Sygn. akt: KIO 2916/22
WYROK
z dnia 18 listopada 2022 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Katarzyna Prowadzisz
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie, w Warszawie, w dniu 14 listopada 2022
roku odwołania
wniesionego do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 listopada 2022 roku przez
odwołującego wykonawcę Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz spółka akcyjna z siedzibą
w Bydgoszczy
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – POLREGIO spółka akcyjna
z siedzibą w Warszawie
przy udziale:
A) wykonawcy
Stadler Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Siedlcach, z
głaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn.
akt KIO 2916/22 po stronie
Odwołującego,
B) wykonawcy H. C. -
Fabryka Pojazdów Szynowych spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu, zgłaszającego przystąpienie
do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 2916/22 po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. Oddala
odwołanie.
2. Koszta
mi postępowania obciąża wykonawcę Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz
spółka akcyjna z siedzibą w Bydgoszczy i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz spółka akcyjna z siedzibą w Bydgoszczy
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od wykonawcy Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz spółka akcyjna
z siedzibą w Bydgoszczy na rzecz Zamawiającego POLREGIO spółka akcyjna
z siedzibą w Warszawie kwotę 3 600, 00 zł (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy) tytułem wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 z późn. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………………….
Sygn. akt: KIO 2916/22
U Z A S A D N I E N I E
Zamawiający - POLREGIO spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie prowadzi
post
ępowanie w trybie przetargu nieograniczonego pod nazwą „Zawarcie umowy ramowej
na dostawę fabrycznie nowych elektrycznych zespołów trakcyjnych do obsługi kolejowych
przewozów pasażerskich”, nr postępowania PZP1.240.51.2022 (dalej: Postępowanie).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 2 maja 2022 roku, nr ogłoszenia: 2022/S 085-231191
W dniu 3 listopada 2022 roku wykonawca
Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz spółka
akcyjna z siedzibą w Bydgoszczy (dalej: Odwołujący” lub „PESA”) wniósł odwołanie działając
w oparciu o art. 505 ust. 1 i art. 513 ustawy z dnia 11 września 2019 roku - Prawo zamówień
publicznych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710
; dalej „ustawa” lub „PZP”) wobec czynności
i zaniechań Zamawiającego w Postępowaniu polegających na zaniechaniu odtajnienia
i udostępnienia Odwołującemu pełnej oferty i dokumentów wykonawcy H. C. – Fabryka
Pojazdów Szynowych sp. z o.o. (dalej jako: FPS) wraz z informacjami i dokumentami
zastrzeżonymi przez FPS jako tajemnica przedsiębiorstwa, tj.
a) zobowiązania do udostępnienia zasobów podmiotu trzeciego,
b) części oferty FPS zawierającej informacje o danych dotyczących podmiotu trzeciego oraz
zakresu i charakteru współpracy FPS z podmiotem trzecim,
c) formularza JEDZ podmiotu trzeciego,
d) informacji z KRS dotyczącej podmiotu trzeciego,
e) wykazu dostaw wraz z referencjami,
f) pozostałych oświadczeń lub dokumentów dla podmiotu trzeciego,
i nieprawidłowym przyjęciu przez Zamawiającego, że ww. dokumenty i informacje stanowią
tajemnicę przedsiębiorstwa FPS i zostały przezeń skutecznie zastrzeżone jako taka
tajemnica w Postępowaniu i w związku z tym nie podlegają one udostępnieniu pozostałym
wykonawcom, w tym Odwołującemu.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 74 ust. 2 PZP w zw. z art. 18 ust. 1, 2 i 3 PZP oraz art. 16 pkt 1 i 2 PZP w zw.
z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (dalej: UZNK) przez bezpodstawne przyjęcie, że FPS w sposób
prawidłowy i skuteczny zastrzegł część swojej oferty i wskazane przezeń dokumenty
(zobowiązanie do udostępnienia zasobów podmiotu trzeciego; część oferty FPS
zawierającą informacje o danych dotyczących podmiotu trzeciego oraz zakresu
i charakteru współpracy FPS z podmiotem trzecim; formularz JEDZ podmiotu
trzeciego; informację z KRS dotyczącą podmiotu trzeciego; wykaz dostaw wraz
z referencjami; pozostałe oświadczenia lub dokumenty dla podmiotu trzeciego) jako
tajemnicę przedsiębiorstwa, a informacje zawartych w ww. dokumentach oznaczone
przez FPS jako tajemnica przedsiębiorstwa stanowią w całości tajemnicę
przedsiębiorstwa, oraz – w konsekwencji – zaniechanie odtajnienia oferty i ww.
dokumentów FPS w całości i zaniechanie udostępnienia ich na wniosek
Odwołującego, mimo że zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa złożone przez FPS
ma charakter ogólny i nie potwierdza spełnienia wszystkich przesłanek określonych
w art. 11 ust. 2 UZNK, a informacje zawarte we wskazanych przez FPS dokumentach
nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 UZNK,
w szczególności nie posiadają one wartości gospodarczej lub odpowiednio - są one
powszechnie znane lub są łatwo dostępne;
2) art. 18 ust. 1, 2 i 3 PZP w zw. z art. 16 pkt 1 i 2 PZP, przez prowadzenie przez
Zamawiającego Postępowania w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców oraz zasadę przejrzystości Postępowania,
z uwagi na uniemożliwienie Odwołującemu dokonania weryfikacji poprawności
i kompletności informacji zawartych w ofercie FPS w związku z błędną oceną,
że informacje te stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa FPS i w związku z tym,
że zastrzeżenie tych informacji przez FPS jako stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa było prawidłowe i zasadne, a w konsekwencji dokumenty
zawierające zastrzeżone przez FPS informacje nie podlegają udostępnieniu
Odwołującemu.
Odwołujący wniósł o:
1. nakazanie Zamawiającemu niezwłocznego odtajnienia i udostępnienia Odwołującemu
dokumentów zastrzeżonych przez FPS jako tajemnica jego przedsiębiorstwa, tj.:
a) zobowiązanie do udostępnienia zasobów podmiotu trzeciego,
b) część oferty FPS zawierającej informacje o danych dotyczących podmiotu trzeciego oraz
zakresu i charakteru współpracy FPS z podmiotem trzecim,
c) formularz JEDZ podmiotu trzeciego,
d) informacja z KRS dotyczącej podmiotu trzeciego,
e) wykaz dostaw wraz z referencjami,
f) pozostałe oświadczenia lub dokumenty dla podmiotu trzeciego złożone w Postępowaniu
przez FPS.
2. przeprowadzenie dowodów z dokumentów powołanych w treści niniejszego odwołania lub
przedłożonych podczas rozprawy na okoliczności wskazane w treści uzasadnienia;
3. zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego według spisu kosztów, który zostanie
przedłożony na rozprawie przed Krajową Izbą Odwoławczą.
Odwołujący podał, że ma interes we wniesieniu niniejszego odwołania. Odwołujący
wskazał, że jest producentem pojazdów szynowych, w tym elektrycznych zespołów
trakcyjnych, i
złożył ofertę w Postępowaniu. W wyniku naruszenia przez Zamawiającego
przepisów PZP interes Odwołującego w uzyskaniu zamówienia może doznać uszczerbku
(szkody), gdyż Odwołujący zostanie pozbawiony możliwości zweryfikowania poprawności
i kompletności informacji zawartych w ofercie FPS. Tym samym Odwołujący nie będzie mógł
skutecznie skorzystać ze środków ochrony prawnej na wypadek, gdyby informacje
zastrzeżone przez FPS jako tajemnica przedsiębiorstwa dawały ku temu podstawy.
W szczególności, treść dokumentów objętych tajemnicą przedsiębiorstwa przez FPS może
bowiem spowodować i uzasadniać sformułowanie zarzutów skutkujących odrzuceniem oferty
FPS z Postępowania w przypadku, jeśli Zamawiający dokonałby wyboru FPS jako podmiotu,
z którym Zamawiający zawrze umowę ramową. W efekcie może dojść do zawarcia umowy
ramowej z FPS, a w konsekwencji
– udzielenia zamówienia (zawarcia umów wykonawczych)
temu podmiotowi zamiast Odwołującemu. Z uwagi na fakt, że weryfikacja warunków udziału
w Postępowaniu (których dotyczą dokumenty zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa
przez FPS) następuje w postępowaniu prowadzonym w celu zawarcia umowy ramowej,
tj. na obecnym etapie sprawy, ewentualna weryfikacja treści ofert innych wykonawców może
nastąpić jedynie także w tym czasie, a nie na etapie postępowania o zawarcie umowy
wykonawczej, gdzie warunki udziału nie będą już weryfikowane. Ponadto interes
Odwołującego przejawia się także w dążeniu do zapewnieniu zgodności treści SWZ
z przepisami PZP i umożliwieniu Odwołującemu udziału w prawidłowo przeprowadzonym
Postępowaniu, zgodnie z zasadami równego traktowania wykonawców.
W zakresie terminu na wniesienie odwołania:
W dniu 17 października 2022 r. Zamawiający udostępnił oferty w Postępowaniu, w tym ofertę
FPS. Odwołujący w dniu 20 października 2022 r. zwrócił się do Zamawiającego z wnioskiem
o udostępnienie mu całości oferty FPS wraz z załącznikami, tj. wraz z częścią oznaczoną
jako tajemnica przedsiębiorstwa, ewentualnie o przekazanie stanowiska Zamawiającego w
sprawie zasadn
ości zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez FPS. W odpowiedzi na
pismo Odwołującego, w dniu 24 października 2022 r. Zamawiający wskazał, iż przesyła
Odwołującemu dodatkowy dokument, „który w wyniku badania ofert okazał się być w części
jawny
”, tj. dokument zatytułowany „Wyjaśnienia Wykonawcy w zakresie tajemnicy
przedsiębiorstwa”, stanowiący fragment wyjaśnień FPS w zakresie tajemnicy
przedsiębiorstwa z zasłoniętymi fragmentami uzasadnienia zastrzeżenia tajemnicy. Dopiero
w oparciu o treść udostępnionego Odwołującemu w dniu 24 października 2022 r. pisma FPS
Odwołujący powziął wiadomość co do zakresu dokumentów/informacji, jakie FPS przedłożył
w Postępowaniu oraz jakie objął zastrzeżeniem tajemnicy, jako że nie zostały one
wyszczególnione w treści Formularza oferty złożonego przez wykonawcę. Pismem z dnia 24
października 2022 r. Zamawiający poinformował zatem Odwołującego o dokonaniu przez
Zamawiającego weryfikacji ofert złożonych w Postępowaniu pod kątem zasadności
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa i uznaniu przez Zamawiającego zasadności tego
zastrzeżenia w odniesieniu do wykonawcy FPS w zakresie wskazanych przez niego
dokumentów, których Zamawiający nie przekazał Odwołującemu wraz z pismem z dnia 24
października 2022 r. Zamawiający nie udostępnił Odwołującemu pozostałej części informacji
i dokumentów zastrzeżonych przez FPS jako tajemnica przedsiębiorstwa. Mając powyższe
na uwadze, pismem z dnia 24 października 2022 r. Odwołujący powziął wiadomość o
okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia niniejszego odwołania, a zatem
niniejsze odwołanie składane w dniu 3 listopada 2022 r. zachowuje wymogi ustawowe
dotyczące terminu na wniesienie odwołania stosownie do art. 515 PZP.
W uzasadnieniu, w zakresie zarzutów odwołania:
Zgodnie z art. 18 ust. 3
PZP, w celu skutecznego zastrzeżenia informacji stanowiących
tajemnicę przedsiębiorstwa, wykonawca zobowiązany jest zastrzec i wykazać, że informacje
te rzeczywiście stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Rolą Zamawiającego natomiast,
w przypadku zastrzeżenia przez wykonawców w postępowaniu tajemnicy przedsiębiorstwa,
jest weryfikacji formalna i merytoryczna zastrzeżenia dokonanego przez wykonawcę
w świetle regulacji art. 11 ust. 2 ZNKU, a następnie uznanie i zachowanie tajemnicy w toku
postępowania albo odtajnienie zastrzeżonych informacji, jeśli wykonawca nie podołał
wykazaniu zasadności zastrzeżenia tajemnicy, w tym jeśli zastrzeżone informacje ze swej
istoty tajemnicy przedsiębiorstwa stanowić nie mogą. Tylko należyte wywiązanie się z tego
obowiązku przez Zamawiającego daje rękojmię zapewnienia w toku postępowania
podstawowych
zasad
jawności
i
przejrzystości
prowadzonego
postępowania.
W przedmiotowym Postępowaniu, zgodnie ze stanowiskiem Odwołującego, FPS nie
wywiązał się z obowiązków spoczywających na nim zgodnie z art. 18 ust. 3 PZP, a
Zamawiający nieprawidłowo zweryfikował zasadność objęcia przez FPS tajemnicą
przedsiębiorstwa informacji zawartych w zastrzeżonych dokumentach i nieprawidłowo uznał,
że informacje te stanowią taką tajemnicę, a FPS należycie uzasadnił i wykazał ich status
jako tajemnicy przedsiębiorstwa.
Jak wynika
, na co wskazał Odwołujący, z treści udostępnionego Odwołującemu w dniu 24
października 2022 r. dokumentu pn. „Wyjaśnienia Wykonawcy w zakresie tajemnicy
przedsiębiorstwa”, FPS zastrzegł jako tajemnicę swojego przedsiębiorstwa następujące
informacje i dokumenty:
a) zobowiązanie do udostępnienia zasobów podmiotu trzeciego,
b) część oferty FPS zawierającej informacje o danych dotyczących podmiotu trzeciego oraz
zakresu i charakte
ru współpracy FPS z podmiotem trzecim,
c) formularz JEDZ podmiotu trzeciego,
d) informacja z KRS dotyczącej podmiotu trzeciego,
e) wykaz dostaw wraz z referencjami.
Zastrzeżenie obejmuje również pozostałe oświadczenia lub dokumenty, które są lub będą
s
kładane dla podmiotu trzeciego zgodnie z warunkami zamówienia (wszystkie powyższe
zwane dalej łącznie: „Informacje zastrzeżone”).
Wyjaśnienia FPS w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa zostały częściowo udostępnione
Odwołującemu, z wyjątkiem fragmentu na stronach 5-7 (punkt IV wyjaśnień) oraz
załączników do wyjaśnień. W treści tych wyjaśnień nie zostały wykazane wszystkie
przesłanki skutecznego zastrzeżenia informacji w rozumieniu art. 11 ust. 2 UZNK. Złożone
przez FPS uzasadnienie zastrzeżenia informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa jest w
ocenie
Odwołującego ogólnikowe i niekonkretne, co jak wielokrotnie wskazywała Krajowa
Izba Odwoławcza, nie może być uznane za wystarczające (np. wyrok KIO z dnia 26 lutego
2013 r., KIO 297/16: „Złożenie ogólnych wyjaśnień, bez wskazania konkretnych dowodów,
nie może być podstawą do jej ograniczenia.”). Wyjaśnienia złożone przez FPS mogłyby być
złożone w zasadzie w każdym postępowaniu o udzielenie zamówienia i przez każdego
wykonawcę. Jednakże zastrzeganie informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa jest
wyjątkiem od reguły jawności, zatem powinno ono mieć możliwie jak najmniejszy rozmiar
(tak np. wyrok KIO z dnia 25 maja 2022 r., KIO 1191/22). Ciężar dowodu w zakresie
wykazania, że Informacje Zastrzeżone rzeczywiście stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa,
spoczywa zatem na FPS.
Powołuje wyrok sygn. akt KIO 2440/19 z dnia 17 grudnia 2019 r.
Odwołujący podał, że aargumentacja FPS sprowadza się do stwierdzenia, że ma on prawo
chronić swoje relacje biznesowe w tym sensie, że nawet sam fakt współpracy, tj. nazwa
(firma) podmiotu trzeciego stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa i z tego też tytułu informacje
zawarte w wyszczególnionych przezeń dokumentach należy uznać za objęte tajemnicą
przedsiębiorstwa. Zdaniem Odwołującego jest to błędne pojmowanie przesłanek tajemnicy
przedsiębiorstwa. Jak wynika z treści oświadczenia złożonego przez FPS w punkcie 7 jego
oferty, polega on na zasobach podmiotu trzeciego w zakresie zdolności technicznej i
zawodowej oraz powierza wykonanie temu podmi
otowi części zamówienia w charakterze
podwykonawcy. Zgodnie z § 6 ust. 2 specyfikacji warunków zamówienia („SWZ”), w celu
spełnienia warunku w zakresie zdolności technicznej i zawodowej Wykonawca winien
wykazać, że w okresie ostatnich pięciu (5) lat przed upływem składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, należycie wykonał dostawę
elektrycznych zespołów trakcyjnych w wersjach zapewniających co najmniej 130 stałych
miejsc siedzących do obsługi kolejowych przewozów pasażerskich, o łącznej wartości nie
mniejszej niż 60 000 000,00 PLN brutto. Zważywszy, że FPS nie spełnia samodzielnie
powyższego warunku i nie dostarczył żadnego elektrycznego zespołu trakcyjnego, powołał
się na zdolności podmiotu trzeciego w tym zakresie. Dostawy pojazdów szynowych,
w szczególności elektrycznych zespołów trakcyjnych, są w warunkach polskich
czy europejskich realizowane w ramach zamówień publicznych. W związku z tym sam fakt
powołania się na zasoby podmiotu trzeciego w zakresie dostaw elektrycznych zespołów
trakcyjnych nie może zostać uznany za tajemnicę przedsiębiorstwa, gdyż będzie się odnosił
do dostawy zrealizowanej na podstawie jawnej umowy o zamówienie publiczne. Nawet jeśli
podmiot trzeci jest podmiotem prywatnym, to swoją zdolność techniczną i zawodową
(doświadczenie w dostawie elektrycznych zespołów trakcyjnych) zdobył zapewne w jawnej
procedurze zamówieniowej, i chociażby z tego powodu informacje o doświadczeniu tego
podmiotu nie mogą zostać uznane za tajemnica przedsiębiorstwa. Jak słusznie wskazuje
FPS, rynek dostaw pojazdów szynowych jest wąski, dlatego powszechnie znane
są informacje o tym kto i na jakich warunkach realizuje dostawy pojazdów szynowych.
Ograniczona jest też liczba podmiotów świadczących usługi specjalistyczne związane
z dostawą pojazdów. Odwołujący podał, że wiadomym i oczywistym jest w jakim obszarze
działalności prowadzone jest przedmiotowe postępowanie, nie jest więc żadną niewiadomą
z jakiego obszaru mogą pochodzić podmioty udostępniające zasoby lub podwykonawcy.
Wyjaśnienia w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa FPS sprowadzają się do przytoczenia
definicji tajemnicy przedsiębiorstwa oraz orzecznictwa czy wypowiedzi doktryny, których
stany faktyczne różnią się zasadniczo od przedmiotowej sytuacji i które jedynie teoretycznie
wskazują na możliwość zastrzeżenia umów czy porozumień z podmiotem trzecim, nie
wskazując jednak na konkretne okoliczności odnoszące się do Postępowania. Przede
wszystkim, Odwołujący nie domagał się udostępnienia szczegółowych informacji
dotyczących współpracy FPS z podmiotem trzecim, np. umowy o współpracy czy innego
porozumienia. Odwołujący domaga się jedynie udostępnienia dokumentów złożonych wraz z
ofertą, które jednak nie są tak szczegółowe jak umowy czy porozumienia wskazywane w
przywołanym orzecznictwie, które mogły być zawarte przez FPS z jego kontrahentami. FPS
nie wykazał natomiast, w jaki konkretnie sposób Informacje Zastrzeżone posiadają wartość
gospodarczą i w jaki sposób ich ujawnienie skutkowałoby poniesieniem przez FPS szkody –
Odwołujący kwestionował natomiast, jakoby Informacje Zastrzeżone istotnie posiadały
opisywany przez FPS charakter, zwłaszcza skoro nie obejmują one szczegółów dot.
warunków gospodarczych, handlowych czy finansowych współpracy FPS z podmiotem
udostępniającym zasoby, a wyłącznie dane dot. np. nazwy i przeszłego doświadczenia tego
podmiotu uzyskanego wskutek jawnej realizacji zamówienia publicznego (odpowiadającego
co więcej warunkowi udziału w Postępowaniu skonstruowanemu przez Zamawiającego), czy
też jedynie ogólnikowo podstawy współpracy wykonawcy z podmiotem udostępniającym
zasoby.
Odwołujący podał, że znaczna część Informacji Zastrzeżonych obejmuje
dokumenty, których treść jest przynajmniej częściowo narzucona z góry (są to dokumenty
sporządzone w oparciu o ogólnodostępne wzory) bądź są to dokumenty publikowane
w jawnych, ogólnodostępnych rejestrach, i nie mogą one zatem zawierać żadnej tajemnicy
przedsiębiorstwa, tj:
a) Treść zobowiązania do udostępnienia zasobów podmiotu trzeciego wynika częściowo z
dokumentacji zamówienia (§7 ust. 9 SWZ),
b) Formularz JEDZ podmiotu trzeciego wynika z wzoru dostarczonego przez Zamawiającego
(§ 7 ust. 1 SWZ),
c) Informacja z KRS podmiotu trzeciego jest dokumentem publicznie dostępnym.
Odwołujący powołał informację o wyniku kontroli uprzedniej Prezesa UZP z dnia 24 września
2020 r. (sygn. KU/120/20/DKZP)
i podał Odwołujący, że Prezes UZP potwierdził brak
możliwości skutecznego zastrzeżenia danych podmiotu, na zasoby którego powołuje się
wykonawca. Dodatkowo wskaz
ał wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 11 sierpnia 2014 r.
sygn. akt KIO 1535/14 -
Dokumenty urzędowe takie jak zaświadczenia z KRS, KRK, ZUS i
US co do zasady nie mogą być objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, jako dokumenty jawne.
Odwołujący wyjaśnił, że nniezależnie od tego, czy w konkretnym przypadku dana informacja
posiada rzeczywiście wartość gospodarczą czy też nie, brak wykazania tej okoliczności
przez wykonawcę w momencie zastrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa powoduje,
że zastrzeżenie jest nieprawidłowe i jako takie nieskuteczne. W świetle powyższych
rozważań w ocenie Odwołującego należy uznać, iż FPS nie wykazał, iż Informacje
Zastrzeżone rzeczywiście stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów
UZNK. Kons
ekwentnie, zastrzeżenie dokonane przez FPS jest nieskuteczne, w związku
z czym brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania ich za stanowiące tajemnice
przedsiębiorstwa, a w efekcie brak jest podstaw do odmowy przez Zamawiającego
ujawnienia w całości tych informacji i dokumentów - które powinny zostać udostępnione
Odwołującemu w całości. Zdaniem Odwołujacego FPS nie wykazał przede wszystkim, jaką
realną wartość gospodarczą mają zastrzeżone informacje, tj. w jaki sposób udostępnienie
Informacji Zastrzeżonych podmiotowi trzeciemu mogłoby mu przysporzyć korzyści lub
zaoszczędzić wydatków. Brak wykazania tej przesłanki w wyjaśnieniach złożonych wraz z
ofertą uniemożliwia skuteczne zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa. Zamawiający
nieprawidłowo ocenił wyjaśnienia FPS, uznając dokonane zastrzeżenie za skuteczne
i naruszając tym samym zasadę jawności oraz przejrzystości postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Zasada jawności postępowania stanowi jedną z naczelnych zasad
prawa zamówień publicznych. Jest ona realizowana poprzez udostępnianie dokumentów
postępowania o udzielenie zamówienia, w szczególności treści ofert złożonych przez
wykonawców. To właśnie zasada jawności zapewnia uczestnikom rynku zamówień
publicznych, w szczególności wykonawcom dostęp do różnorakich dokumentów,
umożliwiając kontrolę prawidłowości i legalności tych postępowań, co z kolei pozwala na
zapewnienie ich transparentności. W konsekwencji, wszelkie wyjątki od zasady jawności
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego winny być interpretowane ściśle.
Zamawiający wskutek swoich działań i zaniechań naruszył także zasadę równego
traktowania wykonawców, pozwalając FPS na utajnienie informacji istotnych z punktu
widzenia zwłaszcza oceny spełnienia warunków udziału w Postępowaniu, uniemożliwiając
tym samym weryfikację tych informacji pozostałym wykonawcom konkurującym z FPS w
Postępowaniu, którzy w sposób zgodny z przepisami PZP i UZNK przedstawili informacje w
przedmiotowym zakresie. Jak wykazano powyżej, powyższe zasady zostały w Postępowaniu
naruszone, ponieważ Informacje Zastrzeżone nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa, zaś
FPS nie wykazał w złożonych wyjaśnieniach wystąpienia przesłanek uznania Informacji
Zastrzeżonych za taką tajemnicę i w związku z tym powinny zostać udostępnione na
wniosek Odwołującego. Mając na uwadze powyższe, odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Po przeprowadzeniu posiedzenia i rozprawy
z udziałem Stron oraz uczestników
postępowania odwoławczego na podstawie zebranego materiału w sprawie Krajowa
Izba O
dwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba
stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi
art. 528 nowej ustawy
skutkujących odrzuceniem odwołania. Odwołanie zostało złożone
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 3 listopada 2022 roku od przesłania pisma przez
Zamawiającego w dniu 24 października 2022 roku. Kopia odwołania została przekazana
w ustawowym terminie Zamawiającemu, co zostało potwierdzone przez Odwołującego
na posiedzeniu
oraz wynika z akt sprawy odwoławczej.
Izba oddaliła wniosek o odrzucenie odwołania jako złożonego po terminie na jego
wniesienie, który został przedstawiony przez uczestnika postępowania odwoławczego H. C.
–
Fabryka
Pojazdów
Szynowych
spółka
z
ograniczoną
odpowiedzialnością
z siedzibą w Poznaniu (dalej: FPS). W ocenie Izby, udostępnienie oferty FPS Odwołującemu
w dniu 17 października 2022 roku nie stanowi podstawy do liczenia początkowego okresu na
wniesienie odwołania w zakresie objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa informacji zawartych i
przedstawionych w ofercie
, która to została udostępniona w tym terminie Odwołującemu.
Skład orzekający Izby rozpoznając sprawę uwzględnił akta sprawy odwoławczej,
które zgodnie z par. 8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 roku
w
sprawie postępowania przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą (Dz.
U. z 2020 r. poz. 2453) stanowią odwołanie wraz z załącznikami oraz dokumentacja
postępowania o udzielenie zamówienia w postaci elektronicznej lub kopia dokumentacji,
o kt
órej mowa w § 7 ust. 2, a także inne pisma składane w sprawie oraz pisma kierowane
przez Izbę lub Prezesa Izby w związku z wniesionym odwołaniem.
W trakcie posiedzenia i rozprawy z udziałem stron i uczestników do akt sprawy dołączono
kopie dokumentów złożonych przez Zamawiającego i Odwołującego, stanowiących akta
sprawy odwoławczej, z uwagi na niekompletność przedstawionej w dniu rozprawy
dokumentacji postępowania o udzielnie zamówienia publicznego. Dołączono pismo z dnia 24
października 2022 roku od Zamawiającego do Odwołującego (wraz z załącznikiem) oraz
pismo z dnia 20 października 2022 roku od Odwołującego do Zamawiającego.
Izba uwzględniła stanowiska prezentowane na rozprawie przez Strony postępowania
odwoławczego oraz uczestników postępowania odwoławczego.
Do akt sprawy odwoławczej wpłynęło pismo Zamawiającego z dnia 14 listopada 2022
roku „Odpowiedź na odwołanie”, gdzie Zamawiający u wniósł o oddalenie odwołania jako
bezzasadnego.
Do akt sprawy wpłynęło pismo uczestnika postępowania odwoławczego H. C. –
Fabryka Pojazdów Szynowych spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Poznaniu (dalej: FPS)
, które zawiera załącznik TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORSTWA.
Izba ustaliła:
Na podstawie art. 552 ust. 1 ustawy z 2019
Izba wydając wyrok bierze za podstawę
stan rzeczy ustalony w toku postępowania odwoławczego.
Izba ustaliła, że Zamawiający udostępnił oferty złożone przez wykonawców
w przedmiotowym postępowaniu w dniu 17 października 2022 roku, co potwierdziły zgodnie
strony i uczestnicy postępowania odwoławczego w trakcie posiedzenia i rozprawy.
Za pismem z dnia 20 października 2022 roku Odwołujący wniósł do Zamawiającego o:
W związku z udostępnionymi w dniu 13 października 2022 r. ofertami pozostałych
wykonawców w Postępowaniu, zwracamy się z wnioskiem o udostępnienie w całości oferty
wykonawcy H. C.
— Fabryka Pojazdów Szynowych sp. z o.o. („FPS") wraz z załącznikami, tj.
wraz z częścią oznaczoną jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Jak wynika z oferty FPS, informacje zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa dotyczą
podmiotu trzeciego udostępniającego potencjał na zasadach określonych w art. 118 ust. 1
PZP, któremu FPS powierza wykonanie części zamówienia. W ocenie PESA, jak wynika z
orzecznictwa KIO, nieskuteczne jest zastrzeżenie w całości jako tajemnica przedsiębiorstwa
dokumentów takich JEDZ czy oświadczenie podmiotu udostępniającego zasoby. Zatem
dokumenty te powinny podlegać odtajnieniu.
Mając na uwadze powyższe prosimy o udostępnienie oferty FPS w całości, ewentualnie
o przekazanie stanowi
ska Zamawiającego w sprawie zasadności zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa przez Wykonawcę, do dnia 25 października 2022 r.
Za pismem z dnia 24 października 2022 roku Zamawiający poinformował Odwołującego,
co następuje:
Zamawiający POLREGIO S.A. biorąc pod uwagę wcześniejszy wniosek o udostępnienie
ofert złożonych przez pozostałych Wykonawców, przekazuje w załączeniu dodatkowy
dokument, który w wyniku badania ofert okazał się być w części jawny.
Do tego pisma Zamawiający załączył jawny w części dokument FPS – „Wyjaśnienia
wykonawcy w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa”.
W
trakcie posiedzenia z udziałem stron Zamawiający wyjaśnił na pytanie Izby:
„czy Zamawiający zakończył proces badania dokumentów pod kątem tajemnicy
przedsiębiorstwa wyjaśnia, że uzyskał różne informacje ale nie posiada dokumentu, który by
zaświadczał, że zakończył proces badania oferty (dokumentów) pod kątem tajemnicy
przedsiębiorstwa. Dodaje, że nie dysponuje dokumentem, zgodnie z którym Zamawiający
zakończył proces badania oferty i dokumentów wykonawcy H. C. - Fabryka Pojazdów
Szynowych Sp. z o.o. i nie ma wiedzy w tym zakresie. Nie wybrał również oferty.”
Izba zważyła:
Izba ustaliła, Odwołujący wykazał wypełnienia łącznie przesłanek z art. 505 ust 1
nowej ustawy
– Środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują
wykonawcy, uczestnikowi konkursu oraz innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes
w uzyskaniu zamówienia lub nagrody w konkursie oraz poniósł lub może ponieść szkodę
w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy - to jest posiadania interesu
w uzyskaniu danego zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody.
W zakresie zarzutów (zarzut 1 i 2) odwołania podniesionych przez Odwołującego,
mając na uwadze ustalony stan faktyczny Izba uznała, że odwołanie jest niezasadne
bowiem jest przedwczesne,
co oznacza, że nie może poddać ocenie podanych zarzutów
odwołania z ich uzasadnieniem merytorycznym, bowiem nie istnieje czynność
Zamawiającego dająca faktyczną podstawę do wniesienia odwołania.
Zgodn
ie z art. 513 ustawy odwołanie wnoszone do Izby przysługuje na:
1) niezgodną z przepisami ustawy czynność zamawiającego, podjętą w postępowaniu
o udzielenie zamówienia, o zawarcie umowy ramowej, dynamicznym systemie zakupów,
systemie kwalifikowania wykon
awców lub konkursie, w tym na projektowane postanowienie
umowy;
2) zaniechanie czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, o zawarcie umowy
ramowej, dynamicznym systemie zakupów, systemie kwalifikowania wykonawców lub
konkursie, do której zamawiający był obowiązany na podstawie ustawy;
3) zaniechanie przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia lub zorganizowania
konkursu na podstawie ustawy, mimo że zamawiający był do tego obowiązany.
Jak słusznie podkreśla się w doktrynie art. 513 ustawy wprowadza katalog czynności
i zaniechań do jakich, niezależnie od wartości zamówienia, istnieje możliwość wniesienia
odwołania. Wprowadza została zasada w odniesieniu do każdego postępowania niezależnie
od jego wartości zaskarżenia w zasadzie każdej niezgodnej z prawem czynności
lub zaniechania zamawiaj
ącego niezależnie od tego, czy dotyczy to postępowań o wartości
r
ównej lub przekraczającej wartość progów unijnych, czy postępowań o wartości poniżej tych
prog
ów.
Skuteczne wniesienie odwołania wymaga jednakże wskazania czynności lub zaniechania
Zamawiającego do jakiego jest on obowiązany, a jakiego nie wykonał. W przedmiotowej
sprawie odwoławczej mamy do czynienia z sytuacją, w której na moment wyrokowania
Zamawiający nie zakończył procesu oceny złożonych do Zamawiającego ofert i dokumentów
pod kontem zasadności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez wykonawcę FPS.
Sam Zamawiający zapytany o zakończenie tego procesu nie wyjaśnił, że nie ma wiedzy
w tym zakresie, jednakże stwierdził, że dokumentu potwierdzającego zakończenie tego
procesu nie posiada
. W aktach sprawy, w przedstawionej dokumentacji postępowania
o zamówienie również nie ma dokumentu, który potwierdzałby, że proces oceny i badania
dokumentów w kontekście zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez wykonawcę FPS
został zakończony. Przedstawiona „Odpowiedź na odwołanie” nie potwierdza również,
że w ramach postępowania o udzielnie zamówienia zakończony został proces badania
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez FPS. Ustosunkowanie się przez
Zamawiającego do podniesionych zarzutów odwołania nie jest czynnością w postępowaniu
o zamówienie, lecz czynnością w postępowaniu odwoławczym, które to postępowanie jest
odrębne od postępowania o udzielnie zamówienia publicznego. Działania Zamawiającego
w ramach postępowania odwoławczego nie stanowią i nie zastępują czynności jakie
ma podejmować Zamawiający w ramach postępowania o udzielnie zamówienia publicznego.
Pismo z dnia 24 października 2022 roku, w ocenie Izby, nie stanowi dokumentu
po
twierdzającego zakończenie procesu badania dokumentów w zakresie zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa w ofercie FPS. Z dokumentu tego wynika jedynie,
że Zamawiający mając na uwadze wcześniejszy wniosek o udostępnienie ofert przekazał
dodatkowy dokument
, który w wyniku badania ofert okazał się w części jawny. Zamawiający
jednakże nie podał, nie wyjaśnił i nie przesądził, że zakończył proces badania w kontekście
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa oferty i dokumentów FPS. Nie uzasadnia takiego
stanowi
ska tj. zakończenia procesu badania skuteczności zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa również to, że Odwołujący w piśmie z dnia 20 października 2022 roku
przedstawił swoją argumentację co do skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa
przez FPS
i zażądał przedstawienia dokumentów złożonych przez FPS. Izba dostrzegła
również, ze w piśmie z dnia 20 października 2022 roku Odwołujący wniósł do
Zamawiającego o ewentualnie o przekazanie stanowiska Zamawiającego w sprawie
zasadności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez Wykonawcę, do dnia 25
października 2022 r. W ocenie Izby Zamawiający prowadzący postępowanie o udzielnie
zamówienie publicznego podejmuje czynności w terminie, w jakim gotowy jest do ich
podjęcia i nie ma podstawy do przyjmowania zasadności zakreślania takiego terminu
Zamawiającemu przez wykonawcę. Tym samym zakreślenie terminu dokonane przez
Odwołującego w ww. piśmie nie rodzi żadnego skutku, w tym skutków negatywnych.
Jednocześnie należy podkreślić, że ww. pismo ujawnia, że sam Odwołujący ma świadomość
konieczności jednoznacznie podjętej przez Zamawiającego czynności wzywając
Zamawiającego do przekazanie stanowiska Zamawiającego w sprawie zasadności
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez Wykonawcę. Zaniechanie Zamawiającego w
odniesieniu do przekazania dokumentów, czyli nieujawnienie tych dokumentów objętych
przez wykonawcę tajemnicą przedsiębiorstwa, a które zostały zastrzeżone jako tajemnica
przedsiębiorstwa przez innego wykonawcę, w tym wypadku przez FPS, musi zostać
jed
noznacznie wyartykułowane. Oznacza to, że Zamawiający powinien podać, że zakończył
proces badania zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa oraz przedstawionych przez
wykonawcę wyjaśnień tego zastrzeżenia. Skoro Zamawiający nie podał, że proces ten
zakończył to nie sposób uznać, że czynność Zamawiającego badania zastrzeżenia została
zakończona i w konsekwencji Zamawiający zaniechał ujawnienia określonych informacji. W
ocenie Izby w rozpoznawanej sprawie odwoławczej znamienny był również wniosek
uczestnika FPS
zgłoszony w trakcie posiedzenia z udziałem stron i uczestników
postępowania odwoławczego w zakresie odrzucenia odwołania z uwagi na upływ terminu na
jego wniesienie, a liczonego od przekazania Odwołującemu oferty FPS, w której to treści
podane były informacje o objęciu tajemnicą przedsiębiorstwa określonych danych.
Potwierdza to, że samo przekazanie określonych dokumentów przez Zamawiającego nie
stanowi o zakończeniu przez Zamawiającego czynności w zakresie badania zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa. Przedstawione przez Zamawiającego stanowisko w trakcie
posiedzenia z udziałem stron i uczestników postępowania odwoławczego w zasadzie
potwierdza, że nie została dokonana przez Zamawiającego żadna czynność, którą można
byłoby kwalifikować jako zakończenie procesu badania złożonych dokumentów w kontekście
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa.
Izba nie może na podstawie jakiegoś domniemania kreowanego przez Odwołującego
przypisać Zamawiającemu podjęcia określonej czynności tj. czynności zakończenia procesu
badania dokumentów w kontekście tajemnicy przedsiębiorstwa złożonych przez FPS oraz
nie może w efekcie uznać zaniechania ujawnienia wskazanych przez Odwołującego
dokumentów. W postępowaniu o zamówienie nie zostały wyartykułowane przez
Zamawiającego żadne czynności, które pozwalałyby na określenie, że faktycznie ich
skutkiem są zaniechania, jakie są niezgodne z obowiązującymi regulacjami prawnymi.
Ugruntowanym od lat w orzecznictwie jest, że koniecznym jest wyartykułowanie zakończenia
procesu oceny zastrze
żenia tajemnicy przedsiębiorstwa, co może nastąpić przez (1)
informację w tym zakresie stanowiącą wyartykułowane w stanowisku Zamawiającego
informacje o zakończeniu tego procesu, które doręczane jest wykonawcom zarówno tym,
których ocenie podlegały oferty i dokumenty, jak i pozostałym biorącym udział w procedurze,
lub
(2) przez dokonanie czynności badania i oceny ofert oraz ogłoszenia wyniku. Niezależnie
od przyjętego sposobu kluczowym jest to, że niezbędne jest zajęcie jednoznacznego
stanowiska przez Zamaw
iającego, które umożliwia z jednej strony prawidłowe liczenie
terminów na wniesienie odwołania od czynności albo zaniechania po stronie
Zamawiającego, a z drugiej strony jednoznaczne określenie zakresu kwestionowanych
czynności czy zaniechań Zamawiającego. W ocenie Izby ugruntowane stanowisko w
powyższym zakresie pozostaje aktualne również na podstawie obowiązującej obecnie
ustawy i regulacji art. 74 ust. 2 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym załączniki do protokołu
postępowania udostępnia się po dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty albo
unieważnieniu postępowania, z tym że: (1) oferty wraz z załącznikami udostępnia się
niezwłocznie po otwarciu ofert, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia otwarcia ofert.
W doktrynie wskazuje się, że „ustawodawca zobowiązał zamawiającego do udostępnienia
ofert wraz z za
łącznikami niezwłocznie po otwarciu ofert, nie później jednak niż w terminie 3
dni od dnia otwarcia ofert. Celem wprowadzenia tego trzydniowego terminu by
ło
zapewnienie zamawiaj
ącemu czasu na dokonanie czynności niezbędnych przed
udostepnieniem ofert, w szczeg
ólności zweryfikowanie, czy oferta nie zawiera treści
ustawowo chronionych.
” Przy czym w ocenie Izby „weryfikacja” musi być rozumiana nie jako
ocena zasadności bądź braku zasadności zastrzeżenia informacji jako tajemnica
przedsiębiorstwa lecz jako czynność techniczna. Wynika to z tego, że badanie i ocena
zasadności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, w tym wyjaśnień wykonawcy
składanych wraz z zastrzeżonymi dokumentami stanowi proces, w którym Zamawiający
może podejmować działania zmierzające do ustalenia zasadności zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa, które na linii czasu mogą wymagać dłuższego okresu niż 3 dni, co nie jest
przypadkiem nadzwyczajnym. Jednocześnie sama czynność – komunikowany wykonawcy
zamiar ujawnienia przez Zamawiającego informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa
przez danego wykonawcę może być przez niego skarżona, jak każda inna czynność w
postępowaniu i takie odwołania są wnoszone do Izby i są rozpoznawane.
Maj
ąc na uwadze powyższe Izba za niezasadne uznała stanowiska prezentowane przez
Strony oraz uczestników w zakresie samej oceny zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa,
bowiem ich ocena na tym etapie postępowania o zamówienie jest przedwczesna
i nie odnosiłaby się do faktycznych czynności czy zaniechań Zamawiającego, których jak
wynika z przebiegu rozprawy Zamawiający co najmniej nie wyartykułował albo nawet nie
zakończył. Podkreślenia wymaga, że pełnomocnik Zamawiającego podał, że nie posiada
dokumentów zgodnie z którymi Zamawiający zakończył proces badania zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa FPS i w zakresie tym nie ma wiedzy. Izba stwierdziła również,
że w kontekście powyższego bezprzedmiotowego są dowody złożone na rozprawie przez
Odwołującego.
Izba wskazuje,
że zgodnie z art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy Izba uwzględnia odwołanie
w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ
lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, konkursu
lu
b systemu kwalifikowania wykonawców. Zgodnie z art. 557 ustawy w wyroku oraz
w postanowieniu kończącym postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach
postępowania odwoławczego. W przedmiotowej sprawie odwołanie okazało się niezasadne.
O kosztach pos
tępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 557, art. 574
ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5 pkt
1 oraz § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r.
w sprawie s
zczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437),
stosownie do wyniku postępowania.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji wyroku.
Przewodniczący:………………………………………..