KIO 3011/22 WYROK dnia 29 listopada 2022 roku

Sygn. akt: KIO 3011/22 

WYROK 

z dnia 29 listopada 2022 roku 

Krajowa Izba Odwoławcza  –  w składzie: 

Przewodniczący:     

Katarzyna Poprawa 

Protokolant:              

Wiktoria Ceyrowska 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  24  listopada  2022  roku  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  14  listopada  2022  roku  przez 

wykonawcę  Przedsiębiorstwo  Instalacyjno  -  Budowlane  INSBUD  K.  Spółka  jawna  z 

siedzibą 

w 

Skierniewicach 

ul. 

Kozietulskiego 

Skierniewice  

w  postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego  Skarb  Państwa  Państwowe 

Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Radziwiłłów ul. Senatorówka 2/2 

330 Puszcza Mariańska 

orzeka: 

umarza  postępowanie  odwoławcze  w  zakresie  zarzutu  podniesionego  w  pkt  4  petitum 

odwołania,  dotyczącego  naruszenia  art.  16  pkt  1  i  3  w  związku  z  art.  74  ust.  2  prawa 

zamówień publicznych, poprzez brak niezwłocznego udostępnienia przez zamawiającego  

odwołującemu złożonych ofert w tym postępowaniu,  

oddala odwołanie w zakresie pozostałych zarzutów, 

kosztami postępowania obciąża odwołującego

Przedsiębiorstwo Instalacyjno - Budowlane 

INSBUD K. 

Spółka jawna z siedzibą w Skierniewicach i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego:  kwotę  10  000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  odwołującego 

tytułem wpisu od odwołania. 

zasądza  od  odwołującego  na  rzecz  zamawiającego  kwotę  3  600 zł  00  gr  (słownie: 

trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  579  ust.  1  i  580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  Prawo 

zamówień  publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2022  poz.  1710  z  późń.  zm.)  na  niniejszy  wyrok  -  

w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia  - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa 

Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący:    .……………..………..…… 

Sygn. akt: KIO 3011/22 

Uzasadnienie 

Zamawiający  -  Skarb  Państwa  Państwowe  Gospodarstwo  Leśne  Lasy  Państwowe 

Nadleśnictwo  Radziwiłłów  96-330  Puszcza  Mariańska  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego  w  trybie  przetargu  nieograniczonego  pn.  „Modernizacja  kotłowni  

w budy

nkach mieszkalnych osad Leśnictwa Zakrzew w Kozłowie Biskupim, Leśnictwa Białe 

Błoto  w  Grabinie  Radziwiłłowskiej  oraz  osad  Senatorówka  5  i  Senatorówka  7  w  Puszczy 

Mariańskiej”  -  znak  sprawy  ZG.270.50.2022.  Ogłoszenie  o  zamówieniu    zostało 

zamieszczone w Bi

uletynie Zamówień Publicznych w dniu 21 września 2022 r pod numerem 

2022/BZP 00357239/01. 

Postępowanie prowadzone jest w trybie podstawowym bez negocjacji na podstawie art. 275 

pkt 1 ustawy 

z dnia 11 września 2019 roku r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U.2022 , poz. 

1710 z późniejszymi zmianami) dalej jako Pzp lub ustawa. 

W dniu 14 listopada 2022 r. d

o Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej zostało wniesione 

odwołanie od niezgodnych z przepisami ustawy czynności Zamawiającego, tj.: 

czynności badania i oceny oferty złożonej przez Odwołującego 

czynności odrzucenia oferty złożonej przez Odwołującego 

zaniechania czynności udostępnienia w terminie niezwłocznym innych ofert złożonych 

w przedmiotowym 

postępowaniu.  

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie: 

1)  a

rt.  16  ust  1  i  3  w  związku  z  art.  226  ust.  1  pkt  8  ustawy  Pzp  poprzez  błędną 

interpretację rażąco  niskiej  ceny  i  nie  odniesienie  się  do  wyjaśnień  Odwołującego  w 

zakresie rażąco niskiej ceny, 

2)  a

rt. 16 ust 1 i 3 w związku z art. 224 ust. 3 pkt 4 i pkt 6 ustawy Pzp poprzez błędną 

interpretację kosztów pracy zatrudnionych pracowników i nie odniesienie się do 

wyjaśnień Odwołującego w tym zakresie, 

3)   a

rt. 16 ust 1 i 3 w związku z art. 224 ust. 3 pkt 1, pkt 2 i pkt 3 ustawy Pzp poprzez 

błędną ocenę Zamawiającego wyjaśnień złożonych przez Odwołującego . 

4)   a

rt. 16 ust 1 i 3 w związku 74 ust 2 poprzez brak niezwłocznego udostepnienia przez 

Zamawiającego Odwołującemu złożonych w tym postepowaniu ofert. 

Wskazując na powyższe zarzuty Odwołujący wniósł o : 

uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu, aby zgodnie z przepisami 

prawa: 

a. 

unieważnił czynność odrzucenia oferty Odwołującego - wykonawcy PIB INSBUD 

K. 

sp. j. jako, że cena nie jest ceną rażąco niską, 

b. 

dokonał ponownej oceny i badania ofert, 

c.  dokona

ł  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  -  oferty  odwołującego  PIB  INSBUD  K. 

sp.j. 

obciążenie 

Zamawiającego 

kosztami 

postępowania, 

w 

tym 

zasądzenie  

od  Zam

awiającego  kosztów  postępowania  odwoławczego  poniesionych  przez 

Odwołującego. 

Odwołujący  wskazał,  że  jest  uprawniony  do  wniesienia  odwołania  zgodnie  z  art.  513 

ust.  1  ustawy  Pzp, 

albowiem  posiada  interes  w  uzyskaniu  pozytywnego  rozstrzygnięcia 

odwołania  

i  uzyskaniu 

zamówienia.  Oferta  złożona  przez  Odwołującego  posiada  bowiem 

najkorzystniejszą  cenę  w  tym  postępowaniu.  Zamawiający  swoim  działaniem  oraz 

zaniechaniem  niezgodnym  z  przepisami  ustawy  Pzp. 

może  pozbawić  Odwołującego 

możliwości uzyskania zamówienia, w wyniku czego Odwołujący może ponieść szkodę.  

1.  Zarzut naruszenia art

. 16 ust 1 i 3 w związku z art. 226 ust. 1 ust 8 ustawy Pzp. 

Zgodnie z art. 226 ust 1 pkt 8 Zamawiający odrzuca ofertę jeżeli cena jest ceną rażąco 

niską.  Odwołujący  nie  złożył  oferty  z  ceną  rażąco  niską,  bowiem  cena  jest  ceną  normalną 

rynkową  na  tego  typu  usługi.  Zamawiający  nie  wziął  pod  uwagę  wyjaśnień  odwołującego  

w  tym  w  szczególności  o  oszczędnych  metodach  wykonania  przyłączy  do  budynków, 

wieloletnim  doświadczeniu  i  posiadanych  rabatach  handlowych,  cenach  zakupu  materiałów 

użytych  do  realizacji  zamówienia.  Wg  odwołującego  Zamawiający  sporządzając  kosztorys 

inwestorski  posługiwał  się  cenami  katalogowymi  oraz  cenami  publikowanymi  w 

wydawnictwie  Sekocenbud.  Odwołujący  podkreśla,  że  nie  ma  obowiązku  ustawowego 

dostosowywania się z cenami do cen publikowanych w wydawnictwach w tym Sekocenbud. 

Również  porównywanie  stawek  robocizny  z  województwa  mazowieckiego  ze  stawką 

oferowaną przez odwołującego z województwa łódzkiego i na tej podstawie twierdzenie ,że 

stawka  roboczogodziny  jest  rażąco  niska  jest  nieuprawnione,  bowiem  stawki  z  woj. 

mazowieckiego są najwyższe w kraju. Zamawiający w żadnym z punktów nie odniósł się do 

wyjaśnień  Odwołującego,  tylko  stwierdził  ogólnie,  że  cena  jest  ceną  rażąco  niską, 

sprawdzając szczegółowo każdą wartość cen w kosztorysie szczegółowym, zarzucając brak 

zastosowania  średnich  cen  sprzętu,  robocizny  i  niektórych  nieistotnych  cen  materiałów  jak 

zaniżenie  

np.  wartości  np.  1  kg  cementu,  który  w  całym  przedsięwzięciu  nie  ma  znaczenia,  bowiem  

w tym punkcie stosujemy oszczędne metody wykonywania przyłączy bez rozbierania kostki,  

a  w  dalszej  części  6  kg  cementu  w  całej  inwestycji  nie  ma  znaczenia.  Uwaga  o  braku 

uwzględnienia  nowej  kostki  też  jest  nieprawidłowa,  bowiem  w  pozycji  19  kosztorysu 

ofertowego na przyłącze w Kozłowie Biskupim wyraźnie jest napisane – kostka z odzysku. 

Zamawiający  nie  wziął  pod  uwagę  oszczędnych  metod  wykonywania  przyłączy,  upustów 

cenowych  na  zakupy  materiałowe  w  hurtowniach  materiałów,  wieloletniego  doświadczenia  

w wykonywaniu tego typu robót, ani tego, że w ostatnim czasie w jeszcze niższych cenach 

Odwołujący  zrealizował  podobne  zamówienie  dla  Gniny  Brzeziny  z  dotacją  ze  środków 

unijnych, przedstawiając jako dowód fakturę oraz protokół odbioru robót z daty 29.09.2022r. 

Odwołujący jest na bieżąco z cenami za wykonanie kompleksowe tego typu prac. 

Zamawiający szczegółowo odniósł się do cen jednostkowych zastosowanych cen 

materiałów, sprzętu, a nie do cen jednostkowych pozycji, porównując je do cen katalogowych 

i średnich cen z publikacji Sekocenbud. Dodam, że nie ma obowiązku stosowania średnich 

cen z publikacji i z założenia nigdy nie wygra się żadnego przetargu, stosując ceny średnie 

bądź  ceny  katalogowe.  Jednostkowa  cena  zakupu  nie  może  decydować  i  przesądzać  o 

rażąco niskiej cenie całego zadania. 

To  Zamawiający  znacznie  zawyżył  kosztorys  inwestorski  stosując  ceny  z  publikacji  i  ceny 

katalogowe  i  do  tych  wycen  porównał  naszą  cenę  z  oferty,  co  jest  błędne  z  założenia, 

bowiem  żaden  z  wykonawców,  który  chce  wygrać  przetarg,  nie  stosuje  cen  katalogowych 

tylko ceny re

alne zakupu materiałów w hurtowniach. 

Druga  oferta  została  złożona  przez  firmę,  która  nie  specjalizuje  się  w  wykonywaniu 

instalacji,  a  przez  firmę drogowo-budowlaną.  Trzecia firma  z  odległej  części  Polski  musiała 

naliczyć  wyższe  koszty  z  uwagi  na  dodatkowe  koszty  m.in.  logistyki,  zakwaterowania 

pracowników i zwiększonych kosztów dostaw. 

Firma  Odwołującego  położone  jest  w  odległości  średnio  do  20  km  od  siedziby  firmy  do 

miejsca wykonania instalacji i to również przemawia za zaoferowaną ceną. 

Nieuprawnione  je

st  również  twierdzenie  Zamawiającego,  że  został  zastosowany  niezgodny  

z 

SWZ kocioł. Kocioł jest lepszy jakościowo i zgodny z SWZ. 

Zgodnie z zapisami SWZ str. 

3 cytuję : 

„Zamawiający  dopuszcza  możliwość  zastosowania  innych  materiałów,  pod  warunkiem 

zapewn

ienia parametrów nie gorszych niż określone w opisie przedmiotu zamówienia” 

Nieuprawnione  zatem  jest  twierdzenie  Zamawiającego  w  podsumowaniu  str.  13  pisma 

Zamawiającego o odrzuceniu oferty Odwołującego, że „do wyceny przyjęto inne rozwiązania 

niż  przewidziane  w  projekcie.  Zostało  to  zrobione  bez  zgody  Zamawiającego”.  Dyspozycja  

w  SWZ  jest  jednoznaczna.  Parametry  urządzeń  nie  są  gorsze,  a  wręcz  lepsze  niż  w 

projekcie, bowiem wymiennik w kotle firmy BUDERUS GB 072 jest na 

najwyższym poziomie 

–  porównywalny  z  Vitodens  200  firmy  VIESSMANN,  lidera  w  tej  klasie  kotłów,  o  czym 

opiniujący działający z należytą starannością powinien poinformować Zamawiającego . 

SWZ  jest  jasny  i  czytelny  i  dawał  jednoznaczne  wytyczne.  Skoro  technologia  kotłów 

BUDERUS  jest  oszczędniejsza,  niż  kotły  zaprojektowane,  to  jest  to  z  korzyścią  dla 

Zamawiającego.  I  nie  jest  to  rażąco  niska  cena.  Ponieważ  w  kotłach  BUDERUS  nie  jest 

wymagana  stacja  demineralizacji  wody,  a  jedynie 

filtry  do  wstępnego  oczyszczenia  wody 

przy  uzupełnianiu  zładu  wody  w  instalacji  c.o.,  to  odwołujący  przyjął  do  wyceny  takie 

rozwiązanie, korzystne dla Zamawiającego, bowiem jest tańsze. Takie rozwiązanie pozwoliło 

na  obniżenie  ceny  zgodnie  z  technologią  producenta  kotłów  marki  BUDERUS  i  nie 

spowodowało powstania rażąco  niskiej  ceny.  To  samo  rozwiązanie Odwołujący  zastosował 

w pozostałych lokalizacjach. 

Dalsza oszczędność w kotłach BUDERUS to wbudowany zawór trójdrogowy w kotle, którym 

steruje  automatyka  i  nie  jest  potrzebny  zestaw  ładowania  podgrzewacza,  kolejna 

oszczędność. 

Kocioł GB 072 o mocy 24 KW posiada palnik modulowany w przedziale mocy od 2,9 

do  23 

KW  na  c.o.  Z  poziomu  automatyki  na  etapie  uruchamiania  kotła  można  tę  moc 

ograniczyć  i  ustawić  moc  maksymalną  na  poziomie  21  KW,  tak  aby  zastosować  komin 

koncentryczny zgodnie z przepisami. 

Dodatkowo

,  Odwołujący  wskazuje,  że  brak  w  ofercie  producenta  kotłów  Brotje  (kotły  z 

projektu) - 

kotłów o mocy 21 kW. Są kotły albo 14 KW, 20 KW , 22 KW i wyżej. 

Również kocioł zaprojektowany nie spełnia wg Zamawiającego warunków SWZ, bo jego moc 

przekracza 21 KW. 

Cechą  charakterystyczną  kotłów  Brotje  przyjętych  w  projekcie  jest  brak  wewnątrz  kotła 

pompy  ładowania  ciepłej  wody,  którą  należy  zamontować  na  zewnątrz.  Stąd  można 

wnioskować,  

że jest to technologia kotłów Brotje. 

Producent  kotłów  BUDERUS  również  oferuje  kotły  GB  072  o  mocy  20  KW,  ale  są  1  KW 

poniżej  mocy  projektowanej,  dlatego  odwołujący  przyjął  kotły  o  mocy  max  23  KW  z 

możliwością ograniczenia mocy z poziomu automatyki. 

Zatem  spełnienie  warunku  nieprzekraczania  mocy  21  KW  jest  zarówno  w  kotłach 

projektowanych jak i kotłach BUDERUS jednakowe. Projektant nie podał jasno jaka ma być 

moc  kotła  na  c.o.  dla  poszczególnych  lokalizacji,  podał  max  21  KW.  Generalnie  brak  na 

rynku kotłów kondensacyjnych gazowych o mocy 21 KW, wyjątek to m.in. Vaillant, Termet , 

ale  na  naszym  terenie  brak  jest  rozpowszechnionego  serwisu,  co  jest  niekorzystne  dla 

Zamawiającego. 

Wg projektu nominalna moc kotła to 21 KW, zaś w BROTJE brak takich kotłów. 

Zatem jaką moc kotła przyjął projektant z uwagi na komin koncentryczny i typoszereg kotłów 

Brotje w sprzedaży – nie wiadomo. 

Zatem  ten  zarzut  w  stosunku  do  O

dwołującego również jest  nietrafiony, bowiem  oferta jest 

dostosowana do projektu. 

Zestaw zaworów przy kotłach został skalkulowany w innych pozycjach kosztorysowych 

tak jak zawory gazowe ujęte w części instalacji gazu kosztorysu. 

W  technologii  kotłów  Buderus  instalacja  pod  kotłowa  jest  inna  i  została  skalkulowana  

w ofercie. 

Uruchomienie  kotłowni:  polityka  firmy  BUDERUS  to  bezpłatne  uruchamianie  kotłów  przez 

AUTORYZOWANY  SERWIS  BUDERUSA.  Jedyny  koszt  to  dojazd  do  klienta  wg  cennika  

w rozliczeniach księgowych. Przyjmując 20 km x 2 = 40 km x 2 zł = 80 zł. Jest to cały koszt 

poniesiony przez firmę. Dochodzi jedynie napełnienie, odpowietrzenie instalacji co. Zatem 20 

r-

g to i tak nadto na  uruchomienie kotłowni. Wskazuje,  że ceny jednostkowe pozycji  ustala 

sam  wykonawca,  a  nie  katalogi  norm. 

Kwota  769,20  zł  jest  kwotą  wystarczającą,  aby 

uruchomić kotłownię w domku jednorodzinnym wraz z przeszkoleniem mieszkańca. Nie jest 

to cena rażąco niska. 

Zamawiający  mylnie  interpretuje  wartość  roboczogodziny  przyjętej  do  kosztorysu.  Firma 

Odwołującego  znajduje  się  na  terenie  województwa  łódzkiego,  a  nie  mazowieckiego,  jak 

pisze 

Zamawiający  o  przyjętych  średnich  stawkach  dla  woj.  mazowieckiego.  Firma  nie  ma 

obowiązku  stosowania  stawek  średnich  roboczogodziny  wg  Sekocenbud  i  to  jeszcze  dla 

województwa mazowieckiego, gdzie stawki są najwyższe w Polsce.  Odwołujący pracuje na 

stawkac

h własnych i są one wystarczające, aby zatrudnić pracowników na umowę o pracę. 

Dodatkowo

,  Odwołujący  wskazuje,  że  montaż  małych  kotłów  Buderus  jest  powtarzalny, 

pracownicy 

mają  to  już  wyćwiczone,  chociażby  montując  w  ostatnim  czasie  dla  jednego 

zamawiającego 23 sztuki kotłów. Są to schematy powtarzalne. Firma zatrudnia pracowników 

na umowę o pracę i stawki są wystarczające, aby za tę kwotę pracownicy wykonali prace.  

Odwołujący  wykonał  taką  kotłownię  w  domkach  jednorodzinnych  w  ramach  przetargu  z 

dotacją  unijną  dla  Gminy  Brzeziny.  Cena za  montaż  kotłowni  nie jest  ceną  rażąco  niską,  a 

ceną normalną jaką Odwołujący uzgadnia z klientem indywidualnym czy instytucjonalnym. 

Zamawiający  w  ogóle  nie  odniósł  się  do  złożonych  wyjaśnień  ani  załączonych 

dowodów. 

Nowy  za

rzut  w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty  o  cenie  wkładu  kominowego  w  stosunku  

do 

komina koncentrycznego również jest nietrafiony. Wkład kominowy wyceniono w ofercie 

na kwotę 699 zł nie stanowi ceny rażąco niskiej. Zakup komina koncentrycznego to 386 zł, 

zaś 

wkładu kominowego to 486 zł.  

Odnosząc  się  do  wyceny  przyłączy  Zamawiający  pominął  fakt  oszczędnego  wykonania 

wykopów i nie odniósł się do faktu, że przyłącza będą wykonane metodą bezinwazyjną - 

przeciskiem, aby nie niszczyć istniejącej infrastruktury na działce. Są to metody oszczędne. 

Dodatkowo 

Odwołujący wskazuje, że Zamawiający niesłusznie zwraca uwagę wykonawcy 

na ceny sprzętu, bo przyjęte do wyceny pozycje kosztorysowe w tym wielkość sprzętu, nie 

nadają się do użycia na działkach przydomowych. Np. koparka o poj. łyżki 1,2 m

 to ponad 

15 tonowe koparki na podwoziu gąsiennicowym lub podwójnym kołowym. Samo użycie takiej 

koparki wyrządziłaby  więcej  szkody  i  zniszczeń na  działce już  zagospodarowanej,  niż  czas 

wykopu małą mini koparką, którą Odwołujący stosuje.  

Zamawiający nie uwzględnił żadnych wyjaśnień Odwołującego dotyczących przyłączy. Poza 

tym  przedstaw

iona została oferta dostawy z montażem kompletnej butli o pojemności 4850 

dm

na  gaz  wraz  z  przyłączem,  reduktorami,  skrzynką  gazową  wraz  z  przygotowaniem 

dokumentów  do  UDTu  i  cena  oferty  dostawcy  jest  znacznie  niższa  niż  zaoferowana  w 

ofercie,  przedstawiona  w  kosztorysie.  Zatem  nieuprawnione  jest 

stwierdzenie,  że 

zastosowane  przez 

Odwołującego  ceny  są  rażąco  niskie.  Odwołujący  wykonał  wspólnie  z 

t

ym dostawcą 18 szt. kotłowni na gaz płynny, dla Gminy Brzeziny, odebraną zarówno przez 

UDT jak i przez inspektora nadzoru bez uwag.  

W ocenie 

Odwołującego cena za wykonanie kotłowni wraz z przyłączem jest ceną normalną, 

a nie 

ceną rażąco niską. 

Zarzut naruszenia a

rt. 16 ust 1 i 3 w związku z art. 224 ust. 3 pkt 4 i pkt 6 ustawy Pzp. 

Art. 16 ust. 1 i 3 ustawy Pzp 

mówi jednoznacznie o uczciwej konkurencji i zapewnieniu 

bezstronności  przy  ocenie  ofert.  Odwołujący  zatrudnia  pracowników  na  umowę  o  pracę  

i  stawka  jaką  przyjął  do  kosztorysu  jest  wystarczająca,  aby  opłacić  wszystkie  składki 

przewidziane prawem pracy i n

ie będzie to płaca najniższa krajowa. Licząc kwotę: stawka r-g 

wg  kosztorysu  ofertowego  x  160 

godz/miesiąc  daje  nam  brutto  kwotę  6702  zł  (41,888zł 

brutto wg kosztorysów ofertowych x160godz miesięcznie ). Pracownicy pracują w akordzie i 

kwota  ta  jest 

wystarczająca,  aby  zatrudnić  pracownika  na  umowę  o  pracę.  Zatem  przy 

ocenie stawki przyjętej do kosztorysu Zamawiający w sposób nieuprawniony odniósł się do 

średnich  

z województwa mazowieckiego i na tej podstawie stwierdził, że stawka roboczogodziny jest 

rażąco niska. Zatem ustalenie Zamawiającego w tym zakresie jest nieprawidłowe. 

Zarzut naruszenia a

rt. 16 ust 1 i 3 w związku z art. 224 ust. 3 pkt 1, pkt 2 i pkt 3 ustawy 

Pzp poprzez błędną ocenę Zamawiającego wyjaśnień złożonych przez Odwołującego. 

Zama

wiający w piśmie o odrzuceniu oferty Odwołującego w żadnym punkcie nie odniósł się 

do  złożonych  przez  Odwołującego  wyjaśnień.  Swoją  opinię  na  temat  rażąco  niskiej  ceny 

oparł  jedynie  na  opracowaniu  Pracowni  Autorskiej  D.  D.,  będącej  autorem  projektu  

i kosz

torysów inwestorskich. 

W ocenie Odwołującego ustalenia Zamawiającego są nieprawidłowe, bez obiektywnej oceny 

cen  rynkowych,  cen  w  hurtowniach  z  których  korzysta  odwołujący  i  które  przedstawił 

Zamawiającemu.  Nie  uwzględnienie  wyjaśnień  dotyczących  oszczędnych  metod 

wykonywania  przyłączy,  powtarzalności  wykonywanej  pracy,  oraz  brak  odniesienia  się 

Zamawiającego do faktu doświadczenia w wykonywaniu powtarzalnych niemal identycznych 

kotłowni wykonanych przez Odwołującego dla Gminy Brzeziny, również w ramach przetargu 

publicznego, zrealizowaniu robót za ceny niższe niż oferowane w tym postępowaniu. 

4.  Zarzutu  naruszenia  a

rt. 16  ust  1 i  3  w  związku 74  ust  2 poprzez  brak  niezwłocznego 

udostępnienia oferty 

W dniu 10 listopada 2022 o godzinie 9:11 Odwołujący wysłał e-mail do Zamawiającego  

o 

udostępnienie ofert złożonych w tym przetargu na podstawie art. 74 ust 2 ustawy Pzp. 

Niestety do godziny 14:00 w dniu 14.11.2022,  tj .

do sformułowania odwołania w tym dniu 

kiedy  mija  ostateczny  termin  na  wniesienie  odwołania,  informacja  do  odwołującego  

nie 

wpłynęła.  

Wobec powyższego zarzuty zawarte w odwołaniu są zasadne. Odwołujący wnosi jak wyżej. 

Po  przeprowadzeniu  rozprawy  z  udziałem  Stron  na  podstawie  zgromadzonego  

w  sprawie  materiału  dowodowego  oraz  oświadczeń  i  stanowisk  złożonych  pisemnie  

i ustnie do protokołu, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła co następuje: 

Izba  stwierdziła,  iż  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek  skutkujących 

odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 ustawy Pzp. 

Izba  ustaliła,  że  Odwołujący  przekazał  w  ustawowym  terminie  kopię  odwołania 

Zamawiającemu.    Izba  uznała,  że  Odwołujący  wykazał  interes  w  uzyskaniu  zamówienia  

oraz  możliwość  poniesienia  szkody  w  związku  z  ewentualnym  naruszeniem  przez 

Zamawiającego  przepisów  ustawy  Pzp,  czym  wypełnił  materialnoprawne  przesłanki 

dopuszczalności  odwołania,  o których  mowa  w art.    505  ust.  1  ustawy Pzp.  Zgodnie z  tym 

przepisem  środki  ochrony  prawnej  określone  w  niniejszym  dziale  przysługują  wykonawcy, 

uczestnikowi  konkursu, a także  innemu  podmiotowi,  jeżeli  ma  lub miał  interes  w  uzyskaniu 

danego  zamówienia  oraz  poniósł  lub  może  ponieść  szkodę  w  wyniku  naruszenia  przez 

zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.  

Izba ustaliła i zważyła: 

Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia 

faktyczne  oraz  orzekając  w  granicach  zarzutów  zawartych  w  odwołaniu,  Izba  stwierdziła,  

iż  odwołanie  nie  zasługuje  na  uwzględnienie  w  zakresie  zarzutów  podniesionych  w 

odwołaniu. 

Izba  wskazuje,  że  rozpoznając  zarzuty  podniesione  w  odwołaniu  ocenia  czynności 

podjęte  przez  Zamawiającego,  odpowiadając  na  pytanie  czy  Zamawiający  poprzez 

wykonanie  konkretnych  czynności  w  postępowaniu,  lub  poprzez  zaniechanie  czynności  do 

których  wykonania  był  zobowiązany  na  podstawie  ustawy,  naruszył  przepisy  prawa 

zamówień publicznych. W analizowanym stanie faktycznym w ocenie Izby, Zamawiający nie 

naruszył  przepisów  prawa  zamówień  publicznych  w  zakresie  zarzutów  podniesionych  w 

odwołaniu. 

W zakresie zarzutu 

podniesionego w pkt 4 petitum odwołania, dotyczącego naruszenia 

art.  16  pkt  1  i  3  w  związku  z  art.  74  ust.  2  prawa  zamówień  publicznych,  poprzez  brak 

niezwłocznego  udostępnienia  przez  zamawiającego  odwołującemu  złożonych  ofert  w  tym 

postępowaniu w związku z jego cofnięciem przez Odwołującego, postępowanie odwoławcze 
w tym zakresie zostało umorzone, bez merytorycznego rozpoznania zarzutu.  

Izba  zauważa,  że  Odwołujący  błędnie  wskazał  jako  podstawę  prawną  stawionego 

zarzutu naruszenie art. 16 ust. 1 i 

3 ustawy Pzp, co konsekwentnie powtarza w pozostałych 

zarzutach,  bowiem  art.  16  Pzp  nie  zawiera  podziału  na  ustępy  lecz  punkty.  Zatem  Izba 

uznała, że powyższe stanowi omyłkę pisarską, a zarzuty odnoszą się do naruszenia art. 16 

pkt 1 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.  

W odniesieniu do zarzutu 

naruszenia art. 16 pkt 1 i 3 w związku z art. 226 ust. 1 pkt 8 

ustawy  Pzp  poprzez  błędną  interpretację  rażąco  niskiej  ceny  i  nie  odniesienie  się  do 

wyjaśnień Odwołującego w zakresie rażąco niskiej ceny, zarzut należy uznać za niezasadny. 

Zgodnie  z  treści  art.  16  pkt  1  i  3  Pzp  Zamawiający  przygotowuje  i  przeprowadza 

postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób: 

zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, 

(…) 

3)  Proporcjonalny. 

Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niska 

cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

W  analizowanym  stanie  faktycznym  Odwołujący  zaoferował  realizację  przedmiotowego 

zamówienia  za  cenę,  której  wartość  w  wyniku  poprawienia  omyłek  przez  Zamawiającego 

wynosiła 248.393,58 Pln z Vat.  

Szacunkowa  wartość  zamówienia  powiększona  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług 

wynosiła  494.179,48  PLN.  Cena  oferty  Odwołującego  była  więc  o  42,45%  niższa  od  ww. 

kwoty. 

W  powyższych  okolicznościach,  Zamawiający  zobowiązany  był  do  wszczęcia 

procedury wyjaśnienia rażąco niskiej ceny.  

Zgodnie  bowiem  z  treścią  art.  224  ust.  2  Pzp  W  przypadku  gdy  cena  całkowita  oferty 

złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30% od: 

1)    wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług,  ustalonej 

przed  wszczęciem  postępowania  lub  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych 

ofert  niepod

legających  odrzuceniu  na  podstawie art.  226  ust.  1  pkt  1  i  10,  zamawiający 

zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika  

z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;  

2)    wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

zaktualizowanej  z  uwzględnieniem  okoliczności,  które  nastąpiły  po  wszczęciu 

postępowania,  

w  szczególności  istotnej  zmiany  cen  rynkowych,  zamawiający  może  zwrócić  

się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1. 

Zamawiający,  pismem  z  dnia  18  października  2022  r.  wystąpił  do  Odwołującego  na 

podstawie  art.  224  ust.  1  i  2  Pzp 

o  wyjaśnienie  rażąco  niskiej  ceny.  Zamawiający  zwrócił  

się  o  przedstawienie  kalkulacji  cenowej  poszczególnych  składowych  wchodzących  w  skład 

wszystkich  kosztorysów ofertowych,  wskazał  że wykonawca ma  obowiązek  wyjaśnić  źródła 

oraz sposób kalkulacji ceny oraz szczegółowo wyjaśnić jak ustalił cenę oferty i dlaczego jest 

ona wiarygodna. Dalej wskazał, że wykonawca może poprzeć swoje wyjaśnienia stosownymi 

dowodami, aby ich treść uczynić bardziej wiarygodną.  

Izba  podkreśla,  że  w  zakresie  możliwości  uznania  ceny  oferty  lub  jej  elementów 

składowych za rażąco niskie wskazać należy za ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby 

Odwoławczej  i  sądów,  że  za  rażąco  niską  cenę  należy  uznać  taką  cenę  która  jest 

niewiary

godna dla wykonania przedmiotu zamówienia i jest całkowicie oderwana od realiów 

rynkowych.  Jednakże  ocena  tej  okoliczności  zawsze  powinna  być  dokonana  z 

uwzględnieniem  przedmiotu  zamówienia,  jego  specyfiki  i  towarzyszących  mu  realiów 

rynkowych, 

w 

oparciu  

o  dostępne  Zamawiającemu  informacje,  które  uzyskał  w  wyniku  przedstawienia  przez 

wezwanego  wykonawcę  wyjaśnień.  W  ramach  złożonych  wyjaśnień,  Wykonawca  winien 

podać Zamawiającemu wszystkie informacje dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, w tym 

informacje 

dotyczące  sposobu  kalkulacji,  uwarunkowań  w  jakich  dokonywał  kalkulacji, 

szczególnych  przesłanek  warunkujących  przyjęty  sposób  kalkulacji  (jeśli  takie  zaistniały) 

oraz  innych  istotnych  elementów  mających  wpływ  na  wysokość  zaoferowanej  ceny,  

jak  np.  korzy

stne  upusty,  sprzyjające  w  oparciu o konkretne  informacje warunki  finansowe, 

uzyskane specjalne oferty, a dowodzące możliwości zaoferowania danej ceny. Wyjaśnienia 

wykonawcy  stanowiące  informacje  w  zakresie  ceny  powinny  umożliwić  Zamawiającemu 

podjęcie  decyzji,  co  do  przyjęcia  bądź  odrzucenia  oferty.  Podkreślenia  wymaga,  

że  Zamawiający  informacje  dotyczące  indywidualnych  elementów  kalkulacji  danej  ceny  jak 

również  okoliczności,  które  wpływają  na  daną  kalkulację  uzyskuje  od  danego  wykonawcy  

w wyniku wezwan

ia do złożenia wyjaśnień w określonym, wskazanym przez Zamawiającego 

zakresie i terminie. Tym samym wykonawca składający wyjaśnienia Zamawiającemu, winien 

wskazać  wszystkie  okoliczności,  które  stanowiły  podstawę  dokonanej  wyceny.  Wyjaśnienia 

winny    być  jasne,  konkretne  i  spójne.  Winny  być  adekwatne  do  przedmiotu  zamówienia, 

uwzględniać  jego  założenia  oraz  specyfikę  właściwą  np.  dla  danej  branży.  Tym  samym 
wykonawca składający wyjaśnienia Zamawiającemu, już w ramach swoich wyjaśnień winien 

wskazać  na  te  okoliczności,  które  stanowiły  podstawę  dokonanej  wyceny,  bowiem  to  na 

wykonawcy  spoczywa 

obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny, 

wynikający  z  art.  537  ust.  1  Pzp,  zgodnie  z  którym,  ciężar  dowodu,  że  oferta  nie  zawiera 

rażąco  niskiej  ceny  spoczywa  na  wykonawcy,  który  ją  złożył,  jeżeli  jest  stroną  lub 

uczestnikiem post

ępowania odwoławczego   

Przenosząc  powyższe  rozważania  na  grunt  rozpoznawanej  sprawy,  w  ocenie  Izby 

wyjaśnienia  ceny  złożone  przez  Odwołującego  nie  potwierdziły,  że  zaoferowana  cena  nie 

jest  rażąco  niska.  Nie  można  zgodzić  się  z  Odwołującym,  że  Zamawiający  nie  wziął  pod 
uwagę wyjaśnień rażąco niskiej ceny, w szczególności co do oszczędnych metod wykonania 

przyłączy,  doświadczenia  Odwołującego,  posiadanych  rabatów  i  cen  zakupu  materiału.  

To  właśnie  na  podstawie  złożonych  wyjaśnień,  Zamawiający  uznał,  iż  nie  jest  możliwe 

zrealizowanie  zamówienia  zgodnie  z  dokumentacją  zamówienia,  za  zaoferowaną  cenę. 

Podkreślić  należy,  że  treść  wyjaśnień  sprowadza  się  do  wskazania,  że  cena  dostawy 

zbiorników gazu dla każdej lokalizacji to 17 tys. (potwierdzona ofertą handlową) a pozostała 

kwota dla pozycji to wartość - wystarczająca według Odwołującego do wykonania wykopów. 

Odwołujący  nie  wskazuje,  jak  powyższa  wartość  przekłada  się  na  przedmiotowe 

zamówienie.  Odwołujący  powołuje  się  wyłącznie  na  własne  doświadczenia,  przywołując 

realizację  zamówienia  w  Gminie  Brzeziny.  Takie  uzasadnienie  przekłada  do  wszystkich 

lokalizacji 

objętych  przedmiotem  zamówienia.  Odwołujący  co  do  poszczególnych  pozycji, 

których wartość kwestionuje Zamawiający, nie wykazał czy zaoferowane ceny uwzględniają 

rabat  od  cen  katalogowych 

i  jak  się  on  kształtuje  w  stosunku  do  tego  konkretnego 

zamówienia  -  a  temu  właśnie  służą  wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny.  Wykonawca  ma 

wyk

azać  możliwość  zaoferowania  ceny  niższej,  jako  realnej,  a  nie  jedynie  mówić,  że  taką 

możliwość posiada. 

W  zakresie  oferowanych  kotłów,  Odwołujący  jednoznacznie  wskazał,  że  oferuje  kotły  

o  mocy  24 

KW    i  o  innych  rozwiązaniach  technicznych,  tj.  zastępując  wymagane  stacje 

demineralizacji  filtrami  sznurkowymi  lub  węglowymi,  a  dodatkowa  pompa  w  zestawie 

ładowania  podgrzewacza  c.w.u.  zostanie  zastąpiona  zaworem  trójdrogowym.    Podobnie,  

co do oszczędności w zakresie zastosowanych rozwiązań, np. przy zastosowaniu przecisku  

w  sytuacji,  gdy  Zamawiający  wskazywał  na  inny sposób  zagłębienia rury,  czy  w  przypadku  

nie  ujęcia  w  cenie  oferty  właściwych  zaworów  i  armatury.  Zamawiający  był  zatem 

uprawniony  do  stwierdzenia,  że w zaoferowanej  cenie Odwołujący  nie wykona zamówienia 

zgodnie  

z  wymaganiami  określonymi  w  dokumentach  zamówienia,  bowiem  zaoferowana  cena  

i jej wyjaśnienia nie potwierdzały wykonania zamówienia zgodnie z dokumentacją.  

Izba  wskazuje  również,  że  zmiany  zaproponowane  przez  Odwołującego  nie  mogą 

stanowić  o  zastosowaniu  materiałów  równoważnych,  bowiem  równoważność  odnosi  się  do 

użytych  materiałów  o  porównywalnych  parametrach  i  funkcjonalności,  a  nie  do  innej 

technologii wykonania zamówienia, wymagającej zmian w projekcie. 

Odwołujący  w  składanych  wyjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny  winien  podać  te 

informacje,  które  wskazał  w  treści  odwołania  oraz  podczas  rozprawy,  a  których  treści 

Zamawiający  

nie  znał,  odrzucając  ofertę  Odwołującego.  Jednak  na  etapie  postępowania  odwoławczego, 

dodatkowe  wyjaśnienia  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny,  jako  spóźnione,  nie  mogły  zostać 

uwzględnione  przez  Izbę,  bowiem  w  takim  przypadku  nastąpiłoby  przywrócenie 

Odwołującemu  terminu  na  złożenie  nowych  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny.  Izba  ocenia 

czynności  i  zaniechania  Zamawiającego  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego,  zatem  ocena  czynności  podjętej  przez  Zamawiającego  w  postaci  odrzucenia 

oferty  Odwołującego,  musi  opierać  się  wyłącznie  na  podstawie  treści  wyjaśnień  rażąco 

niskiej ceny, znanych Zamawiającemu w dacie czynności odrzucenia oferty.   

Złożone  na  wezwanie  Zamawiającego  wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny,  nie  dawały 

podstaw do uznania, że zaoferowana cena nie jest ceną rażąco niską.  

Wobec powyższego zarzut nie mógł zostać uwzględniony.  

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 16 pkt 1 i 3 w związku z art. 224 ust. 3 pkt 4  

i pkt 6 ustawy Pzp poprzez błędną interpretację kosztów pracy zatrudnionych pracowników  

i  nie  odniesienie  się  do  wyjaśnień  Odwołującego  w  tym  zakresie,  Izba  częściowo  podziela 

argumentację Odwołującego. 

Zgodnie z art. 224 ust. 3 pkt 4 i 6 Pzp 

Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć 

w szczególności: 

zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do 

ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo 

minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 

października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  (Dz.U.  z  2018  r.  poz. 

2177  oraz  z  2019  r.  poz.  1564)  lub  przepisów  odrębnych  właściwych  dla  spraw,  z 

którymi związane jest realizowane zamówienie; 

(…); 

6)  zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. 

Izba  podziela  stanowisko  Odwołującego  w  zakresie  braku  obowiązku  odniesienia  

się  przy  określeniu  wynagrodzenia  pracowników  do  średnich  stawek  wynagrodzenia  

z  województwa  mazowieckiego,  jako  punktu  odniesienia  dla  ustalenia  właściwych  wartości 

wynagrodzenia pracowników. Izba nie uwzględniła wniosku dowodowego załączonego przez 

Zamawiającego  do  Odpowiedzi  na  odwołanie,  tj.  wydruku  z  bazy  cen  Intercenbud  z  dnia  

15 listopada 2022 r. na potwierdzenie aktualnych cen robocizny w robotach sanitarnych. Izba 

wskazuje, że podstawą określenia minimalnej stawki za pracę nie jest informator Intercenbud 

lecz  Rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  14  września  2021  r.  w  sprawie  wysokości 

minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2022 

r. (Dz.U. z 2021 r poz. 1690), zgodnie z którym (par. 2) od dnia 1 stycznia 2022 r. ustala się 

minimalną stawkę godzinową w wysokości 19,70 zł.  

Intercenbud  jest  wydawany  przez  prywatny  podmiot 

prowadzący  zwykłą  komercyjną 

działalność.  Nie  jest  to  podmiot,  do  opracowań  którego  odsyła  ustawa  Prawo  zamówień 

publicznych czy jakikolwiek inny akt prawny.  

Jednakże  Izba  zwraca  uwagę  na  brak  konsekwencji  ze  strony  Odwołującego  i 

spójności  w  zakresie  informacji  co  do  wynagrodzenia  pracowników.  W  załączonych  do 

wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  kosztorysach  została  podana  stawka  20,00  zł  i  22,00  zł, 

natomiast w odwołaniu pojawia się już stawka 41,888 zł. Powyższe świadczy co najmniej o 

braku 

rzetelności  

w zakresie wyjaśnień rażąco niskiej ceny co do przyjętych kosztów pracy. 

Podsumowując powyższe, pomimo podzielenia argumentacji Odwołującego, zarzut nie 

mógł  zostać  uwzględniony,  bowiem    zgodnie  z  art.  554  ust.  1  pkt  1  Pzp  Izba  uwzględnia 

odwołanie w całości lub w części jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów które miało, lub może 

mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, konkursu  

lub  systemu  kwalifikowania  wykonawców.  Złożone  wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny  dawały 

Zamawiającemu  podstawę  do  uznania,  że  zaoferowana  cena  jest  rażąco  niska,  a  zatem 

odrzucenie  o

ferty  odwołującego  było  zasadne.  Uwzględnienie  powyższego  zarzutu 

pozostawałoby bez wpływu na wynik postępowania.  

Zarzut 

nie mógł więc zostać uwzględniony. 

Nie potwierdził się również zarzut naruszenia art. 16 ust 1 i 3 w związku z art. 224 ust. 

3 pkt 1, pkt 2 i pkt 3 ustawy Pzp 

poprzez błędną ocenę Zamawiającego wyjaśnień złożonych 

przez Odwołującego.  
Zgodnie z  art.    224 ust.  3 pkt  1,  2 i    3 ustawy Pzp Wyjaśnienia,  o których mowa w  ust.  1, 

mogą dotyczyć w szczególności: 

1)  zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy; 

2)  wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług albo 

związanych z realizacją robót budowlanych; 

3)  oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę; 

W  ocenie  Izby,  w  treści  złożonych  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny,  Odwołujący 

lakonicznie i szczątkowo zawarł informacje, do których odnosi się ww. przepis, o czym więcej  

w  uzasadnieniu  do  zarzutu  pierwszego. 

Ponadto  ich  treść,  uzasadniała  stanowisko 

Zamawiającego,  iż  za  zaoferowaną  cenę  Odwołujący  nie  wykona  zamówienia  zgodnie  

z dokumentami zamówienia.  

Dodać należy, że każdy zarzut odnosi się również do naruszenia art. 16 pkt 1 i 3 Pzp, 

jednak  Odwołujący  w  żaden  sposób  nie  wykazał,  w  jaki  sposób  Zamawiający  naruszył 

zasady  równego  traktowania  wykonawców,  uczciwej  konkurencji  oraz  zasadę 

proporcjonalności.  

Wobec powyższego należało orzec jak w sentencji. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  Izba  orzekła  na  podstawie  art.  557  i  575 

ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1) i pkt 2) lit. b) oraz § 8 ust. 2 pkt 1) rozporządzenia Prezesa 

Rady  Ministrów  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  

ich rozliczania oraz  wysokości  i  sposobu pobierania wpisu od  odwołania z  dnia 30  grudnia 

2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437). 

Przewodniczący:    ………………………