Sygn. akt: KIO 2892/22
WYROK
z dnia 18 listopada 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Przemysław Dzierzędzki
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2022
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 31 października 2022 r. przez
wykonawc
ę
Ć. i Partnerzy. Radcowie prawni i Adwokaci sp. p. z siedzibą w Warszawie
w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Kielce z siedzibą w Kielcach
orzeka:
umarza postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutów nr 1, 3a oraz 4 odwołania,
uwzględnia częściowo odwołanie w zakresie zarzutu nr 2 odwołania – i nakazuje
zamawiającemu wykonanie czynności modyfikacji specyfikacji warunków
zamówienia przez wykreślenie z kryterium oceny ofert, opisanego w rozdziale XXIII
pkt. 2.2 ppkt 1 SWZ, słów „zasiadanie w organach nadzorczych osób prawnych
lub”,
w pozostałym zakresie oddala odwołanie,
kosztami postępowania obciąża wykonawcę Ć. i Partnerzy. Radcowie prawni i
Adwokaci sp. p. z siedzibą w Warszawie w części ¾ oraz Gminę Kielce z siedzibą w
Kielcach
w części ¼ i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr
(słownie: siedmiu tysięcy pięciuset złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawc
ę Ć. i Partnerzy. Radcowie prawni i Adwokaci sp. p. z siedzibą w
Warszawie
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od Gminy Kielce z siedzibą w Kielcach na rzecz wykonawcy Ć. i
Partnerzy. Radcowie prawni i Adwokaci sp. p. z siedzibą w Warszawie kwotę
zł 00 gr (słownie: siedemdziesięciu pięciu złotych zero groszy).
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt: KIO 2892/22
U z a s a d n i e n i e
Gmina
Kielce z siedzibą w Kielcach, zwana dalej „zamawiającym”, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września
2019 r. -
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.), zwanej dalej
„ustawą Pzp” lub „Pzp”, którego przedmiotem jest „świadczenie obsługi prawnej dla Urzędu
Miasta Kielce.
”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
25 października 2022 r., nr 2022/BZP 00408632/01.
Wobec czynności i zaniechań zamawiającego w ww. postępowaniu w dniu 31
października 2022 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł odwołanie wykonawca
Ć. i Partnerzy. Radcowie prawni i Adwokaci sp. p. z siedzibą w Warszawie, zwany dalej
„odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) naruszenie przepisu art. 112 ust. 1 w zw. z przepisu art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp przez
ustanowienie warunku udziału w postępowaniu w rozdz. X pkt 1.4.2.3 SWZ w sposób
nieproporcjonalny i nadmiarowy, w zakresi
e w jakim Zamawiający wymaga
dysponowania co najmniej 3 osobami, z których każda jest wpisana na listę radców
prawnych lub adwokatów nie krócej niż 15 lat – w sytuacji, w której:
a) przedmiot zamówienia oraz zakres obowiązków spoczywających na osobach
skie
rowanych do realizacji zamówienia nie wymaga, aby koniecznym było
dysponowanie aż 3 osobami o tak długim doświadczeniu zwłaszcza, że w zakresie
pozostałych wymogów doświadczenia członków zespołu Zamawiający ustanawia
wymagania związane z doświadczeniem na poziomie 6- oraz 12-miesięcy uznając je
za dające rękojmię należytego wykonania zamówienia, a dodatkowo, nabyte jedynie
w okresie ostatnich 3 lat,
b) sam okres liczony począwszy od wpisu na listę radców prawnych/adwokatów nie jest
czynnikiem dającym rękojmię należytego wykonania zamówienia, w szczególności,
jeśli zakres realizowanej pomocy prawnej nie był związany z obszarami wskazanymi
w opisie przedmiotu zamówienia;
2) naruszenie przepisu art. 239 ust. 2, art. 240 ust. 1 i 2 oraz art. 241 ust. 1 ustawy Pzp w
zw. z przepisem art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp poprzez ustanowienie kryterium oceny ofert
w rozdz. XXIII pkt 2.2 ppkt 1 SWZ w sposób uzależniający przyznanie punktów w
kryterium oceny ofert w obsłudze prawnej w zakresie nadzoru właścicielskiego, przez
zasia
danie w radzie nadzorczej lub zarządzie spółki kapitałowej, w zależności od okresu
posiadanego doświadczenia, co nie pozwala na wybór oferty przedstawiającej
najkorzystniejszy bilans jakości do ceny, jak również nie stanowi właściwego kryterium
jakościowego bowiem czynności osób pełniących funkcje organów osób prawnych nie są
czynnościami odpowiadającymi świadczeniu pomocy prawnej i premiowane w ten
sposób doświadczenie nie będzie przekładać się na jakość świadczenia Wykonawcy, w
tym na nabycie umiejętności i kompetencji pozwalających świadczyć pomoc prawną w
zakresie nadzoru właścicielskiego;
3) naruszenie przepisu art. 96 ust. 1 i 2 pkt 2 lit. e ustawy Pzp, art. 239 ust. 2, art. 240 ust. 1
i 2 oraz art. 241 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z przepisem art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z
art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2022 r. poz.
1184 z późn. zm.) przez ustanowienie kryterium w rozdz. XXIII pkt. 2.3 SWZ:
a) sposób uzależniający przyznanie punktów z tytułu zatrudnienia osób
z
aangażowanych do realizacji umowy w stosunku pracy (co najmniej jednej), co
stanowi naruszenie równego traktowania wykonawców uniemożliwiające
skierowania do realizacji zamówienia – celem pozyskania punktów w ramach tego
kryterium
– adwokatów, którzy zgodnie z ustawą korporacyjną nie mogą świadczyć
pomocy prawnej na podstawie umowy o pracę,
b) o wadze nieproporcjonalnej względem możliwości pozyskania oferty rzeczywiście
najkorzystniejszej w stosunku do premiowanych aspektów społecznych
4) naruszenie przepisu art. 275 pkt 2 w zw. z 278 w zw. z art. 16 pkt 1 i 2 ustawy Pzp przez
nieokreślenie w dokumentach zamówienia, które z kryteriów oceny ofert będą mogły
podlegać negocjacjom mimo, iż powinno być to koniecznym, mając na względzie zasadę
przejrzystości i równego traktowania Wykonawców.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu modyfikacji treści SWZ w następujący
sposób:
1) w rozdz. X pkt. 1.4.2.3 SWZ przez nadanie mu następującej treści „co najmniej trzema
osobami, z czego co najmniej jedna wpisana jest na
listę radców prawnych lub adwokatów
nie krócej niż 15 lat i co najmniej dwie wpisane są na listę radców prawnych lub adwokatów
nie krócej niż 5 lat, pod warunkiem, że każda z tych osób, posiada doświadczenie w
świadczeniu pomocy prawnej na rzecz podmiotów publicznych przez co najmniej ww. okresy
liczone od wpisu na odpowiednią listę radców prawnych lub adwokatów”;
2) w rozdz. XXIII pkt. 2.2. ppkt. 1 SWZ, przez nadanie mu następującej treści:
„1) za wskazanie osoby posiadającej doświadczenie zawodowe w zakresie nadzoru
właścicielskiego, rozumiane jako obsługa prawna jednostki samorządowej w zakresie
nadzoru właścicielskiego nad spółkami kapitałowymi w zależności od posiadanego
doświadczenia:
co najmniej 1 rok i nie więcej niż 2 lata - Wykonawcy zostanie przyznany 4 pkt,
powyżej 2 lat i nie więcej niż 3 lata - Wykonawcy zostaną przyznane 10 pkt,
powyżej 3 lat - Wykonawcy zostanie przyznane 14 pkt,”
3) w rozdz. XXIII pkt 2.3 SWZ przez:
a) nadanie mu treści:
„Kryterium to będzie rozpatrywane na podstawie informacji podanej przez Wykonawcę w
Formularzu ofertowym
– część B (w pkt 3), którego wzór stanowi Załącznik nr 1 do SWZ.
W ramach niniejszego kryterium, Wykonawcy zostaną przyznane punkty w zależności
od liczby i stopnia niepełnosprawności osoby/osób, w rozumieniu ustawy z dnia 27
sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych, zatrudnionej(ych)/zaangażowanej(ych) do realizacji zamówienia
(maksymalnie za dwie osoby),
tj.:
zatrudnienie/zaangażowanie na podstawie innej umowy cywilnoprawnej osoby z lekkim
stopniem niepełnosprawności - Wykonawcy zostaną przyznane 1 pkt /za osobę,
zatrudnienie/zaangażowanie na podstawie innej umowy cywilnoprawnej osoby z
umiarkowanym stopniem niepełnosprawności - Wykonawcy zostanie przyznanych 2
pkt/za osobę,
zatrudnienie/ zaangażowanie na podstawie innej umowy cywilnoprawnej osoby ze
znacznym stopniem niepełnosprawności - Wykonawcy zostanie przyznanych 3 pkt/za
osobę.
Uwaga: 1. Niezłożenie przez Wykonawcę oświadczenia nie będzie stanowić podstawy
odrzucenia oferty, lecz Wykonawca w tym kryterium otrzyma 0 pkt.
2. Niezłożenie przez Wykonawcę deklaracji w zakresie zatrudnienia/zaangażowania na
podstawie innej umowy cywilnoprawnej osoby ze stopniem niepełnosprawności nie
będzie stanowić podstawy odrzucenia oferty, lecz Wykonawca w tym kryterium otrzyma
0 pkt.
3. W przypadku zadeklarowania zaangażowania do realizacji zamówienia 2 i więcej
osób niepełnosprawnych Wykonawcy zostaną przyznane punkty maksymalnie za dwie
osoby.”
b) przy
jednoczesnym obniżeniu wagi kryterium „Zaangażowanie do realizacji umowy osób
ze stopniem niepełnosprawności” do 6 punktów oraz zwiększeniu wagi kryterium „Cena”
do 38 punktów,
4) przez określenie w dokumentach zamówienia, które elementy oceniane w kryteriach
oceny ofert podlegać będą ewentualnym negocjacjom oraz w jakich okolicznościach
Zamawiający podejmie negocjacje z Wykonawcami.
W uzasadnieniu
dotyczącym zarzutu, o którym mowa w pkt 1 petitum odwołania
odwołujący wskazał, że przedmiotem postępowania, którego dotyczy odwołanie jest
świadczenie stałej, kompleksowej obsługi prawnej przez okres 12 miesięcy, na rzecz
Zamawiającego – miasta Kielce. Zamawiający w ocenie Odwołującego określił wskazany w
petitum warunek udziału w postępowaniu – który z uwzględnieniem wszystkich wymagań
składających się na jego treść, jawi się jako nadmiarowy, nieuprawniony i skutkujący
ograniczeniem konkurencyjności bez związku z przedmiotem zamówienia. Odwołujący
podniósł, że zgodnie z przepisem art. 112 ust. 1 ustawy Pzp, warunek udziału w
postępowaniu musi być proporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Zdaniem odwołującego,
proporcjonalność warunku musi być rozpatrywana przez pryzmat celu w jakim warunek jest
zastrzegany, a więc zapewnienia sobie przez zamawiającego wykonawców, którzy dają
rękojmię należytego wykonania zamówienia, z tym, że warunku takie muszą być określane
jako tzw. minimalne poziomy zdolności.
Odwołujący argumentował, że przedmiotowy zarzut dotyczy warunku dysponowania
min. 3 radcami prawnymi lub
adwokatami, z których każdy posiada minimum 15 letnie
doświadczenie, liczone od dnia wpisu na listę radców prawnych lub adwokatów. Według
odwołującego, taki opis warunku udziału w postępowaniu stanowi nieproporcjonalny wymóg,
stanowiący nieuprawnianą przeszkodę w udziale w postępowaniu wykonawcy, zdolnemu w
sposób prawidłowy i terminowy zrealizować zamówienie. Dla należytego wykonania
zamówienia (na tzw. minimalnym poziomie zdolności) nie jest wymaganym legitymowanie
się aż 15 letnim doświadczeniem przez co najmniej 1/3 składu realizacyjnego.
Potwierdzeniem tego jest
okoliczność, że zamawiający wymaga skierowania do realizacji
zamówienia min. 9 osób, z których każda posiada uprawnienia radcy prawnego lub
adwokata i jednocześnie – w pozostałym zakresie - ustanawiając wymóg legitymowania się
doświadczeniem w okresie ostatnich 3 lat, min. 6- lub 12-miesięcznym, w zakresie
skonkretyzowanych czynności (cyt.):
1.4.2.1. co najmniej cztery osoby, z których każda posiada co najmniej 12-miesięczne
doświadczenie w zakresie obsługi prawnej prowadzonej w jednostkach sektora
finansów publicznych, nabyte w całości w okresie ostatnich 3 lat, liczonych wstecz od
dnia, w którym upływa termin składania ofert;
1.4.2.2. co najmniej cztery osoby, z których każda posiada co najmniej 6-miesięczne
doświadczenie w zakresie obsługi prawnej prowadzonej w jednostkach samorządu
terytorialnego, nabyte w całości w okresie.
Według odwołującego, trudno więc zgodzić się, iż za minimalny poziom zdolności
koniecznym jest legitymowanie
się aż 15 letnim doświadczeniem przez łącznie 3 osoby, przy
jednoczesnym zaakceptowaniu przez z
amawiającego 6 lub 12 miesięcznego doświadczenia
zawodowego dla pozostałych członków zespołu, zwłaszcza, że SWZ nie ustanawia
obowiązku, aby osoby z 15 letnim doświadczaniem (wszystkie 3) pełniły funkcje
koordynujące pomoc prawną. Zakresy zadań, obowiązków i odpowiedzialności osób
posiadających tak 15 letnie jak i 6 miesięczne doświadczenie są tożsame.
Dodatkowo,
odwołujący zwracał uwagę, że w ramach kryterium jakościowego,
premiowani są wykonawcy dysponujący zespołem posiadającym doświadczenie już 10-
letnie, m.in. w
zakresie nadzoru właścicielskiego, w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych w zakresie prawa komunikacyjnego, tj. krótsze aniżeli wymagane w zakresie
trzech spośród dziewięciu osób skierowanych do realizacji zamówienia.
Sam też okres od wpisu na odpowiednią listę radców prawnych czy adwokatów nie
jest
żadnym wyznacznikiem doświadczenia osoby skierowanej do realizacji zamówienia w
świetle rękojmi należytego wykonania zamówienia oraz w świetle konieczności związania
treści warunku z przedmiotem zamówienia. Tego rodzaju rękojmię dawać może
skonkretyzowanie pomocy prawnej, jaka w tym czasie świadczona była przez osobę
skierowaną do wykonania zamówienia i ustanowienie w tym zakresie minimalnych wymagań,
a w tym przypadku na rzecz podmiotów sektora samorządowego.
W konsekwencji zatem, warunek udziału w postępowaniu dotyczący 15 letniego
okresu
mierzonego od wpisu na właściwą listę powinien dotyczyć jednej osoby – np.
wskazanej w umowie jako koordynator pomocy prawnej, przy jednoczesnym zmniejszeniu
wymaganego
okresu względem pozostałych dwóch osób. Takie wymaganie adekwatnym
jest bowiem do
pełnionej przez tę osobę roli i pozostaje bez uszczerbku dla zdolności
pozostałych, skierowanych do realizacji zamówienia osób dla należytego wykonania
zamówienia.
Uczynienie tego warunku adekwatnym do przedmiotu zamówienia wymaga też
związania wymaganego doświadczenia ze świadczeniem pomocy prawnej w zakresie
zbliżonym do przedmiotu zamówienia.
W uzasadnieniu zarzutu
, o którym mowa w pkt 2 petitum odwołania odwołujący
podniósł, że zgodnie z treścią SWZ, zamawiający premiuje wykonawców dysponujących
osobą posiadającą doświadczenie w obsłudze prawnej w zakresie nadzoru właścicielskiego,
jedynie
przez zasiadanie w radzie nadzorczej lub zarządzie spółki kapitałowej, w zależności
od okresu
posiadanego doświadczenia. Przedmiotowy wymóg zakłada zatem, aby dana
osoba,
posiadająca uprawnienia radcy prawnego lub adwokata (gdyż ten wymóg dotyczy
wszystkich osób skierowanych do realizacji zamówienia), posiadała jednoczesne
doświadczenie zdobywane podczas zasiadania w radzie nadzorczej lub zarządzie spółki
kapitałowej. Takie doświadczenie – mając na uwadze, iż stanowi kryterium oceny ofert –
przekładać się miało w zamyśle zamawiającego na jakość świadczonej pomocy prawnej w
zakresie nadzoru właścicielskiego.
W ocenie o
dwołującego, tego rodzaju kryterium oderwane jest do przedmiotu
zamówienia, a premiowane doświadczenie w żadnym stopniu nie może przekładać się na
jakość świadczonej pomocy prawnej. Zakres zadań osób zasiadających w organach osób
prawnych (zarządczych lub nadzorczych) bynajmniej nie opiewa na świadczenie pomocy
prawnej i samego tylko faktu
pełnienia tych funkcji – nawet przez osobę będącą radcą
prawnym i adwokatem (w świetle kryterium, nawet niewykonującymi zawodu) nie można
równać z nabywaniem doświadczenia związanego z formalnoprawnymi aspektami
wykonywania nadzoru
właścicielskiego. Zdaniem odwołującego trzeba też zwrócić uwagę, że
treść kryterium nie zastrzega nawet, aby spółki w których organach zasiadać ma osoba,
której doświadczenie ma być premiowane, były spółkami komunalnymi. Co więcej,
przedmiotem zamówienia nie jest zasiadanie w organach spółek kapitałowych.
W uzasadnieniu zarzutu
, o którym mowa w pkt 3 petitum odwołujący podniósł, że
z
godnie z trzecim z podnoszonych zarzutów, kryterium oceny ofert premiujące skierowanie
do wykonania zamówienia osób z niepełnosprawnością, skutkuje nierównym traktowaniem
tych wykonawców, którzy zamierzają do wykonania zamówienia skierować adwokatów.
Zamówienie bowiem opiewa na świadczenie pomocy prawnej przez radców prawnych lub
adwokatów, a SWZ nie zastrzega wymagań zatrudnienia dodatkowo osób pełniących funkcje
niezwiązane ze świadczeniem pomocy prawnej.” Tym samym, zgodnie z SWZ, do
wykonania
zamówienia mogą być skierowani tylko adwokaci lub radcowie prawni tj. osoby
posiadające formalny tytuł do świadczenia pomocy prawnej.
Zgodnie z treścią przedmiotowego kryterium, co najmniej jedna osoba z
niepełnosprawnością skierowana do wykonania zamówienia musi zostać zatrudniona na
umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu. Ta forma zatrudnienia jest jednak zabroniona na
gruncie przepisu art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z
2022 r. poz. 1184 z późn. zm.).
Wykonawca, który zamierza skierować do wykonania zamówienia samych
adwokatów, nie mógłby uzyskać maksymalnej liczby punktów z tego tylko względu, że osoby
te
– ustawowo – w tej formie nie mogą zostać zatrudnione. Treść więc przedmiotowego
kryterium nie
przystaje do przedmiotu zamówienia i obowiązujących w tym zakresie
przepisów prawa regulujących zasady wykonywania zawodu osób, które takie zamówienie
mogą (wyłącznie) realizować.
Jednocześnie odwołujący wskazywał, że waga przypisana temu kryterium jest
nieproporcjonalna
mając na względzie możliwość uzyskania oferty rzeczywiście
najkorzystniejszej oferty w
świetle znaczenia premiowanych aspektów społecznych. Co do
zasady, skierowanie do
wykonania zamówienia osób z niepełnosprawnością jest możliwym
elementem do
premiowania w kryteriach oceny ofert, jednak w świetle przydanej temu
kryterium wagi, ma
ono w zasadzie charakter dominujący i determinujący w zakresie
rozstrzygnięcia postępowania w wymiarze wyższym niż proporcjonalny. Z tego też względu,
zdaniem odwołującego konieczną jest jego korekta postulowana na wstępie.
W uzasadnieniu zarzutu
, o którym mowa w pkt 4 petitum odwołania odwołujący
podniósł, że zamawiający, zgodnie z przepisem art. 275 pkt 2 ustawy PZP zastrzegł, że
przewiduje
możliwość przeprowadzenia negocjacji z wykonawcami w trybie podstawowym.
Jak stanowi przepis art. 278 pkt 2 ustawy PZP, negocjacje dotycz
yć mogą wyłącznie tych
elementów treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert.
Odwołujący wskazał, że w treści SWZ ani ogłoszenia o zamówieniu, zamawiający nie
określił jednak, które z kryteriów podlegać będą ewentualnym negocjacjom oraz w jakiej
sytuacji do negocjacji
przystąpi. Konstruowanie SWZ, jak każda czynności w postępowaniu,
w tym określenie regulacji trybu w jakim udzielone będzie zamówienie, podlegać musi ocenie
przez pryzmat podstawowych
zasad postępowania, o których mowa w przepisie art. 16
ustawy Pzp
, w tym równego traktowania wykonawców oraz przejrzystości postępowania.
Realizacją tych dwóch zasad jest bez wątpienia przekazywanie wykonawcom maksimum
informacji związanych z dokonanymi lub planowanymi czynnościami w postępowaniu, tak
aby postępowanie i czynności podejmowane w jego toku odpowiadały zasadom zamówień
publicznych, w tym
zasadzie przejrzystości. Zdaniem odwołującego tego rodzaju
informacjami są z całą pewnością kryteria oceny ofert, które podlegać będą negocjacjom w
trybie podstawowym czy też wprost okoliczności w jakich zamawiający zdecyduje się na
podjęcie tego rodzaju negocjacji. Ten zakres informacji ułatwia wykonawcom decyzję czy w
ogóle ubiegać się o udzielenie zamówienia, ale też ma wpływ na kształt składanych ofert.
Wskazanie okoliczności w jakich zamawiający podejmie decyzję o fakcie prowadzenia
negocjacji, a w jakich odstąpi od prowadzenia negocjacji ponad wszelką wątpliwość
pozwoliłyby na ukształtowanie czynności w toku postępowania – jako w pełni
odzwierciedlające zasadę przejrzystości równego traktowania wykonawców, w tym bez
subiektywnego (np. w zależności od wyłaniającego się rankingu oceny ofert) preferowania
konkretnego wykonawcy np. dotychczas realizującego tożsamą usługę pomocy prawnej.
W
edług odwołującego, w świetle powyższego, zaniechanie określenia przez
z
amawiającego wspomnianych, kluczowych z punktu widzenia przyszłych - ewentualnych -
negocjacji informacji w treści SWZ powinno być poczytywane jako naruszenie przytoczonych
zasad przejrzystości i równego traktowania wykonawców.
Odwołujący w trakcie posiedzenia Izby 15 listopada 2022 r., przed otwarciem rozprawy,
oświadczył, że cofa częściowo odwołanie w zakresie zarzutu nr 1 i nr 3a odwołania.
Z
amawiający w trakcie posiedzenia Izby w dniu 15 listopada 2022 r., przed otwarciem
rozprawy, oświadczył, że uwzględnia częściowo odwołanie w zakresie zarzutu 4 odwołania.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, w tym w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji warunków
zamówienia (SWZ), odpowiedzi na wnioski o wyjaśnienie SWZ, modyfikacje SWZ,
załączniki do pism procesowych stron, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i
dokumenty złożone przez strony w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Art. 16 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Art. 94 Pzp stanowi, że:
Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia
mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy mający status zakładu pracy chronionej,
spółdzielnie socjalne oraz inni wykonawcy, których głównym celem lub głównym celem
działalności ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały
zamówienie, jest społeczna i zawodowa integracja osób społecznie marginalizowanych, w
szczególności:
1) osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z
2020 r. poz. 426, 568 i 875) (…).
Art. 239 ust. 2
ustawy Pzp stanowi, że Najkorzystniejsza oferta to oferta
przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą
ceną lub kosztem.
Art. 240
Pzp stanowi, że:
1. Zamawiający opisuje kryteria oceny ofert w sposób jednoznaczny i zrozumiały.
2. Kryteria oceny ofert i ich opis nie mogą pozostawiać zamawiającemu nieograniczonej
swobody wyboru najkorzystniejszej oferty oraz umożliwiają weryfikację i porównanie
poziomu oferowanego wykonania przedmiotu zamówienia na podstawie informacji
przedstawianych w ofertach.
Art. 241
Pzp stanowi, że:
Kryteria oceny ofert muszą być związane z przedmiotem zamówienia.
2. Związek kryteriów oceny ofert z przedmiotem zamówienia istnieje wówczas, gdy kryteria
te dotyczą robót budowlanych, dostaw lub usług, będących przedmiotem zamówienia w
dowolnych aspektach
oraz w odniesieniu do dowolnych etapów ich cyklu życia, w tym do
elementów składających się na proces produkcji, dostarczania lub wprowadzania na
rynek, nawet jeżeli elementy te nie są istotną cechą przedmiotu zamówienia.
Art. 242
Pzp stanowi, że:
1. Najk
orzystniejsza oferta może zostać wybrana na podstawie:
1) kryteriów jakościowych oraz ceny lub kosztu;
2) ceny lub kosztu.
2. Kryteriami jakościowymi mogą być w szczególności kryteria odnoszące się do:
2) aspektów społecznych, w tym integracji zawodowej i społecznej osób, o których mowa
w art. 94 ust. 1 (…)
Krajowa Izba Odwoławcza, działając na podstawie art. 520 ust. 1 ustawy Pzp i art.
568 pkt 1 ustawy Pzp, postanowiła umorzyć postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu
nr 1 i nr 3a
odwołania.
Zgodnie z art. 520 ust. 1 ustawy Pzp,
odwołujący może cofnąć odwołanie do czasu
zamknięcia rozprawy. Stosownie do art. 568 pkt 1 ustawy Pzp, Izba umarza postępowanie
odwoławcze, w formie postanowienia, w przypadku cofnięcia odwołania.
Odwołujący w trakcie posiedzenia Izby 15 listopada 2022 r., przed otwarciem
rozprawy,
oświadczył, że cofa odwołanie w ww. części. W przywołanym przepisie art. 520
ust. 1 ustawy Pzp ustawodawca przyznał odwołującemu prawo do cofnięcia w całości środka
ochro
ny prawnej. Skoro zatem wykonawca może cofnąć odwołanie w całości, to na zasadzie
wnioskowania a maiori ad minus, należy uznać, że odwołujący może zrezygnować z
popierania jedynie części odwołania. W orzecznictwie Izby nie jest kwestionowana
możliwość skutecznego cofnięcia odwołania w części. Odwołujący oświadczył, że nie
popiera już odwołania w ww. zakresie, wobec powyższego postępowanie odwoławcze w tej
części podlegało umorzeniu. Dostrzec należy, że Izba związana jest oświadczeniem
odwołującego o cofnięciu części odwołania, czego skutkiem wynikającym wprost z art. 568
pkt 1 ustawy Pzp ustawy Pzp jest obowiązek umorzenia przez Izbę postępowania
odwoławczego w zakresie wycofanych zarzutów.
Rozstrzyganie w przedmiocie zarzutów, które okazały się niesporne jest bezcelowe.
Jednocześnie jednak informacja o częściowym umorzeniu postępowania odwoławczego
musi znaleźć odzwierciedlenie w sentencji orzeczenia, a nie w uzasadnieniu. W art. 559 ust.
2 ustawy Pzp, określającym w sposób wyczerpujący elementy treści uzasadnienia wyroku
wydanego przez Izbę, nie ma bowiem żadnej wzmianki o możliwości zamieszczenia w
uzasadnieniu wyroku jakiegokolwiek rozstrzygnięcia.
Krajowa Izba Odwoławcza postanowiła umorzyć postępowanie odwoławcze w
zakresie zarzutu nr 4
. Zamawiający w trakcie posiedzenia Izby w dniu 15 listopada 2022 r.,
przed otwarciem rozprawy, oświadczył, że uwzględnia ww. zarzut odwołania. Do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego nie przystąpił żaden wykonawca.
Mając na uwadze powyższe okoliczności faktyczne Krajowa Izba Odwoławcza
stwierdziła, że postępowanie odwoławcze, w zakresie ww. zarzutu, podlegało umorzeniu na
podstawie art. 522 ust. 4 ustawy Pzp. Zgodnie z przywoływanym przepisem, W przypadku
uwzględnienia przez zamawiającego części zarzutów przedstawionych w odwołaniu, Izba
może umorzyć postępowanie odwoławcze w części dotyczącej tych zarzutów, pod
warunkiem że w postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego nie przystąpił w
terminie żaden wykonawca albo wykonawca, który przystąpił po stronie zamawiającego, nie
wniósł sprzeciwu wobec uwzględnienia tych zarzutów. W takim przypadku Izba rozpoznaje
pozostałe zarzuty odwołania. Zamawiający wykonuje, powtarza lub unieważnia czynności w
postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu w
zakresie uwzględnionych zarzutów. Stosownie do art. 568 pkt 3 ustawy Pzp, Izba umarza
postępowania odwoławcze, w formie postanowienia, w przypadku, o którym mowa w art.
W związku z powyższym Izba, działając na podstawie art. 522 ust. 4 i art. 568 pkt 3
ustawy Pzp, postanowiła jak w pkt 1 sentencji, odnośnie umorzenia postępowania
odwoławczego w zakresie omawianego zarzutu odwołania.
Odwołanie, w zakresie rozpatrywanym merytorycznie, zasługiwało częściowo na
uwzględnienie.
Zasadny częściowo okazał się zarzut nr 2 odwołania.
Ustalono, że w rozdziale XXIII pkt 2.2 ppkt 1 SWZ zamawiający przewidział
następujące podkryterium oceny ofert: W ramach niniejszego kryterium, Wykonawcy zostaną
łącznie przyznane od 0 pkt do 56 pkt, według następujących zasad:
1) za wskazanie osoby posiadającej doświadczenie zawodowe w zakresie nadzoru
właścicielskiego, rozumiane jako zasiadanie w radzie nadzorczej lub zarządzie spółki
kapitałowej, w zależności od okresu posiadanego doświadczenia:
co najmniej 1 rok i nie więcej niż 5 lat - Wykonawcy zostaną przyznane 4 pkt,
powyżej 5 lat i nie więcej niż 10 lat - Wykonawcy zostaną przyznane 8 pkt,
powyżej 10 lat - Wykonawcy zostanie przyznane 14 pkt, (…).
Odwołujący w odwołaniu domagał się nakazania zamawiającemu modyfikacji w
rozdziale
XXIII pkt. 2.2. ppkt. 1 SWZ, przez nadanie mu następującej treści:
„1) za wskazanie osoby posiadającej doświadczenie zawodowe w zakresie nadzoru
właścicielskiego, rozumiane jako obsługa prawna jednostki samorządowej w zakresie
nadzoru właścicielskiego nad spółkami kapitałowymi w zależności od posiadanego
doświadczenia:
co najmniej 1 rok i nie więcej niż 2 lata - Wykonawcy zostanie przyznany 4 pkt,
powyżej 2 lat i nie więcej niż 3 lata - Wykonawcy zostaną przyznane 10 pkt,
powyżej 3 lat - Wykonawcy zostanie przyznane 14 pkt,”.
Ustalono także, że 10 listopada 2022 r., po wniesieniu odwołania, przed otwarciem
rozprawy, zamawiający dokonał modyfikacji rozpatrywanego postanowienia w ten sposób, że
ot
rzymało ono brzmienie:
„1) za wskazanie osoby posiadającej doświadczenie w zakresie nadzoru właścicielskiego,
rozumiane jako zasiadanie w organach nadzorczych osób prawnych lub obsługa prawna
jednostki samorządowej w zakresie nadzoru właścicielskiego nad spółkami kapitałowymi, w
zależności od okresu posiadanego doświadczenia:
co najmniej 6 miesięcy i nie więcej niż 5 lat – Wykonawcy zostaną przyznane 4 pkt,
powyżej 5 lat i nie więcej niż 10 lat – Wykonawcy zostanie przyznanych 8 pkt,
powyżej 10 lat – Wykonawcy zostanie przyznanych 14 pkt,”.
Odwołujący podniósł w odwołaniu, że sporne kryterium oceny ofert jest oderwane od
przedmiotu zamówienia, a premiowane doświadczenie w żadnym stopniu nie może
przekładać się na jakość świadczonej pomocy prawnej. Wskazywał, że zakres zadań osób
zasiadających w organach osób prawnych (zarządczych lub nadzorczych) bynajmniej nie
opiewa na świadczenie pomocy prawnej i samego tylko faktu pełnienia tych funkcji – nawet
przez osobę będącą radcą prawnym i adwokatem (w świetle kryterium, nawet
niewykonującymi zawodu) nie można równać z nabywaniem doświadczenia związanego z
formalnoprawnymi aspektami wykonywania nadzoru
właścicielskiego.
Zdaniem Izby zamawiający nie wykazał związku spornego kryterium w części
dotyczącej doświadczenia w „zasiadaniu w organach nadzorczych osób prawnych” z
przedmiotem zamówienia, który ma być zrealizowany w ramach tego postępowania.
Przedmiotem tego zamówienia nie było bowiem zasiadanie w organach nadzorczych spółek
kapitałowych czy pełnienie funkcji nadzorczych w osobach prawnych. Przedmiotem
zamówienia było świadczenie pomocy prawnej, w tym również w ramach wykonywania
nadzoru właścicielskiego przez zamawiającego. Przedmiotem zamówienia nie było
sprawowanie nadzoru właścicielskiego, ale pomoc prawna przy sprawowaniu ww. takiego
nadzoru.
O ile zatem niewątpliwy związek z przedmiotem zamówienia posiada doświadczenie
personelu
rozumiane jako obsługa prawna jednostki samorządowej w zakresie nadzoru
w
łaścicielskiego nad spółkami kapitałowymi, o tyle związku takiego trudno się dopatrzyć w
przypadku doświadczenia rozumianego jedynie jako zasiadanie w radzie nadzorczej
dowolnej spółki kapitałowej.
Przypomnienia wymagało, że polski ustawodawca wymaga, aby pozacenowe kryteria
oceny ofert były związane z przedmiotem zamówienia (art. 241 ust. 1 Pzp), jednocześnie
precyzując, co za taki związek może być uznawane (art. 241 ust. 2 Pzp). Powyższe przepisy
stanowią implementację do prawa krajowego przepisu art. 67 ust. 3 dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych,
uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (tzw. dyrektywy klasycznej), który stanowi, że Uznaje się,
że kryteria udzielenia zamówienia są powiązane z przedmiotem zamówienia publicznego,
jeżeli dotyczą robót budowlanych, dostaw lub usług, które mają być zrealizowane w ramach
tego zamówienia, we wszystkich aspektach oraz na wszystkich etapach ich cyklu życia, co
obejmuje czynniki związane z: a) określonym procesem produkcji, dostarczania lub
wprowadzania tych robót budowlanych, dostaw lub usług na rynek; albo b) określonym
procesem dotyczącym innego etapu cyklu życia tych robót budowlanych, dostaw lub usług;
nawet jeżeli te czynniki nie są ich istotnym elementem.
Z obydwu przepisów wynika, że jakościowe kryterium oceny ofert musi dotyczyć
usług, które mają być zrealizowane w ramach tego zamówienia. Takiego związku z
realizowanymi usługami trudno jednak się dopatrzyć. Według Izby można co najwyżej
utrzymy
wać, że członkowie rad nadzorczych spółek kapitałowych w swej pracy posiłkują się
analizami i opiniami, w tym opiniami prawnym
i, których sporządzanie wchodzi w zakres OPZ.
Powyższe wynika z przepisów art. 219
. § 1 i art. 293 § 3. Kodeksu spółek handlowych.
Pierwszy z przepisów dotyczących spółki z o.o. stanowi, że Jeżeli umowa spółki tak stanowi,
rada nadzorcza może podjąć uchwałę w sprawie zbadania na koszt spółki określonej sprawy
dotyczącej działalności spółki lub jej majątku przez wybranego doradcę (doradca rady
nadzorczej). Doradca rady nadzorczej może zostać wybrany również w celu przygotowania
określonych analiz oraz opinii. Zgodnie natomiast z drugim z przepisów, dotyczącym spółki
akcyjnej, c
złonek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator nie narusza
obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności,
jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka
gospodarczego, w tym na podstaw
ie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych
okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny. Jednakże w ramach
zasiadania w tych radach
ich członkowie nie świadczą pomocy prawnej na rzecz tych spółek,
która jest objęta przedmiotem niniejszego zamówienia. Co najwyżej zapoznają się oni w swej
pracy z cudzymi opiniami, analizami
formułowanymi w ramach świadczenia pomocy prawnej
przez inne osoby. Zdaniem Izby to autorzy opinii i analiz prawnych
nabywają zatem
doświadczenie związane ze świadczeniem pomocy prawnej odpowiadającej OPZ w tym
postępowaniu, a nie członkowie rad nadzorczych.
Na marginesie należało wskazać, że odwołujący słusznie także dostrzegł, że w treści
spornego kryterium
oceny ofert nie zastrzeżono nawet, aby spółki, w których organach
zasiadać miała osoba, której doświadczenie miało być premiowane, były spółkami
komunalnymi.
W związku z powyższym stwierdzono, że sporne kryterium narusza przepisy art. 241
ust. 1 i ust. 2 Pzp. W konsekwencji
Izba nakazała zamawiającemu wykreślenie z kryterium
oceny ofert, opisanego w rozdziale
XXIII pkt. 2.2 ppkt 1 SWZ, słów „zasiadanie w organach
nadzorczych osób prawnych lub”.
W dalszej kolejności izba stwierdziła, że zarzut nr 2 odwołania, w pozostałej części,
okazał się chybiony.
Izba stwierdziła, że w odniesieniu do dalszej części zarzutu nr 2 i towarzyszącego mu
żądania polegającego na zmianie przedziałów okresów doświadczenia, od osiągniecia
których zależeć miała punktacja w tym kryterium, odwołujący nie przedstawił w odwołaniu
jakiejkolwiek argumentacji. Nie wiadomo było zatem dlaczego odwołujący domagał się
skrócenia tych okresów, w sposób proponowany w odwołaniu. Wobec powyższego zarzut w
tej części podlegał oddaleniu.
Chybiony
okazał się zarzut nr 3b odwołania.
Ustalono, że w rozdziale XXIII pkt 2.3 SWZ zamawiający sformułował następujące
kryterium oceny ofert:
2.3. Kryterium „zaangażowanie do realizacji umowy osób ze stopniem niepełnosprawności”
Kryterium to będzie rozpatrywane na podstawie informacji podanej przez Wykonawcę w
Formularzu ofertowym
– część B (w pkt 3), którego wzór stanowi Załącznik nr 1 do SWZ.
W ramach niniejszego kryterium, Wykonawcy zostaną przyznane punkty w zależności od
liczby i stopnia niepełnosprawności osoby/osób, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia
1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
zatrudnionej(ych)/zaangażowanej(ych) do realizacji zamówienia (maksymalnie za dwie
osoby), z których przynajmniej jedna zostanie zatrudniona na umowę o pracę w pełnym
wymiarze czasu, tj.:
zatrudnienie/zaangażowanie na podstawie innej umowy cywilnoprawnej osoby z lekkim
stopniem niepełnosprawności - Wykonawcy zostaną przyznane 2 pkt /za osobę,
zatrudnienie/zaangażowanie na podstawie innej umowy cywilnoprawnej osoby z
umiarkowanym stopniem niepełnosprawności - Wykonawcy zostanie przyznanych 5
pkt/z
a osobę,
zatrudnienie/ zaangażowanie na podstawie innej umowy cywilnoprawnej osoby ze
znacznym stopniem niepełnosprawności - Wykonawcy zostanie przyznanych 7 pkt/za
osobę.
Uwaga:
1. Niezłożenie przez Wykonawcę oświadczenia nie będzie stanowić podstawy odrzucenia
oferty, lecz Wykonawca w tym kryterium otrzyma 0 pkt.
2. Niezłożenie przez Wykonawcę deklaracji w zakresie zatrudnienia na umowę o pracę w
pełnym wymiarze czasu osoby ze stopniem niepełnosprawności nie będzie stanowić
podstawy odrzucenia oferty, lecz Wykonawca w tym kryterium otrzyma 0 pkt.
3. W przypadku zadeklarowania zaangażowania do realizacji zamówienia 2 i więcej osób
niepełnosprawnych, w tym co najmniej jednej osoby zatrudnionej na umowę o pracę w
pełnym wymiarze czasu pracy, Wykonawcy zostaną przyznane punkty maksymalnie za
dwie osoby.
Maksymalnie w tym kryterium można otrzymać 14 punktów.
Ustalono także, że 10 listopada 2022 r., po wniesieniu odwołania, przed otwarciem
rozprawy, zamawiający dokonał modyfikacji rozpatrywanego postanowienia w ten sposób, że
otrzymało ono brzmienie:
„2.3.Kryterium „zaangażowanie do realizacji umowy osób ze stopniem niepełnosprawności”
Kryterium dotyczy osób ze stopniem niepełnosprawności zaangażowanych do realizacji
umowy, posiadających prawo wykonywania zawodu radcy prawnego lub adwokata.
Kryterium to będzie rozpatrywane na podstawie informacji podanej przez Wykonawcę
w Formularzu ofertowym
– część B (w pkt 3), którego wzór stanowi Załącznik nr 1 do SWZ.
W ramach niniejszego kryterium,
Wykonawcy zostaną przyznane punkty w zależności
od liczby i stopnia niepełnosprawności osoby/osób, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia
1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
zatrudnionej(ych) do realiz
acji zamówienia (maksymalnie za dwie osoby), tj.:
zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej osoby z lekkim
stopniem niepełnosprawności – Wykonawcy zostaną przyznane 2 pkt/ za osobę;
zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej osoby z
umiarkowanym stopniem niepełnosprawności – Wykonawcy zostanie przyznanych 5 pkt/
za osobę;
zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej osoby ze
znacznym stopniem niepełnosprawności – Wykonawcy zostanie przyznanych 7 pkt/ za
osobę.
Uwaga:
1. Niezłożenie przez Wykonawcę oświadczenia nie będzie stanowić podstawy odrzucenia
oferty, lecz Wykonawca otrzyma w tym kryterium 0 pkt.
2. Niezłożenie przez Wykonawcę deklaracji w zakresie zatrudnienia na umowę o pracę lub
umowę cywilnoprawną osoby ze stopniem niepełnosprawności nie będzie stanowić
podstawy odrzucenia oferty, lecz Wykonawca otrzyma w tym kryterium 0 pkt.
3. W przypadku zadeklarowania zatrudnienia do realizacji zamówienia 2 i więcej osób
niepełnosprawnych, Wykonawcy zostaną przyznane punkty maksymalnie za dwie osoby.
Maksymalnie w tym kryterium można otrzymać 14 punktów.”
Odwołujący w odwołaniu domagał się nakazania zamawiającemu obniżenia wagi
kryterium „Zaangażowanie do realizacji umowy osób ze stopniem niepełnosprawności” z 14
do 6 punktów oraz zwiększeniu wagi kryterium „Cena” z 30 do 38 punktów,
Odwołujący w odwołaniu ograniczył się do stwierdzenia, że waga przypisana temu
kryterium jest nieproporcjonalna mając na względzie możliwość uzyskania oferty
rzeczywiście najkorzystniejszej oferty w świetle znaczenia premiowanych aspektów
społecznych. Co do zasady, skierowanie do wykonania zamówienia osób z
niepełnosprawnością jest możliwym elementem do premiowania w kryteriach oceny ofert,
jed
nak w świetle przydanej temu kryterium wagi, ma ono w zasadzie charakter dominujący i
determinujący w zakresie rozstrzygnięcia postępowania w wymiarze wyższym niż
proporcjonalny. Z tego też względu, konieczną jest jego korekta postulowana na wstępie.
Nie b
yło sporne między stronami, że integracja zawodowa osób niepełnosprawnych
co do zasady może stanowić jakościowe kryterium oceny ofert. Polski ustawodawca w
przepisie art. 242 ust. 2 pkt 2 Pzp wprost przesądził, że kryteriami jakościowymi mogą być w
szczególności kryteria odnoszące się do aspektów społecznych, w tym integracji zawodowej
i społecznej osób, o których mowa w art. 94 ust. 1. Z kolei w przepisie art. 94 ust. 1 pkt 1 Pzp
do którego odsyłał pierwszy przepis, była mowa o społecznej i zawodowej integracji osób
społecznie marginalizowanych, w szczególności osób niepełnosprawnych w rozumieniu
ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 426, 568 i 875). Kierując się ww. przepisami,
zamawiający w opisie kryterium odesłał do przepisów ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zdaniem Izby
odwołujący nie wykazał, jakoby waga spornego kryterium oceny ofert
była nieproporcjonalna do celu, jaki zamawiający zamierzał osiągnąć.
Aby wykazać, że waga spornego kryterium oceny ofert jest nieproporcjonalna do
celu, jaki zamawiający zamierzał osiągnąć, odwołujący zaprezentował w trakcie rozprawy
symulacje uzy
skania punktów. Wyjaśnił na rozprawie, że wartość zamówienia według planu
zamawiającego to około 1,9 mln zł. Powołując się na pierwszą symulację wskazywał, że przy
założeniu, że jeden z wykonawców zaangażuje jedną osobę ze znacznym stopniem
niepełnosprawności i uzyska 7 punktów, zaś drugi z wykonawców zaangażuje dwie takie
osoby i uzyska 14 punktów, to pierwszy wykonawca, aby wygrać, musiałby zaoferować cenę
o 500
000 zł niższą od drugiego wykonawcy.
W drugiej symulacji, przy założeniu, że wykonawca pierwszy nie zaangażuje żadnej
osoby ze stopniem niepełnosprawności, to aby uzyskać zamówienie, musiałby zejść z ceną
do poziomu 1 050
000 zł.
Trzecia symulacja przewidywała udział w postępowaniu wykonawcy, który uzyska 9
punktów, tj. za jedną osobę z lekkim stopniem niepełnosprawności i jedną osobę ze
znacznym stopniem niepełnosprawności. Taki wykonawca, aby konkurować z drugim
wykonawcą, który skieruje do wykonania zamówienia dwie osoby ze znacznym stopniem
niepełnosprawności, musiałby zejść z ceną do kwoty 1,4 mln zł.
W czwartej symulacji wskazywał na sytuację, w której bierze udział wykonawca, który
uzyskał 12 punktów za skierowanie do realizacji zamówienia jednej osoby ze znacznym
stopniem niepełnoprawności i jednej ze stopniem umiarkowanym. Aby wygrać z drugim
wykonawcą musiałby zejść z ceną do poziomu 1,6 mln zł.
Zdaniem Izby symulacje przedstawione przez odwołującego nie dowodziły
niepropo
rcjonalności analizowanego kryterium oceny ofert.
Na wstępie, należało zgodzić się z odwołującym w tym, że konstruując kryteria
jakościowe zamawiający zobowiązany jest przestrzegać zasady proporcjonalności, o której
mowa w art. 16 Pzp. Zatem waga przypisana danemu kryterium powinna być proporcjonalna
do celu, jaki
zamawiający zamierza osiągnąć przez dane kryterium. W tym zakresie Izba
wzięła pod uwagę, że celem, jak zamawiający zamierzał osiągnąć, była integracja zawodowa
osób niepełnosprawnych, a więc doniosły społecznie cel, polegający na poprawie sytuacji
osób z grupy szczególnie wrażliwej na wykluczenie.
Podkreślenia wymagało również, że w każdej z przedstawionych przez siebie
symulacji odwołujący odnosił się do założenia, iż jeden z wykonawców zatrudni dwie osoby
ze znacznym stopniem
niepełnosprawności. Dostrzec należało, że definicję znacznego
stopnia
niepełnosprawności zawiera art. 4 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z tym przepisem, do
znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością
organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i
wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych
osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Z przywołanej definicji
wynikało, że zamawiający zamierzał przyznać maksymalną liczbę 7 punktów za zatrudnienie
osoby
znajdującej się w niezwykle ciężkiej sytuacji zdrowotnej, rozumianej wręcz jako
niezdolność do samodzielnej egzystencji. Z kolei definicję niezdolności do samodzielnej
egzystencji zawiera przepis art. 4 ust. 5 ustawy,
precyzując, że jest to niezdolność do
samoobsługi, poruszania się czy komunikacji. Zdaniem Izby gotowość do zatrudnienia takiej
osoby i zapewnienia jej odpowiednich
warunków do pracy w warunkach pracy chronionej
albo
przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby
niepełnosprawnej czy zatrudnienia w formie telepracy wiązała się z odpowiednimi kosztami
po stronie wykonawcy
. Koszty te z kolei musiały znaleźć przełożenie na większą cenę,
możliwą do zaoferowania zamawiającemu w tym postępowaniu. Kosztu zatrudnienia takiej
osoby nie musi natomiast
ponosić wykonawca, który zamierzał wykonać zamówienie
wyłącznie przy udziale osób pełnosprawnych. Zdaniem Izby gotowość do poniesienia tych
kosztów, a także społeczny zysk, jakim jest aktywizacja zawodowa tak ciężko
niepełnosprawnej osoby, pozostawała adekwatna do punktacji, jaką zamawiający zamierzał
przyznać w tym postępowaniu.
Odnosząc się do argumentacji odwołującego o trudności w znalezieniu osoby
niepełnosprawnej stwierdzić należało, że nawet jeśli rzeczywiście tak jest, co nie zostało
wykazane, to
stan ten przemawiał raczej za utrzymaniem wyższej wagi takiego kryterium, a
nie za jej obniżeniem. Jeśli rzeczywiście bowiem znalezienie i zaktywizowanie zawodowe
takiej osoby jest trudne, to sprostanie
tym trudnościom tym bardziej zasługuje na
uwzględnienie w postaci wyższej punktacji. Ponadto wzięto pod uwagę, że skoro, zdaniem
samego
odwołującego, już znalezienie odpowiedniej jednej osoby ze znacznym stopniem
niepełnosprawności jest trudne, to wyjątkowo trudne byłoby znalezienie dwóch takich osób.
A tylko w takiej sytuacji wykonawca uzyska
łby maksymalną liczbę 14 punktów w spornym
kryterium, o kt
órej mowa była w symulacjach przedstawionych przez odwołującego.
Przy wyrokowaniu wzięto pod uwagę fakt, że zamawiający oprócz analizowanego
kryterium oceny ofert
sformułował w postępowaniu kryterium „cena” o wadze 30% oraz
przede wszystkim kryterium oceny ofert
„doświadczenie osób skierowanych do realizacji
zamówienia”, o wadze 56%. Nawet zatem, jeśli odwołujący nie zatrudni osoby opisanej w
kryterium
„zaangażowanie do realizacji umowy osób ze stopniem niepełnosprawności”, to
będzie miał możliwość uzyskania zamówienia. Spornemu kryterium nie przypisano bowiem
charakteru przeważającego.
Zdaniem Izby nic nie st
ało także na przeszkodzie, aby odwołujący zatrudnił osobę z
niepełnosprawnością, choćby z niższym stopniem niepełnosprawności i skierował ją do
realizacji zamówienia, co przyczyniłoby się do aktywizacji zawodowej takiej osoby.
Odwołujący nie przedstawił Izbie żadnych dowodów, jakoby podjął starania celem
zatrudnienia takiej osoby, pomimo, iż jak sam wskazywał, spotykał się już z takim kryterium
oceny ofert,
choćby w poprzednim postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego.
Jednocześnie dostrzeżenia wymagało, że zamawiający przez modyfikację SWZ z 11
listopada
2022 r. zrezygnował z wymogu zatrudnienia takiej osoby niepełnosprawnej na
podstawie umowy o prac
ę. W tej sytuacji, aby uzyskać punkty w spornym kryterium
wystarczającym było znalezienie i zatrudnienie takiej osoby niepełnosprawnej na podstawie
innej umowy cywilnoprawnej.
Nie można było zatem utrzymywać, że sporne kryterium oceny
ofert przekreślało możliwości konkurowania odwołującego w postępowaniu. Kryteria oceny
ofert nie muszą być zaś „wygodne” dla wszystkich wykonawców.
Kierując się powyższym Izba stwierdziła, że zarzut nr 3b odwołania nie zasługiwał na
uwzględnienie.
Stosownie do art. 553 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t. jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.),
o oddaleniu odwołania lub jego
uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje
postanowienie
. Orzeczenie Izby, o którym mowa w pkt 2, 3 sentencji, miało charakter
merytoryczny, gdyż odnosiło się do częściowego uwzględnienia i częściowego oddalenia
odwołania. Z kolei orzeczenie Izby zawarte w pkt 1, 4 sentencji miało charakter formalny,
gdyż dotyczyło odpowiednio umorzenia części postępowania odwoławczego oraz kosztów
postępowania, a zatem było postanowieniem. O tym, że orzeczenie o kosztach zawarte w
wyroku Izby
jest postanowieniem przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2005 r. III
CZP 109/05 (OSN 2006/11/182). Z powołanego przepisu art. 553 ust. 1 ustawy Pzp wynika
zakaz wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli
w
yrok. Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu rozstrzygnięć o charakterze
merytorycznym (pkt 2, 3 sentencji) i formalnym (pkt 1, 4
sentencji), całe orzeczenie musiało
przybrać postać wyroku.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, Krajowa Izba Odwoławcza
uwzględnia odwołanie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania wykonawców. W analizowanej sprawie, w
zakresie rozpatrywanym merytorycznie, stwierdzone naruszenia art. 241 ust. 1 Pzp,
polegające na wadliwym opisie kryterium oceny ofert, mogą mieć istotny wpływ na wynik
postępowanie, co skutkowało uwzględnieniem odwołania w tej części, gdzie takie naruszenia
wykazano.
W świetle art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, uwzględniając odwołanie, Izba może jeżeli
umowa nie została zawarta:
a) nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego albo
b) nakazać unieważnienie czynności zamawiającego, albo
c) nakazać zmianę projektowanego postanowienia umowy albo jego usunięcie, jeżeli jest
niezgodne z przepisami ustawy.
Na ww. podstawie
Izba nakazała zamawiającemu wykonanie czynności modyfikacji
postanowień SWZ, w sposób opisany w pkt 2 sentencji.
Wobec powyższego, na podstawie art. 554 ust. 1 pkt 1 i art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy
Pzp, orzeczono jak w pkt 2 sentencji.
Odnośnie żądań, których Izba nie podzieliła, na podstawie art. 554 ust. 2 ustawy Pzp,
orzeczono jak w pkt 3 sentencji. Stosownie do przywoływanego przepisu, w przypadku
uwzględnienia odwołania w części, w sentencji wyroku Izba wskazuje, które zarzuty uznała
za uzasadnione, a które za nieuzasadnione.
Zgodnie z art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 575 ustawy Pzp, strony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący
sprzeciw ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów
postępowania odwoławczego stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza,
że „obowiązuje w nim, analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za
wynik procesu, według której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę
„przegrywającą” sprawę (por. art. 98 § 1 k.p.c.)” Jarosław Jerzykowski, Komentarz do art.192
ustawy -
Prawo zamówień publicznych, w: Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M.
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.
W analizowanej sprawie, w zakresie rozpatrywanym merytorycznie, o
dwołanie
okazało się zasadne w części 1/4 i niezasadne w części 3/4. Odpowiedzialność za wynik
postępowania ponosił zatem odwołujący w części 3/4 i zamawiający w części 1/4. Na koszty
postępowania składał się wpis od odwołania uiszczony przez odwołującego w kwocie 7.500
zł, koszty poniesione przez odwołującego z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika w
maksymalnej
wysokości 3.600,00 zł, koszty poniesione przez zamawiającego z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3.600,00 zł. Koszty te zostały ustalone na
podstawie rachunk
ów złożonych do akt sprawy. Łącznie wysokość kosztów postępowania
odwoławczego wyniosła 14.700,00 zł.
Odwołujący poniósł dotychczas koszty postępowania odwoławczego w wysokości
zł, tytułem wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika (7.500+3.600),
tymczasem odpowiadał za nie jedynie do wysokości 11.025,00 zł (14.700 zł x 3/4). Wobec
powyższego Izba zasądziła od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 75 zł (11.100 zł
– 11.025,00 zł), stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez
odwołującego, a kosztami postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy §9 ust. 3 pkt 3 w zw. § 7 ust. 2 pkt 1 oraz § 7 ust. 3 pkt 1 i 2 w zw. z § 5
pkt 1 oraz pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w
sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………….…