

prawidłowego  wykonania  remontu  turbozespołu,  w  tym  wymiany  wirnika,  może  być 

osiągnięty  przy  zapewnieniu  potencjału  zawodowego  i  technicznego  wykonawcy 

polegającego  na  wykonaniu  określonego  przez  Zamawiającego  remontu  turbozespołu 

obejm

ującego  m.in.  „demontaż  i  montaż  wirnika”,  co  rozszerzy  konkurencyjność  tego 

postępowania. 

W 

świetle  art.  22  ust.  1a  Pzp  oraz  art.  7  ust.  1  Pzp,  każdy  warunek  udziału  w 

postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  należy  opisać  z  uwzględnieniem 

wszystk

ich  indywidualnych  okoliczności  danego  postępowania,  w  szczególności  z 

uwzględnieniem  przedmiotu  zamówienia  i  specyfiki  rynku,  do  którego  zamówienie  jest 

skierowane.  W  orzeczeniu  ETS  z  dnia  4  grudnia  2003  r.  w  sprawie  C  -  448/01  EVN  AG  I 

Wienstrom  GmbH  stwierdzono

,  że  postawienie  zbyt  wygórowanego  warunku  udziału  w 

postępowaniu  może  faworyzować  duże  przedsiębiorstwa,  dyskryminując  mniejszych 

dostawców, którzy mogliby z powodzeniem wykonać zamówienie. Takie ograniczenie kręgu 

wykonawców dopuszczonych do wzięcia udziału w postępowaniu może natomiast skutkować 

udaremnieniem realizacji celu dyrektyw wspólnotowych w dziedzinie zamówień publicznych, 

jakim jest otwarcie rynku zamówień na konkurencję (...).  

Z  kolei  w  wyroku  z  dnia  16  września  1999  r.,  C-  414/97  Komisja  Wspólnot 

Europejskich v. Królestwo Hiszpanii, TS wskazał, że ocena czy podjęte środki są zgodne z 

TWE,  wymaga  tzw.  testu  proporcjonalności  polegającego  na  wykazaniu  czy  podjęte 

działania  są  adekwatne  i  konieczne  do  osiągnięcia  wybranego  celu.  Zamawiający  jest 

zobowiązany zachować niezbędną równowagę między interesem polegającym na uzyskaniu 

rękojmi należytego wykonania zamówienia a interesem potencjalnych wykonawców, których 

nie  można  przez  wprowadzenie  nadmiernych  wymagań  z  góry  eliminować  z  udziału  w 

postępowaniu. Opis spełniania warunków udziału w postępowaniu winien być odpowiedni do 

osiągnięcia  celu,  jakiemu  służy,  tj.  wyboru  wykonawcy  dającego  rękojmię  należytego 

wykonania zamówienia i nieograniczającego dostępu do zamówienia wykonawcom zdolnym 

do 

jego wykonania. Na konieczność przestrzegania zasady proporcjonalności TS UE zwracał 

również  uwagę  w  innych  orzeczeniach.  Przykładowo,  w  wyroku  z  23  grudnia  2009  r.  w 

sprawie Serrantoni Srl i Consorzio stabile edili Scrl przeciwko Comune di Milano (C-376/08), 

Europejski Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że przy określaniu jacy wykonawcy nie mogą 

wziąć udziału w postępowaniu, niezbędne jest zachowanie zasady proporcjonalności, a więc 

ograniczania konkurencji gwarantowanej w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską 

w stopniu jak najmniejszym i jedynie niezbędnym dla osiągnięcia celów. W wyroku z dnia 27 

października 2005 r. w sprawie Contse SA przeciwko Instituto Nacional de Gestion Sanitaria 

(C-

234/03),  Trybunał  Sprawiedliwości  wywiódł,  że  naruszeniem  Traktatu  jest  żądany  przez 

zamawiającego  wymóg  doświadczenia,  który  winni  udowodnić  wykonawcy,  jeśli  nie  jest 

niezbędny  dla  oceny  zdolności  wykonawcy  do  wykonania  zamówienia.  Jak  wynika  z 

powyższego, zasada proporcjonalności oznacza, że opisane przez  zamawiającego warunki 

udziału  w  postępowaniu  muszą  być  uzasadnione  wartością  zamówienia,  charakterystyką, 

zakresem,  stopniem  złożoności  lub  warunkami  realizacji  zamówienia.  Nie  powinny 

ograniczać  dostępu  do  zamówienia  wykonawcom  dającym  rękojmię  należytego  jego 

wykonania". 

W przedmiotowym postępowaniu zakwestionowany przez Odwołującego  warunek w 

sposób  istotny  ogranicza  krąg  wykonawców,  którzy  mogliby  ubiegać  się  o  udzielenie 

zamówienia mimo, że nie realizowali dla Zamawiającego wcześniej remontów turbozespołu 

o

bejmującego  „wymianę  wirnika”.  Ustalony  przez  Zamawiającego  warunek  nie  znajduje 

oparcia  w 

okolicznościach  technicznych  lub  technologicznych  uzasadniających  obiektywne 

potrzeby 

Zamawiającego  w  rozumieniu  „minimalnych  poziomów  zdolności”,  a  zatem  

narusza  w

ynikającą  z  art.  22  ust.  1a  i  art.  7  ust.  1  Pzp  zasadę  proporcjonalności,  jako 

warunek  nadmierny, 

który  ogranicza  w  sposób  nieuzasadniony  dostęp  do  zamówienia 

podmiotom zdolnym do jego 

należytego wykonania, podczas gdy za wystarczający warunek 

należy  uznać  wykazanie  wykonania  prac  remontowych  turbozespołu  polegających  na 

demontażu  i  montażu  wirników.  W  przedmiotowym  postępowaniu  nie  wystąpiły,  w  ocenie 

Izby, 

przesłanki o obiektywnym charakterze, które uprawniałby Zamawiającego do określenia 

warunku,  który  istotnie  ogranicza,  a  nawet  może  wręcz  wyeliminować  konkurencję  w 

prowadzonym 

postępowaniu.  

B

iorąc  pod  uwagę  stan  rzeczy  ustalony  w  toku  postępowania,  Izba  orzekła,  jak  

w sentencji, na podstawie art. 554 ust. 1 pkt 1 nPzp oraz art. 554 ust. 3 pkt 1 lit.a nPzp. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  orzeczono  na  podstawie  art.  557  ustawy  z  dnia  

11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. poz. 2019 ze zm.) oraz § 5 pkt 1 i 

2  oraz 

§  7  ust.  1  pkt  1  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  

w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  

w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2020 r. 2437).  

Przewodniczący: 

…………………………