Sygn. akt: KIO 3126/22
WYROK
z dnia 12 grudnia 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Aleksandra Kot
Protokolant:
Oskar Oksiński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2022 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Pr
ezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 25 listopada 2022 r. przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: MAXUS sp. z o.o. oraz MM SERVICE
MONITORING
sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi w postępowaniu prowadzonym przez
z
amawiającego Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego
im. Karola Marcinkow
skiego w Poznaniu z siedzibą w Poznaniu
przy udziale wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Security
Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o. or
az Vigor Security sp. z o.o. z siedzibą
w Poznaniu
zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zama-
wiającego,
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu – Ginekologiczno-Położniczemu
Szpitalowi Klinicznemu Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Po-
znaniu z siedzibą w Poznaniu: unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej
oferty, odrzucenie oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamó-
wienia: Security Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o. oraz Vigor Security
sp. z o.o. z
siedzibą w Poznaniu jako zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert;
2. kosztami
postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Security Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o. oraz Vigor Security
sp. z o.o. z siedz
ibą w Poznaniu i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000,00 zł
(słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: MAXUS sp. z o.o. oraz
MM SERVICE MONITORING
sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi tytułem wpisu od
odwołania oraz kwotę 3 600,00 zł (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
poniesioną przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zam
ówienia: MAXUS sp. z o.o. oraz MM SERVICE
MONITORING
sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi tytułem kosztów wynagrodzenia
pełnomocnika,
zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Security Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o. oaz Vigor Security
sp. z o.o. z siedz
ibą w Poznaniu na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia: MAXUS sp. z o.o. oraz MM SERVICE
MONITORING
sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi kwotę 18 600,00 zł (słownie:
osiemnaście tysięcy sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów
uiszczonego wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 oraz art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 3126/22
Uzasadnienie
Ginekologiczno-
Położniczy Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Marcinkowskiego w Poznaniu z siedzibą w Poznaniu (dalej: „Zamawiający” oraz „Szpital”)
prowadzi na podstawie ustawy z dnia 11
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j.
Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm., dalej:
„ustawa Pzp”) postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pod nazwą: „Usługa ochrony
osób i mienia oraz konwój gotówki” (Numer referencyjny: PN-48/22, dalej: „Postępowanie”).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej dnia 26 sierpnia 2022 r. pod numerem 2022/S 164-465663.
Wartość wskazanego zamówienia przekracza progi unijne.
25 listopada 2022 r. wykonawcy
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
MAXUS sp. z o.o. oraz MM SERVICE MONITORING sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi (dalej:
„Odwołujący” oraz „MAXUS sp. z o.o.”) wnieśli odwołanie od niezgodnej z przepisami ustawy
Pzp czyn
ności i zaniechań Zamawiającego w toku Postępowania w zakresie części 2.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1) art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 15 ust.
1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j.
Dz.U. z 2022 r. poz. 1233)
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez wy-
konawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Security Emporio sp.
z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o
. oraz Vigor Security sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu
(dalej:
„Security Emporio sp. z o.o. sp.k.” oraz „Konsorcjum”) w sytuacji, gdy cena
złożonej oferty była rażąco niska i stanowiła czyn nieuczciwej konkurencji poprzez
zaniżenie kosztów realizacji usługi co wypełnia przesłankę utrudniania dostępu do
rynku innym przedsiębiorcom poprzez sprzedaż usług poniżej kosztów jej świadcze-
nia;
2) art. 16 pkt 1 ustawy Pzp oraz art. 239 ustawy Pzp.
W związku z powyższym podstawowe żądania, jakie postawił Odwołujący to
uw
zględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty;
2) odrzucenie oferty
złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Security Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o. oraz Vigor Security
sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, która zawiera rażąco niską cenę;
dokonania czynności wyboru oferty spośród pozostałych nieodrzuconych ofert.
W treści uzasadnienia zarzutów odwołania MAXUS sp. z o.o. podniosła, że udzielone
przez wyko
nawcę Security Emporio sp. z o.o. sp.k. wyjaśnienia z dnia 14 października 2022
r.
w zakresie sposobu świadczenia usług ochrony osób zostały sporządzone nierzetelnie
oraz potwierdzają, iż cena oferty Konsorcjum zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przed
miotu zamówienia, co winno skutkować jej odrzuceniem. Odwołujący podkreślił, że
wykonawca Security Emporio sp. z o.o. sp.k.
w swojej kalkulacji zaniżył koszty
wynagrodze
nia pracowników (zaniżenie wymiaru urlopu, nie uwzględnienie kosztów absencji
chorobowe
j), nie wliczył w cenę oferty kosztów związanych z dzierżawą pomieszczeń dla
prac
owników oraz zaniżył wysokość dodatkowych kosztów jakie winien ponieść w celu
należytej realizacji przedmiotu zamówienia (wyposażenia, nadzoru, szkoleń etc).
Jednocześnie wykonawca Security Emporio sp. z o.o. sp.k., co potwierdziły udzielone przez
niego wyjaśnienia, zaoferował cenę jednostkową 1 roboczogodziny pracy koordynatora
poniżej kosztów realizacji usługi. W ocenie Odwołującego fakt ten winien skutkować
odrzuceniem oferty k
onsorcjum, gdyż to na nim spoczywa ciężar udowodnienia, ze
zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Złożenie wyjaśnień niepopartych dowodami bądź
ogólnikowych winno zostać uznane przez Zamawiającego za brak złożenia wyjaśnień.
W pierwszej k
olejności wykonawca MAXUS sp. z o.o. wskazał, że Konsorcjum
w
kalkulacji kosztów realizacji usługi w ogóle nie uwzględniło kosztów związanych
z
obowiązkiem dzierżawy pomieszczenia dla pracowników ochrony, który wynika z pkt E.2
Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ”) stanowiącego Załącznik nr 1 do SWZ.
Odwołujący zaznaczył, że miesięczny koszt dzierżawy pomieszczenia dla pracowników
wynosi
467,50 zł plus należny podatek VAT, co zostało wprost wskazane w § 4 ust. 1 wzoru
umowy dzierżawy (Załącznik nr 6 do SWZ). Odwołujący podniósł, że wykonawca Security
Emporio sp. z o.o. sp.k.
założył wprawdzie w swojej kalkulacji koszty administracyjne,
nadzoru, monitoringu, grup interwencyjnych oraz odzieży ochronnej i szkoleń w wysokości
30 zł miesięcznie dla każdego etatu, lecz nie zaznaczył, iż kwota ta służyć pokryciu kosztów
dzier
żawy pomieszczenia dla pracowników ochrony. Ponadto biorąc pod uwagę deklarowaną
liczbę etatów – 15 oraz deklarowany koszt – 30 zł na 1 etat miesięcznie uzyskujemy kwotę
450 zł miesięcznie, podczas gdy kwota czynszu z umowy dzierżawy wynosi 467,50 zł.
Kolejno
Odwołujący podniósł, że Konsorcjum dokonało nieprawidłowego wyliczenia
kosztów wynagrodzenia pracowników skierowanych do realizacji przedmiotowego zamówie-
nia w zakresie pracowników niepełnosprawnych. Zdaniem wykonawcy MAXUS sp. z o.o.
n
ieprawidłowość wyliczeń polega na zaniżeniu kosztów wynagrodzenia urlopowego poprzez
zaniżenie wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi w danym miesiącu. Wykonawca
Security Emporio sp. z o.o. sp.k.
w treści udzielonych wyjaśnień z dnia 14 października 2022
r.
wskazał, iż średni wymiar urlopu pracownika niepełnosprawnego zatrudnionego do reali-
zacji usługi wyniesie 28 dni. Odwołujący podkreślił, że Konsorcjum podało tę wartość traktu-
jąc ją jako średnią z 20, 26 oraz 36 dni, jednak nie został podany szczegółowy wzór w opar-
ciu, o który ta wartość średnia została wyliczona. Wykonawca MAXUS sp. z o.o. wskazał, że
załączone do wyjaśnień dowody – dokumenty INF-D-P dla każdego z pracowników skiero-
wanych do realizacji przedmio
towego zamówienia zawierają informację na temat stopnia
niepełnosprawności pracownika (poz. 35) oraz daty zatrudnienia (poz. 45). Z załączonych
dokumentów wynika, iż każdy z pracowników, którego Konsorcjum zamierza skierować do
realizacji przedmiotowego za
mówienia posiada orzeczony umiarkowany stopień niepełno-
sprawności. Ośmiu pracowników jest zatrudnionych przez Konsorcjum przez okres dłuższy
niż 1 rok, natomiast pozostałych pracowników w 2023 roku (odpowiednio 1 i 10 stycznia,
1 marca oraz 1 kwietnia) przekroczy 1-
roczny staż pracy. Powołując się na przepis art. 19
ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrud-
nianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm., dalej: „u.r.z.s.”) Odwołu-
jący zaznaczył, że co najmniej ośmiu ze wskazanych przez Konsorcjum pracowników posia-
da prawo do dodatkowego urlopu w wysokości 10 dni, zaś pozostałych czterech nabędzie to
prawo w pierwszym k
wartale realizacji usługi. MAXUS sp. z o.o. podniosła, że jednocześnie
wykonawca Security Emporio sp. z o.o. sp.k.
nie wskazał w treści udzielonych wyjaśnień, iż
pracownicy skierowani do realizacji do przedmiotu zamówienia, w odniesieniu do których
załączył dokumenty INF-D-P, nie posiadają stażu pracy osiągniętego po uzyskaniu orzecze-
nia o niepełnosprawności. Tym samym – w ocenie Odwołującego – należy założyć, iż żaden
z pracowników skierowanych do realizacji zamówienia nie będzie legitymował się 20-
dniowym wymiarem urlopu wypoczynkowego lecz w wymiarze 30 dni lub 36 dni. Wykonawca
MAXUS sp. z o.o.
zaznaczył, że zmiana wysokości wymiaru świadczenia urlopowego z zani-
żonego na prawidłowy spowoduje wzrost kosztu 1 etatu, na potwierdzenie czego zaprezen-
tował szczegółowe wyliczenie.
W następnej kolejności Odwołujący podniósł, że Konsorcjum w kalkulacji kosztów
realizacji usługi nie uwzględniło kosztów absencji chorobowej pracowników i związanych
z
nim obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia chorobowego za okres od 14 do 33 dni w skali
roku. Wykonawca Security Emporio sp. z o.o. sp.k. potrak
tował to jako ryzyko pracodawcy
argumentując, że sytuacja taka może się wydarzyć ale nie musi. Zdaniem MAXUS sp. z o.o.
powyższe nie może się ostać, gdyż trudno uznać za prawidłowe stanowisko, iż żaden z 12
pracow
ników z poważnymi dysfunkcjami zdrowotnymi w okresie realizacji zamówienia tj. 24
miesięcy nie będzie przebywał na zwolnieniu lekarskim.
W ocenie MAXUS sp. z o.o. o
statnią okolicznością potwierdzająca fakt, iż cena oferty
Konsorcjum zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia jest zaniżenie
kosztów dodatkowych związanych z realizacją przedmiotu zamówienia takich jak: koszty
administracy
jne, nadzoru, monitoringu, grupy interwencyjnej, odzieży ochronnej oraz szkoleń
pracowników. Konsorcjum w przedstawionej kalkulacji wyliczyło bowiem koszty dodatkowe
związane z realizacją przedmiotu zamówienia na kwotę 450 zł miesięcznie (15 etatów x 30
zł). Odwołujący wskazał, iż wykonawca Security Emporio sp. z o.o. sp.k. nie przedstawił pre-
cyzyjnego wyliczenia elementów składowych wchodzących w pozycję „koszty dodatkowe”,
a ponadto n
ie przedstawiło żadnych dowodów potwierdzających, iż za kwotę 450 zł mie-
sięcznie tj. 5400 zł w skali roku jest w stanie pokryć koszty dodatkowe związane z realizacją
przedmiotu zamówienia. Odwołujący podkreślić, że wśród kosztów dodatkowych poza kosz-
tami wynagrodze
ń jakie powinien ponieść wykonawca w ramach niniejszego zamówienia
powinny składać się następujące koszty: zakupu umundurowania dla pracowników, nadzoru
koordynatora, dojazdu na obiekt celem wykonania czynn
ości kontrolnych oraz organizacyj-
nych,
zapewnienie artykułów biurowych i piśmiennych oraz wsparcia grup interwencyjnych,
monitoringu sygnałów alarmowych napadowych z 5 lokalizacji, administracyjne – obsługi
kadrowo-
księgowej, zarządu, zapewnienia środków łączności, a także wyposażenia obiektu
w system kontroli obchodu wartownika. MAXUS sp. z o.o
. podniosła, że na powyższe obo-
wiązki obligatoryjnie wskazują zapisy punktu A.2.8, B.1.7 oraz B.1.11 OPZ.
1 grudnia
2022 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęła odpowiedź na
odwołanie, w której Zamawiający oświadczył, że uwzględnia odwołanie w całości.
W pi
śmie z dnia 5 grudnia 2022 r. wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie
zamówienia: Security Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o. oraz Vigor Security
sp. z
o.o. z siedzibą w Poznaniu wnieśli sprzeciw wobec uwzględnienia przez Zamawiające-
go zarzutów odwołania w całości. Konsorcjum wniosło o rozpoznanie odwołania oraz jego
odd
alenie w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i
uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie zamó-
wienia publicznego, stanowiska stron
oraz uczestnika postępowania odwoławczego
złożone na piśmie i podane do protokołu rozprawy, a także złożone dowody, ustaliła,
co
następuje.
Izba stwierdziła, że nie zachodzą przesłanki do odrzucenia odwołania, o których
stanowi przepis art. 528 ustawy Pzp.
Izba stwierdziła, że Odwołujący posiada interes w uzyskaniu przedmiotowego zamó-
wienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zama-
wiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp, co uprawniało go
do
złożenia odwołania.
Do niniejszego po
stępowania odwoławczego, spełniając wymogi określone w art. 525
ustawy Pzp, skuteczn
e przystąpienie po stronie Zamawiającego zgłosili wykonawcy wspólnie
ubiegający się o udzielenie zamówienia: Security Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o.
oraz Vig
or Security sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu (dalej: „Przystępujący”).
Odwołanie zostało rozpoznane w granicach zawartych w nim zarzutów (art. 555
ustawy Pzp) z uwzględnieniem zasady kontradyktoryjności postępowania (art. 534 ust. 1
ustawy Pzp). Rozpozna
jąc przedmiotowe odwołanie Izba miała na uwadze treść akt postę-
powania (§8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
postępowania przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą).
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
Zgodnie z R
ozdziałem I ust. 1 Specyfikacji warunków zamówienia (dalej: „SWZ”)
przedmiotem zamówienia jest usługa ochrony osób i mienia oraz konwój gotówki dla
Ginekologiczno-
Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Marcinkowskiego w Poznaniu.
Zamówienie zostało podzielone na dwie części: część 1 – konwój gotówki oraz część
– ochrona osób i mienia (Rozdział III ust. 1.2 SWZ).
Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia zawierający wymagania stawiane
wykonawcy za
wiera Załącznik nr 1 do SWZ.
W myśl postanowień Rozdziału IV SWZ umowa z wykonawcą zostanie zawarta na
czas określony tj. 24 miesięcy.
Stosownie do treści Rozdziału III ust. 2.8 lit. a) SWZ Zamawiający będzie wymagać
od wykonawcy
, ażeby osoby wykonujące czynności bezpośrednio związane z realizacją
przedmiotu zamówienia dla części 2 zamówienia – usługi ochrony osób i mienia,
(z
wyłączeniem osób w stosunku do których Zamawiający wykaże przed dopuszczeniem ich
do realizacji usługi, że pozostają oni w stosunku pracy z innym pracodawcą lub pobierają
świadczenie emerytalne), zatrudnione były na podstawie umowy o pracę.
Stosownie do treści protokołu postępowania wartość szacunkowa zamówienia dla
części 2 wynosi 1 580 707,07 zł. Pismem z dnia 26 września 2022 r. Zamawiający
poinformował, iż na sfinansowanie zamówienia w części 2 zamierza przeznaczyć kwotę
w
wysokości 1 944 269,70 zł brutto, a ponadto wskazał, że Przystępujący złożył ofertę
w
części 2 Postępowania, w której zaoferował zrealizowanie zamówienia za cenę (brutto)
428 408,84 zł.
11 października 2022 r. Zamawiający skierował do wykonawcy Security Emporio
sp. z o.o sp.k. wezwanie do
wyjaśnień rażąco niskiej ceny, w których wskazał: Działając
w
imieniu Zamawiającego, Ginekologiczno – Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu
Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, w zw
iązku ze złożoną ofertą w w/w
postępowaniu, na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamó-
wień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) niniejszym wzywam do udzielenia wyja-
śnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych czę-
ści składowych. Po dokonaniu czynności badania Państwa oferty, Zamawiający stwierdza,
że w części 2 – ochrona osób i mienia cena 1 434 090,32 zł (po uwzględnieniu omyłek ra-
chunkowych) budzi wątpliwość Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu za-
mówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia. W związku
z
powyższym wzywamy o udzielenie wyjaśnień w w/w zakresie wraz z załączeniem dowo-
dów potwierdzających prawidłowość kalkulacji ceny.
Obowi
ązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
Wykonawcy. Zgodnie z art. 224 ust. 1 Wykonawca jest obowiązany złożyć w szczególności
dowody w zakresie wyliczenia lub kosztu.
Wyjaśnienia o których mowa w ust. 1 mogą doty-
czy
ć w szczególności:
zarządzania procesem świadczonych usług,
wyjątkowo korzystnych warunków usług,
oryginalności usług oferowanych przez wykonawcę,
- z
godności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych
właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie,
zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej,
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązują-
cymi w mie
jscu, w którym realizowane jest dane zamówienie,
zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska.
Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w terminie lub jeżeli
złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny (…).
W
piśmie z dna 14 października 2022 r. Konsorcjum wskazało, że do realizacji usługi
planuje zatrudnić łącznie 15 pracowników (3 kwalifikowanych pełnosprawnych pracowników
ochrony
– w tym jeden z funkcją stałego koordynatora + 12 pracowników z orzeczonym
umiarkowanym szczególnym stopniem niepełnosprawności z zachowaniem równoważnego
czasu pracy).
Przystępujący przedstawił kalkulację przy założeniu 167 roboczogodzin
w
miesiącu oraz uwzględnieniu dodatku za godziny nocne tylko dla pracowników
z
orzeczonym umiarkowanym szczególnym stopniem niepełnosprawności oraz dołączył do
wyjaśnień dokumenty INF-D-P. W zakresie kosztów zatrudnienia jednego kwalifikowanego
pracownika ochrony w tym pracownika z
funkcją stałego koordynatora wykonawca Emporio
Security sp. z
o.o. sp.k. wskazał, że całkowity koszt zatrudnienia z uwzględnieniem
wszystkich kosztów wynosi 4 615,17 zł/brutto co w przeliczeniu na stawkę za
roboczogodzinę daje kwotę 27,64 zł/netto. Z kolei w odniesieniu do kosztów zatrudnienia
jednego
pracownika
z
orzeczonym
umiarkowany
m
szczególnym
stopniem
niepełnosprawności Przystępujący zaznaczył, że otrzyma dofinansowanie z PFRON do
pracowników sprawnych psychofizycznie z umiarkowanym szczególnym stopniem
nie
pełnosprawności w wysokości 2 100,00 zł. Całkowity koszt zatrudnienia jednego
pracownika ochrony po uwzględnieniu dofinansowania wynosi zatem 2 831,20 zł, co
w
przeliczeniu na stawkę za 1 roboczogodzinę daje kwotę w wysokości 16,95 zł netto. Do
wyliczeń wykonawca Emporio Security sp. o.o. sp.k. przyjął średni wymiar urlopu pracownika
niepełnosprawnego w wysokości 28 dni, traktując tę wartość jako średnią z 20, 26 oraz 36
dni. Ponadto Ko
nsorcjum wskazało, iż przewidywany zysk z 1 roboczogodziny pracownika
ochrony wynosi 0,48
zł/netto oraz, że nie wzięło pod uwagę kosztów związanych
z
ewentualną absencją, gdyż traktuje to jako ryzyko pracodawcy, ponieważ sytuacja może
się wydarzyć, ale nie musi. Nadto wykonawca Emporio Security sp. z o.o. sp.k. wskazał, że
koszty administracyjne, nadzoru nad real
izacją usługi, monitoringu, grupy interwencyjnej,
odzieży ochronnej i szkoleń przypadające na jednego pracownika szacuje na kwotę 30,00
zł/netto.
Pismem z dnia 15 listopada 2022 r. Za
mawiający poinformował wykonawców
biorących udział w Postępowaniu o wyniku Postępowania w części 2.
Biorąc pod uwagę poczynione ustalenia, Izba uznała, że odwołanie zasługiwało na
uwzględnienie.
A
rt. 16 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób:
1) zape
wniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Stosownie do art. 224 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco ni-
skie w stosunku do
przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w do-
kumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wy-
konawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich
istotnych części składowych.
2. W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej
przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający
zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wyni-
ka z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, zaktualizo-
wanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w
szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzie-
lenie wyja
śnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryg
inalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do usta-
lenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej
stawki godz
inowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października
2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów
odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczą-
cych pomocy publicznej;
6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obo-
wiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
8) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
W przypadku zamówień na roboty budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany
żądać wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4
i 6.
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
6. Odrzuce
niu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, któ-
ry nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z do-
wodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy
Pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę jeżeli zawie-
ra rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Art. 239 ust. 1
ustawy Pzp stanowi, że zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę
na podstawie kryt
eriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.
Mają na uwadze wyżej wymienione przepisy Izba wskazuje, że w sytuacji gdy zaist-
nie
ją przesłanki do wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 224 ust. 1
lub 2 ustawy Pzp, wykonawca z
ostał ustawowo zobowiązany do wykazania, że jego oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny. Zwrócenie się przez zamawiającego do wykonawcy o złoże-
nie wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny oznacza obciążenie wykonawcy ciężarem
dowodu w zakresie wykazania
, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Na powyższe
wskazuje wprost art. 224 ust. 5 ustawy Pzp
. Wyjaśnienia wykonawcy co do zasady muszą
być konkretne, wyczerpujące, odpowiednio umotywowane, rzeczywiście uzasadniające po-
daną w ofercie cenę, wykazujące, że możliwe i realne jest wykonanie zamówienia za zapro-
ponowaną cenę. Powyższe wynika z faktu, że to wyłącznie na podstawie złożonych wyja-
śnień Zamawiający dokonuje oceny czy oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt, czy też
rażąco niskie ich istotne części składowe. Obowiązkiem wykonawcy jest zatem, aby w od-
powiedzi na wezwanie wystosowane prz
ez zamawiającego udzielił wyjaśnień dotyczących
okoli
czności, które wpłynęły na wysokość zaoferowanej ceny w taki sposób, aby na ich pod-
stawie możliwe było jednoznaczne ustalenie, że cena oferty (odpowiednio koszt, istotna
część składowa) nie jest ceną rażąco niską. Efektem składanych wyjaśnień ma być stworze-
nie podstaw do uznania przez zamawiającego, że podejrzenie dotyczące rażąco niskiej ceny
oferty nie było uzasadnione. Nie ulega więc wątpliwości, że udowodnienie realności ceny
powinno nastąpić w toku postępowania o udzielenie zamówienia przed zamawiającym, a nie
w toku postępowania odwoławczego przed Izbą. Jeżeli wykonawca ciężaru obalenia do-
mniemania rażąco niskiej ceny w postępowaniu przed zamawiającym nie udźwignie, to jego
oferta podlega odrzuceniu.
Podkreślić trzeba, iż zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp nie tyl-
ko nieudzielenie w
yjaśnień w wyznaczonym terminie skutkować będzie koniecznością od-
rzucenia ofer
ty, ale także złożenie takich wyjaśnień, które nie uzasadniają podanej w ofercie
ceny.
Należy zauważyć, że dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy istotne znaczenie ma
również ustawowy obowiązek złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub
ich istotnych części składowych. Obowiązek ten wynika wprost z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp,
gdzie jednoznac
znie wskazano, iż (…) zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składo-
wych (
…), a potwierdzeniem istnienia powyższego obowiązku jest także art. 224 ust. 6 usta-
wy Pzp, w
skazujący na konieczność odrzucenia oferty (…) jeżeli złożone wyjaśnienia wraz
z
dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu (…).
Izba
stwierdziła, że rację ma Odwołujący, który uznał, że Przystępujący nie sprostał
ciężarowi obalenia domniemania rażąco niskiej ceny w konsekwencji czego oferta
wykonawcy Emporio Security sp. z o.o. sp.k. powinna zosta
ć odrzucona na podstawie art.
226 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp.
W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy Izba uznała, iż wyjaśnienia
Prz
ystępującego w zakresie rażąco niskiej ceny są nierzetelne i nieuzasadniające ceny po-
danej w ofercie.
Przystępujący nie wykazał Zamawiającemu, że jego cena nie jest rażąco
niska.
Wyjaśnienia z dnia 14 października 2022 r. cechowały się dużym poziomem ogólno-
ści, nie wskazywały na wyliczenie wszystkich elementów wpływających na zaoferowaną ce-
nę i nie zawierały dowodów pozwalających obalić domniemanie rażąco niskiej ceny.
Przede wszystkim
odnosząc się do zarzutu dotyczącego braku uwzględnienia
w kalkulacji zaoferowanej ceny
kosztów związanych z obowiązkiem dzierżawy pomieszcze-
nia dla pracowników ochrony należy wskazać, że wykonawca Emporio Security sp. z o.o.
sp.k. w z
łożonym piśmie procesowym z dnia 5 grudnia 2022 r. przedstawił w tej kwestii sta-
nowiska wew
nętrznie sprzeczne. Przystępujący bowiem w jednym miejscu stwierdził, że
koszty te co prawda omyłkowo nie zostały uwzględnione jako osobna pozycja wyliczenia,
jednak mi
eszczą się w zakresie kosztów administracyjnych, nadzoru, monitoringu, grup in-
terwencyjn
ych oraz odzieży ochronnej i szkoleń w wysokości 30 zł miesięcznie dla każdego
etatu, a w pozostałej części mogą być pokryte z zakładanego zysku. Z drugiej strony w dal-
sz
ej części pisma wykonawca Emporio Security sp. z o.o. sp.k. przyznał, że koszty te fak-
tycznie nie zostały ujęte podczas wyjaśnień rażąco niskiej ceny, ale jest to wynik błędu ludz-
kiego
, za który wykonawca nie może odpowiadać, a niedoszacowane koszty pomieszczenia
pokryje z zysku. M
ając na uwadze powyższe należy wskazać w pierwszej kolejności, że
b
ezspornym pomiędzy stronami jest fakt, że koszty wynajmu pomieszczenia dla pracowni-
ków ochrony, które zgodnie z wyjaśnieniami treści SWZ dnia 5 września 2022 r. stanowią
koszt obligatoryjny (odpowiedź na pytanie nr 4) nie zostały wyodrębnione przez Przystępują-
cego w kalkulacji jako osobna pozycja.
Z treści wyjaśnień rażąco niskiej ceny nie wynika na-
tomiast
, czy Przystępujący uwzględnił koszty dzierżawy w cenie ofertowej, a jeśli tak to pod
jaką pozycją się one znajdują. Zdaniem Izby rozbieżności pomiędzy stanowiskami wykonaw-
cy Emporio Security sp. z o.o. sp.k.
wyrażanymi na etapie postępowania odwoławczego od-
nośnie tego, w której pozycji wyjaśnień z dnia 14 października 2022 r. koszty te zostały za-
warte jedynie potwierdza
ją, że wyjaśnienia rażąco niskiej ceny zostały sporządzone w spo-
sób nierzetelny i niewyczerpujący.
Nadto w zakresi
e zarzutu dotyczącego zaniżenia kosztów wynagrodzenia urlopowego
pracowników niepełnosprawnych Izba wskazuje, iż słusznie podniósł Odwołujący, że Przy-
stępujący w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny nie przedstawił szczegółowego wzoru,
w oparciu o
który podał średni wymiar urlopu dla wyżej wymienionych pracowników w wyso-
kości 28 dni. W tym miejscu należy również podkreślić, że przyjęcie do rachunku 20 dni urlo-
pu wypoczynkowego nie zostało w żaden sposób udowodnione. W ocenie Izby zgodnie
z zasadami
logiki i doświadczenia życiowego, stwierdzić należy, że osoby w wieku przede-
merytalnym, o
doświadczeniu i uprawnieniach wymaganych w SWZ, przeważnie będą legi-
tymować się okresem stażowym uprawniającym do pełnego wymiaru urlopu wypoczynkowe-
go. Aczkolwiek mogą istnieć wyjątki od tej reguły, to jednak Przystępujący powinien wykazać
realność przyjętych założeń w zakresie kosztów pracy i potwierdzić tę realność dowodami.
Je
śli wykonawca Emporio Security sp. z o.o. sp.k. faktycznie dysponuje osobami w wieku
przedemerytalnym, które nie mają udokumentowanego stażu pracy i to takie właśnie założe-
nia przyjął w kalkulacji, to powinien w ramach wyjaśnień okoliczność tę wykazać stosownymi
dowodami
. W tej sytuacji nie można bowiem przyjąć, że same wyliczenia są wystarczającym
dowodem w sprawie (por. wyrok KIO z dnia
21 października 2021 r. o sygn. akt KIO 2833/21
oraz wyrok KIO z dnia 2 listopada 2022 r. o sygn. akt KIO 2773/22).
Na
leży nadmienić, że niebagatelną część kosztu wykonania usługi objętej przedmio-
tem zamówienia stanowią koszty osobowe (wynagrodzenie pracowników), które powinny
podlegać szczegółowemu omówieniu w treści wyjaśnień rażąco niskiej ceny, tak aby wyja-
śnienia te nie pozostawiały pola do domysłów, czy wykonawca uwzględnił wszelkie wyma-
gane koszty pracy, w tym pozapłacowe koszty pracy. Przystępujący jednak w sposób nie-
zwykle lakoniczny odniósł się w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny do rzeczonych kosztów
związanych z zatrudnieniem pracowników. Zdaniem Izby wyjaśnienia w tym zakresie nie są
wystarczające do stwierdzenia, że zaoferowana przez wykonawcę Emporio Security
sp. z o.o. sp.k. cena jest realna, a ponadto Przys
tępujący – poza dokumentami INF-D-P –
ni
e złożył żadnych dowodów na okoliczność potwierdzenia przyjętych założeń. Zasadnym
jest podkreślenie, że konieczność poparcia przedstawianych wyjaśnień dowodami ma klu-
czowe znaczenie dla ich oceny, ponieważ same wyjaśnienia rzadko kiedy mogą być uznane
za w pełni obiektywne jako składane przez podmiot bezpośrednio zainteresowany rozstrzy-
gnięciem. Ustawa Pzp wyraźnie nakłada na wykonawców obowiązek przedstawienia dowo-
dów na poparcie stawianych twierdzeń, na co wskazano już powyżej. Co więcej Zamawiają-
cy w treści wezwania do wyjaśnień rażąco niskiej ceny wprost wskazał, że oczekuje od wy-
konawcy złożenia dowodów potwierdzających prawidłowość kalkulacji ceny.
Izba wskaz
uje, że Przystępujący nie kwestionował zasadności wezwania go do
złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp,
wobec czego powinien
uzasadnić, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
w odpowiedzi na przedmiotowe wezwanie.
Należy zauważyć, że Krajowa Izba Odwoławcza
w wyroku z dnia 20 kwietnia 2017 r. wydanym w sprawie o sygn. akt KIO 681/17 stwierdziła,
że: (…) Obowiązkiem wykonawcy, wezwanego do złożenia wyjaśnień jest przedstawienie
przekonywujących wyjaśnień i dowodów na potwierdzenie tego, że cena oferty została
skalkulowana w sposób rzetelny i gwarantuje realizację całego zakresu objętego
zamówieniem. Wyjaśnienia elementów mających wpływ na wysokość ceny muszą być
konkretne, wyczerpujące i nie mogą pozostawiać jakichkolwiek wątpliwości co do rzetelności
kalkulacji ceny oferty (…) (por. wyrok KIO z dnia 20 lutego 2019 r. o sygn. akt KIO 190/19). Z
kolei
Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 5 stycznia 2007 r. (sygn. akt V Ca
2214/06, niepubl.) uzna
ł, iż nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz
wyjaśnień odpowiednio umotywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny. Zgodnie z ugruntowanym poglądem wyrażanym w orzecznictwie
Krajowej Izby O
dwoławczej jak i sądów powszechnych, sytuacja prawna wykonawcy, który
złożył wyjaśnienia ogólne, nieadekwatne do wezwania, nie poparte dowodami, nie
pozwalające na ustalenie czy cena została skalkulowana prawidłowo, jest w zasadzie
analogiczna do sytuacji wykona
wcy, który zaniechał złożenia wyjaśnień (por. m.in.: wyrok
KIO z dnia 19 maja 2016 r. o sygn. akt KIO 722/16, wyrok KIO z dnia 20 maja 2010 r. o sygn.
akt KIO 730/10, wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 12 sierpnia 2005 r. o sygn.
akt VI Ca 464/05,
wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 4 czerwca 2008 r. o sygn. akt
X Ga 127/08).
Należy zauważyć, że – jak trafnie podniósł wykonawca MAXUS sp. z o.o. w treści
uzasadnienia
odwołania – Konsorcjum w przedstawionej kalkulacji oszacowało koszty
dod
atkowe związane w przedmiotem zamówienia na kwotę 450,00 zł/netto miesięcznie,
jedna
k nie przedstawiło precyzyjnego wyliczenia elementów składowych wchodzących
w poz
ycję „koszty dodatkowe” ani nie dołączyło żadnych dowodów potwierdzających, że za
podaną kwotę jest w stanie pokryć dodatkowe koszty wymagane przez Zamawiającego.
Przystępujący co prawda przedstawił szczegółowe rozliczenie dodatkowych kosztów
przypadających na jednego pracownika w kwocie 30,00 zł miesięcznie oraz dowody
w postaci 13 faktur na ok
oliczność wykazania faktu dysponowania przez Konsorcjum
ni
ezbędnym sprzętem, ale dopiero na etapie postępowania odwoławczego, co należy uznać
za
spóźnioną próbę wykazania, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska.
W tym miejscy koniecznym jest zaznaczenie
, że postępowanie dowodowe w toku po-
stępowania odwoławczego nie może prowadzić do uzupełniania wyjaśnień rażąco niskiej
ceny, w tym niedopu
szczalne jest przedkładanie dowodów, które powinny zostać dostarczo-
ne uprzednio zamawiającemu wraz z tymi wyjaśnieniami. Kognicja Izby ogranicza się bo-
wiem do zbadania w
kontekście zarzutów odwołania, czy wyjaśnienia złożone zamawiają-
cemu zostały przez niego prawidłowo ocenione (por. wyrok KIO z dnia 24 lutego 2020 r.
sygn. akt KIO 262/20).
Sąd Okręgowy w Rzeszowie w wyroku z dnia 3 grudnia 2018 r. (sygn.
akt V Ca 795/18, niepubl.) stwierdzi
ł, że rozprawa nie może stanowić kontynuacji procedury
wyjaśniającej w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp z 2004 r. (obecnie 244 ust. 1 ustawy Pzp),
skoro postępowanie odwoławcze przed Krajową Izbą Odwoławczą stanowi ocenę zakończo-
nej już procedury wyjaśniającej na okoliczność zaoferowania rażąco niskiej ceny. W związku
z tym, w
przedmiotowym zakresie, Izba ocenia treść wyjaśnień, jakimi dysponował zamawia-
jący oraz czynność ich oceny przez zamawiającego, nie zaś dodatkowe wyjaśnienia przed-
stawion
e przez przystępującego (skarżącego) przed Izbą. Składanie przez skarżącego do-
pi
ero na rozprawie dodatkowych wyjaśnień i przedstawianie przed Krajową Izbą Odwoław-
czą nowych argumentów w celu wykazania prawidłowości zaoferowanej ceny nie może być
wzięte pod uwagę ani przez Izbę, ani przez sąd. Informacje i dowody przedstawione przez
wy
konawcę muszą być znane zamawiającemu na konkretnym etapie postępowania przetar-
gowego (celem umożliwienia mu podjęcia decyzji co do ewentualnego przyjęcia oferty lub jej
odrzucenia), a nie w toku
postępowania odwoławczego przed Izbą (por. wyrok KIO z dnia 3
grudnia 2019 r. o sygn. akt KIO 2332/19 oraz wyrok KIO z dnia 6 listopada 2020 r. o sygn.
akt KIO 2687/20).
M
ając na uwadze powyższe okoliczności Izba uznała, że odwołanie zasługiwało na
uwzględnienie. Jednocześnie Izba nakazała Zamawiającemu w zakresie części 2
Postępowania, której dotyczy rozpoznawane odwołanie: unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty, odrzucenie oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie
zamówienia: Security Emporio sp. z o.o. sp.k., Emporio sp. z o.o. oraz Vigor
Security sp. z o.o. z
siedzibą w Poznaniu jako zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu
zamówienia oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 557, art. 574
oraz art. 575 ustawy Pzp
, a także w oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 5 pkt 1 i 2
lit. b) rozpor
ządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wy
sokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437), orzekając
w tym zakresie o ob
ciążeniu kosztami postępowania stronę przegrywającą, czyli
Przystępującego.
Przewodniczący: