KIO 2542/22 WYROK dnia 11 października 2022 r.

Sygn. akt: KIO 2542/22 
 

WYROK 

z dnia 

11 października 2022 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodniczący: 

Jolanta Markowska 

Protokolant:   

Wiktoria Ceyrowska 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu 

10  października  2022  r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  26  września  2022  r.  przez 

wykonawcę:  IMKS  Sp.  z  o.o.  Sp.  k.,  Al.  Jana  Pawła  II  27,  00-867  Warszawa  w 

postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego:  Narodowe  Centrum  Kultury,  ul. 

P

łocka 13, 01-231 Warszawa,  

przy  udziale  wykonawcy:  Business  Travel  Club  Sp.  z  o.o.,  ul.  M.  Kopernika  30/213,  00-

336  Warszawa, 

zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  w  sprawie  o 

sygn. akt KIO 2542/22 

po stronie zamawiającego, 

orzeka: 

oddala odwołanie; 

2.  k

osztami  postępowania  odwoławczego  obciąża  wykonawcę:  IMKS  Sp.  z  o.o.  Sp.  k.,  

Al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa, i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  7  500  zł  00  gr 

(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: 

IMKS Sp. z o.o. Sp. k., Al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa tytułem wpisu od 

odwołania; 

zasądza  od  wykonawcy:  IMKS  Sp.  z  o.o.  Sp.  k.,  Al.  Jana  Pawła  II  27,  00-867 

Warszawa na rzecz 

zamawiającego: Narodowe Centrum Kultury, ul. Płocka 13, 

01-231  Warszawa 

kwotę  3  600  zł  00  gr  (słownie:  trzy  tysiące  sześćset  złotych 

zero  groszy

)  tytułem  zwrotu  kosztów  strony  poniesionych  na  wynagrodzenia 

pełnomocnika. 

Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019r. - Prawo 

Zamówień  Publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2022  r.  poz.  1710  ze  zm.),  na  niniejszy  wyrok  -  w 

terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa 

Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący: 

………………………………  

Sygn. akt: KIO 2542/22 

U z a s a d n i e n i e 

Zamawiający,  Narodowe  Centrum  Kultury  z  siedzibą  w  Warszawie,  prowadzi 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  w  trybie  podstawowym  z  możliwością 

prowadzenia negocjacji na podstawie art. 275 pkt 2 ustawy z 11 września 2019 r. Dz. U. z 

2022  r.  poz.  1710,  z  późn.  zm.)  pn.:  Świadczenie  usług  rezerwacji  i  sprzedaży  biletów  na 

krajowe  i  zagraniczne  przewozy  lotnicze,  biletów  kolejowych  oraz  rezerwacji  miejsc 

hotelowych  w  Polsce  i  zagranicą  na  potrzeby  IV  Międzynarodowego  Festiwalu  Muzyki 

Europy  Środkowo-Wschodniej  Eufonie  i  innych  wydarzeń  realizowanych  przez  NCK. 

O

głoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych pod nr 

2022/BZP 00303478/01 w dniu 12 sierpnia 2022 r.  

Zamawiający dokonał czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w dniu 20 września 

2022 r., przesyłając wykonawcom przedmiotową informację. 

Wykonawca,  IMKS  Sp.  z  o.o.  Sp.k.  z 

siedzibą  w  Warszawie,  na  podstawie  art.  513 

pkt 1 w związku z art. 515 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień 

publicznych (Dz. U. z 2022 

r. poz. 1710, z późn. zm.), zwanej dalej „Pzp”  wniósł odwołanie 

wobec:  

czynności wyboru jako najkorzystniejszej - oferty wykonawcy Business Travel Club Sp. z 

o.o., 

pomimo iż ww. oferta winna zostać odrzucona;  

2. zaniechania 

odrzucenia ofert wykonawców:  

1) Business Travel Club Sp. z o.o.,  

2) WhyNotTravel Sp. z o.o. Sp. K.,  

3) Furnel Travel International Sp. z o.o.,  

4) Delta Tour Sp. z o.o.,  

pomimo ww. oferty zostały złożone w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji;  

3. zaniechania 

odrzucenia ofert wykonawców:  

1) Business Travel Club Sp. z o.o.,  

2) WhyNotTravel Sp. z o.o. Sp. K.,  

3) Furnel Travel International Sp. z o.o.,  

4) Delta Tour Sp. z o.o.,  

pomimo ww. oferty zawierają rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;  

4. zaniechania 

wyboru oferty Odwołującego, która winna zostać uznana za najkorzystniejszą 

w przedmiotowym postępowaniu;  

5.  naruszenia  zasady  równego  traktowania  wykonawców  ubiegających  się  o  zamówienie 

publiczne.  

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:  

1. art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp, p

oprzez jego niezastosowanie w stosunku do ofert wykonawców 

wskazanych w ust. 2 pkt 1-

4 powyżej;  

2. art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, 

poprzez jego niezastosowanie w stosunku do ofert wykonawców 

wskazanych w ust. 2 pkt 1-

4 powyżej;  

3.  ewentualnie 

– naruszenie art. 224 ust. 1 Pzp, poprzez jego niezastosowanie w stosunku 

do ofert wymienionych w ust. 3 pkt 1-

4 powyżej;  

4.  art.  16  pkt  1  Pzp, 

poprzez  prowadzenie  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego w sposób uchybiający zasadom równego traktowania wykonawców.  

O

dwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu: 

unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty;  

odrzucenia 

ofert wykonawców:  

1) Business Travel Club Sp. z o.o.  

2) WhyNotTravel Sp. z o.o. Sp. K.  

3) Furnel Travel International Sp. z o.o.  

4) Delta Tour Sp. z o.o.  

- na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp

, ponieważ ww. oferty zostały złożone w warunkach 

nieuczciwej konkurencji;  

odrzucenia 

ofert wykonawców:  

1) Business Travel Club Sp. z o.o.  

2) WhyNotTravel Sp. z o.o. Sp. K.  

3) Furnel Travel International Sp. z o.o.,  

4) Delta Tour Sp. z o.o.  

- na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp

, ponieważ ww. oferty zawierają rażąco niską cenę w 

stosunku do przedmiotu zamówienia;  

4.      ewentualnie  nakazanie  Zamawia

jącemu  wezwania  ww.  wykonawców  do  złożenia 

wyjaśnień w zakresie istotnych składowych ceny złożonych ofert;  

5.      dokonania  wyboru  najkorzystniejsze,

j  poprzez  wybór  oferty  Odwołującego  jako 

najkorzystniejszej, ewentualnie, dokonania czynności badania i oceny oferty niepodlegającej 

odrzuceniu;  

zasądzenie  od  Zamawiającego  na  rzecz  Odwołującego  kosztów  postępowania 

odwoławczego,  w  tym  kosztów  zastępstwa  prawnego  według  norm  określonych  w 

stosownych przepisach.  

Odwołujący  wyjaśnił,  że  jest  podmiotem,  który  jest  zainteresowany  uzyskaniem 

przedmiotowego zamówienia, a na skutek niezgodnych z przepisami ustawy Pzp czynności 

podejmowanych przez Z

amawiającego, oferta Odwołującego nie może zostać wybrana jako 

najkorzystniejsza.  W  konsekwencji  O

dwołujący  poniósł  szkodę,  gdyż  nie  ma  możliwości 

uzyskania  zamówienia,  a  w  konsekwencji  osiągnięcia  zysku  wynikającego  z  realizacji 

przedmiotowego  zamówienia  publicznego.  W  przypadku,  gdyby  Zamawiający  dokonał 

badania  i  oceny  ofert,  w  sposób  zgodny  z  ustawą  Pzp  oraz  zgodnie  z  obowiązującymi 

przepisami  i  specyfikacją  warunków  zamówienia,  wówczas  oferta  Odwołującego  mogłaby 

zostać  wybrana  jako  najkorzystniejsza,  ponieważ  Zamawiający  zobowiązany  był  odrzucić 

wszystkie  inne  oferty  złożone  w  postępowaniu.  W  konsekwencji  prawidłowego  działania 

Z

amawiającego, oferta Odwołującego zostałaby uznana za najkorzystniejszą. 

Zamawiający, określając warunki zamówienia wymagał od wykonawców wskazania w 

treści  formularza  ofertowego  upustu  od  ceny  wyjściowej  jednego  miejsca  hotelowego  na 

terenie Polski, jakiego w

ykonawca udzieli Zamawiającemu przy jego sprzedaży.  

Zgodnie z 

§7 ust. 11 projektowanych postanowień umowy, „cena miejsca hotelowego 

wraz  ze  śniadaniem  ustalona  będzie  każdorazowo  na  podstawie  ceny  wyjściowej  hotelu  z 

uwzględnieniem  upustu.”.  Zatem  przedmiotowy  upust  wykonawcy  wskazują  w  ofercie. 

Zgodnie  z  treścią  projektu  umowy,  „za  „najkorzystniejszą  cenę  wyjściową”  Zamawiający 

rozumie najniższą cenę uzyskaną z następujących źródeł: (1) za pośrednictwem systemów 

rezerwacyjnych,  (2)  cenę  dnia  obowiązująca  w  hotelu  w  dniu  dokonywania  rezerwacji, 

po

danej do publicznej wiadomości przez hotel (cennik, strona internetowa itp.), (3) cenę jaką 

uzyskał  Zamawiający  w  wyniku  bezpośredniego  zapytania  hotelu  o  cenę.  Cena 

zaproponowana  przez  Wykonawcę  musi  być  niższa  o  wartość  %  upustu  od 

najkorzystniejszej  cen

y  wyjściowej  danego  hotelu  w  dniu  dokonywania wyceny  i  przesłania 

oferty  do  Zamawiającego.”.  Skoro  najkorzystniejszą  cenę  wyjściową  ustala  Zamawiający, 

poprzez wykonanie trzech czynności:  

1) uzyskanie ceny za pośrednictwem systemów rezerwacyjnych,  

2)  wer

yfikacji  ceny  obowiązującej  w  hotelu  w  dniu  dokonywania  rezerwacji,  podanej  do 

publicznej wiadomości przez hotel (cennik, strona internetowa itp.),  

3) bezpośredniego zwrócenia się do hotelu z prośbą o przedstawienie oferty cenowej,  

to  oczywistym  jest,  iż  przedmiotowa  cena  stanowi  cenę,  po  jakiej  możliwe  jest  pozyskanie 

przedmiotowej usługi. Zatem, zgodnie z powyższym opisem, zawartym w treści dokumentacji 

zamówienia,  podstawą  ustalenia  ostatecznego  wynagrodzenia  wykonawcy  będzie  ustalona 

przez  Z

amawiającego  cena  w  najtańszym  wariancie  z  uwzględnieniem  zaoferowanego 

upustu.  

Odwołujący przytoczył treść art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. z 

zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji  (Dz.  U.  z  2022  r.  poz.  1233,  z  późn.  zm.),  zgodnie  z 

którym, czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do 

rynku, w szczególności przez odprzedaż usług poniżej kosztów ich zakupu. Podniósł, że przy 

zastosowanej  przez  Z

amawiającego  metodologii  realizacji  zamówienia,  w  szczególności 

sposobu 

rozliczania  się  z  wykonawcą,  zastosowanie  jakiegokolwiek  upustu  będzie 

działaniem  noszącym  znamiona  czynu  nieuczciwej  konkurencji,  ponieważ  wykonawcy 

wskazani  w  petitum  odwołania  będą  oferować  Zamawiającemu  usługi  noclegowe  poniżej 

ko

sztów ich pozyskania.  

Z ostrożności procesowej Odwołujący wskazał, że z treści dokumentacji zamówienia 

wynika,  iż  Zamawiający  może  wskazać  dowolny  obiekt  na  terenie  Polski,  należący  do 

dowolnej  sieci  lub  do  dowolnego  prywatnego  właściciela.  Zgodnie  z  informacją  zawartą  w 

Centralnym Wykazie Obiektów Hotelarskich, dostępnym pod adresem 

www.turystyka.gov.pl,

w Polsce znajduje się 3.420 hoteli o różnych kategoriach i bezkrytyczne zakładanie, iż każdy 

z wykonawców wymienionych w petitum niniejszego odwołania wykreował z każdym z tych 

obiektów korzystniejsze warunki współpracy, należy uznać za pozostające jedynie w sferze 

deklaratywnej,  a  Z

amawiający  bezrefleksyjnie  przyjął  przedmiotowe  oświadczenia  ww. 

wykonawców,  pomijając  całkowicie  zarówno  ich  rzetelność  w  świetle  dokumentacji 

zamówienia,  jak  i  w  kontekście  gospodarczym.  Zamawiający  całkowicie  pominął  sferę 

wyjaśnień treści ofert, w kontekście zasadności udzielonego rabatu.  

P

rzyjęcie  ww.  ofert  stoi  także  w  sprzeczności  z  treścią  zarówno  pytania  nr  3 

zadanego 

przez  jednego  z  potencjalnych  wykonawców  przed  upływem  terminu  składania 

ofert.  Wykonawca  wskazał  Zamawiającemu,  iż  w  przypadku  rezerwacji  grupowych  warunki 

cenowe, jakie uzyskuje wykonawca są niekiedy mniej korzystne, niż w przypadku rezerwacji 

indywidualnych.  Z  kolei  w  odpowiedzi  udzielonej  w  dniu  25  sierpnia  br.  Z

amawiający, 

podtrzymując  treść  dokumentacji  zamówienia,  dodatkowo  wyjaśnił,  że  „w  przypadku 

rezerwacji grupowych ceny mają charakter negocjowany – Wykonawca uzgadnia z obiektem 

hotelowym  możliwie  duży  upust  w  stosunku  do  cen  indywidualnych”.  Powyższe  prowadzi 

wręcz  do  niedorzecznego  wniosku,  iż  składając  ofertę  w  przedmiotowym  postępowaniu 

wykonawca  musi  już  ustalić  warunki  współpracy  ze  wszystkim  hotelami,  które  potencjalnie 

może wybrać Zamawiający realizując przedmiot zamówienia.  

Odwołujący, uzasadniając zarzut polegający na naruszeniu art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, 

poprzez  jego  niezastosowanie, 

wskazał,  iż  zgodnie  z  ww.  przepisem,  zamawiający  ma 

obowiązek  odrzucenia  oferty,  która  zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  którakolwiek  ze 

składowych  jej  ceny  jest  rażąco  niska.  Z  ceną  rażąco  niską  mamy  do  czynienia  wówczas, 

gdy jest ona nierealna, całkowicie niewiarygodna, odbiegająca bardzo istotnie od warunków 

rynkowych,  t

aka,  która  nie  pozwala  na  wykonanie  zamówienia  zgodnie  z  wymogami 

zamawiającego.  

Zamawiający  w  treści  dokumentacji  zamówienia  szczegółowo  opisał  zakres  usług, 

jakich  oczekuje  od  wykonawcy.  Z

godnie  z  postanowieniami  §4  ust.  1  projektowanych 

postanowień  umowy,  stanowiących  załącznik  nr  4  do  specyfikacji  warunków  zamówienia, 

Z

amawiający  wymagał  od  wykonawców  „aby  osoby  wykonujące  czynności  wskazane  w 

Szczegółowym  Opisie  Przedmiotu  Zamówienia  dla  Opiekuna  Zamawiającego  były  i 

pozostawały  zatrudnione  przynajmniej  przez  cały  okres  realizacji  niniejszej  umowy,  na 

podstawie  umowy  o  pracę.”.  Powyższe  wymaganie  należy  zestawić  z  oczekiwaniami,  jakie 

Z

amawiający formułuje  w  stosunku  do  „Opiekuna  Zamawiającego”.  Oczekiwania  te  zostały 

sformułowane  w  treści  opisu  przedmiotu  zamówienia,  stanowiącego  załącznik  nr  1  do 

specyfikacji  warunków  zamówienia,  gdzie  w  części  II  Dodatkowe  informacje  dotyczące 

realizacji  umowy,  Z

amawiający  „wymaga,  aby  Wykonawca  przydzielił  osobę/osoby  (tzw. 

Opiekuna  Zamawiającego)  odpowiedzialną/ne  za  realizację  umowy  zawartej  na  podstawie 

niniejszego  zamówienia,  w  tym  zapewniającą/ce  doradztwo  i  pomoc  w  zakresie  zmian  w 

czasie  trwającej  podróży  (helpdesk  do  dyspozycji  7  dni  w  tygodniu  /  24  godziny  na  dobę, 

dostępny  telefonicznie  bądź  mailowo).”.  Jak  zatem  wynika  z  powyższego,  Zamawiający 

oczekuje  pełnej  dyspozycyjności,  co  przekłada  się  na  określone  wymagania  finansowe 

wynikające chociażby z treści rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2021 r. w 

sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki 

godzinowej  w  2022  r.  (DZ.  U.  poz.  1690).  Biorąc  pod  uwagę  powyższe  okoliczności,  tj. 

wymagania  Z

amawiającego  oraz  uwarunkowania  finansowe,  jakim  musi  sprostać 

potencjalny  wykonawca,  uzyskujemy  dane

,  które  wskazują,  ile  czasu  –  w  ramach 

ofertowanego  wynagrodzenia  - 

mogą  poświęcić  poszczególni  wykonawcy  świadcząc 

przedmiotowe usługi. Co więcej, wykonawca Furnel Travel sp. z o.o., w ogóle nie wycenił (tj. 

zaproponował wynagrodzenie wysokości 0,00 zł brutto) ceny usługi związanej z rezerwacją i 

spr

zedażą  miejsc  noclegowych  w  Polsce  oraz  rezerwacją  i  sprzedażą  miejsc  noclegowych 

za granicą.  

W 

ramach  usług  świadczonych  za  ww.  wynagrodzenie  (i  czasu  wynikającego  z 

właściwych  przepisów),  wykonawca  jest  zobowiązany  do  dostarczania  potwierdzenia 

rezerwac

ji / biletów Zamawiającemu, przypominania Zamawiającemu o terminach, aranżacji 

trasy  podróży,  wprowadzania  zmian  i  dokonywania  anulacji,  pośredniczenia  w  zakupie 

szerokiego  wachlarza  usług  dodatkowych,  helpdesk  24/7  i  itp.  Zatem,  można  postawić 

retoryczne 

pytanie, w jaki sposób wykonawca zamierza zrealizować powyższe, w czasie 1,1 

sek.?  

Wykonawcy, jak to zostało szczegółowo opisane przez Zamawiającego w § 7 projektu 

umowy,  mieli  obowiązek  określenia  „ceny  transakcyjnej"  obejmującej  przynajmniej  ogół 

kosztów,  jakie  poniosą  podczas  wykonywania  zleceń  rezerwacji  i  odsprzedaży  usług 

Zamawiającemu.  Biorąc  pod  uwagę  narzucony  przez  Zamawiającego  wymóg  zatrudnienia 

na umowę o pracę, minimalne stawki godzinowe i zaproponowane przez wykonawców ceny, 

musieliby  oni,  a

by  koszty  wytworzenia  usług  nie  przekroczyły  cen  ofertowych,  ograniczyć 

czas ich wykonania do 

przedstawionych przez Odwołującego w tabeli, która dotyczy jedynie 

kosztów pracy wynikających z przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i całkowicie 

pomija 

pozostałe  koszty  ponoszone  przez  wykonawcę,  jak  np.  koszty  obsługi  księgowej, 

koszty utrzymania wykonawcy (np. koszty biura, energii elektrycznej, etc.), czy zysku.  

W 

przypadku rezerwacji usług hotelowych zdecydowana większość obiektów wymaga 

płatności  z  góry  lub  zaliczkowania,  a  Zamawiający  płaci  w  terminie  14  dni  po  wykonaniu 

usług,  co  stanowi  dla  wykonawcy  dodatkowe  koszty  kredytowania.  Po  stronie  wykonawcy 

jest  też  ryzyko  niewykorzystania  przez  Zamawiającego  zamówionych  usług,  które  również 

winno zostać uwzględnione w cenie oferty.  

Mając na względzie, iż każdy z wykonawców zaproponował dodatkowo upusty od cen 

wyjściowych, logicznym jest, iż nie ma możliwości, aby oferowane usługi zostały wykonane w 

sposób należyty powyżej kosztów ich wytworzenia.  

Z

amawiający  swoim  działaniem  naruszył  również  normę  art.  16  ust.  1  Pzp. 

Obowiązkiem  bowiem  Zamawiającego  jest  prowadzenie  postępowania  z  poszanowaniem 

pryncypialnych  zasad  sformułowanych  w  powyższym  przepisie,  w  szczególności 

zapewnienie  równego  traktowania  wykonawców.  Przedmiotowa  zasada  oznacza,  iż 

wykonawców  znajdujących  się  z  tożsamej  sytuacji  podmiotowej,  zamawiający  winien 

traktować  identycznie,  a  tych  którzy  znajduję  się  w  różnych  sytuacjach  podmiotowych  – 

odmiennie.  Tolerowanie  przez  Z

amawiającego  możliwości  oferowania  określonych  usług 

przy jednoczesnym braku poszanowania przepisów dotyczących podatku od towarów i usług 

stanowi  jaskrawy  przykład  nierównego  traktowania  wykonawców,  którzy  działając  w  tych 

samych  uwarunkowaniach  prawnych  zostali  przez  Z

amawiającego odmiennie potraktowani. 

Działania  Zamawiającego  naruszają  przedmiotową  zasadę,  ponieważ  wykonawca,  który 

złożył  ofertę,  której  treść  odpowiada  stanowi  faktycznemu,  a  także  umożliwiającej 

zrealizowanie  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego  zgodnie  z  jej  treścią  ustaloną  w 

dokum

entach  zamówienia,  nie  może  –  z  uwagi  na  brak  rzetelności  Zamawiającego  w 

procesie badania i oceny ofert 

– ponosić negatywnych konsekwencji powyższego, w postaci 

braku  możliwości  uzyskania  zamówienia.  W  przedmiotowym  postępowaniu  Zamawiający 

jednakowo  potr

aktował  wykonawców,  których  oferty  w  rzeczywiści  były  niezgodne  z 

postanowieniami  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji,  i  tego  którego  oferta  była 

całkowicie  zgodną  z  jej  treścią.  Zatem  powyższe  działania  Zamawiającego  świadczą  o 

nierównym  traktowaniu  wykonawców,  a  także  o  naruszeniu  przez  Zamawiającego  zasady 

uczciwej konkurencji.  

Wykonawca,  Business  Travel  Club  Sp.  z  o.o., 

z  siedzibą  w  Warszawie  zgłosił 

przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. Pismem z dnia 6 

października  2022  r.  wykonawca  przedstawił  swoje  stanowisko.  Wskazał,  że  Odwołujący 

podnosząc  zarzuty  nie  odnosi  się  w  żaden  sposób  do  wysokości  absurdalnych  i 

nierynkowych  poziomów  proponowanych  przez  niego  wysokości  opłat  transakcyjnych 

(kilkadziesiąt  razy  wyższych  niż  pozostałych  wykonawców).  Zamawiający  akceptując  linię 

analizy  Odwołującego  naraziłby  się  na  zarzuty  niegospodarności  środkami  publicznymi. 

Odwołujący, w ramach analizy dot. upustów hotelowych, powołuje się na bliżej nieokreślone 

procedury współpracy z hotelami, naliczania upustów od cen publikowanych/grupowych etc., 

nie popierając tych wywodów żadnymi argumentami — są to jedynie dowolne przemyślenia i 

analizy,  wynikające  być  może  z  posiadanego  doświadczenia  i  możliwości,  ale  nie  mające 

odniesienia do  innych  uczestników  rynku;  przeprowadza m.in.  szeroką  analizę wyliczonego 

w  sobie  znany  sposób  czasu  reakcji,  wynikającego  z  wysokości  oferowanych  wysokości 

opłat  transakcyjnych  —    wskazane  wyliczenia  w  żaden  sposób  nie  odnoszą  się  do 

rzeczywistości,  biorąc  pod  uwagę  informacje  ujęte  w  części  niejawnej  niniejszego 

dokumentu, nie są one również żadnym elementem ocennym ofert. 

Odwołujący nie może mieć wiedzy, co zostało w kalkulacjach uwzględnione, a co nie, 

gdyż nie zna uwarunkowań organizacyjno-finansowych pozostałych wykonawców. Być może 

warunki funkcjonowania Odwołującego nie pozwalają na proponowanie niższych  poziomów 

opłat transakcyjnych na realizowane usługi natomiast trudno przyjąć, że warunki te są jedyne 

i najlepsze na rynku polskim. 

Odwołujący  sam  przyznaje,  że  istnieje  formuła  udzielania  upustów  przez  obiekty 

hotelowe, 

natomiast w dalszej części dokumentu przekonuje, że procedura określona przez 

Zamawiającego  uniemożliwia  jej  zastosowanie  —  być  może  takie  odczucie  i  wiedzę  ma 

jedynie  Odwołujący,  gdyż  wszyscy  pozostali  wykonawcy  przedmiotowe  upusty  zaoferowali. 

Specyfika postępowania na wspomniane usługi wymaga odejścia od klasycznego podejścia 

do 

kwestii kryteriów oceny ofert i wymusza szczególne podejście do konstrukcji ceny oferty 

w  postępowaniu  i  innych  poza  cenowych  kryteriów  oceny  ofert,  którymi  posiłkuje  się 

Zamawiający celem wyboru oferty najkorzystniejszej. 

Dokonana  przez 

Przystępującego  kalkulacja  wyceny  ww.  usługi  obejmuje  wszelkie 

obiektywne  czy

nniki,  w  szczególności  założenia  przyjęte  w  zakresie  ilości  zamówień, 

oszczędności  metody  wykonania  zamówienia,  wybrane  rozwiązania  techniczne  oraz 

wyjątkowo sprzyjające warunki wykonania zamówienia dostępne dla wykonawcy. 

Treść SIWZ nie ogranicza sposobu wyliczenia wysokości opłaty transakcyjnej jedynie 

do  wpływów  i  kosztów  bezpośrednio  związanych  z  wykonaniem  danej  czynności 

rezerwacyjnej,  lecz  oczekuje, 

że  takie koszty  będą  pokryte.  Wykonawca,  natomiast,  winien 

brać pod uwagę wszystkie czynniki wpływające na proponowaną cenę pod warunkiem, że są 

one  zgodne  z  przepisami  prawa. 

Oczywiście  taka  zasada  obowiązywała  przy 

przygotowywaniu 

złożonej przez Przystępującego oferty. 

Przy przygotowywaniu oferty w

ykonawca zobowiązany jest do kompleksowej analizy 

ekonomicznej  planowanego  przedsięwzięcia,  biorąc  jednak  pod  uwagę  nie  tylko  wpływy 

bezpośrednio  wynikające  z  wpłacanych  przez  Zamawiającego  opłat  transakcyjnych,  ale 

również  ze  wszystkich  źródeł  powiązanych  w  sposób  bezpośredni  lub  pośredni  z 

wykonywanymi  zleceniami. 

W  części  zastrzeżonej  -  do  niniejszego  pisma,  jedynie  do 

wiadomości  Zamawiającego  i  Składu  orzekającego  Krajowej  Izby  Odwoławczej,  opisane 

zosta

ły  wpływy  finansowe  Spółki  wynikające  z  planowanej  realizacji  przedmiotowego 

zamówienia, jak również związane z tym koszty, co potwierdza, że kalkulacja oferty została 

dokonana prawidłowo. 

Przystępujący  podkreślił,  że  oferty  ujmujące  wysokość  naliczanych  opłat 

transakcyjnych za wystawianie biletów lotniczych i usługi rezerwacji hotelowych na poziomie 

PLN 

0,01 są szeroko stosowane na polskim rynku przez wszystkich uczestników tegoż rynku 

(nawet podmioty w innych przypadkach podważające ich zasadność bardzo szeroko stosują 

analogiczną procedurę). Przystępujący w ramach zał. nr 1 do niniejszego pisma,  przekazał 

przykładowe  informacje  z  otwarcia  ofert  w  przypadku  niekiedy  bardzo  dużych  kwotowo 

postępowań. 

Przystępujący  oświadczył,  że  w  wyniku  realizacji  przedmiotowego  zamówienia, 

otrzymywać będzie od podmiotów trzecich gwarantowane wynagrodzenie za realizowane na 

rzecz Zamawiającego usługi. Należy przy tym zaznaczyć, że nie zachodzi w tym przypadku 

o 

tzw.  „subsydiowanie  skrośne”  np.  dokonanie  rezerwacji  jest  czynnością  integralnie  i 

bezpośrednio  związaną  z  wystawieniem  biletu  lotniczego  —  jest  więc  czynnością 

b

ezpośrednio  powiązaną  z  realizacją  zamówienia.  Bez  dokonania  rezerwacji  (i 

jednoczesnego  naliczenia 

należnej  Spółce  prowizji)  nie  jest  możliwe  wystawienie  biletu 

lotniczego. 

Naturalnym jest, więc, że składnikami wynagrodzenia związanego z daną usługą 

jest 

zarówno  wynagrodzenie  otrzymywane  od  Zamawiającego,  jak  również  wszelkie  inne 

wynagrodzenia od innych podmiotów za czynności związane z realizacją tejże usługi. 

Takie 

stanowisko 

potwierdzone 

jest 

m.in. 

w 

uzasadnieniu 

do 

wyroku 

KIO/UZP/240/13. U

gruntowane orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej nie potwierdza tezy 

o 

niemożności przedmiotowego subsydiowania kosztów. 

Przystępujący  wyjaśnił,  że  realizował  na  rzecz  Zamawiającego  w  latach  2017-2022 

analogiczne  usługi  na  bazie  praktycznie  analogicznych  warunków  cenowych  (wysokość 

opłaty transakcyjnej PLN 0,01, a wysokości upustów były wyższe) i zamówienia te wykonane 

były w sposób prawidłowy, czego dowodem są wystawiane corocznie Informacje o poziomie 

realizowanych usług (w zał. stosowne dokumenty — zał. nr 2). 

Zamawiający,  przed  podjęciem  decyzji  o wyborze  wykonawcy,  miał świadomość, że 

poziom  realizowanych  usług  jest  odpowiedni  i  nie  był  zmuszony  do  dodatkowych  analiz  w 

tym  względzie,  szczególnie,  że  warunki  cenowe  zamówienia  pozostałyby,  praktycznie,  na 

niezmienionym  poziomie. 

W  latach  ubiegłych,  w  ramach  analogicznych  procedur 

przetargowych  organizowanych  przez  Zamawiającego,  praktycznie  na  analogicznych 

zasadach,  w

ykonawcy  wielokrotnie  prezentowali  oferty,  uwzgledniające  wysokości  opłat 

transakcyjny

ch  na  poziomie  PLN  0,01  przy  jednoczesnym  ujęciu  znacznych  upustów 

cenowych od cen rezerwacji hotelowych 

— w zał. stosowna dokumentacja (zał. nr 3). Jest to, 

więc, procedura powszechna i niepodważalna rynkowo. 

Przystępujący  podkreślił,  że  poziom  cenowy  jego  oferty  jest  wyliczony  rzetelnie  i 

pozwala na realizację całości zamówienia w sposób prawidłowy. 

Zamawiający, pismem z dnia 10 października 2022 r. złożył odpowiedź na odwołanie. 

Wniósł o oddalenie odwołania w całości jako niezasadnego i zasądzenie od Odwołującego 

na rzecz Zamawiającego kosztów postępowania odwoławczego.  

Odnosząc  się  do  zarzutu  naruszenia  art.  226  ust.  1  pkt  7  Pzp,  poprzez  jego 

niezastosowanie w stosunku do ofert wykonawców wskazanych w ust. 2 pkt 1-4 odwołania tj. 

zarzut

u  złożenia oferty w  warunkach  czynu  nieuczciwej  konkurencji,  Zamawiający wskazał, 

iż zarzut ten jest niezasadny. 

Zamawiający  wyjaśnił,  iż  w  ostatnich  latach  zrealizował  już  kilkanaście  podobnych 

postępowań, 

których 

przedmiotem 

było 

świadczenie 

przez 

wykona

wcę 

na 

rzecz

Zamawiającego  usług  rezerwacji  i  sprzedaży  biletów  na  krajowe  i  zagraniczne 

przewozy  lotnicze,  biletów  kolejowych  oraz  rezerwacji  miejsc  hotelowych  w  Polsce  i 

zagranicą.  Zamawiający,  przygotowując  ww.  postępowania  przetargowe,  dokonał 

szczegółowej  analizy  rynku  oraz  stosowanych  powszechnie  przez  innych  zamawiających 

sposobów realizacji podobnych postępowań, w tym m.in. dobrania zakresu kryteriów oceny 

ofert, sposobu rozliczeń oraz analizując jednocześnie te przyjęte rozwiązania  w świetle linii 

orzeczniczej Krajowej 

Izby Odwoławczej. Problematyczna z punktu widzenia Zamawiającego 

przy 

organizacji  podobnych  postępowań  jest  okoliczność,  iż  Zamawiający  w  momencie 

publikacji  post

ępowania  nie  zna  faktycznego  zapotrzebowania  na  bilety  lotnicze.  kolejowe 

czy  hotele. 

Zamawiający  nie  zna  również  tras  przelotów  czy  przejazdów.  często  to  takie 

informacje 

Zamawiający  pozyskuje  dopiero  na  kilka  dni  przed  wylotem.  Okoliczność  ta 

związana  jest  ze  specyfiką  działalności  kulturalnej  Zamawiającego,  polegającej  m.in.  na 

organizowaniu koncertów i innych wydarzeń kulturalnych. Zamawiający, organizując koncert, 

często  negocjuje  warunki  udziału  artystów  (w  tym  artystów  zagranicznych)  do  ostatniej 

chwili,  a  ci  artyści  są  najczęściej  użytkownikami  przelotów,  przejazdów  kolejowych  czy 

noclegów. 

Zastosowane  przez  Zamawiającego  kryteria  oceny  ofert,  jak  i  warunki  realizacji  

zamówienia  publicznego  są  stosowane  bez  istotnych  zmian  przez  Zamawiającego  od  kilku 

lat.  W  postępowaniach  tych  wstępują  zbliżone  sumy  opłat  transakcyjnych,  podobnie  jak  w 

niniejszym  postępowaniu.  Wskazać  również  należy,  iż  w  prowadzonych  postępowaniach 

była  zachowana  konkurencyjność,  o  czym  świadczą  liczne  oferty  złożone  przez 

wykonawców.  Zaoferowane  w  niniejszym  postępowaniu  sumy  opłat  transakcyjnych  przez 

w

ykonawców Business Travel Club Sp. z o.o., WhyNotTravel Sp. z o.o. Sp. K., Furnel Travel 

In

ternational Sp. z o.o., Delta Tour Sp. z o.o. są do siebie zbliżone w porównaniu do oferty 

Odwołującego.  Ponadto,  Zamawiający  dokonał  szczegółowej  analizy  wyjaśnień 

wykonawców  dot.  rażąco  niskiej  ceny,  które  złożone  były  w  poprzednich  postępowaniach 

przeta

rgowych.  Wyjaśnienia  te  były  spójne,  a  Zamawiający  ustalił  na  podstawie  tych 

wyjaśnień,  iż  różnice  sumy  opłat  transakcyjnych  wynikały  m.in.  z  umów  biznesowych 

pomiędzy  wykonawcami  a  przewoźnikami,  hotelami  oraz  wysokością  uzyskiwanych  przez 

wykonawców  prowizji  jako  m.in.  agentów  IATA  —  co  potwierdziły  również  wyjaśnienia, 

dowody i szczegółowe kalkulacje złożone przez Przystępującego Business Travel Club Sp. z 

o.o., złożone w odpowiedzi na niniejsze odwołanie (informacje i dokumenty zastrzeżone jako 

tajemnic

a przedsiębiorstwa).  

Jedynie  oferta  Odwołującego  odbiega  od  wszystkich  ofert  zarówno  w  tym  jak  i  w 

stosunku  do  wszystkich  innych  postępowań,  które  prowadził  Zamawiający.  Zaoferowane 

przez  Odwołującego  warunki  realizacji  przedmiotu  zamówienia  wydają  się  odrealnione, 

biorąc  pod  uwagę  przedmiot  zamówienia  i  warunki  jego  realizacji  oraz  zaoferowane  przez 

Odwołującego ceny. 

Analizując  złożone  odwołanie  oraz  biorąc  pod  uwagę  przy  tym  zaoferowane  przez 

Odwołującego ceny opłat transakcyjnych można dojść do przekonania, iż zaoferowana cena 

za opłatę transakcyjną może zawierać już cenę biletów czy też miejsca hotelowego, jednak 

taka interpretacja postanowień SWZ dokonana przez Odwołującego na etapie przygotowania 

oferty,  świadczyłaby,  iż  Odwołujący  nie  zrozumiał  przedmiotu  zamówienia  oraz  warunków 

realizacji przedmiotu umowy a jego oferta może być niezgodna z postanowieniami SWZ. 

Wskazać  przy  tym  należy  na  jednoznaczne  postanowienia  dot.  rozliczeń  realizacji 

przedmiotu umowy, opisane w Projektowanych postanowieniach umowy, 

tj. 7 Załącznika nr 4 

do SWZ - 

„Istotne Postanowienia Umowy (IPU)  

„2.  Wykonawcy  przysługuje  wyłącznie  wynagrodzenie  za  faktycznie  zlecone  i  wykonane 

przez Wykonawcę usługi w ramach realizacji Przedmiotu umowy, przy uwzględnieniu upustu 

oraz  opłat  transakcyjnych  wskazanych  ofercie  Wykonawcy  i  niniejszej  umowie. 

Wynagrodzenie  wskazane  w  ust.  1  jest  wynagrodzeniem  maksymalnym.  Zamawiający  nie 

gwarantuje 

zlecenia  Przedmiotu  zamówienia  do  wysokości  wynagrodzenia  maksymalnego. 

Zamawiający  przewiduje  zlecenie  Wykonawcy  realizacji  Przedmiotu  umowy  na  kwotę  nie 

mniejszą  niż  100  000,  00  zł.  3.  Całkowitym  wynagrodzeniem  Wykonawcy  za  rezerwację  i 

sprzedaż jednego biletu lotniczego: 

1.1. krajowego 

— jest opłata transakcyjna w stałej wysokości zł brutto,  

1.2. zagranicznego 

— jest opłata transakcyjna w stałej wysokości zł brutto, która obejmuje: 

koszt  rezerwacji  i  %wystawienia  biletu  (

nie  wlicza  się  ceny  nabycia  biletu  wynikającego  z 

taryfy przewoźnika), dostarczenia rezerwacji/biletu Zamawiającemu w postaci elektronicznej, 

przypominania  o  zbliżających  się  terminach  wykupu  biletów,  oferowania  wariantów 

połączenia. 

4.  Całkowitym  wynagrodzeniem  Wykonawcy  za  rezerwację  i  sprzedaż  jednego  biletu 

kolejowego: 

  3.1.krajowego 

— jest oplata transakcyjna w stałej wysokości zł brutto, 

3.2. zagranicznego - 

jest oplata transakcyjna w stałej wysokości zł brutto, która obejmuje: 

koszt rezerwacji i wystawienia biletu (ni

e wlicza się ceny nabycia biletu wynikającego z taryfy 

przewoźnika),  dostarczenia  rezerwacji/biletu  Zamawiającemu  w  postaci  elektronicznej, 

przypominania  o  zbliżających  się  terminach  wykupu  biletów,  oferowania  wariantów 

połączenia. 

9.  Całkowitym  wynagrodzeniem  Wykonawcy  za  rezerwację  i  sprzedaż  jednego  miejsca 

hotelowego  na  terenie  Polski 

jest  opłata  transakcyjna  w  stałej  wysokości  zł  brutto,  za 

rezerwację i sprzedaż jednego miejsca hotelowego za granicą Polski jest opłata transakcyjna 

w  stałej  wysokości  zł  brutto,  które  obejmują:  koszt  rezerwacji  i  wystawienia  potwierdzenia 

rezerwacji  (nie  wlicza 

się  ceny  miejsca  hotelarskiego/noclegowego  wynikającej  z  cennika 

obiektu  hotelarskiego)

.  dostarczenie  potwierdzenia  rezerwacji  Zamawiającemu  w  postaci 

elektronicznej, oferowania wariantów obiektów hotelowych i pokojów.” 

Zakładając  jednak,  iż  Odwołujący  prawidłowo  zrozumiał  postanowienia  SWZ,  to 

wybierając  ofertę  Odwołującego,  doszłoby  do  absurdalnej  sytuacji;  iż  cena  opłaty 

transakcyjnej  jest  wyższa  albo  przynajmniej  równa  cenie  biletu  czy  też  cenie  miejsca 

hotelowego.  Pomijając  wyjaśnienia  innych  wykonawców,  o  których  mowa  poniżej,  kierując 

się  jedynie  logiką  i  doświadczeniem  życiowym  trudno  sobie  wyobrazić  aby  koszt  usługi 

znalezienia biletu i pomocy w jego zakupie był porównywalny albo wyższy do ceny samego 

biletu, zwłaszcza, że w obecnych czasach powszechnej elektronizacji i automatyzacji — taka 

usługa  nawet  dla  osoby  prywatnej  posiadającej  jedynie  urządzenie  elektroniczne  typu 

smartphone czy komputer i dostęp do Internetu trwa kilka lub kilkanaście minut. Biorąc pod 

uwagę  powyższe,  zlecenie  Odwołującemu  przedmiotu  zamówienia  na  warunkach 

zaoferowanych  przez  Odwołującego  mogłaby  prowadzić  do  zarzutu  niegospodarności  po 

stronie Zamawiającego, a tym samym naruszeniu przez Zamawiającego dyscypliny finansów 

publicznych. 

Zamawiający  wskazał,  że  w  analogicznym  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  z  2020  r. 

na  świadczenie  usług  rezerwacji  i  sprzedaży  biletów  na  krajowe  i 

zagraniczne  przewozy  lotnicze  oraz  rezerwacji  miejsc  hotelowych  na  potrzeby  III 

Międzynarodowego  Festiwalu  Muzyki  Europy  Środkowo  Wschodniej  (znak  sprawy: 

DZP.261.30.2020)  wzywał  już  wykonawców  do  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskich  cen  i 

wy

jaśnił  te  wątpliwości.  Zamawiający  przedłożył  dowód  nr  1:  wezwania  dot.  wyjaśnień  dot. 

rażąco  niskiej  ceny  skierowane  w  postępowaniu  świadczenie  usług  rezerwacji  i  sprzedaży 

biletów  na  krajowe  i  zagraniczne  przewozy  lotnicze  oraz  rezerwacji  miejsc  hotelowych  na 

potrzeby  III  Międzynarodowego  Festiwalu  Muzyki  Europy  Środkowo  Wschodniej  (znak 

sprawy: DZP.261.30.2020). 

Wykonawcy na wezwanie Zamawiającego złożyli wyjaśnienia w zakresie podejrzenia 

przez  Zamawiającego  rażąco  niskiej  ceny  (3  wykonawców  zaoferowało opłaty transakcyjne 

w wysokości 0,06 zł). Wszystkie wyjaśnienia były ze sobą spójne i wskazywały podobnie jak 

wyjaśnienia Przystępującego - Business Travel Club Sp. z o.o. m.in. - na zyski uzyskiwane 

przez  tych  w

ykonawców jako prowizje np. od przewoźników czy też z tytułu bycia agentem 

Y

ATA czy też innych organizacji. 

W  związku  ze  spójnymi  wyjaśnieniami  dot.  rażąco  niskiej  ceny  wszystkich 

w

ykonawców  w  postępowaniu  nr  DZP.261.30.2020,  Zamawiający  w  związku  z  brakiem 

dalszych  wątpliwości  w  tym  zakresie,  dokonał  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  wybierając 

ofertę wykonawcy Business Travel Club Sp. z o.o. jako najkorzystniejszą. 

Zamawiający  ponadto  wyjaśnił,  iż  wykonawca  Business  Travel  Club  Sp.  z  o.o. 

zrealizował  dla  Zamawiającego  bardzo  dużą  liczbę  usług  w  ramach  różnych  umów 

przetargowych na przestrzeni ostatnich lat, które były realizowane na tożsamych lub bardzo 

podobnych  zasadach  i  cenach, 

jak  w  niniejszym  postępowaniu.  Wszystkie  zamówienia 

zrealizowane przez w

ykonawcę Business Travel Club Sp. z o.o. były wykonane należycie, co 

potwierdzają  załączone  przez  Przystępującego  do  odpowiedzi  na  odwołanie  referencje 

Zamawiającego.  Powyższe  potwierdza,  iż  zaoferowana  przez  wykonawcę  cena  nie  jest 

rażąco  niska,  a  przede  wszystkim  możliwa  do  realizacji  na  zaoferowanych  warunkach. 

Dodatkowo  wskazać  należy,  iż  w  postępowaniach  przetargowych  prowadzonych  przez 

Zamawiającego  wygrywali  również  inni  wykonawcy  niż  Business  Travel  Club  Sp.  z  o.o.  i 

realizowali oni zamówienie na podobnych warunkach cenowych do zaoferowanych obecnie i 

Zamawiający nie miał uwag co do tych realizacji. 

Biorąc  pod  uwagę  powyższe  wyjaśnienia  i  dowody,  a  zwłaszcza  przeprowadzone 

przez  Zamawiającego  postępowanie  wyjaśniające  dot.  podejrzenia  rażąco  niskiej  ceny  w 

zaoferowanych  ofertach 

w  analogicznym  postępowaniu  z  2020  r.  oraz  zrealizowanie  już 

licznych podobnych usług m.in. przez wybranego wykonawcę, zgodnie z art. 224 ust. 1 oraz 

art.  224  ust.  2  pkt  1  Pzp, 

Zamawiający  nie  był  zobligowany  do  wzywania  wykonawców  do 

wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny,  ponieważ  zaoferowane  ceny  nie  wydawały  się 

rażąco  niskie  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  oraz  nie  budziły  wątpliwości 

Zamawiającego,  jak  również  rozbieżność  o  której  mowa  w  art.  224  ust.  2  pkt  1  wynika  z 

okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia, ponieważ zostały już wyjaśnione 

przez Zamawiającego w poprzednich, analogicznych postępowaniach przetargowych. 

Powyższe dowodzi, iż zarzut Odwołującego, zarówno w zakresie zarzutu nr 2 i 3 jest 

bezzasadny i 

zasługuje na oddalenie. 

Biorąc  pod uwagę natomiast  powyższą analizę formalnoprawną  oraz przedstawione 

dowody  wskazać  należy,  iż  zarzut  nr  1  postawiony  przez  Odwołującego  dot.  rzekomego 

złożenia przez wykonawców oferty w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, to wskazać 

należy,  iż  zarzut  ten  również  jest  chybiony.  Powyższemu  dowodzi  liczba  złożonych  ofert 

zarówno  w  przedmiotowym  postępowaniu  (5  ofert),  poprzednim  postępowaniu  z  2020  r.  (6 

ofert) 

oraz  spójne  wyjaśnienia  złożone  przez  wykonawców  dot.  podejrzenia  rażąco  niskiej 

ceny, 

jak  również  dotychczasowa  wiedza  Zamawiającego  w  zakresie  zrealizowanych  u 

Zamawiającego  usług  przez  różnych  wykonawców  po  podobnych  cenach.  Z  ww.  analizy 

wynika  natomi

ast,  iż  to  oferta  Odwołującego  jest  odrealniona  od  obowiązujących  stawek 

rynkowych. Dowodem powyższego jest również powszechnie stosowany mechanizm wyboru 

najkorzystniejszej  oferty  stosowanej  na  r

ynku  przez  innych  zamawiających,  tj.  analogiczne 

kryteria  oc

eny  ofert  oraz  akceptowalne  stawki  opłat  transakcyjnym  podobne  do  tych 

zastosowanych  i  zaoferowanych  w  niniejszym  postępowaniu,  jak  również  utrwalona  linia 

orzecznicza  KIO  w  tym  zakresie. 

Zamawiający  przychylił  się  w  tym  miejscu  do  licznych 

dowodów złożonych na tą okoliczność przez Przystępującego. 

Ponadto, 

Odwołujący  w  żaden  sposób  nie  udowodnił  złożenia  ofert  w  warunkach 

czynu  nieuczciwej  konkurencji  oraz  nie  wykazał  rażąco  niskiej  ceny  w  złożonych  ofertach, 

p

rzy  czym  wskazać  należy,  iż  ciężar  udowodnienia  tych  okoliczności  spoczywał  na 

Odwołującym. 

Odnosząc się natomiast do ostatniego zarzutu tj. rzekomego nierównego traktowania 

wykonawców,  to  wskazać  należy,  iż  zarzut  ten  również  nie  zasługuje  na  uwzględnienie. 

Wykonawca  nie  sprecyzował  na  czym  konkretnie  polegało  działanie  lub  zaniechanie 

Zamawiającego  skutkujące  nierównym  traktowaniem  wykonawców  ani  nie  przedstawił 

żadnych  dowodów  na  tą  okoliczność.  Zamawiający  wskazał,  iż  wszyscy  wykonawcy  byli 

przez  Zamawi

ającego  równo  traktowani,  zarówno  w  tym  jak  i  w  innych  postępowaniach 

przetargowych prowadzonych przez Zamawiającego. 

Zamawiający załączył do odpowiedzi na odwołanie: 

Dowód nr 1: wezwania dot. wyjaśnień dot. rażąco niskiej ceny skierowane w postępowaniu 

świadczenie usług rezerwacji i sprzedaży biletów na krajowe i zagraniczne przewozy lotnicze 

oraz  rezerwacji  miejsc  hotelowych  na  potrzeby  III  Międzynarodowego  Festiwalu  Muzyki 

Europy Środkowo Wschodniej (znak sprawy: DZP.261.30.2020), 

Dowód nr 2: 

wyjaśnienia Up Hotel Sp. z o. o. ul. Solna 4, 58-500t Jelenia Góra, 

wyjaśnienia  Business  Travel  Club  Sp.  z  o.o.  ul.  M  Kopernika  30/213,  00-336 

Warszawa (Tajemnica 

Przedsiębiorstwa). 

wyjaśnienia  Furnel  Travel  International  Spółka  z  o.  o.  ul.  Kopernika  3.  00-367 

Warszawa, 

wyjaśnienia  WhyNotTravel  Sp.  z  O.o.  sp.  k.  /  Przedsiębiorstwo  Wielobranżowe 

BOKKA 

(Tajemnica 

Przedsiębiorstwa), 

wyjaśnienia LOT (Tajemnica Przedsiębiorstwa). 

Dowód nr 3: 

Wybór  najkorzystniejszej  oferty  wraz  z  rankingiem  wszystkich  złożonych  ofert  w 

postępowaniu nr DZP.261.30.2020. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza,  uwzględniając  dokumentację  postępowania,  dokumenty 

zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone przez strony i uczestnika postępowania 

odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje: 

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. 

Izba  stwierdziła,  że  Odwołujący  wykazał  posiadanie  legitymacji  uprawniającej  do 

wniesienia 

odwołania, stosownie do dyspozycji art. 505 ust. 1 Pzp.  

Izba uznała, że wykonawca Business Travel Club Sp. z o.o. skutecznie przystąpił do 

postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego, wypełniając przesłanki określone w 

art. 525 ust. 1-3 Pzp. 

Przedmiotem  zamówienia  jest:  świadczenie  usług  rezerwacji  i  sprzedaży  biletów  na 

krajowe  i  zagraniczne  przewozy  lotnicze,  biletów  kolejowych  oraz  rezerwacji  miejsc 

hotelowych  w  Polsce  i  zagranicą  na  potrzeby  IV  Międzynarodowego  Festiwalu  Muzyki 

Europy  Środkowo-Wschodniej  Eufonie  i  innych  wydarzeń  realizowanych  przez  NCK. 

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia został przedstawiony w Załączniku nr 1 do SWZ – 

Opis Przedmiotu Zamówienia. 

Zamówienia realizowane będą przez wykonawcę sukcesywnie wg. zapotrzebowania 

Zamawiającego do wyczerpania kwoty przeznaczonej na realizację zamówienia wskazaną w 

SWZ (450 

000 zł) lub do upływu terminu realizacji umowy, tj. 10.12.2022 r. – w zależności, 

które  z  tych  zdarzeń  nastąpi  jako  pierwsze.  W  związku  z  obiektywną  okolicznością,  iż 

zamówienie ma sukcesywny charakter realizacji, a sposób i poszczególne terminy realizacji 

przedmiotu  zamówienia  zostały  wskazane  w  OPZ,  Zamawiający  wskazał  konkretną  datę 

zakończenia obowiązywania umowy. 

W postępowaniu zostało złożonych 5 ofert. Oprócz oferty Odwołującego, ofertę złożyli 

wykonawcy: Business Travel Club Sp. z o.o., WhyNotTravel Sp. z o.o. Sp. K., Furnel Travel 

International  Sp.  z  o.o.,  Delta  Tour  Sp.  z  o.o. 

Wszyscy  wykonawcy  oprócz  Odwołującego 

zaoferowali  ceny 

transakcyjne  na  poszczególne  usługi  na  bardzo  zbliżonym  poziomie  oraz 

zaoferowali 

także upusty od ceny

wyjściowej jednego miejsca hotelowego na terenie Polski, 

jaki w

ykonawca udzieli Zamawiającemu przy jego sprzedaży, które były przedmiotem oceny 

w  ramach 

kryteriów  oceny  ofert.  Oferta  złożona  przez  Odwołującego  znacznie  odbiega 

cenowo  od  pozostałych  ofert.  Odwołujący  nie  zaoferował  żadnego  upustu  od  ceny

wyjściowej jednego miejsca hotelowego na terenie Polski. 

W  okolicznościach  przedmiotowej  sprawy  Izba  stwierdziła  niezasadność  zarzutu 

naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp, poprzez zaniechanie 

przez Zamawiającego odrzucenia 

czterech  ww. 

ofert,  których złożenie stanowi czyn nieuczciwej  konkurencji,  określony  w  art. 

15 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. z zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. 

U. z 2022 r. poz. 1233, z późn. zm.).  

Izba  zważyła,  że  zgodnie  z  art.  226  ust.  1  pkt  7  Pzp,  Zamawiający  odrzuca  ofertę, 

jeżeli  została  złożona  w  warunkach  czynu  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu  ustawy  z 

dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 

Zgodnie  natomiast  z  art.  15  ust.  1  pkt  1  uznk,  czynem  nieuczciwej  konkurencji  jest 

utrudnianie  innym  przedsiębiorcom  dostępu  do  rynku,  w  szczególności  przez  sprzedaż 

towarów  lub  usług  poniżej  kosztów  ich  wytworzenia  lub  świadczenia  albo  ich  odprzedaż 

poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców. 

Odwołujący  podnosił  w  ramach tego  zarzutu,  że  wszyscy  wykonawcy,  którzy  złożyli 

oferty  w  niniejszym  postępowaniu,  oprócz  Odwołującego,  zaoferowali  świadczenie  usług 

poniżej kosztów ich pozyskania, co ma na celu utrudnianie Odwołującemu dostępu do rynku. 

Odwołujący  nie  przedstawił  jednak  żadnych  dowodów  na  okoliczność  wysokości  kosztów 

realizacji  usług  objętych  przedmiotem  zamówienia  ponoszonych  przez  poszczególnych 

wykonawców.  Odwołujący  w  sposób  subiektywny  i  gołosłowny  twierdził,  że  „przy 

zastosowanej  przez  Zamawiającego  metodologii  realizacji  zamówienia,  w  szczególności 

sposobu  rozliczania  się  z  wykonawcą,  zastosowanie  jakiegokolwiek  upustu  będzie 

działaniem  noszącym  znamiona  czynu  nieuczciwej  konkurencji,  ponieważ  wykonawcy 

wskazani  w  petitum  odwołania  będą  oferować  Zamawiającemu  usługi  noclegowe  poniżej 

kosztów  ich  pozyskania.”    Odwołujący  nie  przedstawił  żadnego  dowodu,  w  tym  choćby  na 

uprawdopodobnienie swoich twierdzeń.  

Odwołujący  nie  wykazał,  że  złożenie  oferty  przez  każdego  z  czterech  wykonawców 

wskazanych w petitum odwołania wypełnia przesłanki określone w art. 15 ust. 1 pkt 1 uznk, 

tj., że złożenie ofert przez wskazanych wykonawców ma na celu utrudnienie Odwołującemu 

dostępu do rynku poprzez sprzedaż usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia 

albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców. Żadna 

z 

powyższych przesłanek nie została w toku postepowania odwoławczego wykazana. 

Reasumując,  Izba  uznała,  że  Odwołujący  nie  udowodnił,  że  złożenie  ofert  przez 

czterech  wykonawców  w  przedmiotowym  postępowaniu  nastąpiło  w  warunkach  czynu 

nieuczciwej konkurencji, 

przy czym ciężar dowodu tych okoliczności, zgodnie z art. 534 ust. 

1 Pzp  

spoczywał na Odwołującym, który wywodził z powyższych twierdzeń skutki prawne. 

Za  niezasadny  Izba  uznała  zarzut  naruszenia  w  postępowaniu  art.  226  ust.  1  pkt  8 

Pzp

, poprzez jego niezastosowanie w stosunku do ofert wykonawców wskazanych w ust. 2 

pkt 1-4 

odwołania.  

Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, z

amawiający odrzuca ofertę, która zawiera rażąco 

niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

Rażąco  niska  cena  została  zdefiniowana  w  orzecznictwie  KIO  i  sądów  okręgowych. 

O 

cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł 

rynkowych  wyko

nanie  umowy  przez  wykonawcę  byłoby  dla  niego  nieopłacalne.  Rażąco 

niska  cena  jest  to  cena  niewiarygodna,  oderwana  całkowicie  od  realiów  rynkowych. 

Przykładem  może  być  oferowanie  towarów  poniżej  kosztów  zakupu  lub  wytworzenia  albo 

oferowanie  usług  za  symboliczna  kwotę,  przez  cenę  rażąco  niską  należy  rozumieć  cenę 

znacząco odbiegającą od cen rynkowych, wskazującą na fakt realizacji zamówienia poniżej 

kosztów ponoszonych przez wykonawcę. 

Ewentualne odrzucenie oferty wykonawcy z uwagi na wystąpienie rażąco niskiej ceny 

lub  kosztu 

musi  zostać  poprzedzone  przeprowadzeniem  postępowania  wyjaśniającego 

opisanego  w  art.  224 

Pzp.  Przepis  ten  określa  warunki  przeprowadzenia  postępowania 

wyjaśniającego (polegającego na wezwaniu wykonawcy o wyjaśnienia, w tym przedstawienie 

dowodów w przedmiocie ceny rażąco niskiej) w okolicznościach, gdy zamawiający oceni, że 

cena  lub  koszt  oferty  wydają  się  rażąco  niskie.  Ponadto,  przepis  wprowadza  m.in.: 

obligatoryjny wymóg wezwania do wyjaśnień w okolicznościach określonych w art. 224 ust. 2 

Pzp  oraz  otwarty  katalog  okoliczności,  których  mogą  dotyczyć  wyjaśnienia.  Nie  jest  zatem 

dopuszczalne odrzucenie oferty na podstawie 

art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, jeśli zamawiający nie 

przeprowadzi

ł postępowania wyjaśniającego na podstawie art. 224 Pzp.  

W  przedmiotowym  postępowaniu  wykonawcy,  których  ofert  Odwołujący  żąda 

odrzucenia, 

nie  byli  wzywani  do  złożenia  wyjaśnień  w  trybie  art.  224  ust.  1  Pzp,  zatem, 

zarzut  zaniechania  odrzucenia  tych  ofert, 

jako  zawierających  rażąco  niską  cenę  został 

postawiony 

w  niniejszym  odwołaniu  przedwcześnie  i  nie  zasługuje  na  uwzględnienie. 

Podkreślić  należy,  że  w  świetle  ugruntowanego  orzecznictwa    w  powyższym  zakresie, 

Zamawiający  nie  może  odrzucić  oferty  bez  wcześniejszego  wysłuchania  wykonawców,  tj. 

bez 

umożliwienia  poszczególnym  wykonawcom  złożenia  wyjaśnień  dotyczących 

zaoferowanej ceny.   

Zarzut naruszenia  art. 224 ust. 1  Pzp, poprzez jego niezastosowanie w stosunku do 

ofert wymienionych w ust. 3 pkt 1-4 

odwołania, Izba uznała za niezasadny.  

Zgodnie  z  art.  224  ust.  1  Pzp,  j

eżeli  zaoferowana  cena  lub  koszt,  lub  ich  istotne 

części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą 

wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z 

wymaganiami  określonymi  w  dokumentach  zamówienia  lub  wynikającymi  z  odrębnych 

przepisów,  zamawiający  żąda  od  wykonawcy  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów  w 

zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.

W  orzecznictwie  pod

kreśla  się,  że  rażąco  niska  cena  to  cena  niewiarygodna, 

nierealna,  odbiegająca  od  cen  rynkowych.  W  świetle  art.  224  ust.  1  Pzp,  wezwanie  do 

złożenia  wyjaśnień  może  dotyczyć  również  istotnych  części  składowych  ceny  lub  kosztu. 

Ustawodawca  użył  sformułowania  „zamawiający  żąda”,  co  oznacza,  że  na  zamawiającym 

spoczywa obowiązek wezwania do złożenia wyjaśnień w omawianym zakresie, jeśli wystąpią 

określone  w  tym  przepisie  przesłanki.  Do  wszczęcia  postępowania  wyjaśniającego 

konieczne  jest  podejrzenie  ze  str

ony  zamawiającego  rażącego  zaniżenia  ceny  oferty  lub 

kosztu,  jak 

też  obawa  o  brak  możliwości  wykonania  zamówienia,  zgodnie  z  warunkami 

określonymi w SWZ. W wezwaniu do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny lub kosztu lub ich 

istotnych  części składowych  zamawiający musi  określić  swoje  wątpliwości,  aby  wykonawca 

wiedział,  co  należy  wyjaśnić  i  z  jakiego  powodu  zamawiający  powziął  wątpliwości.  Po 

otrzymaniu wyjaśnień, zamawiający musi dokonać ich rzetelnej oceny. 

W  przedmiotowym  postępowaniu  Izba  ustaliła  na  podstawie  wyjaśnień  złożonych 

przez  Zamawiającego,  popartych  stosowną  dokumentacją,  że  Zamawiający  zrealizował 

kilkanaście  podobnych  postępowań  w  ostatnim  czasie  na  usługi  rezerwacji  i  sprzedaży 

biletów  na  krajowe  i  zagraniczne  przewozy  lotnicze,  biletów  kolejowych  oraz  rezerwacji 

miejsc  hotelowych  w  Polsce  i  zagranicą.  Zamawiający  wyjaśnił  także,  że  dokonał  w 

powyższym  zakresie  szczegółowej  analizy  rynku  oraz  stosowanych  powszechnie  przez 

innych zamawiających sposobów realizacji podobnych postępowań, w tym m.in. pod kątem 

dobrania  kryteriów  oceny  ofert.  Zamawiający  wskazał,  że  w  dotychczasowych 

postępowaniach  w  złożonych  ofertach  wystąpiły  zbliżone  sumy  opłat  transakcyjnych,  jak  w 

niniejszym  postępowaniu.  Zaoferowane  w  niniejszym  postępowaniu  sumy  opłat 

transakcyjnych przez w

ykonawców Business Travel Club Sp. z o.o., WhyNotTravel Sp. z o.o. 

Sp.  K.,  Furnel  Travel  International  Sp.  z  o.o.,  Del

ta  Tour  Sp.  z  o.o.  są  także  do  siebie 

zbliżone,  a  wyłącznie  oferta  Odwołującego  istotnie  przewyższa  wysokością  sumy  opłat 

transakcyjnych 

z pozostałych ofert. 

Izba  ustaliła,  że  w  poprzednio  prowadzonym  postępowaniu  Zamawiający  wzywał 

wykonawców do złożenia wyjaśnień w zakresie podejrzenia rażąco niskiej ceny. Wyjaśnienia 

złożone  przez  wykonawców  były  konkretne,  rzeczowe  i  spójne.  Na  ich  podstawie 

Z

amawiający  ustalił,  że  różnice  sumy  opłat  transakcyjnych  wynikały  m.in.  z  umów 

biznesowych  pomiędzy  wykonawcami  a  przewoźnikami,  hotelami  oraz  wysokością 

uzyskiwanych  przez  wykonawców  prowizji  jako  m.in.  agentów  IATA.  Powyższe  zasady  i 

metodologia  kalkulacji 

opłat  transakcyjnych  opisane  w  wyjaśnieniach  wykonawców 

potwierdziły  również  wyjaśnienia,  dowody  i  szczegółowe  kalkulacje  złożone  przez 

Przystępującego przy piśmie procesowym z dnia 7 października 2022 r., zastrzeżone przez 

wykonawcę, jako tajemnica przedsiębiorstwa.  

Z  przedłożonych  przez  Zamawiającego  wyjaśnień,  złożonych  przez  wykonawców  w 

analogicznym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w 2020 r. na świadczenie 

usług  rezerwacji  i  sprzedaży  biletów  na  krajowe  i  zagraniczne  przewozy  lotnicze  oraz 

rezerwacji 

miejsc  hotelowych  na  potrzeby  III  Międzynarodowego  Festiwalu  Muzyki  Europy 

Środkowo  Wschodniej  (znak  sprawy:  DZP.261.30.2020)  wynika,  że  trzej  wykonawcy  w 

podobny sposób kalkulują ceny tych opłat, w tym uwzględniają m.in. prowizje uzyskiwane od 

przewoźników, czy też z tytułu bycia agentem IATA lub innych organizacji. 

Izba  podzieliła  pogląd,  że  na  podstawie  tych  wyjaśnień  i  doświadczenia  z 

prowadzonych dotychczas post

ępowań Zamawiający szczegółowo poznał sposób kalkulacji i 

finansowania usług objętych przedmiotem zamówienia, który jest charakterystyczny dla tego 

rynku. Poznanie specyfiki i sposobu działania firm i finansowania ich działalności umożliwia 

Zamawiającemu  dokonanie  prawidłowej  oceny  złożonych  ofert  w  kontekście  wysokości 

oferowanej  ceny  oraz  oferowanych  upustów.  Zamawiający  posiadając  tę  wiedzę  nie  był 

zobligowany  do  wzywania  w

ykonawców  do  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny, 

ponieważ nie miał on żadnych wątpliwości co do tego, że ceny złożonych ofert nie są rażąco 

niskie 

w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia,  a  pozostają  realne,  na  poziomie 

występującym  na  rynku  tych  usług.  W  ocenie  Izby,  nie  budzi  wątpliwości  fakt,  że 

zaoferowane stawki za

kwestionowane przez Odwołującego występują powszechnie na rynku 

i sam fakt, że wyrażone są niską kwotą nie świadczy o tym, że zostały one w sposób rażący 

zaniżone.  

Jak  słusznie  zauważył  Przystępujący,  treść  SIWZ  nie  ogranicza sposobu  wyliczenia 

wysokości  opłaty  transakcyjnej  jedynie  do  wpływów  i  kosztów  bezpośrednio  związanych  z 

wykonaniem danej czynności rezerwacyjnej, lecz oczekuje, że takie koszty będą pokryte, a 

wykonawca 

kalkulując  ofertę  winien  brać  pod  uwagę  wszystkie  czynniki  wpływające  na 

proponowaną  cenę  pod  warunkiem,  że  są  one  zgodne  z  przepisami  prawa.  Jak  wynika  ze 

zgromadzonych  dowodów,  wykonawcy  finansują  w  części  koszty  świadczonych  usług  z 

otrzymywanego 

od podmiotów trzecich gwarantowanego wynagrodzenia za realizowane na 

rzecz Zamawiającego usługi, które jest ściśle powiązane ze świadczeniem przez wykonawcę 

usługi – realizacją zamówienia.   

Reasumując,  Izba  stwierdziła,  że  nie  wystąpiły  okoliczności,  które  uzasadniałyby 

wątpliwości  Zamawiającego  co  do  rażącego  zaniżenia  ww.  ofert,  w  szczególności 

zaoferowania  usług  poniżej  kosztów  ich  świadczenia  lub  nabycia.  Nie  powstał  zatem 

obowiązek  wezwania  przez  Zamawiającego  ww.  wykonawców  do  złożenia  wyjaśnień  na 

podstawie art. 224 ust. 1 Pzp. 

W  świetle  zebranego  materiału  dowodowego  nie  potwierdził  się  także  zarzut 

naruszenia  art.  16  pkt  1  Pzp, 

poprzez prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia 

publicznego  w  sposób  uchybiający  zasadom  równego  traktowania  wykonawców. 

Zamawiający oświadczył iż wszyscy wykonawcy byli przez niego równo traktowani, zarówno 

w tym jak i w innych prowadzonych post

ępowaniach. Odwołujący nie sprecyzował, na czym 

konkretnie  polegało  działanie  lub  zaniechanie  Zamawiającego  skutkujące  nierównym 

traktowaniem  w

ykonawców, a ponadto nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie 

tego zarzutu.  

Uwzględniając  powyższy  stan  rzeczy  ustalony  w  toku  postępowania,  Izba  orzekła,  jak  w 

sentencji, na podstawie art. 553 Pzp. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 557 i art. 575 ustawy 

z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze 

zm.)  oraz  §  5  pkt  1  i  2  oraz  §  8  ust.  2  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  

30  grudnia  2020  r. 

w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz 

rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2020 r. 

Przewodniczący: 

…………………………