KIO 3382/20
Sygn. akt: KIO 3382/20
WYROK
z dnia 15 stycznia 2021 roku
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Klaudia Szczytowska-Maziarz
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 stycznia 2021 roku w
Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 21 grudnia 2020 roku przez
wykonawc
ę FBSerwis Wrocław Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Bielany
Wrocławskie, ul. Atramentowa 10, 55-040 Kobierzyce w postępowaniu prowadzonym
przez z
amawiającego Gminę Kobierzyce, Al. Pałacowa 1, 55-040 Kobierzyce
przy udziale wykonawcy P. W.
, prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą „P. P.
W.
”, Wierzbice, ul. Tarnopolska 55, 55-040 Kobierzyce, zgłaszającej swoje przystąpienie
do post
ępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. u
względnia odwołanie w zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia przez
zamawiającego art. 24 ust. 1 pkt 12 oraz art. 26 ust. 3 ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.)
i nakazuje za
mawiającemu unieważnienie czynności wyboru jako najkorzystniejszej
oferty wykonawcy P. W.
, prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą „Paula P.
W.
”, Wierzbice, ul. Tarnopolska 55, 55-040 Kobierzyce, ponowienie czynności
badania i oceny ofert, a w jej ramach wezwanie wykonawcy P. W.
, prowadzącej
działalność
gospodarczą
pod
firmą
„Paula
P.
W.
”,
Wierzbice,
ul. Tarnopolska 55, 55-040 Kobierzyce
do uzupełnienia Wykazu wykonanych usług
w celu potwierdzenia, że samodzielnie spełnia warunki udziału w postępowaniu
w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej; w pozostałym zakresie zarzuty się
nie potwierdziły,
KIO 3382/20
2. k
osztami postępowania obciąża zamawiającego Gminę Kobierzyce, Al. Pałacowa
1, 55-040 Kobierzyce i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000,00 zł
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
FBSerwis Wrocław Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Bielany
Wrocławskie, ul. Atramentowa 10, 55-040 Kobierzyce tytułem wpisu od
odwołania,
zasądza od zamawiającego Gminy Kobierzyce, Al. Pałacowa 1, 55-040
Kobierzyce na rzecz wykonawcy
FBSerwis Wrocław Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością,
Bielany
Wrocławskie,
ul.
Atramentowa
55-040 Kobierzyce
kwotę 18 600, 00 zł (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione
z tytułu wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
KIO 3382/20
Stosownie do art. 198a u
st. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) oraz art. 580 ust.1 ustawy z dnia
11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.)
w związku z art. 92 ust.1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę
– Prawo zamówień publicznych (Dz.U z 2019 r. poz. 2020) na niniejszy wyrok – w terminie
7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………….
KIO 3382/20
U z a s a d n i e n i e
W odniesieniu do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego
w trybie przetargu nieograniczonego pn. „Zimowe utrzymanie dróg gminnych i powiatowych
sprz
ętem mechanicznym na terenie Gminy Kobierzyce” przez Gminę Kobierzyce,
Al. Pałacowa 1, 55-040 Kobierzyce (dalej „zamawiający”) wykonawca FBSerwis Wrocław
Sp. z o.o., ul. Atramentowa 10, Bielany Wrocławskie 55-040 Kobierzyce (dalej „odwołujący”)
złożył odwołanie, zarzucając zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy
z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.)
[dalej „ustawa Pzp”]:
art. 24 ust. 1 pkt 12, poprzez zaniechanie wykluczenia z postępowania wykonawcy P. W.,
prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą „Paula P. W.”, Wierzbice, ul. Tarnopolska
55, 55-040 Kobierzyce
(dalej „PAULA”) z uwagi na niespełnienie warunków udziału w
postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej w zakresie doświadczenia, o
których mowa w rozdziale V pkt 1 ppkt 2) lit. c) Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia
(dalej „SIWZ”) pomimo, że w ofercie w pkt. 6 Formularza ofertowego wykonawca PAULA
oświadczył, że samodzielnie zrealizuje zamówienie oraz w części II, sekcja D JEDZ
oświadczył, że nie zamierza powierzyć podwykonawstwa podmiotowi na zasobach, którego
polega w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu (a więc, że zrealizuje
zamówienie bez udziału podmiotu trzeciego w roli podwykonawcy na zasadzie
art. 22a ust. 4 ustawy Pzp), a następnie w przedstawionym w toku postępowania Wykazie
wykonanych usług powołał się wyłącznie na doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług
Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. (a więc nie przedstawił jakiegokolwiek własnego
doświadczenia),
art. 26 ust. 3, poprzez zaniechanie wezwania wykonawcy PAULA do uzupełnienia Wykazu
wykonanych usług celem potwierdzenia, że samodzielnie spełnia on warunki udziału
w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej w zakresie doświadczenia,
o których mowa w rozdziale V pkt 1 ppkt 2) lit. c) SIWZ pomimo, że w ofercie w pkt. 6
Formularza ofertowego wykonawca PAULA jednoznacznie oświadczył, że samodzielnie
zrealizuje zamówienie oraz w części II, sekcja D JEDZ oświadczył, że nie zamierza
powierzyć podwykonawstwa podmiotowi na zasobach, którego polega w celu spełnienia
warunków udziału w postępowaniu (a więc, że zrealizuje zamówienie bez udziału podmiotu
trzeciego w roli podwykonawcy na zasa
dzie art. 22a ust. 4 ustawy Pzp), a następnie
przedstawił w toku postępowania Wykaz wykonanych usług, w którym powołał się wyłącznie
na doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F.
(a więc nie przedstawił jakiegokolwiek własnego doświadczenia),
KIO 3382/20
3. art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22a ust. 4, poprzez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy
PAULA pomimo, że w ofercie założył poleganie w zakresie warunków udziału dotyczących
zdolności technicznej lub zawodowej w zakresie doświadczenia w 100% na zdolnościach
podmiotu
trzeciego
Zakład
Usług
Porządkowych
i
Pielęgnacyjnych
S.
F.,
a jednocześnie przewidział powierzenie temu podmiotowi do realizacji co najwyżej 50%
zakresu zamówienia,
4. art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22a ust. 2 i 4, poprzez zaniechanie wykluczenia z
postępowania wykonawcy PAULA pomimo, że z uwagi na treść złożonego w toku
postępowania zobowiązania podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i
Pielęgnacyjnych S. . nie udowodnił zamawiającemu, iż realizując zamówienie będzie
dysponował niezbędnymi zasobami ww. podmiotu trzeciego, a co za tym idzie, nie wykazał,
że spełnia warunki udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej
w zakresie doświadczenia, o których mowa w rozdziale V pkt 1 ppkt 2) lit. c) SIWZ,
art. 91 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 3, poprzez zaniechanie wyboru oferty odwołującego pomimo,
że oferta ta – w świetle ustanowionych w postępowaniu kryteriów oceny ofert – jest ofertą
najkorzystni
ejszą spośród wszystkich złożonych w postępowaniu ofert niepodlegających
odrzuceniu.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty wykonawcy PAULA jako oferty
najkorzystniejszej,
2. przeprowadzenia ponownie procesu badania i oceny ofert,
wykluczenia wykonawcy PAULA z postępowania z uwagi na niespełnienie warunków
udziału w postępowaniu,
wezwania wykonawcy PAULA do uzupełnienia Wykazu wykonanych usług
o doświadczenie własne,
5. odrzucenia oferty w
ykonawcy PAULA z uwagi na sprzeczność treści oferty z ustawą,
wyboru oferty odwołującego jako oferty najkorzystniejszej w postępowaniu.
W odniesieniu do zarzutu dotyczącego naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 oraz art. 26
ust. 3 ustawy Pzp odwołujący wskazał, że wykonawca PAULA zadeklarował w ofercie,
tj. w pkt. 6 Formularza ofertowego oraz części II, sekcja D JEDZ, że samodzielnie zrealizuje
przedmiot zamówienia oraz, że nie zamierza powierzyć podwykonawstwa zamówienia
podmiotowi trzeciemu, który udostępni wykonawcy PAULA zasoby niezbędne do wykonania
zamówienia, co – wedle odwołującego – w kontekście art. 22a ust. 4 ustawy Pzp miało takie
znaczenie, że wykonawca PAULA w toku postępowania nie mógł polegać na takich
KIO 3382/20
zasobach podmiotu trzeciego, których udostępnienie wymagało udziału podmiotu trzeciego
w realizacji zamówienia.
Uznał, że wykonawca PAULA nie mógł polegać na doświadczeniu podmiotu trzeciego
w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu, a zamawiający, przy ocenie czy
wykonawca PAULA spełnia warunki udziału w postępowaniu, nie powinien brać pod uwagę
innego doświadczenia niż doświadczenie własne wykonawcy PAULA, tymczasem ze
złożonego przez wykonawcę PAULA Wykazu wykonanych usług wynika, że nie posiada on
jakiegokolwiek własnego doświadczenia niezbędnego do prawidłowego wykonania
zamówienia. Wskazał, że wykonawca PAULA powołał się w Wykazie wykonanych usług
wyłącznie na doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych
i Pielęgnacyjnych S. F..
Stwierdził, że okoliczność, że powołane doświadczenie nie jest doświadczeniem
własnym wykonawcy PAULA znajduje potwierdzenie w treści referencji załączonych do
Wykazu wykonanych usług, gdzie jako wykonawcę poszczególnych zadań wskazano
każdorazowo wyłącznie Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. .
W ocenie odwołującego zamawiający nie mógł brać pod uwagę tego doświadczenia
z uwagi na przepis art. 22a ust. 4 ustawy Pzp oraz okoliczność, że z oferty wykonawca
PAULA wynikało, że nie zamierza on powierzyć podmiotowi udostępniającemu zasoby
podwykonawstwa zamówienia.
Podniósł, że działanie wykonawcy PAULA polegające na złożeniu, już po terminie
składania ofert, zobowiązania podmiotu trzeciego oraz umowy o współpracy z podmiotem
trzecim, z których wynikało, że wykonawca PAULA polegał będzie na potencjalne podmiotu
trzeciego w zakresie doświadczenia stanowi niedopuszczalną zmianę oferty po terminie
składania ofert (art. 84 ust. 1 ustawy Pzp a contrario) – składając ww. dokumenty
Wykonawca PAULA zmienił ofertę w zakresie, w jakim pierwotnie założył, że samodzielnie
zrealizuje zamówienie, a następczo zmienił zdanie i założył, że zamówienie zrealizuje z
udziałem podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. w roli
podwykonawcy.
Stwierdz
ił, że w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej wskazuje się, że nie jest
dopuszczalne wprowadzenie do postępowania podmiotu trzeciego, jeśli z oferty wykonawcy
od początku wynika, że samodzielnie zamierza spełnić warunki udziału w postępowaniu;
w ocenie
Izby nie jest również dopuszczalne, po terminie składania ofert, rozszerzenie
zakresu polegania na potencjalne podmiotu trzeciego przewidzianego pierwotnie w ofercie
Podniósł, że z oferty wykonawcy PAULA od początku wynikało, że zamierza on
polegać na potencjalne podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S.
F.
i brać pod uwagę wyłącznie doświadczenie podmiotu trzeciego, ale poleganie na tych
zasobach nie dotyczyło zasobów, o których mowa w art. 22a ust. 4 ustawy Pzp, a więc nie
KIO 3382/20
dotyczyło doświadczenia. – wynika to z zestawienia treści oświadczeń wykonawcy PAULA
zawartych w pkt 6 Formularza ofertowego oraz części II, sekcja C i D JEDZ, gdzie
wykonawca PAULA oświadczył, że zamierza polegać na potencjale podmiotu trzeciego w
celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu, lecz że zamówienia zamierza wykonać
samodzielnie oraz, że nie zamierza powierzyć podmiotowi trzeciemu udostępniającemu
zasoby zamówienia do realizacji w roli podwykonawcy; z oferty wykonawcy PAULA od
początku wynikało, że zamierzał on polegać na potencjale podmiotu trzeciego
w innym zakresie niż doświadczenie, mogło chodzić na przykład o zasoby techniczne
w postaci sprzętu czy osób niezbędnych do realizacji zamówienia, o których mowa w
rozdziale V pkt 1 ppkt 2) lit. c) SIWZ.
Uznał, że niedopuszczalna była jakakolwiek zmiana oferty wykonawcy PAULA
w zakresie, w jakim oświadczył on w ofercie, że nie będzie polegał na potencjale podmiotu
trzeciego, o którym mowa w art. 22a ust. 4 ustawy Pzp (a zatem na doświadczeniu),
a zamawiający przy ocenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu powinien pominąć
doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. i
brać pod uwagę wyłącznie doświadczenie własne wykonawcy PAULA.
Podsumował, że w stosunku do wykonawcy PAULA zachodziły podstawy do
wykluczenia go z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp w związku
z niespełnieniem warunków udziału w postępowaniu, a zamawiający przed wykluczeniem
wykonawcy PAULA
z postępowania powinien jednak wezwać go w trybie art. 26 ust. 3
ustawy Pzp do uzupełnienia Wykazu wykonanych usług o doświadczenie własne.
W odniesieniu do naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22a ust. 4 ustawy Pzp
wskazał, że z przepisu art. 22a ust. 4 ustawy Pzp wynika, że w odniesieniu do warunków
udziału w postępowaniu dotyczących doświadczenia wykonawca może polegać na
zdolnościach innego podmiotu, jeśli podmiot ten zrealizuje usługi, do realizacji, których jego
doświadczenie jest wymagane.
Podniósł, że oferta wykonawcy PAULA pozostaje sprzeczna z ustawą w zakresie
przepisu art. 22a ust. 4 ustawy Pzp, z następujących względów.
Po pierwsze, w pkt.
6 Formularza ofertowego oświadczył on, że zamierza
samodzielnie realizować zamówienie, zaś w części II, sekcja D JEDZ oświadczył, że nie
zamierza powierzyć podwykonawstwa podmiotowi, na którego zasobach polega w celu
spełnienia warunków udziału w postępowaniu, jednocześnie jednak wykonawca PAULA
przedstawił w toku postępowania Wykaz wykonanych usług, z którego wynika, że polega w
100% na doświadczeniu podmiotu trzeciego przy spełnianiu warunków udziału w
postępowaniu.
KIO 3382/20
Na powyższej podstawie stwierdził, że oferta wykonawcy PAULA pozostaje
sprzeczna z ustawą (art. 22a ust. 4 ustawy Pzp) w zakresie, w jakim założył on poleganie na
doświadczeniu podmiotu trzeciego w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu, bez
jednoczesnego powierzenia temu podmiotowi do realizacji na zasadzie podwykonawstwa
zakresu zamówienia, dla którego realizacji niezbędnego jest jego doświadczenie.
Uzupełnił, że należy brać pod uwagę wyłącznie złożone przez wykonawcę PAULA
zobowiązanie podmiotu trzeciego na formularzu stanowiącym załącznik nr 10 do SIWZ,
z którego nie wynika, że wykonawca PAULA powierzy podmiotowi trzeciemu jakąkolwiek
część zamówienia do realizacji na zasadzie podwykonawstwa.
Po drugie, jeśli uznać, że mimo złożenia zobowiązania podmiotu trzeciego na
formularzu stanowiącym załącznik nr 10 do SIWZ – w świetle postanowień SIWZ
dopuszczalne było złożenie również innego dowodu (w przypadku wykonawcy PAULA
umowy o współpracę z 13.09.2020 r.), to także w tym przypadku treść jego oferty pozostaje
sprzeczna z ustawą w zakresie art. 22a ust. 4 ustawy Pzp, ponieważ z przepisu art. 22a ust.
4 ustawy Pzp wynika, że podmiot trzeci ma wykonać jako podwykonawca usługi w zakresie,
w jakim niezbędne jest jego doświadczenie; na podstawie Wykazu wykonanych usług
złożonego przez wykonawcę PAULA oraz treści opis przedmiotu zamówienia (rozdział III
SIWZ) należy przyjąć, że doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i
Pielęgnacyjnych S. F. niezbędne jest do zrealizowania przedmiotu zamówienia w 90-95%.
Podniósł, że wykonawca PAULA w celu spełnienia warunków udziału w
postępowaniu w zakresie doświadczenia polega w 100% na doświadczeniu podmiotu
trzeciego
– w wykazie powołał się tylko na doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług
Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F., tym samym wykonawca PAULA nie legitymuje się
jakimkolwiek własnym doświadczeniem niezbędnym do realizacji zamówienia.
Podniósł także, że z opisu przedmiotu zamówienia (rozdział III SIWZ) wynika, że
usługa zimowego utrzymania dróg w zasadzie wyczerpuje przedmiot zamówienia,
ewentualnie można przyjąć, że na zamówienie dodatkowo składa się tzw. awaryjne
utrzymanie zimowe dróg, o którym mowa w rozdziale III pkt 12 SIWZ, jednak jest to niewielki
procent zamówienia (jest zlecane w razie potrzeby oraz dotyczy świadczenia usług poza
sezonem lub innych pilnych potrzeb utrzymania zimowego n
ie objętych podstawową usługą
zimowego utrzymania dróg) – w konsekwencji - skoro wykonawca PAULA polega w 100% na
doświadczeniu podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. –
udział tego podmiotu w realizacji zamówienia powinien obejmować całość usług zimowego
utrzymania dróg, poza tzw. awaryjnym utrzymaniem zimowym dróg.
W ocenie Odwołującego z uwagi na takie ukształtowanie przedmiotu zamówienia
udział podmiotu trzeciego w realizacji zamówienia powinien wynosić co najmniej 90-95%,
zaś udział wykonawcy PAULA 5-10% i obejmować co najwyżej nadzór nad realizacją
KIO 3382/20
zamówienia oraz wykonanie tzw. awaryjnego utrzymania zimowego dróg, gdy tymczasem z
§ 2 ust. 2 lit. h) umowy o współpracy z 13.09.2020 r. wynika, że udział podmiotu trzeciego w
realizacji zamówienia obejmuje co najwyżej 50% zakresu przedmiotu zamówienia, zaś udział
wykonawcy PAULA aż 50% zakresu przedmiotu zamówienia („Strony ustalają, że w ramach
bezpośredniego zaangażowania Współpracującego przez Wykonawcę przez cały czas
wykonywania Zamówienia, Współpracujący będzie w szczególności wykonywał osobiście
następujące czynności: (…) h) bezpośredniego udziału, przez czas około 50 % w
miesięcznym okresie rozliczeniowym, wraz ze swoimi wybranymi pracownikami i z
pracown
ikami Wykonawcy w realizacji zleconych usług zimowego utrzymania dróg,
wykonując kierownictwo nad pracującymi zespołami w terenie na sprzęcie mechanicznym
oraz nadzorując rzetelność wykonywanych przez nich prac, także poprzez odbiór końcowy
wykonania zleco
nych zadań”.
Stwierdził, że powyższe oznacza, że w istocie zamówienie w 50% realizował będzie
wykonawca PAULA, który nie ma jakiegokolwiek doświadczenia w realizacji usług zimowego
utrzymania dróg, co powoduje, że oferta wykonawcy PAULA pozostaje sprzeczna z ustawą
w zakresie art. 22a ust. 4 Pzp; podmiot trzeci nie zrealizuje w niniejszym przypadku zakresu
zamówienia do którego realizacji niezbędne jest jego doświadczenie.
Podsumował, że zamawiający powinien był odrzucić ofertę wykonawcy PAULA na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22a ust. 4 Pzp, a zaniechanie w tym zakresie
stanowi o naruszeniu przez z
amawiającego tych przepisów.
Uzupełnił, że wedle orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej zamawiający nie może
wezwać wykonawcy w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp do uzupełnienia zobowiązania
podmiotu trzeciego ani jakiekolwiek innego dokumentu podmiotowego (w tym wykazu usług),
jeśli wykonawca złożył ofertę niezgodną z ustawą w zakresie art. 22a ust. 4 Pzp. Powołał się
na wyrok Kraj
owei Izby Odwoławczej z 13.07.2020 r., sygn. akt KIO 1174/20: „Ponadto, w
ocenie Izby, żądanie Odwołującego dotyczące wezwania do uzupełnienia zobowiązania
podmiotu trzeciego jest próbą niedopuszczalnej przez ustawę Pzp ingerencji w treść oferty,
która ma na celu uzupełnienie treści oferty o elementy pierwotnie w niej niezawarte. Oferta
stanowi oświadczenie wykonawcy, które powinno być sformułowane i skonkretyzowane już
w momencie jej złożenia. Izba wskazuje, że oświadczenia dotyczące udziału podmiotu
trzeciego mogą ulegać korekcie w toku badania spełniania warunku udziału w postępowaniu,
al
e nie mogą prowadzić do zmiany formularza ofertowego czyli oferty. Zmiana taka miałaby
charakter istotny, gdyż dotyczyłaby zakresu i sposobu realizacji zamówienia wskazanego
w ofercie. Tym
bardziej nie można dokonywać zmiany treści oferty na podstawie
zobowiązania podmiotu trzeciego. W związku z powyższym, nie potwierdził się zarzut, iż
zamawiający zaniechał wezwania odwołującego do wezwania zobowiązania podmiotu
trzeciego na podstawie art.
26 ust. 3 Pzp, podczas gdy miał obowiązek wezwania, bowiem
KIO 3382/20
Odwołujący złożył ofertą niezgodną z art. 22a ust. 4 Pzp, podlegającą odrzuceniu na
podstawie art. 89
ust pkt 1 Pzp. Okoliczności te stanowią podstawę do zwolnienia
Zamawiającego z obowiązku wezwania do uzupełnienia oświadczeń lub dokumentów na
podstawie art. 26 ust 3 Pzp.
”
Na powyższej podstawie uznał, że nie jest możliwe wezwanie przez zamawiającego
wykonawcy PAULA d
o uzupełnienia zobowiązania podmiotu trzeciego czy umowy
o współpracę.
Podniósł także, że z uwagi na konieczność odrzucenia oferty wykonawcy PAULA na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22a ust. 4 Pzp,
brak jest konieczności wezwania
przez z
amawiającego wykonawcy PAULA do uzupełnienia Wykazu wykonanych usług
obejmującego doświadczenie własne wykonawcy PAULA.
Podsumował, że zamawiający powinien odrzucić ofertę wykonawcy PAULA, zaś
zaniechanie wezwania go do uzupełnienia zobowiązania podmiotu trzeciego czy Wykazu
wykonanych usług nie będzie stanowiło naruszenia przepisu art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
W odniesieniu do zarzut
u dotyczącego naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art.
22a ust. 2 i 4 ustawy Pzp
odwołujący wskazał, że zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy Pzp
wykonawca, który polega na zdolnościach lub sytuacji innego podmiotu musi udowodnić
zamawiającemu, że realizując zamówienie, będzie dysponował niezbędnymi zasobami i taki
wymóg postawił również zamawiający w rozdziale V pkt 5 ppkt 2 SIWZ.
Podni
ósł, że przedstawione przez wykonawcę PAULA zobowiązanie podmiotu
trzeciego ora
z umowa o współpracy z 13.09.2020 r. nie potwierdzają, że będzie on realnie
dysponował potencjałem podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych
S. F.
w okresie realizacji zamówienia.
Co do treści zobowiązania podmiotu trzeciego wskazał, że dokument zawiera
wyłącznie dane podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. oraz
oświadczenie oddaniu wykonawcy PAULA zasobów niezbędnych do wykonania zamówienia
w postaci wiedzy i doświadczenia, z jego treści nie wynika jednak: jaki jest zakres
udostępnianej wiedzy i doświadczenia, jaki będzie sposób wykorzystania udostępnionych
zasobów przy realizacji zamówienia, jaki będzie zakres i okres udziału podmiotu trzeciego w
realizacj
i zamówienia, brak jest również oświadczenia czy podmiot trzeci będzie realizował
usługi, których dotyczą udostępniane zasoby, odnoszące się do warunków udziału dotyczące
wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia.
Na powyższej podstawie uznał, że wykonawca PAULA, składając zobowiązanie
podmiotu trzeciego nie spełnił warunku określonego w art. 22a ust. 2 ustawy Pzp, tj. nie
udowodnił, że w toku realizacji zamówienia realnie będzie dysponował potencjałem podmiotu
trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. .
KIO 3382/20
Na wypadem
uznania, że mimo złożenia przez wykonawcę PAULA zobowiązania
podmiotu trzeciego dopuszczalne było jednoczesne złożenie innego dokumentu
potwierdzającego zobowiązanie podmiotu trzeciego do oddania zasobów, wskazał, że
z post
anowień umowy o współpracę z 13.09.2020 r. wynika, że założony udział podmiotu
trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. w realizacji zamówienia nie
potwierdza, że udostępnienie potencjału w zakresie doświadczenia ma charakter realny i nie
gwarantuje z
amawiającemu należytego wykonania zamówienia.
Podał, że z Wykazu wykonanych usług złożonego przez wykonawcę PAULA wynika,
że w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu w zakresie doświadczenia polega on
w 100% na doświadczeniu podmiotu trzeciego – w wykazie powołał się tylko na
doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F., co
oznacza, że wykonawca PAULA nie legitymuje się jakimkolwiek własnym doświadczeniem
niezbędnym do realizacji zamówienia.
W ocenie odwołującego w takiej sytuacji – z uwagi na dyspozycję art. 22a ust. 4
ustawy Pzp
– to podmiot trzeci Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. powinien
faktycznie realizować zamówienie, zaś wykonawca PAULA powinien realizację zamówienia
nadzorować, ewentualnie wykonywać dodatkowe czynności składające się na przedmiot
zamówienia inne niż usługa zimowego utrzymania dróg.
Stwierdził, że z opisu przedmiotu zamówienia wynika, że usługa zimowego
utrzymania d
róg w zasadzie wyczerpuje przedmiot zamówienia w niniejszym postępowaniu
oraz, że ewentualnie można przyjąć, że na zamówienie dodatkowo składa się tzw. awaryjne
utrzymanie zimowe dróg, o którym mowa w rozdziale III pkt 12 SIWZ. Uzupełnił, że wedle
OPZ tzw.
awaryjne utrzymanie zimowe dróg jest niewielkim procentem zamówienia, jest
zlecane w razie potrzeby oraz dotyczy świadczenia usług poza sezonem lub innych pilnych
potrzeb utrzymania zimowego nie objętych podstawową usługą zimowego utrzymania dróg.
Skoro w
ykonawca PAULA polega w 100% na doświadczeniu podmiotu trzeciego
Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F., to – wywodził odwołujący – udział tego
podmiotu w realizacji zamówienia powinien obejmować całość usług zimowego utrzymania
dr
óg, poza tzw. awaryjnym utrzymaniem zimowym dróg.
W ocenie Odwołującego z uwagi na takie ukształtowanie przedmiotu zamówienia
udział podmiotu trzeciego w realizacji zamówienia powinien wynosić co najmniej 90-95%,
zaś udział wykonawcy PAULA 5-10% i obejmować co najwyżej nadzór nad realizacją
zamówienia oraz wykonanie tzw. awaryjnego utrzymania zimowego dróg, podczas gdy z § 2
ust. 2 lit. h) umowy o współpracy z 13.09.2020 r. wynika, że udział podmiotu trzeciego
Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. w realizacji zamówienia obejmuje co
najwyżej 50% zakresu przedmiotu zamówienia, zaś udział wykonawcy PAULA aż 50%
zakresu przedmiotu zamówienia („Strony ustalają, że w ramach bezpośredniego
KIO 3382/20
zaangażowania Współpracującego przez Wykonawcę przez cały czas wykonywania
Zamówienia, Współpracujący będzie w szczególności wykonywał osobiście następujące
czynności: (…) h) bezpośredniego udziału, przez czas około 50 % w miesięcznym okresie
rozliczeniowym, wraz ze swoimi wybranymi pracownikami i z pracownikami Wykonawcy w
realizacji zleconych usług zimowego utrzymania dróg, wykonując kierownictwo nad
pracującymi zespołami w terenie na sprzęcie mechanicznym oraz nadzorując rzetelność
wykonywanych przez nich prac, także poprzez odbiór końcowy wykonania zleconych zadań”)
Uznał, że w istocie zamówienie w 50% realizował będzie wykonawca PAULA, który –
jak wynika ze złożonego Wykazu wykonanych usług – nie ma jakiegokolwiek doświadczenia
w realizacji usług zimowego utrzymania dróg.
W ocenie o
dwołującego taki model realizacji zamówienia nie może gwarantować
z
amawiającemu należytej realizacji zamówienia.
Podsumował, że zamawiający powinien był wykluczyć wykonawcę PAULA
z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22a ust. 2 i 4 ustawy
Pzp w
związku z niespełnieniem warunków udziału w postępowaniu, poprzez niewykazanie
realności udostępnienia potencjału przez podmiot trzeci w zakresie niezbędnego
doświadczenia, a zaniechanie w tym zakresie stanowi naruszenie tych przepisu.
Stwierdził, że zamawiający na obecnym etapie postępowania nie może wezwać
wykonawcy PAULA w trybie art. 26 ust. 3 ustawy
Pzp do uzupełnienia zobowiązania
podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F., ani do uzupełnienia
umowy o współpracę z 13.09.2020 r.
Podał, że wykonawca PAULA nie złożył zobowiązania podmiotu trzeciego, ani umowy
wraz z ofertą w terminie składania ofert, ale uzupełnił dokument samodzielnie, bez wezwania
ze strony z
amawiającego wraz z dokumentami podmiotowymi złożonym w odpowiedzi na
wezwanie z
amawiającego oparte o art. 26 ust. 1 ustawy Pzp.
Podniósł, że w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej wskazuje się, że
samouzupełnienia dokumentu konsumuje możliwość wezwania wykonawcy do jego złożenia
w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
Powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 31.01.2020 r., sygn. akt KIO
: „Jednocześnie, w złożonych przez siebie wyjaśnieniach z 12 grudnia 2019 r. wskazał,
że w zakresie zdolności finansowej (zapewnienia środków pieniężnych) będzie polegał na
zasobach własnych oraz spółki-matki (…). Tym samym uznać należy, że odwołujący podjął
decyzję o zmianie podmiotu trzeciego, czym wyczerpał ustawową możliwość wezwania go
przez zamawiającego w trybie z art. 22a ust 6 ustawy Pzp. Co istotne w okolicznościach
niniejszej sprawy, powyższe działanie wyczerpało również możliwości wezwania
odwołującego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp w tym zakresie. Jak słusznie bowiem
zauważył sam odwołujący, wezwanie z art. 22a ust. 6 ustawy Pzp nie stanowi odrębnej od
KIO 3382/20
art. 26 ust. 3 ustawy Pzp podstawy uzupełniania dokumentów. Odwołujący kwestionował
wprawdzie powyższy fakt argumentując, że dokonana przez niego zmiana podmiotu
udostępniającego zasoby była nieskuteczna, gdyż uczynił to z własnej inicjatywy, a zatem
takie samouzupełnienie dokumentu należało uznać za nieskuteczne. Niniejszy skład
orzekający podziela jednakże pogląd wyrażany wcześniej w orzecznictwie Krajowej Izby
Odwoławczej, zgodnie z którym przepisy ustawy Pzp nie zawierają zakazu samodzielnego
podejmowania przez wykonawcę ubiegającego się o udzielenie zamówienia inicjatywy w
zakresie składania dokumentów, nawet bez uprzedniego wezwania zamawiającego w trybie
art. 26 ust. 3 ustawy Pzp
(tu w trybie art. 22a ust. 6 ustawy Pzp). Może się bowiem zdarzyć
sytuacja, w której zamawiający - pomimo wspomnianego obowiązku wezwania wykonawcy -
czynności tej bezprawnie zaniecha, co nie tylko stanowić będzie naruszenie przepisów
ustawy Pzp, ale skutkować może negatywnymi konsekwencjami dla samego wykonawcy.
Tym samym kwestię samodzielnego uzupełniania dokumentów i oceny jego skutków, należy
rozstrzygać indywidualnie, w okolicznościach konkretnego stanu faktycznego (tak między
innymi wyrok KIO z dnia 17 sierpnia 2017 r., sygn. akt: KIO 1597/17). W konsekwencji,
uznać również należy, że w przypadku, gdy wykonawca samodzielnie dokonał
przedmiotowej zmiany, obowiązkiem zamawiającego było wziąć pod uwagę złożone przez
wykonawcę oświadczenie. W tym kontekście niezrozumiały jest także zarzut odwołującego,
że nie został przez zamawiającego wezwany, w trybie art. 26 ust 3 ustawy Pzp do złożenia
dokumentów potwierdzających, że samodzielnie spełnia warunki udziału w postępowaniu.
Skoro wykonawca sam oświadczył, że spełniając warunek w zakresie zdolności finansowej
i ekonomicznej będzie polegał na zasobach podmiotu trzeciego – (…), zamawiający nie mógł
oświadczenia tego zlekceważyć.”
Uznał, że w konsekwencji samodzielnego działania wykonawcy PAULA doszło do
skonsumowania możliwości wezwania przez zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy
Pzp wykonawcy PAULA do uzupełnienia zobowiązania podmiotu trzeciego czy umowy
o współpracę.
Podniósł, że niezależnie od wyczerpania możliwości wezwania na skutek
samouzupełnienia dokumentu, brak konieczności wezwania wykonawcy PAULA w trybie
art. 26 ust. 3 ustawy
Pzp do uzupełnienia zobowiązania podmiotu trzeciego czy umowy
o współpracę związany jest z okolicznością, że oferta wykonawcy PAULA jest niezgodna
z ustawą oraz podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22a ust. 4
ustawy Pzp wobec czego,
jak wynika z treści przepisu art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, brak jest
obowiązku wezwania wykonawcy do uzupełnienia dokumentów podmiotowych.
W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 91 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 3 ustawy Pzp
odwołujący stwierdził, że zarzut ma charakter wynikowy w stosunku do wcześniejszych
KIO 3382/20
zarzutów – gdyby zamawiający prawidłowo zweryfikował czy wykonawca PAULA spełnia
warunki udziału w postępowaniu oraz należycie zbadał ofertę tego wykonawcy pod kątem jej
zgodności z ustawą, to wykluczyłby go z postępowania oraz odrzucił jego ofertę, w takiej zaś
sytuacji to oferta o
dwołującego powinna zostać wybrana jako najkorzystniejsza.
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, przekazanej przez zamawiającego na informatycznym nośniku danych (płyta
CD)
przy piśmie z dnia 29 grudnia 2020 r. – dokumentów przywołanych w dalszej części
uzasadnienia,
Odpowiedzi na odwołanie – pismo zamawiającego z dnia 8 stycznia 2021 r.,
„Odpowiedzi zgłaszającej przystąpienie na odwołanie” – pismo z dnia 30 grudnia 2020 r.,
„Pisma procesowego odwołującego” z dnia 12 stycznia 2021 r., a także oświadczeń i
stanowisk stron, zaprezentowanych w toku rozprawy skład orzekający Izby ustalił i zważył,
co następuje.
Skład orzekający Izby ustalił, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy
ich, skierował odwołanie do rozpoznania na rozprawę.
Skład orzekający Izby ustalił nadto, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotow
ego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów, o których mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp,
czego zamawiający i przystępujący nie kwestionowali.
Wypełnione zostały zatem materialnoprawne przesłanki do rozpoznania odwołania,
wynikające z treści art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zarzut zaniechania
wykluczenia z postępowania wykonawcy PAULA z uwagi na
niespełnienie warunków udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub
zawodowej w zakre
sie doświadczenia, o których mowa w rozdziale V pkt 1 ppkt 2) lit. c)
SIWZ pomimo, że w ofercie w pkt 6 Formularza ofertowego wykonawca PAULA oświadczył,
że samodzielnie zrealizuje zamówienie oraz w części II, sekcja D JEDZ oświadczył, że nie
zamierza pow
ierzyć podwykonawstwa podmiotowi na zasobach którego polega w celu
spełnienia warunków udziału w postępowaniu (a więc, że zrealizuje zamówienie bez udziału
podmiotu trzeciego w roli podwykonawcy na zasadzie art. 22a ust. 4 ustawy Pzp), a
następnie w przedstawionym w toku postępowania Wykazie wykonanych usług powołał się
wyłącznie na doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług Porządkowych i
Pielęgnacyjnych S. F. (a więc nie przedstawił jakiegokolwiek własnego doświadczenia),
czym zamawiający naruszył przepis art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp oraz zaniechania
wezwania wykonawcy PAULA do uzupełnienia Wykazu wykonanych usług celem
potwierdzenia, że samodzielnie spełnia on warunki udziału w postępowaniu w zakresie
KIO 3382/20
zdolności technicznej lub zawodowej w zakresie doświadczenia, o których mowa w rozdziale
V pkt 1 ppkt 2) lit. c) SIWZ pomimo, że w ofercie w pkt 6 Formularza ofertowego wykonawca
PAULA jednoznacznie oświadczył, że samodzielnie zrealizuje zamówienie oraz w części II,
sekcja D JEDZ oświadczył, że nie zamierza powierzyć podwykonawstwa podmiotowi na
zasobach, którego polega w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu (a więc, że
zrealizuje zamówienie bez udziału podmiotu trzeciego w roli podwykonawcy na zasadzie art.
22a ust. 4 ustawy Pz
p), a następnie przedstawił w toku postępowania Wykaz wykonanych
usług, w którym powołał się wyłącznie na doświadczenie podmiotu trzeciego Zakład Usług
Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. (a więc nie przedstawił jakiegokolwiek własnego
doświadczenia) potwierdziły się.
Skład orzekający Izby ustalił, co następuje.
Przedmiotem zamówienia są usługi – usługi zimowego utrzymania dróg gminnych
i powiatowych.
Zamawiający przewidział w przedmiotowym przetargu nieograniczonym zastosowanie
tzw. proce
dury odwróconej, tj. w rozdziale II pkt 10 SIWZ wskazał, że najpierw dokona oceny
ofert, a następnie zbada, czy wykonawca, którego oferta została oceniona jako
najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu
zgodnie z art. 24aa ust. 1 ustawy Pzp.
Zgodnie z rozdzia
łem V „Warunki udziału w postępowaniu” pkt 1 ppkt 2) lit. c) SIWZ
zamawiający ustanowił następujący warunek udziału w postępowaniu w zakresie zdolności
technicznej lub zawodowej
– w zakresie doświadczenia: „Wykonawca spełni warunek jeżeli
wykaże, że w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, zrealizował co najmniej jedną umowę
ciągłego zimowego utrzymania dróg w okresie minimum 3 miesięcy pomiędzy listopadem
a kwietniem,
obejmującą kompleksowe utrzymanie dróg publicznych tj. np. krajowych lub
wojewódzkich łub powiatowych tub gminnych o długości minimum 150 km. wraz z podaniem
ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których usługi zostały
wykonane, oraz załączeniem dowodów określających czy te usługi zostały wykonane lub są
wykonywane należycie, przy czym dowodami, o których mowa, są referencje bądź inne
dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz kt
órego lub usługi były wykonywane, a jeżeli
z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze Wykonawca nie może złożyć
wymaganych przez Zamawiającego dokumentów, Zamawiający dopuszcza złożenie przez
Wykonawcę innych odpowiednich dokumentów w celu potwierdzenia spełniania warunków
udziału w postępowaniu - oświadczenie Wykonawcy (…)
W rozdziale V pkt 3 i 4 SIWZ
zamawiający wskazał: „Wykonawca może w celu
potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w SIWZ
KIO 3382/20
w stosowanych sytuacja
ch oraz w odniesieniu do konkretnego zamówienia, lub jego części,
polegać na zdolnościach technicznych lub zawodowych lub sytuacji finansowej lub
ekonomicznej innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nim
stosunków prawnych.” i „Zamawiający żąda wskazania przez wykonawcę części
zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom i podania przez
wykonawcę firm podwykonawców.”
Zgodnie z rozdzia
łem V pkt 5 ppkt 2, 3 i 4 SIWZ: „Wykonawca, który polega na
zdolnościach lub sytuacji innych podmiotów, musi udowodnić Zamawiającemu, że realizując
zamówienie, będzie dysponował niezbędnymi zasobami tych podmiotów, w szczególności
przedstawiając zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych
zasobów na potrzeby realizacji zamówienia;
Zamawiający ocenia, czy udostępniane Wykonawcy przez inne podmioty
zdolności techniczne lub zawodowe lub ich sytuacja finansowa lub ekonomiczna, pozwalają
na wykazanie przez wykonawcę spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz bada,
czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, o których mowa w art. 24 ust.
1 pkt. 13-22 i ust. 5 ustawy PZP;
W odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji
zawodowych lub doświadczenia, Wykonawcy mogą polegać na zdolnościach innych
podmiotów, jeśli podmioty te zrealizują roboty budowlane lub usługi, do realizacji których te
zdolności są wymagane”
Wzór opracowanego przez zamawiającego zobowiązania podmiotu trzeciego
stanowił załącznik nr 10 do SIWZ.
W rozdziale
VI pkt 3 SIWZ zamawiający podał, że przed udzieleniem zamówienia
wezwie wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona do składania aktualnych na
dzień złożenia oświadczeń i dokumentów potwierdzających, że spełnia warunki udziału
w postępowaniu (dokumenty lub oświadczenia wskazane w pkt. V ust. 1) oraz, że nie
podlega wykluczeniu.
Wśród wskazanych dokumentów nie ujęto zobowiązania podmiotu
trzeciego.
W opracowanym przez zamawiającego wzorze Formularza ofertowego wykonawcy
mieli złożyć, w pkt. 6, oświadczenie, czy przedmiot zamówienia zamierzają wykonać sami,
czy z udziałem podwykonawców, a jeśli z udziałem podwykonawców, to wykonawcy mieli
wsk
azać w jakim zakresie przewidują udział podwykonawcy/podwykonawców.
KIO 3382/20
Termin składania ofert upłynął 24 września 2020 r. Złożono 3 oferty.
W
ykonawca PAULA złożył:
Formularz ofertowy, w którym w pkt 6 oświadczył, że samodzielnie zrealizuje
zamówienie,
JEDZ dotyczący wykonawcy PAULA, w którym:
o
w części II, sekcja D oświadczył, że zrealizuje zamówienie samodzielnie oraz,
że nie zamierza powierzyć podwykonawstwa podmiotowi na zdolnościach,
którego polega w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu,
o
w części II, sekcja C oświadczył, że w celu spełnienia warunków udziału
w postępowaniu polega na potencjale podmiotu trzeciego,
JEDZ dotyczący Zakładu Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F. .
W
terminie składania ofert wykonawca PAULA nie złożył żadnego zobowiązania
podmiotu trzeciego.
30 listopada 2020 r. z
amawiający wezwał wykonawcę PAULA, powołując się na art.
26 ust. 1 ustawy Pzp
do złożenia wskazanych dokumentów; zobowiązanie podmiotu
trzeciego nie było objęte tym wezwaniem.
Odpowiadając na powyższe wezwanie wykonawca PAULA złożył Wykaz wykonanych
usług, w którym wskazał 4 usługi, wykonane – jak wskazano w załączonych
poświadczeniach i referencjach – przez Zakład Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F.,
a nadto zobowiązanie podmiotu trzeciego – Zakładu Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych
S. F. oraz
„Warunkową umowę współpracy” z dnia 13 września 2020 r. zawartą pomiędzy
wykonawcą PAULA a Stanisławem Falkowskim – Zakład Usług Porządkowych
i Pielęgnacyjnych S. F. .
Pismem z dnia 11 grudnia 2020 r. zamawiający zawiadomił wykonawców
o rozstrzygnięciu postępowania tj. wyborze, jako najkorzystniejszej, oferty wykonawcy
PAULA (oferta trzeciego z wykonawców została odrzucona).
Skład orzekający Izby zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności skład orzekający Izby wskazuje, że obowiązkiem wykonawcy,
który chce skorzystać z zasobu/zasobów podmiotu trzeciego jest złożenie wraz z ofertą
zobowiązania takiego podmiotu, czy też innego dokumentu, służącego wykazaniu
udostępnienia wykonawcy potencjału przez podmiot trzeci (w tym przypadku wykonawcy
mogli skorzystać z opracowanego przez zamawiającego i stanowiącego załącznik nr 10 do
SIWZ wzoru).
Skład orzekający Izby, co do obowiązku złożenia zobowiązania podmiotu trzeciego
już wraz z ofertą, podziela argumentację zaprezentowaną przez odwołującego w jego
KIO 3382/20
piśmie z dnia 12 stycznia 2021 r. (str. 6) w ramach opinii Urzędu Zamówień Publicznych)
„Czy zobowiązanie podmiotu trzeciego powinno zostać załączone do oferty lub wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, czy też powinno zostać złożone w trybie
procedury wynikającej z art. 26 ust. 1 i 2 ustawy Pzp ?
Zobowiązanie podmiotu trzeciego albo inny dokument, służący wykazaniu
udostępnienia wykonawcy potencjału przez podmiot trzeci w zakresie określonym w art. 22a
ust. 1 ustawy Pzp, stano
wi potwierdzenie, że określony potencjał dla wykazania spełniania
warunków udziału w postępowaniu został wykonawcy faktycznie udostępniony.
Zobowiązanie to stanowi punkt wyjścia do oceny spełniania warunków udziału w
postępowaniu dokonywanej przez zamawiającego w pierwszej kolejności w oparciu o
wstępne oświadczenia wykonawców składane - w zamówieniach powyżej progów UE - na
formularzu jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, zaś w zamówieniach poniżej
progów UE – w ramach „zwykłego” oświadczenia wykonawcy.
Dla dokonania wstępnej oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu
niezbędne jest ustalenie, w jakim zakresie wykonawca wykazuje spełnianie warunków
samodzielnie, a w jakim korzysta z potencjału podmiotu trzeciego i jaki zakres tego
potencjału został wykonawcy udzielony, do ustalenia czego niezbędny jest wskazany
dokument.
Jednocześnie zamawiający, oceniając spełnianie warunków udziału w postępowaniu
w oparciu o te wstępne oświadczenia, w szczególności jednolity europejski dokument
zamówienia, dokonuje także oceny braku podstaw do wykluczenia z postępowania
podmiotów trzecich. W celu dokonania takiej oceny zamawiający musi dysponować pełną
informacją o tym, że w ogóle potencjał podmiotu trzeciego powinien podlegać jego wstępnej
ocenie. Dla osi
ągnięcia takiego celu konieczne jest złożenie przez wykonawców wraz z
ofertą lub wnioskiem o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zobowiązania podmiotu
trzeciego
. Czym innym jest natomiast złożenie dokumentów podmiotowych potwierdzających
spełnianie konkretnego warunku udziału w postępowaniu (np. wykaz usług zrealizowanych
przez podmiot trzeci) oraz brak podstaw do wykluczenia z postępowania (np. niekaralność
członka zarządu podmiotu trzeciego) co do oceny udostępnionego wykonawcy potencjału
podmiotu trze
ciego. Dokumenty te będą żądane przez zamawiającego od wykonawcy w
trybie art. 26 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, ewentualnie w trybie art. 26 ust. 2f ustawy Pzp.
”
Wstępne potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu nastąpić
powinno łącznie, tj. nie tylko przez pryzmat wstępnych oświadczeń wykonawcy o spełnieniu
warunku udziału w postępowaniu, ale i zobowiązania podmiotu trzeciego.
Fakt, że wykonawca PAULA nie załączył do oferty zobowiązania podmiotu trzeciego
(innego dokumentu), składając jednocześnie oświadczenie w ofercie (Formularzu
ofertowym), o zamiarze samodzielnego wykonania zamówienia, a nadto o braku zamiaru
KIO 3382/20
zlecenia podwykonawstwa jakiejkolwiek części zamówienia prowadzić musi do wniosku, że –
co najmniej w zakresie zdolności zawodowej – w zakresie doświadczenia wykonawca
PAULA nie korzysta z
potencjału podmiotu trzeciego.
Art. 22a ust. 4 ustawy Pzp
brzmi: „W odniesieniu do warunków dotyczących
wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia, wykonawcy mogą polegać na
zdolnościach innych podmiotów, jeśli podmioty te zrealizują roboty budowlane lub usługi, do
realizacji których zdolności te są wymagane.”
Wykonawca PAULA nie wykazał żadnego własnego doświadczenia (wszystkie
wskazane w Wykazie usługi zostały wykonane przez inny podmiot), co – wobec treści
przepisu art. 22a ust. 4 ustawy Pzp
– oznacza, że w tym postępowaniu o udzielenie
zamówienia, publicznego, którego przedmiotem są usługi ów podmiot trzeci, dla możliwości
powołania się przez wykonawcę PAULA na jego zdolności w zakresie wykazania spełnienia
warunku,
musi zrealizować usługi, do realizacji których zdolności te są wymagane.
Postawiony przez zamawiającego warunek doświadczenia odnosił się do całości przedmiotu
zamówienia (warunek realizacji zimowego utrzymanie dróg publicznych – przedmiot
zamówienia: zimowe utrzymanie dróg gminnych i powiatowych) toteż usługi będące
przedmiotem zamówienia winny być przez podmiot ten zrealizowane.
Skład orzekający Izby podziela stanowisko, prezentowane w szczególności
w przywoływanym przez zamawiającego i przystępującego wyroku z dnia 19 czerwca 2020 r.
sygn. akt KIO 835/20, KIO 843/20,
zgodnie z którym „W orzecznictwie i doktrynie wskazuje
się, iż zwłaszcza w przypadku robót budowlanych, ale też wyspecjalizowanych usług, zasób
integralnie zwi
ązany z określonym podmiotem (w szczególności jego doświadczenie) może
być przekazany wyłącznie przez osobisty udział tego podmiotu w realizacji zamówienia.
Dopuszczono przy tym różne formy tego udziału, w zależności od specyfiki konkretnego
zamówienia. Obecny wymóg zrealizowania części zamówienia, z którym wiąże się
udostępniany zasób, należy rozumieć jako obowiązek faktycznego zrealizowania przez
podmiot trzeci tej części zamówienia w charakterze podwykonawcy lub wspólnie
z wykonawcą, np. poprzez oddelegowanie przez podmiot trzeci swoich pracowników do
bezpośredniej realizacji zamówienia (vide: Marzena Jaworska (w:) Prawo zamówień
publicznych, Komentarz pod redakcją r.pr. Marzeny Jaworskiej, Wydawnictwo CH. Beck,
Warszawa 2018, str. 186 195).
” (str. 34).
Przyjmując, że obowiązek faktycznego zrealizowania przez podmiot trzeci choćby
części zamówienia może polegać nie tylko na realizacji jako podwykonawca, ale może także
polega
ć na realizacji wspólnie z wykonawcą, podnieść należy, że wykonawca PAULA
oświadczył w Ofercie (Formularzu ofertowym), że sam zamierza zrealizować zamówienie,
a nadto oświadczył (w JEDZ), że nie zamierza zlecić podwykonawstwa. Oznacza to, że nie
tylko nie przewidział realizacji części zamówienia przez podmiot trzeci jako podwykonawcy,
KIO 3382/20
ale także jako podmiotu – jak określił to przystępujący w swoim piśmie z 30 grudnia 2020 r. –
„współwykonującego” („Strony ustaliły, wbrew twierdzeniom Odwołującego, że współpraca
nie będzie odbywać się na zasadzie podwykonawstwa, natomiast jako współwykonywanie i
pełne korzystanie z zasobów podmiotu udostepniające.” – str. 5).
Uzupełniająco dostrzec należy, w kontekście oceny przez zamawiającego
dopuszczalności powoływania się przez wykonawcę na zasoby podmiotu trzeciego, że
ustalenia wykonawcy z innym po
dmiotem mają znaczenie o tyle, o ile wykonawca w ogóle
ujawni zamawiającemu zamiar korzystania z potencjału podmiotu trzeciego, co
w przedmiotowej sprawie
, w szczególności w zakresie doświadczenia nie miało miejsce.
Dodatkowo zwraca uwagę fakt, że zamawiający we wzorze Formularza ofertowego
w pkt. 6 przewidział samodzielną realizację zamówienia przez wykonawcę albo realizację
w części podwykonawcy, co świadczyć może o tym, że w istocie zamawiający w SIWZ
realizację stanowiących przedmiot zamówienia usług przewidział tylko, w przypadku
korzystania z zasobu podmiotu trzeciego, na zasadzie podwykonawstwa. Taki tylko
dychotomiczny podział wynika z treści pkt. 6 Formularza ofertowego, co nie zostało
zakwestionowane przez żadnego z wykonawców przed terminem składnia ofert. Wykonawca
PAULA skorzystał z opracowanego przez zamawiającego wzoru, nie modyfikując pkt. 6 tak,
aby oddawał ujawniony przez wykonawcę PAULA, po wezwaniu zamawiającego do złożenia
dokumentów w trybie art. 26 ust. 1 ustawy Pzp, zamiar wspólnej realizacji zamówienia.
Na marginesie, w odniesieniu do eksponowanego przez zamawiającego
i przystępującego wyroku KIO 835/20 skład orzekający Izby zaważa, na co wskazał już
odwołujący w swoim dodatkowym stanowisku pisemnym (str. 2 pkt 3), że w postępowaniu,
w odniesieniu do którego złożono rozpoznawane wówczas przez skład orzekający Izby
odwołanie, wykonawca PAULA złożył zamawiającemu Gminie Kobierzyce wraz z ofertą –
zobowiązanie podmiotu trzeciego, tj. S. F. – Zakład Usług Porządkowych
i Pielęgnacyjnych S. F. („Zobowiązanie podmiotu trzeciego w tym postępowaniu w ofercie
Odwołującej do udostępnienia zasobów i doświadczenia na rzecz Wykonawcy jest w całości
prawidłowe” – str. 34 wyroku).
Skład orzekający Izby podzielił stanowisko odwołującego co do tego, że
zaakceptowanie zobowiązania podmiotu trzeciego po terminie składania ofert (niezależnie
od tego, czy jego złożenia nastąpiłoby bez wezwania czy na wezwanie zamawiającego),
wobec oświadczenia o samodzielnej realizacji przez wykonawcę PAULA zamówienia, bez
polegania na potencjale „obcym”, stanowiłoby niedopuszczalną zmianę oferty po terminie
składania ofert (art. 84 ust. 1 ustawy Pzp a contrario), ponieważ Formularz ofertowy „tworzył”
w przedmiotowym post
ępowaniu ofertę sensu stricte, w ramach której wykonawca
KIO 3382/20
zadeklarował sposób realizacji zamówienia, tj. istotny element wykonania przedmiotu
zamówienia.
Warto w tym miejscu, za wyrokiem
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 13 lipca 2018 r.
sygn. akt KIO 1286/18
, wskazać: Przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1579 ze zm.) pozwalają (art. 22a ust. 6) na
zmianę podmiotu udostępniającego zasoby, jednak nie przewidują możliwości zmiany
oświadczenia wykonawcy w zakresie, w jakim ten stwierdza w ofercie, że jest w stanie
spełnić samodzielnie warunki udziału w postępowaniu, a następnie wskazuje na zasoby
podmiotu trzeciego.
W przepisie tym bowiem stwierdza się, że jeżeli zdolności techniczne lub
zawodowe lub sytuacja ekonomi
czna lub finansowa podmiotu udostępniającego zasoby nie
potwierdzają spełnienia przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub zachodzą
wobec tych podmiotów podstawy wykluczenia, zamawiający żąda, aby wykonawca w
terminie określonym przez zamawiającego: (1) zastąpił ten podmiot innym podmiotem lub
podmiotami lub (2) zobowiązał się do osobistego wykonania odpowiedniej części
zamówienia, jeżeli wykaże zdolności techniczne lub zawodowe lub sytuację finansową.
Przepis ten jednak winien być rozumiany jedynie jako jeden z wyjątków od zasady
niezmienności oferty (sensu largo) i może być stosowany jedynie ściśle zgodnie z jego
treścią. Tym samym nie podziela się stanowiska (…) co do możliwości zastąpienia na
wezwanie zamawiającego własnego potencjału (np. doświadczenia) innym podmiotem, jeżeli
nie wskazał innego podmiotu w ofercie, jako że taki kolejny wyjątek w ustawie nie jest
przewidziany.
Uwzględniając powyższe, stwierdzić należy, że wykonawca PAULA nie mógł, w celu
wykazania s
pełnienia warunku doświadczenia powołać się na doświadczenie S. F. – Zakładu
Usług Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F., a tym samym, że nie wykazał, że spełnia ten
warunek, co uzasadnia wykluczenie wykonawcy
z udziału z postępowania.
Jednocześnie jednak wobec faktu, że wykonawca PAULA nie był wzywany do
uzupełnienia dokumentów w celu wykazania, że spełnia warunek doświadczenia koniecznym
jest wezwanie go do
uzupełnienia dokumentu, który spełnienie warunku ma potwierdzać, tj.
Wykazu wykonanych usług (wraz z dokumentami dotyczącymi należytego wykonania
usługi/usług), co skład orzekający Izby nakazał. Bez znaczenia dla wywiązania się przez
zamawiającego z obowiązku wezwania wykonawcy do uzupełnienia Wykazu z
zastosowaniem przep
isu art. 26 ust. 3 ustawy Pzp pozostaje prawdopodobieństwo co do
tego, czy wykonawca PAULA jest w stanie złożył Wykaz ujmujący doświadczenia własne
skoro w postępowaniu, choć dopiero po terminie składania ofert, próbował oprzeć się na
potencjale podmiotu trzeciego.
KIO 3382/20
Zarzuty:
zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy PAULA pomimo, że w ofercie założył poleganie
w zakresie warunków udziału dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej w
zakresie doświadczenia w 100% na zdolnościach podmiotu trzeciego Zakład Usług
Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F., a jednocześnie przewidział powierzenie temu
podmiotowi do realizacji co najwyżej 50% zakresu zamówienia, czym zamawiający
naruszył przepis art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22a ust. 4 ustawy Pzp,
zaniechania wykluczenia z postępowania wykonawcy PAULA pomimo, że z uwagi na
treść złożonego w toku postępowania zobowiązania podmiotu trzeciego Zakład Usług
Porządkowych i Pielęgnacyjnych S. F., nie udowodnił zamawiającemu, iż realizując
zamówienie będzie dysponował niezbędnymi zasobami ww. podmiotu trzeciego, a co za
tym idzie, nie wykazał, że spełnia warunki udziału w postępowaniu w zakresie zdolności
technicznej lub zawodowej w zakresie doświadczenia, o których mowa
w rozdziale V pkt 1 ppkt 2) lit. c) SIWZ
nie potwierdziły się.
Niezależnie od tego, że odwołujący twierdził (zarzut wcześniejszy), że wykonawca
PAULA
na etapie składania ofert nie założył i nie może powoływać się na zasób podmiotu
trzeciego,
ponieważ nie przewidział tego w ofercie i JEDZ, stawiając ten zarzut błędnie
przyjął (powielając błąd zamawiającego), że wykonawca PAULA założył w ofercie poleganie
w zakresie warunków udziału w postępowaniu dotyczących zdolności technicznej lub
zawodowej w zakresie doświadczenia na zdolnościach podmiotu trzeciego, o czym była
mowa powyżej (w odniesieniu do zarzutu dotyczącego naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12
ustawy Pzp).
W konsekwencji skład orzekający Izby uznał, że zarzut nie potwierdził się.
Rozważania dotyczące realności albo braku realności udostępnienia zasobu
(rozważania w kontekście art. 24a ust. 4 ustawy Pzp) w sytuacji, gdy wykonawca PAULA
w ogóle nie może powoływać się na zasób jakiegokolwiek podmiotu trzeciego pozostają
bezprzedmiotowe, a ewentualne uzgodnienia wykonawcy PAULA z innym podmiotem bez
znaczenia.
Zarzut zaniechania
wyboru oferty odwołującego pomimo, że w świetle ustanowionych
w postępowaniu kryteriów oceny ofert jest ofertą najkorzystniejszą spośród wszystkich
złożonych w postępowaniu ofert niepodlegających odrzuceniu, czym zamawiający naruszył
przepis art. 91 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 3 ustawy Pzp nie potwierdził się.
KIO 3382/20
W konsekwencji nakazania zamawiającemu wezwania wykonawcy PAULA do
uzupełnienia Wykazu wykonanych usług w celu potwierdzenia, że samodzielnie spełnia
warunki udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej stwierdzić
należy, że wykonawca PAULA ma jeszcze szansę na wykazanie spełniania warunku
doświadczenia, a tym samym, wobec wyższej oceny jego oferty w świetle przyjętych
k
ryteriów oceny ofert, że jego oferta jest najkorzystniejsza, co tym samym oznacza, że oferta
tego wykonawcy nie podlega odrzuceniu (art. 24 ust. 4 ustawy Pzp) i oferta odwołującego nie
może być obecnie uznana za ofertą najkorzystniejszą.
Uzupełniająco podnieść należy, że odwołujący nie był dotychczas wzywany w trybie
art. 26 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających
okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Pzp (wobec tego, że to nie jego oferta
została uznana za najwyżej ocenioną), co oznacza, że także oferta odwołującego,
w przypadku, gdyby odwołujący nie wykazał po wezwaniu ww. okoliczności, ostatecznie
zostałaby odrzucona.
Brak jest zatem obecnie podstaw, aby dokonać wyboru oferty odwołującego jako
najkorzystnie
jszej, a tym samym brak podstaw do przypisania zamawiającemu wskazanych
przez odwołującego naruszeń.
Uwzględniając powyższe, orzeczono jak w sentencji.
KIO 3382/20
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp,
§ 3 pkt 1) lit. a) oraz pkt 2) lit. b) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018
r. poz. 972).
Przewodniczący:
..……………………………………...