Sygn. akt: KIO 165/23
WYROK
z dnia 02 lutego 2023 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Ryszard Tetzlaff
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 stycznia 2023 r. w Warszawie od
wołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 stycznia 2023 r. przez
wykonawc
ę: A. K. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą: Firma Usługowa
„AGA” A. K., ul. Energetyków 5, 43-170 Łaziska Górne w postępowaniu prowadzonym
przez
Zakład Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w Warszawie, ul.
Szamocka 3, 5, 01-
748 Warszawa, Oddział w Rybniku, ul. Reymonta 2, 44-200 Rybnik
przy udziale wykonawcy
Ulisses Sp. z o.o. SKA, Al. Wojska Polskiego 113, 42-200
Częstochowa zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stro
nie zamawiającego
orzeka:
1. oddala od
wołanie.
2. k
osztami postępowania obciąża A. K. prowadząca działalność gospodarczą pod
firmą: Firma Usługowa „AGA” A. K., ul. Energetyków 5, 43-170
Łaziska Górne i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000,00 zł
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę A.
K.
prowadząca działalność gospodarczą pod firmą: Firma Usługowa „AGA”
A. K., ul. En
ergetyków 5, 43-170 Łaziska Górne tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 oraz art. 580 ust.1 i 2 ustawy z dnia 11 wrz
eśnia 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710) na niniejszy wyrok – w terminie 14 dni
od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodnic
zący:
………………………………
Sygn. akt: KIO 165/23
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Usługa utrzymania czystości
w obiektach Oddziału ZUS w Rybniku i Inspektoratach oraz na terenach zewnętrznych, znak
postępowania: 340000.271.14.2022-ZAP”, zostało wszczęte ogłoszeniem opublikowanym
w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 18.10.2022 r. pod nr 2022/S 201-572339
przez
Zakład Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w Warszawie, ul. Szamocka 3, 5, 01-748
Warszawa, Oddział w Rybniku, ul. Reymonta 2, 44-200 Rybnik zwany dalej:
„Zamawiającym”. Do ww. postępowania o udzielenie zamówienia zastosowanie znajdują
przepisy ustawy z d
nia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022
r. poz. 1710), zwana dalej:
„NPzp” albo „PZP” albo „p.z.p”.
W dniu 09.01.2023 r. (na stronie
internetowej prowadzonego postępowania:
https://portal.smartpzp.pl/zus)
Zamawiający
poinformował
o
wyborze
oferty
najkorzystniejszej: Ulisses Sp. z o.o. SKA, Al. Wojska Polskiego 113, 42-
200 Częstochowa
zwana dalej:
„Ulisses Sp. z o.o. SKA” albo „Przystępującym po stronie Zamawiającego”.
Drug
ą pozycje: w rankingu zajęła oferta A. K. prowadząca działalność gospodarczą pod
firmą: Firma Usługowa „AGA” A. K., ul. Energetyków 5, 43-170 Łaziska Górne
zwana dalej:
„Firma Usługowa „AGA” A. K.” albo „Odwołującym”.
Dnia 19.01.2023 r. (w
pływ do Prezesa KIO w wersji elektronicznej podpisane
podpisem cyfro
wym za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej - ePUAP)
odwołanie względem czynności z 09.01.2023 r. złożył Firma Usługowa „AGA” A. K.. Wnosił
odwołanie od niezgodnych z przepisami ustawy PZP czynności i zaniechań Zamawiającego
podjętych w postępowaniu o udzielenie Zamówienia polegających na:
1) wyborze oferty wykonawcy Ulisses Sp. z o.o. SKA jako najkorzystniejszej -
w sposób
niezgodny z przepisami ustawy tj.:
a)
naruszający zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców,
wynikające z art. 16 ustawy PZP,
b)
naruszający regułę wynikającą z art. 17 ust. 2 ustawy PZP,
2) zaniechaniu odrzucenia oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA,
pomimo że złożenie oferty tego
wykonawcy stanowi czyn nieuczciwej ko
nkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu
ni
euczciwej konkurencji, polegający na przeniesieniu kosztów wykonania usług na terenach
wewnętrznych do kosztów wykonania usług na terenach zewnętrznych w celu sztucznego
obniżenia wysokości podatku VAT od ceny ofertowej netto, a w konsekwencji do obniżenia
wysokości ceny ofertowej łącznej (tzw. inżynieria cenowa, czy manipulacja cenowa), co
stanowi naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP,
3) poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA
, pomimo że oferta ta
zawiera rażąco niską cenę za realizację przedmiotu zamówienia, co stanowi naruszenie art.
226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP,
4) poprzez zaniechanie wezwania Ulisses Sp. z o.o. SKA
do udzielenia wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części
s
kładowych, pomimo, iż oferta Ulisses Sp. z o.o. SKA, obejmuje wartość skrajnie niższą niż
wszystkich pozostałych wykonawców, co stanowi naruszenie art. 224 ust. 1 ustawy PZP,
Podnosząc powyższe zarzuty, wnosił o:
unieważnienie czynności wyboru oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA,
nakazanie Zamawiającemu odrzucenia oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA, ewentualnie:
3) w przypadku nieuwzg
lędnienia zarzutu zaniechania odrzucenia oferty Ulisses Sp. z o.o.,
nakazanie Zamawiającemu wezwania Ulisses Sp. z o.o. SKA do udzielenia wyjaśnień,
w tym: złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny za realizację usług
z wyszczególnieniem wartości usługi utrzymania czystości wewnątrz budynków oraz na
terenach ze
wnętrznych.
nakazanie Zamawiającemu dokonania ponownej oceny ofert,
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.
W toku postępowania złożono siedem ofert. Spośród nich, sześć ofert zawierało się
w wartości pomiędzy: 8.275.663,51 zł a 10.661.876,32 zł, przy czym aż cztery spośród tych
sześciu ofert obejmowało cenę poniżej 9 milionów złotych. Można więc powiedzieć, iż w toku
postępowania złożono 2 oferty na bardzo wysokie ceny (powyżej 10 milionów złotych) oraz 4
oferty o umiarkowanych cenach (pomiędzy 8 a 9 milionów złotych). W toku postępowania
złożono też jedną ofertę, której ceny według odwołującego nie da się racjonalnie objaśnić
i która już na pierwszy rzut oka, skrajnie odbiega od ofert pozostałych oferentów. Jest to
ofert
a firmy Ulisses Sp. z o.o. SKA, której wartość wynosi niewiele ponad 6,5 miliona złotych
457,42 zł).
W tak przedstawionym
stanie faktycznym, odwołująca zwróciła się do Zamawiającego
pismem z dnia 28 grudnia 2022r. W ramach tego pisma, odwołująca podniosła, iż w toku
analizy ofert złożonych przez konkurencyjnego Wykonawcę, jedna oferta budzi wątpliwości
Odwołującej, co do zaoferowanych w formularzu oferty ceny za realizację przedmiotu
zamówienia. Wątpliwość dotyczyła właśnie firmy Ulisses Sp. z o.o. SKA. Odwołująca
zwróciła uwagę na poniższe - co wciąż podtrzymuje:
Po szczegółowej analizie złożonych ofert przez wszystkich Wykonawców biorących
udział w postępowaniu, jedna z nich wzbudziła uzasadniony niepokój Wykonawcy. Możemy
podejrzewać tak zwaną inżynierię cenową polegającą na przenoszeniu kosztów pomiędzy
pozycjami formularza cenoweg
o celem uzyskania jak najniższej wartości brutto oferty.
Zgodnie z założeniami SWZ Zamawiający określił minimalną ilość etatów 42
w okresie le
tnim i 43 w okresie zimowym jaką ma Wykonawca skierować do realizacji
Przedmiotu Umowy. Zakładając że wykonawca skieruje odpowiednio:
dla sprzątania wewnątrz
35 etatów
dla sprzątania zewnątrz w okresie letnim 6 etatów / 7 etatów zimowym
- koordynator 1 etat
Zakładając wynagrodzenie pracowników na poziomie minimalnej krajowej
obowiązującej w 2023r.
- 3 490,00 od 01-01-
2023 zł brutto oraz 3 600,00 od 01-07-2023,
koszt pracodawcy kształtuje się następująco:
UMOWA O PRACĘ obowiązująca od 01.01.2023 do 30.06.2023
płaca brutto
3 490,00 zł
koszty uzyskania przychodu
250,00 zł
ulga podatkowa
300,00 zł
skala podatkowa
podstawa opodatkowania do ubez. zdrow.
3 011,50 zł
podstawa opodatkowania
2 761,50 zł
zaliczka podatku
wypłat
a netto
2 709,46 zł
Płaci
składka ZUS
Pracownik
pracodawca
Razem
Wypadkowe
Emerytalne
681,24 zł
Rentowe
279,20 zł
Chorobowe
85,51 zł
Fundusz pracy
85,51 zł
Zdrowotne
271,04 zł
FGŚP
3,49 zł
UMOWA O PRACĘ obowiązująca od 01.07.2023 do 31.12.2023
płaca brutto
3 600,00 zł
koszty uzyskania przychodu
250,00 zł
ulga podatkowa
300,00 zł
skala podatkowa
podstawa opodatkowania do ubez. zdrow.
3 106,44 zł
podstawa opodatkowania
2 856,44 zł
zaliczka podatku
wypłat
a netto
2 783,86 zł
Płaci
składka ZUS
Pracownik
pracodawca
Razem
Wypadkowe
Emerytalne
702,72 zł
Rentowe
288,00 zł
Chorobowe
88,20 zł
Fundusz pracy
88,20 zł
Zdrowotne
279,58 zł
FGŚP
3,60 zł
Razem
PRACOWNIKETTO
ŁĄCZNE KOSZTY WYNAGRODZENIA
Razem
PRACOWNIK NETTO
ŁĄCZNE KOSZTY WYNAGRODZENIA
Z powyższego jasno wynika, iż zatrudnienie osób w wymaganym przez
Zamawiającego minimalnym wymiarze czasu pracy, generowałoby koszt w wysokości (35 x
4 202,75 x 4 = 588 3
85,00 + 35 x 4 337,28 = 910 828,80) /10 msc = 149 921,38 miesięcznie
Oczy
wiście Wykonawca zapewne w celu obniżenia kosztów personelu może
skierować do realizacji zamówienia osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, do których
uzyska dofinansowanie z PFRON,
z uwzględnienie dofinansowań obowiązujących od 2023
co pozwoli obniżyć koszty odpowiednia o:
• 1 350,00 zł w przypadku niepełnosprawności stopnia umiarkowanego,
• 2 250,00 zł w przypadku niepełnosprawności stopnia umiarkowanego ze schorzeniem
specjalnym.
• 2 400,00 zł w przypadku niepełnosprawności stopnia znacznym
Zakładając, iż Wykonawca „ Ulisses" do realizacji przedmiotu zamówienia zatrudni
jed
ynie osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności, pozwoli to na obniżenie kosztów
personelu o 84 000,00 zł. Ostatecznie Wykonawca mógłby obniżyć cenę swojej oferty do
poziomu 65 921,
38 zł.
Podkreślenia wymaga fakt, iż są to wyłącznie koszty personelu przy założeniu
zatrudnienia do realizacji zamówienia jedynie osób niepełnosprawnych. Kwota 65 921,38 zł
nie zawiera
żadnych kosztów środków higieny, sprzętu i wyposażenia osób realizujących
przedmiot umowy takiego jak wózki, mopy czy nawet środku chemiczne niezbędne do
realizacji przedmiotu postępowania, czy nawet zysku Wykonawcy „ Ulisses" składającego
ofertę.
Należy również podkreślić, że Zamawiający podał średnie miesięczne zużycie
arty
kułów sanitarno-higienicznych:
- papier toaletowy rolki 1428
ręczniki papierowy op. 124 opakowanie- 6 szt.
mydło l. 195
płyn do mycia naczyń 1.180
gąbki do zmywania naczyń szt. 130
odświeżacz do sanitariatów - elektroniczne szt. 44
wkład o poj. 250-270 ml. do zamontowanych elektronicznych odświeżaczy powietrza
z progra
mato¬rem typu SELECT firmy Merida oraz Dabex (liczba cykli ustawiona na 30)
odświeżacz w sprayu o pojemności 300 ml. o zapachu morskim, leśnym, cytrusowym lub
kwiatowym do kabin WC szt. 224
worki o pojemności 240 l rolki 3
worki o pojemności 120 l rolki 24
worki o pojemności 60 l rolki 170
- worki o poj
emności 35 l rolki 195
- worek do niszczarki EBA 5146C szt. 1
Przyjmując wydatki na powyższe aspekty na poziomie 23 900,00 zł miesięcznie (jest
to kwota z uwzględnieniem cen producentów ) powyższa kwota nie obejmuje sprzętu
i wypos
ażenia osób, oraz marży, Wykonawca „Ulisses" mógłby zaoferować ofertę
w wysokości 89 821,38 zł - co jest kwotą wyższą od oferty złożonej przez „Ulisses". Nadal
n
ie jest to kwota uwzględniająca wszystkie koszty Wykonawcy „Ulisses", gdyż nie zostały
uwzględnione w niej takie aspekty jak rezerwa chorobowo- urlopowa czy , koszty usług
okresowych, które również są wymagane przez Zamawiającego zgodnie z SWZ.
Jak wskazuj
e Krajowa Izba Odwoławcza w swoim orzecznictwie (KIO 3113/20) „Taka
bowiem
inżynieria cenowa, jaką zarzuca Odwołujący, tj. jednoczesne zaniżenie ceny usługi
objętej podatkiem od towarów i usług w wysokości 23% i zawyżenie ceny objętej podatkiem
od towarów i usług w wysokości 8%, jeśli rzeczywiście zaistniała w ofercie, nie może być
akceptowana na gruncie uczciwej konkurencji
pomiędzy wykonawcami. Daje bowiem
takiemu wykonawcy nieuzasadnioną przewagę w postaci 15% ceny oferty (lub jej części).
Narusza więc interes innych wykonawców, którzy prawidłowo ujęli podatek od towarów
i usług. Zwłaszcza, że w niniejszym postępowaniu - jak wskazał Odwołujący - to właśnie
różnica w kwocie podatku od towarów i usług wynikającej z zastosowanej stawki podatku
spowodowała, że oferta Przystępującego okazała się korzystniejsza cenowo, a tym samym
zajęła pierwsze miejsce w rankingu ofert."
Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż zarzut rażąco niskiej ceny nie powinien
dotyczyć jedynie kwoty oferowanej za realizację całości zamówienia, ale również elementów
składowych tejże oferty. W przypadku oferty Wykonawcy „Ulisses" mamy do czynienia
z różnicą sięgającą 135% z średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert w zakresie
zaoferowanej ceny jednostkowej za sprzątania powierzchni wewnętrznych.
Proszę też o zwrócenie uwagi, że oferta całościowa Wykonawcy „Ulisses" to niewiele
ponad 6,5 miliona złotych, podczas gdy wszystkie inne oferty (pozostałych wykonawców)
obejmują kwoty powyżej 8,2 miliona złotych. Już więc na pierwszy rzut oka dostrzegalna jest
skraj
na różnica ofert, która czyni ofertę Wykonawcy „Ulisses" wręcz nierealną do wykonania
przy obecnych uwarunkowaniach rynku, jak
też przy uwzględnieniu kosztów legalnego
zatrudnienia.
Krajowa Izba Odwoławcza, również w kwestii elementów składowych oferty,
prezentuje jednolite stanowisko
(KIO 1379/17) „zamawiający może wezwać wykonawcę
również w każdej innej sytuacji, w której wysokość ceny lub kosztu oferty, a nawet jedynie ich
istotne części składowe budzą jego wątpliwości, mimo iż cena całkowita lub koszt nie jest
niższa niż szczególny ustawowy limit. W zakresie istotnych części zamówienia ważne jest,
aby te części miały znaczenie dla całości wyceny przedmiotu zamówienia (przy
wynagrodzeniu ryczałtowym) albo jeśli są to istotne części zamówienia, które stanowią
przedmiot odrębnego wynagrodzenia (np. przy wynagrodzeniu kosztorysowym)"
Reasumując, wobec takiego stanu rzeczy oraz potencjalnego czynu nieuczciwej
konkurencji w związku z tzw. inżynierią cenową, wnosimy o wnikliwe zbadanie oferty
Wykonawcy „Ulisses" poprzez zastosowanie art. 224 ust. 1 Pzp.
Nadto wnosimy o niezwłoczne przesłanie nam wyjaśnień Wykonawcy „Ulisses" oraz
wszelk
ich innych wyjaśnień do złożonych w toku postępowania ofert, jeśli takie wpłyną do
Zamawia
jącego.
Pomimo tak przedstawionych okol
iczności, Zamawiający nie wezwał Ulisses Sp.
z o.o. SKA. W trybie art. 224 ustawy PZP do wyjaśnień, w tym do złożenia dowodów
w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych - zwłaszcza
wyliczenia co do usług objętych stawką podatku VAT 8% i 23 %. Postawa Zamawiającego
w tym zakresie jest zaskakująca, bowiem różnice cen ofertowych pomiędzy Ulisses Sp.
z o.o. SKA, a pozostałymi wykonawcami są tak daleko idące, iż nie sposób nie powziąć
wątpliwości co do oferty tej firmy. W myśl art. 224 ust. 5 PZP obowiązek wykazania, że oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Tym samym, gdyby
Zamawiający zastosował omawiane przepisy, Ulisses Sp. z o.o. SKA zobowiązana byłaby do
sprostania temu
ciężarowi dowodowemu, a jednocześnie zarówno Zamawiający jak
i pozostali Wykonawcy uzyskaliby
wiedzę, czy zaoferowana cena pozostaje realna i jako taka
zgodna z przepisami prawa.
Co ciekawe i warte po
dkreślenia - inny oddział Zamawiającego, w Częstochowie
prowadzi równolegle postępowanie dotyczące usług utrzymania czystości wchodzących
w zasób tego oddziału, dane jak poniżej:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział ZUS w Częstochowie ul. Dąbrowskiego
218 Częstochowa Znak sprawy 090000/271/4/2022-ZAP Pod nazwą:
Usługi kompleksowego sprzątania i utrzymania czystości w budynkach biurowych
i terenach przyległych do budynków Oddziału ZUS w Częstochowie oraz Inspektoratów ZUS
w Kłobucku, Lublińcu, Myszkowie oraz Biura Terenowego ZUS w Koniecpolu
W ramach wskazanego postępowania również konkurują odwołująca i Ulisses Sp.
z o.o. SKA. Podobnie jak w postępowaniu, którego odwołanie dotyczy, również i w tym
przypadku do
szło do skrajnych różnic cenowych pomiędzy ofertą Ulisses Sp. z o.o. SKA,
a pozostałych wykonawców. W tym przypadku jednak, pismo odwołującej o możliwości
zaistnienia rażąco niskiej ceny oraz czynie nieuczciwej konkurencji, skłoniło Zamawiającego
do wezwania Ulisses Sp. z o.o. SKA do złożenia wyjaśnień i kalkulacji. Niezrozumiałym więc
pozostaje rozbieżna praktyka Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który w zależności od
Oddziału podejmuje decyzje skrajnie różne, w niemal identycznych stanach faktycznych.
Warto również nadmienić, iż odwołująca zwróciła się do Zamawiającego o podanie
przewidzianej przez Zamawiającego ilości etatów dedykowanych na teren wewnętrzny i ilości
etatów dedykowanych do usług na zewnątrz (tereny zewnętrzne) Pomimo złożonego
wniosku, Zamawiający nie udzielił odwołującej wnioskowanych informacji, poprzestając na
ogólnych stwierdzeniach wynikających z SWZ.
Odnosząc się do poszczególnych wartości wynikających ze złożonych ofert, należy
dostrzec, że oferta Ullises Sp. z o.o. SKA, zakładała wykonanie przedmiotu zamówienia:
- w kwocie brutto 6.562.457,42 (z poda
tkiem VAT) * zł (słownie: sześć milionów pięćset
sześćdziesiąt dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt siedem złotych czterdzieści dwa grosze*),
w kwocie netto 5.775.257,03 * zł (słownie: pięć milionów siedemset siedemdziesiąt pięć
tysięcy dwieście pięćdziesiąt siedem złotych trzy grosze.*),
wartość podatku VAT 787.200,39 zł (słownie: siedemset osiemdziesiąt siedem tysięcy
dw
ieście złotych trzydzieści dziewięć groszy*) według stawki 23% i 8%, zgodnie
z Formularzem cenowym.
W tym miejscu wskazać należy, że Zamawiający przewidział (oszacował) koszt
całościowy wykonania usługi na wartość 9.209.588,70 zł brutto (informacja dostępna poprzez
platformę zakupową Zamawiającego.
Porównując tą wartość z kwotą oferty brutto Ulisses Sp. z o.o. SKA tj. 6.562.457,42 zł
- r
óżnica pomiędzy rzeczonymi kwotami sięga aż 29,75 %. Porównanie z kolei średniej
arytmetyc
znej wszystkich złożonych ofert (średnia ta wynosi 8 857 583,05 zł) względem
oferty brutto
Ulisses Sp. z o.o. SKA, wykaże różnicę na poziomie 26%.
Co również konieczne do wskazania, w kontekście art. 224 ust. 1 zdanie pierwsze,
jeszcze dalej idące różnice dostrzegalne są przy porównaniu istotnych części składowych
oferty, chociażby przy porównaniu tej części usług która objęta jest stawką VAT 8% i stawką
VAT 23%.
O ile
oferta brutto Ulisses Sp. z o.o. SKA okaże się w takim zestawieniu
(w porównaniu ofert złożonych) zdecydowania najniższa w pozycjach objętych VAT 23%
(tereny wewnętrzne), o tyle okaże się najdroższa w pozycjach objętych VAT 8% (tereny
zewnętrzne). Powyższe w ocenie odwołującej dobitnie świadczy o tzw. inżynierii cenowej
(manipulacji cenowej) stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji, gdy do wyboru oferty
dochodzi kosztem fiskusa (przerzucenie wynagrodzenia
do pozycji z VAT 8% wywołuje
różnicę w opodatkowaniu sięgającą 15%). W ocenie odwołującej takie działanie powoduje
uszczuplenie należności publicznoprawnych względem sytuacji, gdyby oferta była podzielona
kosztowo w sposób naturalny (rzeczywisty) w zakresie usług, bez względu na VAT,
a wysokość takiego uszczuplenia sięga około pół miliona złotych (co poniżej zostanie
wyli
czone). Powyższe w ocenie odwołującej, wypacza zasady równego dostępu do rynku
i zasady związane z uczciwą konkurencyjnością.
Potwierdzając powyższe, przytoczyć należy przykłady w oparciu o formularze
cenowe.
Przykład I - sprzątanie wewnętrzne, oddział w Rybniku, ul. Reymonta 2
w nawiasach, na końcu każdego punktu ponumerowane oferty od najtańszej do najdroższej
1) Oferta DGP Clean Partner Sp. z o. o. i konsorcjanci -
2.663.486, 72 zł (5)
2) Oferta EZT i konsorcjanci -
1.802.597,34 zł (2)
3) Oferta Praxima Krakpol Sp. z o.o. (lider konsorcjum) -
2.972.704,56 zł (6)
4) Oferta AGRO SERVICE P. K. -
2.396.435,37 zł (4)
5) Oferta konsorcjum ERA Sp. z o.o. i Novia Sp. z o.o. -
3.257.324,92 zł (7)
6) Oferta FU AGA A. K. -
1.950.178,41 zł (3)
7) Oferta Ulisses Sp. z o.o. SKA -
1.047.122.81 zł (1)
Porównując ofertę Ulisses względem drugiej najtańszej w tym zestawieniu (tj. EZT,
która doskonale zna specyfikę zamówienia bowiem jest obecnym wykonawcą), różnica sięga
2 %. Gdyby z kolei ustalić średnią arytmetyczna złożonych ofert w ww. zadaniu, wyniesie
ona 2.298.550,02 zł. Porównując tą średnią względem oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA - różnica
sięga 54,45 %. Innymi słowy, żadna z ofert poza Ulisses Sp. z o.o. SKA nie zbliżyła się
nawet do wartości zaoferowanej przez tą firmę, bowiem wartość taka jest nierzeczywista przy
uwzględnieniu faktycznych, realnych kosztów wykonania usługi we wskazanym zakresie.
Oferta Ulisses Sp. z o.o. SKA odbiega tak skrajnie od pozostałych, iż nie sposób, aby
nie powziąć wątpliwości co do jej rzetelności.
Przykład II - tereny zewnętrzne w okresie letnim, oddział w Rybniku, ul. Reymonta 2
w nawiasach, na końcu każdego punktu ponumerowane oferty od najtańszej do najdroższej
1) Oferta DGP Clean Partner Sp. z o. o. i konsorcjanci -
517.138,02 zł (6)
2) Oferta EZT i konsorcjanci -
395.323,29 zł (5)
3) Oferta Praxima Krakpol Sp. z o.o. (lider konsorcjum) -
149.395,43 zł (1)
4) Oferta AGRO SERVICE P. K. -
287.298,90 zł (3)
5) Oferta konsorcjum ERA Sp. z o.o. i Novia Sp. z o.o. -
156.290,60 zł (2)
6) Oferta FU AGA A. K. -
330.334,20 zł (4)
7) Oferta Ulisses Sp. z o.o. SKA -
540.121.93 zł (7)
Średnia arytmetyczna wszystkich złożonych ofert wynosi 339.414,62 zł. Porównując
tą wartość do kwoty oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA - różnica procentowa wynosi 37,16%.
Analizując składniki ofert dotyczące terenu zewnętrznego, trudno odnaleźć oferty do więcej
niż jednego obiektu, w którym inny oferent niż Ulisses Sp. z o.o. SKA, byłby droższy.
Sytuację przeciwną zaobserwować można z kolei w części dotyczącej sprzątania
wewnątrz, gdzie wykonawca Ulisses Sp. z o.o. SKA zawsze jest najtańszy w zakresie
złożonej oferty.
Dalej analizując sumy ofert w kontekście podatku VAT, należy zauważyć, iż średnia
arytmetyczna podatku VAT wszystkich ofert wynosi wedle wyl
iczeń odwołującej:
a) 23% -
1.170.059,03 zł,
b) 8% - 1
97.880,44 zł
Co daje sumę VAT w podanych stawkach łącznie - 1.367.939,47 zł.
Tymczasem oferta Ulisses Sp. z o.o. SKA składa się z łącznej kwoty VAT -
787.200,39 zł, przy czym VAT w stawce 8% z tej kwoty wynosi wedle wyliczeń odwołującej -
ponad 288.000,00
zł tj. blisko 90.000,00 zł więcej niż w przypadku średniej arytmetycznej
wszystkich ofert dla podatku 8%.
W podsumowaniu powyższego rozliczenia, należy zauważyć, że w przypadku wyboru
oferty Ulisses Sp.
z o.o. SKA, wykonawca ten zapłaci o 580.739,08 zł podatku VAT mniej niż
zapłaciłby wykonawca o ofercie stanowiącej średnią arytmetyczną (1.367.939,47 zł -
787.200,39 zł).
Zakładając zróżnicowanie wartości złożonych ofert netto, łączna kwota VAT oferty
Uliss
es Sp. z o.o. SKA jest niższa od tej jaką zapłaciłby jakikolwiek innych wykonawca,
a różnica ta sięgać musi w opisywanych okolicznościach wartości pomiędzy 400 a 600
tysięcy złotych. Szczegóły obliczeniowe zawarto w pliku przygotowanym przez odwołującą,
plik w formacie excel.
II. Kwes
tie prawne, stanowisko odwołującego
W ocenie odwołującej, Zamawiający naruszył przepisy wskazane w petitum.
W szczególności Zamawiający, pomimo przesłanek dla uznania, iż wykonawca Ulisses Sp.
z o.o. SKA, zast
osował rażąco niską ceny, nie wezwał tego wykonawcy do złożenia
wyjaśnień i dowodów. Nawet sygnał od odwołującej w postaci pisma zawierającego
wyliczenia i podstawy prawne, n
ie skłoniły Zamawiającego do wyjaśnienia zaistniałej sytuacji,
co służyłoby rzetelności i przejrzystości postępowania, oraz co pomogłoby wyeliminować
z postępowania ofertę zbudowaną na zasadzie tzw. inżynierii czy manipulacji cenowej,
stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji.
Problem tzw. przenoszenia kosztów realizacji usługi z terenów wewnętrznych, na
tereny zewnętrzne, co do których usługi są niżej opodatkowane w zakresie VAT, stanowi
zagadnienie będące już wielokrotnie przedmiotem analizy i orzecznictwa Krajowej Izby
Odwoławczej. W tym miejscu przywołał wyrok KIO z dnia 17.12.2020 r., sygn. akt: KIO
3110/20. W uzasadnieniu tego wyroku, Krajowa Izba Odwoławcza przedstawiła zagadnienia
dotycz
ące usług sprzątania, powiązane właśnie z tzw. manipulacją cenową:
I -
ze stanowiska odwołującego:
Czyn nieuczciwej konkurencj
i został zdefiniowany w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16
kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Czynem nieuczciwej konkurencji jest
działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes
innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynem nieuczciwej konkurencji jest również naruszanie
interesów innych wykonawców biorących udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego p
oprzez zaniżanie ceny ofertowej w wyniku zaniżenia wysokości podatku od
towarów i usług. Manipulacja cenowa jest szczególnym rodzajem czynu nieuczciwej
konkurencji, sprowadzającym się do przerzucania kosztów między poszczególnymi
elementami cenotwórczymi. Celem takiej „optymalizacji" jest uzyskanie przewagi nad innymi
wykonawcami wedle przyjętych przez zamawiającego kryteriów oceny ofert. Jest to
działanie, które prowadzi do wynaturzeń pozbawiających system zamówień publicznych jego
ekonomicznego sensu, jak
również narusza to interes innych przedsiębiorców. Okolicznością
przesądzającą o naganności postępowania wykonawcy w stopniu uzasadniającym
zastosowanie przepisu art. 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest
manipulowanie ceną w celu uzyskania zamówienia. Ponieważ taka czynność zagraża
interesom innych wykonawców, którzy prawidłowo skalkulowali ceny za poszczególne usługi,
a więc zgodnie z oczekiwaniami zamawiającego i znaleźli się w gorszej sytuacji podczas
dokonywania oceny ich ofert, niewątpliwym jest, że działanie wykonawcy utrudniło im dostęp
do rynku, mimo zaoferowania wykonania
usługi zgodnie z wymogami specyfikacji istotnych
warunków zamówienia.
Konsorcjum E. dokonało sztucznego zaniżenia wartości prac polegających na
utrzymaniu czystości terenów wewnętrznych opodatkowanych stawką VAT 23%, zawyżając
jednocześnie wartość prac wykonywanych na zewnątrz (opodatkowanych stawką 8% ). Tym
samym wykonawca poprzez zaniżenie wartości części zamówienia opodatkowanej wyższą
stawką VAT zaniżył rzeczywistą wysokość podatku, który zobowiązany byłby zapłacić, przez
co sztucznie obniżył wysokość ceny ofertowej. Jednocześnie Konsorcjum E. przerzuciło
koszty usługi sprzątania powierzchni wewnątrz na usługi utrzymania powierzchni
zewnętrznej, które objęte są stawką podatku VAT w wysokości 8% i w konsekwencji
uzyskało niższą cenę brutto za wykonanie całego przedmiotu zamówienia. Takie działanie
niewątpliwie jest rażąco sprzeczne z prawem (przepisami prawa podatkowego), narusza
interes Odwołującego i utrudnia Odwołującemu dostęp do rynku.
Rażące zaniżenie kosztu usługi utrzymania czystości powierzchni wewnętrznych
i przerzucenie go na koszt usług utrzymania terenów zewnętrznych było świadomym
i celowym zabiegiem Konsorcjum E. w celu uzyskania przewagi konkurencyjnej w kryterium
cenowym,
ponieważ
usługi
utrzymania
powierzchni
zewnętrznych
korzystają
z opodatkowania niższą stawką VAT, w przeciwieństwie do usług utrzymania czystości
powierzch
ni wewnętrznych, które opodatkowane są podstawową stawką VAT. Praktykę taką
należy uznać za niedopuszczalną i szczególnie naganną, a przede wszystkim naruszającą
przepisy Prawa zamówień publicznych, ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz
przepisów prawa podatkowego, ponieważ została zastosowana wyłącznie w zamiarze
nieuczciwego
obniżenia całkowitej ceny brutto oferty, a także w celu uzyskania wyższej
punktacji. Przerzucanie kosztów pomiędzy odrębnie ocenianymi stawkami w formularzu
cenowym w ten sposób, że kształtowana jest z jednej strony cena nierynkowa i absurdalnie
wysoka, zaś z drugiej cena nierynkowa, rażąco niska czy wręcz symboliczna, ma na celu nie
zaoferowanie jak najkorzystniejszych warunków zamawiającemu, nie - konkurowanie ceną,
czy jakością, lecz jedynie wykorzystanie bilansu kryteriów oceny ofert ze szkodą dla
Zamawiającego. W ten sposób działanie Konsorcjum E. polegające na świadomym
wykorzystaniu
przyjętych przez Zamawiającego zasad przyznawania punktów doprowadziło
do sytua
cji, w której oferta Konsorcjum E. uzyskuje największą liczbę punktów.
W
ykorzystanie przez Konsorcjum E. ustalonych kryteriów oceny ofert i sztuczne zaniżenie
realnych kosztów utrzymania powierzchni wewnętrznych w obiektach objętych zamówieniem
spowodowało, iż jego oferta została uznana przez Zamawiającego za najkorzystniejszą.
Konsorcjum E., manipulując wartościami usług opodatkowanych według różnych stawek VAT
doprowadziło do sztucznego zaniżenia wysokości podatku od towarów i usług, a co za tym
idzie, do obniżenia ceny ofertowej. Działania Konsorcjum E. stanowią niewątpliwie czyn
nieuczciwej konkurencji, w związku z czym oferta tego wykonawcy powinna zostać
odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo za
mówień publicznych.
II - Ustalenia Izby
Izba uznała natomiast, że okolicznościom tym należy się przyjrzeć w ramach
wy
jaśnień co do sposobu konstrukcji ceny i kształtowania cen jednostkowych sprzątania
poszczególnych budynków oraz terenów zewnętrznych. W szczególności ze względu na to,
że Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia określił sposób budowania
ceny -
w odniesieniu do każdego budynku osobno oraz z podziałem na tereny wewnętrzne
i zewnętrzne, a do poszczególnych rodzajów powierzchni przepisy wymagają zastosowania
innej stawki podatku od towarów i usług, co w konsekwencji ma wpływ na wybór oferty
najkorzystniejszej.
W ocenie Izby istotne dla realizacji zasad prowadzenia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego jest zbadanie przez Zamawiającego, czy w ofercie nie wystąpił czyn
nieuczciwej konkurencji
. Taka bowiem inżynieria cenowa, jaką zarzuca Odwołujący,
tj. jednoczesne zaniżenie ceny usługi objętej podatkiem od towarów i usług w wysokości 23%
i zawyżenie ceny objętej podatkiem od towarów i usług w wysokości 8%, jeśli rzeczywiście
zaistn
iała w ofercie, nie może być akceptowana na gruncie uczciwej konkurencji pomiędzy
wykonawcami. Daje bowiem takiemu wykonawcy
nieuzasadnioną przewagę w postaci 15%
ceny oferty (lub jej części). Narusza więc interes innych wykonawców, którzy prawidłowo ujęli
podatek od towarów i usług. Zwłaszcza, że w niniejszym postępowaniu - jak wskazał
Odwołujący - to właśnie różnica w kwocie podatku od towarów i usług wynikającej
z zastosowanej stawki podatku spowodowała, że oferta Przystępującego okazała się
korzystni
ejsza cenowo, a tym samym zajęła pierwsze miejsce w rankingu ofert. Z drugiej
strony narusza także interes zamawiającego - i to nie tylko przez nieprawidłową identyfikację
oferty najkorzystniejszej - ale ta
kże jako podmiotu ponoszącego realny koszt podatku i/lub
rozliczającego podatek od towarów i usług na podstawie otrzymywanych od wykonawców
faktur.
Na uwagę zasługuje również teza wyroku KIO z 20.05.2019 r. w sprawie KIO 766/19,
w myśl której: Za niedopuszczalne, należy uznać działanie odwołującego, uniemożliwiające
zamawiającemu dokonanie oceny oferty odwołującego w każdej z pozycji wymaganej treścią
specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. Takie działanie ma bowiem wpływ na
zachwianie zasady zachowania uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców.
Jak zatem zamawiający miałby porównać oferty, w szczególności dokonać oceny ofert
w ra
mach kryteriów oceny ofert, w sytuacji, gdy jeden z wykonawców „ukrywa" koszty
w innych pozycjach, nie dając szansy zamawiającemu na rzetelne ocenienie jego oferty
w kontekście innych ofert złożonych w danym postępowaniu. Takie zachowanie wykonawcy
(odwołującego) narusza zasadę przejrzystości postępowania, uniemożliwiając innym
uczestnikom
oraz zamawiającemu prawidłową i rzetelną ocenę oferty.
W konsekwencji przywołanego orzeczenia Izba stwierdziła, iż:
odwołujący dokonując manipulacji cenowej, mogącej być uznawaną za tzw. „inżynierię
cenową" czy „kreatywną politykę cenową", dopuścił się naruszenia ww. przepisów ZamPublU
oraz ZNKU.
Na
kanwie walki z tym zjawiskiem ukształtowała się obszerna i jednolita linia
orzecznicz
a Krajowej Izby Odwoławczej, w ramach której Izba wskazuje, że działanie
wykonawców w postaci manipulowa¬nia cenami jednostkowymi (przerzucanie kosztów) jest:
a) sprzeczne z dobrymi obyczajami rozumianymi jako normy moralne i obyczajowe
w stosunkach gospodarczych, a więc pozaprawnymi normami postępowania, którymi powinni
kierować się przedsiębiorcy (tzw. uczciwość kupiecka). Istotne znaczenie mają tu oceny
zorientowane na
zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania konkurencji poprzez
rzetelne i niezafałszowane współzawodnictwo (tak: wyrok SA w Katowicach z 28.06.2007 r.
V AC 71/07);
b)
co najmniej zagraża interesom innych przedsiębiorców (wykonawców), którzy kalkulując
cenę uczciwie nie mogą w ten sposób realnie konkurować z podmiotem, który dopuszcza się
manipulowania ceną, a w konsekwencji ich dostęp do rynku jest ograniczany przez podmiot
popełniający delikt uczciwej konkurencji. Działanie takie może również zagrażać interesom
samego zamawiającego, który w następstwie tego typu manipulacji cenowej byłby zmuszony
niejednokrotnie dokonać wyboru oferty sumarycznie droższej (zawierającej wyższą cenę
całkowitą).
Tytułem przykładu należy odesłać w tym zakresie do tez KIO, zawartych chociażby
w następujących orzeczeniach: wyrok z 05.04.2011 r., KIO 640/11; wyrok KIO z 26.09.2012
r., KIO 1934/12; wyrok KIO z 18.01.2013 r., KIO 7/13; wyrok z 19.02.2014 r., KIO 216/14;
wyrok KIO z 17.09.2015 r., KIO 1945/15; wyrok z 14.11.2016 r., KIO 2038/16; wyrok KIO
z 10.08.2017 r. KIO 1476/17; wyrok z 28.03.2017 r., KIO 473/17; wyrok z 04.07.2018 r. KIO
1186/18; wyrok z dnia 16.08.2018 r. KIO 1578/18.
Podobne stanowisko, Izba wyraziła też w wyroku z 24 sierpnia 2018r., w sprawie KIO
1578/18. W myśl powołanego wyroku:
1. Manipulowaniu ceną polega na określaniu cen jednostkowych w taki sposób, że część cen
określana jest na poziomie rażąco niskim, w oderwaniu od rzeczywistych kosztów i nakładów
związanych z realizacją zamówienia, a część jest bez uzasadnienia zawyżona, by
rekompensować zaniżenie innych cen, przy czym celem dokonywania takiej operacji jest
zamierzona optymalizacja dokonanych wycen. Manipulacja
cenowa sprowadza się zatem do
przerzucania kosztów pomiędzy poszczególnymi elementami cenotwórczymi. Celem takiej
„optymalizacji" jest nic innego jak uzyskanie przewagi nad innymi wykonawcami wedle
przyjętych przez zamawiającego kryteriów oceny ofert. Wskazać należy, że jest to działanie,
które prowadzi do wynaturzeń pozbawiających system zamówień publicznych jego
ekonomicznego
sensu, jak również narusza to interes innych przedsiębiorców (ibidem).
Działanie wykonawców w postaci manipulowania cenami jednostkowymi (przerzucanie
kosztów) jest sprzeczne z dobrymi obyczajami rozumianymi jako normy moralne
i obyczajowe w stosunkach gospodarczych, a więc pozaprawnymi normami postępowania,
którymi powinni kierować się przedsiębiorcy (tzw. uczciwość kupiecka). Istotne znaczenie
mają tu oceny zorientowane na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania konkurencji
poprzez rzetelne i niezafałszowane współzawodnictwo.
Działanie wykonawców w postaci manipulowania cenami jednostkowymi zagraża
interesom innych przedsiębiorców (wykonawców), którzy kalkulując cenę uczciwie nie mogą
w ten sposób realnie konkurować z podmiotem, który dopuszcza się manipulowania ceną,
a w k
onsekwencji ich dostęp do rynku jest ograniczany przez podmiot popełniający delikt
uczciwe
j konkurencji. Działanie takie może również zagrażać interesom samego
zamawiającego, który w następstwie tego typu manipulacji cenowej byłby zmuszony
niejednokrotnie
dokonać wyboru oferty sumarycznie droższej (zawierającej wyższą cenę
całkowitą). Zwrócił także uwagę na treść wyroku Izby w sprawie KIO 2046/14:
Izba uznała za zasadny zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 3
ZamPublU, polegający zaniechaniu odrzucenia oferty przystępujących w sytuacji, gdy
dokonali oni manipulacji stawkami kosztorysu
(zawyżając jedne z nich a zaniżając inne),
dzięki czemu stworzyli sytuację, która mogłaby im umożliwić skredytowanie przez
zamawiającego robót wykonywanych na późniejszych etapach realizacji zamówienia.
Przystępujący ani w złożonych wyjaśnieniach, do których został wezwany przez
zamawiającego, ani w postępowaniu odwoławczym, nie wykazali prawidłowości i rzetelności
kalkulacji wyceny zakwestionowanych
w odwołaniu pozycji kosztorysu. W ocenie Izby jest to
działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami, podjęte w celu polepszenia swojej sytuacji przy
realizacji zamówienia. W konsekwencji prowadzi to do naruszenia interesu przedsiębiorców,
którzy złożyli oferty w niniejszym postępowaniu, jak i tych potencjalnych wykonawców, którzy
mogliby złożyć swoje oferty w tym postępowaniu. Takie działanie jest objęte dyspozycją
normy prawnej zawartej w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm. - dalej ZNKU) i jako takie
stanowi samoistną podstawę stwierdzenia, że w danym przypadku mamy do czynienia
z nieuczciwymi praktykami (tak w orzeczeniu Sądu Najwyższego z 22.10.2002 r., sygn. akt III
CKN 271/01). Dobre obyczaje, na które się wskazuje w cytowanym przepisie, wskazują na
działanie, które może prowadzić do zniekształcenia określonych interesów i zachowań
gospodarczych w przeciętnych warunkach praktyki rynkowej, które jednocześnie prowadzi do
pogorszenia sytuacji innego przedsiębiorcy na tym konkurencyjnym rynku, poprzez
naruszenie w tym zakresie jego interesu.
W zakresie subsumcji czynu,
którego dopuścili się przystępujący do zastanych norm
prawnych ZNKU, wskazać należy, iż katalog deliktów opisanych w rozdziale II tej ustawy ma
charakter otwarty, co wynika
z art. 3 ust. 2 ustawy. Zatem w razie stwierdzenia, że nie
zaistniał żaden z deliktów nazwanych, należy ocenić, czy w sprawie nie ziściły się przesłanki
i klauzuli generalnej zawartej w art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Ziszczenie przesłanek zawartych w przywołanym przepisie jest wystarczającym
uzasadnieniem do o
drzucenia oferty, gdyż przepis ten może być samodzielną podstawą do
określenia czynu nieuczciwej konkurencji (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 22 października
2007 r. III CKN 271/01, wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 20 stycznia 2012 r. sygn. akt KIO
2819/11 i wyrok z dnia 26 czerwca 2012, sygn. akt KIO 1225/12, KIO 1229/12).
Zamawiaj
ący w dniu 20.01.2023 r. (na stronie internetowej prowadzonego
post
ępowania: https://portal.smartpzp.pl/zus) wezwał wraz kopią odwołania, w trybie art. 524
NPzp,
uczestników postępowania przetargowego do wzięcia udziału w postępowaniu
odwoławczym.
W dniu 23.01.2023 r.
(wpływ do Prezesa KIO w wersji elektronicznej podpisane
podpisem cyfrowym za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej - ePUAP) Ulisses
Sp. z o.o. SKA
zgłosiło przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego wnosząc o oddalenie odwołania w całości.
Wskazał, że na podstawie wszczętego postępowania, którego przedmiotem jest
utrzymanie czystości w obiektach Oddziału ZUS w Rybniku i Inspektoratach oraz na
terenach zewnętrznych Zamawiający tj. ZUS Oddział w Rybniku dokonał wyboru
najkorz
ystniejszej oferty złożonej przez Przystępującego tj. Ulisses Sp. z o.o. SKA. Oferta
złożona przez Wykonawcę oferuje cenę brutto za wykonanie niniejszego zamówienia
w wysokości 6 562 457,42 zł. Na cenę brutto składają się następujące składniki:
1. netto -
5 775 257,03 zł;
3. VAT 23% i 8%
787 200,39 zł.
Odwołujący zarzuca Zamawiającemu nieprawidłowości wynikające z zaniechania
odrzucen
ia w/w oferty oraz zaniechanie zwrócenia się do Wykonawcy o udzielenie wyjaśnień
w związku z przypuszczeniem wystąpienia rażąco niskiej ceny. Odwołujący ocenił zasadność
i wiarygodność oferty jak stwierdził „na pierwszy rzut oka” Analizując prawidłowo złożone
oferty należy bezwzględnie podkreślić że w niniejszym postępowaniu rażąco niska cena nie
występuje. Na potwierdzenie tego faktu przystępujący załącza poniżej zestawienie ofert.
Ulisses
AGA
EZT
Praxima
Agro - Serwice
ERA
DGP Clean
suma
rażąco niska cena
kwota przeznaczona przez
Zamawiającego
rażąco niska cena
Jak wynika z powyższego zestawienia cena zaoferowana przez Przystępującego nie
spełnia warunków wynikających z art. 226 ustawy PZP.
Kalkulacja kos
ztów przedstawiona przez Odwołującego jest niezgodna ze stanem
faktycznym i uwzględnia błędne założenia co Przystępujący wykazuje w poniższym
zestawieniu:
Odwołujący przyjął do kalkulacji kosztów 35 etatów (str. 5 odwołania) Zamawiający
żądał zatrudnienia 42 etatów lato i 43 etaty zima w tym 1 etat koordynatora. Ponadto
posłużył się kwotami dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych nie
występującymi w aktualnym obrocie prawnym. W tym przypadku do kalkulacji kosztów
również przyjął 35 etatów. Już na tym etapie badania zasadności odwołania należy przyjąć,
że oferta firmy AGA została skalkulowana nierzetelnie i nie zawiera wszystkich wymagań
Zamawia
jącego dotyczących wymaganego zatrudnienia. Przystępujący do odwołania
w załączeniu przedstawia szczegółowe koszty związane z wykonaniem zamówienia.
Ponadto podkreśla, że bardzo dobrze zna obiekty zamawiającego ponieważ świadczył usługi
w tych obiektach w latach 2019 - 2021.
I.
Wyjaśnienia do kalkulacji kosztów dla sprzątania budynków.
K
alkulacja i oszacowanie kosztów zostały oparte na wieloletnim doświadczeniu firmy
z uwzgl
ędnieniem cen dostawców, posiadanych rabatów i upustów. Koszt wszystkich
materi
ałów niezbędnych do realizacji usługi został oszacowany z uwzględnieniem wzrostu
cen w c
iągu realizacji usługi na podstawie waloryzacji umowy. Wzięto pod uwagę aktualne
na dzień składania oferty dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych.
Wykonaw
ca posiada doświadczenie w wykonywaniu niniejszej usługi co pozwoliło na
rzetelne skalku
lowanie wszystkich kosztów.
Do przedmiotowej kalkulacji zastosowano uśrednioną stawkę wynagrodzenia brutto
obowiązującą w 2023r. (tj. 01.01. - 30.06.2023 - 3490,00 zł brutto oraz 01.07. - 31.12.2023 -
3600,00 zł brutto w pełnym wymiarze czasu pracy) która wynosi 3545,00 zł. brutto.
Skierowani do świadczenia usługi pracownicy legitymują się orzeczeniami o stopniu
niepełnosprawności. Do wszystkich wynagrodzeń pracowników zatrudnionych do sprzątania
wewnątrz budynków wykonawca otrzyma dofinansowanie z PFRON w wysokości 3150,00 zł
lub 2100,00 zł. Z uwagi na obowiązujące przepisy ustawy o ochronie danych osobowych
pracodawca nie może ujawnić stopnia niepełnosprawności i rodzaju schorzeń pracowników.
Ponadto Wykonawca w celu poprawienia efektywności czasu pracy oraz
oszczędności środków chemicznych ma zamiar wprowadzić od 2023r. na stałe technologie
sp
rzątania parą. W tym celu zostały zakupione parownice, których koszt został ujęty
w kosztach z tytułu wyposażenia pracowników. Technologia sprzątania parą charakteryzuje
się wysoką skutecznością w usuwaniu zabrudzeń bez użycia chemii i ze znacznym
ogranicz
eniem użycia wody oraz oszczędnością czasu pracy i energii. Wykonawca do
bieżącej usługi stosuje wysoko skoncentrowaną chemię, która charakteryzuje się bardzo
dużą wydajnością. Posiadamy profesjonalny sprzęt do wykonywana prac okresowych
i codziennych:
- W
ysokiej jakości drobny sprzęt do sprzątania firmy Ecolab charakteryzujący się
skutecznością przy wykonywaniu prac porządkowych i odpornością na uszkodzenia.
- odkurzacze dwufunkcyjne -
na kurz i wodę,
wózki dwusystemowe do sprzątania,
- szorowarki jednotarczowe do gruntownego doc
zyszczania posadzek i schodów - do prac
okresowych - HAKO.
- polerki j ednotarczowe - HAKO.
- Rusztowanie 16 mb.
Wielofunkcyjne urządzenia parowe - KARCHER.
- Wielofunkcyjne u
rządzenie do prania tapicerki, czyszczenia rolet, ram okiennych itp. -
KARCHER.
Miniładowarki AVANT do świadczenia usług na zewnątrz
Ciagnik Kubota do świadczenia usług na zewnątrz
- Kosy spalinowe, podkaszarki
- Wielofunkcyjne minici
ągniki KUBOTA
Wyżej wymieniony sprzęt jest w posiadaniu Wykonawcy i jest własnością
Wykonawcy. Po
za miniładowarką i ciągnikami jest przeznaczone na stałe na wyposażeniu
obiektów Zamawiającego Sprzęt jest w pełni sprawny i przystosowany do wykonywania
bieżącej usługi. W związku z tym wykonawca w kalkulacji kosztów usługi wewnątrz budynku
ujął tylko kwotę wynikającą z bieżącej eksploatacji. Wykonawca posiada status zakładu
pracy chronionej
i w związku z tym koszt zakupu sprzętu na wyposażenie stanowisk pracy
osób niepełnosprawnych pokrywa z funduszu ZFRON tworzonego na podstawie odrębnych
przepisów (Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19.12.2007 r.
w
sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych). Szczegółowy
katalog
kosztów pokrywanych z ZFRON wynika z § 2 niniejszego rozporządzenia:
§ 2. 1. Środki funduszu rehabilitacji przeznacza się na następujące rodzaje wydatków:
wyposażenie stanowiska pracy oraz przystosowanie jego otoczenia do potrzeb osób
niepełnosprawnych, w szczególności na:
a)
zakup, modernizację, remont maszyn i urządzeń,
b) finan
sowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego,
dotyczących obiektów budowlanych ujętych w ewidencji bilansowej zakładu pracy chronionej,
zwanego dalej "zakładem", proporcjonalnie do przewidywanej liczby stanowisk pracy osób
niepełnosprawnych w tym obiekcie, pod warunkiem utrzymania w nim przewidywanego
poziomu zatrudnieni
a osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej trzech lat od dnia
odbioru obiektu budowlanego,
c)
wyposażenie i dostosowanie pomieszczeń zakładu;
finansowanie części kosztów wprowadzania nowoczesnych technologii i prototypowych
wzorów oraz programów organizacyjnych proporcjonalnie do liczby zatrudnionych osób
niepełnosprawnych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy;
tworzenie, modernizację, remont, rozbudowę i utrzymanie bazy:
a)
rehabilitacyjnej, w szczególności przychodni, gabinetów fizjoterapii,
b)
socjalnej, w szczególności internatów, hoteli, stołówek,
c) wypoczynkowej;
4) pods
tawową i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne;
dodatkowe wynagrodzenie pracowników za znajomość i posługiwanie się językiem
migowym
oraz wynagrodzenie lektorów dla pracowników niewidomych;
6) szkolenia i przekwalifikowanie w celu nabycia lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
dowożenie do pracy i z pracy osób niepełnosprawnych;
zakup samochodów wyłącznie do przewozu osób niepełnosprawnych, w szczególności
mających trudności w korzystaniu z publicznych środków transportu;
organizację turnusów rehabilitacyjnych i usprawniających;
działalność sportową, rekreacyjną i turystyczną;
Z tego funduszu pokrywane są również naprawy i zakup elementów dodatkowego
wyposażenia oraz ewentualnych szkoleń pracowników. W związku z tym zakup sprzętu
i wyposażenia nie stanowi kosztu ze środków obrotowych Wykonawcy tym samym pozwala
na uzasadnione obniżenie kosztów usługi wykonywanej wewnątrz budynków.
Dowodem na potwierdzenie powyższych informacji jest załączony do niniejszego
pis
ma aktualny status ZPCHR, przykładowa faktura zakupu sprzętu potwierdzona
zaświadczeniem z Urzędu Skarbowego o otrzymanej pomocy de minimis oraz wyciąg
z https://sudop.uokik.gov.pl/ potwierdzający wykaz wydatków z ZFRON zrealizowanych
przez Spółkę.
Z uwagi
na fakt, że sprzęt przeznaczony na tereny zewnętrzne jest obsługiwany przez
pracowników nie posiadających orzeczeń o stopniu niepełnosprawności koszt amortyzacji i
eksploatacji tych urządzeń wykonawca ujął w kwocie przeznaczonej na obsługę terenów
zewnętrznych.
W załączonej tabeli wykonawca przyjął następujące zasady wyliczeń poszczególnych
pozycji kosztowych:
1. Prace na teren
ach zewnętrznych będą wykonywane w godz. 06.00 do 22.00 i adekwatnie
do potrzeb wynikających z warunków atmosferycznych ,ale poza godzinami nocnymi,
natomiast godziny p
racy w dni świąteczne (jeśli wystąpią to tylko w okresie zimowym)
zosta
ną rozliczone zgodnie z obowiązującym w naszej Spółce Regulaminem - tj.
trzymiesięcznym okresem rozliczeniowym z uwzględnieniem przepisów wynikających z art.
1513 KP. W związku z powyższym koszty wynagrodzenia z tyt. zatrudniania w godzinach
nocnych i nadl
iczbowych nie będą występować.
Wykonawca dla pracowników zatrudnionych przy sprzątaniu budynku zastosował stawki
ZUS z podziałem na wiek 55 lat kobiety i 60 lat mężczyźni. Na podstawie posiadanych
danych średnia wartość ZUS wynosi 19,19%.
3. Wykonawca s
zacuje otrzymać dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych w wysokości:
3150,00 zł - znaczny st. niepełnosprawności
2100,00 zł - umiarkowany st. niepełnosprawności
Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności są wydane na stałe lub na okres 3 i 5 lat.
4. Do
kalkulacji przyjęto 43 etaty. 0,5 etatu poza okresem zimowym jest dodatkowym etatem
na u
zupełnienie wynikające z urlopów lub absencji chorobowej.
Wykonawca posiada sta
tus Zakładu Pracy Chronionej - od 2000 roku, wykazuje
ponad 80% wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, ma doświadczenie
w organizowaniu pracy
dla osób niepełnosprawnych. Wykonawca jest zgłoszony do PFRON
pod numerem 24Q8
128A4 i uzyskuje comiesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń na
podstawie składanych wniosków Wn-d zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zamawiający
posiada wiedzę na temat wysokości wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych
ponieważ uzyskuje miesięczne informacje INF-U zgodnie z art. 22 ustawy o zatrudnianiu
i rehabilitacj
i osób niepełnosprawnych.
W kalkulacji zostały ujęte koszty wynikające z tytułu zakupu artykułów niezbędnych do
realizacji niniejszego zamówienia, w ujęciu miesięcznym (np. papier toaletowy, mydło
w płynie, ręczniki papierowe, chemia itp) Miesięczny koszt zakupu wymienionych materiałów
został oszacowany na kwotę 18.000,00 zł netto. W tym 17.000,00 na materiały bieżące
i 1.000,00 (1
2.000,00 rocznie) zł na materiały do tz. prac okresowych. Zużycie materiałów
higieniczny
ch i chemii zostało oszacowane na podstawie danych zawartych w SWZ oraz
doświadczeniu z lat świadczenia usługi w obiektach Zamawiającego. Zgodnie z zasadami
współpracy z naszymi dostawcami a w szczególności dostawcy materiałów higienicznych
i chemii sami dostarczają bezpośrednio dostawy na obiekty co pozwala zaoszczędzić na
kos
ztach transportu, magazynowania i obsługi dostaw przez naszych pracowników.
W związku z powyższym wykonawca nie ponosi tych kosztów.
Koszty które poniesie Wykonawca na wykonanie usługi sprzątania w budynkach
zostały wyliczone w oparciu o dane za rok 2023 z uwagi na zapisy waloryzacyjne w umowie
dotyczące zarówno waloryzacji wynikającej ze wzrostu minimalnego wynagrodzenia a także
cen materiałów niezbędnych do realizacji kontraktu. Wykazywanie wzrostu kosztów pracy
w
poszczególnych latach byłoby nieuzasadnionym zawyżeniem wartości kontraktu, ponieważ
na dzień składania oferty ani Wykonawca ani Zamawiający nie posiadają wiedzy
o wysokości minimalnego wynagrodzenia w latach od 2024r. i powyżej. Dlatego Wykonawca
mając na uwadze waloryzacje umowy w tym zakresie przyjął wartości znane na dzień
składania oferty.
Przewidywalność wykonywanej usługi pozwala na oparcie kalkulacji na stałych
kosztach. Koszty wynikające z zatrudnienia pracowników i zużycia materiałów są
waloryzowane więc nie będą stanowiły w przyszłości dodatkowego obciążenia finansowego.
Wykonawca założył minimalny zysk na poziomie 3073,11 zł ponieważ obiekt Zamawiającego
jest dla wykonawcy priorytetowy i taka wysokość zysku jest dla wykonawcy
satysfakcjonująca.
Ponadto zgodnie z aktualnie prowadz
onymi końcowymi pracami legislacyjnymi
dotyczącymi zmiany stawy o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Wykonawca
zakłada zwiększenie zysku wynikające ze wzrostu dofinansowań do osób
niepełnosprawnych o ok. 10.000,00 zł. Jest to dodatkowa kwota mogąca zwiększyć zysk lub
stanowić pokrycie na ewentualne nieokreślone koszty.
Wyjaśnienia do kalkulacji kosztów dla sprzątania terenów zewnętrznych.
Koszty wynikające z realizacji usługi terenów zewnętrznych zostały szczegółowo
przedstawione w tabeli z
ałączonej do niniejszego pisma.
W kalkulacji kosztów wykonawca przewidział zatrudnienie na poziomie 10 etatów.
Zamawiający nie określił wymaganej liczby etatów z podziałem na sprzątanie wewnątrz i na
zewnątrz obiektów. W związku z tym opierając się danych wynikających z metrażu terenów
zewnętrznych wykonawca oszacował zatrudnienie na poziomie: Rybnik Reymonta - 2 etaty,
Rybnik Jankowicka - 2,5 etatu, Pszczyna -
1 etat, Racibórz - 1 etatu, Tychy - 1 etat,
Wodzisław - 2,5 etatu
W sytuacjach bardzo intensyw
nych opadów śniegu wykonawca wspomaga się
zatrudnianiem firm zewnętrznych. Faktury za usługi wykonywane na obiektach o mniejszym
metrażu w załączeniu w załączeniu do niniejszego pisma. (ZUS w Bielsku Białej,
ul. Krasińskiego i Traugutta 2298,22 m2; ZUS w Zabrzu ul. Szczęść Boże 3856,54 m2)
Wykonawca z uwagi na posiadane doświadczenie założył koszty ryczałtowe wynikające
z warunków atmosferycznych. Z ostrożności przewidział wykonanie usług wywozu śniegu,
usuwania sopli, odśnieżania dachów 1 raz w miesiącu zimowym. W kalkulacji przyjął
szacunkowe ryczałty rozłożone w czasie 12 miesięcy. W kosztach zimowych wykonawca
przewidział koszt jaki ponosi na wynajem pomieszczeń w których przechowuje sprzęt do
wykonywania usług na terenach zewnętrznych. Pomimo to, że odśnieżanie dachu jest
wyodrębnione w arkuszu cenowym i dodatkowo płatne takie rozwiązanie nie jest
satysfakcjonujące dla Wykonawcy, ponieważ zatrudnia własnych pracowników na stałe na
podstawie umowy o pracę, ponosi stałe comiesięczne koszty wypłaty wynagrodzeń, wynajmu
pomieszczeń garażowych itp. W kalkulacji wykazano kwotę średniomiesięczną lato + zima /
2. Zabezpiecza tym samym rzetelność, terminowość i jakość wykonywanej usługi.
Ze względu na zapisy waloryzacyjne wynagrodzenia pracowników zatrudnianych na stałe
na potrzeby kontraktu są wykazane w wysokości na rok 2023r. Pozostałe koszty z uwagi na
brak możliwości ich waloryzacji zostały przyjęte w szacunkowej wysokości na podstawie
średnich cen usług, które Wykonawca poniósł na podobnych obiektach w ostatnim okresie
czasu. W załączeniu kopie faktur.
Zakładając ok 20% wzrost cen usług dodatkowych na przestrzeni 3 lat jednocześnie
będzie malał przewidywany zysk na terenach zewnętrznych.
Wykonawca szacując koszty wykonania usługi na terenach zewnętrznych musiał
założyć dane szacunkowe w przeciwieństwie do sprzątania budynku, gdzie przewidywalność
kosztów nie wynika z np. warunków atmosferycznych. Wykonawca ma świadomość, że
koszty usługi na terenach zewnętrznych podlegają waloryzacji tylko w zakresie
wynagrodzenia pracownika i materiałów do realizacji usługi. Na potwierdzenie wiarygodności
znajomości obiektów i rzetelności oszacowania kosztów załączył otrzymane referencje.
II. Wyjaśnienia dotyczące braku okoliczności występujących w art.16 ustawy PZP.
Przystępujący przeanalizował poszczególne wartości wpływające na cenę końcową
odwołującego i przystępującego. Odwołujący zarzuca wykonawcy Ulisses naruszenia z art.
6 ustawy PZP i manipulację cenową tym samym podział procentowy ceny odwołującego
różni się marginalnie (wahania do 2%) od oferty Ulisses. Procentowy udział w cenie został
zaznaczony na czerwono.
"AGA"
wewnątrz
zima lato
Reymonta
Jankowicka
Pszczyna
Racibórz
Tychy 12984,50
Wodzisław Śl. 15132,08
suma 112005,22
cena netto
Ulisses
wewnątrz
zima lato
Reymonta
Jankowicka
Pszczyna
Racibórz
Tychy 6948,46
Wodzisław Śl. 8097,71
suma 60057,53
cena netto
Tym samym
zauważył, że Odwołujący zarzucając przystępującemu jakakolwiek
manipulację cenową zupełnie nieuzasadnioną jak wykazał przystępujący jednocześnie sam
podważa wiarygodność swojej oferty. Mając dodatkowo na uwadze, że posługuje się
nieaktualnymi na dzień składania oferty wartościami wynikającym z dofinansowań do
wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników i zaniża wysokość etatów należy uznać że
jego oferta zawiera rażące błędy tym samym budzi wątpliwość realizacja kontraktu
w perspektywie 36 miesięcy.
Analizując powyższe wyjaśnienia jednoznacznie należy zauważyć, że oferta wybrana
przez Zamawia
jącego zawiera wszystkie koszty realizacji usługi, które zostały oszacowanie
rzetelnie z
godnie z posiadaną wiedzą, doświadczeniem na wszystkich obiektach,
posiadanym specjalisty
cznym sprzętem. Planowany zysk z realizacji tego kontraktu również
Spółkę satysfakcjonuje. Na poparcie wyżej wymienionych argumentów załączam stosowne
dowody wynikające z niniejszego pisma. Mając na uwadze wszystkie wyżej przytoczone
argumenty należy uznać, że wniesione przez Odwołującego odwołanie jest niezasadne
i powinno być oddalone w całości jako bezprzedmiotowe.
W dniu 30.01.2023 r. (e-mailem) Za
mawiający wobec wniesienia odwołań do Prezesa
KIO wniósł na piśmie, w trybie art. art. 521 NPzp, odpowiedź na odwołanie, w której wnosił
o oddalenie od
wołania w całości. Kopia została przekazana Odwołującemu oraz
Prz
ystępującemu. W trakcie przeprowadzenia procedury przez Zamawiającego nie
naruszono żadnych przepisów, w tym w szczególności nie dokonano naruszenia, które miało
lub mogło mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia. W treści
odwołania nie wykazano by w istocie doszło do naruszenia wskazanych norm prawnych. Nie
przedstawiono żadnych dowodów na naruszenie zasad uczciwej konkurencji, wobec czego
twierdzenia w tym zakresie uz
nać należy za gołosłowne, wobec czego nie zachodziły
przesłanki do odrzucenia kwestionowanej przez odwołującego oferty. Również zarzuty
dotyczące rażąco niskiej ceny nie znajdują oparcia w faktach. Przedstawione na tę
okoliczność wyliczenia są oparte na nieprawdziwych i nieprawidłowych założeniach
i za
wieraj ą błędy matematyczne. Nie wykazano również aby faktycznie w niniejszej sprawie
zachodziła konieczność wzywania Przystępującego do złożenia wyjaśnień, ani tym bardziej
do odrzu
cenia jego oferty z powodu rażąco niskiej ceny.
Zarzuty Odwołującego oscylują wokół zagadnienia rażąco niskiej ceny, wskazać
w tym miejscu należy, iż w świetle ugruntowanego orzecznictwa i dorobku doktryny ceną
rażąco niską jest cena nierealistyczna, za którą nie jest możliwe wykonanie zamówienia
w
należyty sposób i która wskazuje na zamiar realizacji zamówienia poniżej kosztów
własnych wykonawcy, niepozwalająca na wygenerowanie przez niego zysku.
W orzecznictwie wskazywano, iż o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy
oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę
byłoby dla niego nieopłacalne. Zamawiający przystępując do oceny złożonych ofert ocenił
również rażąco niski „charakter” złożonych ofert. Przepisy ustawy nie określają żadnych
przesłanek uzasadniających konieczność wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień
w powyższym zakresie. Zamawiający kierując się doświadczeniem nabytym przy udzielaniu
tego rodzaju zamówień, znajomością cen obowiązujących na rynku, ceną innych ofert
złożonych w postępowaniach w innych oddziałach ZUS - a więc kierując się wytycznymi
wypracowanymi w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej (wyr. KIO z 29.6.2022 r., KIO
1543/22, Legalis), doszedł do przekonania, iż cena oferowana przez Ulisses sp. z o.o. SKA
nie budzi jego wątpliwości, gdyż współpracował już z tym podmiotem, i obecnie podmiot ten
świadczy tożsame usługi na rzecz innych Oddziałów ZUS, prawidłowo wywiązując się
z przyjętych na siebie obowiązków. Zamawiający ma wiedzę, że firma korzysta
z dofinansowania z PFRON-
u, posiada własny park maszynowy i zajmuje się sprzedażą
profesjona
lnych środków czystości co pozwala firmie świadczyć usługę za wskazaną cenę.
Jednocześnie konieczność wezwania do złożenia wyjaśnień w oparciu o ust. 1
komentowanego przepisu ni
e można rozumieć w ten sposób, że przepis ten powinien być
stosowany każdorazowo wobec najkorzystniejszej cenowo (lub kosztowo) oferty przed
dokonaniem jej wyboru.
Obo
wiązek wezwania do złożenia wyjaśnień, zgodnie z intencją ustawodawcy powstaje
jedynie w
sytuacji gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od:
wartości zamówienia powiększonej o należny VAT, ustalonej przed wszczęciem
postępowania zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 PZP;
średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 PZP.
Tymczasem żadna z powyższych okoliczności nie miała miejsca w niniejszej sprawie.
Analizując zestawienie prawidłowo złożonych ofert stwierdzić należy iż oferowana przez
Ulisses sp. z o.o..
SKA cena ( 6562457,41 zł) jest wyższa zarówno od kwoty stanowiącej
30% wartości zamówienia powiększonej o należny VAT, ustalonej przed wszczęciem
postępowania zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 PZP ( 9209588,72x 30% = 2762876,61 zł;
2,09) jak i od średniej arytmetycznej cen wszystkich
złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 PZP.
10661876,32 = 62011886,44; 62011886,44: 7 = 8858840,92; 8858840,92 x 30% =
Brak więc było podstaw do wzywania o wyjaśnienia ceny Ulisses sp. z o.o. SKA mimo
sugestii Odwołującego w tym zakresie, szczególnie, iż sugestie dotyczące „inżynierii
cenowej” oparte są o oczywiście błędne założenia i wadliwe obliczenia matematyczne.
Odnosząc się do przedstawionych w odwołaniu zarzutów i kalkulacji wskazać należy, iż :
Po pierwsze Odwołujący przedstawił kalkulację kosztów wynagrodzenia dla 35 pracowników
oraz 10 miesięcy świadczenia usługi. Odwołujący założył, że do realizacji przedmiotu
zamówienia skieruje odpowiednio:
dla sprzątania wewnątrz - 35 etatów,
- dla
sprzątania zewnątrz w okresie letnim 6 etatów/ 7 etatów w okresie zimowym
- koordynator - 1 etat
Tymczasem Zamawiający w Opisie Przedmiotu Zamówienia nie określił ile
o
sób/etatów wymaga do realizacji poszczególnych czynności tj. sprzątania wewnętrznego
i zewnętrznego. Określił natomiast wymagania co do zatrudnienia pracowników zgodnie
z Opisem Przedmiotu Zamówienia stanowiącym Załącznik nr 1 do Projektowanych
Postanowień Umowy Cz. I Informacje dotyczące wszystkich jednostek ust. 5. Wymagania
ogólne dotyczące sposobu realizacji usługi sprzątania pkt 24: „Wykonawca skieruje do
realizacji Przedmiotu Umowy minimum 42 pracowników w sezonie letnim i 43 pracowników w
sezonie zimowym (w przeliczeniu na pełny etat) zatrudnionych na umowę pracę. W podanej
ilości pracowników wliczona jest osoba koordynatora.”
Wy
konawca może skierować tych samych pracowników zarówno do sprzątania
wewnętrznego jak i do sprzątania zewnętrznego.
Po wtóre przedstawione przez Odwołującego wyliczenia miesięcznych kosztów
zatrudnienia pracowników w wysokości 149921,38 zł są matematycznie błędne- przyjęte
składowe nie dają założonego przez Odwołującego wyniku.
Także wskazana przez Odwołującego kwota obniżenia kosztów personelu w wysokości 84
000,00zł miesięcznie nie jest kwotą prawidłową, gdyż odnosi się wyłącznie do 35 etatów.
W rzeczywistości dofinansowanie może być udzielone dla 42/43 etatów, co znacznie
zwiększy kwotę obniżenia kosztów. Zamawiający dokonał własnej analizy kosztów
zatr
udnienia pracowników.
Przy dofinansowaniu z PFRON w wysokości 2400,00zł dla 42 etatów w sezonie
letnim i 43 etatów w sezonie zimowym przy założeniu minimalnej płacy w wysokości 3
490,00 zł od marca do czerwca 2023r. i 3600,00zł od lipca 2023 r. do końca umowy łączne
koszty zatrudnienia wynoszą 2 910 080,03 zł co w przeliczeniu na miesiąc daje 80 835,56 zł
(2 910 080,03 zł : 36 m-cy).
Firma Ulisses Sp. z o.o. SKA złożyła w postępowaniu ofertę na łączną kwotę
6.562.457,41 zł brutto, z czego sprzątanie wewnętrzne i zewnętrzne w okresie letnim
i zimowym dają łączną kwotę 6.548.629,36 zł brutto (5 763 258,06 zł netto).
Po przeliczeniu na miesiąc firma będzie świadczyć te usługi za kwotę 160 090,50 zł
63 258,06 zł : 36 miesięcy).
Po odjęciu kosztów zatrudnienia firmie pozostaje na realizację, w tym materiały, zysk,
koszty ad
ministracyjne itd. kwota 79 254,94 zł.
Nawet gdyby dofinansowanie z PFRON na et
at wynosiło jedynie 1350,00zł na etat
miesięcznie, koszty zatrudnienia wynosiłyby 125 373,06 zł miesięcznie. Po odjęciu kosztów
zatrudnienia firmie pozostaje na realizację, w tym materiały, zysk, koszty administracyjne itd.
kwota 34 717,44 zł.
Kwota ta nie
budzi wątpliwości w ocenie Zamawiającego i znacznie przewyższa
kwotę wskazaną przez Odwołującego.
Dalej wskaza
ł iż podana przez Odwołującego, w treści odwołania, cena oferty FU
AGA A. K.
w przykładzie II - tereny zewnętrzne w okresie letnim, Oddział w
Rybniku, ul. Reymonta 2 w wysokości 330.334,20 zł jest nieprawidłowa. Prawidłowa kwota
zgodnie ze złożoną ofertą w Formularzu Cenowym wynosi 448.186,28 zł. W związku z tym
wskazana przez Odwołującego średnia arytmetyczna również jest nieprawidłowa i powinna
wynosić 356.250,64 zł.
Nieprawdzi
we jest również stwierdzenie, jakoby firma Ulisses Sp. z o.o. SKA
oferowała najdroższe ceny na świadczenie usług wykonania sprzątania terenów
zewnętrznych na poszczególnych obiektach, kiedy inny Wykonawca DGP CLEAN PARTNER
Sp. z o.o. oferuj ą wyższe ceny na dwóch obiektach w sprzątaniu zewnętrznym w okresie
zimowym i jednym obiekcie w okresie letnim, wyższą cenę oferuje również Zakład Usługowy
EZT S.A. w jednym obiekcie.
Nadmieni
ł dodatkowo, iż Odwołujący, również wykazał w Formularzu Cenowym przy
s
przątaniu wewnętrznym cenę niższą niż sprzątanie zewnętrzne w okresie zimowym.
Odwołujący w treści odwołania skupia się wyłącznie na analizie jednej pozycji Formularza
cenowego, tymczasem świadczenie usługi w poszczególnych budynkach nie stanowi
osobnego z
adania w postępowaniu, zamówienie nie było podzielone na części, zatem
porównywanie jedynie jednej pozycji z Formularza Cenowego, a nie całej oferty jest
niezasadne, gdyż pracownicy Wykonawcy mogą świadczyć usługę na różnych obiektach np.
w sytuacji zastępstw chorobowych lub czynności okresowych, a poza tym pracownicy
wykonuj
ący sprzątanie wewnętrzne mogą być skierowani do prac na zewnątrz i na odwrót
Ponadto Zamawiający zwraca uwagę, że przywołany w odwołaniu wyrok KIO o sygn.
akt KIO 3110/20 nie dotyczy zagadnienia dotyczącego usług sprzątania, powiązanego z tzw.
manipulacją cenową. Wyrok o ww. sygnaturze dotyczy zamówienia na „kompleksową usługę
żywienia pacjentów Szpitala Wojewódzkiego im. dr. Ludwika Rydygiera w Suwałkach wraz
z dzierżawą kuchni i prowadzeniem bufetu”.
Dalej wskaza
ł, iż zarzut, iż Zamawiający nie udzielił odwołującej informacji o podanie
przewidzianej przez Zamawiającego ilości etatów dedykowanych na teren wewnętrzny i ilości
etatów dedykowanych do usług zewnątrz jest bezpodstawny. Zamawiający wyjaśnia, że
Wykon
awca przesłał pytanie e-mailem na adres:
dnia
.2022r. tj. po otwarciu ofert, które odbyło się w dniu 23.11.2022r. Zamawiający przesłał
dnia 21.12
.2022r. Odwołującej informację, że zgodnie z zapisem pkt 1.5.5 SWZ,
komunikacja m
iędzy Zamawiającym a Wykonawcami, w tym wszelkie oświadczenia, wnioski,
zawi
adomienia oraz informacje, przekazywane są elektronicznie za pośrednictwem Platformy
zakupowej, w z
akładce „Korespondencja”. Jednocześnie informując, że pytania do treści
SWZ Wykon
awca mógł przesłać do Zamawiającego przed upływem terminu składania ofert,
z
godnie z zapisem pkt 1.5.21 SWZ. Na końcu wskazać należy iż uwaga Odwołującego co do
rozbieżności w podejmowaniu różnych decyzji Oddziałów ZUS Rybnik a Oddziału ZUS
Częstochowa jest bezzasadna. Oddział ZUS w Częstochowie nie jest tym samym
Zamawiającym co Oddział ZUS w Rybniku zatem postawiony przez Odwołującego zarzut, że
Oddział ZUS w Rybniku postąpił inaczej niż prowadzący tożsame postępowanie Oddział
ZUS w Częstochowie jest bezpodstawny. Każdy Oddział jest samodzielnym Zamawiającym,
posiada własną Komisję Przetargową, która podejmuje własne decyzje zgodnie z przepisami
wewnętrznymi.
Skład orzekający Krajowej Izby Odwoławczej po zapoznaniu się z przedstawionymi
poniżej dowodami, po wysłuchaniu oświadczeń, jak i stanowisk stron oraz
Przy
stępującego złożonych ustnie do protokołu w toku rozprawy, ustalił i zważył, co
następuje.
Skład orzekający Izby ustalił, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 NPzp, a Wykonawca wnoszący
odw
ołanie posiadał interes w rozumieniu art. 505 ust. 1 NPzp, uprawniający do jego złożenia.
Skład orzekający Izby, działając zgodnie z art. 542 ust. 1 NPzp, dopuścił w niniejszej
sprawie dowody z: d
okumentacji postępowania o zamówienie publiczne nadesłanej przez
Zamawi
ającego w formie elektronicznej, w tym w szczególności postanowień Specyfikacji
Warun
ków Zamówienia zwanej dalej: „SWZ” (pozostałe elementy zaliczone przy odwołaniu)
oraz wyboru oferty najkorzystniejszej z 09.01.2023 r.
Dodatkowo,
Izba zaliczyła w poczet materiału dowodowego załączone przez
Odwołującego do odwołania na okoliczności wskazane w odwołaniu:
1) zestaw
ienie złożonych ofert (Informacja_z_otwarcia_ofert);
2) pismo Wykonawcy z dnia 28 grudnia 2022r.;
3) dokumentacja postępowania, w tym SWZ oraz złożone oferty (SWZ - Usługi utrzymania
czystości; Zał. nr 1 do Umowy - Opis przedmiotu zamówienia; espd-request; Projektowane
postanowienia umowy załącznik nr 3 do SWZ.; Zal_Nr_1__-_Formularz_ofertowy ULISSES;
Zal_Nr_2_-_Formularz_cenowy DGP; Zal_Nr_2_-_Formularz_cenowy EZT; Zal_Nr_2_-
_Formularz_cenowy_Praxima Impel; Zal_Nr_2_-_Formularz_cenowy-AGRO; Zal_Nr_2_-
_Formularz_cenowyULISSES;
Zal_Nr_10_-
oświadczenia-wykonawcy
ULISSES;
Formularz_cenowy-zal.2- ERA Novia; Formularz-cenowy-AGA);
4) korespondencja pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą w sprawie udzielenia informacji
odpowiedź zamawiającego z 17.01.23 r.; wiadomość e-mail do Zamawiającego);
5) informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty;
6) wyliczenia do odwo
łania - plik w formacie excel.
Nadto, Izba zali
czyła również załączone przez Przystępującego do przystąpienia na
okoliczności wskazane w przystąpieniu:
Zestawienie szacowanych kosztów realizacji usługi;
2) Wykaz pomocy de minimis
https://sudop.uokik.gov.pl/ oraz dofinansowań do wynagrodzeń
os. niepełnosprawnych za ostatnie 3 lata;
Faktury zakupu 3 szt. (poglądowe) + zaświadczenie o pomocy de minimis Urząd
Skarbowy;
Faktury za usługi i materiały na terenach zewnętrznych (poglądowe);
Wyciąg z SWZ – ZUS w Bielsku Białej i Zabrzu;
6) Rachunek najmu p
omieszczenia garażowego;
7) Decyzja o nadaniu statusu ZPChr;
8) Referencje 3 szt.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej spr
awy skład orzekający Izby wziął pod uwagę
także stanowisko wynikające ze złożonych pism, tj. odwołania, przystąpienia oraz
odpowiedzi na o
dwołanie Zamawiającego, stanowiska i oświadczenia stron oraz
Przystępującego złożone ustnie do protokołu.
Odnosząc się generalnie do podniesionych w treści odwołania zarzutów, stwierdzić
należy, że odwołanie zasługuje na oddalenie.
Odwołujący sformułował w odwołaniu zarzuty naruszenia przez Zamawiającego:
1) wyborze oferty wykonawcy Ulisses Sp. z o.o. SKA jako najkorzystniejszej -
w sposób
niezgodny z przepisami ustawy tj.:
a) na
ruszający zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców,
w
ynikające z art. 16 ustawy PZP,
b) naruszający regułę wynikającą z art. 17 ust. 2 ustawy PZP,
2) zaniechaniu odrzucenia oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA, pomimo że złożenie oferty tego
wykonawcy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji, polegający na przeniesieniu kosztów wykonania usług na terenach
wewnętrznych do kosztów wykonania usług na terenach zewnętrznych w celu sztucznego
obniżenia wysokości podatku VAT od ceny ofertowej netto, a w konsekwencji do obniżenia
wysokości ceny ofertowej łącznej (tzw. inżynieria cenowa, czy manipulacja cenowa), co
stanowi naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP,
3) poprzez zaniechanie odrzuc
enia oferty Ulisses Sp. z o.o. SKA, pomimo że oferta ta
zawiera rażąco niską cenę za realizację przedmiotu zamówienia, co stanowi naruszenie art.
226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP,
4) poprzez zaniechanie wezwania Ulisses Sp. z o.o. SKA do udzielenia wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych, pomimo, iż oferta Ulisses Sp. z o.o. SKA, obejmuje wartość skrajnie niższą niż
wszystkich pozostałych wykonawców, co stanowi naruszenie art. 224 ust. 1 ustawy PZP,
Izba dokonała następujących ustaleń odnośnie do przedmiotowego odwołania:
Izba przywołuje stan faktyczny wynikający z treści odwołania, przystąpienia oraz
odpowiedzi na
odwołanie. Spór nie dotyczył stanu faktycznego, ale oceny czynności, tj.
wyboru jako najkorzystniejszej oferty
Przystępującego, jak i zaniechania odrzucenia oferty
Przystępującego jako stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji, tudzież nieodrzucenia oferty
Przystępującego wobec zaoferowania ceny rażąco niskiej, ewentualnie zaniechania
w
ezwania do wyjaśnień Przystępującego w wobec zaistnienia w ocenie Odwołującego
podejrzenia
wystąpienia domniemania ceny rażąco niskiej w ofercie Przystępującego.
Do pozo
stałych kwestii Izba odniesie się w ramach poszczególnych zarzutów.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania (art. 552 ust.1 NPzp),
oceniając wiarygodność i moc dowodową, po wszechstronnym rozważeniu zebranego
materi
ału (art. 542 ust. 1 NPzp), Izba stwierdziła co następuje.
Odnośnie zarzutu drugiego, Izba uznała w/w zarzut za podlegający oddaleniu.
W ocenie Izby brak jest podstaw do uznania
, że mamy do czynienia
w okolicznościach niniejszej sprawy z inżynieria cenową tylko i wyłącznie na podstawie tego,
że koszt wykonania usług na terenach wewnętrznych jest niższy niż na terenach
zewnętrznych. Teza, że koszty zostały celowo i bez żadnej przyczyny przeniesione, czy też
są wyższe, tj. koszty wykonania usług na terenach zewnętrznych, gdyż pochodzą z kosztów
wykonania us
ług na terenach wewnętrznych nie została potwierdzona. Odwołujący nie
przedstawił żadnych dowodów, iż mamy do czynienia z czynem nieuczciwej konkurencji.
Niewątpliwe bowiem we wszystkich ofertach złożonych w postępowaniu mamy do czynienia
z tendencją tego rodzaju, co Izba przyjmuje za stanowiskiem Zamawiającego (za wyrokiem
SO w Warszawie z 25.08.2015 r., sygn. akt: XXIII Ga 1072/15:
„Izba ma prawo podzielić
zarzuty i wartościową argumentację jednego z uczestników, zgodnie z zasadą swobodnej
oceny dowodów, co słusznie zauważył uczestnik w odpowiedzi na skargę.”), że koszty
wykonania usług na terenach wewnętrznych są niższe niż koszty wykonania usług na
terenach
zewnętrznych. W ocenie Izby, związane jest to chociażby z tym, iż 3 – letni koszty
wykonania usług zewnętrznych, zwłaszcza odśnieżania generują zdecydowanie wyższe
koszty i
wymagają skalkulowania konieczności ich wykonywania przez okres 3 letnie, czyli
ryzyko z tym związane, jak i uwzględnienia, że waloryzacja przewidziana przez
Zamawiającego w § 16 projektowanych postanowień umowy nie może przekroczyć 10 %
wartości brutto umowy (§ 16 ust. 12 pkt 7).
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba uznała jak na wstępie.
Odnośnie zarzutu trzeciego i czwartego, Izba uznała w/w zarzuty za podlegające
oddaleniu.
W
zględem zarzutu zaniechania wezwania do wyjaśnienie na podstawie art. 224 ust. 1
Pzp
należy wskazać, że po pierwsze nie zaistniały podstawy do obligatoryjnego wezwania,
zaś konieczność wezwania w zakresie ceny rażąco niskiej do wyjaśnień z przesłanki
fakultatywnej ma charakter oceny.
Odwołujący skupił się w odwołaniu na wykazywaniu
przekroczenia przesłanki 30 % względem istotnej części składowej oddzielnie w zakresie
kosztów wykonywania usług na terenach wewnętrznych, oddzielnie w zakresie kosztów
wykonywania usług na terenach zewnętrznych, a nawet średniej arytmetycznie podatku VAT
abstrahując od okoliczności takich, jak fakt, że Zamawiający nie określił ilości etatów
wymaganych do real
izacji poszczególnych czynności, a jedynie podał minimalną liczbę
pracowników których skierują w sezonie letnim i zimowym.
W konsekwencji przedstawione w
odwołaniu wyliczenia były niemiarodajne, i jak
wskazał Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie, czemu nie zaprzeczył na rozprawie
Odwołujący w kilku wypadkach błędne.
Jednocześnie, Odwołujący w żaden sposób nie uwzględnił okoliczności, że
Przystępujący jest zakładem pracy chronionej (od wielu lat) i uzyskuje z tego tytułu
dodatkowo dofinansowanie, co stan
owi dość istotną okoliczność różnicującą względem
oferty
Odwołującego. Jest to bowiem czynnik obniżający koszty o charakterze obiektywnym
i nie jest wspólny z Odwołującym. Nadto, ta okoliczność była znana Zamawiającemu.
Jednocze
śnie na rozprawie Przystępujący podtrzymał swoje stanowisko, tak jak
w przystąpieniu, że w zakresie wykonywania usług na terenach wewnętrznych prace będą
realizowały osoby niepełnosprawne, w tym w stopniu znacznym, dodając że – wyłącznie.
W
przystąpieniu wskazywał na dofinansowanie na zakup sprzętu. Na rozprawie wskazywał
na do
datkowe dofinansowanie kosztów administracyjnych i transportowych dowozu
pracowników. Na wątpliwości Odwołującego czy realizacja takich usług na terenach
wewnętrznych wyłącznie przez osoby niepełnosprawne, w tym w stopniu znacznym jest
zasadna stwierd
ził, że chodzi o obiekty administracyjne Zamawiającego, a nie obiekty
w zakładzie produkcyjnym (obiekty produkcyjne). Izba wzięła także pod uwagę, w tym
zakresie, wzrost dofinansowanie
do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych
w
przypadku
osób
niepełnosprawnych
zaliczonych
do
znacznego
stopnia
niepełnosprawności - w sumie kwota dofinansowania wynosi 3600 zł; w przypadku osób
niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności -w sumie
k
wota dofinansowania wynosi 2250 zł; w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
lekkiego stopnia niepełnosprawności - w sumie kwota dofinansowania wynosi 1100 zł).
W zakresie wykonywania usług na terenach zewnętrznych, Przystępujący wskazywał
na koni
eczność wywozu śniegu z terenu Zamawiającego, tak aby nie zalegał na parkingu,
czyli brak miejsca do jego składowania na terenie Zamawiającego. Podkreślał także
konieczność uwzględnienia korzystania z ewentualnego wsparcia firm zewnętrznych z racji 8
godzi
nnego dnia pracy, zwłaszcza zimą. Należy także ponownie wskazać, że koszt
wykonywania
usług na terenach zewnętrznych jest zdecydowanie bardziej kosztotwórczy,
a
Przystępujący musiał wziąć pod uwagę okres 3 letni realizacji zamówienia i ryzyko z tym
związane i maksymalną możliwość waloryzacji do 10 %.
Izba kierował się także ekonomiką procesową i po zapoznaniu się z wyczerpującymi
wyjaśnieniami przedstawionymi w przystąpieniu i załączonymi dowodami, dodatkowo
pogłębionymi na rozprawie, w tym co do odśnieżania w innych oddziała Zamawiającego,
uznając że ewentualne wezwanie jest zbędne. Tym bardziej, że Zamawiający miał wiedze na
temat charakteru Prz
ystępującego, jako zakładu pracy chronionej, jak i korzystania
z dofinansowania, z racji dotychczasowej realizacji
zamówienia na jego rzecz.
W konsekwencji niezasadnym był także zarzut zaniechania odrzucenia przez
Zamaw
iającego oferty Przystępującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp.
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba uznała jak na wstępie.
W konsekwencji oddalenia wcześniejszych zarzutów, Izba oddala zarzut pierwsz,
który ma charakter wyników względem poprzednich.
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba uznała jak na wstępie.
W tym stanie rzeczy, Izba oddali
ła odwołanie na podstawie art. 553 zdanie pierwsze
i art. 554 ust. 1 pkt
1 Pzp oraz orzekła jak w sentencji.
O kosztach pos
tępowania orzeczono z uwzględnieniem przywołanych poniżej
przepisów, w tym także w oparciu o § 8 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia wskazanego
poniżej. Jednocześnie, obciążając kosztami Odwołującego.
O kosztach pos
tępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 557 Pzp
oraz art. 575 Pzp, z uwzg
lędnieniem postanowień Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
w spraw
ie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wy
sokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U.
z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący:
………………………………