Sygn. akt: KIO 2709/22
WYROK
z dnia 2 listopada 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Marek Bienias
Protokolant:
Oskar Oksiński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu
28 października 2022 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 14 października 2022 r. przez
wykonawcę FBSerwis S.A. z siedzibą w Warszawie w postępowaniu prowadzonym przez
Gmin
ę Miasta Gdańsk – Gdański Zarząd Dróg i Zieleni z siedzibą w Gdańsku,
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu:
a) u
nieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
b)
unieważnienie odrzucenia oferty wykonawcy FBSerwis S.A z siedzibą w
Warszawie,
c) p
owtórzenie czynności badania i oceny ofert.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i:
Zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania.
Zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18 600 zł 00 gr
(słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą wpis
od odwołania oraz koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
11 września 2019 r. − Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129) na niniejszy wyrok − w terminie 14 dni
od dnia
jego doręczenia − przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………
Sygn. akt: KIO 2709/22
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Miasta Gdańsk – Gdański Zarząd Dróg i Zieleni z siedzibą w Gdańsku
– prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na „Całoroczne utrzymanie
zieleni miejskiej na terenie pasa nadmorskiego w Gdańsku”, numer referencyjny:
27/B/IE/2022 w trybie p
rzetargu nieograniczonego. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 24 maja 2022 r. nr 2020/S
W dniu
14 października 2022 r. wykonawca FBSerwis S.A. z siedzibą w Warszawie wniósł
odwołanie zarzucając Zamawiającemu
naruszenie poniższych przepisów:
1. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy PZP
poprzez odrzucenie oferty Odwołującego jako
złożonej przez Odwołującego, który rzekomo nie spełnia warunku udziału w Postępowaniu w
zakresie wymaganego doświadczenia, tj. z uwagi na fakt, że wykazana przez Wykonawca
usługa pn. „Całoroczne kompleksowe utrzymanie dróg krajowych administrowanych przez
Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gdańsku wraz ze wszystkimi
elementami
– Rejon w Gdańsku” rzekomo nie obejmowała wymaganego przez
Zamawiającego utrzymania terenów zieleni publicznej z uwagi na to, że:
a. utrzymywane przez Wykonawcę tereny zieleni nie spełniały definicji przewidzianej w art. 5
pkt 21 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r. poz. 916, ze
zm.; dalej: „ustawa OP”), a nadto
b. nie spełniały definicji „obszaru przestrzeni publicznej” przewidzianej w art. 2 pkt 6
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z
2022 r. poz. 503, ze zm.; dalej: „ustawa PiZP”),
c. nie zostały wskazane wprost i jednoznacznie w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego jako tereny zieleni,
w sytuacji, gdy przedmiotowa usługa wykonana przez Wykonawcę na rzecz GDDKiA spełnia
opisany warunek udziału w Postępowaniu, który został przez Zamawiającego opisany:
a. bez odesłania do którejkolwiek z przywołanych ustaw czy definicji ustawowych
b. bez wskazania na konieczność utrzymania takich terenów zieleni, które zostały
ustalone „wprost i jednoznacznie” w miejscowym planie zagospodarowania, a jednocześnie
c. przy zastosowaniu własnej definicji pojęcia terenów zieleni publicznej („terenów
zieleni publicznej (okres ciągły 12 miesięcy) tj: parki, zieleńce, tereny zieleni przy placówkach
użyteczności publicznej, przy placówkach oświatowych, tereny mieszkaniowe (osiedla
spółdzielcze, wspólnotowe i komunalne) oraz zieleń w pasach dróg publicznych w obrębie
granic administracyjnych miast”), które jest odmienna od definicji zapisanych w ww. ustawach,
a której wymagania wykazana przez Wykonawcę usługa spełnia,
co oznacza, że Zamawiający nie ocenił spełnienia przez Odwołującego warunku udziału w
postępowaniu zgodnie z zawartym w SWZ opisem, lecz dokonał nieuprawnionego
rozszerzenia wymagań objętych tym warunkiem ponad te, które w SWZ zostały zapisane, i
tym samy wadliwie odrzucił ofertę Odwołującego z powodu rzekomego niespełnienia tego
warunku,
przy czym Zamawiający zupełnie pominął, że utrzymywany przez Odwołującego obszar
zieleni na terenie Obwodu Utrzymania Drogi GDDKiA w Gdańsku – Matarni był publicznie
dostępny, bowiem na jego terenie znajdował się położony w plenerze i dostępny publiczności
bezpłatnie Skansen Maszyn Drogowych;
art. 65 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r.
poz. 1360, ze zm.;
dalej: „k.c.”) w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy PZP oraz w zw. z art. 16 ust. 1
pkt 1 i 2 ustawy PZP
poprzez dokonanie nieprawidłowej, rozszerzającej wykładni rozdziału
IV pkt 4 lit. a) SWZ i przyjęcie, że zapis ten obejmował wymagania, które nie zostały w nim
wprost przewidziane, tj. że nakazywał on, aby wykazywana na potwierdzenie spełnienia
warunku udziału w Postępowaniu usługa obejmowała tereny:
a. odpowiadające definicji zapisanej w art. 5 pkt 21 ustawy OP i publicznie dostępne, a
nadto
b. odpowiadające definicji „obszaru przestrzeni publicznej” zapisanej w art. 2 pkt 6
ustawy PiZP,
c. wskazane wprost i jednoznacznie w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego jako tereny zieleni,
podczas gdy ww. wymagania nie zostały w rozdziale IV pkt 4 lit. a) SWZ zapisane, zaś
mając na uwadze jednostronny charakter czynności Zamawiającego dotyczącej sporządzenia
SWZ i opisania warunku udziału w Postępowaniu, potrzebę ochrony interesu Wykonawcy jako
strony nieuczestniczącej w sporządzaniu SWZ oraz względy związane z obowiązkiem
zachowania uczciwej konkurencji, równego traktowania i przede wszystkim przejrzystości
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, niedopuszczalne jest rozszerzanie
w
ymagań dotyczących warunku udziału w postępowanie po terminie składania ofert i
wywodzenia z jego opisu takich wymagań, które wprost w nim nie zostały przewidziane,
zaś sankcyjny charakter regulacji dotyczącej odrzucania ofert i wykluczania wykonawców
sk
utkują nakazem zawężającego ich interpretowania,
a
nadto
zgodnie
z
ugruntowanym
w
orzecznictwie
stanowiskiem,
wszelkie
niejednoznaczności, niejasności i braki specyfikacji warunków zamówienia muszą być
interpretowane na korzyść wykonawcy, który swoją ofertę składa pozostając w zaufaniu do jej
treści,
3. art. 239 ust. 1 i 2 ustawy PZP poprzez dokonanie wyboru oferty WT BONSAI sp. z o.o. w
Gdańsku jako oferty najkorzystniejszej w Postępowaniu, podczas gdy ww. oferta nie
przewiduje najniższej ceny, gdyż oferta złożona przez Odwołującego jest tańsza, a została
przez Zamawiającego odrzucona bezpodstawnie.
Opierając się na przedstawionych zarzutach Odwołujący wniósł o:
1. uwzględnienie odwołania,
2. nakazanie Zamawiającemu unieważnienie decyzji o wyborze oferty najkorzystniejszej,
3. nakazanie Zamawiającemu unieważnienie odrzucenia oferty Odwołującego,
Ponadto wnosił o:
4. zasądzenie na rzecz Odwołującego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa
według spisu, który przedłożony zostanie na rozprawie (faktura).
Odwołujący wskazywał, że:
1. Uzasadnienie zarzutów odwołania
1.1. Stan faktyczny
Zgodnie z treścią rozdziału IV pkt 4 lit. a) SWZ, o zamówienie udzielane w Postępowaniu
mogli się ubiegać wykonawcy, którzy wykażą, że w okresie ostatnich 3 lat przed upływem
terminu
składania ofert a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie,
wykonali lub wykonują co najmniej jedną usługę polegającą na ciągłym, minimum rocznym
utrzymaniu terenów zieleni publicznej (okres ciągły 12 miesięcy) tj: parki, zieleńce, tereny
zieleni przy placówkach użyteczności publicznej, przy placówkach oświatowych, tereny
mieszkaniowe (osiedla spółdzielcze, wspólnotowe i komunalne) oraz zieleń w pasach dróg
publicznych w obrębie granic administracyjnych miast, obejmujące: prace porządkowe
włącznie z utrzymaniem zimowym, prace ogrodnicze (zakładanie i pielęgnacja zieleni niskiej) i
konserwację elementów małej architektury, na powierzchni i o wartości BRUTTO nie
mniejszej niż odpowiednio 50 ha i 500 000,00 zł w skali roku.
Na potwierdzenie tego warunku nie mogły być jednak wykazane zamówienia związane z
pielęgnacją zieleni wyłącznie w pasach drogowych oraz usługi dotyczące wyłącznie
utrzymania czystości.
Odwołujący – który w Postępowaniu złożył ofertę najtańszą, na potwierdzenie spełnienia ww.
warunku powołał się na wykonanie usługi pn. „Całoroczne kompleksowe utrzymanie dróg
krajowych administrowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w
Gdańsku wraz ze wszystkimi elementami – Rejon w Gdańsku” – bowiem usługa ta
obejmowała również pielęgnację zieleni w zakresie wymaganym przez Zamawiającego.
W dniu 21 lipca 2022 r. Zamawiający wezwał Odwołującego do uzupełnienia podmiotowych
środków dowodowych, w tym m.in. wykazu wykonanych zamówień wskazując, że złożone
przez Wykonawcę dokumenty potwierdzają wyłącznie wykonanie usługi polegającej na
utrzymaniu terenów zieleni w pasach dróg publicznych w obrębie granic administracyjnych
miast, obejmujące: prace porządkowe włącznie z utrzymaniem zimowym, prace ogrodnicze
(zakładanie i pielęgnacja zieleni niskiej) i konserwację elementów małej architektury.
W dniu 1 sierpnia 2022 r. Odwołujący udzielił odpowiedzi na ww. wezwanie wyjaśniając, że
usługa realizowana przez niego na rzecz GDDKiA obejmowała swym zakresem nie tylko
utrzymanie zieleni w pasach dróg publicznych, ale również i terenów zieleni przy placówkach
użyteczności publicznej, tj. przy obiektach Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad
położonych na terenie Wejherowa oraz Gdańska (Matarni). Odwołujący przedstawił w tym
zakresie zaktualizowany wykaz wykonanych usług, wskazujący w sposób jednoznaczny ww.
okoliczność.
W dniu 22 sierpnia 2022 r. Zamawiający wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień
dotyczących:
• zakresu czynności podejmowanych w ramach utrzymania terenu zieleni zlokalizowanego
przy obiektach GDDKiA oraz
• funkcji użytkowej, jaką ten teren zieleni wykazany jako publiczny spełnia.
W odpowiedzi na to wezwanie Odwołujący, pismem z dnia 24 sierpnia 2022 r. wyjaśnił, że:
• w ramach świadczonej przez siebie usługi przy obiektach użyteczności publicznej:
dbał o estetykę ww. terenów (w szczególności wykonywał czynności porządkowe, związane
z
utrzymaniem ich w czystości),
pielęgnował zieleń (kosił trawę, pielęgnował krzewy i drzewa, dokonywał ich przycinki),
utrzymywał zlokalizowane na jej terenie obiekty takie jak płotki, murki i krawężniki,
zajmował się również utrzymaniem zimowym ww. terenów.
• zieleń zlokalizowana przy obiektach użyteczności publicznej pełni w ocenie
Wykonawcy funkcję estetyczną (wprowadza zieleń do zabudowy, czyniąc teren bardziej
przyjazny w
odbiorze użytkowników, osób odwiedzających obiekty, a także przechodniów i
mieszkańców), zdrowotną (zapewnia dla użytkowników i mieszkańców możliwość kontaktu z
naturą, redukując stres wywołany codziennymi obowiązkami, chroni od kurzu, dymu, a także
od silnych wiatrów, odpowiada również za tłumienie hałasu powstającego przy drodze,
polegające na rozpraszaniu lub pochłanianiu dźwięków; ponadto roślinność ma duże
znaczenie przy oczyszczaniu powietrza poprzez gromadzenie pyłów na powierzchni swoich
liści, a także jednoczesnym produkowaniu tlenu; dzięki swoim właściwościom wpływa na
modyfikowanie wilgotności gleby oraz powietrza, co wpływa również na mikroklimat miasta), a
także przeciwpożarowe (stanowi barierę dla rozprzestrzeniającego się ognia oraz spowalnia
jego przenoszenie na dalsze tereny); zaś zieleń położona na terenie Obwodu Utrzymania
Drogi w Gdańsku – Matarni dodatkowo pełniła funkcję kulturalno-oświatową i rekreacyjną
(zlokalizowany jest tam bowiem dostępny publicznie Skansen Maszyn Drogowych).
Ponadto Odwołujący zauważył, że z treści opisanego w SWZ warunku udziału w
postępowaniu nie wynikało, aby utrzymywane tereny zielone miały pełnić określoną funkcję,
zaś Zamawiający w treści ww. warunku nie powoływał się na jakąkolwiek definicję zieleni
publicznej
– czy to definicję legalną, czy też słownikową (według określonego słownika języka
polskiego), naukową, branżową czy też jakąkolwiek inną, stąd też brak było podstaw, aby na
etapie oceny ofert funkcję użytkową badać oraz aby wymagać od Odwołującego
precyzowania takiej funkcji.
W dniu 4 października 2022 r. Zamawiający poinformował Odwołującego o odrzuceniu jego
oferty oraz o wyborze oferty WT BONSAI sp. z o.o. w Gdańsku jako oferty najkorzystniejszej.
Zamawiający wskazał, że nie uznał wykazanej przez wykonawcę usługi na rzecz GDDKiA
jako obejmującą swoim zakresem utrzymanie terenów zieleni publicznej, bowiem jego
zdaniem za tereny zielone mogły być uznane tylko tereny spełniające cele określone w art. 5
pkt 21 ustawy OP, tj. tereny urządzone wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami
funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, pełniące funkcje publiczne, a w
szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne,
j
ordanowskie i zabytkowe, cmentarze, zieleń towarzyszącą drogom na terenie zabudowy,
placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom
kolejowym.
Ponadto Zamawiający:
wskazał, że okolicznością pozwalającą na uznanie terenu za teren zieleni jest jego publiczna
dostępność
powołał się na definicję „obszaru przestrzeni publicznej”,
podniósł, że o terenach zieleni w pojęciu prawnym można mówić tylko wówczas, gdy
miejsc
owy plan zagospodarowania wprost i jednoznacznie tworzy takie tereny, zaś obszary
utrzymywane przez Odwołującego w miejscowym planie zagospodarowania mają inne
przeznaczenie.
Z taką oceną Odwołujący zgodzić się nie może z przyczyn szczegółowo opisanych poniżej.
Treść warunku udziału w Postępowaniu
Uzasadniając zarzuty Odwołania wskazać należy przede wszystkim, że wskazane przez
Zamawiającego w decyzji o odrzuceniu powody uznania, że usługa świadczona na rzecz
GDDKiA nie spełnia ustalonego warunku udziału w postępowaniu, są zupełnie oderwane od
treści tego warunku.
Mianowicie, opisując warunek udziału w Postępowaniu zamawiający wskazał, że wykazywana
usługa miała polegać na „ciągłym, minimum rocznym utrzymaniu terenów zieleni publicznej
(okres ciągły 12 miesięcy) tj: parki, zieleńce, tereny zieleni przy placówkach użyteczności
publicznej, przy placówkach oświatowych, tereny mieszkaniowe (osiedla spółdzielcze,
wspólnotowe i komunalne) oraz zieleń w pasach dróg publicznych w obrębie granic
administra
cyjnych miast”.
Odwołujący wykazał się wykonaniem usługi odpowiadającej temu opisowi – obejmującej
utrzymanie zieleni zarówno w pasach dróg publicznych w obrębie granic administracyjnych
miast, jak i zieleni przy placówkach użyteczności publicznej. Okoliczności tych Zamawiający
nie zakwestionował – jednak odrzucił ofertę Odwołującego powołując się na jej niezgodność z
innymi wymaganiami
– które w opisie warunku udziału w postępowaniu w ogóle nie zostały
wskazane.
Próżno bowiem szukać w przedmiotowym opisie warunku udziału w Postępowaniu odesłania
do jakichkolwiek definicji ustawowych (w szczególności zawartych w ustawie OP czy ustawie
PiZP), wymagania, aby utrzymywany przez Wykonawcę teren miał pełnić określoną funkcję
użytkową, miał być dostępny dla wszystkich czy też aby został przeznaczony w miejscowym
planie zagospodarowania na tereny zielone.
Co więcej, Odwołujący szczegółowo przeanalizował całość dokumentacji Postępowania i
ustalił, że w żadnym jej fragmencie Zamawiający nie odesłał nawet do żadnej z ww. ustaw,
nie przywołał nawet ich tytułu czy publikatora, nie wspominają już nawet o jakichkolwiek
przepisach tych ustaw. Na konieczność stosowania się do przepisów ustawy o ochronie
przyrody oraz o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym powołał się po raz pierwszy
dopiero w decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego.
Zupełnie niezrozumiałym jest zatem, dlaczego Zamawiający ocenił doświadczenie wykazane
przez Odwołującego pod kątem jego zgodności z definicją zawartą w art. 5 pkt 21 ustawy OP,
skor
o wcześniej (na etapie poprzedzającym składania ofert) w ogóle się do tej definicji czy
nawet szerzej do tej ustawy nie odnosił.
Zauważyć przy tym należy, że Zamawiający w opisie przedmiotowego warunku dokładnie
opisał, co rozumie przez użyte w jego treści pojęcie terenów zieleni publicznej – mianowicie
wyspecyfikował w sposób enumeratywny (w katalogu zamkniętym, a nie jedynie
przyk
ładowym), konkretne kategorie terenów, których utrzymywanie mało świadczyć o
spełnieniu warunku udziału w postępowaniu.
Tym samym, Zamawiający przedstawił w opisie warunku własną definicję terenów zieleni
publicznej. Co istotne, definicja ta różni się w sposób istotny od tej definicji, na którą powołał
się odrzucając ofertę Odwołującego, tj. od definicji zapisanej w art. 5 pkt 21 ustawy OP.
Różnice w tym zakresie obrazuje poniższa tabela:
Definicja zapisana w SWZ
Definicja z art. 5 pkt 21 ustawy OP
Definiowane
pojęcie
Tereny zieleni publicznej
Tereny zieleni
Treść
definicji
parki, zieleńce, tereny zieleni przy
placówkach
użyteczności
publicznej,
przy
placówkach
oświatowych, tereny mieszkaniowe
(osiedla spółdzielcze, wspólnotowe i
komunalne) oraz zieleń w pasach
tereny urządzone wraz z infrastrukturą
techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi
związanymi, pokryte roślinnością, pełniące
funkcje publiczne, a w szczególności
parki, zieleńce,
promenady, bulwary, ogrody botaniczne,
dróg publicznych w obrębie granic
administracyjnych miast
zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe,
cmentarze, zieleń towarzysząca drogom na
terenie zabudowy, placom, zabytkowym
fortyfikacjom, budynkom, składowiskom,
lotniskom,
dworcom
kolejowym
oraz
obiektom przemysłowym
Przykładowe
różnice
nie tylko tereny urządzone (również
nieurządzone)
tylko tereny urządzone wraz z infrastrukturą
techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi
związanymi
brak wskazania na konieczność
pełnienia funkcji publicznej
wskazanie
na konieczność
pełnienia
funkcji publicznej
tereny zieleni
tereny urządzone pokryte roślinnością
Zamknięty
katalog
terenów
mieszczących się w definiowanym
pojęciu
Otwarty katalog terenów mieszczących się
w definiowanym pojęciu („w szczególności”)
tereny przy placówkach użyteczności
publicznej,
placówkach
oświatowych
(zawężony charakter placówek, przy
których mają być położone tereny
zielone)
zieleń
towarzysząca
budynkom
(bez
zawężenia
budynków
do
placówek
użyteczności
publicznej
czy
oświatowych)
zieleń w pasach dróg publicznych w
obrębie granic administracyjnych miast
Zieleń towarzysząca drogom (nie tylko
znajdująca się w pasach dróg publicznych –
pojęcie szersze) na terenie zabudowy (nie
tylko w obrębie miast, ale również w
zabudowie wiejskiej), a nadto towarzysząca
również drogom niepublicznym (brak
zawężenia do dróg publicznych)
tereny
mieszkaniowe
(osiedla
spółdzielcze,
wspólnotowe
i
komunalne)
brak
odniesienia
do
terenów
mieszkaniowych czy osiedli
wymienione tylko parki i zieleńce (wąski
katalog terenów pokrytych roślinnością)
parki,
zieleńce,
promenady,
bulwary,
ogrody
botaniczne,
zoologiczne,
jordanowskie i zabytkowe (szerszy katalog
terenów pokrytych roślinnością)
brak odniesienia do cmentarzy
cmentarze
brak odniesienia do zieleni przy placach,
zabytkowych
fortyfikacjach,
składowiskach,
lotniskach, dworcach kolejowych i
obiektach przemysłowych
zieleń towarzysząca placom, zabytkowym
fortyfikacjom,
składowiskom,
lotniskom,
dworcom
kolejowym oraz obiektom przemysłowym
Tak daleko idące różnice w sformułowaniach użytych obu przywołanych definicji (poczynając
od różnicy w oznaczeniu definiowanych pojęć) nie dawały Odwołującemu podstaw ku temu
aby przyjąć, że treść rozdziału IV pkt 4 lit. a) SWZ chociażby pośrednio miała wskazywać na
obowiązek wykazania się usługą odpowiadającą definicji zapisanej w art. 5 pkt 21 ustawy OP.
Wręcz przeciwnie, skoro Zamawiający przedstawił w SWZ własną i kompletną definicję
terenów zieleni publicznej, różniącą się od definicji zawartej w ustawie OP i nie wprowadzając
w tym zakresie żadnych wymogów czy odesłań do definicji zapisanej w ustawie OP, to
jedynym racjonalnym wnioskiem musi być przyjęcie, że oczekiwał on od wykonawców
wykazania się usługą odpowiadającą li tylko wymogom określonym w SWZ.
W świetle opisanego w treści SWZ warunku udziału w Postępowaniu zupełnie niezrozumiałym
dla Odwołującego jest również to, dlaczego Zamawiający obecnie utrzymuje, że warunkiem
koniecznym uznania wykazywanej usługi za spełniającą wymogi Zamawiającego jest to, aby
obejmowała ona tereny oznaczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
jako tereny zieleni.
Abstrahując nawet od tego, że taki wymóg wprost w opisie warunku nie został przewidziany
(co samo w sobie uniemożliwia Zamawiającemu wymaganie tego na obecnym etapie), to
wręcz byłby on nie do pogodzenia z jego treścią. Jest bowiem oczywiste, że niektóre
kategorie terenów, które w SWZ zostały przez Zamawiającego określone jako tereny zieleni
publicznej, w planie zagospodarowania będą miały inne przeznaczenie (np. zieleń w pasach
drogowych w planie zagospodarowania będzie oznaczona jako tereny dróg publicznych – nie
zaś tereny zieleni, podobnie przeznaczenie osiedli mieszkaniowych będzie raczej wskazane
jako tereny mieszkaniowe).
W tych okoli
cznościach stanowisko Zamawiającego dotyczące niewykazania przez
Odwołującego spełnienia warunku udziału, dokonane w oparciu o wymogi, które nie zostały
przedstawione w SWZ, musi być uznane za nieprawidłowe.
W tych okolicznościach jedynie na marginesie należy zauważyć, że wywodzona przez
Zamawiającego okoliczność, jakoby utrzymywane przez Wykonawcę w ramach usługi
świadczonej na rzecz GDDKiA tereny zielone nie były publicznie dostępne (przy czym jeszcze
raz należy podkreślić, że wymóg publicznej dostępności nie został w SWZ przewidziany)
również jest nieprawidłowa. Jak wykonawca bowiem informował Zamawiającego, na terenie
zieleni położonym przy placówce GDDKiA w Gdańsku – Matarni zlokalizowany jest Skansen
Maszyn Drogowych, który jest dostępny dla zwiedzających (wszystkich zainteresowanych)
bezpłatnie. Okoliczność ta znajduje potwierdzenie m.in. na stronie internetowej Generalnej
Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz w artykułach publikowanych przez GDDKiA:
https://www.gov.pl/web/gddkia/warto-zobaczyc
http://www.nbi.com.pl/oko-w-oko-z-zabytkami-drogownictwa/
Nie dość zatem, że Zamawiający błędnie przyjął, że nieopisany w SWZ wymóg publicznej
dostępności terenu zieleni stanowi element warunku udziału w postępowaniu, to jeszcze
błędnie uznał, że tego wymogu usługa zrealizowana przez Odwołującego nie spełnia.
W tych okolicznościach decyzja Zamawiającego jest nieprawidłowa i powinna być
unieważniona.
Wykładnia opisu warunku udziału w Postępowaniu
W
tym miejscu należy zaznaczyć, że postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia stanowią wyraz woli zamawiającego i jako takie podlegają wykładni tak, jak każde
oświadczenie woli, przy zachowaniu reguł określonych w art. 65 k.c.
W orzecznictwie
sądowym przyjmuje się tzw. kombinowaną metodę wykładni oświadczeń
woli. Kombinowana metoda wykładni oświadczenia woli (zgodnie z uchwałą siedmiu Sędziów
Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1995 roku, III CZP 66/95, OSNC 1995, z. 12, poz. 168)
przyznaje pie
rwszeństwo kryterium subiektywnemu, nakazując tłumaczyć sens oświadczenia
woli tak, jak rozumiała je osoba składająca i odbierająca oświadczenie. Dopiero w przypadku,
gdy kryterium to zawodzi, ustalenie sensu oświadczenia woli następuje na podstawie
przypi
sania normatywnego, czyli tak jak adresat sens powinien rozumieć. W pierwszej fazie
sens oświadczenia woli ustala się mając na uwadze rzeczywiste ukonstytuowanie się
znaczenia między stronami; uznaje się za wiążący sens oświadczenia woli, w jakim
zrozumiała go zarówno osoba składająca, jak i odbierająca to oświadczenie. Jeżeli okaże się,
tak jak w niniejszej sprawie, że strony nie przyjmowały tego samego znaczenia oświadczenia
woli, konieczne jest przejście do drugiej, obiektywnej fazy wykładni, w której właściwy dla
prawa sens oświadczenia woli ustala się na podstawie przypisania normatywnego, czyli tak,
jak adresat sens ten powinien rozumieć. Powinność rozumienia oceniana być musi przy tym w
odniesieniu do modelu adresata zachowującego należytą staranność. Decydujący jest
normatywny punkt widzenia odbiorcy, który z należytą starannością dokonuje wykładni
zmierzającej do odtworzenia treści myślowych osoby składającej oświadczenie woli.
Kryterium subiektywne oczywiście zawodzi przy ustalaniu sensu umowy, aktualność
zachowuje jednak przypisanie normatywne, przy jednoczesnym uwzględnieniu, że wątpliwe
zapisy powinny być interpretowane na niekorzyść autora tekstu umowy wywołującego
wątpliwości.
W stanie faktycznym sprawy niewątpliwie brak jest zgodności rozumienia zapisów SWZ przez
Zamawiającego i Odwołującego. Rozstrzygniecie wątpliwości w tym zakresie wymaga zatem
ustalenia, jak adresat SWZ (Odwołujący) winien był postanowienia SWZ zrozumieć.
Jednocześnie wskazać należy, że w orzecznictwie z zakresu zamówień publicznych słusznie
przyjmuje się, że przy dokonywaniu wykładni postanowień SWZ, a w szczególności przy
ocenie i badaniu zgodności oferty czy doświadczenia wykonawcy z wymogami w SWZ
określonymi, podstawowe znaczenie ma wykładnia językowa. Jest to konieczne z uwagi na
formalizm postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz potrzebę
zagwarantowania równego traktowania wykonawców. Co za tym idzie istotna jest przede
wszystkim treść SIWZ. Wyprowadzanie dalej idących wniosków na podstawie dość
uproszc
zonego rozumowania, iż "to co nie jest zabronione, jest dozwolone", jest
nieuprawnione (por. w szczególności uzasadnienie wyroku Izby z dnia 9 stycznia 2018 r.
sygn. akt KIO 2712/17).
Jak słusznie zauważyła Krajowa Izba Odwoławcza w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 maja
2021 r. sygn. akt KIO 1164/21; KIO 1187/21, „postanowienia SIWZ dotyczące warunku
udziału w postępowaniu oraz wymaganych dokumentów potwierdzających spełnienie
warunków należy interpretować zgodnie z wykładnia gramatyczną. Regulacje odnoszące się
do warunku udziału w postępowaniu czytane zatem muszą być tak jak zostały napisane,
literalnie, tak aby nie pozostawiać marginesu na interpretacje i domysły. Tak więc wymagania,
które określa zamawiający, wynikają wprost z literalnego brzmienia ogłoszenia i SIWZ. Ocena
spełnienia wymagań winna zostać dokonana w oparciu o literalne brzmienie ukształtowanych
przez zamawiającego wymagań co zapobiega jakiejkolwiek uznaniowości na etapie oceny
wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Nie jest więc dopuszczona
rozszerzająca, niewyartykułowana interpretacja warunku udziału w postępowaniu oraz
dokonana w oparciu o nią ocena spełnienia warunku udziału w postępowaniu. Należy
odrzucić interpretacje oparte na intencjach, dorozumianym znaczeniu w obliczu danej
sprawy o udzielenie zamówienia publicznego czy założeniach czynionych na potrzeby
oceny
(tak: wyrok KIO z dnia 30 września 2020 r., KIO 1927/20).
Podobne stanowisko zaprezentował Sąd Okręgowy w Warszawie, wskazując w uzasadnieniu
wyroku z dnia 7 p
aździernika 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. akt XXIII Ga 446/08, że
„postanowienia w zakresie warunków udziału (jak i przedmiotu zamówienia) należy
interpretować zgodnie z wykładnią gramatyczną właśnie z uwagi na konieczność zapewnienia
ewentualnym ofere
ntom pełnej oceny własnych możliwości udziału w przetargu. Nie jest
zatem właściwe stosowanie, w omawianym zakresie, innej wykładni wymogów
zamawiającego niż wykładnia językowa i tylko takie wymagania powinni spełnić oferenci
jakie wynikają wprost z literalnego brzmienia ogłoszenia i SIWZ. Dlatego też Sąd
Okręgowy nie aprobuje wywodu skarżącego sprowadzającego się w istocie do twierdzenia, że
o wymogach doświadczenia zawodowego decyduje przedmiot zamówienia, a nie ścisła
redakcja tych wymogów przez Zamawiającego. Sąd Okręgowy podziela natomiast wywód
KIO, że skoro Zamawiający jednoznacznie nie określił, że dokumentacja ma obejmować
zarówno projekt budowlany jak i wykonawczy to brak jest takiego wymogu w zakresie
doświadczenia zawodowego.”
Obowiązek ścisłego interpretowania wymogów zamawiającego na podstawie jej literalnego
brzmienia wynika również z obowiązujących na gruncie zamówień publicznych zasad
przejrzystości i równego traktowania wykonawców.
Jak bowiem wielokrotnie wskazywał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (por. w
szczególności z dnia 17 czerwca 2021 w sprawie C-23/20 Simonsen & Weel e.a., pkt 61)
zarówno zasady równości traktowania i niedyskryminacji, jak i zasada przejrzystości, która z
nich wynika, oznaczają, że wszystkie warunki i zasady postępowania o udzielenie zamówienia
powinny być określone w sposób jasny, precyzyjny i jednoznaczny w ogłoszeniu o
zamówieniu lub w specyfikacji warunków zamówienia, tak by, po pierwsze, pozwolić
wszystkim rozsądnie poinformowanym i wykazującym zwykłą staranność oferentom na
zrozumienie ich dokładnego zakresu i dokonanie ich wykładni w taki sam sposób, a po drugie,
umożliwić instytucji zamawiającej rzeczywistą weryfikację, czy oferty złożone przez oferentów
odpowiadają kryteriom wyznaczonym dla danego zamówienia (zob. podobnie wyrok z dnia 19
grudnia 2018 r., Autorità Garante della Concorrenza e del Mercato – Antitrust i Coopservice
(C-
216/17, EU:C:2018:1034, pkt 63). Trybunał w swoich orzeczeniach wielokrotnie
wskazywał, że z zasady przejrzystości wynika jednoznacznie, że instytucja zamawiająca musi
ściśle przestrzegać wymogów, które same ustanowiła w dokumentach zamówienia (patrz:
wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej: z dnia 10 października 2013 r., Manova,
C-336/12, pkt 40; z dnia 6 listopada 2014 r., Cartiera dell'Adda, C-
42/13, pkt 42; a także z dnia
2 czerwca 2016 r., Pizzo, C-27/15, pkt 39, podobnie w postanowieniu TSUE z dnia 13 lipca
2017 r. Saferoad et Kabex, C-35/17).
Tymczasem w stanie faktycznym sprawy Zamawi
ający dokonał takiej interpretacji
postanowienia SWZ, który nie wynika wprost z jego literalnej treści. Dokonał on w istocie
rozszerzenia wymogów zapisanych w rozdziale IV pkt 4 lit. a) SWZ wywodząc z jego treści to,
co wprost nie zostało tam zapisane.
T
akie stanowisko Zamawiającego i podjęta w oparciu o nie decyzja o odrzuceniu oferty
Odwołującego są nieprawidłowe.
Brak zawarcia w SWZ wymogów odnoszących się do doświadczenia dotyczących
utrzymywania terenów zielonych w rozumieniu ustawy OP czy ustawy PiZP, ich publicznej
dostępności czy przeznaczenia ich na tereny zieleni w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego jest w ocenie Odwołującego oczywisty i żadnych wątpliwości budzić nie
powinien.
Tym niemniej z ostrożności wskazuję, że w wypadku gdyby uznać istnienie takich wątpliwości,
to powinny one być interpretowane na korzyść stanowiska Odwołującego.
Zgodnie bowiem z bogatym dorobkiem orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej (por. np.
wyrok KIO z 11 października 2019 roku, KIO 1905/19) „obowiązuje swoista "święta" zasada,
że wszelkie niejasności, dwuznaczności, niezgodności postanowień SIWZ należy rozpatrywać
na korzyść wykonawców. Reguła ta wynika z prawniczej paremii in dubio contra proferentem
znaczącej w języku polskim "wątpliwości należy tłumaczyć przeciw autorowi". Zapisy w SIWZ
[uw. aut.
– obecnie SWZ] muszą mieć charakter precyzyjny i jednoznaczny, a wątpliwości
powstałe na tym tle muszą być rozstrzygane na korzyść wykonawcy. Obowiązek takiego
formułowania i tłumaczenia ma na celu realizację zasady uczciwej konkurencji i równego
traktowania wszystkich wykonawców przystępujących do przetargu. Wyrażona w art. 7 ust. 1
ustawy PZP zasada, obecnie formułowana jako zasada przejrzystości, oznacza również
zakaz wyciągania negatywnych konsekwencji wobec wykonawcy wskutek niedopełnienia
przez niego obowiązku, który nie wynika wyraźnie z dokumentacji przetargowej lub
obowiązujących przepisów prawa krajowego, lecz jedynie z wykładni tych przepisów lub
dokumentacji, a także z uzupełniania przez krajowe organy lub sądownictwo występujących w
tej dokumentacji luk". Również Sąd Najwyższy w wyroku z 4 lipca 2019 roku (sygn.. akt: IV
CSK 363/18), zauważył: „Jeżeli powstają wątpliwości co do jednoznaczności postanowień
SIWZ (a szerzej: dokumentacji zamawiającego, w oparciu o którą wykonawcy składają oferty),
muszą być one rozstrzygane na korzyść wykonawcy. Przeciwny wniosek byłby sprzeczny z
art. 29 ust. 1 p.z.p. W konsekwencji, jeżeli dokumentacja sporządzona przez zamawiającego
zawiera nieścisłości, nie jest jednoznaczna, nie można negatywnymi skutkami obciążać
oferentów (a więc potencjalnych wykonawców), ale zamawiającego – jako autora tej
dokumentacji”.
Stąd też nawet gdyby na podstawie opisanego przez zamawiającego warunku udziału w
postępowaniu mogły powstać wątpliwości, czy usługa wykazywana na potwierdzenie
spełnienia warunku udziału w postępowaniu miała spełniać jakiekolwiek inne niż wprost
wymienione w rozdziale IV pkt 4 lit. a) SWZ, to takie wątpliwości należałoby rozstrzygnąć na
korzyść Odwołującego.
Konsekwencją powyższego musi być nakazanie Zamawiającemu unieważnienia decyzji o
odrzuceniu oferty Odwołującego.
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 października 2022 r. wnosił o
oddalenie odwołania w całości.
Zamawiający wskazał, że:
Zarzuty zawarte w treści odwołania pozostają nieuzasadnione, stąd odwołanie powinno
zostać oddalone.
Odnosząc się do podniesionego przez Odwołującego zarzutu w postaci naruszenia art. 226
ust. 1 pkt 2 lit b Pzp poprzez
wadliwe odrzucenie oferty Odwołującego, z uwagi na to iż nie
obejmowała wymaganego przez Zamawiającego utrzymania zieleni publicznej - w sytuacji
gdy, zdaniem Odwołującego, jego oferta spełniała warunek udziału w postępowaniu opisany
przez Zamawiającego - bez odesłania do jakiejkolwiek ustawy czy definicji ustawowych, bez
wskazania
na konieczność utrzymania takich terenów zieleni, które zostały wprost i
jednoznacznie ustalone w MPZP, a jednocześnie przy zastosowaniu własnej definicji pojęcia
terenów zieleni publicznej, która jest odmienna od definicji ustawowych, a której wymagania
wykazana przez Wykonawca usługa spełnia, co oznacza że (zdaniem Odwołującego)
Zamawiający nie ocenił spełnienia przez niego warunku udziału w postępowaniu zgodnie z
opisem zawart
ym w SWZ, lecz dokonał nieuprawnionego rozszerzenia wymagań objętych tym
warunkiem ponad zapisane w SWZ, Zamawiający podnosi co następuje.
Zamawiający odrzucił ofertę FBSerwis S.A., ponieważ nie spełniła ona warunku udziału w
postępowaniu w zakresie wymaganego doświadczenia polegającego na ciągłym, minimum
rocznym, utrzymaniu
terenów zieleni publicznej, tj. parków, zieleńców, terenów zieleni przy
placówkach użyteczności publicznej, przy placówkach oświatowych, na terenach
mieszkaniowych. Zamawiający nie uznał wykazanej przez Wykonawcę usługi polegającej na
całorocznym kompleksowym utrzymanie dróg krajowych administrowanych przez Generalną
Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gdańsku wraz ze wszystkimi elementami –
Rejon w Gdańsku, gdyż dla wykazania wymaganego przez Zamawiającego doświadczenia w
utrzymaniu terenów zieleni publicznej Wykonawca wykazywał usługi w zakresie pielęgnacji
zieleni świadczone na terenie obiektów zaplecza Obwodu drogowego GDDKiA
zlokalizowanych w Gdańsku-Matarni i w Wejherowie, które zdaniem Zamawiającego nie
stanowią terenów zieleni publicznej w rozumieniu pojęcia „terenów zieleni publicznej”
zawartego w pkt. 4 lit. a rozdziału IV SWZ.
Przy wykładni zawartego w SWZ pojęcia „zieleń publiczna” sporne wydaje się pomiędzy
Stronami rozumienie pojęcia „publiczna” w odniesieniu do terenu zieleni. Za tereny zieleni
„publicznej” mogą być uznane tereny parków, zieleńców, terenów zieleni przy placówkach
użyteczności publicznej, terenach mieszkaniowych (osiedlach spółdzielczych, wspólnotowych
i komunalnych), przy czym istotne jest aby pełniły one funkcje publiczne na co wskazuje użyty
w SWZ zwrot „publiczna”. Podobnie określone zostało pojęcie „terenu zieleni” w art. 5 pkt 21
ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. z 2022 r. poz.916), który
to przepis za „tereny zieleni” uznaje tereny urządzone wraz z infrastrukturą techniczną i
budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, pełniące funkcje publiczne,
a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne,
jordanowskie i zabytkowe, cmentarze, zieleń towarzysząca drogom na terenie zabudowy,
placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom kolejowym
oraz obiektom przemysłowym.
Zaznaczenia przy tym wymaga, że zmiana definicji pojęcia "tereny zieleni" w ustawie z dnia
16 kwietnia 2004 r. ustawy o ochr
onie przyrody została dokonana ustawą z dnia 25 czerwca
2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z
2015 r.
poz. 1045). z uwagi na potrzebę zawężenia pojęcia "tereny zieleni". Zgodnie z
poprzednią definicją terenów zieleni (tereny wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami
funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o
zwartej zabudowie lub miast, pełniące funkcje estetyczne, rekreacyjne, zdrowotne lub
osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne,
zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe oraz
cmentarze, a także zieleń towarzyszącą ulicom,
placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom oraz obiektom
kolejowym i przemysłowym) każde drzewo i krzew rosnące na terenie miasta lub zwartej
zabudowy wsi mogło być uznane za teren zieleni.
Po zmianie definicji
ww. pojęcia okolicznością pozwalającą za uznanie terenu za teren zieleni
jest pełnienie funkcji publicznej i co wiąże się z tym - jego publiczna dostępność. Zadaniu
zdefiniowania pojęcia „pełnienie funkcji publicznej” przez teren zieleni usiłowało sprostać
orzecznictwo sądów administracyjnych. Punkt wyjścia stanowiło pojęcie pokrewne, a
mianowicie „obszar przestrzeni publicznej” zdefiniowane w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 27 marca
2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1945).
Zgodnie z cytowanym
przepisem przez obszar przestrzeni publicznej należy rozumieć obszar
o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i
sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy
funkcjonalno-przestrzenne. W
wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 27 czerwca 2019 r., VIII SA/Wa 358/19 uznano, iż przez pojęcie pełnienia funkcji
publicznej przez dany teren należy rozumieć, iż teren dotyczy ogółu, służy ogółowi ludzi,
przeznaczony i dostępny dla wszystkich, ogólny, powszechny, społeczny, nieprywatny.
Podobnie
WSA w Poznaniu (por. wyrok z dnia 19 maja 2022 r., II SA/Po 51/22) uznał, iż przez
pełnienie funkcji publicznej przez dany teren należy rozumieć sytuację, gdy określony teren
służy ogółowi ludzi, jest przeznaczony i dostępny dla wszystkich, i w takim celu został
odpowiednio urządzony i zorganizowany. Istotna jest też jego funkcja - służyć ma
zaspokajaniu określonych potrzeb w zakresie wypoczynku, relaksu. Należy to rozumieć jako
obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich
życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz
cechy funkcjonalno-
przestrzenne określony w studium uwarunkowań i zagospodarowania
przestrzennego gminy (
por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z
dnia 27 czerwca 2019 r., VIII SA/Wa 358/19).
O terenach zieleni w pojęciu prawnym można ponadto mówić wówczas, gdy miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego wprost i jednoznacznie tworzy takie tereny (por. Naczelny
Sąd Administracyjny (wyrok NSA z dnia 27 marca 2003 r., SA/Bd 516/03, OSP 2004, z. 2,
poz. 15).
Wbrew temu co usiłuje wykazać Odwołujący w swoim odwołaniu, sam fakt istnienia zespołu
zieleni na terenie Obwodów Drogowych GDDKiA zlokalizowanych w Gdańsku-Matarni i w
Wejherowie nie uprawnia do przypisania tej formie zieleni status
u „terenu zieleni publicznej” w
rozumieniu pojęcia „terenów zieleni publicznej” zawartego w pkt. 4 lit. a rozdziału IV SWZ z
tego powodu, że istniejąca na tym terenie roślinność (trawnik) nie jest przeznaczona do
pełnienia żadnych publicznych funkcji. Tereny te nie służą ogółowi ludzi, nie są przeznaczone
i dostępne dla wszystkich, nie służą zaspokajaniu określonych potrzeb w zakresie
wypoczynku, relaksu. Nie stanowią również obszarów o szczególnym znaczeniu dla
zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu
kontaktów społecznych.
Obwody drogowe w Gdańsku-Matarni i w Wejherowie stanowią siedzibę tzw. Rejonów –
jednostek administracyjnych funkcjonujących w strukturze Oddziału GDDKiA w Gdańsku. Na
tych terenach
znajdują się obiekty typu biurowego, wykorzystywane na potrzeby pracy
GDDKiA lub dzierżawcy tego obiektu, magazynowego, użytkowego (warsztaty, baza
sprzętowa i parking). Tereny te są ogrodzone i wjazd na nie zagrodzony jest szlabanem lub
bramą. Istnienie na terenie Obwodu Drogowego GDDKiA w Gdańsku-Matarni „skansenu”
maszyn drogowych, na ogrodzonym terenie, zagrodzonego szlabanem, dostępnego dopiero
po wcześniejszym umówieniu u kierownika Rejonu Oddziału GDDKiA w Gdańsku, nie
świadczy o tym, iż teren ten stanowi obszar przestrzeni publicznej, a to ze względu na jego
ograniczoną, a nie powszechną dostępność.
Dowód :
mapa
w
Maps
Obwodu
drogowego
w
Gdańsku-Matarni
https://www.google.com/maps/place/Generalna+Dyrekcja+Dr%C3%B3g+Krajowych+i+Aut
ostrad/@54.375295,18.5074407,476m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x0:0xf0ef9e019738ca
e2!4b1!8m2!3d54.3747428!4d18.5080872
mapa
w
Maps
Obwodu
drogowego
w
Wejherowie
https://www.google.pl/maps/@54.6128104,18.2179419,3a,75y,247.99h,90t/data=!3m7!1e1
!3m5!1se12DNtI3CERdYFacwFWFfA!2e0!6shttps:%2F%2Fstreetviewpixels-
pa.googleapis.com%2Fv1%2Fthumbnail%3Fpanoid%3De12DNtI3CERdYFacwFWFfA%26
cb_client%3Dmaps_sv.tactile.gps%26w%3D203%26h%3D100%26yaw%3D235.08237%2
6pitch%3D0%26thumbfov%3D100!7i13312!8i6656
Ponadto zgodnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego -
Obwód
Dr
ogowy GDDKiA zlokalizowany w Gdańsku- Matarni jest przeznaczony pod strefę
produkcyjną- usługową, (nr strefy 41 , karta terenu numer 001 - § 5 uchwały Nr XXII/625/04
Rady Miasta Gdańska z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego
Matarni), a Obwód Drogowy GDDKiA zlokalizowany w
Wejherowie stanowi teren zabudowy produkcyjno-
usługowej, co wynika z Karty terenów
055.PU
(§ 4 ust. 15 uchwały Nr VIIK/XXXIV/387/2017 Rady Miasta Wejherowa Gdańska z
dnia 27 czerwc
a 2017 r.). Z Karty terenu wynika ponadto, iż na tym terenie nie występują i nie
będą występowały obszary przestrzeni publicznej w rozumieniu ustawy o planowaniu
przestrzennym (§ 4 ust. 15 pkt 8 uchwały Nr VIIK/XXXIV/387/2017 Rady Miasta Wejherowa
Gdańska z dnia 27 czerwca 2017 r.).
Dowód :
uchwała Nr XXII/625/04 Rady Miasta Gdańska z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie
uchwalenia
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego
Matarni
https://baw.bip.gdansk.pl/UrzadMiejskiwGdansku/document/508223/Uchwa%C5%82a-
rysunek planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu dla obszaru 001-41
–
załącznik do n/n odpowiedzi
uchwała Nr VIIK/XXXIV/387/2017 Rady Miasta Wejherowa Gdańska z dnia 27
czerwca 2017 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego fragmentu miasta
Wejherowa położonego na wschód od linii kolejowej w
rejonie ulicy Przemysłowej do ulicy Ofiar Piaśnicy (Dz. Urz. Woj. Pom z 2017 r. poz. 2885)
http://edziennik.gdansk.uw.gov.pl/WDU_G/2017/2885/akt.pdf;
rysunek planu zagospodarowania przestrzennego fragmentu miasta Wejherowa
położonego na wschód od linii kolejowej w rejonie ulicy Przemysłowej do ulicy Ofiar Piaśnicy
https://wejherowski.e-mapa.net/
Odnosząc się do podniesionego przez Odwołującego zarzutu w postaci naruszenia art. 65 § 1
Kodeksu cywilnego w związku z art. 8 ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt. 1 i 2 Pzp poprzez dokonanie
przez Zamawiającego nieprawidłowej interpretacji punktu 4 lit. a rozdziału IV SWZ, które nie
wynikają wprost z jego literalnego brzmienia, a w istocie dokonanie rozszerzającej wykładni
tego punktu, Zamawiający podnosi iż jest to zarzut nieuprawniony z poniższych przyczyn.
Z ogólnych zasad stosowania wykładni wynika, że przepisy prawa powinny być
interpretowane literalnie, a zatem, że w pierwszej kolejności należy przepisom prawa nadać
sens wynikający z ich dosłownego brzmienia. Wykładnia językowa
(zwanej inaczej:
gramatyczną, literalną)
polega na ustaleniu znaczenia słów, wyrażeń i zwrotów użytych w
tekście przepisu prawnego, a w szczególności tych, które są nieostre lub wieloznaczne,
pomocne jest tu sięgnięcie do definicji legalnych, tj. wyjaśnienia danych pojęć, których
dokonuje
sam
ustawodawca.
Do dokonania prawidłowej wykładni przepisów prawa niezbędne jest zastosowanie się do
dyrektyw interpretacyjnych
, które pozwolą na odpowiednie odczytanie przepisów.
Dyrektywy interpretacyjne stanowią wskazówki i zalecenie dotyczące sposobów ustalania
znaczenia i zakresu zwrotów języka prawnego.
Wykładnia językowa opiera się na takich
dyrektywach wykładni jak: dyrektywa języka potocznego, dyrektywa języka specjalistycznego,
dyrektywa języka prawniczego i dyrektywa języka prawnego. Zgodnie z dyrektywą języka
potocznego wyrazy i ich związki użyte w tekście prawnym należy rozumieć tak, jak są one
pojmowane w języku potocznym. Oznacza to, że w wykładni językowej należy kierować się
takimi regułami semantycznymi (znaczeniowymi), syntaktycznymi (składniowymi) i
gramatycznymi, jakie są charakterystyczne dla tego języka. Zgodnie z dyrektywą języka
specjalistycznego wyrazy i ich związki użyte w tekście prawnym należy rozumieć tak, jak są
one pojmowane w języku specjalistycznym. Zgodnie z dyrektywą języka prawniczego wyrazy i
ich związki użyte w tekście prawnym należy rozumieć tak, jak są one pojmowane w języku
prawniczym.
Zgodnie z dyrektywą języka prawnego wyrazy i ich związki użyte w tekście prawnym należy
rozumieć tak, jak nakazuje je rozumieć samo prawo (tj. zwłaszcza tak, jak wynika to z ich
definicji zamieszczonych w takim tekście). Dyrektywa języka prawnego ma tu zawsze
pierwszeństwo. Ogólnie dyrektywa języka potocznego jest domyślną, a za skorzystaniem z
dyrektywy języka prawniczego lub specjalistycznego będzie przemawiać to, że dane słowo lub
zwrot nie występuje w języku potocznym lub jest w tym języku bardzo niejasne/niejasny,
podczas gdy posiada ono/on ustalone i precyzyjne znaczenie w języku prawniczym lub
specjalistycznym.
W dążeniu do ustalenia właściwego znaczenia interpretowanego pojęcia „terenów zieleni
publicznej” zawartego w SWZ Zamawiający dokonał jego wykładni językowej w oparciu o
dyrektywę języka prawnego wykorzystując definicję terenów zieleni zawartą w
ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r. poz.916)
oraz
definicję „obszaru
przestrzeni publicznej” zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 27 marca 2003
r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1945).
Mając powyższe na uwadze, należy uznać, iż FB Serwis nie wykazał spełnienia warunku
określonego w punkcie 4 lit. a rozdziału IV SWZ w zakresie udziału w postępowaniu.
W świetle powyższych okoliczności należy uznać, że czynność odrzucenia oferty Odwołującego
i wyboru ofer
ty WT Bonsai Sp. z o.o. w Gdańsku jako oferty najkorzystniejszej została przez
Zamawiającego podjęta zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy – Prawo zamówień
publicznych.
W tym stanie rzeczy należy uznać, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Z
przytoczonych powodów Zamawiający stwierdza, że nie zaistniały przesłanki do uwzględnienia
odwołania określone w art. 554 Pzp, dlatego Zamawiający wnioskuje o oddalenie odwołania
zgodnie z art. 553 Pzp.
Stan faktyczny
ustalony przez Izbę:
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z
dnia 24 maja 2022 r. nr 2020/S 252-636774.
W dniu
14 października 2022 r. wykonawca FBSerwis S.A. z siedzibą w Warszawie wniósł
odwołanie zarzucając Zamawiającemu
naruszenie poniższych przepisów:
1. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy PZP
poprzez odrzucenie oferty Odwołującego jako
złożonej przez Odwołującego, który rzekomo nie spełnia warunku udziału w Postępowaniu w
zakresie wymaganego doświadczenia, tj. z uwagi na fakt, że wykazana przez Wykonawca
usługa pn. „Całoroczne kompleksowe utrzymanie dróg krajowych administrowanych przez
Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gdańsku wraz ze wszystkimi
elementami
– Rejon w Gdańsku” rzekomo nie obejmowała wymaganego przez
Zamawiającego utrzymania terenów zieleni publicznej z uwagi na to, że:
a. utrzymywane przez Wykonawcę tereny zieleni nie spełniały definicji przewidzianej w art. 5
pkt 21 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r. poz. 916, ze
zm.; dalej: „ustawa OP”), a nadto
b. nie spełniały definicji „obszaru przestrzeni publicznej” przewidzianej w art. 2 pkt 6
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z
2022 r. poz. 503, ze zm.; dalej: „ustawa PiZP”),
c. nie zos
tały wskazane wprost i jednoznacznie w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego jako tereny zieleni,
w sytuacji, gdy przedmiotowa usługa wykonana przez Wykonawcę na rzecz GDDKiA spełnia
opisany warunek udziału w Postępowaniu, który został przez Zamawiającego opisany:
a. bez odesłania do którejkolwiek z przywołanych ustaw czy definicji ustawowych
b. bez wskazania na konieczność utrzymania takich terenów zieleni, które zostały
ustalone „wprost i jednoznacznie” w miejscowym planie zagospodarowania, a jednocześnie
c. przy zastosowaniu własnej definicji pojęcia terenów zieleni publicznej („terenów
zieleni publicznej (okres ciągły 12 miesięcy) tj: parki, zieleńce, tereny zieleni przy placówkach
użyteczności publicznej, przy placówkach oświatowych, tereny mieszkaniowe (osiedla
spółdzielcze, wspólnotowe i komunalne) oraz zieleń w pasach dróg publicznych w obrębie
granic administracyjnych miast”), które jest odmienna od definicji zapisanych w ww. ustawach,
a której wymagania wykazana przez Wykonawcę usługa spełnia,
co oznacza, że Zamawiający nie ocenił spełnienia przez Odwołującego warunku udziału w
postępowaniu zgodnie z zawartym w SWZ opisem, lecz dokonał nieuprawnionego
rozszerzenia wymagań objętych tym warunkiem ponad te, które w SWZ zostały zapisane, i
tym samy wadliwie odrzucił ofertę Odwołującego z powodu rzekomego niespełnienia tego
warunku,
przy czym Zamawiający zupełnie pominął, że utrzymywany przez Odwołującego obszar
zieleni na terenie Obwodu Utrzymania Drogi GDDKiA w Gdańsku – Matarni był publicznie
dostępny, bowiem na jego terenie znajdował się położony w plenerze i dostępny publiczności
bezpłatnie Skansen Maszyn Drogowych;
art. 65 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r.
poz. 1360, ze zm.; dalej: „k.c.”) w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy PZP oraz w zw. z art. 16 ust. 1
pkt 1 i 2 ustawy PZP poprzez dokonani
e nieprawidłowej, rozszerzającej wykładni rozdziału
IV pkt 4 lit. a) SWZ i przyjęcie, że zapis ten obejmował wymagania, które nie zostały w nim
wprost przewidziane, tj. że nakazywał on, aby wykazywana na potwierdzenie spełnienia
warunku udziału w Postępowaniu usługa obejmowała tereny:
a. odpowiadające definicji zapisanej w art. 5 pkt 21 ustawy OP i publicznie dostępne, a
nadto
b. odpowiadające definicji „obszaru przestrzeni publicznej” zapisanej w art. 2 pkt 6
ustawy PiZP,
c. wskazane wprost i jednoznacznie w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego jako tereny zieleni,
podczas gdy ww. wymagania nie zostały w rozdziale IV pkt 4 lit. a) SWZ zapisane, zaś
mając na uwadze jednostronny charakter czynności Zamawiającego dotyczącej sporządzenia
SWZ i opisania warunku udziału w Postępowaniu, potrzebę ochrony interesu Wykonawcy jako
strony nieuczestniczącej w sporządzaniu SWZ oraz względy związane z obowiązkiem
zachowania uczciwej konkurencji, równego traktowania i przede wszystkim przejrzystości
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, niedopuszczalne jest rozszerzanie
wymagań dotyczących warunku udziału w postępowanie po terminie składania ofert i
wywodzenia z jego opisu takich wymagań, które wprost w nim nie zostały przewidziane,
zaś sankcyjny charakter regulacji dotyczącej odrzucania ofert i wykluczania wykonawców
skutkują nakazem zawężającego ich interpretowania,
a
nadto
zgodnie
z
ugruntowanym
w
orzecznictwie
stanowiskiem,
wszelkie
niejednoznaczności, niejasności i braki specyfikacji warunków zamówienia muszą być
interpretowane na korzyść wykonawcy, który swoją ofertę składa pozostając w zaufaniu do jej
treści,
3. art. 239 ust. 1 i 2 ustawy PZP poprzez dokonanie wyboru oferty WT BONSAI sp. z o.o. w
Gdańsku jako oferty najkorzystniejszej w Postępowaniu, podczas gdy ww. oferta nie
przewiduje najniższej ceny, gdyż oferta złożona przez Odwołującego jest tańsza, a została
przez Zamawiającego odrzucona bezpodstawnie.
W wyniku wniesionego odwołania przez wykonawcę
FBSerwis S.A. z siedzibą w Warszawie
ul. Siedmiogrodzka 9, 01-204 Warszawa
, Zamawiający wnosił o oddalenie odwołania w
całości.
Stan prawny
ustalony przez Izbę:
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy PZP,
z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli została
złożona przez wykonawcę niespełniającego warunków udziału w postępowaniu.
Zgodnie z art. 239 ust. 1 i 2 ustawy PZP:
1. Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów oceny ofert
określonych w dokumentach zamówienia.
2. Najkorzystniejsza oferta to oferta przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do
ceny lub kosztu lub oferta z najniższą ceną lub kosztem.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy PZP,
d
o czynności podejmowanych przez zamawiającego,
wykonawców oraz uczestników konkursu w postępowaniu o udzielenie zamówienia i
konkursie oraz do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy ustawy z
dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r.
), jeżeli przepisy ustawy
nie stanowią inaczej.
Zgodnie z art. 16 pkt 1 i 2 ustawy PZP,
z
amawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób:
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
Zgodnie z art. 65 § 1 Kodeksu cywilnego,
Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego
wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia
społecznego oraz ustalone zwyczaje.
Krajowa Izba Odwoławcza – po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, po zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, konfrontując je z zebranym w sprawie materiałem
procesowym, w tym z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz
po wysłuchaniu oświadczeń i stanowisk stron złożonych ustnie do
protokołu w toku rozprawy – ustaliła i zważyła, co następuje:
Skład orzekający stwierdził, że odwołanie dotyczy materii określonej w art. 513 ustawy PZP
i
podlega rozpoznaniu zgodnie z art. 517 ustawy PZP. Izba stwierdziła również, że nie została
wypełniona żadna z przesłanek określonych w art. 528 ustawy PZP, których stwierdzenie
skutkowałoby odrzuceniem odwołania i odstąpieniem od badania meritum sprawy. Ponadto w
ocenie składu orzekającego Odwołujący wykazał, że posiada legitymację materialną do
wniesienia środka zaskarżenia zgodnie z przesłankami art. 505 ust. 1 ustawy PZP,
tj.
ma
interes w uzyskaniu zamówienia, a naruszenie przez zamawiającego przepisów ustawy PZP
może spowodować poniesienie przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Skład orzekający dokonał oceny stanu faktycznego ustalonego w sprawie mając na uwadze
art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy PZP, który stanowi, że Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia.
Izba
– uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy przedłożony przez strony, po
dokonaniu ustaleń poczynionych na podstawie dokumentacji postępowania, biorąc pod uwagę
zakres sprawy zakreślony przez okoliczności podniesione w odwołaniu oraz stanowiska
złożone pisemnie i ustnie do protokołu – stwierdziła, że sformułowane przez Odwołującego
zarzuty znajdują oparcie w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, a tym samym
rozpoznawane odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
I.
W pierwszej kolejności, zarzut Odwołującego w zakresie naruszenia przez Zamawiającego
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy PZP
poprzez odrzucenie oferty Odwołującego jako
niespełniającej warunku udziału w postępowaniu w zakresie wymaganego doświadczenia, jest
zdaniem Izby zasadny.
Izba wskazuje, że Zamawiający w rozdziale IV pkt 4 lit. a SWZ wymagał, że o udzielenie
zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy wykażą, że w okresie ostatnich 3 lat przed
upływem terminu składania ofert a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym
okresie, wykonali lub wykonują co najmniej jedną usługę polegającą na ciągłym, minimum
rocznym utrzymaniu terenów zieleni publicznej (okres ciągły 12 miesięcy) tj: parki, zieleńce,
tereny zieleni przy placówkach użyteczności publicznej, przy placówkach oświatowych, tereny
mieszkaniowe (osiedla spółdzielcze, wspólnotowe i komunalne) oraz zieleń w pasach dróg
publicznych w obrębie granic administracyjnych miast, obejmujące: prace porządkowe
włącznie z utrzymaniem zimowym, prace ogrodnicze (zakładanie i pielęgnacja zieleni niskiej) i
konserwację elementów małej architektury, na powierzchni i o wartości BRUTTO nie
mniejszej niż odpowiednio 50ha i 500 000,00 zł w skali roku.
Nadto na
potwierdzenie spełnienia warunku dotyczącego doświadczenia nie mogły być
wykazane zamówienia związane z pielęgnacją zieleni wyłącznie w pasach drogowych oraz
usługi dotyczące wyłącznie utrzymania czystości.
W dniach 21 lipca 2022 r. oraz 22 sierpnia 2022 r.
Zamawiający odpowiednio wezwał
Odwołującego do uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych i złożenia wyjaśnień
dotyczących zakresu czynności podejmowanych w ramach utrzymania terenu zieleni
zlokalizowanego przy obiektach GDDKiA oraz funkcji użytkowej, jaką ten teren zieleni
wykazany jako publiczny spełnia.
Odwołujący pismem z dnia 24 sierpnia 2022 r. wyjaśnił, że wykonywał szereg czynności
związanych z utrzymaniem zieleni publicznej znajdującej się przy obiektach użyteczności
publicznej
– obwodach utrzymania drogi Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, w
szczególności:
• dbał o estetykę ww. terenów (w szczególności wykonywał czynności porządkowe, związane
z
utrzymaniem ich w czystości),
• pielęgnował zieleń (kosił trawę, pielęgnował krzewy i drzewa, dokonywał ich przycinki),
• utrzymywał zlokalizowane na jej terenie obiekty takie jak płotki, murki i krawężniki,
• zajmował się również utrzymaniem zimowym ww. terenów.
Nadto Odwołujący wskazał, że przedmiotowe obwody utrzymania drogi stanowią siedzibę tzw.
Rejonów – jednostek administracyjnych funkcjonujących w strukturze Oddziału Generalnej
Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Gdańsku. Na ich terenie znajdują się obiekty typu
biurowego, wykorzystywane
na potrzeby pracy urzędu – GDDKiA oraz częściowo
udostępnione (aktualnie wydzierżawione podmiotowi utrzymującymi drogi z ramienia GDDKiA,
tj. Wykonawcy), ma
gazynowego oraz użytkowego (warsztaty, baza sprzętowa i parking).
Otaczająca ww. obiekty zieleń pełni w ocenie Wykonawcy funkcję estetyczną (wprowadza
zieleń do zabudowy, czyniąc teren bardziej przyjazny w odbiorze użytkowników, osób
odwiedzających obiekty, a także przechodniów i mieszkańców), zdrowotną (zapewnia dla
użytkowników i mieszkańców możliwość kontaktu z naturą, redukując stres wywołany
codziennymi obowiązkami, chroni od kurzu, dymu, a także od silnych wiatrów, odpowiada
również za tłumienie hałasu powstającego przy drodze, polegające na rozpraszaniu lub
pochłanianiu dźwięków; ponadto roślinność ma duże znaczenie przy oczyszczaniu powietrza
poprzez gromadzenie pyłów na powierzchni swoich liści, a także jednoczesnym produkowaniu
tlenu; dzięki swoim właściwościom wpływa na modyfikowanie wilgotności gleby oraz
powietrza, co wpływa również na mikroklimat miasta), a także przeciwpożarowe (stanowi
barierę dla rozprzestrzeniającego się ognia oraz spowalnia jego przenoszenie na dalsze
tereny).
Dodatkowo Odwołujący podniósł, że na terenie zieleni przynależącej do Obwodu Utrzymania
Drogi w Gdańsku (Matarnia) znajduje się Skansen Maszyn Drogowych. Obiekt ten jest otwarty
dla publiczności, wizyta w obiekcie jest bezpłatna i wymaga jedynie wcześniejszego
umówienia.
W dniu 4 października 2022 r. (pismo z dnia 3 października 2022 r.) Zamawiający
poinformował Odwołującego o wyborze najkorzystniejszej oferty, tj. oferty wykonawcy ”WT
BONSAI” Sp. z o.o., ul. Hausbrandta 29, 80-126 Gdańsk oraz o odrzuceniu oferty
Odwołującego, ponieważ: „firma FBSerwis S.A. nie spełniła warunku udziału w postępowaniu
w zakresie wymaganego doświadczenia polegającego na ciągłym min. rocznym utrzymaniu
terenów zieleni publicznej tj. parki, zieleńce, tereny zieleni przy placówkach użyteczności
publicznej, przy placówkach oświatowych, tereny mieszkaniowe (osiedla spółdzielcze,
wspólnotowe i komunalne). Zamawiający nie uznał wykazanej przez wykonawcę usługi pn.
„Całoroczne kompleksowe utrzymanie dróg krajowych administrowanych przez Generalną
Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gdańsku wraz ze wszystkimi elementami –
Rejon w Gdańsku” jako obejmującą swoim zakresem utrzymanie terenów zieleni publicznej.
Za tereny zielone mogą być uznane tereny spełniające cele określone w art. 5 pkt 21 ustawy z
dnia 16 kwietnia 2004 r o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r. poz. 916) tereny zieleni- tereny
urządzone wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi,
po
kryte roślinnością, pełniące funkcje publiczne, a w szczególności parki, zieleńce,
promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, cmentarze,
zieleń towarzyszącą drogom na terenie zabudowy, placom, zabytkowym fortyfikacjom,
bu
dynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom kolejowym. Należy wskazać, iż okolicznością
pozwalającą za uznanie danego terenu za teren zieleni w świetle wyżej powołanego przepisu
będzie pełnienie funkcji publicznej przez ten teren i co wiąże się z tym - jego publiczna
dostępność. Pojęcie „ obszar przestrzeni publicznej” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 6
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z
2018 r. poz. 1945). Należy to rozumieć jako obszar o szczególnym znaczeniu dla
zaspokajania
potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu
kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne
określony w studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy (por. wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2019 r. , VIII SA/Wa
O terenach zieleni w pojęciu prawnym można mówić wówczas, gdy miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego wprost i jednoznacznie tworzy takie tereny. Wobec
powyższego wykazane doświadczenie w utrzymaniu terenów zieleni świadczone na terenie
obiektów zaplecza Obwodu drogowego GDDKiA zlokalizowanych w Gdańsku- Matarni i w
Wejherowie nie stanowią terenów zieleni publicznej w wyżej przedstawianym rozumieniu.
Tereny te nie służą ogółowi ludzi, nie są przeznaczone i dostępne dla wszystkich, nie służą
zaspokajaniu określonych potrzeb w zakresie wypoczynku, relaksu. Nie stanowią również
obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości
ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie.
Ponadto zgodnie z MPZP -
Obwód drogowy GDDKiA zlokalizowany w Gdańsku- Matarni jest
przeznaczony pod strefę produkcyjną- usługową, a Obwód drogowy GDDKiA zlokalizowany
w Wejherowie - teren zabudowy produkcyjno-
składowo- usługowej. Z karty terenu do MPZP
wynika, iż na tym terenie nie występują i nie będą występowały obszary przestrzeni publicznej
w rozumieniu ustawy o planowaniu
”.
Izba
wskazuje, że zgodnie z art. 5 pkt 21 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r o ochronie
przyrody ( Dz.U. z 2022 r. poz. 916)
przez tereny zieleni rozumie się
tereny urządzone wraz z
infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością,
pełniące funkcje publiczne, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody
botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, cmentarze, zieleń towarzysząca drogom
na terenie zabudowy, placom, zabytk
owym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom,
lotniskom, dworcom kolejowym oraz obiektom przemysłowym.
Natomiast zgodnie z
art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2022 r. poz. 503) przez
„
obszar przestrzeni
publicznej” - należy przez to rozumieć obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia
potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów
społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, określony
w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Izba zważa, że Zamawiający opisując warunek udziału w przedmiotowym postępowaniu
wskazał wyraźnie, że ma być to usługa polegająca na: „ciągłym, minimum rocznym
utrzymaniu terenów zieleni publicznej (okres ciągły 12 miesięcy) tj: parki, zieleńce, tereny
zieleni przy placówkach użyteczności publicznej, przy placówkach oświatowych, tereny
mieszkaniowe (osiedla spółdzielcze, wspólnotowe i komunalne) oraz zieleń w pasach dróg
publicznych w obrębie granic administracyjnych miast”.
Izba zwraca uwagę, że Zamawiający dokonując odrzucenia oferty Odwołującego nie
zakwestionował wykonania usługi obejmującej utrzymanie zieleni zarówno w pasach dróg
publicznych w obrębie granic administracyjnych miast, jak i zieleni przy placówkach
użyteczności publicznej. Izba wskazuje, że dowody wskazane przez Zamawiającego w
odpowie
dzi na odwołanie (otoczenie siedziby GDDKiA przy Budowlanych w Gdańsku –
sierpień 2022, otoczenie siedziby GDDKiA przy Przemysłowej w Wejherowie – sierpień 2022)
ewidentnie potwierdzają, że występuje zieleń zarówno w pasach dróg publicznych, czy tereny
zieleni przy placówkach użyteczności publicznej.
Izba zważa, że w przedmiotowym postępowaniu przy opisie warunku udziału w postępowaniu,
Zamawiający podejmując decyzję o odrzuceniu oferty Odwołującego, powołując się przy tym
na przepisy ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, zdaniem Izby
podjął decyzję nieuprawnioną i niezgodną z przepisami ustawy
PZP, ponieważ Zamawiający nie odniósł się jednoznacznie (nie wyartykułował) w SWZ do art.
5 pkt 21 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r o ochronie przyrody
(tj. „tereny zielone”) i art. 2 pkt
6 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj.
„obszar przestrzeni publicznej”).
Tym samym Izba nie zgadza się z Zamawiającym, aby warunkiem koniecznym uznania usługi
za spełniającą wymogi jest to, aby obejmowała ona tereny zieleni w rozumieniu ustawy z dnia
16 kwietnia 2004 r o ochronie przyrody
, jak i miałyby być to tereny oznaczone w miejscowym
planie zagospodarowania przestrzennego jako tereny zieleni
, ponieważ jak słusznie zauważył
Odwołujący na rozprawie: „Zamawiający myli pojęcie definiowane z pojęciem definiującym.
Teren zieleni publicznej jest definiowany zakresowo jako teren zieleni przy obiektach
użyteczności publicznej”.
Nadto Izba zwraca uwagę, że rację ma Odwołujący, iż Zamawiający w opisie przedmiotowego
warunku
dokonał własnej definicji terenów zieleni publicznej, a co istotne, definicja ta różni
się w sposób istotny od tej definicji, na którą powołał się Zamawiający odrzucając ofertę
Odwołującego, tj. od definicji zapisanej w art. 5 pkt 21 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r o
ochronie przyrody.
W związku z powyższym, należy zgodzić się z Odwołującym, że w niniejszym postępowaniu
brak jest wymagania, aby utrzymywany przez
Odwołującego teren miał pełnić określoną
funkcję użytkową, czy też aby został przeznaczony w miejscowym planie zagospodarowania
na tereny zielone. I
zba zważa, że przedmiotowe postępowanie dotyczy utrzymania terenów
zieleni publicznej, a nie aby tereny zielone były publicznie dostępne.
Niezależnie od powyższego, Izba zważa, że Odwołujący w piśmie z dnia 24 sierpnia 2022 r.
wskazał, iż na terenie zieleni przynależącej do Obwodu Utrzymania Drogi w Gdańsku
(Matarnia) znajduje się Skansen Maszyn Drogowych, a obiekt ten jest otwarty dla
publiczności, wizyta bezpłatna oraz że wymaga jedynie wcześniejszego umówienia. Tym
samym twierdzenia Zamaw
iającego, że istnienie na terenie Obwodu drogowego GDDKiA w
Gdańsku- Matarni „skansenu” maszyn drogowych na ogrodzonym terenie, zagrodzonego
szlabanem, dostępnego dopiero po wcześniejszym umówieniu się u kierownika Rejonu
Oddziału GDDKiA w Gdańsku, nie stanowi obszaru przestrzeni publicznej, ze względu na
ograniczoną a nie powszechną dostępność, jest zdaniem Izby podejściem nieracjonalnym.
Izba zważa, że ani ogrodzenie terenu, ani zagrodzenie terenu szlabanem, dostępnego
dopiero po
wcześniejszym umówieniu się u kierownika Rejonu Oddziału GDDKiA w Gdańsku,
nie powoduje, że teren ten nie jest publicznie dostępny, a nadto jak słusznie zauważył
Odwołujący na rozprawie: „kwestia wcześniejszego umówienia się jest tylko kwestią
techniczną”.
Pozostałe dowody wskazane przez Zamawiającego do odpowiedzi do odwołania (mapa w
Google Maps Obwod
u drogowego w Gdańsku - Matarni, mapa w Google Maps Obwodu
drogowego w Wejherowie, uchwała Nr XXII/625/04 Rady Miasta Gdańska z dnia 25 marca
2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Matarni,
rysunek planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu dla obszaru 001-
41, uchwała Nr
VII/XXXIV/387/2017 Rady Miasta Wejherowa Gdańska z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie
uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego fragmentu miasta
Wejherowa położonego na wschód od linii kolejowej w rejonie ulicy Przemysłowej do ulicy
Ofiar Piaśnicy, rysunek planu zagospodarowania przestrzennego fragmentu miasta
Wejherowa położonego na wschód od linii kolejowej w rejonie ulicy Przemysłowej do ulicy
Piaśnicy), zdaniem Izby nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.
Mając powyższe na uwadze, Izba doszła do przekonania, że stanowisko Zamawiającego
dotyczące niewykazania przez Odwołującego spełnienia warunku udziału dokonane w oparciu
o wymogi, które nie zostały wyraźnie przedstawione w SWZ, jest zdaniem Izby niezgodne z
przepisami ustawy i tym samym Zamawiający naruszył art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy PZP.
II.
Zarzuty
Odwołującego w zakresie naruszenia przez Zamawiającego art. 65 § 1 KC w zw. z
art. 8 ust. 1 ustawy PZP oraz w zw. z art. 16 pkt 1 i 2 ustawy PZP poprzez dokonanie
nieprawidłowej, rozszerzającej wykładni rozdziału IV pkt 4 lit. a SWZ, są zdaniem Izby
zasadne.
Izba zważa, że postanowienia SWZ stanowią wyraz woli Zamawiającego i jako takie
podlegają wykładni tak, jak każde oświadczenie woli, przy zachowaniu reguł określonych w
art. 65 KC.
Izba podkreśla, że w realiach niniejszej sprawy brak jest zgodności rozumienia zapisów SWZ
zarówno przez Zamawiającego, jak i Odwołującego. W orzecznictwie Krajowej Izby
O
dwoławczej przyjmuje się, że przy dokonywaniu wykładni postanowień SWZ, a w
szczególności przy ocenie i badaniu zgodności oferty czy doświadczenia wykonawcy z
wymogami
określonymi w SWZ, podstawowe znaczenie ma wykładnia językowa.
Zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 30 września 2020 r., sygn. akt. KIO
: „ W ocenie Izby nadal aktualne pozostaje utrwalana przez lata teza, że
postanowienia SIWZ
dotyczące warunku udziału w postępowaniu oraz wymaganych
dokumentów potwierdzających spełnienie warunków należy interpretować zgodnie z
wykładnia gramatyczną. Regulacje odnoszące się do warunku udziału w postępowaniu
czytane zatem muszą być tak jak zostały napisane, literalnie, tak aby nie pozostawiać
marginesu na interpretacje i domysły. Tak więc wymagania, które określa Zamawiający
wynikają wprost z literalnego brzmienia ogłoszenia i SIWZ (porównaj: wyrok Sadu
Okręgowego w Warszawie z dnia 07 października 2008 roku sygn. akt XXIII Ga 446/08).
Ocena spełnienia wymagań winna zostać dokonana w oparciu o literalne brzmienie
ukształtowanych przez Zamawiającego wymagań co zapobiega jakiejkolwiek uznaniowości na
etapie oceny wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Nie jest więc
dopuszczona rozszerzająca, niewyartykułowana interpretacja warunku udziału w
postępowaniu oraz dokonana w oparciu o nią ocena spełnienia warunku udziału w
postępowaniu. Należy odrzucić interpretacje oparte na intencjach, dorozumianym znaczeniu
w obliczu danej sprawy o udzielenie zamówienia publicznego czy założeniach czynionych na
potrzeby oceny
”, a Izba w pełni się zgadza z tezą tamtejszego składu orzekającego.
Podobne stanowisko zaprezentował Sąd Okręgowy w Warszawie, wskazując w uzasadnieniu
wyroku z dnia 7 października 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. akt XXIII Ga 446/08, że
„postanowienia w zakresie warunków udziału (jak i przedmiotu zamówienia) należy
inter
pretować zgodnie z wykładnią gramatyczną właśnie z uwagi na konieczność zapewnienia
ewentualnym oferentom pełnej oceny własnych możliwości udziału w przetargu. Nie jest
zatem właściwe stosowanie, w omawianym zakresie, innej wykładni wymogów
zamawiającego niż wykładnia językowa i tylko takie wymagania powinni spełnić oferenci jakie
wynikają wprost z literalnego brzmienia ogłoszenia i SIWZ. Dlatego też Sąd Okręgowy nie
aprobuje wywodu skarżącego sprowadzającego się w istocie do twierdzenia, że o wymogach
doświadczenia zawodowego decyduje przedmiot zamówienia, a nie ścisła redakcja tych
wymogów przez Zamawiającego. Sąd Okręgowy podziela natomiast wywód KIO, że skoro
Zamawiający jednoznacznie nie określił, że dokumentacja ma obejmować zarówno projekt
budowlany j
ak i wykonawczy to brak jest takiego wymogu w zakresie doświadczenia
zawodowego.”
Izba
chciałaby w tym miejscu podkreślić, że obowiązek ścisłego interpretowania wymogów
wskazanych przez Z
amawiającego na podstawie jej literalnego brzmienia wynika również z
obowiązujących na gruncie przepisów ustawy PZP zasady przejrzystości prowadzonego
postępowania oraz równego traktowania wykonawców. Oznacza to, że wszystkie warunki i
zasady postępowania o udzielenie zamówienia powinny być określone w sposób jasny,
precyzyjny i jednoznaczny w SWZ, tak by
każdy z wykonawców biorących udział w
postępowaniu wiedział jakie wymogi postawił Zamawiający.
Biorąc powyższe na uwadze, w niniejszym stanie faktycznym sprawy Zamawiający dokonał
takiej interpretacji postanowienia SWZ, który nie wynikał wprost z jego literalnej treści (brak
zawarcia w SWZ wymogów odnoszących się do doświadczenia dotyczących utrzymywania
terenów zielonych w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody czy ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym
, ich publicznej dostępności czy przeznaczenia ich na
tereny zieleni w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego).
Tym samym,
twierdzenie Zamawiającego, który wskazał w odpowiedzi na odwołanie, że: „
W
dążeniu do ustalenia właściwego znaczenia interpretowanego pojęcia „terenów zieleni
publicznej” zawartego w SWZ Zamawiający dokonał jego wykładni językowej w oparciu o
dyrektywę języka prawnego wykorzystując definicję terenów zieleni zawartą w
ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r. poz.916)
oraz
de
finicję „obszaru
przestrzeni publicznej” zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 27 marca 2003
r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1945)
”, jest zdaniem
Izby działaniem nieuprawnionym ze strony Zamawiającego, ponieważ po pierwsze dotyczy
wykładni przepisów prawa zawartych w akcie prawnym, a po drugie jak słusznie zauważył
Odwołujący „Zamawiający dokonał rozszerzenia wymogów zapisanych w rozdziale IV pkt 4 lit.
a) SWZ wywodząc z jego treści to, co wprost nie zostało tam zapisane”.
Na marginesie Izba wskazuje, że zgodnie z orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej
wszelkie
niejasności, dwuznaczności, niezgodności postanowień SWZ należy rozpatrywać na
korzyść wykonawców. Obowiązek takiego formułowania i tłumaczenia ma na celu realizację
zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wszystkich wykonawców przystępujących
do
danego postępowania. Podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2019 roku (sygn.
akt: IV CSK 363/18), zauważył: „Jeżeli powstają wątpliwości co do jednoznaczności
postanowień SIWZ (a szerzej: dokumentacji zamawiającego, w oparciu o którą wykonawcy
sk
ładają oferty), muszą być one rozstrzygane na korzyść wykonawcy. Przeciwny wniosek
byłby sprzeczny z art. 29 ust. 1 p.z.p. W konsekwencji, jeżeli dokumentacja sporządzona
przez zamawiającego zawiera nieścisłości, nie jest jednoznaczna, nie można negatywnymi
skutkami obciążać oferentów (a więc potencjalnych wykonawców), ale zamawiającego – jako
autora tej dokumentacji”.
Mając powyższe na uwadze, Izba jest zdania, że Zamawiający naruszył art. 65 § 1 KC w zw.
z art. 8 ust. 1 ustawy PZP oraz art. 16 pkt 1 i 2 ustawy PZP w zw. z art. 239 ust. 1 i 2 ustawy
PZP będący zarzutem wynikowym.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i 575 ustawy
Prawo zamówień publicznych oraz § 2 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 5 pkt 2 lit. b w zw. z § 7 ust. 1 pkt
1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
s
zczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. 2020 r. poz. 2437), obciążając
kosztami postępowania Zamawiającego.
Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji.
Przewodniczący: ………………………….