Sygn. akt: KIO 2513/22
WYROK
z dnia 7 pa
ździernika 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Beata Konik
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie
6 października 2022 r. w Warszawie odwołania wniesionego do
Prezesa Kra
jowej Izby Odwoławczej 26 września 2022 roku przez odwołującego Platon
Zarządzenie i Finanse spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we
Wrocławiu w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Sąd Apelacyjny w
Krakowie,
orzeka:
1. Oddala
odwołanie.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Odwołującego i:
z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych, zero groszy) uiszczoną przez
O
dwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.), tj. z dnia 22 lipca 2022 r.
(Dz.U. z 2022 r. poz. 1710), na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2513/22
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny w Krakowie, (dalej: „Zamawiający”) prowadzi w trybie podstawowym
na podstawie art. 275 pkt 1 ustawy
Pzp postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
pn.:
„Zapewnienie usług konferencyjnych, gastronomicznych i hotelarskich na potrzeby
szkolenia sędziów Sądu Apelacyjnego w Krakowie oraz sędziów sądów okręgowych apelacji
krakowskiej”, nr postępowania: ZP-26-8/22.
Szacunkowa wartość zamówienia jest niższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
z
5 września 2022 r. nr 2022/BZP 00333691/01.
Przedmiotowe postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone
na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019
r. poz. 2019 ze zm.), tj. z dnia 22 lipca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1710), dalej jako
„ustawa
Pzp”.
W postępowaniu tym Platon Zarządzenie i Finanse spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą we Wrocławiu (dalej: „Odwołujący”) 26 września 2022 r. złożył
odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wobec wyboru oferty najkorzystniejszej,
mimo że powinna ona zostać odrzucona.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp
, przez jego niezastosowanie, pomimo iż oferta
wykonawcy Małopolskie Centrum Profilaktyki MCP Włóczykij Sebastian Cienkosz z
siedzibą w Krakowie zawiera błąd w obliczeniu ceny,
następczo, gdy Izba uwzględni zarzut określony w ust. 1, również naruszenie art. 255
ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp
, przez zaniechanie unieważnienia postępowania w sprawie
zamówienia publicznego;
3) art. 16 pkt 1 ustawy Pzp
przez prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego w sposób uchybiający zasadom równego traktowania wykonawców.
W
związku z powyższym, Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty dokonanej w dniu 21
września 2022 r.;
odrzucenie oferty wykonawcy Małopolskie Centrum Profilaktyki MCP Włóczykij
Sebastian
z siedzibą w Krakowie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp,
gdyż oferta ww. wykonawcy zawiewa błąd w obliczeniu ceny;
następczo, po uwzględnieniu żądania wskazanego w pkt 2), nakazanie
zamawiającemu unieważnienie przedmiotowego postępowania na podstawie art. 255
ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp;
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, co następuje.
W pierwszej kolejności Odwołujący wskazał, że ma interes we wniesieniu odwołania,
gdyż jest on podmiotem który jest zainteresowany uzyskaniem przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący wyjaśnił, że nie kwestionuje faktu słuszności odrzucenia oferty Odwołującego,
jednak wskazał, że okoliczność ta nie pozbawia go statusu wykonawcy, a tym samym do
dążenia do wyeliminowania z przedmiotowego postępowania oferty wykonawcy, który nie
jest uprawniony do uzyskania przedmiotowego zamówienia. Przy czym nieistotne z punktu
widzenia przedmiotowego interesu jest, iż w efekcie ewentualnego uwzględnienia
przedmiotowego odwołania przez KIO, przedmiotowe postępowanie zostanie unieważnione.
Bezspornym jest, iż unieważnienie postępowania w sprawie zamówienia publicznego
stanowi inte
res we wniesieniu odwołania.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w kontekście wnioskowanego unieważnienia
postępowania, w orzecznictwie Izby dostrzegalna jest obecnie tendencja do szerszego
traktowania interesu w uzyskaniu zamówienia, którą należy odnieść do pojęcia „podmiotu
uprawnionego do wniesienia odwołania” w rozumieniu art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący powołał się na stanowisko Izby wyrażone w wyrok z dnia 29 stycznia 2018 r.,
sygn. akt: KIO 74/18).
Odwołujący wskazał, że szerokie rozumienie interesu w uzyskaniu zamówienia było
już przedmiotem orzecznictwa Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W motywach 27 i
28 wyroku z dnia 05 kwietnia 2016 r. w sprawie rozpoznawanej pod sygn. akt C-689/13
Puligenica Facility Esco Trybunał uznał, że wykonawcy mogą mieć interes w dążeniu do
wykluczenia wszystkich wykonawców biorących udział w danym postępowaniu, aby
umożliwić sobie ubieganie się o dane zamówienie w nowym postępowaniu. Pogląd ten był
już wcześniej prezentowany przez Trybunał w wyroku w sprawie o sygn. akt C-100/12. TSUE
stoi na stanowisku, że interes w uzyskaniu danego zamówienia należy rozumieć jako interes
w zawarciu umowy na konkretny przedmiot zamówienia i nie ma znaczenia, czy wykonawca
dąży do uzyskania tego zamówienia w bieżącym czy w przyszłym postępowaniu o udzielenie
zamówienia, jak długo się o nie ubiega i dąży do zawarcia umowy, to ma interes i może
dążyć do wyeliminowania wszystkich wykonawców i unieważnienia postępowania, tak aby
móc wystartować w nowym postępowaniu. Takie podejście Trybunału ma dodatkowe
uzasadnienie w rozwiązaniach przyjętych w dyrektywie 2014/24/UE (por. wyrok Krajowej
Izby Odwoławczej z 16 września 2020 r., sygn. akt KIO 2046/20) .
W związku z powyższym Odwołujący wskazał, że jego interes we wniesieniu
odwo
łania materializuje się tym, iż jest on podmiotem, który był zainteresowany uzyskaniem
przedmiotowego zamówienia, złożył ofertę która wg kryteriów oceny ofert miałaby szanse
zostać najwyżej oceniona. Niemniej jednak, w przypadku unieważnienia przedmiotowego
postępowania, zgodnie z żądaniem sformułowanym w odwołaniu, Odwołujący bez wątpienia
będzie w nim uczestniczył, choćby w z tego powodu, iż przedmiot tegoż zamówienia
całkowicie pokrywa się z profilem działalności odwołującego.
Odwołujący argumentował, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w
orzeczeniu wydanym przez Krajową Izbę Odwoławczą w dniu 24 sierpnia 2018 r. w sprawie
o sygn. akt: KIO 1609/18. Wówczas KIO powołała się na wyrok TSUE w sprawie o sygn. akt
C-
689/13. Opierając się na interpretacji Trybunału, KIO uznała iż pojęcie interesu w
uzyskaniu danego zamówienia musi być wykładane w ten sposób, że dane zamówienie
publiczne nie oznacza konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, ale
odpowiada definicji zamówienia publicznego wyrażonej w art. 7 pkt 32 ustawy Pzp, tj. należy
przez to rozumieć umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których
przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Zdaniem KIO, celem postępowania
odwoławczego nie jest zapewnienie zgodności zamawiającego z prawem in abstracto. Jak
uznała Izba, opierając się na ugruntowanej linii orzeczniczej, art. 505 ust.1 ustawy Pzp nie
pełni funkcji publicznych. Postępowanie odwoławcze ma bowiem na celu ochronę interesów
osoby bądź podmiotu wnoszącego środki ochrony prawnej, które zostały wyrażone w tym
artykule. W ocenie KIO, konstatacja taka płynie nie tylko z treści przepisu, gdzie mowa
wyraźnie o interesie w uzyskaniu zamówienia oraz o szkodzie, ale z konstrukcji całego
postępowania odwoławczego. Postępowanie odwoławcze ukierunkowane jest na ochronę
interesów uczestników i potencjalnych uczestników procedury kontrahenta, nie zaś na
ochronę interesu publicznego.
Odwołujący
podniósł,
że
gdyby
Z
amawiający
unieważnił przedmiotowe
postępowanie, a następnie wszczął kolejne – w identycznym lub zbliżonym przedmiocie i
zakresie, wówczas Odwołujący byłby uprawniony do tego aby ofertę w tym postępowaniu
złożyć, a oferta ta mogłaby zostać uznana za najkorzystniejszą, co umożliwiłoby
odwołującego z jednej strony przedmiot zamówienia zrealizować, a z drugiej strony –
osiągnąć zamierzony zysk. Mając na uwadze powyższe bezspornym jest, iż, w świetle
przedłożonych zarzutów, interes odwołującego w unieważnieniu zamówienia publicznego pn.
„Zapewnienie usług konferencyjnych, gastronomicznych i hotelarskich na potrzeby szkolenia
sędziów Sądu Apelacyjnego w Krakowie oraz sędziów sądów okręgowych apelacji
krakowskiej” (znak sprawy: ZP-26-8/22) doznał uszczerbku.
Jednocześnie Odwołujący argumentował, że Zamawiający naraził go na powstanie
szkody, której wysokość jest równa wysokości zysku jaki Odwołujący spodziewa się
zrealizować, gdyby dane mu było ponownie ubiegać się o zamówienie publiczne w
przypadku jego ponowienia.
Powyższe stanowi wystarczające uzasadnienie i przesłankę do
złożenia przez Odwołującego niniejszego odwołania. Zamawiający dokonał czynności
stanowiącej podstawę wniesienia odwołania, tj. odrzucenia oferty Odwołującego oraz wyboru
najkorzystniejszej oferty w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego w dniu 21 września 2022 r. przesyłając stosowaną informację wraz z
uzasadnieniem Odwołującemu oraz zamieszczając informację o tym fakcie na stronie
internetowej prowadzonego postępowania, wobec czego 5-dniowy termin na wniesienie
niniejszego
odwołania został zachowany.
W dalszej części uzasadnienia Odwołujący wskazał, że Zamawiający określając
pierwotnie warunki zamówienia wymagał od wykonawców wskazania w treści arkusza
cenowego stanowiącego załącznik nr 1a do specyfikacji warunków zamówienia (dalej:
„SWZ”) jedynie wartości brutto. Następnie, w trybie art. 284 ustawy Pzp, w toku udzielania
wyjaśnień treści SWZ, odpowiadając, 7 września 2022 r. na pytanie nr 3, Zamawiający
zmodyfikował załącznik nr 1a do SWZ, dodając wymagania wskazania stawki podatku od
towarów i usług (wyrażonej w procencie). Dodatkowo Zamawiający w treści ww. załącznika
dodał następującą informację: „W przypadku ofert pośredników stosujących w ofercie
procedurę VAT marża tj. wystawiających fakturę bez wyszczególnienia kwoty podatku
wymagane jest przedstawienie dokumentu PKD potwierdzającego, że działa jako biuro
podróży albo jest podmiotem dokonującym takich samych czynności jak biura podróży w
ramach innej działalności. Jeśli pośrednik nie spełnia warunków zastosowania procedury
VAT marża, która ma charakter obligatoryjny przy spełnieniu tych warunków, zastosowanie
mają zasady ogólne. W myśl art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku, gdy podatnik,
działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu
usług, należy przyjąć, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.”.
Odwołujący wyjaśnił, że zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931, z późn. zm.), podstawą
opodatkowania przy wykonywaniu usług turystyki jest kwota marży pomniejszona o kwotę
należnego podatku. Przez marżę, rozumie się różnicę między kwotą, którą ma zapłacić
nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika (wykonawcę) z tytułu
nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.
Zatem dla skutecznego, z podatkowego punktu widzenia, zastosowania procedury
VAT-
marża konieczne jest, nie tylko jak wskazał Zamawiający, działanie jako biuro podróży
albo bycie podmiotem dokonującym takich samych czynności jak biura podróży w ramach
innej działalności, lecz jak stanowi przywołany wcześniej przepis art. 119 ust. 1 ustawy o
VAT, w pierwszej kolejności konieczne jest wykonywanie usług turystyki.
Odwołujący podkreślił, że samo spełnienie warunku działania jako biuro podróży albo
bycie podmiotem dokonującym takich samych czynności jak biura podróży w ramach innej
działalności, w oderwaniu od przedmiotu zamówienie (przedmiotu świadczenia) nie
upoważnia do zastosowania procedury VAT-marża określonej w art. 119 ust. 1 ustawy o
VAT. Jeżeliby na chwilę przyjąć tezę przeciwną, to analizując załączoną przez wykonawcę
Małopolskie Centrum Profilaktyki MCP Włóczykij Sebastian Cienkosz z siedzibą w Krakowie
informację z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, ww. wykonawca
byłby uprawniony do stosowania procedury VAT-marża np. przy świadczeniu usług
edukacyjnych czy dziennej opieki nad dziećmi. Takie podejście jest zarówno sprzeczne z
legalną definicją przedmiotowej procedury, jak i ze zdrowym rozsądkiem.
Odwołujący podkreślił, iż Zamawiający jednoznacznie wyłączył w przedmiotowym
zamówieniu możliwość stosowania procedury VAT-marża. Odwołujący zwrócił uwagę, iż
odpowiadając, w dniu 7 września 2022 r., na pytanie nr 1: „Czy Zamawiający rozumie
toczące się postępowanie jako świadczenie usługi turystycznej tj. przedmiotowe zamówienie
obejmuje także działalność w zakresie organizowana imprez turystycznych, o których mowa
w ustawie z dnia 24 listopada 2017r. o imprezach
turystycznych i powiązanych usługach
turystycznych (Dz. U. z 2019, poz. 548, z późn. zm.)?” jednoznacznie wskazał, iż „w ocenie
Zamawiającego toczące się postępowanie nie obejmuje usług turystycznych ani działalności
w zakresie organizowania imprez turystycznych w rozumieniu ustawy z dnia 24 listopada
2017 r. o organizowaniu imprez turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.”.
Innymi słowy, zamawiający nie dopuścił możliwości zastosowania procedury VAT-marża
która może mieć zastosowanie wyłącznie przy wykonywaniu usług turystyki (por. art. 119 ust.
1 ustawy o VAT).
Odwołujący wskazał, że dla pełnego zobrazowania kontekstu stanowiącego kanwę
podniesienia zarzutu naruszenia przez zamawiającego postanowień art. 226 ust. 1 pkt 10
ustawy Pzp konieczne je
st wskazanie odpowiedzi, jaką zamawiający udzielił 8 września br.
na pytanie wskazujące na rozbieżność pomiędzy odpowiedzią na pytanie nr 1 udzieloną 7
września br. a przepisami regulującymi kwestie procedury VAT-marża i treścią arkusza
cenowego stanowiącego zmodyfikowany załącznik nr 1a do SWZ. W przedmiotowej
odpowiedzi zamawiający jednoznacznie przyznał, iż „w udzielonych w dniu 07.09.2022 r.
odpowiedziach nie wskazał w sposób jednoznacznie określający jakie przepisy będą miały
zastosowanie do przedmioto
wego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
ponieważ to Wykonawca dokonuje oceny (biorąc pod uwagę rodzaj prowadzonej przez
siebie działalności, elementy składające się na przedmiot niniejszego zamówienia oraz
sposób w jaki zamierza wykonać zamówienie) jakie przepisy prawne (w tym dotyczące
podatku od towarów i usług) będą miały zastosowanie.”
W
ocenie Odwołującego w treści powyższej odpowiedzi Zamawiający zdaje się
przyjmować za własne stanowisko zaprezentowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Szczecinie w wyroku z dnia 24 czerwca 2020 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Sz 87/20, który
stwierdził, że w przypadku podatku od towarów i usług zastosowanie do danej czynności
podlegającej opodatkowaniu właściwej jej stawki podatku następuje ex lege. To właśnie sąd
administracyjny jest upoważniony do orzekania w spornych decyzjach podatkowo-
skarbowych, dlatego w tego typu sprawach orzeczenie takie ma fundamentalne znaczenie.
Ponadto t
o konkretna czynność opodatkowana jest wedle właściwej stawki określonej w
ustawie, niezależnie od tego, jaką stawkę do opodatkowania danej czynności zastosował
podatnik, i niezależnie od tego, co wykazał zamawiający w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, projekcie umowy czy ogłoszeniu o zamówieniu w trakcie prowadzonego
postępowania przetargowego. Odwołujący wskazał, że sąd podzielił pogląd wyrażony w
wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 października 2018 r., w sprawie o
sygn. akt I FSK 1994/16, że to właśnie podatnik jest obowiązany do samodzielnego
zaklasyfikowania usług (towarów) oraz do ustalenia i wskazania na fakturze prawidłowej
stawki podatku. Podatnik, który chce należycie wywiązać się ze spoczywającego na nim
obowiązku i jednocześnie uniknąć negatywnych konsekwencji podatkowych, jeśli ma
wątpliwości co do prawidłowej stawki podatku, może wystąpić o wydanie indywidualnej
interpretacji przepisów prawa podatkowego. Bez wpływu na taki obowiązek pozostają
okoliczności, że np. zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych w dokumentacji
zamówienia wskazuje się stawkę podatku.
Odwołujący wskazał, że nie bez znaczenia dla powyższego jest stanowisko jakie
wyraził Minister Finansów, Dyrektor Krajowej Informacji Podatkowej wydanej w dniu 11
kwietnia 2022 r. (sygn. akt 0113-KDIPT1-
2.4012.893.2021.2.KW). W treści przedmiotowej
interpretacji podatnik zadał pytanie o prawidłowość stosowania procedury VAT-marża
określonej w art. 119 ust. 1 ustawy o VAT dla całości zamówienia obejmującego organizację
szkoleń, konferencji, eventów, składającego się z objętych jedną umową świadczenia usług
noclegowych
(hotelarskich),
gastronomicznych,
wynajmu
sal
konferencyjnych
(wykładowych).
W opinii Dyrektora Krajowej Informacji Poda
tkowej wyrażonej w ww. interpretacji, sama
czynność organizacji konferencji/szkolenia nie stanowi usługi turystyki, co oznacza że
podmioty organizujące tego typu imprezy nie korzystają z procedury szczególnej, o której
mowa w art. 119 ustawy o VAT. Pomimo
tego, że na organizację konferencji/szkolenia
składać się będą różne usługi, w tym nabywane od innych podatników dla bezpośredniej
korzyści uczestników, takie jak usługi gastronomiczne, nabycie na wynajem Sali
szkoleniowej, bez których świadczona usługa (dana impreza) nie mogłaby się odbyć, to
wszystkie
te
usługi
razem
będą
tworzyć
jedną
całość,
tzw.
„pakiet
konferencyjny/szkoleniowy” opodatkowany stawką właściwą dla usługi zasadniczej
polegającej na organizacji i obsłudze logistycznej konferencji/szkolenia, tj. stawką 23%.
Zatem jak wynika z powyższego, zastosowanie w przypadku przedmiotowego zamówienia
procedury VAT-
marża została uznana przez Dyrektora Krajowej Informacji Podatkowej za
nieprawidłową.
Wobec powyższego w ocenie Odwołującego wykonawca Małopolskie Centrum
Profilaktyki MCP Włóczykij Sebastian Cienkosz z siedzibą w Krakowie, oferując świadczenie
usług noclegowych (hotelarskich) wymienionych w pkt 1 arkusza cenowego, usług
gastronomicznych wymienionych w pkt 2 arkusza cenowego, usługi wynajęcia sali
konferencyjnej wymienionej w pkt 3 arkusza cenowego, a także usługi obejmującej
zapewnienie oprawy muzycznej wymienionych w pkt 4 arkusza cenowego, zastosował
błędny sposób naliczenia podatku od towarów i usług, a więc przedmiotowa oferta
obarczona jest
błędem w obliczeniu ceny.
Odwołujący wskazał, że błędem w obliczeniu ceny, w rozumieniu przepisu art. 226
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp
jest błąd co do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, a nie
nieprawidłowe wykonanie czynności arytmetycznych składających się na obliczenie ceny.
Błędy w obliczeniu ceny charakteryzują się tym, że nie można ich w żaden sposób poprawić.
W uchwale z dnia 06 marca 2012 r. (sygn. akt KIO/KD 25/12) zwrócono uwagę, że „o błędzie
w obliczeniu ceny będziemy mogli mówić w sytuacji, gdy cena została skalkulowana w
sposób, który nie uwzględnia cech przedmiotu zamówienia, jego zakresu i warunków
realizacji.”.
Odwołujący podniósł, że stanowisko to znajduje swoje uzasadnienie m.in. w treści
uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 r. (sygn. akt III CZP 52/11 i III CZP
53/11), w której SN orzekł, iż o porównywalności ofert, w zakresie zaproponowanej ceny,
można mówić tylko wtedy, gdy określone w ofertach ceny, mające być przedmiotem
porównywania, zostały obliczone przez wykonawców z zachowaniem tych samych reguł. Tak
samo wypowiada się Krajowa Izba Odwoławcza m.in. podkreślając, że w przypadku
stwierdzenia błędu w obliczeniu ceny zamawiający ma obowiązek odrzucenia oferty.
Zdaniem Izby ustawodawca nie dookreślił, jakie błędy skutkują odrzuceniem oferty oraz nie
dokonał w tym zakresie żadnego zróżnicowania. Należy zatem uznać, że błąd w obliczeniu
ceny to każdy błąd polegający na zastosowaniu nieprawidłowej stawki VAT, niezależnie od
tego, czy wykonawca zastosował stawkę niższą czy też wyższą od prawidłowej (choć
pojawiały się też orzeczenia akceptujące zastosowanie stawki podstawowej w miejsce
obniżonej).
Odwołujący przywołać również stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej wyrażone w
uzasadnieniu wyroku z dnia 27 kwietnia 2021 r. (sygn. akt KIO 760/21), z którego wynika, iż
jeżeli jednak zamawiający opisując w dokumentacji zamówienia sposób obliczenia ceny nie
zawarł żadnych wskazań dotyczących stawki podatku VAT (przyp.: a jak wynika z
odpowiedzi udzielonej w dniu 8 września br. – nie zawarł), wówczas oferta zawierająca
stawkę podatku VAT niezgodną z obowiązującymi przepisami podlega odrzuceniu na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy P
ZP. Jeśli więc poprawienie takowego błędu nie jest
możliwe, to powinno skutkować odrzuceniem oferty.
Jak zatem wykazano, skoro oferta wykonawcy Małopolskie Centrum Profilaktyki MCP
Włóczykij Sebastian Cienkosz z siedzibą w Krakowie została złożona z naruszeniem
przepisów tyczących się podatku od towarów i usług, to jedynym działaniem Zamawiającego
winno być odrzucenie takiej oferty, a nie jej wybór. Dokonanie takiego wyboru stanowi więc
naruszenie fundamentalnych zasad prowadzenia postępowania w sprawie zamówienie
publicznego poprzez wybór oferty która winna zostać odrzucona.
W ocenie Odwołującego powyższe działania Zamawiającego świadczą o nierównym
traktowaniu wykonawców, a także o naruszeniu przez zamawiającego zasady uczciwej
konkurencji, tj. fundamental
nych zasad regulujących sferę udzielania zamówień publicznych.
W złożonej pismem z 5 października 2022 r. odpowiedzi na odwołanie, Zamawiający
wniósł o oddalenie odwołania z uwagi na brak po stornie Odwołującego legitymacji do
wniesienia odwołania, zgodnie z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp a w przypadku nieuwzględnienia
tego wniosku, o oddalenie odwołania jako bezzasadnego.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, stanowiska stron złożone na piśmie i podane do protokołu
rozprawy
ustaliła, co następuje.
Izba ustaliła, że do przedmiotowego postępowania odwoławczego żaden wykonawca
nie zgłosił przystąpienia w charakterze uczestnika postępowania.
Rozpatrując odwołanie, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana jest ustalić, czy
zostały spełnione przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej określone w art. 505
ust. 1 ustawy Pzp, tj. czy
podmiotowi wnoszącemu odwołanie przysługuje legitymacja
procesowa do wniesienia odwołania. Brak takiej legitymacji po stronie odwołującego,
prowadzi do ustalenia niedopuszczlaności wniesienia odwołania i skutkuje koniecznością
jego oddalenia, gdyż stwierdzenie niewykazania przesłanek materialnoprawnych
warunkujących korzystanie ze środków ochrony prawnej skutkuje oddaleniem odwołania bez
merytorycznego rozpatrywania zarzutów i żądań podniesionych w odwołaniu. Zatem istnienie
interesu w uzyskaniu zamówienia oraz poniesienie lub możliwość poniesienia szkody w
wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy są warunkami, których
spełnienie jest niezbędne do przystąpienia do rozpoznawania odwołania, czyli merytorycznej
oceny zarzutów w nim podniesionych. Innymi słowy, zgodnie z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp
legitymację do wniesienia środka ochrony prawnej (w tym wypadku odwołania) ma tylko ten
podmiot, który wykaże po pierwsze interes w uzyskaniu zamówienia, a po drugie możliwość
poniesienia szkody.
W postępowaniu o udzielenie zamówienia, którego dotyczy rozpoznawane odwołanie
złożono dwie oferty. O wyniku postępowania, Zamawiający, zgodnie z treścią art. 253 ust. 1
ustawy Pzp,
równocześnie poinformował wykonawców biorących udział w postępowaniu, o
wyborze oferty najkorzystniejszej i o wykonawcach, których oferty zostały odrzucone.
Informacja ta
została przekazana wykonawcom 21 września 2022 r. Jest bezsporne, że
o
ferta Odwołującego, powyższą czynnością Zamawiającego została odrzucona, co wynika
zarówno z treści tej czynności, a także przyznał to sam Odwołujący w odwołaniu.
O
dwołujący nie zakwestionował ww. rozstrzygnięcia tj. nie skorzystał z przysługującego mu
prawa do zaskarżenia tej czynności w zakresie w jakim odnosiła się ona do odrzucenia jego
oferty.
Potwierdził to sam Odwołujący podczas rozprawy.
W związku z powyższym, na dzień rozpoznania przedmiotowej sprawy odwoławczej,
oferta Odwołującego została ostatecznie odrzucona z postępowania, wobec czego
Odwołujący nie bierze już udziału w prowadzonym przez Zamawiającego postępowaniu o
udzielenie zamówienia. Mamy więc do czynienia z sytuacją, gdy wnosząc przedmiotowe
odwołanie Odwołujący formalnie był uczestnikiem postępowania, ale w wyniku zaniechania
zaskarżenia tej czynności w przewidzianym terminie, na moment rozpoznania tego
odwołania ostatecznie utracił status wykonawcy. Oznacza to, że nie zaistniała przesłanka do
odrzucenia odwołania, ale jednocześnie nie została również spełniona przesłanka
materialnoprawna wniesienia odwołania, o której mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Istotne
i przesądzające w przedmiotowej sprawie jest bowiem to, że Odwołujący, w tej sprawie
odwoławczej zaskarżył czynność Zamawiającego z 21 września 2022 r. tylko w takim
zakresie w jakim odnosiła się ona do wyboru oferty najkorzystniejszej, formułując dodatkowo
zarzut naruszenia art. 255 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp,
wskazując tym samym, że odwołanie to
zmierza do unieważnienia postępowania oraz formułując w tym zakresie odpowiednie
żądanie, a zaniechał jednoczesnego zaskarżenia tej czynności w zakresie w jakim odnosi się
ona do odrzucenia jego oferty.
W związku z powyższym, w stanie faktycznym zaistniałym w rozpoznawanej sprawie
Izba stwierdziła, że Odwołujący nie wykazał posiadania legitymacji uprawniającej do
wniesienia odwołania, wymaganej zgodnie z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Przepis art. 505 ust. 1 ustawy Pzp
stanowi, że środki ochrony prawnej przysługują
wykonawcy, uczestnikowi konkursu oraz innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w
uzyskaniu zamówienia lub nagrody w konkursie oraz poniósł lub może ponieść szkodę w
wyni
ku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie składu orzekającego
na gruncie rozpoznawanej
sprawy nie sposób przypisać Odwołującemu, który nie
kwestionował odrzucenia swojej oferty, posiadania interesu w uzyskaniu zamówienia. Skład
orzekający w tej sprawie podziela stanowisko odnoszące się do szerokiego rozumienia
interesu w uzyskaniu zamówienia jako odnoszące się do „danego zamówienia”, jednak nie
oznacza to, że interes taki posiada wykonawca, który nie podejmuje próby obrony swojej
oferty,
a wniesionym środkiem ochrony prawnej zmierza jedynie do podważenia
prawidłowości wyboru oferty najkorzystniejszej i w konsekwencji do unieważnienia
konkretnego postępowania o zamówienie. Jak bowiem wskazał Trybunał Sprawiedliwości
Unii Europejskiej (dalej:
„TSUE”) w przywołanym przez Zamawiającego wyroku wydanym w
sprawie C-131/16 Archus et Gama,
w sytuacji, gdy w postępowaniu złożono dwie oferty a
zamawiający wydał jednocześnie dwie decyzje co do odrzucenia oferty jednego wykonawcy i
wyboru jako najkorzystniejszej oferty drugiego wykonawcy,
odrzucony oferent, który
zaskarżył obie te decyzje, powinien mieć możliwość żądania wykluczenia oferty
wygrywającego oferenta i w związku z taką sytuacją zdefiniował pojęcie „danego
zamówienia”. Natomiast taka sytuacja nie ma miejsca w tej sprawie odwoławczej, bowiem
jak wskazano wcześniej, Odwołujący nie zaskarżył decyzji Zamawiającego w zakresie w
jakim odnosi się ona do odrzucenia oferty Odwołującego i jest to istotna okoliczność
przesądzająca o utracie interesu w uzyskaniu zamówienia przez Odwołującego.
Wyjaśnić należy, że interes przywołany w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp ma na celu
ochronę określonego wykonawcy, w danym postępowaniu, ukierunkowanym na uzyskanie
przez tego wykonawcę stanu, w którym będzie mógł uzyskać dane zamówienie. Podkreślić
raz jeszcze
należy, że działanie Odwołującego, nie jest ukierunkowane na zmianę statusu
jego oferty w tym
postępowaniu o zamówienie, a na jego unieważnienie. W ocenie Izby,
Odwołujący nie wykazał, że posiada obiektywną tzn. wynikającą z rzeczywistej utraty
możliwości uzyskania zamówienia potrzebę uzyskania określonego rozstrzygnięcia, a tym
samym nie wykazał interesu w uzyskaniu danego zamówienia.
Znamienne jest również to, że powodem odrzucenia oferty Odwołującego było
zaniechanie zabezpieczenia jej wadium zgodnie z wymogami Zamawiającego, Odwołujący
bowiem wniósł wadium po terminie skradania ofert. Odwołujący, co wskazał wprost w treści
odwołania, nie kwestionuje zasadności dorzucenia jego oferty. W tym miejscu Izba wskazuje,
że drugim elementem koniecznym do ustalenia dopuszczalności korzystania ze środków
ochrony prawnej jest okoliczność, czy Odwołujący mógł lub może ponieść szkodę w wyniku
naruszenia przez Zamawiającego przepisów Pzp. Szkoda, która co do zasady przyjmuje
charakter szkody majątkowej, powinna być wynikiem naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy Pzp, zatem między naruszeniem przez Zamawiającego przepisów ustawy
Pzp, a szkodą powinien istnieć związek przyczynowy. W ocenie Izby, Odwołujący utracił
możliwość uzyskania zamówienia, nie na skutek niezgodnych z prawem działań
Zamawiającego, lecz w wyniku własnej niestaranności nie tylko przy przygotowywaniu oferty
– ponieważ wymagane w postępowaniu wadium zostało wniesione po terminie składania
ofert,
efektem czego było odrzucenie tej oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 14) ustawy
Pzp, a
le również na skutek niezakwestionowania tej czynności – Odwołujący nie wniósł w
tym zakresie odwołania celem weryfikacji prawidłowości decyzji o odrzuceniu jego oferty.
Odnosząc się do powołanych przez Strony zarówno w treści odwołania jak i w
odpowiedzi na odwołanie wyroków TSUE, skład orzekający odsyła do stanowiska Izby
wyrażonego w wyroku z dnia 17 maja 2018 r. sygn. akt KIO 840/18, gdzie omówiono
orzecznictwo TSUE od
noszące się do kwestii legitymacji do wniesienia odwołania. Skład
orzekający w tej sprawie przyjmuje to stanowisko za własne: „W ocenie Izby, w niniejszym
stanie faktycznym nie znajdzie zastosowania pojęcie „danego zamówienia” sformułowane
przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) na gruncie orzeczenia z dnia
11 maja 2017 r. w sprawie C-131/16 Archus et Gama. W przedmiotowym orzeczeniu TSUE
wskazał, że pojęcie „danego zamówienia” może w danym razie dotyczyć ewentualnego
wszczęcia nowego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, podkreślając
jednocześnie okoliczności faktyczne i prawne w jakich zdefiniował to pojęcie, a które są
znacząco odmienne od zaistniałych na gruncie niniejszej sprawy. Orzeczenie to zostało
wydane bowiem w s
ytuacji, gdy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
złożono dwie oferty, a instytucja zamawiająca wydała jednocześnie dwie decyzje,
odpowiednio, o odrzuceniu oferty jednego z oferentów i o udzieleniu zamówienia drugiemu,
wówczas Trybunał uznał, iż odrzucony oferent, który zaskarżył obie te decyzje, powinien
mieć możliwość żądania wykluczenia oferty wygrywającego oferenta i w związku z taką
sytuacją zdefiniował pojęcie „danego zamówienia”. Szeroką wykładnię interesu w uzyskaniu
danego zamówienia TSUE przyjął również w wyrokach wydanych w sprawach C-100/12
Fastweb (wyrok z dn. 4 lipca 2013 r.) oraz C-689/13 PFE (wyrok z dn. 5 kwietnia 2016 r.)
dotyczących zasad rozpatrywania odwołań wzajemnych, jednakże każdorazowo orzeczenia
te dotyczyły podmiotów, wobec których decyzja o wykluczeniu lub odrzuceniu nie była
ostateczna
– różnicę tę podkreślił TSUE w motywie 33 wyroku z dn. 21 grudnia 2016 r. w
sprawie C-
355/15 Technische Gebäudebetreuung i Caverion Österreich. Powyższe,
potwierdza, że interes w uzyskaniu danego zamówienia należy rozważać w związku z
sytuacją podmiotu wnoszącego odwołanie, a nie w kontekście działań pozostałych
uczestników postępowania o udzielenie zamówienia. W orzeczeniach przywołanych
powyżej, skutek w postaci ewentualnego unieważnienia postępowania, stanowił swego
rodzaju konsekwencję przyznania legitymacji procesowej każdemu z podmiotów wnoszących
odwołanie, a nie był aprobowanym celem samym w sobie. Z ww. wyroków w sprawach C-
131/16, C-
100/12 czy też C-689/13 nie można wywodzić, że interes w uzyskaniu zamówienia
jest tożsamy z celem polegającym na unieważnieniu postępowania, do którego dąży
Odwołujący w niniejszej sprawie. TSUE w przywołanym już wyroku C-355/15 Technische
Gebäudebetreuung i Caverion Österreich orzekł, iż art. 1 ust. 3 ww. dyrektywy Rady
89/665/EWG „należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się on temu, aby
oferentowi wykluczonemu na mocy ostatecznej decyzji instytucji zamawiającej z
postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego odmówiono dostępu do
umożliwiającego zakwestionowanie zawarcia umowy odwołania od decyzji o udzieleniu
odnośnego zamówienia publicznego, jeżeli oferty złożyli tylko ten wykluczony oferent i
wybrany oferent, a zdaniem wykluczonego oferenta oferta wybranego oferenta również
powinna była zostać odrzucona.” Podobną tezę, zawarł również w motywie 57 wyroku w
sprawie C-
131/16 Archus et Gama, odnosząc się do ww. wyroku C-355/15 i „że oferentowi,
którego oferta została wykluczona przez instytucję zamawiającą z postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, można odmówić dostępu do odwołania od decyzji o udzieleniu
zamówienia, jednak decyzja o wykluczeniu wspomnianego oferenta została utrzymana w
mocy orzeczeniem, które nabrało powagi rzeczy osądzonej, zanim sąd, do którego
za
skarżono decyzję o udzieleniu zamówienia, wydał orzeczenie, w związku z czym oferenta
tego należało uważać za ostatecznie wykluczonego z danego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego”.”
W ocenie Izby powyższe omówienie znajduje wprost zastosowanie do stanu
faktycznego zaistniałego w rozpoznawanej sprawie. Jak już wskazano we wcześniejszej
części uzasadnienia, w tym postępowaniu Zamawiający jednocześnie poinformował
wykonawców o odrzuceniu oferty Odwołującego i wyborze jako najkorzystniejszej oferty
drugiego oferenta. Istotne w sprawie jest to, że w przewidzianym ustawą terminie na
wniesienie środków ochrony prawnej od powyższej czynności Zamawiającego, Odwołujący
zaskarżył czynność tylko w zakresie w jakim odnosiła się ona do wyboru oferty
najkorz
ystniejszej, wnosząc jednocześnie o unieważnienie postępowania o zamówienie. W
konsekwencji Odwołujący nie posiada legitymacji do wniesienia przedmiotowego odwołania
oraz nie wykazał możliwości poniesienia szkody, ponieważ jednocześnie nie odwołał się od
c
zynności Zamawiającego w zakresie w jakim dotyczyła ona odrzucenia jego oferty. Tym
samym
na dzień rozpoznania sprawy oferta Odwołującego jest ostatecznie odrzucona, co
Izba była zobowiązana wziąć pod uwagę przy rozpoznaniu tego odwołania. W nawiązaniu do
omówionego wyżej orzecznictwa TSUE, stwierdzić więc należy, że wykonawca, którego
oferta została ostatecznie odrzucona, zarówno na gruncie przepisów krajowych jak i
europejskich, nie ma interesu w uzyskaniu zamówienia oraz nie może ponieść szkody w
wyniku
naruszenia zarzucanych w odwołaniu przepisów ustawy Pzp, dotyczących oceny
przez Zamawiającego innej oferty.
Wobec poczynionego ustalenia co do braku interesu wykonawcy, w rozumieniu art.
ust.1 ustawy Pzp, odwołanie zostało oddalone bez merytorycznego rozpatrywania
zarzutów i żądań podniesionych w tym odwołaniu.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art.
575 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2019 ze
zm.) t
j. z dnia 22 lipca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1710) oraz § 8 ust. 2 związku z § 2 ust. 1
pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysok
ości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
Przewodniczący: ……………………..…