Sygn. akt: KIO 235/22
WYROK
z dnia 21 lutego 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Aleksandra Patyk
Członkowie:
Anna Packo
Irmina Pawlik
Protokolant: Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 lutego 2022 r.
w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa K
rajowej Izby Odwoławczej w dniu 27 stycznia 2022 r. przez wykonawcę
STRABAG Sp. z o.o. z siedzibą w Pruszkowie w postępowaniu prowadzonym przez PKP
Polskie L
inie Kolejowe S.A. z siedzibą w Warszawie
przy udziale:
A. wykonawcy
Thales Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie,
B. wykonawcy
Bomardier Transportation (ZWUS) Polska Sp. z o.o. z siedzibą
w Katowicach,
C. wykonawcy
PORR S.A. z siedzibą w Warszawie,
D. wykonawcy
Swietelsky Rail Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie,
E. wykonawcy
Trakcja S.A. z siedzibą w Warszawie,
F. wykonawcy
TORPOL S.A. z siedzibą w Poznaniu
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Odwołującego,
orzeka:
1. Umarza
postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu zawartego w punkcie I.2
petitum
odwołania oraz I.4 petitum odwołania w zakresie jakim jego podstawa
faktyczna dotyczyła zaniechania opisu buforu Części Zamiennych oraz podania opisu
i właściwości systemu ERTMS/ETCS poziom 2 w języku angielskim.
Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.
Kosztami postępowania obciąża Odwołującego - wykonawcę STRABAG Sp. z o.o.
z siedzibą w Pruszkowie i:
.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego -
wykonawcę STRABAG Sp. z o.o. z siedzibą w Pruszkowie tytułem wpisu od
odwołania;
3.2. zasądza od Odwołującego - wykonawcy STRABAG Sp. z o.o. z siedzibą
w Pruszkowie
na rzecz Zamawiającego – PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
z siedzibą w Warszawie kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy)
stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1129 z późń. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………..
Członkowie:
……………………………..
……………………………..
Sygn. akt: KIO 235/22
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z siedzibą w Warszawie [dalej
„Zamawiający”] prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego na
prace na podstawowych ciągach pasażerskich (E 30 i E 65)
na obszarze Śląska, Etap I: linia E 65 na odcinku Będzin - Katowice Szopienice Płd. –
Katowice
– Katowice Piotrowice (znak postępowania: IREZA4.292.01.2022.f).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 17 stycznia 2022 r. pod numerem 2022/S 011-025030.
W dniu 27 stycznia 2022 r.
wykonawca STRABAG Sp. z o.o. z siedzibą w Pruszkowie
[dalej „Odwołujący”] wniósł odwołanie wobec postanowień SWZ zarzucając Zamawiającemu
naruszenie:
1. art. 568 § 1 k.c. w zw. z art. art. 638 k.c. i art. 656 § 1 k.c. oraz art. 558 § 1 k.c. w zw.
z art. 353
k.c., art. 58 k.c. oraz w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp oraz w zw. z art. 134 ust. 1
pkt 20 ustawy Pzp poprzez przekroczenie granic swobody kontraktowania polega
jące na
zaniechaniu wprowadzenia
definicji Odcinków, a tym samym wprowadzeniu postanowień
umownych, w myśl których bieg okresu rękojmi i gwarancji w odniesieniu do
zorganizowanych części robót rozpocznie się dopiero po wykonaniu całości zamówienia i po
upływie czasowej eksploatacji tych części;
2. art. 439 ust. 1 i ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp w zw. z art. 58 k.c. w zw. 8 ust. 1 ustawy Pzp
poprzez sformułowanie projektu umowy w sposób uniemożliwiający dokonanie zmiany
wysokości wynagrodzenia wykonawcy w sytuacji zmiany cen materiałów lub kosztów
związanych z realizacją zamówienia w przypadku, gdy umowa w sprawie zamówienia
publicznego, której przedmiotem są roboty budowlane została zawarta na okres dłuższy niż
12 miesięcy, a tym samym poprzez wprowadzenie pozornego mechanizmu liczenia
waloryzacji z uwagi na jej ograniczenie do wartości +/- 5% Robót netto wskazanej
w Kontrakcie w dniu jego zawarcia;
3. art. 439 ust. 1 i ust. 2 ustawy Pzp w zw. z art. 58 k.c. w zw. 8 ust. 1 ustawy Pzp poprzez
sformułowanie projektu umowy w zakresie Opcji 1 i 2 w sposób uniemożliwiający dokonanie
zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy w zakresie Opcji 1 i 2 w sytuacji zmiany cen
materiałów i kosztów wykonania Opcji w szacowanych terminach ich wykonania;
4. art. 99 ust. 1, 2 i ust. 4 ustawy Pzp w zw. z art. 103 ust. 1, 2 i 3 ustawy Pzp oraz w zw.
z art. 441 ust. 1 pkt 1-3 ustawy Pzp
przez zaniechanie sporządzenia opisu przedmiotu
zamówienia objętego Opcją 1 i 2 (dalej „OPZ") uwzględniającego wymogi tych przepisów,
a tym samym zaniechanie sporządzenia OPZ Opcji 1 i 2 w sposób jednoznaczny
i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniający
wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie ważnej oferty,
a w konsekwencji zaniechanie sporządzenia OPZ Opcji 1 i 2 w sposób umożliwiający
ustalenie kosztów wykonania zamówienia oraz przygotowanie oferty w zakresie obliczenia
ceny oferty Opcji 1 i 2, w szczególności wobec zaniechania opisu buforu Części
Zamiennych, zaniechania określenia przedmiotu Opcji 2, braku wskazania okoliczności
skorzystania z Opcji 1 i 2, w tym terminu skorzystania z Opcji 1 i 2;
5. art. 434 ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 1, 2 i 4 ustawy Pzp w zw. z art. 103 ust. 1 - 3
ustawy Pzp
poprzez ustalenie terminu wykonania Opcji 1 przez okres przekraczający 4 lata;
6. art
. 484 § 1 k.c. w zw. z art. 353
k.c. oraz w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp
polegające na
ukształtowaniu Warunków Umowy w zakresie Opcji 1 w sposób sprzeczny z zasadą
równowagi stron stosunku zobowiązaniowego, zasadami współżycia społecznego, a tym
samym w sposób naruszający zasadę prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji poprzez określenie
rażąco wygórowanych kar umownych (wskazanych w § 16 ust. 3 i 3a Warunków Realizacji
Części C);
7. art. 452 ust. 2 ustawy Pzp po
przez ustalenie wartości zabezpieczenia wykonania Opcji 1
w wysokości przekraczającej 5 % jej wartości;
a konsekwencji wszystkich powyższych naruszeń naruszenie:
8. art. 16 pkt 1, 2 i 3 ustawy Pzp oraz art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Pzp poprzez naruszenie
zasad zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, a to przez
zaniechanie przygotowania i prowadzenia postępowania z należytą starannością, w sposób
umożliwiający zachowanie uczciwej konkurencji i wypełnienie obowiązków Inwestora
związanych z przygotowaniem postępowania, w szczególności wobec niejednoznacznego
i niewyczerpującego, niezgodnego z przywołanymi wyżej przepisami opisu przedmiotu
zamówienia, zwłaszcza w zakresie praw z Opcji, jak również ustalenia pozornych warunków
wal
oryzacji, a także ustalenia rażąco wygórowanych kar umownych i tym samym
uniemożliwienie wykonawcom ubiegającym się o udzielenie przedmiotowego zamówienia
złożenia porównywalnych ofert.
Wobec ww. zarzutów Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu:
1. nakazanie Zamawiającemu zmiany postanowień Umowy poprzez wprowadzenie do
Umowy (Załącznika do Oferty) definicji Odcinków:
ODCINEK 1: Wszystkie roboty budowlane przewidziane w Fazach 3, 5, 6 wraz z odbiorami
eksploatacyjnymi
ODCINEK 2: Wszystkie roboty budowlane przewidziane w Fazach 4, 4a, 4b, 7 wraz
z odbiorami eksploatacyjnymi
ODCINEK 3: Wszystkie roboty budowlane przewidziane w Fazach 8, 10, 12 wraz
z odbiorami eksploatacyjnymi
ODCINEK 4: Wszystkie roboty budowlane przewidziane w Fazach 9, 11, 13 wraz
z odbiorami eksploatacyjnymi
w rozumieniu Subklauzuli
1.1.5.6. Warunków Ogólnych Kontraktu FIDIC, a w konsekwencji
nakazanie wprowadzenia regulacji, w myśl których okres rękojmi i gwarancji rozpocznie bieg
i odpowiednio skończy się w terminie 72 miesięcy po odbiorze/przejęciu robót z danego
Odcinka i rozpocz
ęciu eksploatacji,
ewentualnie
nakazanie wprowadzenia innego równoważnego postanowienia umownego
umożliwiającego rozpoczęcie biegu okres rękojmi i gwarancji w odniesieniu do robót
przewidzianych do wykonania w Fazach 3-
13 oddzielnie, po odbiorze/przejęciu danej
zorganizowanej części robót (Odcinka) i rozpoczęciu eksploatacji przez Zamawiającego;
3. nakazanie Zamawiającemu zmiany warunków Umowy w zakresie warunków waloryzacji
wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu Kontraktu, tj. Subklauzuli 13.8 Warunków
Szczególnych Kontraktu i pozostałych odnośnych postanowień dokumentacji postępowania
poprzez podwyższenie górnego limitu wartości korekt dla oddania wzrostu lub spadku cen
do poziomu +/-
10 % wartości Robót netto wskazanej w Kontrakcie;
4. nakazanie Zamaw
iającemu zmiany warunków Umowy w zakresie warunków waloryzacji
wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu Opcji 1 i 2, tj. § 12 Załącznika nr 13 do Tomu II
SWZ według wzoru: (a) W2Gn=a2+(b2xCPIn/100)+(c2xRn/100) – wysokość wskaźnika
waloryzacyjnego za dany rok gdzie: a2=0,0 b2=0,2 c2=0,8;
5. nakazanie Zamawiającemu dokonania należytego opisu przedmiotu Opcji 1 w sposób
umożliwiający kalkulację oferty przetargowej zgodnie z przepisami PZP, w szczególności
dokonanie opisu w zakresie wskazania podstaw kalkulacji bu
foru Części Zamiennych;
6. nakazanie Zamawiającemu dokonania należytego opisu przedmiotu Opcji 2
w sposób umożliwiający kalkulację oferty przetargowej z zgodnie przepisami PZP,
w szczególności dokonanie opisu w zakresie:
podania liczby i typów urządzeń SRK, jakie miałyby być zabudowane w ramach zabudowy
urządzeń srk na stacji Zawiercie, Sosnowiec Południowy
podania typu blokad i liczby odstępów na szlaku Będzin – Dąbrowa Górnicza linii nr 001
oraz
podania opisu i właściwości systemu ERTMS/ETCS poziom 2 w języku polskim.
7. nakazanie Zamawiającemu określenia terminu wykonania przedmiotu Opcji 1 w okresie
nie dłuższym niż 4 lata;
8. nakazanie Zamawiającemu określenia okoliczności skorzystania z Opcji 1,
w szczególności poprzez nakazanie wskazania terminu skorzystania z Opcji w terminie 6
mi
esięcy od podpisania Kontraktu;
9. ewentualnie nakazanie Zamawiającemu rezygnacji z Opcji 1;
10. nakazanie Zamawiającemu złożenia oświadczenia o skorzystaniu z Opcji 2 w terminie 6
miesięcy od podpisania Kontraktu oraz określenia terminu wykonania Opcji 2 w czasie na
wykonanie zadania podstawowego;
11. nakazanie Zamawiającemu określenia okoliczności skorzystania z Opcji 2;
12. ewentualnie nakazanie Zam
awiającemu rezygnacji z Opcji 2;
13. nakazanie Zama
wiającemu ustalenia zabezpieczenia należytego wykonania Opcji 1
w wysokości nie wyżej niż 5 % wartości tej Opcji;
14. nakazanie Zamawiającemu zmianę postanowień dotyczących kary umownej
z tytułu wypowiedzenia świadczenia Usług pogwarancyjnych z winy Wykonawcy
i określenia jej w wysokości 10 % wartości Opcji w miejsce § 16 ust. 3 Warunków Realizacji
Części C;
15. nakazanie Zamawiającemu rezygnacji z kary umownej określonej § 16 ust. 3a Warunków
Realizacji Części C);
16. dopuszczenie i przeprowadzenie dow
odów z treści dokumentów postępowania, oraz
ewentualnych dowodów złożonych na rozprawie przed KIO.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 1. petitum
odwołania Odwołujący wskazał
na Subklauzulę 8.13 Warunków Szczególnych dla obu części zamówienia i uzasadniał, że
wynika z nich, iż prace budowalne przewidziano do wykonania w ramach Etapów 2-5. Po
zakończeniu robót ujętych w poszczególnych fazach ujętych w Etapach Zamawiający
uprawniony będzie do eksploatacji robót jeszcze przed dokonaniem odbioru końcowego
zamówienia w sposób wskazany w Subklauzuli 10.1 Warunków Szczególnych Kontraktu.
W realiach niniejszej sprawy, Załącznik do Oferty nie zawiera definicji „Odcinka”, oznacza to,
że Zamawiający nie dokonał podziału robót na Odcinki. Zgodnie z Subklauzulą 1.1.5.6
Warunków Ogólnych Kontraktu „Odcinek” oznacza część Robót, wyszczególnioną
w Załączniku do Oferty jako Odcinek (jeśli jest)”. Finalnie wykonanie całego przedmiotu
zamówienia może być ukończone w terminie 225 tygodni od daty Rozpoczęcia, po tym
terminie możliwe będzie dokonanie końcowego odbioru robót. Konsekwencją braku
zdefiniowania Odcinka jest rozpoczęcie biegu okresu rękojmi i gwarancji dopiero po
wykonaniu całości robót objętych przedmiotem zamówienia, tj. po upływie 10 – 44 miesięcy
od rozpoczęcia eksploatacji robót przewidzianych do wykonania w ramach konkretnego
Etapu. Powyższy wniosek wynika z postanowień Umowy dotyczących okresu zgłaszania
wad (tj. rękojmi i gwarancji). Odwołujący przywołał brzmienie Subklauzuli 1.1.3.7 WSK,
Subklauzuli 10.1 WSK, Subklauzuli
2.7 WSK i uzasadniał, że zgodnie z powyższym
regulacjami, w sytuacji, gdy Zamawiający nie przewiduje podziału robót na Odcinki
w rozumieniu Subklauzuli 1.1.5.6 Warunków Ogólnych FIDIC, zarówno odbiór końcowy robót
jak i wystawienie Świadectwa Przejęcia Robót zgodnie z Subklauzulą 10.1 WSK nastąpić
może dopiero po wykonaniu wszystkich robót objętych przedmiotem zamówienia. Przejęcie
części robót określonych w Etapach, o których mowa w Subklauzuli 8.13 WSK nie będzie
stanowiło odbioru częściowego, który potwierdzałby częściowe wykonanie zamówienia, jak
i rozpoczęcie biegu rękojmi i gwarancji. Niezależnie od terminu wykonania poszczególnych
Etapów, Zamawiający przewidział jeden termin rozpoczęcia okresu rękojmi i gwarancji. Jest
nim dzień następujący po dacie wskazanej w protokole Odbioru końcowego, z którą Roboty
lub Odcinek zostały ukończone zgodnie z Kontraktem. Reasumując, dopiero po wykonaniu
wszystkich robót objętych przedmiotem zamówienia rozpocznie bieg okres rękojmi
i gwarancji.
Odwołujący uzasadniał, że Zamawiający przewiduje co prawda odbiór części robót,
ale wyłącznie w oparciu o Subklauzulę 10.2 WSK. Odbiór/ Przejęcie Części Robót zgodnie
z Subklauzulą 10.2 WSK nie spowoduje rozpoczęcia biegu okresu rękojmi i gwarancji.
Odwołujący przywołał treść Subklauzuli 10.2 WSK, 11.1 oraz 11.9 WSK. Odwołujący
wskazał, że z powyższych regulacji wynika, że pomimo eksploatowania części Robót, np.
Robót objętych Etapem 2, 3, 4 czy 5 wykonawca zobowiązany do doprowadzenia
eksploatowanych robót do stanu zgodnego z Kontraktem, tj. m.in. zapewnienia osiągnięcia
wszystkich parametrów technicznych wynikających z Kontraktu. Finalnie więc Wykonawca
zobowiązany będzie nie tylko ponownie doprowadzić roboty do stanu z momentu odbioru
częściowego, ale udzielić rękojmi i gwarancji o okres odpowiednio dłuższy, niż to wynika
z warunków przetargu, tj. 72 miesiące + ilość miesięcy użytkowania + ewentualne
Przedłużenie Czasu na Ukończenie poszczególnych Etapów. W niniejszym postępowaniu
Zamawiający nie ujawnił szczegółów dotyczących sposobu i zakresu ewentualnego
tymczasowego użytkowania przedmiotu umowy, który zostanie wykonany w ramach
poszczególnych etapów. Tym samym nie jest możliwe oszacowanie kosztów ewentualnego
doprowadz
enia użytkowanych robót do stanu zgodnie z Kontraktem. Wskazane wyżej
warunki realizacji zamówienia, opisane przez Zamawiającego w postanowieniach przyszłej
Umowy, czynią zasadnym zarzut naruszenia art. 134 ust. 1 pkt 20 ustawy Pzp poprzez
zaniechanie okre
ślenia precyzyjnych wymagań dotyczących rozpoczęcia biegu okresu
rękojmi i gwarancji. Tym samym zasadnym jest zarzut dokonania opisu przedmiotu
zamówienia w sposób sprzeczny z art. 99 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący podniósł, że zaskarżone postanowienia SIWZ, w tym warunki przeszłej
Umowy czynią jednocześnie zasadny zarzut naruszenia art. 568 § 1 k.c. w zw. z art. art. 638
k.c. i art. 656 § 1 k.c. oraz art. 558 § 1 k.c. w zw. z art. 3531 k.c., art. 58 k.c. oraz w zw.
z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp poprzez wpro
wadzenie postanowień, w myśl których bieg okresu
rękojmi i gwarancji rozpocznie się co najmniej po upływie kilku lub kilkunastu miesięcy od
rozpoczęcia faktycznej eksploatacji części zrealizowanego zamówienia. Rozpoczęcie tego
terminu może przesunąć się o czas realizacji robót objętych etapem 2, 3, 4 i 5 lub kolejne
okresy Przedłużenia Czasu na Ukończenie. Zgodnie z powyższym uzasadniony jest wniosek
o zdefiniowanie Odcinków, co umożliwi rozpoczęcie biegu gwarancji oraz obiór robót
objętych Etapami, w których realizowane będą roboty budowlane, zgodnie z Subklauzulą
10.1 Warunków Kontraktu.
Dalej Odwołujący przedstawił argumentację prawną dotyczącą art. 568 § 1 k.c.
i art. 558 k.c. uzasadniając, że wskazany w art. 558 § 1 k.c. zakres możliwych modyfikacji
odpowiedzialności z tytułu rękojmi dotyczy: rozszerzenia, ograniczenia lub wyłączenia.
Dopuszczalne modyfikacje odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie odnoszą się do początku
biegu tego okresu, a zatem przyjąć należy, że moment wydania rzeczy (tutaj: odbioru części
robót obejmujących zakres Etapów, w których realizowane będą roboty budowlane)
kupującemu (tutaj: Zamawiającemu) będzie początkiem biegu okresu rękojmi dla tej części
Robót. Pogląd taki uzasadnia właściwość, natura instytucji rękojmi. Przywołał wyrok SA
w Katowicach z dnia 28 listopada 2013 r. sygn. akt: I ACa 700/13.
Wskazał, że istotą
odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady jest możliwość domagania się przez
uprawnionego, aby dostarczony mu przedmiot umowy spełniał określone walory użytkowe,
funkcjonalne, wartościowe w określonym w umowie lub przepisach k.c. czasie. W stanie
faktycznym niniejszej sprawy okres rękojmi (Okres Zgłaszania Wad) ustalono na 72
miesiące. Okres ten stanowi czas próby w ciągu, którego uprawniony z rękojmi
(Zamawiający) będzie miał możliwość zbadania przedmiotu objętego rękojmią. Z drugiej też
strony okres rękojmi wyznacza granice czasowe odpowiedzialności sprzedawcy (tutaj:
wykonawcy). Odpowiedzialność ta nie ma charakteru nieograniczonego w czasie, a jej ramy
czasowe stanowią odpowiednik instytucji przedawnienia roszczeń. Skoro strony umawiają
się na 5 letni okres rękojmi, to nieuzasadnione byłoby oczekiwanie, by rozpoczęcie biegu
tego terminu „przeciągało się” w czasie, w bliżej nieokreślonym terminie, w szczególności
z przyczyn, na które wykonawca nie ma wpływu. Odwołujący wskazał, że podobny pogląd
wyrażany jest w orzecznictwie SN (wyrok SN z dnia 5 lipca 2002 r. sygn. akt: II CZP 39/02)
oraz poglądach doktryny.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 3. petitum odwołania Odwołujący przywołał
brzmienie Subklauz
uli 13.8 Warunków Szczególnych dla części B. Wskazał, że Zamawiający
w tabeli koszyka waloryzacyjnego dla usług wprowadził współczynniki stałe (inaczej wagi)
i tak dla CPI wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w wysokości 0,1 i dla
R wskaźnika dynamiki zmiany przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w sektorze
przedsiębiorstw w wysokości czterokrotnie większej niż dla CPI tj. 0,4. Suma wskaźników
(wag) z tabeli koszyka waloryzacyjnego łącznie ma wynosić 0,5. Dodatkowo Zamawiający
wprowa
dzając współczynnik stały „a2” o wartości 0,5 niepodlegający korekcie, czym
faktycznie ograniczył wysokość waloryzacji wynagrodzenia za Opcje nr 1 i 2 o ponad 50%
wysokości wskaźników GUS tj. CPI – wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (waga
0,1) oraz R (waga 0,4)
– dynamika wskaźnika przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
brutto w sektorze przedsiębiorstw. Wynika to z tego, że suma wskaźników a2+b2+c2 musi
równać się jeden (0,5+0,1+0,4 = 1). Tym samym Zamawiający przerzucił na Wykonawcę
nieprzewidyw
alne ryzyko zmian cen i wynagrodzeń w części przewyższającej 50%.
Odwołujący przedstawił analizę sposobu wyliczenia wartości waloryzacji dla Opcji nr 1 i nr 2,
wg. danych archiwalnych GUS za lata 2010 do 2021.
Uzasadniał, że z przedstawionych
w odwołaniu danych wynika, iż po 12 latach realizacji Opcji waloryzacja Wynagrodzenia
wyniesie 1,315 co po zmianie na procent daje 31,50%. Z analiz dokonanych przez
wykonawcę wynika, iż taka wartość waloryzacji będzie niewspółmierna do faktycznie
występujących wzrostów cen robocizny, usług i materiałów. Dla poparcia powyższego
twierdzenia Odwołujący przedstawił dane publikowane przez Ośrodek Wdrożeń
Ekonomiczno-
Organizacyjnych Budownictwa „Promocja” Sp. z o.o. SEKOCENBUD –
Zagregowane Wskaźniki Waloryzacyjno- Prognostyczne (Zeszyt ZWW 3/2016 i Zeszyt ZWW
w załączeniu.). Z zawartych w odwołaniu danych wynika, że zmiana stawek
robocizny kosztorysowej
– netto, która jest głównym czynnikiem cenotwórczym w przypadku
wykonywania usług z zakresu Opcji 1 i 2, uległa wzrostowi pomiędzy III kwartałem 2016 r.
a trzecim kwartałem 2021 r. z 176,10 % do 268,70% czyli wzrost w ciągu 5 lat wyniósł
92,60%. Uzasadniał, że na uwagę zasługuje fakt, iż wzrost stawki robocizny od IV kw. 2006r
(IVkw.2006 = 100%) do II kwartału 2021r. (268,70%), czyli za około 15 lat (łączny czas
realizacji Opcji wskazany przez Zamawiającego wynosi 19 lat) wyniósł 168,70%. Mając na
uwadze powyższe Wykonawca wnosi o zmianę sposobu liczenia waloryzacji wg. sposobu
ustalonego przez Zamawiającego uwzględniającego korektę współczynnik a2=0,0 oraz
korektę współczynnika b2 do 0,2 i współczynnika c2 do 0,8 (zachowując proporcje
zaproponowane przez Zamawiającego, że współczynnik c2-R jest czterokrotnie wyższy od
współczynnika b2-CPI) – według poniższego wzoru W2Gn=a2+(b2xCPIn/100)+(c2xRn/100)
– wysokość wskaźnika waloryzacyjnego za dany rok gdzie: a2=0,0 b2=0,2 c2=0,8.
Odwołujący wskazał, że z zawartej w odwołaniu tabeli wynika, że różnica pomiędzy
sposobem zaproponowanym przez Zamawiającego (tabela 1 – kolumna c) a propozycją
Wykonawcy (tabela 2
– kolumna c’) po 12 latach realizacji wynosi: c - 1,315 = 31,5% -
o jakie należy zwaloryzować wynagrodzenie wg. Zamawiającego oraz c’ - 1,712 = 71,20% -
o jakie należy zwaloryzować po korekcie zaproponowanej przez Wykonawcę. Powyższe
dowodzi, że wskazany przez Zamawiającego mechanizm waloryzacji jest ponad dwukrotnie
niższy niż wynikałoby to z zastosowania wskaźników GUS bez ograniczania ich
współczynnikiem a2=0,5. Taki mechanizm nie ogranicza skutków nieprzewidywalności
wzrostu cen. W związku z powyższym mając na uwadze nieprzewidywalność zmiany
czynników cenotwórczych jakie mogą wystąpić w okresie 19 lat, kiedy będą realizowane
Opcje, Odwołujący wnosi o uwzględnienie przedstawionej w niniejszym odwołaniu
argumentacji, p
oprzez zmianę postanowień §12, ust. 2 pkt 2 w zakresie określenia nowych
wartości stałych współczynników: a2=0,0, b2=0,2, c2=0,8.
Dodatkowo Odwołujący zarzucił wewnętrzną niezgodność dotycząca sposobu
liczenia waloryzacji wynagrodzenia Prawa Opcji 1 i Pra
wa Opcji 2. Odwołujący przywołał
Subkluazulę 13.8 Warunków Szczególnych Umowy dla części B oraz § 12 ust. 1 – 3
Warunków Realizacji Części C – Prawo Opcji 1. Odwołujący stwierdził, że ustalone przez
Zamawiającego opisane wyżej sposoby liczenia waloryzacji są względem siebie sprzeczne
i nie pozwalają na uwzględnienie w cenie oferty zmian cen, jakie zapewne nastąpią
w okresie 19 lat. Odwołujący wniósł w związku z tym o zmianę i ujednolicenie warunków
umowy w zakresie waloryzacji Opcji 1 i 2 poprzez zastosow
ania następującego wzoru:
(a) W2Gn=a2+(b2xCPIn/100)+(c2xRn/100)
– wysokość wskaźnika waloryzacyjnego za dany
rok gdzie: a2=0,0 b2=0,2 c2=0,8 (b) wyliczenie należnej wartości waloryzacji poprzez iloczyn
wysokości Wskaźników Waloryzacyjnych Usług (W2Gn) za wszystkie poprzednie lata
kalendarzowe rozpoczynające się po upływie roku, w którym wykonawca złoży Ofertę
(w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 3 Umowy).
W zakresie zarzutu 4. petitum
odwołania – nienależytego opisu przedmiotu
zamówienia w zakresie Opcji 1 Odwołujący wskazał, że w zakresie Opcji 1 - Zamawiający
zastrzegł sobie prawo do opcjonalnego (dodatkowego) powierzenia Wykonawcy
świadczenia Usług pogwarancyjnych, w zakresie i na warunkach opisanych w Rozdziale 7
Programu Funkcjonalno Użytkowego (TOM IIIA i TOM IIIB). Obok PFU, zakres obowiązków
Wykonawcy określa Umowa – (Warunki Realizacji Część C Prawo Opcji 1- Świadczenie
Usług pogwarancyjnych). Odwołujący przywołał brzmienie punktu 12.1 IDW oraz
postanowienia RCO w zakresie elementów podlegających wycenie w ramach Opcji 1.
Uzasadniał, że w odniesieniu do „Usługi zapewnienie dostępu do Narzędzia Klasy SD”
Zamawiający nie wskazał jakikolwiek informacji, czy wytycznych pozwalających na wyceną
zapewnienia Narzędzia Klasy SD. Zamawiający poprzestał na zdefiniowaniu Narzędzia
Klasy Service Desk (SD) jako „system teleinformatyczny obsługujący procesy biznesowe,
w szczególności odpowiadający wymaganiom niniejszego OPZ. System jest dostępny dla
użytkowników w trybie 24/7/365”. Z kolei w § 2 ust. Umowy (Warunki realizacji Części C
Prawo Opcji 1-
Świadczenie Usług pogwarancyjnych) wskazano, że: „Zamawiający
zastrzega sobie prawo dostarczenia własnego Narzędzia Klasy SD dla którego Wykonawca
otrzyma co najmniej 1 licencje na jego użytkowanie i będzie zobowiązany wykonywać
czynności rejestracji i aktualizacji statusu Zgłoszeń Serwisowych.” W kontekście
powyższego warunku nie sposób ustalić, na jakiej podstawie prawnej i w którym momencie
realiz
acji zakresu Opcji 1 Zamawiający ograniczy przedmiot Opcji o obowiązek zapewniania
Narzędzia Klasy SD. Opis przedmiotu zamówienia w omawianym zakresie stwarza stan
niepewności, co do zakresu świadczeń Wykonawcy, a tym samym przedmiotu zamówienia.
Kwestiono
wane postanowienia dokumentów postepowania nie spełniają też wymogów
art. 433 pkt 4 ustawy Pzp. Odwołujący wskazał, iż zarówno w zakresie buforu Części
Zamiennych, jak i wymogów Narzędzi Klasy SD, dokumenty postępowania nie dają podstaw
kalkulacji oferty
przetargowej. W tym zakresie oferty wykonawców nie spełnią wymogu
porównywalności, albowiem każdy z nich będzie zmuszony oprzeć się na spekulacjach,
próżno bowiem z opisie przedmiotu zamówienia znaleźć jakichkolwiek wytycznych w tym
zakresie. W zakresie za
pewnienie Narzędzia Klasy SD możliwe jest też przyjęcie sytuacji,
w której przedmiot zamówienia w ogóle nie będzie dostarczany przez wykonawcę.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 4. petitum odwołania – nienależytego opisu
przedmiotu zamówienia w zakresie Opcji 2 Odwołujący wskazał na pkt II.2.11) Ogłoszenia
o zamówieniu, odpowiednio Rozdziału 1 pkt 2.3 IDW SWZ Zamawiający, a także opisu
zawartego w rozdziale 8 TOMu III A PFU.
Uzasadniał, że wskazany Przedmiot Opcji 2 został
ujęty w Rozbiciu Ceny Ofertowej RCO dla Opcji 1 i 2. Analizując opis przedmiotu
zamówienie w zakresie Opcji 2 należy wskazać, że Zamawiający oczekuje od wykonawców
oszacowania nie tylko wartości zamówienia, ale też określenia jego przedmiotu, nie dając
jednocześnie jakichkolwiek podstaw do ustalenia zakresu zamówienia. W ramach Opcji 2
Zamawiający oczekuje, by wykonawcy przewidzieli, oszacowali i uwzględnili koszty
związane ze współpracą z wykonawcami innych zadań. W ramach takiej współpracy
wykonawca w wykonaniu Opcji 2 miałby doprowadzić do zmian w zakresie interfejsów w taki
sposób, aby zapewnić powiązanie urządzeń srk dostarczonych w ramach przedmiotowego
zamówienia z urządzeniami, które w przyszłości, w ramach innych Kontraktów ewentualnie
dostarczą inni wykonawcy. W zakresie wskazanych wyżej urządzeń pkt 1, 2 i 3 nie istnieją
jakiekolwiek podstawy do oszacowania, ani tym bardziej do przewidzenia, jakie urządzenia
w ramach innych Kontraktów zostaną w przyszłości zabudowane. Odniesieniu do pkt 4
z kolei Zamawiający nie udostępnił wymaganych informacji w języku polskim. Tym samym
nie istnieje obiektywna możliwość przewidzenia przedmiotu zamówienia, skoro na chwilę
obecną nie są nawet znani wykonawcy innych Kontraktu ani przedmiot takich przyszłych
Kontraktów. Spełnienie wymogu „przewidzenia, wyceny i uwzględniania” zakresu Opcji 2
można oprzeć wyłącznie na spekulacjach. Podobnie, jak w odniesieniu do Opcji 1,
Zamawiający zaniechał opisu przedmiotu zamówienia w sposób uwzględniający wskazane
na wstępie przepisy Pzp. W realiach niniejszego postepowania nie jest możliwa rzetelna
wycena zakresu Opcji 2, tym samym ewentualne oferty nie będą porównywalne.
W zakresie zarzutu
, o którym mowa w punkcie 5. petitum odwołania Odwołujący
wskazał, iż w opisie Opcji 1 Zamawiający wskazał, że czas przez jaki Wykonawca będzie
świadczyć Usługi pogwarancyjne wynosi maksymalnie 9 i pół roku, tj. 108 miesięcy. Okres
świadczenia tych usług objętych Opcją 1 rozpoczyna się bezpośrednio po dacie upływu
okresu świadczenia Usług gwarancyjnych. Przedmiot Opcji 1 nie obejmuje dostaw
wskazanych w art. 435 ust. 1 ustawy Pzp ani dostaw określonych w ust. 2 tego przepisu,
określenie tak długiego okresu świadczenie usług w ramach Opcji 1 jest niedopuszczalne.
Zamawiający nie wskazał też jakichkolwiek okoliczności uzasadniających tak długi okres
obowiązywania umowy.
Odnośnie zarzutu 4. - brak należytego określenia terminu wykonania przedmiotu
objętego Opcją 2 oraz okoliczności skorzystania z Opcji 2 Odwołujący wskazał, że zgodnie
z Rozdziałem 8 TOMu III A PFU zakres prac obejmujących Prawo Opcji 2 ma być
realizowany w terminach wskazanych przez Zamawiającego jednak nie krótszych niż 6 m-cy
od daty złożenia żądania przez Zamawiającego oraz nie dłuższych niż do zakończenia
realizacji Zakresu podstawowego, a w przypadku uruchomienia Prawa Opcji 1, do czasu
zakończenia jej realizacji. Jak wyżej wskazano w niniejszym postepowaniu opisując prawo
Opcji 2 poprzestał na ogólnikowych stwierdzeniach i zaniechał opisu przedmiotu Opcji 2
w sposób, który pozwoliłby wykonawcom na sporządzenie rzetelnych o porównywalnych
ofert. Skorzystanie przez Zamawiającego z prawa Opcji nie zwalnia go z obowiązku
zadośćuczynienia obowiązkowi opisu przedmiotu zamówienia z uwzględnieniem przepisu
art. 99 i następnych Pzp. W szczególności zaś Zamawiający zobowiązany jest wskazać
w SWZ termin wykonania zamówienia. Uzasadniał, że termin wykonania zamówienia, to
obok opisu przedmiotu zamówienia jedna z najistotniejszych informacji z punktu widzenia
kalkulacji oferty przetargowej. Powołał się na wyrok KIO z 12.11.2014r., KIO 2167/14, wyrok
KIO z 16.10.2014r., KIO 2029/13, wyrok KIO z 06.11.2014r., KIO 2177/14. Odwołujący
wskazał, że obowiązkiem Zamawiającego jest dokonanie opisu przedmiotu zamówienia tak,
aby jego wykonanie było możliwe, tak by każdy wykonawca mógł oszacować ceną oferty
uwzględniając termin wykonania zamówienia. Odwołujący podniósł, że Zamawiający może
skorzystać z prawa Opcji w sposób zupełnie dowolny oraz w dowolnym czasie. Okres,
w którym wykonawca będzie pozostawał w stanie niepewności obejmuje przedział czasu
pomiędzy podpisaniem Umowy a terminem 6 miesięcy przed upływem okresu realizacji Opcji
1, co oznacza możliwość skorzystania z Opcji 2 w terminie 224 miesięcy od podpisania
Umowy. Tak odległe terminy czynią przedmiot Opcji 2 niemożliwym do oszacowania. Zmiany
gospodarcze, jakie mogą zaistnieć w tak długim okresie są niemożliwe do przewidzenia ani
tym bardziej do oszacowania. Postanowienia SWZ nie dają wykonawcom podstaw do
rzetelnego oszacowania nie tylko samej wartości zamówienia, ale realnej możliwości jego
wykonania po tak długim okresie od zawarcia Umowy. Opis Opcji 2 zarówno w zakresie
terminu jego wykonania jak i okoliczności, w których Zamawiający skorzysta w Opcji 2
narusza zasady uczciwej konkurencji jak i przekracza granicę swobody umów wyrażoną
w art. 353
k.c. Zamawiający nie może wykorzystywać swojej pozycji i narzucać takich
warunków umowy, które sprzeciwiają się zarówno naturze stosunku zobowiązaniowego jak
i zasadom współżycia społecznego, co ma miejsce w niniejszej sprawie poprzez narzucenie
przez Za
mawiającego bliżej niesprecyzowanych terminów wykonania. Takie działanie
Zamawiającego stanowi naruszenie przepisów art. 353
i art. 5 k.c., w zw. z art. 8 ust. 1
ustawy Pzp, w szczególności art. 441 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 7. petitum
odwołania Odwołujący wskazał,
że zgodnie z pkt 22. 1 SWZ IDW Zamawiający wymaga wniesienia zabezpieczenia
należytego wykonania umowy z wysokości 5 % ceny całkowitej brutto dla Zakresu
Podstawowego. Z kolei w § 14 ust. 1 Załącznika nr 16 do Tomu II SWZ wskazano na
obowiązek wniesienia zabezpieczenie Opcji 1 w wysokości 1 % kwoty netto Ceny
Kontraktowej. Zgodnie z art. 452 ust. 2 ustawy Pzp
Zamawiający może żądać
zabezpieczenia należytego wykonania w wysokości nieprzekraczającej 5 % ceny podanej
w ofercie. W odniesieniu do Opcji 1 Zamawiający oczekuje zabezpieczenia w wysokości
odnoszącej się Ceny Kontraktowej a nie ceny za wykonanie Opcji 1. Cena Kontraktowa
zgodnie z Subklauzulą 14.1 warunków Szczególnych Kontraktu jest ustalana oddzielnie dla
Części A i B. Przyjmując łączną Ceny Kontraktowej możliwe jest przyjęcie łącznej wartości,
tj. ok 1.000.000,00 zł. Żądane zabezpieczenie wyniesie 10.000.000,00 zł. Przyjmując
szacunkową wartość Opcji 1 to ok. 10.000.000,00 zł brutto, maksymalna wartość
zabezpieczenia winna wynieść 500.000,00 zł. Za nieuzasadnione uznać należy ustalenia
wartości zabezpieczenia od wartości Ceny Kontraktowej, która zresztą nie została
pre
cyzyjnie zdefiniowana. Wartość zabezpieczenia winna zostać ustalona na poziomie 5%
wartości Opcji 1.
Odnośnie zarzutu, o którym mowa w punkcie 6. petitum odwołania Odwołujący podał,
że przewidziana w § 16 ust. 3 Umowy – Warunki Realizacji Części C – Prawo Opcji 1 -
Świadczenie Usług pogwarancyjnych kara umowna godzi w wymogi art. 16 pkt 1-3 ustawy
Pzp, art. 5 k.c., art. 3531 k.c. w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp. Odwołujący podniósł, że
ustalona przez Zamawiającego kara umowna jest rażąco wygórowana i w istocie nie ma
poparcia w potrzebach Zamawiaj
ącego. Szacowana wartość niniejszego zamówienia to ok.
1.000.000.000 zł brutto, a zatem uwzględniając jedynie szacunkową wartość zamówienia
podstawowego ewentualna kara umowna wyniesie ok. 10.000.000,00 zł. Zaakceptowana
Kwota Kontraktowa obejmuje Cenę oferty za zakres podstawowy, Opcję 1 i Opcję 2
(Subklauzula 1.1.4.1. Warunków Szczególnych Kontraktu), w związku z tym kara może
opiewać na wyższą kwotę. Przedmiot Opcji 1 opiewa na wartość od 1-9 % zakres AA i TT, tj.
uwzględniając dane historyczne możliwe jest przyjęcie wartości Opcji na poziomie ok.
10.000.000,00 zł brutto tym samym wartość kary umownej może osiągnąć wartość
przedmiotu Opcji 1.
Odwołujący wskazał, że podobnie wygórowaną karę przewidziano w § 16 ust. 7
Załącznika nr 16 do Tomu II SWZ (prawidłowo winno być § 16 ust. 3a). Odwołujący wskazał,
że uwzględniając wysokość zabezpieczenia wymaganego w odniesieniu do Opcji 1, które
wykonawca również kwestionuje niniejszym odwołaniem, wartość kary umownej z tytułu
niedostarczenia zabezpieczenie przewyższy wartość dopuszczalnego przepisami Pzp
zabezpieczenia. Wskazał, że zgodnie z § 14 ust. 6 Załącznika nr 16 do Tomu II SWZ
w przypadku uchybienia przez Wykonawcę obowiązkowi dostarczenie zabezpieczenia
Zamawiający uprawniony będzie do skorzystania z posiadanego zabezpieczenia, a kwota
uzyskana w ten sposób będzie zabezpieczeniem Opcji. Nie istnieje tym samym jakikolwiek
ryzyko Zamawiającego w zakresie potencjalnego braku zabezpieczenia. Odwołujący powołał
się na wyrok KIO 27 sierpnia 2019 r. sygn. akt: KIO 1585/19. Wskazał, że zbyt represyjne
reguły odpowiedzialności w karach umownych mogą zniechęcać do składania ofert i być
przyczyną niewielkiego zainteresowania wykonawców zamówieniem. To z kolei wpłynie na
konkurencyjność postępowania.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z dnia 11 lutego 2022 r. wniósł
o oddalenie odwołania w całości.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 1. petitum
odwołania Zamawiający wskazał,
iż zarzut jest całkowicie bezzasadny, a żądania Odwołującego w jego zakresie są sprzeczne
z podstawową funkcją ochronną gwarancji. Kontrakt jest oparty na warunkach kontraktowych
FIDIC, tym samym w powyższej SubKlauzuli (1.1.3.7) pojawia się pojęcie „Odcinka” ale co
do zasady wprowadzenie odcinków pozostaje uprawnieniem Zamawiającego. W niniejszym
Postepowaniu Zamawiający nie zdecydował się na wprowadzenie odcinków. Przywołana
definicja stanowi, że okres zgłaszania wad będzie liczony od daty, w której Roboty lub
Odcinek są ukończone, jednocześnie definicja zawiera odesłanie do SubKlazuli 10.1
Warunków Umowy, zgodnie z którym roboty będą przejęte przez Zamawiającego, kiedy
zostaną ukończone zgodnie z Kontraktem, co zostanie potwierdzone protokołem Odbioru
końcowego. SubKlazula ta przewiduje również, że Wykonawca wystąpi o Świadectwo
Przejęcia za pomocą powiadomienia Inżyniera w terminie 14 dni po dokonaniu Odbioru
końcowego. Odwołujący formułując zarzut dot. biegu okresu gwarancji i rękojmi oparł się na
treści SubKlauzuli 8.13 Warunków Umowy, które w zakresie obu części przewidują odbiory
eksploatacyjne dla wszystkich robót objętych Etapami 3-5. Odwołujący wskazał, że z tego
powodu okres rękojmi i gwarancji rozpocznie swój bieg dopiero po upływie kilkunastu
miesięcy od rozpoczęcia eksploatacji robót przewidzianych do wykonania w tych Etapach.
W ocenie Odwołującego taka postać zapisów umownych stanowi naruszenie przepisów k.c.
dotyczących rękojmi oraz zasady swobody umów. Zamawiający podkreślał, że takie
stanowisko można uznać wyłącznie za nieuprawnioną wykładnię przepisów k.c. przez
Odwołującego, która nie znajduje potwierdzenia w stanie faktycznym sprawy. Zamawiający
przywołał treść Subklauzuli 11.1 WSK i wskazał, że z ww. zapisu umownego wynika, iż
Zamawiający nie przewidział aby w zakres odpowiedzialności Wykonawcy za wady
wc
hodziło zużycie zwyczajne, wynikające z eksploatacji robót. Tymczasem Odwołujący
całkowicie ignoruje tą okoliczność, a przez to formułuje zarzuty wskazujące jakoby w ramach
gwarancji i rękojmi miał ponownie doprowadzić zużyte roboty do stanu z momentu
rozp
oczęcia eksploatacji. Takie wnioski są całkowicie nieprawdziwe, gdyż na podstawie
SubKlauzuli 11.1 Wykonawca w zakresie zwyczajnego zużycia robót nie będzie
zobowiązany do ich przywrócenia do stanu z momentu odbioru eksploatacyjnego.
Odnosząc się do kwestii początku biegu terminu okresu rękojmi oznaczonego jako
dzień wydania rzeczy kupującemu zgodnie z art. 568 § 1 k.c. Zamawiający wskazał, iż
Odwołujący opiera się jedynie na ogólnych zasadach dotyczących rękojmi pomijając poglądy
wyrażone przez doktrynę i orzecznictwo w zakresie odbiorów robót budowlanych jako
wydania robót i początku okresu rękojmi. Zamawiający zwrócił uwagę na panujące zarówno
wśród orzecznictwa jak i w doktrynie poglądy wskazujące, że odpowiedzialność wykonawcy
z tytułu rękojmi aktualizuje się dopiero po ukończeniu obiektu i jego odbiorze przez
inwestora. Na wcześniejszym etapie wadliwe lub niezgodne z umową wykonywanie prac
uzasadnia skorzystanie przez inwestora z uprawnień wskazanych w art. 636 w zw. z art. 656
§ 1. (por. wyrok SN z dnia 12 stycznia 2006 r., II CK 336/05, LEX nr 191144, oraz uchwała
SN z dnia 28 października 1997 r., III CZP 42/97, OSNC 1998, nr 4, poz. 54, z glosą J.P.
Naworskiego, M. Praw. 1998, nr 8, s. 310, oraz z omówieniem P. Robaczyńskiego, Przegląd
orzecznictwa, PS 1999, nr 7
–8, s. 102 za P. Drapała [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom
IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, wyd. II, red. J. Gudowski, Warszawa 2017).
Powyższe wskazuje, że bieg okresu rękojmi rozpoczyna się dopiero od ukończenia obiektu,
a na wcześniejszym etapie Inwestor może korzystać jedynie z uprawnień dotyczących
sposobu wykonywania dzieła. Jednocześnie momentem ukończenia obiektu będzie moment
jego odbioru, w tym przypadku należy to pojęcie utożsamić z momentem odbioru
końcowego, gdyż dopiero w tym momencie potwierdza się wykonanie całości robót tj. ich
ukończenia. Taki wniosek pozostaje w zgodzie z instrukcją Zamawiającego pn. „Warunki i
zasady odbioru robót budowlanych na liniach kolejowych”, zgodnie z którą odbiór końcowy
stanowi potwierdzenie w
ykonania przez Wykonawcę przedmiotu umowy, po całkowitym
zakończeniu części lub całości robót i jedynie odbiór końcowy uprawnia do rozpoczęcia
okresu gwarancji.
Mając na względzie powyższe, zapisy Warunków Umowy uzależniające rozpoczęcie
biegu okresu rękojmi i gwarancji od ukończenia wszystkich prac są w całości prawidłowe
i nie naruszają przepisów kodeksu cywilnego, w szczególności nie są sprzeczne z art. 568 §
1 k.c. w zw. z art. art. 638 k.c. i art. 656 § 1 k.c.
Z uwagi na daleko posuniętą ostrożność Zamawiający wskazał, że należy odrzucić
ewentualną argumentację Odwołującego jakoby to odbiór eksploatacyjny był ukończeniem
robót w Etapach 3 – 5. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie, odbiorem jest wyraz woli
Zam
awiającego potwierdzający uznanie świadczenia za spełnione w całości. Zamawiający
przywołał wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 listopada 2018 r. sygn. akt AGa
W żaden sposób nie można uznać, że Zamawiający przyjmując roboty do
eksploata
cji (odbiór eksploatacyjny) wyraża potwierdzenie spełnienia całości świadczenia,
nawet dla danego zakresu robót. Roboty rozumiane jako wynik odbioru eksploatacyjnego
przed odbiorem końcowym nie są bowiem ukończone w pełni np. nie są i nie muszą do
odbioru
eksploatacyjnego osiągnięte wszystkie parametry charakteryzujących w pełni
ukończony produkt. Występują obostrzenia związane z ruchem pociągów obejmujące np.
ograniczenie ich prędkości lub też nie następuje odbiór wszystkich zamontowanych
urządzeń. Zamawiający wskazał, że jedynie komplet zabudowanych urządzeń SRK zgodnie
z fazowaniem robót daje możliwość wykorzystania ich pełnych parametrów, dodatkowo,
chociażby ze względu na zabudowę rozjazdów tymczasowych na innych szlakach nie
zostanie osiągnięta docelowa przepustowość. Po odbiorze eksploatacyjnym części robót nie
jest również możliwym, aby uzyskać certyfikację dla tych odcinków, ponieważ jest to możliwe
dopiero po zakończeniu wszystkich robót, co Zamawiający przewidział w postaci Etapu nr 6.
Reasumując, odbiór eksploatacyjny nie jest w żaden sposób równoznaczny
z potwierdzeniem przez Zamawiającego, że Wykonawca spełnił całość świadczenia nawet
w zakresie objętym odbiorem eksploatacyjnym.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 3. petitum
odwołania Zamawiający wskazał,
że przedstawiony mechanizm waloryzacji dla Prawa Opcji nr 1 i 2 jest stosowny przez
Zamawiającego przez ostatnie 3 lata w analogicznych postępowaniach zamówieniowych, co
nie budziło wątpliwości oferentów. Odnosząc się do przedstawionych przez Odwołującego
wyliczeń wysokości wskaźników CPI oraz Robocizny waloryzacyjnych w latach 2010 – 2021
wskazał, że Zamawiający ma świadomość przedstawionej zmienności dynamiki trendu
wzrostowego tych wskaźników w przeszłości oraz możliwej w przyszłości. Jednocześnie
Zamawiający uważa, że przyjęte wskaźniki waloryzacji zawarte w mechanizmie
waloryzacyjnym mierniki w postaci dynamiki CPI w danym roku oraz dynamiki przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia sektorze przedsiębiorstw w danym roku kalendarzowym są
pow
szechnie dostępnymi oraz zbliżonymi do faktycznych nośników kosztów realizacji
świadczenia Opcji nr 1 i nr 2. Głównymi nośnikami kosztów dla realizacji Opcji nr 1 i nr 2 są
wynagrodzenia pracowników Wykonawcy je realizujących oraz koszty logistyki tych usług tj.
koszty zapewnienia dostępności i użycia niezbędnych do realizacji usług zasobów
technicznych takich jak środki transportu, środki łączności, specjalistyczne narzędzia
pomiarowe, materiały eksploatacyjne oraz zapewnienie dostępności i użycia części
zamiennych
– bez cen ich zakupu.
Zamawiający wyjaśnił że wskaźniki a2=0,5; b2=0,1; c3=0,4 we wzorze określającym
Wysokość Wskaźnika Waloryzacyjnego Usług za dany rok kalendarzowy tj. W2Gn = a2 +
(b2 × CPIn /100) + (c2 x Rn / 100) wzoru waloryzacyjnego zostały zastosowane w celu
zapewnieni
a: a) adekwatności wskaźnika dotyczącego miesięcznego wynagrodzenia
sektorze przedsiębiorstw w danym roku kalendarzowym (wynoszącego przykładowo
w 2021r. wg GUS 5889,84 zł) do zdecydowanie wyższych wynagrodzeń pracowników
podmiotów realizujących usługi utrzymania urządzeń SRK i TK objętych Opcją nr 1 i Opcją nr
2 i spodziewanej niższej dynamice zmian tych wynagrodzeń (wachlarz wynagrodzeń od
7890 zł do 10 020 zł za 2021r. – informacja wg wyjaśnień składanych przez oferentów
w podobnych zamówieniach obejmujących Opcje nr 1 i Opcje nr 2); b) ograniczeniu ryzyk
znacznej zmienności cen w realizacji zamówieniach publicznych wynikających jedynie
z wskaźników makroekonomicznych, które nie uwzględniają choćby w części stałej poprawy
jakości pracy i optymalizacji własnych kosztów pracy przez podmioty świadczące usługi
utrzymaniowe. Zamawiający wskazał również, że Odwołujący formułując zarzut z punktu nr 2
Odwołania, nie podważył wskaźnika a=0,5 zastosowanych w niniejszym zamówieniu dla
mechanizmu waloryzacji wynagr
odzenia za Zakres Podstawowy, tym samym godząc się na
ograniczenie zmienności wynagrodzenia z tego tytułu. Przesądza to o niekonsekwencji
Odwołującego.
Mając powyższe na uwadze, wskaźnik waloryzacji przygotowany przez
Zamawiającego uwzględnia główne nośniki kosztów realizacji Opcji 1 oraz Opcji 2,
a dodatkowo został przygotowany w sposób przemyślany i pozwalający na rzeczywistą
waloryzacje wynagrodzenia Wykonawcy. Ponadto Zamawiający ponownie wskazał, iż
wykonawcy poza waloryzacją umowną dysponują środkami prawnymi pozwalającymi na
rekompensatę w przypadku wystąpienia okoliczności niemożliwych do przewidzenia na
etapie szacowania oferty, ujętych w Umowie oraz w przepisach kodeksu cywilnego.
Wskazał, że mechanizm waloryzacji w pełni realizuje wymagania przepisu 439 ust. 2 pkt 2 i 3
ustawy Pzp, który pozostawia do wyboru Zamawiającego określenie wskaźników, które będą
podstawą dokonywania waloryzacji wynagrodzenia.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 4. petitum odwołania w zakresie dotyczącym
narzędzia klasy SD Zamawiający podał, że intencją Zamawiającego dla zapisu pkt 6.1 PFU
pt. „Wymagania ogólne” ust. 15 (sprostowano w toku posiedzenia ppkt 16) wprowadzającym
obowiązek dysponowania przez Wykonawcę centrum serwisowym przyjmującym zgłoszenia,
było podjęcie decyzji o ograniczeniu zakresu Usług pogwarancyjnych na etapie decyzji
o uruchomieniu Opcji nr 1, celem ograniczenia ponoszenia podwójnych kosztów z tytułu
utrzymania dwóch równoległych Narzędzi Klasy SD (u Zamawiającego i u wykonawcy).
W związku z powyższym Zamawiający wprowadził stosowne korekty do PFU usuwające
formułowane przez Odwołującego wątpliwości, za zmianą SWZ z dnia 11 lutego 2022 r.:
W pkt 6.1 PFU dla Usług gwarancyjnych wykreślono ppkt 19, natomiast w pkt 7.1 PFU dla
Usług pogwarancyjnych (opcji nr 1) ppkt 18 otrzymał następujące brzmienie: Zamawiający
zastrzega sobie prawo, do skorzystania z niego przy decyzji o rozpoczęciu świadczenia
Usług Pogwarancyjnych, do dostarczenia własnego Narzędzia Klasy SD polegającego na
własnego Narzędzia Klasy SD dla którego Wykonawca otrzyma 1 licencje na jego
użytkowanie i będzie zobowiązany wykonywać czynności rejestracji i aktualizacji statusu
Zgłoszeń Serwisowych.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 4. petitum odwołania dotyczącego
nienależytego opisu przedmiotu zamówienia w zakresie Opcji 2 Zamawiający wskazał, że
zakres Opcji 2 jest usługą, nie zaś robotą budowlaną. Zamawiający wyjaśnił, że zastosował
prawo Opcji 2 celem zapewnienia przyszłym wykonawcom urządzeń SRK na odcinkach
stycznych do odcinka objętego przedmiotowym zadaniem, współpracy z wykonawcą
urządzeń SRK w ramach niniejszego zadania. Kwestia ta jest szczególnie istotna ze względu
na fakt, że wymaganie w zamówieniu powiązania z istniejącymi komputerowymi
urządzeniami SRK niejednokrotnie jest przedmiotem odwołań z zarzutem uprzywilejowania
dostawcy istniejących urządzeń SRK. Związane jest to z faktem, że w przypadku urządzeń
SRK wykonanych w technologii komputerowej producenci tych urządzeń posiadają wyłączne
prawa autorskie do oprogramowania (kody źródłowe) to swoich urządzeń. W związku
z powyższym Zamawiający zastosował w dokumentacji przetargowej prawo Opcji 2. W pkt 8
PFU określono wymagania wobec wykonawcy w zakresie powiązania urządzeń wraz
z
określeniem potencjalnych prac jakie Zamawiający przewiduje w przyszłości. Ponadto
w przywołanym zapisie PFU wskazano, że współpraca urządzeń SRK będzie odbywała się
na zasadach zdefiniowanych w dokumentacji opracowanej przez Wykonawcę zgodnie z pkt.
4.3.2. (sprostowano w toku posiedzenia pkt 4.13).
Mając powyższe na względzie, to na
Wykonawcy ciąży obowiązek określenia zasady powiązania (współpracy) z urządzeniami
SRK, które będą zabudowane w przyszłości. Takie wymaganie ma na celu pozyskanie
informacji
od Wykonawcy w jaki sposób należy przygotować przyszłe urządzenia SRK do
współpracy z jego urządzeniami. Zamawiający podkreślił, że to Wykonawca wyłoniony
w przyszłości będzie mieć obowiązek dostosować się do warunków powiązania urządzeń
określonych przez Wykonawcę niniejszego zadania w specyfikacjach interfejsu. Ponadto ze
względu na charakter stosowanej formuły „projektuj i buduj” Zamawiający nie jest w stanie
podać oczekiwanych w odwołaniu informacji dotyczących typów urządzeń jakie będą
zabudowywane w
przyszłości. Natomiast ze względu na rodzaj zobowiązania i zakres
wymagań dot. świadczenia Opcji nie ma to większego znaczenia. Gdyż to Wykonawca tej
umowy określa zasady powiązania z jego urządzeniami, a oczekiwaniem Zamawiającego
jest jedynie wykonanie w
spółpracy z Wykonawcą realizującym kontrakt powiązania się
z urządzeniami Wykonawcy. Z tego powodu nie można uznać, że Zamawiający nienależycie
opisał przedmiot zamówienia w zakresie Opcji 2.
W zakresie zarzutu określonego w punkcie 4. petitum odwołania dotyczącego braku
wskazania terminu skorzystania z Opcji 2
Zamawiający wskazał na klauzulę 22 „Prawo Opcji
2” (Tom II SWZ Warunki Szczególne Część B pkt 4 i 5). Zamawiający wprowadził
w powyższych punktach wyraźne regulacje odnoszące się do terminu uruchomienia Prawa
Opcji 2. Jednocześnie Zamawiający wprowadził termin na przygotowanie się przez
Wykonawcę do realizacji Prawa Opcji 2. W ocenie Zamawiającego tak określony termin na
mobilizację do realizacji świadczeń objętych Prawem Opcji 2 pozwala odpowiednie
przygotowanie się Wykonawcy, a tym samym nie musi on, jak zasugerowano w Odwołaniu,
pozostawać w ciągłej niepewności. Zamawiający podkreślał, że samym przedmiotem Opcji 2
jest zobowiązanie do świadczenia gotowości i realizacji współpracy z innymi wykonawcami
realizującymi roboty budowlane lub dostawy na rzecz Zamawiającego. Tym samym zarzut
Odwołującego w zakresie konieczności pozostawania w ciągłej gotowości jest całkowicie
nieuzasadniony. Zatem data uruchomienia Opcji nr 2 i związany z taką datą gwarantowany
cio miesięczny termin przygotowania do realizacji świadczeń z Opcji nr 2 oraz zapewniona
Kontraktem waloryzacja ceny tych świadczeń pozwalają Oferentom na dokonanie wyceny
Opcji nr 2 w sposób należyty i bez istotnych ryzyk kontraktowych.
W zakresie zarzutu 5. petitum
odwołania Zamawiający podniósł, iż w niniejszym
Postępowaniu spełnione są przesłanki do zawarcia umowy na czas dłuższy niż 4 lata.
W szczególności spowoduje oszczędności przy realizacji zamówienia. Realizacja
zamówienia w dłuższym okresie, tj. w zakresie zamówienia opcjonalnego (Opcja nr 1)
spowoduje oszczędności kosztów realizacji zamówienia, gdyż kryterium ceny na etapie
wyboru dostawcy urządzeń, który zabuduje je w ramach zadania inwestycyjnego, uwzględnia
oprócz kosztów zabudowy, także koszty utrzymania w postaci usuwania ujawnionych wad
(usterek i awarii), przeglądów okresowych (gwarancyjnych) tych urządzeń w okresie
gwarancji (tzw. usługi gwarancyjne) w okresie 6 lat oraz przez 9-lat świadczenie tzw. usług
pogwarancyjnych (zamówienie opcjonalne - opcja nr 1). Dotychczas stosowany przez
Zamawiającego model pozyskiwania urządzeń sterowania ruchem kolejowym oraz urządzeń
kolejowych sieci telekomunikacyjnych obejmował stosowanie kryteriów ceny dla kosztów
zakupu oraz kosztów usuwania usterek i awarii i przeglądów okresowych (gwarancyjnych)
w okresie gwarancyjnym. Na okres pogwarancyjny Zamawiający zmuszony był udzielać
odrębnych zamówień w trybie z wolnej ręki, kierując je do producentów tych urządzeń,
będących właścicielami autorskich praw majątkowych rozwiązań technicznych. Już sama ta
okoliczność w ocenie Zamawiającego prowadzi do oszczędności. Zamawiający uzasadniał,
że nie bez znaczenia jest również, że realizacja usług gwarancyjnych i pogwarancyjnych dla
wszystkich urządzeń zabudowanych w ramach przedmiotowego zamówienia pozwoli
uniknąć podziału odpowiedzialności między wiele podmiotów odpowiedzialnych obecnie za
utrzymanie poszczególnych rodzajów urządzeń. Problem ten jest szczególnie widoczny przy
identyfikacji usterek w nowoczesn
ych urządzeniach komputerowych współpracujących
pomiędzy sobą za pomocą programistycznego (cyfrowego) interfejsu. Zabudowane
w projekcie urządzenia SRK różnych typów stanowią funkcjonalnie jeden zintegrowany
system (np. urządzenia LCS) pozwalający bezpiecznie i efektywnie prowadzić ruch kolejowy.
Dzięki zawarciu Umowy na odpowiednio długi czas, personel Zamawiającego
odpowiedzia
lny za prowadzenie ruchu kolejowego będzie mógł oczekiwać kompleksowego
wsparcia serwisowego zgłaszając się do jednego podmiotu odpowiedzialnego
i koordynującego prace nad przywróceniem funkcjonalności systemu po zaobserwowanym
braku jakiejkolwiek jego fu
nkcjonalności. W sytuacji odmiennej Zamawiający musi
skoncentrować uwagę i środki dla zidentyfikowania ewentualnego źródła/przyczyny usterki
czyli wskazaniu niesprawności konkretnego urządzenia i odpowiedniego jego producenta-
usługodawcy utrzymania. Powyższe względy uzasadniają udzielenie zamówienia poprzez
podpisanie jednej umowy, uwzględniającej także świadczenie Usług pogwarancyjnych w jej
ramach.
Na uwagę zasługuje także, że zastosowany w niniejszym postępowaniu model
utrzymania wzbudzi wśród producentów motywacje do konstruowania urządzeń i tworzenia
instrukcji ich obsługi, które w większym niż dotychczas stopniu umożliwią użytkownikowi
rozwiązywanie problemów utrzymaniowych, np. poprzez zastosowanie prostych
mechanizmów naprawczych (napraw modułowych) lub obejściowych (redundancji) lub
sygnalizowanie stanów przedawaryjnych – pozwalających osiągać lepsze parametry
dostępności funkcjonalności systemu.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 6. petitum
odwołania Zamawiający wskazał,
że postanowił wprowadzić zmianę do SWZ poprzez modyfikację § 16 ust. 3 do dokumentu
WARUNKI REALIZACJI CZĘŚCI C Prawo Opcji 1 – Świadczenie Usług pogwarancyjnych
Tomu II SWZ
– Warunki Umowy i zmniejszenie wysokości wskazanej kary umownej do 0,3%
kwoty netto Ceny Kontraktowej powi
ększonej o należny podatek od towarów i usług.
Zamawiający wskazał, że taka wysokość kary umownej w przypadku wypowiedzenia przez
Wykonawcę świadczenia Usług pogwarancyjnych lub Kontraktu jest niezbędna do
zabezpieczenia interesów Zamawiającego. Celem wyjaśnienia Zamawiający wskazał, że
utrzymanie prawie wszystkich rodzajów zamawianych urządzeń podlega ograniczeniom
prawno-
podmiotowym, gdyż ich eksploatacja odbywa się na podstawie wydawanych
dopuszczeń do eksploatacji wydanych przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego dla
producentów tych urządzeń. Wykonywanie napraw i konserwacji takich urządzeń nie może
w żaden sposób naruszyć wydanych w ww. sposób dopuszczeń, w przeciwnym wypadku
niemożliwe byłoby ich eksploatowanie. Tym samym udział producentów przedmiotowych
urządzeń w procesie utrzymania oraz wprowadzanie w nich jakichkolwiek zmian jest
konieczny w celu właściwej realizacji czynności utrzymaniowych, tj. w sposób zgodny
z wydanymi dla nich dopuszczeniami. Z uwagi na powyższe, w razie wypowiedzenia przez
Wykonawcę świadczenia Usług pogwarancyjnych lub Kontraktu koszty związane z realizacją
zastępczego wykonania Opcji nr 1, dla którego podmiot wykonujący usługi nie może być
skutecznie wyłoniony w trybie konkurencyjnym, gdyż wybór dostawców/producentów
Sy
stemów objętych Opcją nr 1, determinuje konieczność udzielenia zamówień tym samym
dostawcom/producentom na świadczenie usług analogicznych do zakresu Opcji nr 1 – czyli
w trybie z ograniczoną konkurencją (np. z wolnej ręki), co spowoduje znaczący wzrost
ko
sztów świadczenia takich usług. Zamawiający w celu zabezpieczenia swoich interesów
w razie zajścia ww. sytuacji musi wprowadzić odpowiednią karę umowną. Jak wskazuje się
w orzecznictwie, podstawowymi funkcjami kary umownej są: funkcja stymulująca wykonanie
zobowiązania, funkcja represyjna w postaci sankcji za niewykonanie lub nienależyte
wykonanie umowy oraz funkcja kompensacyjna, polegająca na naprawieniu szkody, jeśli
wierzyciel ją poniósł, bez konieczności precyzyjnego wyliczania jej wysokości, co ułatwia
realizację dochodzonego uprawnienia (Wyrok SA w Lublinie z 19.11.2020 r., sygn. akt I AGa
106/19). Zamawiający podkreśla więc, że w opisanej sytuacji prawidłowo zastosował
przedmiotową kare umowną.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 7. petitum odwołania Zamawiający wskazał,
że wprowadził zmianę do SWZ poprzez modyfikację punktu 22.16 IDW i zmniejszenie
wysokości zabezpieczenia dla Opcji 1 do wysokości 0,3% kwoty netto ceny kontraktowej
powiększonej o podatek od towarów i usług. Zamawiający podniósł, że Odwołujący wskazał,
że powyższe wymagania dot. zabezpieczenia należytego wykonania Umowy są sprzeczne
z art. 452 ust. 2 ustawy Pzp. Zamawiający podkreślał, że ocena ta jest nieprawidłowa, gdyż
wysokość aktywnego zabezpieczenia w żadnym momencie obowiązywania Umowy nie
przekroczy wskazanej w tym przepisie wartości 5% ceny całkowitej podanej w ofercie albo
maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy.
Zamawiający wyjaśnił, że maksymalna wartość Zabezpieczenia Wykonania wyniesie w tym
przypadku 5% wartości Zamówienia za Zakres podstawowy Zamówienia - bez kosztów
brutto Kwoty Warunkowej i Komunikacji zastępczej) i będzie obowiązywać tylko w trakcie
realizacji robót zakresu podstawowego. W okresie gwarancyjnym (Okres Zgłaszania Wad)
wartość Zabezpieczenia Wykonania ulegnie zmniejszeniu o 70% czyli wyniesie 1,5%
wartości Zamówienia za Zakres podstawowy Zamówienia - bez kosztów brutto Kwoty
Warunkowej i Komunikacji zastępczej. Dopiero w ostatnim roku okresu gwarancji,
w przypadku uruchomienia Opcji nr 1 -
Zamawiający oczekuje ustanowienia odrębnego
zabezpieczenia Opcji nr 1 o wartości 0,3% wartości Zamówienia za Zakres podstawowy
Zamówienia (sprostowano w toku posiedzenia winno być 0,3% kwoty netto ceny
kontraktowej)
. Po rozpoczęciu realizacji Opcji nr 1 (czyli po zwolnieniu Zabezpieczenia
Wykonania dla Zakresu Podstawowego o wskazanej powyżej wartości 1,5% dla Okresu
Zgłaszania Wad), będzie to jedyne Zabezpieczenie Wykonania. Mając powyższe na uwadze,
w żadnym momencie realizacji zamówienia wartość zabezpieczenia nie przekroczy 5% ceny
całkowitej podanej w ofercie. Ponadto Zamawiający wskazał, że ustawodawca w art. 452
ust. 3 ustawy Pzp przewidział, że zabezpieczenie może zostać ustalone w wysokości
większej niż 5%, nie wyższej jednak niż 10% ceny całkowitej podanej w ofercie albo
maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy.
Warunkiem jest tu uzasadniona potrzeba Zamawiającego lub wystąpienie ryzyka
związanego z realizacją zamówienia. W ocenie Zamawiającego nawet przy przyjęciu błędnej
jego zdaniem interpretacji dokumentacji zamówienia, a przez to dojście do wniosku, że próg
5% zabezpieczenia został przekroczony, w niniejszym Postepowaniu występują uzasadnione
potrzeby Zamawiającego do wyznaczenia takiej wysokości zabezpieczenia. Potrzeby
w zakresie zabezpieczenia należytego wykonania Umowy są tożsame jak w przypadku kary
umownej. Wysokość zabezpieczenia Opcji 1 na poziomie 0,3 % kwoty netto Ceny
kontraktowej jest natomiast konieczna
w celu należytego zabezpieczenia Zamawiającego
przed rezygnacją Wykonawcy z realizacji Opcji 1 i wykonania jedynie zakresu
podstawowego zamówienia, co może generować następcze straty finansowe po stronie
Zamawiającego, zgodnie z ewentualną sytuacją opisaną w pkt VII ppkt 3-4 powyżej.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestników postępowania
odwoławczego, na podstawie zebranego materiału w sprawie oraz oświadczeń
i stanowisk Stron i Uczestnik
ów, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co
następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których
stanowi art. 528
ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba oceniła, że Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
pon
iesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawną przesłankę dopuszczalności odwołania,
o której mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający w dniu 28 stycznia 2022 r. powiadomił wykonawców o wniesionym
odwołaniu.
Izba dopuściła do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę Thales Polska
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Bombardier Transportation (ZWUS) Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Katowicach, PORR S.A. z siedzibą w Warszawie, Swietelsky Rail Polska Sp.
z o.o. z siedzibą w Krakowie, Trakcja S.A. z siedzibą w Warszawie oraz TORPOL S.A.
z siedzibą w Poznaniu zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie
Odwołującego.
Izba nie dopuściła do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcy Budimex
S.A. z siedzibą w Warszawie oraz wykonawcy Aldesa Construcciones Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie Odwołującego odpowiednio w dniu 1 lutego 2022 r. oraz 2 lutego 2022 r.
Stosownie do treści art. 525 ust. 1 ustawy Pzp, wykonawca może zgłosić
przystąpienie do postępowania odwoławczego w terminie 3 dni od dnia otrzymania kopii
odwołania, wskazując stronę, do której przystępuje, i interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na
korzyść strony, do której przystępuje.
Mając na uwadze, że kopia odwołania została przekazana ww. wykonawcom w dniu
28 stycznia 2022 r., to termin na zgłoszenie przystąpienie do postępowania odwoławczego
upłynął w dniu 31 stycznia 2022 r. Wykonawcy Budimex S.A. z siedzibą w Warszawie oraz
Aldesa Construcciones Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie zgłaszając przystąpienie
po tej dacie uchybili terminowi, o którym mowa w art. 525 ust. 1 ustawy Pzp. Wobec
powyższego ww. wykonawcy nie zostali dopuszczeni do udziału w postępowaniu
odwoławczym w charakterze uczestników.
P
rzy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba uwzględniła dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności
ogłoszenie o zamówieniu, specyfikację warunków zamówienia wraz z załącznikami oraz
modyfikacjami.
Skład orzekający Izby wziął pod uwagę również stanowiska i oświadczenia Stron
i Uczestnika z
łożone ustnie i pisemnie do protokołu posiedzenia i rozprawy w dniu 16 lutego
2022 r.
Izba ustaliła, co następuje:
Treść SWZ obejmowała:
1. Tom I
Instrukcja dla Wykonawców (IDW);
2. Tom II Warunki Umowy (WU);
3. Tom III Opis przedmiotu zamówienia (OPZ):
Część A Dokumentacja Projektowa oraz Specyfikacje Techniczne Wykonania i Odbioru
Robót Budowlanych (STWiORB)
Część B Program Funkcjonalno Użytkowy (PFU)
4. Tom IV: Wycena
Część A Przedmiary Robót
Część B Rozbicie Ceny Ofertowej (RCO).
TOM I
INSTRUKCJA DLA WYKONAWCÓW (IDW)
Zgodnie z punktem 2. KRÓTKI OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
2.1. Zakres podstawowy:
Realizacja robót budowlanych oraz wykonanie projektu wykonawczego i realizacja robót
budowlanych na zabudowę urządzeń sterowania ruchem kolejowym, urządzeń kolejowych
sieci telekomunikacyjnych, systemu dynamicznej informacji podróżnych oraz systemu
monitor
ingu wizualnego na odcinku Będzin - Katowice Szopienice Południowe.
Cz
ęść A
2.1.1. Realizacji robót budowlanych w zakresach:
a. układu torowego wraz z odwodnieniem; b. obiektów inżynieryjnych; c. budynków, małej
architektury i peronów; d. ekranów akustycznych; e. układu drogowego wraz z infrastrukturą
towarzyszącą; f. sieci trakcyjnej; g. sieci elektroenergetycznych; h. SDIP, SMW; i. kolizji
i przyłączy elektroenergetycznych, wod-kan i gaz; j. przebudowę odcinków linii
tramwajowych w bezpośrednim sąsiedztwie wiaduktów kolejowych; k. modernizacja
zaplecza Specjalnego pociągu Ratunkowego w st. Sosnowiec Główny l. Realizacji robót
polegających na budowie obiektów służących ochronie środowiska.
2.1.2. Dokumentacji powykonawczej, w tym: a. opracowanie regula
minów technicznych, we
współpracy z Zamawiającym, na podstawie Instrukcji Ir-3, po zakończeniu robót
budowlanych, w zakresie wszystkich branż, b. opracowanie geodezyjnej dokumentacji
powykonawczej: -
pikietażu linii i profilu podłużnego linii kolejowej, - protokołów zdawczo-
odbiorczych znaków regulacji osi toru, - numerycznej mapy sytuacyjno-wysokościowej
z geodezyjną inwentaryzacją powykonawczą, c. opracowanie dokumentacji z założenia oraz
pomiaru Kolejowej podstawowej osnowy geodezyjnej oraz Kolejowej osnowy specjalnej,
d. opracowanie nowych schematów posterunków ruchu oraz punktów ekspedycyjnych.
2.1.3. Przeprowadzenie procesu oceny zgodności podsystemów strukturalnych w zakresie
objętym zamówieniem na każdym etapie (projektowania, budowy i końcowych prób
podsystemu) i przekazanie odpowiednich deklaracji weryfikacji WE i certyfikatów weryfikacji
WE dla podsystemów.
2.1.4. Przeprowadzenie procesu i pozyskanie w imieniu Zmawiającego zezwolenia na
dopuszczenie do eksploatacji podsystemów strukturalnych Infrastruktura, Energia
i Sterowanie
– urządzenia przytorowe 2.1. Zakres podstawowy:
Część B
2.1.5. Wykonanie projektu wykonawczego i realizacja robót budowlanych dla branży SRK
w tym CSDIP i SMW;
1) Dokumentacji projektowej, w tym: a. opracowanie projektu wykonawczego,
b. opracowanie dokumentacji powykonawczej,
2) robót w zakresach: a. urządzenia sterowania ruchem kolejowym srk (wewnętrzne
i zewnętrzne), b. przebudowy urządzeń kolejowych sieci telekomunikacyjnych (sieci
kablowych światłowodowych, miedzianych wraz z osprzętem do transmisji danych oraz
łączności radiowej na długości całego modernizowanego odcinka, c. urządzenia i układy
elektroenergetyki do 1 kV, d. wyposażenia przystanków i stacji w Centralny System
Dynamicznej Informacji Podróżnych i System Monitoringu Wizualnego.
2.1.6. Dokumentacji powykonawczej, w tym: a. opracowanie regul
aminów technicznych, we
współpracy z Zamawiającym, na podstawie Instrukcji Ir-3, po zakończeniu robót
budowlanych, w zakresie wszystkich branż, b. opracowanie geodezyjnej dokumentacji
powykonawczej: -
pikietażu linii i profilu podłużnego linii kolejowej, - protokołów zdawczo-
odbiorczych znaków regulacji osi toru, - numerycznej mapy sytuacyjno-wysokościowej
z geodezyjną inwentaryzacją powykonawczą, c. opracowanie dokumentacji z założenia oraz
pomiaru Kolejowej podstawowej osnowy geodezyjnej oraz Kolejowej osnowy specjalnej,
opracowanie nowych schematów posterunków ruchu oraz punktów ekspedycyjnych.
2.1.7. Przeprowadzenie procesu oceny zgodności podsystemów strukturalnych w zakresie
objętym zamówieniem na każdym etapie (projektowania, budowy i końcowych prób
podsystemu) i przekazanie odpowiednich deklaracji weryfikacji WE i certyfikatów weryfikacji
WE dla podsystemów.
2.1.8. Przeprowadzenie procesu i pozyskanie w imieniu Zmawiającego zezwolenia na
dopuszczenie do eksploatacji podsystemów strukturalnych Infrastruktura, Energia
i Sterowanie
– urządzenia przytorowe 2.1. Zakres podstawowy:
Część C
2.2. Opcja 1: świadczenie usług pogwarancyjnych dla branży srk po upływie okresu
gwarancji.
2.3. Opcja 2: wykonanie dodatkowego zakresu robót polegających na gotowości i realizacji
współpracy z innymi wykonawcami realizującymi w przyszłości roboty budowlane, dostawy
lub usługi na rzecz Zamawiającego, które wymagają powiązania z urządzeniami
zabudowanymi w ramach niniejszego postępowania przetargowego.
Zgodnie z punktem 3. IDW o
kres realizacji Zamówienia: 224 miesiące od Daty
Rozpoczęcia, zgodnie z Subklauzulą 8.1 Warunków Szczególnych Umowy, znajdujących się
w Tomie II SWZ w tym:
3.1 Okres realizacji Zamówienia podstawowego: 44 miesiące od Daty Rozpoczęcia, zgodnie
z S
ubklauzulą 8.1 Warunków Szczególnych Umowy, znajdujących się w Tomie II SWZ.
3.2 Okres realizacji Opcji 1: od 117 miesiąca do 224 miesiąca od Daty Rozpoczęcia, zgodnie
z Subklauzulą 8.1 Warunków Szczególnych Umowy, znajdujących się w Tomie II SWZ.
(przez
108 miesięcy poczynając od dnia upływu Okresu Zgłaszania Wad)
3.3 Okres realizacji Opcji 2: nie krócej niż 6 miesięcy od daty złożenia żądania przez
Zamawiającego na każdy z 4 zakresów opcji nr 2, żądanie prawa opcji może być złożone
w okresie do 224 mie
sięcy od Daty Rozpoczęcia, zgodnie z Subklauzulą 8.1 Warunków
Szczególnych Umowy, znajdujących się w Tomie II SWZ tj. w okresie nie dłuższym niż do
zakończenia okresu podstawowego, a w przypadku uruchomienia opcji nr 1 do czasu
zakończenia jej realizacji.
Zgodnie z punktem 12.1 IDW podana w ofercie cena ofertowa brutto musi
uwzględniać wszystkie wymagania niniejszej SWZ oraz obejmować wszystkie koszty
bezpośrednie i pośrednie, jakie poniesie Wykonawca z tytułu terminowego i prawidłowego
wykonania całości przedmiotu Zamówienia oraz podatek od towarów i usług (nie dotyczy
Wykonawców zagranicznych, którzy nie są płatnikami podatku VAT w Polsce).
Zgodnie z punktem 23.1. IDW Zamawiający ustala zabezpieczenie należytego
wykonania umowy zawartej w wyniku Postępowania o udzielenie niniejszego Zamówienia
w wysokości: 5% ceny brutto za zakres podstawowy, pomniejszonej o koszty brutto
komunikacji zastępczej z zastrzeżeniem postanowień pkt 22 IDW.
TOM IV WYCENA CZĘŚĆ B ROZBICIE CENY OFERTOWEJ (RCO)
W
odniesieniu do Opcji 1 Zamawiający wymaga złożenia wyceny usług
pogwarancyjnych w Rozbiciu Ceny Ofertowej (RCO). Zamawiający przewidział następujące
pozycje:
1. komputerowy system sterowania ruchem kolejowym na posterunkach ruchu - bez
urządzeń przytorowych (urządzenia wewnętrzne) - na posterunkach ruchu (lokalne
stanowiska obsługi);
2. komputerowy system sterowania ruchem kolejowym na posterunkach ruchu -
urządzenia
przytorowe (urządzenia zewnętrzne), w tym bramki sygnałowe, sygnalizatory, napędy
zwrotnico
we, elementy oddziaływania oraz okablowanie tych elementów;
3. komputerowe blokady liniowe na szlaku z kontrola niezajętości wraz z powiązaniem na
stacjach stycznych i okablowaniem (urządzenia wewnętrzne i zewnętrzne);
4. urządzenia systemu sygnalizacji i gaszenia pożaru oraz systemu sygnalizacji włamania
i kontroli dostępu (w tym urządzenia monitoringu tych systemów);
5. urządzenia zasilania podstawowego, buforowego (UPS) i awaryjnego (agregatorowe)
wraz układami automatycznego przełączania/uruchomienia zasilania z sieci rezerwowej,
źródła zasilania awaryjnego i źródła zasilania buforowego oraz ochrona przeciwprzepięciowa
i przeciwporażeniowa zabudowanych urządzeń,
6. usługa zapewnienia dostępu do Narzędzia Klasy SD.
W odniesieniu do Opcji 2 Zamawiający wymaga złożenia wyceny usług
pogwarancyjnych w Rozbiciu Ceny Ofertowej (RCO). Zamawiający przewidział następujące
pozycje:
1. zabudowa urządzeń zdalnego sterowania na stacji Zawiercie (LCS Zawiercie), wraz
z w włączeniem urządzeń srk na stacji Będzin do LCS Zawiercie , w tym urządzenia CUiD
oraz PIP;
2. zabudowa urządzeń srk na stacji Sosnowiec Południowy;
3. zabudowa urządzeń blokadowych na szlaku Będzin – Dąbrowa Górnicza linii nr 001;
4. zabudowa systemu ERTMS/ETCS poziom 2.
WARUNKI UMOWY TOM II
W
Subklauzuli 1.1.3.7 dla obu części wskazano: „Okres Zgłaszania Wad” oznacza 72
miesiące na zgłaszanie wad w Robotach lub jakimś ich Odcinku (w zależności od przypadku)
według SubKLAUZULI 11.1 Warunków Szczególnych, liczone od daty, z którą Roboty lub
Odcinek są ukończone, tak jak poświadczono według SubKLAUZULI 10.1 Warunków
Szczególnych, z każdym przedłużeniem według SubKLAUZULI 11.3 Warunków
Szczególnych. Okres ten rozumie się jako okres rękojmi za wady i jest on równy okresowi
objętemu Gwarancją Jakościową, o której mowa w Kontrakcie. Bieg okresu Gwarancji
Jakościowej rozpoczyna się w dacie wskazanej w Karcie Gwarancyjnej. (…)
Zgodnie z Subklauzulą 2.7 dla obu części: W terminie 30 dni przed planowanym
Odbiorem końcowym, Wykonawca przekaże Inżynierowi dokumentację budowy oraz
dokumentację powykonawczą odbieranych Robót lub Odcinka, w tym w zakresie,
w jakim wymagane jest pozwolenie na użytkowanie, a także komplet dokumentów
związanych z procesem certyfikacji i dopuszczeniem do eksploatacji podsystemów
strukturalnych (jeżeli wymagane), zgodnie z ustawą z dnia 28 marca 2003 o transporcie
kolejowym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1984 późn. zm.). Inżynier najpóźniej w terminie 20 dni
od daty dostarczenia tej dokumentacji dokona jej weryfikacji, następnie ją zatwierdzi bądź
zwróci do poprawy, przedkładając na bieżąco, o ile będzie to możliwe, uwagi do tej
dokumentacji. Wykonawca będzie niezwłocznie wprowadzać poprawki do dokumentacji na
skutek uwag Inżyniera.
W Subklauzuli 8.13 dla obu części zamówienia Zamawiający określił Etapy, które
Wykonawca zobowiązany jest wykonać w określonych terminach.
Zgodnie z Subklauzulą 10.1 dla obu części: Roboty będą przejęte przez
Zamawiającego, kiedy:
a) Roboty zostaną ukończone zgodnie z Kontraktem, co zostanie potwierdzone protokołem
Odbioru końcowego, z wyjątkiem tego, co zostało dozwolone w podpunkcie (i) poniżej, oraz
b) Świadectwo Przejęcia dla Robót zostanie wystawione lub będzie się uważało, że zostało
wystawione zgodnie z niniejszą SubKLAUZULĄ. Wykonawca wystąpi o Świadectwo
Przejęcia za pomocą powiadomienia Inżyniera w terminie 14 dni po dokonaniu Odbioru
końcowego. W przypadku konieczności uzyskania pozwolenia na użytkowanie, powyższy
termin zaczyna biec z chwilą uzyskania tego pozwolenia. Jeżeli Roboty podzielone są na
Odcinki, to Wykonawca będzie mógł wystąpić o Świadectwo Przejęcia dla każdego Odcinka.
Zgodnie z Subklauzulą 10.2 dla obu części: Do czasu dokonania Odbioru końcowego
Odcinka, użytkowanie przez Zamawiającego tego Odcinka będzie rozumiane jako
użytkowanie tymczasowe. (…)
W przypadku stwierdzenia przez Zamawiającego, w okresie użytkowania
tymczasowego, wad lub usterek, które nie wynikają ze zwykłego zużycia Robót, w tym
w szczególności wad lub usterek związanych z geometrią i osiadaniem toru, Zamawiający
niezwłocznie powiadomi o tym fakcie Wykonawcę i Inżyniera. W takim przypadku
Wykonawca, w odpowiednim wskazanym przez Zamawiającego terminie, usunie
stwierdzone wady lub usterki. (…)
Strony ustalają, że zgłoszenie wystąpienia wad lub usterek w okresie użytkowania
tymczasowego, nie może być w żadnym przypadku przez żadną ze Stron uznawane za
rozpoczęcie Okresu Zgłaszania Wad.
Niezależnie od ponoszenia przez Zamawiającego kosztów lub wykonywania
czynności związanych ze zwykłym zużyciem Robót użytkowanych przez Zamawiającego
w okresie użytkowania tymczasowego, Wykonawca jest zobowiązany do doprowadzenia, do
dnia Odbioru końcowego Odcinka, wszystkich Robót objętych Odbiorem końcowym
Odcinka, do stanu zgodnego z Kontraktem, tj. m.in. zapewnienia osiągnięcia wszystkich
parametrów technicznych wynikających z Kontraktu.
W Subklauzuli 11.1 dla obu części zamówienia Zamawiający wskazał, że: Okres
Zgłaszania Wad rozpoczyna swój bieg w następnym dniu po dacie wskazanej
w protokole Odbioru końcowego, z którą Roboty lub Odcinek zostały ukończone zgodnie
z Kontraktem.
Aby zapewnić, że Roboty oraz Dokumenty Wykonawcy i każdy Odcinek będą
w stanie wymaganym przez Ko
ntrakt (oprócz zwyczajnego zużycia), Wykonawca przed
upływem odnośnego Okresu Zgłaszania Wad: a) dokończy Roboty zaległe, jakie mogą być
wskazane przez Inżyniera lub Zamawiającego w protokole Odbioru końcowego Robót lub
Odcinka w czasie, jaki zostanie wyznaczony, oraz b) wykona wszelkie Roboty wymagane dla
naprawy wad i uszkodzeń, jakie mogą być wskazane przez Inżyniera lub Zamawiającego
w protokole Odbioru Końcowego Robót lub Odcinka lub ujawnione w Okresie Zgłaszania
Wad, w czasie jaki zostanie wyznaczony.
Zgodnie z Subklauzulą 11.9 dla obu części zamówienia: Wykonywanie zobowiązań
Wykonawcy nie będzie uważane za ukończone do czasu aż Inżynier wystawi Wykonawcy
Świadectwo Wykonania (łącznie dla Części A i Części B) podające datę ukończenia
zobowiązań Wykonawcy według Kontraktu w zakresie Robót (Zakresu Podstawowego).
Inżynier wystawi Świadectwo Wykonania (łącznie dla Części A i Części B), w ciągu 7 dni od
najpóźniejszej z dat upływu Okresów Zgłaszania Wad lub później, jak tylko Wykonawca
dostarczy
wszystki
e Dokumenty Wykonawcy oraz ukończy wszystkie Roboty
i dokona ich prób, włącznie z usunięciem wszelkich wad. Kopia Świadectwa Wykonania
zostanie wystawiona dla Zamawiającego. Będzie się uważało, że tylko Świadectwo
Wykonania stanowi akceptację Robót
Zgodni
e z Subklauzulą 13.8 część B:
Należne w danym roku wynagrodzenie z tytułu realizacji ww. Prawa Opcji 1 lub
Prawa Opcji 2 będzie podlegało korekcie, której wysokość zostanie wyliczona jako iloczyn
następujących składowych:
1) wysokość wynagrodzenia za te roboty wskazana w RCO,
2) iloc
zyn wysokości Wskaźników Waloryzacyjnych Usług (W2Gn) za wszystkie poprzednie
lata kalendarzowe rozpoczynające się po upływie roku, w którym Wykonawca złożył Ofertę
(w rozumieniu art. 4 ust 1 pkt 3 Umowy).
Przykład: Wynagrodzenie należne w 2027 r. za Prawo Opcji nr 2 dla Oferty złożonej w 2019
roku będzie obliczone jako iloczyn: wynagrodzenia za Prawo Opcji 2 (wskazana cena
w RCO dla Prawo Opcji 2) oraz poszczególnych Wskaźników Waloryzacyjnych Usług,
tj.:W2G 2020r., W2G 2021 r., W2G 2022 r., W2G 2023 r., W2G 2024 r., W2G 2025 r., W2G
2026 r. Wysokość Wskaźnika Waloryzacyjnego Usług za dany rok kalendarzowy będzie
obliczana wg wzoru: W2Gn = a2 + (b2 × CPIn /100) + (c2 x Rn / 100)
gdzie:
– „W2Gn" jest wysokością Wskaźnika Waloryzacyjnego Usług za dany okres „n”; przy czym
okresem tym jest rok kalendarzowy np. 2025 r.;
– „a2" jest stałym współczynnikiem o wartości: 0,5 niepodlegającym korekcie;
– „b2", „c2", są współczynnikami stałymi określonymi w tabeli „Koszyk Waloryzacyjny dla
Usług”, niepodlegającymi korekcie
– symbole wskaźnika z indexem dolnym „n” są wskaźnikami dla okresu „n” czyli za konkretny
rok kalendarzowy, publikowanymi przez Prezesa GUS w Biuletynie Statystycznym
(wydawany d
otychczas corocznie w styczniu uwzględniającym dane za okres całego roku
kalendarzowego),
– symbol „ x ” oznaczają iloczyn,
– symbol „ / ” oznaczają iloraz.
Dalej Zamawiający przedstawił Koszyk Waloryzacyjny dla Usług.
KLAUZULA 22 PRAWO OPCJI 2 WARUNKI
SZCZEGÓLNE CZĘŚĆ B
pkt 4 Zamawiający będzie miał prawo do uruchamiania Prawa Opcji w całym okresie
realizacji Umowy (w tym także w czasie realizacji Prawa Opcji 1) z zastrzeżeniem terminów
określonych dla czasu realizacji tych robót wskazanych w Subkalauzuli 8.13 Etapy
pkt 5 Zamawiający każdorazowo powiadomi Wykonawcę pisemnie o terminie i zakresie
realizacji Prawa Opcji, z zastrzeżeniem, iż wskazany termin realizacji nie będzie
wcześniejszy niż 6 m-cy od powiadomienia o uruchomieniu Prawa Opcji.
WARUNKI REALIZACJI CZĘŚCI C - Prawo Opcji 1 - Świadczenie Usług pogwarancyjnych
Zgodnie z §2 ust. 13 Zamawiający wymaga, by Wykonawca dysponował centrum
serwisowym, przyjmującym Zgłoszenia Serwisowe i zapewniającym stały kontakt w języku
polskim, w celu udzielania wsparcia technicznego w trybie 24/7/365(6). Wykonawca poda,
najpóźniej do dnia Odbioru Końcowego Usług, numery telefonów oraz e-mail CSW.
Zgodnie z
§2 ust. 16 Zamawiający zastrzega sobie prawo dostarczenia własnego
Narzędzia Klasy SD dla którego Wykonawca otrzyma co najmniej 1 licencje na jego
użytkowanie i będzie zobowiązany wykonywać czynności rejestracji i aktualizacji statusu
Zgłoszeń Serwisowych.
Zgodnie z § 12:
1. Cena za realizację Usług Pogwarancyjnych jest ryczałtowa i podlega korektom zgodnie
z Kontraktem.
2. Wskazana w RCO miesięczna wartość Usług pogwarancyjnych, podlega zmianie
o „Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych” ogłoszony w formie komunikatu przez
Prezesa Głownego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej „Monitor Polski” za poprzedni rok kalendarzowy – dalej zwanych „wskaźnikiem
inflacyjnym”. Obowiązująca w danym roku wysokość wynagrodzenia z tytułu realizacji Usług
pogwarancyjnych będzie ustalona jako iloczyn następujących składowych: wysokość
wynagrodzenia za Usługi pogwarancyjne wskazana w RCO oraz wysokość wskaźników
inflacyjnych (o którym mowa powyżej) za wszystkie poprzednie lata kalendarzowe
rozpoczynjących się po upływie roku, w którym Wykonawca złożył Ofertę, w rozumieniu §1
Aktu Umowy.
3. W zakresie Usług planowanie, rozliczanie oraz płatności za realizację Usług odbywa się z
uwzględnieniem zasad określonych w Rozdziale nr 6.3.2 PFU dla srk i 6.3.2 PFU dla
telekomunikacji.
Zgodnie z § 14 ust. 1 w przypadku skorzystania przez Zamawiającego z świadczenia
przez Wykonawcę Usług pogwarancyjnych, Wykonawca w ciągu 14 dni od złożenia
oświadczenia woli Zamawiającego w tym zakresie, zobowiązany jest złożyć Zabezpieczenie
Wykonania w wysokości odpowiadającej 1% kwoty netto Ceny Kontraktowej powiększonej
o należny podatek od towarów i usług.
Zgodnie z § 14 ust. 6 wykonawca zapewni, że zabezpieczenie wykonania będzie
ważne i wykonalne, aż do należytego zrealizowania i ukończenia usług pogwarancyjnych
przez Wykonawcę. Zabezpieczenie wykonania będzie obowiązywało w okresie o 30 dni
dłuższym, od dnia wykonania usług i uznania przez Zamawiającego za należycie wykonaną.
Zgodnie z §16 zamawiający uprawniony jest do obciążenia Wykonawcy karami
umownymi w następujących przypadkach:
(…)
3. w przypadku wypowiedzenia świadczenia Usług pogwarancyjnych Kontraktu, z przyczyn
leżących po stronie Wykonawcy, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną
w wysokości 1% Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej pomniejszonej o wartość Kwoty
Warunkowej i wartości kosztów komunikacji zastępczej wskazaną w Rozbiciu Ceny
Ofertowej.
3a. w przypadku zawinionego przez Wykonawcę niewykonania w terminie zobowiązania do
złożenia Zabezpieczenia Wykonania, o którym mowa w § 14 ust. 1, Wykonawca zapłaci
Zamawiającemu karę umowną w wysokości 1% Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej
pomniejszonej o wartość Kwoty Warunkowej i wartości kosztów komunikacji zastępczej
wskazaną w Rozbiciu Ceny Ofertowej.
Zgodnie z sekcją II.2.11) Ogłoszenia o zamówieniu:
Prawo opcji 1 -
świadczenie usług pogwarancyjnych dla branży SRK po upływie okresu
gwarancji robót w okresie od 117 miesiąca od podpisania umowy przez okres 108 m-cy,
Prawo opcji 2 -
wykonanie dodatkowego zakresu robót polegających na gotowości i realizacji
współpracy z innych wykonawcami realizującymi w przyszłości roboty budowlane lub
dostawy na rzecz Spółki, które wymagają powiązania z urządzeniami zabudowanymi
w ramach niniejszego zadania w okresie do 224 miesięcy, to jest w okresie nie dłuższym niż
do zakończenia okresu podstawowego a w przypadku uruchomienia opcji 1 do czasu
zakończenia jej realizacji.
W rozdziale 8 TOM III A PFU
– Przewidywane zmiany w zakresie interfejsów
Zamawiający podał:
Wykonawca zobowiązany jest do świadczenia gotowości i realizację współpracy
z innymi wykonawcami realizującymi roboty budowlane lub dostawy na rzecz
Zamawiającego, a które wymagają powiązania z urządzeniami zabudowanymi w ramach
niniejszego zadania. Współpraca będzie odbywać się za pośrednictwem Zamawiającego
i/lub Inżyniera.
Wyk
onawca przewidzi, wyceni i uwzględni w ramach niniejszego zakresu zamówienia
koszty związane ze współpracą z innymi wykonawcami w zakresie niezbędnym i koniecznym
do realizacji skutecznego powiązania (bezpiecznego i niewprowadzającego ograniczeń
eksploatac
yjnych)
urządzeń
zabudowywanych
w
ramach
niniejszego
zadania
z urządzeniami przewidywanymi do zabudowy i wymagającymi powiązania. Wykonawca
dokona w istniejących urządzeniach srk niezbędnych zmian m.in. w oprogramowaniu, oraz
weźmie udział w testach integracyjnych niezbędnych do zapewnienia powiązania
z urządzeniami srk przewidzianymi do zabudowy w ramach innych zadań wymienionych
poniżej. Współpraca urządzeń srk będzie odbywała się na zasadach zdefiniowanych
w dokumentacji opracowanej przez Wykonawcę zgodnie z pkt. 4.13.
Zamawiający przewiduje następujący zakres prac realizowanych w ramach innych
Kontraktów wpływający na konieczność dokonania zmian w zakresie interfejsów (realizacji
Prawa Opcji 2):
1. Zabudowa urządzeń zdalnego sterowania na stacji Zawiercie (LCS Zawiercie), wraz
z w włączeniem urządzeń srk na stacji Będzin do LCS Zawiercie , w tym urządzenia CUiD
oraz PIP.
2. Zabudowa urządzeń srk na stacji Sosnowiec Południowy,
3. Zabudowa urządzeń blokadowych na szlaku Będzin – Dąbrowa Górnicza linii nr 001,
4. Zabudowa systemu ERTMS/ETCS poziom 2
W dniu 11 lutego 2022 r. Zamawiający dokonał zmiany treści SWZ m.in.:
1. W pkt 6.1 PFU pt. „Wymagania ogólne” dla Usług gwarancyjnych wykreśla się ppkt nr 19.
2. W pkt 7.1 PFU pt. „Wymagania ogólne” dla Usług pogwarancyjnych (opcji nr 1) ppkt 18
otrzymuje następujące brzmienie:
18. Zamawiający zastrzega sobie prawo, do skorzystania z niego przy decyzji o rozpoczęciu
świadczenia Usług Pogwarancyjnych, do dostarczenia własnego Narzędzia Klasy SD
polegającego na własnego Narzędzia Klasy SD dla którego Wykonawca otrzyma 1 licencje
na jego użytkowanie i będzie zobowiązany wykonywać czynności rejestracji i aktualizacji
statusu Zgłoszeń Serwisowych.
3. Punkt 22.16
– otrzymuje brzmienie: 22.16 Wykonawca zobowiązany będzie do wniesienia
uzupełniającego zabezpieczenia należytego wykonania umowy dla zwiększonego zakresu
Umowy w przypadk
u skorzystania przez Zamawiającego: - z Prawa Opcji nr 1 w wysokości
odpowiadającej 0,3% kwoty netto ceny kontraktowej powiększonej o podatek od towarów
i usług - z Prawa Opcji nr 2 w wysokości 5% całkowitej ceny brutto za realizację Opcji nr 2
z zastrze
żeniem postanowień pkt 21 IDW.
4. § 14 Zabezpieczenie wykonania ust. 1 – otrzymuje brzmienie: 1. W przypadku
skorzystania
przez
Zamawiającego
z
świadczenia
przez
Wykonawcę
Usług
pogwarancyjnych, Wykonawca w ciągu 14 dni od złożenia oświadczenia woli
Zamawi
ającego w tym zakresie, zobowiązany jest złożyć Zabezpieczenie Wykonania
w wysokości odpowiadającej 0,3% kwoty netto Ceny Kontraktowej powiększonej o należny
podatek od towarów i usług. Zabezpieczenie może być wniesione na okres nie krótszy niż 2
lat, prz
y czym Wykonawca zobowiązuje się do przedłużenia Zabezpieczenia Wykonania lub
wniesienia nowego Zabezpieczenia Wykonania na kolejne okresy zgodnie z Umową.
Wykonawca zapewni, że Zabezpieczenie Wykonania będzie ważne i wykonalne, aż do
zrealizowania i ukończenia Usług pogwarancyjnych.
5. § 16 Kary umowne ust. 3 – otrzymuje brzmienie:
3. w przypadku wypowiedzenia świadczenia Usług pogwarancyjnych Kontraktu, z przyczyn
leżących po stronie Wykonawcy, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną
w wysokości 0,3% Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej pomniejszonej o wartość Kwoty
Warunkowej i w
artości kosztów komunikacji zastępczej wskazaną w Rozbiciu Ceny
Ofertowej.
6. ust. 3a
– otrzymuje brzmienie: 3a. w przypadku zawinionego przez Wykonawcę
niewykonania w terminie zobowiązania do złożenia Zabezpieczenia Wykonania, o którym
mowa w § 14 ust. 1, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,3%
Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej pomniejszonej o wartość Kwoty Warunkowej i wartości
kosztów komunikacji zastępczej wskazaną w Rozbiciu Ceny Ofertowej.
Izba zważyła, co następuje:
W pierwsze
j kolejności wskazać należy, iż Odwołujący w toku posiedzenia
niejawnego z udziałem Stron i Uczestników postępowania oświadczył, że cofa zarzut
zawarty w punkcie I.2 petitum
odwołania oraz I.4 petitum odwołania w zakresie w jakim jego
podstawa faktyczna do
tyczyła zaniechania opisu buforu Części Zamiennych oraz podania
opisu i właściwości systemu ERTMS/ETCS poziom 2 w języku angielskim. Wobec
powyższego Izba uznała, że postępowania odwoławcze w zakresie ww. zarzutów podlega
umorzeniu. Ww. zarzuty nie podlega
ły rozpoznaniu przez Izbę.
W pozostałym zakresie odwołanie zasługiwało na oddalenie.
Tytułem wstępu wskazać należy, iż zgodnie z art. 134 ust. 1 pkt 20 ustawy Pzp,
specyfikacja warunków zamówienia zawiera projektowane postanowienia umowy w sprawie
zamówienia publicznego, które zostaną wprowadzone do umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Z kolei w myśl art. 8 ust. 1 ustawy Pzp, do czynności podejmowanych przez
zamawiającego, wykonawców oraz uczestników konkursu w postępowaniu o udzielenie
zamówienia i konkursie oraz do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się
przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz.
), jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie natomiast z art. 58 § 1
k.c., czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest
nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na
miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Z kolei stosownie do treści § 2 ww. przepisu, nieważna jest czynność prawna sprzeczna
z zasadami współżycia społecznego. Jednocześnie w świetle art. 353
k.c., strony
zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść
lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia
społecznego. W tym miejscu wskazać należy, iż jakkolwiek zasada swobody umów doznaje
ograniczeń na gruncie prawa zamówień publicznych, to nie oznacza to, że zamawiający
może nadużywać i wykorzystywać swoją pozycję przy formułowaniu postanowień umowy.
Umowa w sprawie zamówienia publicznego, wieńcząca proces udzielenia zamówienia
publicznego winna uwzględniać interesy obu stron, a sposób formułowania warunków
umowy przez zamawiającego podlega ocenie w kontekście nadużycia prawa (art. 5 k.c.),
ograniczeń swobody kontraktowania (353
k.c.) a wręcz nieważności czynności prawnej
(art. 58 k.c.).
Wskazać również należy, iż ustawodawca w art. 439 ustawy Pzp unormował klauzule
waloryzacyjne m.in. w umowie o roboty budowlane. I tak zgodnie z ust. 1 ww. przepisu,
umowa, której przedmiotem są roboty budowlane lub usługi, zawarta na okres dłuższy niż 12
miesięcy, zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości
wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów
związanych z realizacją zamówienia. Stosownie do ust. 2, w umowie określa się: 1) poziom
zmiany ceny materiałów lub kosztów, o których mowa w ust. 1, uprawniający strony umowy
do żądania zmiany wynagrodzenia oraz początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia;
2) sposób ustalania zmiany wynagrodzenia: a) z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany
ceny materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego lub b) przez wskazanie innej podstawy,
w szczególności wykazu rodzajów materiałów lub kosztów, w przypadku których zmiana
ceny uprawnia strony umowy do żądania zmiany wynagrodzenia; 3) sposób określenia
wpływu zmiany ceny materiałów lub kosztów na koszt wykonania zamówienia oraz
określenie okresów, w których może następować zmiana wynagrodzenia wykonawcy;
4) maksymalną wartość zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza zamawiający w efekcie
zastosowania post
anowień o zasadach wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia.
Ponadto
Izba wskazuje, że kluczowym elementem każdego zamówienia publicznego
jest opis wymogów stawianych przez zamawiającego potencjalnym wykonawcom
zamówienia. Czynność ta stanowi jednocześnie obowiązek zamawiającego, ale i jego
uprawnienie, bowiem zamawiający opisując przedmiot zamówienia odzwierciedla swoje
rzeczywiste potrzeby, które chce zaspokoić poprzez udzielenie zamówienia publicznego.
Zamawiający ma prawo, tak określić przedmiot zamówienia, aby opisać go adekwatnie do
wyznaczonego celu, zachowując jednocześnie obiektywizm i precyzję w formułowaniu
swoich potrzeb.
Obowiązkiem zamawiającego w świetle art. 99 ust. 1 ustawy Pzp jest
skonstruowanie opisu przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny, wyczerpujący, za
pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniający wymagania
i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. Zamawiający stosownie do treści
art. 99 ust. 4 ustawy Pzp nie może opisać przedmiotu zamówienia w sposób
dyskryminacyjny. Podkreślić należy, że sporządzony przez zamawiającego należycie opis
przedmiotu zamówienia ma kluczowe znaczenie dla porównywalności złożonych ofert,
prawidłowego odczytania przez wykonawcę obowiązków leżących po jego stronie, kalkulacji
ceny ofertowej, w tym uwzględnienia i realnej wyceny wszystkich kosztów i ryzyk związanych
z realizacją zamówienia publicznego.
Dokonując opisu przedmiotu zamówienia Zamawiający może zdecydować
o skorzystaniu z prawa opcji. Stosownie do art. 441 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający może
skorzystać z opcji, jeżeli przewidział opcję w ogłoszeniu o zamówieniu lub w dokumentach
zamówienia w postaci zrozumiałych, precyzyjnych i jednoznacznych postanowień
um
ownych, które łącznie spełniają następujące warunki: 1) określają rodzaj i maksymalną
wartość opcji; 2) określają okoliczności skorzystania z opcji; 3) nie modyfikują ogólnego
charakteru umowy.
Jednocześnie stosownie do treści art. 16 ustawy Pzp, zamawiający przygotowuje
i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, przejrzysty i proporcjonalny.
Zgodnie z art. 17 ustawy Pzp, zamawiający udziela zamówienia w sposób zapewniający:
1) najlepszą jakość dostaw, usług, oraz robót budowlanych, uzasadnioną charakterem
zamówienia, w ramach środków, które zamawiający może przeznaczyć na jego realizację,
oraz 2) uzyskanie najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów społecznych,
środowiskowych oraz gospodarczych, o ile którykolwiek z tych efektów jest możliwy do
uzyskania w danym zamówieniu, w stosunku do poniesionych nakładów.
Nie potwierdził się zarzut naruszenia art. 568 § 1 k.c. w zw. z art. 638 k.c.
i art. 656 § 1 k.c. oraz art. 558 § 1 k.c. w zw. z art. 353
k.c., art. 58 k.c. oraz w zw. z art. 8
ust. 1 ustawy Pzp oraz w zw. z art. 134 ust. 1 pkt 20 ustawy Pzp.
Odwołujący w zakresie ww. zarzutu wskazał, iż Zamawiający przekroczył granicę
swobody kontraktowania z uwagi na zaniechanie wprowadzenia definicji Od
cinków, a tym
samym wprowadzenie
postanowień umownych, w myśl których bieg terminu rękojmi
i gwarancji w odniesieniu do zorganizowanych części robót rozpocznie się dopiero po
wykonaniu całości zamówienia i po upływie czasowej eksploatacji tych części. Ponadto
Odwołujący argumentował, że wykonawca zobowiązany będzie do doprowadzenia
eksploatowanych robót do stanu zgodnego z kontraktem, tj. m.in. zapewnienia osiągnięcia
wszystkich parametrów technicznych wynikających z kontraktu.
S
tanowisko Odwołującego nie zasługiwało na uwzględnienie. W szczególności Izba
nie stwierdziła przekroczenia granic swobody kontraktowania, jak również naruszenia
przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących rozpoczęcia biegu rękojmi i gwarancji
w odniesieniu do wykonanej w pełni i zorganizowanej części robót budowlanych z chwilą
wykonania całości przedmiotu zamówienia. Na wstępie zauważyć należy, iż niniejsze
zamówienie realizowane jest na podstawie warunków kontraktowych FIDIC, przez co
w stosownych Subk
lauzulach pojawia się pojęcie „Odcinka”. Wskazać jednak należy, iż
wprowadzenie
w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia odcinków jest co do zasady
uprawnieniem Zamawiającego, czemu nie przeczył Odwołujący. Dalej odnosząc się do
kwestii zobowiązania wykonawcy do doprowadzenia eksploatowanych robót do stanu
zgodnego z kontraktem, tj. m.in. zapewnienia osiągnięcia wszystkich parametrów
technicznych wynikających z kontraktu Izba wskazuje, iż Odwołujący pominął treść
Subklau
zuli 11.1 Warunków Umowy dla obu części, na mocy której Zamawiający wyłączył
z zakresu odpowiedzial
ności wykonawcy odpowiedzialność za zwyczajne zużycie
wynikające z eksploatacji robót. Tym samym wykonawca w zakresie zwyczajnego zużycia
robót nie będzie zobowiązany do ich przywrócenia do stanu z momentu odbioru
eksploatacyjnego. Kolejno podnieść należy, iż treść Subklauzuli 8.13 Warunków Umowy dla
obu części dotyczy odbiorów eksploatacyjnych dla wszystkich robót objętych Etapami. Izba
dała wiarę wyjaśnieniom Zamawiającego, który wskazywał, że nie można uznać, iż przyjęcie
robót do eksploatacji stanowi potwierdzenie spełnienia całości świadczenia, nawet dla
danego zakresu robót. W ocenie Izby Odwołujący nie podważył stanowiska Zamawiającego,
iż roboty odebrane w ramach odbioru eksploatacyjnego, a przed obiorem końcowym, nie
stanowią wykonanego w pełni i ukończonego przedmiotu zamówienia gwarantującego
spełnienie wszystkich parametrów technicznych właściwych dla produktu końcowego. Jak
wyjaśnił Zamawiający technologia prac inwestycji dotyczących modernizacji torów powoduje,
iż występują obostrzenia związane z ruchem pociągów obejmujące np. ograniczenie ich
prędkości lub też nie następuje odbiór wszystkich zamontowanych urządzeń. Dopiero
komplet z
abudowanych urządzeń sterownia ruchem kolejowym zgodnie z fazowaniem robót
daje możliwość wykorzystania ich pełnych parametrów, a ponadto z uwagi na chociażby
zabudowę rozjazdów tymczasowych na innych szlakach kolejowych nie zostanie osiągnięta
przepustowo
ść docelowa. Ponadto jak wskazywał Zamawiający, czego nie kwestionował
Odwołujący, w przypadku oddania danej części robót do eksploatacji również wykonawca
będzie eksploatował przekazaną część prac choćby w celu dowozu materiałów i sprzętu.
W takiej sytua
cji w ocenie Izby nie można mówić o klasycznym wydaniu rzeczy
Zamawiającemu zgodnie z art. 568 § 1 k.c. (Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli
wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady
nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu). Nie mamy
bowiem do czynienia z
ukończeniem obiektu przez wykonawcę i jego odbiorem przez
Zamawiającego. Jednocześnie jak wskazał Zamawiający, czemu nie przeczył Odwołujący,
po odbiorze eksploatacyjnym części robót nie jest możliwe przeprowadzenie procesu
certyfikacji dla danych odcinków prac. Z kolei proces certyfikacji (pozyskanie Certyfikatów
końcowych WE) zgodnie z dokumentami zamówienia został przewidziany w ramach Etapu 6,
po wykonaniu całości prac, co było okolicznością bezsporną.
Mając na uwadze powyższe okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy Izba
stwierdziła, że Odwołujący nie sprostał obowiązkowi wykazania konieczności wprowadzenia
do postanowień umowy definicji Odcinków w rozumieniu Subklauzuli 1.1.5.6 Warunków
Ogólnych Kontraktu FIDIC, a w konsekwencji wprowadzenia regulacji, w myśl których okres
rękojmi i gwarancji rozpocząłby bieg i skończyłby się odpowiednio w terminie 72 miesięcy po
odbiorze/przejęciu robót z danego Odcinka i rozpoczęciu eksploatacji. Odwołujący nie
udowodnił, że roboty przejęte przez Zamawiającego do eksploatacji wykonane w ramach
danego Etapu, o których mowa w Subklauzuli 8.13 Warunków Umowy dla obu części będą
stanowiły zorganizowany i wykonany w pełni zakres robót umożliwiający ich odbiór, jak
również przeprowadzenie procesu certyfikacji. Tym samym kwestionowane postanowienia
Warunków Umowy dotyczące obu części zamówienia podstawowego uzależniające
rozpoczęcie biegu okresu rękojmi i gwarancji od ukończenia wszystkich prac nie naruszają
zarzucanych przez Odwołującego przepisów Kodeksu cywilnego.
Za niezasadny Izba uznała zarzut naruszenia art. 439 ust. 1 i ust. 2 ustawy Pzp w zw.
z art. 58 k.c. w zw. 8 ust. 1 ustawy Pzp
poprzez sformułowanie projektu umowy w zakresie
Opcji 1 i 2 w sposób uniemożliwiający dokonanie zmiany wysokości wynagrodzenia
wykonawcy w zakresie Opcji 1 i 2,
w sytuacji zmiany cen materiałów i kosztów wykonania
Opcji w szacowanych terminach ich wykonania.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż wbrew treści zarzutu wynikającej z petitum
odwołania Zamawiający przewidział w projekcie umowy stosowne postanowienia
umożliwiające dokonanie zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy w zakresie Opcji 1
i 2,
w sytuacji zmiany cen materiałów i kosztów wykonania Opcji w szacowanych terminach
ich wykonania.
Izba wskazuje, iż analiza uzasadnienia faktycznego wniesionego odwołania
prowadzi do wniosku,
że Odwołujący podważał w istocie określony przez Zamawiającego
mechanizm
waloryzacyjny, który jest ponad dwukrotnie niższy niż wynikałoby to
z zastosowania wskaźników GUS bez ograniczenia, czym – zdaniem Odwołującego -
Zamawiający przerzucił na wykonawcę nieprzewidywalne ryzyko zmian cen i wynagrodzeń
w części przewyższającej 50%. Wobec powyższego Odwołujący domagał się zmiany
wartości stałych współczynników określonych przez Zamawiającego, tj. a2=0,0, b2=0,2 oraz
c2=0,8.
W kontekście uwag natury ogólnej Izba zauważa, iż co do zasady, zamawiający
uprawniony jest do kształtowania
postanowie
ń umowy w sprawie zamówienia publicznego
przy uwzgl
ędnieniu zasady
swobody umów wyrażonej w art. 353¹ k.c. Strony zawierające
umow
ę zasadniczo mogą
ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść
lu
b cel nie sprzeciwiał się
właściwości (naturze) stosunku, ustawie lub zasadom współżycia
społecznego. Odwołujący nie podnosił w odwołaniu, że którakolwiek z przywołanych zasad
została naruszona.
W ocenie Izby w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie doszło do naruszenia
art. 439 ust. 1 i ust. 2 ustawy Pzp w zw. z art. 58 k.c. w zw. 8 ust. 1 ustawy Pzp. Izba
wskazuje, że niewątpliwie klauzule waloryzacyjne mają za zadanie dążenie do równowagi
stron stosunku umownego w zamówieniach publicznych w sposób uwzględniający zmiany
okoliczności, mających wpływ na wynagrodzenie wykonawcy w toku realizacji świadczenia.
Dostosowanie cen materiałów i kosztów wykonania zamówienia do ich rzeczywistych
wartości zmniejsza również ryzyko nienależytej realizacji świadczenia. Podkreślić należy, iż
w
ykonanie obowiązku z art. 439 ustawy Pzp powinno odbywać się z uwzględnieniem
specyfiki
danego przedmiotu zamówienia, ale również możliwości finansowych
zamawiającego w sposób nieprowadzący do wypaczeniu celu ww. przepisu (tak KIO
w wyroku z dnia 10 września 2021 r. sygn. akt: KIO 2335/21).
Izba wskazuje, że przepisy ustawy Pzp w przypadku waloryzacji umownej nakładają
na zamawiającego obowiązek określenia w umowie zawartej na okres dłuższy niż 12
miesięcy m.in. sposobu ustalenia zmiany wynagrodzenia z użyciem odesłania do wskaźnika
zmiany ceny materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego
w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego lub też przez wskazanie innej
podstawy, w szczególności wykazu rodzajów materiałów lub kosztów, w przypadku których
zmiana ceny uprawnia strony umowy do żądania zmiany wynagrodzenia (art. 439 ust. 2 pkt 2
ustawy Pzp). Z analizy ww. przepisu wynika zatem
, że ustawodawca pozostawił
zamawiającym swobodę co do sposobu określenia zmiany wynagrodzenia, który nie musi
być oparty o wskaźniki GUS. Z powyższego przepisu w ocenie Izby nie można jednak
wyprowadzić wniosku, iż zamawiający winien być obarczony ryzykiem związanym ze zmianą
cen materiałów lub kosztów w pełnym zakresie. Powyższemu przeczy choćby treść art. 439
ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp, który stanowi, że w umowie o zamówienie publiczne zamawiający
obowiązany jest wskazać maksymalną wartość zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza
zamawiający w efekcie zastosowania postanowień o zasadach wprowadzania zmian
wysokości wynagrodzenia. Jakkolwiek Izba dostrzega dynamikę trendu wzrostowego
wskaźników CPI – wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz R – przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w latach 2010 – 2021, to
jednak nie oznacza to, że ryzyko związane ze zmianą cen materiałów lub kosztów nie może
zostać rozłożone między obie strony umowy o zamówienie publiczne. Ryzyko takie winno
zostać zatem uwzględnione przez wykonawcę w cenie ofertowej. Wykonawca jako
profesjonalista na podstawie własnego rozeznania, wiedzy, analizy trendów co do kierunków
wzrostu cen czy też ich stabilizacji winien oszacować koszty realizacji zamówienia i złożyć
ofertę odzwierciedlającą uwarunkowania rynkowe. Ponadto zauważyć należy, iż Strony
postępowania odwoławczego były zgodne, iż głównym czynnikiem kosztotwórczym
w przypadku realizacji Opcji 1 i Opcji 2 są wynagrodzenia pracowników świadczących usługi
z ramienia wykonawcy. Z kolei jak wyjaśnił Zamawiający wskaźniki a2=0,5, b2=01 oraz
c3=04
we wzorze określającym Wysokość Wskaźnika Waloryzacyjnego Usług za dany rok
kalendarzowy tj. W2Gn = a2 + (b2 × CPIn /100) + (c2 x Rn / 100) wzoru waloryzacyjnego
zostały zastosowane w celu zapewnienia adekwatności wskaźnika dotyczącego
miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w danym roku kalendarzowym
(wynoszącego przykładowo w 2021 r. wg GUS 5889,84 zł) do zdecydowanie wyższych
wynagrodzeń pracowników podmiotów realizujących usługi utrzymania urządzeń SRK i TK
objętych Opcją nr 1 i Opcją nr 2 i spodziewanej niższej dynamice zmian tych wynagrodzeń
(wachlarz wynagrodzeń od 7890 zł do 10 020 zł za 2021 r. – informacja wg wyjaśnień
składanych przez oferentów w podobnych zamówieniach obejmujących Opcje nr 1 i Opcje nr
2). Ponadto Zamawiający wskazywał na ograniczenie ryzyka znacznej zmienności cen
w
realizacji
zamówieniach
publicznych
wynikających
jedynie
z
wskaźników
makroekonomicznych, które nie uwzględniają choćby w części stałej poprawy jakości pracy
i optymalizacji własnych kosztów pracy przez podmioty świadczące usługi utrzymaniowe.
Odwołujący nie polemizował z Zamawiającym w powyższym zakresie ograniczając się
w dużej mierze do akcentowania konieczności zmiany dokumentów zamówienia w sposób
korzystniejszy dla wykonawcy.
Jedocześnie słusznie zauważył Zamawiający, że przyjęty
współczynnik a2=0,5 przy niskim wzroście cen i kosztów będzie podwyższał wzrost
wynagrodzenia należnego wykonawcy, a w przypadku gdy wskaźnik CPI oraz wskaźnik R
będą na poziomie powyżej 5%, to współczynnik stały a2=0,5 będzie obniżał wysokość
wynagrodzenia wykonawcy.
W okolicznościach niniejszej sprawy Izba wzięła również pod
uwagę, iż wartość Opcji 1 zgodnie z zapisami SWZ winna mieścić się w przedziale od 1% do
9% wartości netto Zakresu Podstawowego, co ma znaczenie marginalne w świetle
szacowanej wartości zamówienia podstawowego na poziomie ok. miliarda złotych.
W końcu Izba wskazuje, iż Odwołujący nie wyjaśnił w żaden sposób w czym
upatrywał wewnętrzną niezgodność dotyczącą sposobu liczenia waloryzacji wynagrodzenia
P
rawa Opcji 1 i Prawa Opcji 2. W rzeczywistości Odwołujący przywołał stosowne
postanowienia dokumentów zamówienia i stwierdził, że zawarte w nich sposoby liczenia
waloryzacji są względem siebie sprzeczne i nie pozwalają na uwzględnienie w cenie oferty
zmian cen, jakie jego zdaniem
nastąpią w okresie 19 lat.
W świetle powyższych okoliczności Izba nie znalazła podstaw do uwzględnienie
omawianego zarzutu i nakazania Zamawiającemu wprowadzenia do dokumentów
zamówienia zmian żądanych przez Odwołującego.
Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 99 ust. 1, 2 i ust. 4 ustawy
Pzp w zw. z art. 103 ust. 1, 2 i 3 ustawy Pzp oraz w zw. z art. 441 ust. 1 pkt 1-3 ustawy Pzp
w zakresie
w jakim jego podstawa faktyczna dotyczyła nienależytego opisu przedmiotu
zamówienia w zakresie Opcji 1 w przedmiocie Narzędzia Klasy SD.
Odnosząc się do ww. zarzutu Izba wskazuje, iż stanowisko Odwołującego
w powyższym zakresie było ogólne. W przedmiocie ww. zarzutu Odwołujący ograniczył się
do stwierdze
nia, że w odniesieniu do „Usługi zapewnienia dostępu do Narzędzia Klasy SD”
Zamawiający nie wskazał jakichkolwiek informacji, czy wytycznych pozwalających na
wycenę zapewnienia Narzędzia Klasy SD. W kontekście powyższego Izba wskazuje, iż
Odwołujący nie podał w treści odwołania jakich konkretnie elementów dotyczących ww.
narzędzia zabrakło w treści specyfikacji, a których określenie przekładałoby się na
prawidłowe sformułowanie prawa Opcji 1 oraz możliwość jej wyceny. Co więcej, w zakresie
omawianego zarzutu Odwołujący nie sformułował stosownych żądań, które winny zostać
wprowadzone do dokumentów zamówienia, czyniąc tym samym – zdaniem Odwołującego -
treść SWZ jednoznaczną, wyczerpującą i umożliwiającą kalkulację ceny Opcji 1.
Ponadto rozpo
znając przedmiotowy zarzut Izba wzięła pod uwagę, że Zamawiający
11 lutego 2022 r. dokonał zmiany treści specyfikacji w zakresie pkt. 6.1 PFU „Wymagania
ogólne” wykreślając ppkt 19, natomiast pkt. 7.1 PFU dla Usług pogwarancyjnych (opcji nr 1)
ppkt 18 nada
jąc brzmienie: Zamawiający zastrzega sobie prawo, do skorzystania z niego
przy decyzji o rozpoczęciu świadczenia Usług Pogwarancyjnych, do dostarczenia własnego
Narzędzia Klasy SD polegającego na własnego Narzędzia Klasy SD dla którego Wykonawca
otrzyma 1
licencję na jego użytkowanie i będzie zobowiązany wykonywać czynności
rejestracji i aktualizacji statusu Zgłoszeń Serwisowych. Z powyższego wynika, iż ww.
modyfikacją treści SWZ Zamawiający doprecyzował, w którym momencie realizacji Opcji 1
skorzysta z pra
wa dostarczenia wykonawcy własnego Narzędzia Klasy SD eliminując tym
samym niepewność po stronie wykonawcy podnoszoną w odwołaniu. Wskazać również
należy, iż Odwołujący w toku rozprawy nie polemizował z treścią, czy zakresem dokonanej
zmiany treści specyfikacji warunków zamówienia. Nie wskazywał przy tym, że dokonana
zmiana w dalszej mierze czyni opis przedmiotu zamówienia niejednoznacznym i niepełnym.
Uwzględniając powyższe okoliczności Izba stwierdziła, iż zarzut naruszenia art. 99
ust. 1, 2 i ust. 4 ustawy Pzp w zw. z art. 103 ust. 1, 2 i 3 ustawy Pzp oraz w zw.
z art. 441 ust. 1 pkt 1-
3 ustawy Pzp nie mógł zostać uwzględniony.
Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 434 ustawy Pzp w zw.
z art. 99 ust. 1, 2 i 4 ustawy Pzp w zw. z art. 103 ust. 1 - 3 ustawy Pzp poprzez ustalenie
terminu wykonania Opcji 1 przez okres przekraczający 4 lata.
W przedmiocie ww. zarzutu Izba wskazuje, iż stanowisko Odwołującego było
lakoniczne i sprowadzało się do stwierdzenia, że przewidziany przez Zamawiającego w SWZ
okres świadczenia usług pogwarancyjnych stanowiący Opcję 1 w maksymalnym wymiarze
miesięcy jest niedopuszczalny. Odwołujący nie podał przy tym żadnej merytorycznej
argumentacji uzasadniającej twierdzenie co do niedopuszczalności ustanowienia okresu
realizacji Opcji 1 w przewidzianym w SWZ wymiarze. W szczególności stanowiska
Odwołującego nie potwierdza treść art. 434 ust. 1 ustawy Pzp w brzmieniu obowiązującym
w dacie wszczęcia niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia (Umowę zawiera się
na czas oznaczony)
. Izba wskazuje, iż przywołane przez Odwołującego w treści odwołania
brzmienie art.
434 ust. 1 ustawy Pzp (Umowę zawiera się na czas oznaczony, nie dłuższy
niż 4 lata) zostało zmienione przez art. 2 pkt 86 ustawy z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie
ustawy
o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy – Prawo zamówień
publiczn
ych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 2275). Ustawodawca
dostrzegł bowiem, iż zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego na okres 4 lat
w przypadku robót budowlanych niejednokrotnie mogłoby być niemożliwe do zachowania
i zdecydował się na przywrócenie regulacji obowiązującej pod rządami ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Z kolei stosownie do treści art. 434 ust. 2
ustawy Pzp, z
amawiający może zawrzeć umowę, której przedmiotem są świadczenia
powtarzające się lub ciągłe, na okres dłuższy niż 4 lata, jeżeli wykonanie zamówienia
w dłuższym okresie spowoduje oszczędności kosztów realizacji zamówienia w stosunku do
okresu czteroletniego lub jest to uzasadnione zdolnościami płatniczymi zamawiającego lub
zakresem planowanych nakładów oraz okresem niezbędnym do ich spłaty.
W ocenie Iz
by analiza art. 434 ustawy Pzp prowadzi do wniosku, iż w przypadku
zamówień publicznych na roboty budowlane brak jest ograniczenia co do czasu, na który
umowa może zostać zawarta. Dostrzec należy, iż przedmiotu umowy o roboty budowlane nie
można zakwalifikować jako świadczenie powtarzające się lub ciągłe. Umowa taka ma
charakter jednorazowy, bez względu na czas, na jaki została zawarta, co oznacza że do
takiej umowy znajduje zastosowanie art. 434 ust. 1 ustawy Pzp. Z kolei w przypadku umów,
których przedmiotem są świadczenia powtarzające się lub ciągłe dopuszczalne jest zawarcie
umowy na okres dłuższy niż 4 lata, jeżeli zostanie spełniona co najmniej jedna z przesłanek
określonych tym przepisem. W tym miejscu zauważyć również należy, iż art. 434 ustawy Pzp
n
ie nakłada na zamawiającego obowiązku zawiadomienia Prezesa Urzędu o zamiarze
zawarcia
umowy na okres dłuższy niż 4 lata wraz z podaniem uzasadnienia faktycznego
i prawnego.
W okolicznościach niniejszej sprawy zdaniem składu orzekającego Odwołujący nie
podważył stanowiska Zamawiającego, iż realizacja zamówienia opcjonalnego – Opcja 1
w dłuższym okresie niż 4 letni spowoduje oszczędności kosztów realizacji zamówienia
względem okresu czteroletniego. W kontekście powyższego Odwołujący nie odparł
argumentacji
Zamawiającego, który wskazywał, że dotychczasowy model pozyskiwania
urządzeń
sterowania
ruchem
kolejowym
oraz
urządzeń
kolejowych
sieci
telekomunikacyjnych obejmujący stosowanie kryteriów ceny dla kosztów zakupu oraz
kosztów usuwania usterek i awarii i przeglądów okresowych (gwarancyjnych) w okresie
gwarancyjnym przekładał się na konieczność udzielenia odrębnych zamówień z wolnej ręki
producentom tych urządzeń będących właścicielami autorskich praw majątkowych
w zakresie rozwiązań technicznych na okres pogwarancyjny. Już sama ta okoliczność
w ocenie Zamawiającego prowadzi do oszczędności. Izba w okolicznościach rozpoznawanej
sprawy nie znalazła podstaw do podważenia stanowiska Zamawiającego, który wskazywał,
iż istotne znacznie ma również to, że realizacja usług gwarancyjnych i pogwarancyjnych dla
wszystkich urządzeń zabudowanych pozwoli uniknąć podziału odpowiedzialności między
wiele podmiotów odpowiedzialnych obecnie za utrzymanie poszczególnych rodzajów
urządzeń. Jak wskazywał Zamawiający problem ten jest szczególnie widoczny przy
identyfikacji usterek w nowoczesnych urządzeniach komputerowych współpracujących
pomiędzy sobą za pomocą programistycznego (cyfrowego) interfejsu. Zabudowane
w projekcie urządzenia SRK różnych typów stanowią funkcjonalnie jeden zintegrowany
system (np. urządzenia LCS) pozwalający bezpiecznie i efektywnie prowadzić ruch kolejowy.
Dzięki zawarciu umowy na odpowiednio długi czas, personel Zamawiającego odpowiedzialny
za prowadzenie ruchu kolejowego będzie mógł oczekiwać kompleksowego wsparcia
serwisowego zgłaszając się do jednego podmiotu odpowiedzialnego i koordynującego prace
nad przywróceniem funkcjonalności systemu po zaobserwowanym braku jakiejkolwiek jego
funkcjonalności. W sytuacji odmiennej Zamawiający musi skoncentrować uwagę i środki dla
zidentyfikowania ewentualnego źródła/przyczyny usterki czyli wskazaniu niesprawności
konkretnego urządzenia i odpowiedniego jego producenta-usługodawcy utrzymania.
Ponadto Odwołujący nie polemizował z Zamawiającym, że zastosowany w niniejszym
postępowaniu model utrzymania wzbudzi wśród producentów motywację do konstruowania
urządzeń i tworzenia instrukcji ich obsługi, które w większym niż dotychczas stopniu
umożliwią użytkownikowi rozwiązywanie problemów utrzymaniowych, np. poprzez
zastosowanie prostych mechanizmów naprawczych (napraw modułowych) lub obejściowych
(redundancji) lub sygnalizowanie stanów przedawaryjnych – pozwalających osiągać lepsze
parametry dostępności funkcjonalności systemu.
Wobec powyższego żądanie Odwołującego dotyczące zmiany treści dokumentów
zamówienia poprzez określenie terminu wykonania przedmiotu Opcji 1 w okresie nie
dłuższym niż 4 lata nie znajduje uzasadnienia w świetle przepisów ustawy Pzp. Za
nieuzasadnione
w kontekście specyfiki niniejszego zamówienia należy również uznać
żądanie Odwołującego dotyczące nakazania Zamawiającemu wskazania terminu
skorzystania z Opcji 1 w okresie
6 miesięcy od podpisania kontraktu, skoro przedmiotem
Opcji 1 objęto usługi pogwarancyjne, które będą świadczone przez wykonawcę od 117
miesiąca do 224 miesiąca od Daty Rozpoczęcia, zgodnie z Subklauzulą 8.1 Warunków
Szczególnych Umowy, znajdujących się w Tomie II SWZ.
Z uwagi na powyższe zarzut naruszenia art. 434 ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 1, 2
i 4 ustawy Pzp w zw. z art. 103 ust. 1 -
3 ustawy Pzp nie zasługiwał na uwzględnienie.
Za niezasadny Izba uznała zarzut naruszenia art. 99 ust. 1, 2 i ust. 4 ustawy Pzp
w zw. z art. 103 ust. 1, 2 i 3 ustawy Pzp oraz w zw. z art. 441 ust. 1 pkt 1-3 ustawy Pzp
odwołania w zakresie w jakim jego podstawa faktyczna dotyczyła braku należytego opisania
przedmiotu zamówienia objętego Opcją 2 oraz określenia terminu wykonania Opcji 2.
W zakresie zarzutu dotyczącego nieprawidłowego sformułowania opisu przedmiotu
zamówienia objętego Opcją 2 Odwołujący wskazał, że Zamawiający nie dał jakichkolwiek
podstaw do ustalenia zakresu zamówienia oraz jego oszacowania, w szczególności z uwagi
n
a brak możliwości przewidzenia, jakie urządzenia w ramach innych kontraktów zostaną
w przyszłości zabudowane. Odwołujący wnosił o uzupełnienie opisu przedmiotu Opcji 2
w zakresie podania liczby i typów urządzeń SRK, jakie miałyby być zabudowane w ramach
zabudowy urządzeń SRK na stacji Zawiercie, Sosnowiec Południowy oraz podania typu
blokad i liczby odstępów na szlaku Będzin – Dąbrowa Górnicza linii nr 001.
Odnosząc się do ww. zarzutu wskazać należy, iż Zamawiający w dokumentach
zamówienia podał zakres prac realizowanych w ramach innych kontraktów wpływający na
konieczność dokonania zmian w zakresie interfejsów w urządzeniach SRK zabudowanych
w ramach niniejszego zadania. Zamawiający wskazał, iż zakres prac dotyczy zabudowy
urządzeń zdalnego sterowania na stacji Zawiercie (LCS Zawiercie), wraz z włączeniem
urządzeń SRK na stacji Będzin do LCS Zawiercie, w tym urządzenia CUiD oraz PIP,
zabudowy urządzeń SRK na stacji Sosnowiec Południowy, zabudowy urządzeń blokadowych
na szlaku Będzin – Dąbrowa Górnicza linii nr 001 oraz zabudowy systemu ERTMS/ETCS
poziom 2.
Ponadto Zamawiający w rozdziale 8 TOM III A PFU uszczegółowił, że współpraca
urządzeń SRK będzie odbywała się na zasadach zdefiniowanych w dokumentacji
opracowanej przez wykonawcę zgodnie z punktem 4.13. Na wykonawcę zamówienia został
nałożony obowiązek opracowania i przekazania Zamawiającemu w formie dokumentacji
technicznej (specyfikacji
interfejsu) specyfikację warunków koniecznych, mających na celu
umożliwienie współpracy (powiązania) urządzeń zabudowywanych w ramach niniejszego
zadania z urządzeniami/systemami sterowania ruchem kolejowym, które potencjalnie mogą
z nimi współpracować. Z powyższego wynika, że obowiązkiem wykonawcy, który zostanie
wyłoniony w niniejszym postępowaniu jest określenie zasad współpracy z urządzeniami
SRK, które zostaną zabudowane w przyszłości. Tym samym to wykonawca, który zostanie
wyłoniony w przyszłości będzie zobowiązany dostosować się do warunków powiązania
urządzeń określonych przez wykonawcę wybranego w ramach przedmiotowego
postępowania i opisanych w specyfikacjach interfejsu. Ponadto jak wyjaśnił w toku rozprawy
Zamawiający przewidziane w dokumentach zamówienia prawo Opcji 2 ma na celu
zapewnienie przyszłym wykonawcom urządzeń SRK na odcinkach stycznych do odcinka
objętego przedmiotowym zadaniem, współpracy z wykonawcą urządzeń SRK w ramach
niniejszego zadania, co jest szczególnie istotne ze względu na fakt, że wymaganie
w zamówieniu powiązania z istniejącymi komputerowymi urządzeniami SRK spotyka się
zar
zutem uprzywilejowania dostawcy istniejących urządzeń SRK z uwagi na przysługujące
producentom tych urządzeń wyłączne prawa autorskie do oprogramowania urządzeń.
Dalej zauważyć należy, iż przedmiotem Opcji 2 są usługi, a nie roboty budowlane, co
też potwierdzają postanowienia PFU. Jak wynika bowiem z postanowień rozdziału 8 TOM III
A PFU wykonawca zobowiązany jest do świadczenia gotowości i realizację współpracy
z innymi wykonawcami realizującymi roboty budowlane lub dostawy na rzecz
Zamawiającego, a które wymagają powiązania z urządzeniami zabudowanymi w ramach
niniejszego zadania. Tym samym przedmiotem wyceny w ramach Opcji 2 jest zobowiązanie
wykonawcy do świadczenia gotowości i realizacja współpracy z innymi wykonawcami
realizującymi zadania publiczne na rzecz Zamawiającego w ramach 4 podanych w SWZ
przypadków.
W
okolicznościach przedmiotowej sprawy Izba wzięła pod uwagę, iż z przyczyn
o obiektywnym charakterze,
uzasadnionych potrzebami Zamawiającego nie ma możliwości
bardziej precyzyjnego opisania przedmiotu zamówienia opcjonalnego (Opcji 2),
w szczególności w zakresie oczekiwanym przez Odwołującego, tj. w przedmiocie liczby
i typów urządzeń SRK, które miałyby zostać zabudowane w przyszłości oraz typu blokad
i liczby odstępów. Sam Odwołujący zresztą wskazał, że nie jest możliwe do przewidzenia
jakie urządzenia w ramach innych kontraktów zostaną zabudowane w przyszłości, nie jest
przecież znany przedmiot przyszłych kontraktów, jak i wykonawcy, którzy będą go
realizowali. P
owyższe w ocenie Izby nie oznacza jednak, iż sporządzony przez
Zamawiającego opis zamówienia opcjonalnego uchybiał przepisom ustawy Pzp zarzucanym
przez Odwołującego, skoro na obecnym etapie prowadzonego postępowania
o udzielenie zamówienia Zamawiający nie posiada obiektywnej możliwości szerszego
opisania zamówienia opcjonalnego. Ponadto jak zauważył w toku rozprawy Zamawiający
stopień szczegółowości powiązania urządzeń SRK w zakresie zamówienia podstawowego
jest tożsamy ze stopniem szczegółowości w zakresie Opcji 2, a przedmiotem odwołania nie
objęto nienależytego opisania zamówienia podstawowego. W ocenie Izby sam fakt, iż
wykonawcy mogą przyjąć odmienne założenia co do wyceny świadczenia własnej gotowości
i realizacji współpracy z innymi, przyszłymi wykonawcami, którzy będą świadczyli usługi na
rzecz Zamawiającego w zakresie powiązania z urządzeniami zabudowanymi w ramach
niniejszego zamówienia, nie oznacza a priori, że złożone oferty będą nieporównywalne.
Jednocześnie Odwołujący nie wykazał, aby informacje przekazane przez Zamawiającego
w zakresie Opcji 2 były niewystarczające do dokonania takiej wyceny.
Przechodząc następnie do kwestii zaniechania wskazania terminu skorzystania
z Opcji 2 Odwołujący wskazał, że termin wykonania przedmiotu opcji jest jednym
z kluczowych elementów opisu przedmiotu zamówienia. Jednocześnie zdaniem
Odwołującego odległy 224 - miesięczny termin wykonania Opcji 2 czyni przedmiot opcji
niemożliwym do oszacowania z uwagi na zachodzące zmiany gospodarcze, które są
niemożliwe do przewidzenia oraz oszacowania.
Poza sporem było to, że w okolicznościach niniejszej sprawy Zamawiający będzie
uprawniony do uruchomienia prawa opcji 2
w całym okresie realizacji umowy, w tym
w czasie realizacji Opcji 1. Nie można jednak podzielić stanowiska Odwołującego jakoby
Zamawiający nie określił w dokumentach zamówienia terminu skorzystania z Opcji 2.
Powyższemu przeczy postanowienie punktu 3.3 IDW, w którym Zamawiający podał, że okres
realizacji Opcji 2 wynosi nie krócej niż 6 miesięcy od daty złożenia żądania przez
Zamawiającego na każdy z 4 zakresów opcji nr 2 oraz że żądanie prawa opcji może być
złożone w okresie do 224 miesięcy od Daty Rozpoczęcia, zgodnie z Subklauzulą 8.1
Warunków Szczególnych Umowy, znajdujących się w Tomie II SWZ tj. w okresie nie
dłuższym niż do zakończenia okresu podstawowego, a w przypadku uruchomienia Opcji nr 1
do czasu zakończenia jej realizacji. Ponadto zgodnie z klauzulą 22 Prawo Opcji 2 Tom II
SWZ Warunki Szczególne Część B pkt 5, Zamawiający każdorazowo powiadomi
Wykonawcę pisemnie o terminie i zakresie realizacji Prawa Opcji, z zastrzeżeniem, iż
wskazany termin realizacji nie będzie wcześniejszy niż 6 m-cy od powiadomienia
o uruchomieniu Prawa Opcji.
Z powyższego wynika, że Zamawiający wprowadził regulacje
odnoszące się do terminu wykonania Opcji 2, jak również przewidział 6-miesięczny okres
przygotowawczy do realizacji Opcji 2. Ponadto w
ocenie Izby Odwołujący nie wykazał, aby
po jego stronie istniały przeszkody, które uniemożliwiłyby wykonawcy wycenę własnej
gotowości i realizacji współpracy z innymi podmiotami w sytuacjach określonych specyfikacją
warunków zamówienia. Nie można pominąć również tego, że Zamawiający przewidział
mechanizm waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy należnego za realizację Opcji 2, co
w powiązaniu z 6-miesięcznym okresem przygotowawczym oraz wskazanym wprost
terminem uruchomienia Opcji 2
nie wskazuje na brak możliwości wyceny Opcji 2. W tym
miejscu zauważyć również należy, iż art. 441 ust. 1 ustawy Pzp nie dotyczy terminu
wykonania zamówienia opcjonalnego, dlatego naruszenie tego przepisu w okolicznościach
faktycznych zarzucanych przez Odw
ołującego jest niemożliwe.
Jednocześnie za nieuzasadnione w okolicznościach przedmiotowej sprawy Izba
uznała żądanie Odwołującego dotyczące nakazania Zamawiającemu złożenia oświadczenia
o skorzystaniu z Opcji 2 w terminie 6 miesięcy od podpisania kontraktu oraz określenia
terminu wykonania Opcji 2 w czasie wykonania zadania podstawowego. Zdaniem Izby
Odwołujący nie wytłumaczył dlaczego wprowadzenie do treści specyfikacji żądanego
postanowienia ograniczającego w istocie termin realizacji Opcji 2 do czasu trwania
zamówienia podstawowego oraz ograniczenia terminu jej uruchomienia czyniłoby treść SWZ
zgodną z przepisami ustawy Pzp oraz Kodeksu cywilnego. Przypomnieć należy, iż
post
ępowanie przed Krajową Izbą Odwoławczą nie ma na celu dostosowania postanowień
SWZ do oczekiwa
ń poszczególnych wykonawców.
W tym stanie rzeczy Izba nie stwierdziła naruszenia przez Zamawiającego
zarzucanych mu przepisów, zatem w zakresie ww. zarzutów odwołanie należało oddalić.
Za niezasadny Izba uznała zarzut naruszenia art. 452 ust. 2 ustawy Pzp poprzez
ustalenie wartości zabezpieczenia wykonania Opcji 1 w wysokości przekraczającej 5% jej
wartości.
Na wstępie Izba wskazuje, iż mimo dokonanej przez Zamawiającego w dniu 11 lutego
2022 r. zmiany treści specyfikacji warunków zamówienia w zakresie postanowienia §14
ust. 1 Warunków realizacji części C – Prawo Opcji polegającej na zmniejszeniu wysokości
zabezpieczenia należytego wykonania Opcji 1 z 1% kwoty netto Ceny Kontraktowej do 0,3%
kwoty netto Ceny Kontraktowej, zarzut odwołania pozostawał aktualny, bowiem modyfikacja
SWZ, nie zmieniła jego istoty, tj. ustalenia przez Zamawiającego wysokości zabezpieczenia
dla Opcji 1 od
wartości Ceny Kontraktowej, nie zaś od wartości Opcji 1.
Zgodnie z art. 449 ust. 2 ustawy Pzp, z
abezpieczenie służy pokryciu roszczeń z tytułu
niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Zabezpieczenie ustala się w wysokości
nieprzekraczającej 5% ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości
nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy (art. 452 ust. 2 ustawy
Pzp). Zabezpieczenie można ustalić w wysokości większej niż określona w ust. 2, nie
większej jednak niż 10% ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości
nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy, jeżeli jest to uzasadnione
przedmiotem zamówienia lub wystąpieniem ryzyka związanego z realizacją zamówienia, co
zamawiający opisał w SWZ lub innych dokumentach zamówienia (art. 452 ust. 3 ustawy
Pzp).
W ocenie Izby ustalona przez Zamawiającego wysokość zabezpieczenia należytego
wykonania Opcji 1 nie naruszała art. 452 ust. 2 ustawy Pzp, a stanowisko Odwołującego
sprowadzało się w istocie do wprowadzenia do dokumentów zamówienia postanowień
względniejszych dla wykonawcy. W szczególności wskazać należy, iż powyższy przepis
dopuszcza możliwość ustalenia zabezpieczenia w wysokości nieprzekraczającej 5% ceny
całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania
zamawiającego wynikającego z umowy. Z kolei jak wynika z postanowień SWZ –
niekwestionowanych przez Odwołującego - ceną oferty w niniejszym postępowaniu jest cena
za zamówienie podstawowe oraz zamówienie opcjonalne (Opcja 1 i Opcja 2). Powyższe
oznacza, iż w niniejszej sprawie Zamawiający uprawniony był do żądania zabezpieczenia
należytego wykonania umowy w wysokości 5% ceny ofertowej, tj. ceny za zamówienie
podstawowe oraz opcjonalne przed zawarciem umowy w sprawie zamówienia. Ponadto
zauważyć należy, iż przepisy ustawy Pzp nie uzależniają wysokości zabezpieczenia
należytego wykonania zamówienia opcjonalnego od ceny opcji, czego oczekiwał
Odwołujący.
Dalej wskazać należy, iż Odwołujący nie zakwestionował stanowiska Zamawiającego,
że wysokość aktywnego zabezpieczenia w żadnym momencie obowiązywania umowy nie
przekroczy wskazanej w art. 452 ust. 2 ustawy Pzp wartości 5% ceny całkowitej podanej
w ofercie
. Odwołujący nie polemizował z mechanizmem zabezpieczenia należytego
wykonania zamówienia przewidzianym przez Zamawiającego w SWZ w zakresie
zamówienia podstawowego oraz Opcji 1. Zamawiający przewidział bowiem, że maksymalna
wartość zabezpieczenia wyniesie 5% wartości zamówienia za Zakres podstawowy (bez
kosztów brutto Kwoty Warunkowej i Komunikacji zastępczej) i będzie obowiązywać tylko
w trakcie realizacji robót zakresu podstawowego. W okresie gwarancyjnym (Okres
Zgłaszania Wad) wartość Zabezpieczenia Wykonania ulegnie zmniejszeniu o 70% czyli
wyniesie 1,5% wartości zamówienia za zakres podstawowy - bez kosztów brutto Kwoty
Warunkowej i Komunikacji zastępczej. Dopiero w ostatnim roku okresu gwarancji,
w przypadku uruchomienia Opcji 1 -
Zamawiający oczekuje ustanowienia odrębnego
zabezpieczenia Opcji 1 o wartości 0,3% kwoty netto Ceny Kontraktowej. Po rozpoczęciu
realizacji Opcji 1 (czyli po zwolnieniu zabezpieczenia wykonania dla Zakresu Podstawowego
o wskazanej powyżej wartości 1,5% dla Okresu Zgłaszania Wad), będzie to jedyne
zabezpieczenie wykonania.
Dodatko
wo Izba wskazuje, że w przypadkach określonych art. 452 ust. 3 ustawy Pzp
zamawiający uprawniony jest żądać zabezpieczenia należytego wykonania umowy
w wysokości wyższej niż określona w ust. 2 ww. przepisu, nie większej jednak niż 10% ceny
całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania
zamawiającego wynikającego z umowy, czego zresztą nie kwestionował Odwołujący.
Wziąwszy pod rozwagę powyższe okoliczności Izba stwierdziła, iż kwestionowane
przez Odwołującego postanowienie specyfikacji nie narusza art. 452 ust. 2 ustawy Pzp.
Izba nie uwzględniła zarzutu naruszenia art. 484 § 1 k.c. w zw. z art. 353
k.c. oraz
w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp polegającego na ukształtowaniu Warunków Umowy
w zakresie Opcji 1 w sposób sprzeczny z zasadą równowagi stron stosunku
zobowiązaniowego, zasadami współżycia społecznego, a tym samym w sposób naruszający
zasadę prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sposób
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji poprzez określenie rażąco wygórowanych
kar umownych wskazanych w § 16 ust. 3 i 3a Warunków Realizacji Części C – Prawo Opcji
Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej
z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez
zapłatę określonej sumy (kara umowna). Jednocześnie zgodnie z art. 484 § 1 k.c. w razie
niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się
wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość
poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie
jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.
Osią sporu w zakresie ww. zarzutu było rozstrzygnięcie, czy kary umowne
za wypowiedzenie
świadczenia usług pogwarancyjnych lub kontraktu z przyczyn leżących po
stronie wykonawcy w wysokości 1% Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej pomniejszonej
o wartość Kwoty Warunkowej i wartości kosztów komunikacji zastępczej oraz za zawinione
przez wykonawcę niewykonanie w terminie zobowiązania do złożenia zabezpieczenia
wykonania w wysokości 1% Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej pomniejszonej o wartość
Kwoty Warunkowej i warto
ści kosztów komunikacji zastępczej mają charakter rażąco
wygórowany. Izba wskazuje, iż ww. zarzut pozostawał aktualny mimo dokonanej przez
Zamawiającego zmiany SWZ w ww. zakresie poprzez obniżenie kar umownych
zastrzeżonych w §16 ust. 3 i 3a Warunków Realizacji Części C – Prawo Opcji 1 do
wysokości 0,3% Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej pomniejszonej o wartość Kwoty
Warunkowej i wartości kosztów komunikacji zastępczej (każda kara umowna).
Zdaniem Izby Odwołujący nie wykazał, iż kary umowne zastrzeżone w §16 ust. 3 i 3a
Warunków Realizacji Części C – Prawo Opcji 1 zostały przewidziane w sposób sprzeczny
z zasadą swobody kontraktowania oraz zasadami współżycia społecznego, godząc tym
samym w zasadę uczciwej konkurencji z uwagi na ich rażąco wygórowany charakter.
W przypadku kary umownej, o której mowa w §16 ust. 3 wskazać należy, iż
Odwołujący ograniczył się do ogólnego stwierdzenia, że ww. kara umowna ma rażąco
wygórowany charakter i nie znajduje poparcia w potrzebach Zamawiającego domagając się
jej obniżenia do poziomu 10% wartości Opcji 1. W ocenie Izby Odwołujący nie podważył
jednak
uzasadnionych
interesów Zamawiającego wymagających zabezpieczenia
w przypadku wypowiedzenia przez wykonawcę świadczenia usług pogwarancyjnych lub
kontraktu
prowadzących w konsekwencji do konieczności udzielenia zamówienia z wolnej
ręki, które co do zasady przekłada się na wyższe koszty nabywanych usług ponoszone przez
zamawiającego. Z kolei jak wyjaśnił Zamawiający utrzymanie prawie wszystkich rodzajów
zamawianych urządzeń podlega ograniczeniom prawno-podmiotowym, gdyż ich eksploatacja
odbywa się na podstawie wydawanych dopuszczeń do eksploatacji wydanych przez Prezesa
Urzędu Transportu Kolejowego dla producentów tych urządzeń. Wykonywanie napraw
i konserwacji takich urządzeń nie może w żaden sposób naruszyć wydanych w ww. sposób
dopuszczeń, w przeciwnym wypadku niemożliwe byłoby ich eksploatowanie. Tym samym
udział producentów przedmiotowych urządzeń w procesie utrzymania oraz wprowadzanie
w nich jakichkolwiek zmian jest konieczny w celu właściwej realizacji czynności
utrzymaniowych, tj. w sposób zgodny z wydanymi dla nich dopuszczeniami. Z uwagi na
powyższe, w razie wypowiedzenia przez Wykonawcę świadczenia Usług pogwarancyjnych
lub Kontraktu koszty związane z realizacją zastępczego wykonania Opcji nr 1, dla którego
podmiot wykonujący usługi nie może być skutecznie wyłoniony w trybie konkurencyjnym,
gdyż wybór dostawców/producentów Systemów objętych Opcją nr 1, determinuje
konieczność udzielenia zamówień tym samym dostawcom/producentom na świadczenie
usług analogicznych do zakresu Opcji nr 1 – czyli w trybie z ograniczoną konkurencją
(np.
z wolnej ręki), co spowoduje znaczący wzrost kosztów świadczenia takich usług.
Podobnie
rzecz ma się w przypadku kary umownej przewidzianej w §16 ust. 3a
Warunków Realizacji Części C – Prawo Opcji 1 do wysokości 0,3% Zaakceptowanej Kwoty
Kontraktowej pom
niejszonej o wartość Kwoty Warunkowej i wartości kosztów komunikacji
zastępczej w sytuacji zawinionego przez wykonawcę niezłożenia zabezpieczenia wykonania,
o którym mowa w §14 ust. 1. W ocenie Izby po stronie Zamawiającego istnieje uzasadniona
potrzeba wprowadzenia mechanizmów, które będą stymulowały wykonawcę do należytego
wywiązania się z przyjętych na siebie obowiązków umownych, w tym złożenia stosownego
zabezpieczenia.
W
zakresie
podnoszonego
prze
z
Odwołującego
uprawnienia
Zamawiającego do skorzystania z posiadanego zabezpieczenia, w sytuacji gdy wykonawca
nie złoży zabezpieczenia należytego wykonania dla Opcji 1 zauważyć należy, iż zgodnie
z Subklauzulą 4.2 Warunków Szczególnych dla Części A i B Zamawiający zwróci
Wykonawcy 70 % Zabezpieczenia Wykonania dla Zakresu podstawowego w ciągu 30 dni od
dnia dokonania Odbioru końcowego Zakresu podstawowego zamówienia (Odcinka 1).
Pozostała kwota w wysokości 30 % Zabezpieczenia Wykonania dla Zakresu podstawowego
pozostanie na zabezpieczenie roszczeń powstałych w Okresie Zgłaszania Wad dla Odcinka
1 i zostanie zwrócona nie później niż w terminie 15 dni po upływie tego okresu pod
warunkiem usunięcia wszystkich wad potwierdzonych Świadectwem Wykonania
wystawio
nym przez Inżyniera zgodnie z SubKLAUZULĄ 11.9 Warunków Szczególnych.
Z kolei Opcja 1 rozpocznie
się, o ile zostanie uruchomiona, bezpośrednio po dacie upływu
okresu świadczenia Usług gwarancyjnych. Ponadto wskazać należy, iż sformułowane przez
Odwołującego żądanie wykreślenia kary umownej zastrzeżonej w §16 ust. 3a Warunków
Realizacji Części C – Prawo Opcji 1 nie przystawało do zarzutu rażącego wygórowania ww.
kary umownej, w ramach którego Odwołujący winien wnosić o zmniejszenie wysokości
zastrzeżonej kary, nie zaś o jej wykreślenie.
W świetle powyższego zarzut naruszenia art. 484 § 1 k.c. w zw. z art. 353
k.c. oraz
w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp nie zasługiwał na uwzględnienie.
W konsekwencji powyższego Izba nie stwierdziła, by przedmiotowe postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego prowadzone było z naruszeniem podstawowych zasad
udzielania zamówień publicznych określonych art. 16 i art. 17 ust. 1 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 i pkt 2 lit. b oraz § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich
rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020
r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
M
ając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ……………………………..
Członkowie:
……………………………..
……………………………..