Sygn. akt: KIO 2241/23
Sygn. akt: KIO 2264/23
WYROK
z dnia 21 sierpnia 2023 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Katarzyna Odrzywolska
Protokolant:
Tomasz Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 sierpnia
2023 r., w Warszawie odwołań wniesionych
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A.
w dniu 31 lipca 2023 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie
„IZAN +” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie,
Naprzód Hospital Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi
(sprawa
o sygn. akt KIO 2241/23)
B.
w dniu 31 lipca 2023 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie
EVER Medical Care Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, EVER Cleaning Sp. z o. o.
z siedzibą w Warszawie (sprawa o sygn. akt KIO 2264/23)
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Szpital Miejski w Siemianowicach
Śląskich Sp. z o.o.
przy udziale wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o zamówienie EVER Medical Care
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, EVER Cleaning Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie
zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 2241/23
po stronie zamawiającego
orzeka:
oddala oba odwołania;
kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie
„IZAN +” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie, Naprzód
Hospital Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi (sprawa
o sygn. akt KIO 2241/23)
oraz wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie
EVER Medical Care Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, EVER Cleaning Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie (sprawa o sygn. akt KIO 2264/23), i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 30 000 zł 00 gr
(słownie: trzydzieści tysięcy złotych 00/100) uiszczoną przez odwołujących tytułem
wpisu od odwołań w sprawach o sygn. akt KIO 2241/23 i KIO 2264/23;
zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie „IZAN +”
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie, Naprzód
Hospital Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi na rzecz
zamawiającego Szpitala Miejskiego w Siemianowicach Śląskich Sp. z o.o. kwotę 4
270 zł 00 gr (słownie: cztery tysiące dwieście siedemdziesiąt złotych 00/100),
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego, poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika, dojazdu na rozprawę oraz opłaty od
pełnomocnictwa (sprawa o sygn. akt KIO 2241/23);
zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie EVER Medical
Care Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, EVER Cleaning Sp. z o. o. z siedzibą
w Warszawie
na rzecz zamawiającego Szpitala Miejskiego w Siemianowicach
Śląskich Sp. z o.o. kwotę 3 634 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset trzydzieści
cztery
złote 00/100), stanowiącą koszty postępowania odwoławczego, poniesione
z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika oraz opłaty od pełnomocnictwa (sprawa
o sygn. akt KIO 2264/23).
Stosownie do art. 580 ust. 1
ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1605) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia jego
doręczenia
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………………………….
Sygn. akt: KIO 2241/23
Sygn. akt: KIO 2264/23
UZASADNIENIE
Szpital Miejski w Siemianowicach Śląskich Sp. z o.o. (dalej: „zamawiający”)
prowadzi,
na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1605) -
zwanej dalej "ustawa Pzp", postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pn. Świadczenie
usług zapewniających stan sanitarno-higieniczny w Szpitalu Miejskim w Siemianowicach
Śląskich Sp. z o.o. w szczególności wykonywanie czynności porządkowych i pomocniczych,
będących w związku z usługami medycznymi w oddziałach szpitalnych oraz
pomieszczeniach medycznych i pozostałych pomieszczeniach; numer referencyjny:
SZM/DZ/340/07/2023
dalej „postępowanie” lub „zamówienie”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Suplemencie do Dziennika
U
rzędowego Unii Europejskiej w dniu 2 maja 2023 r. pod numerem: 2023/S 085-261176.
W dniu 31 lipca 2023 r
. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie
„IZAN +” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie, Naprzód
Hospital Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi (dalej
„odwołujący 1”) do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, zostało wniesione odwołanie wobec
czynności
i zaniechań zamawiającego w prowadzonym postępowaniu, polegających na: odrzuceniu
oferty odwołującego 1, jako zawierającej błędy w obliczeniu ceny lub kosztu z naruszeniem
prz
episów ustawy Pzp; odrzuceniu oferty odwołującego 1 jako złożonej w warunkach czynu
nieuczciwej konkurencji w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z naruszeniem
przepisów ustawy Pzp; wyboru oferty
wyk
onawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia "NIRO" Sp. z o.o. z
siedzibą w Lubinie oraz "ROTUR" Sp. z o.o. z siedzibą w Karpaczu (dalej „Konsorcjum
NIRO”), jako oferty najkorzystniejszej; zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum NIRO
(sprawa o sygn. akt KIO 2241/23).
Odwołujący 1 zarzucił zamawiającemu naruszenie poniższych przepisów:
art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp przez nieprawidłowe odrzucenie oferty odwołującego 1
z powodu błędu w obliczeniu ceny lub kosztu w ofercie, a to ze względu na
zastosowanie przez o
dwołującego 1 zwolnienia z podatku od towarów i usług, podczas
gdy z
amawiający błędnie wskazuje na konieczność zastosowania w stosunku do pozycji
formularza cenowego w poz. 3 i 4 - Strefa IIB i III - stawki podatku 23%;
2. art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp
przez nieprawidłowe odrzucenie oferty odwołującego
z powodu złożenia jej w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, a to przez rzekome
podwójne skorzystanie z preferencyjnych możliwości zastosowania zwolnienia, a co za
tym idzie obniżenie wartości oferty, podczas gdy odwołujący 1 prawidłowo zastosował
w ofercie zwolnienie
z podatku od towarów i usług;
3. art. 239 ust. 1 ustawy Pzp przez dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty
Konsorcjum NIRO, podczas gdy z
amawiający błędnie nie wziął pod uwagę przy ocenie
ofert oferty o
dwołującego 1, którą odrzucił z naruszeniem przepisów ustawy Pzp;
4. art. 239 ust. 1 i 2 ustawy Pzp
przez przyznanie ofercie złożonej przez Konsorcjum NIRO
maksymalnej liczby punktów w kryterium oceny ofert pn. „jakość”, podczas gdy
przedstawiony przez tych wykonawców wraz z ofertą certyfikat ISO 9001 w obszarze
utrzymania czystości/ porządku lub równoważny dotyczy wyłącznie „NIRO” Sp. z o.o.,
a ponadto wykonawcy ci oświadczyli w formularzu ofertowym, że część zamówienia
polegającą na wykonaniu usług utrzymania czystości wykona „NIRO” Sp. z o.o., a część
polegającą na wykonaniu usług pomocniczych przy pacjencie wykona „ROTUR”
S
p. z o.o., zaś zamawiający w wyjaśnieniach do specyfikacji warunków zamówienia
(dalej „SWZ”) oświadczył, że aby uzyskać maksymalną liczbę punktów w ramach tego
kryterium, wszyscy wykonawcy, którzy będą realizowali umowę, muszą się wykazać
przedmiotowym certyfikatem;
5. art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty Konsorcjum
NIRO, podczas gdy oferta ta zawiera błędy w obliczeniu ceny, gdyż wykonawcy ci
zastosowali cenę właściwą dla usługi wykonywanej wyłącznie raz na kwartał w
odniesieniu do wartości za jeden miesiąc, przez co nie sposób stwierdzić, o jaką stawkę
wykonawcom ostatecznie chodziło;
6. art. 239 ust. 1 ustawy Pzp przez dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty
Konsorcjum NIRO, podczas gdy z
amawiający błędnie nie wziął pod uwagę przy ocenie
ofert oferty o
dwołującego 1, którą błędnie odrzucił.
Podnosząc powyższe, odwołujący 1 wniósł o uwzględnienie odwołania w całości oraz
nakazanie zamawiającemu: unieważnienia czynności odrzucenia oferty odwołującego 1;
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej; dokonania czynności odrzucenia
oferty złożonej przez Konsorcjum NIRO; przeprowadzenia ponownego badania i oceny ofert
pozostałych w postępowaniu.
Odwołujący 1, na potwierdzenie swoich zarzutów, wskazał na następującą
argumentację.
Uzasadniając zarzuty naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp oraz art. 226 ust.
1 pkt 7 ustawy Pzp
w pierwszej kolejności wskazał, że oferta odwołującego 1 nie zawiera
błędu w obliczeniu ceny.
Przypomniał, że w pkt IV załącznika nr 1 do SWZ zamawiający wymagał od
wykonawcy wykonywania czynności pomocniczych przy pacjencie. W formularzu
asortymentowo
cenowym stanowiącym załącznik nr 3 do SWZ wykonawcy mieli podać właściwą stawkę
podatku VAT dla danej strefy,
wyodrębnionej przez zamawiającego. Pierwotnie formularz
asortymentowo-
cenowy zawierał 8 pozycji, w tym z podziałem na strefy IIA, IIB i III.
W dniu 18 maja 2023 r. z
amawiający ogłosił, że dokonuje modyfikacji SWZ, w tym
załącznika nr 2 i 3, gdyż odstępuje od ujęcia zamówienia jako usługi kompleksowej
ze zdefiniowaną stawką podatku VAT w wysokości 23 %, na rzecz umożliwienia
wykonawcom wpisania stawki podatku VAT,
właściwej dla danych usług składających się na
przedmiot zamówienia. W tym miejscu odwołujący 1 zacytował oświadczenie
z
amawiającego,
zawarte
w treści modyfikacji SWZ: Biorąc pod uwagę powyższą modyfikację zamawiający uwzględnia
w załączniku nr 3 pozycję, zawierającą wskazanie kwoty ryczałtowej za czynności
pomocnicze, będące w związku z usługami medycznymi w oddziałach szpitalnych oraz
pomieszczeniach medycznych i pozostałych pomieszczeniach. Stawka ta winna być tak
skalkulowana, aby była obliczona do m
powierzchni objętej usługą w strefach IIB i III czyli
wyłącznie w strefach, gdzie przebywają pacjenci, w stosunku do których usługa może być
wykonana. Powyższe rozwiązanie wynika z faktu, iż w trakcie realizacji zamówienia dochodzi
do zmian powierzchni w związku z włączeniami części pomieszczeń albo zawieszeniem
pracy niektórych komórek, co skutkuje zmianami zakresu powierzchni sprzątanych a także
brakiem pacjentów w stosunku do których mogą być wykonywane czynności pomocnicze.
Stąd, jeżeli jakaś powierzchnia zostanie wyłączona ze sprzątania np. z uwagi na remont nie
będzie tam również pacjentów i wtedy wynagrodzenie wykonawcy będzie wyliczone zgodnie
z powierzchnią, na której faktycznie świadczy usługę.
Odwołujący 1 zaznaczył, że konsekwencją opisanej wyżej modyfikacji SWZ była
zmiana treści formularza, stanowiącego załącznik nr 3 do SWZ. Pojawiła się w nim pozycja
nr 9, zawierająca wyżej wskazany, wyodrębniony ryczałt. Zamawiający, na obecnym etapie
postępowania, dokonuje nadinterpretacji ww. modyfikacji, twierdząc w uzasadnieniu
odrzucenia oferty o
dwołującego 1, iż poprzez powyższe miał intencję zaznaczenia, że tylko
w ramach pozycji nr 9 zmienionego załącznika nr 3 do SWZ, wykonawca może zaoferować
stawkę podatku od towarów i usług właściwą dla czynności pomocniczych przy pacjencie
(objętych zwolnieniem z podatku).
Tymczasem, z
wyżej przytoczonego w całości oświadczenia zamawiającego,
dotyczącego modyfikacji formularza, wynika jednak jedynie odejście od przyjęcia usługi
kompleksowej (która uzasadniałaby zastosowanie jednej, a nie wielu różnych stawek
podatku) oraz wyodrębnienie pozycji formularza z powodu braku stałości obsługiwanej
powierzchni. Nie jest tak jak twierdzi z
amawiający, że zwolnieniu podatkowemu podlegają
wyłącznie czynności pomocnicze wskazane w pozycji nr 9.
Stanowisko z
amawiającego jest nieprawidłowe, z następujących powodów:
po pierwsze, bezspornym jest
, że tzw. czynności pomocnicze będą wykonywane w strefie IIB
i III, czyli tam, gdzie przebywają pacjenci - fakt potwierdzony przez zamawiającego
w modyfikacji SWZ z dnia 18 maja 2023 r. Nie budzi wątpliwości zamawiającego również,
iż właściwym dla wykonywania czynności pomocniczych jest zastosowanie zwolnienia
podatkowego. Myli się jednak zamawiający uznając, że zastosowanie zwolnienia
podatkowego jest dopuszczalne wyłącznie w pozycji 9 załącznika nr 3 do SWZ. Dokonany
przez z
amawiającego podział czynności na tzw. pomocnicze w ramach strefy IIB i III oraz
inne czynności we wskazanych strefach jest sztuczny i niczym nieuzasadniony. Nie jest
właściwe wyodrębnienie ww. czynności, albowiem wszystkie czynności wykonywane w
strefie IIB i III mają ten sam charakter i cel, tj. stworzenie bezpiecznych i higienicznych
warunków pacjentom. Jak słusznie wskazał odwołujący 1 w złożonych w dniu 20 czerwca
2023 r. wyjaśnieniach, czynności wykonywane w strefie IIB i III podlegają zwolnieniu na
podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1
8a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i
usług (dalej jako „VAT”), który brzmi następująco: Zwalnia się od podatku: [...] usługi w
zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia, oraz
dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami
związane, świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych,
w których wykonywana jest działalność lecznicza. Stanowisko odwołującego 1 potwierdza
interpretacja ogólna nr PT1.8101.5.2017.PSG.622 Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 29
grudnia 2017 r. w sprawie zakresu zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług,
o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od
towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221), tj. zwolnienia od podatku usług w zakresie
opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie
zdrowia, oraz dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych,
świadczonych na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych, w
których wykonywana jest działalność lecznicza. W myśl tej interpretacji, zwalnia się od
podatku
VAT
czynności,
o
których
mowa
w art. 43 ust. 1 pkt 18 i 18a ustawy o VAT, a po
legające na: W ramach powyższego procesu
konieczne jest wykonanie wielu czynności, z których część może być również
i w praktyce często jest - wykonywana przez podmioty zewnętrzne. Spośród tych czynności
te, które spełniają warunki do uznania ich za usługi ściśle związane z usługami w zakresie
opieki medycznej, służącymi profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie
zdrowia, tj. stanowią nieodzowny element działalności placówek, świadczących taką opiekę,
podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT. Dla
zastosowania wskazanego zwolnienia nie ma w szczególności znaczenia, czy dana
czynność jest fizycznie wykonywana w obecności konkretnego pacjenta (lecz jej
nieodzowność z punktu widzenia zapewnienia należytej opieki pacjentom). Wśród takich
usług można przykładowo wymienić: wsparcie pielęgniarek lub salowych w opiece nad
pacjentami przy wykonywaniu czynności higienicznych i pielęgnacyjnych - w tym związanych
z potrzebami fizjologicznymi pacjentów (m.in. pomoc przy ubieraniu, karmienie, przewijanie,
rozdawanie posiłków, transport pościeli i ścielenie łóżek szpitalnych, usuwanie pojemników z
wydzielinami), monitorowanie stanu pacjentów, transport pacjentów na terenie placówki
medycznej, pomoc w przygotowaniu do ope
racji lub zabiegu (zmiana odzieży i obuwia, oraz
inne czynności niezbędne do przeprowadzenia procedur medycznych), przygotowanie
pomieszczeń i przedmiotów niezbędnych do operacji i zabiegów medycznych (sprzątanie i
dezynfekcja pomieszczeń, sterylizacja narzędzi, stołów operacyjnych, pojemników i innych
przedmiotów, czynności związane z przygotowywaniem leków), asystowanie podczas
operacji lub zabiegu (ubieranie zespołu medycznego, podawanie sterylnych pakietów),
czynności związane z gospodarką bielizną i odzieżą szpitalną oraz pościelą (jej zmiana,
transport wewnątrzszpitalny, pranie), zapewnienie odpowiedniego wyżywienia pacjentów,
czynności związane z gospodarką odpadami szpitalnymi (ich usuwanie i transport
wewnątrzszpitalny), transport wewnątrzszpitalny przedmiotów używanych w procesie opieki
medycznej (narzędzi, materiałów i pojemników do badań, krwi i materiałów
krwiopochodnych, wyników badań, łóżek, wózków, materacy), czynności administracyjne
(przyjęcie do placówki medycznej, wywiad medyczny - w tym pomoc w wypełnianiu
kwestionariuszy, wypisanie z placówki medycznej). Wskazać również należy, że warunek
świadczenia czynności na terenie podmiotu leczniczego sprowadza się w istocie do tego, że
są one faktycznie wykorzystywane (w ramach świadczenia usług w zakresie opieki
medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia)
na terenie tych podmiotów (np. dostawa wyżywienia dla pacjentów przebywających na
terenie szpitala, 8 nawet, gdy zostało ono przygotowane poza tym terenem, odbiór odzieży i
pościeli szpitalnej wykorzystywanej przez pacjentów oraz dowóz czystej odzieży i pościeli
szpitalnej dla pacjentów przebywających na terenie szpitala, nawet, gdy jej pranie zostało
wykonane poza terenem szpitala).
W kontekście powyższego należy podnieść, że pomimo
wyodrębnienia
pozycji
nr
formularza
stanowiącego
załącznik
nr
do SWZ stawki ryczałtowej dla strefy IIB i III, nie zmienia to faktu, że czynności wykonywane
w tych strefach mają taki sam charakter i cel do tych wyodrębnionych, i jako takie również
podlegają zwolnieniu z VAT.
Stawkę podatku VAT należy dostosować do charakteru wykonywanych usług a nie,
jak tego chce z
amawiający, do dokonanego sztucznie podziału. Zamawiający dokonuje
uproszczenia wskazując, że inne czynności nieokreślane jako stricte czynności pomocnicze
przy pacjencie to zwykle sprzątanie. Nic bardziej mylnego. To, jak upraszcza zamawiający
„sprzątanie”, jest nieodzowne do zapewnienia należytej opieki pacjentom. W pkt. VII
załącznika nr 1 do SWZ zamawiający wymienia sprzęt, który podlega myciu i dezynfekcji.
Dla strefy IIB i III przewidziano m.in. następujące czynności: dezynfekcja końcowa łóżek,
stolików przyłóżkowych, krzeseł po każdym pacjencie; stojaki do kroplówek; wózki do
przewożenia chorych po każdym pacjencie; baseny i kaczki, miski nerkowate i do mycia
chorych;
stoły operacyjne po każdym pacjencie; łóżka porodowe - po każdym porodzie; łóżka
w OIT i stoliki przyłóżkowe; stoły zabiegowe po każdym pacjencie; stoły do przewijania
noworodków po każdym noworodku. Z całą pewnością ww. czynności, czyli mycie i
dezynfekcja, czy jak określa to zamawiający po prostu „sprzątanie” jest nieodzowne do
zapewnienia należytej opieki pacjentom i ma ten sam charakter i cel co stricte czynności
pomocnicze przy pacjencie.
Skoro w strefie IIB i III przebywają pacjenci, to wszystkie wykonywane w tych
miejscach czynności, są nieodzowne do zapewnienia im odpowiednich warunków
sanitarnych a skoro tak, to w konsekwencji wszystkie t
e czynności muszą być objęte
jednolitą stawką podatku VAT. Nie jest możliwe wykonywanie czynności pomocniczych przy
pacjencie, jeżeli nie zostanie zapewnione odpowiednie środowisko do ich wykonywania w
postaci zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warun
ków. Nie ma różnicy co do
charakteru i celu między czynnościami wskazanymi w pkt IV i w pkt VII załącznika nr 1 do
SWZ. Wystarczy porównać powyższy katalog z pkt VII z katalogiem z pkt IV, który
o
dwołujący
wymienił:
a)
myciu
i dezynfekcji łóżek (po wypisie lub zgonie pacjenta); b) myciu i dezynfekcji wózków
do przewożenia chorych, wózków zabiegowych, itp.; c) myciu i dezynfekcji sprzętu
medycznego (pod nadzorem personelu medycznego);
d) czynności higienicznych
(w szczególności czyszczeniu i dezynfekcji otoczenia pacjentów, dezynfekcja środowiska
szpitalnego);
e) pomocy przy przebieraniu łóżek, zmianie pościeli (w przypadku
pomniejszonej obsady personelu medycznego);
f) odbieraniu od pacjentów basenów,
kaczek, misek nerkowatych, misek do mycia ( w przypadku pomniejszonej obsady
pielęgniarskiej); g) myciu i dezynfekcji basenów, kaczek, misek od pacjentów, obsługa
myjek-
dezynfektorów
na oddziałach (zamawiający zapewnia przeszkolenie oraz środek zmiękczający stosowany
w myjkach);
h) przygotowaniu odzieży ochronnej i ułożenie na półkach w śluzie dla
personelu tj: bluzy, spodnie, buty gumowe na bloku operacyjnym i sali cięć cesarskich; i)
przygotowaniu śluzy bloku operacyjnego i sali cięć cesarskich (przygotowanie odzieży
wielorazowej
i jednorazowej);
j) mycie i dezynfekcja obuwia gumowego na bloku operacyjnym i sali cięć
cesarskich;
k) nadzoru nad bielizną w bloku operacyjnym, sali cięć cesarskich oraz
w oddziałach szpitalnych (kontrola ilości wydawanej i odbieranej); l) myciu i dezynfekcji
lodówek na korytarzach oraz w gabinetach w obecności pielęgniarki/ położnej; m) myciu
kuchenki oddziałowej i naczyń po wydawaniu posiłku; n) zbieraniu naczyń po posiłkach -
mycie kubków chorego; o) przygotowaniu brudnej bielizny i odzieży do transportu na
zewnątrz,
w workach do tego przeznaczonych; p) p
rzygotowanie i opis worków z odpadami
medycznymi przed składowaniem i przed wydaniem. Jak widać, wymienione czynności są
tożsame co do charakteru - służą zapewnieniu bezpiecznych i higienicznych warunków dla
pacjenta. Zamawiający sam wskazał w modyfikacji SWZ z 18 maja 2023 r., że strefy IIB i III
to
te,
w których stale przebywają pacjenci. Każda zatem czynność mająca na celu profilaktykę,
zachowanie, ratowanie, przywracanie lub poprawę zdrowia, a także każda czynność ściśle
z nią związana, jest czynnością, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a VAT.
Z przywołanej wyżej interpretacji ogólnej oraz orzecznictwa sądów administracyjnych
wynika zaś, że w szczególności mogą to być właśnie takie czynności, jak obsługa pościeli
i bielizny szpitalnej, czyszczenie łóżek, stołów zabiegowych, utrzymanie w czystości
i opróżnianie kaczek i basenów na wydzieliny itp. Taki charakter mają też czynności
związane z gospodarką odpadami w placówce leczniczej. Czynności takie jak: mycie i
dezynfekcja kaczek, nocników i basenów, mycie i dezynfekcja łóżek po wypisie, mycie
narzędzi medycznych, transport odpadów, pomimo, że same nie wchodzą w zakres opieki
medycznej (świadczeń podstawowych), to są ściśle z nimi związane, gdyż nie stanowiąc celu
samego
w sobie, służą należytemu wykonywaniu opieki w stosunku do pacjentów oraz właściwemu
przygotowaniu zabiegów (działań) medycznych - tak wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2018r., sygn. akt: I FSK 2118/16).
Nie jest zatem tak, jak twierdzi z
amawiający w uzasadnieniu czynności odrzucenia
oferty o
dwołującego 1, że część czynności, co do których odwołujący 1 zaoferował
zwolnienie z VAT, to „czyste sprzątanie”, w stosunku do którego miałaby mieć zastosowanie
stawka 23%. Reasumując, decyzja zamawiającego o odrzuceniu oferty odwołującego 1 jest
sprzeczna
z powołanymi wyżej przepisami ustawy Pzp.
Bezzasadny, niezrozumia
ły i sprzeczny z przepisami tejże ustawy jest również zarzut
złożenia przez odwołującego 1 oferty w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji. Jak
zostało wykazane powyższej, odwołujący 1 zastosował zwolnienie podatkowe, zgodnie z
przepisami prawa podatkoweg
o, a zatem nie może być mowy o naruszeniu zasad uczciwej
konkurencji.
W dalszej części, uzasadniając zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp,
odwołujący 1 podnosił, że w uzasadnieniu czynności odrzucenia oferty odwołującego 1,
z
amawiający stwierdził m. in.: Biorąc pod uwagę powyższe została zaoferowana błędna
stawka podatku VAT
w poz. 3 i 4 dla usługi czynności porządkowych, co spowodowało
podwójne skorzystanie z preferencyjnych możliwości zwolnienia, a co za tym idzie znaczące
obniżenie wartości oferty co stanowi czyn nieuczciwej konkurencji. Bezzasadny,
niezrozumiały i sprzeczny z przepisami ustawy Pzp jest zarzut złożenia przez odwołującego
oferty
w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji. Odwołujący 1 zastosował zwolnienie z VAT,
podążając za treścią interpretacji ogólnej nr PT1.8101.5.2017.PSG.622 Ministra Rozwoju
i Fina
nsów z dnia 29 grudnia 2017 r. oraz orzecznictwem sądów administracyjnych,
przytoczonych w uzasadnieniu zarzutu poprzedzającego. Nie ma tu zatem bezpodstawnych
wymysłów podatkowych, które mogłyby być wycelowane w eliminację konkurencji. Finalnie,
należy też stwierdzić, że zastosowanie zwolnienia z VAT miało przede wszystkim wpływ
na cenę oferty, a ta nie odbiegała w sposób znaczny od pozostałych cen zaoferowanych
w postępowaniu. Zwłaszcza zbliżone były ceny w ofertach wykonawców MATMAX Systemy
Sprzątające M. Sp. k. oraz Ever Medical Care Sp. z o.o. i Ever Cleaning Sp. z o.o.
W konsekwencji, nie ma racji z
amawiający, wskazując, że odwołujący 1 dopuścił się czynu
nieuczciwej konkurencji, i odrzucając jego ofertę m. in. z tego powodu.
Z kolei uzasadni
ając zarzuty naruszenia art. 239 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, odwołujący 1
w pierwszej kolejności przypomniał zapisy rozdziału XIX SWZ, w których ten w następujący
sposób określił kryterium oceny ofert pn. „jakość”: KRYTERIUM JAKOŚĆ - 10 pkt. Ocena
jakości oferowanych usług dokonywana w oparciu o załączony do oferty certyfikat:
a) Zamawiający dokona oceny oferty w tym kryterium na podstawie dołączonego do oferty
aktualnego Certyfikatu ISO 9001 w obszarze utrzymania czystości/ porządku lub
równoważnego i przyzna punkty według poniższych zasad: Za posiadanie ww. certyfikatu
- zostanie przyznane 10 pkt; Za brak ww. certyfikatu - zostanie przyznane 0 pkt. Uwaga:
Wskazany dokument nie podlega uzupełnieniu - w przypadku jego niedołączenia do oferty
w
ykonawca w kryterium „JAKOŚĆ” otrzyma 0 pkt. W wyjaśnieniach treści SWZ z dnia 31
maja 2023 r., w odpowiedzi na pytanie nr 57, z
amawiający oświadczył z kolei: Pytanie nr 57
W związku z kryterium „jakość”- prosimy o informację, czy wykonawca składający ofertę
w konsorcjum uzyska maksymalną ilość punktów jeśli dołączy certyfikat tylko dla jednego
z konsorcjantów? Odpowiedź: Certyfikat ma dotyczyć konsorcjanta, który będzie faktycznie
realizował umowę, gdyż tylko wtedy ma on znaczenie z punktu widzenia jakości wykonania
usługi.
Odwołujący 1 zauważył, że umowa - a dokładniej jej istotne projektowane
postanowienia -
stanowią załącznik nr 4 do SWZ. Z jego treści wynika, że dotyczy on
wszystkich usług składających się na przedmiot zamówienia. Skoro zamawiający oświadczył
zatem, że certyfikat ma dotyczyć tego konsorcjanta, który będzie faktycznie realizował
umowę, to należy z tego logicznie rozumieć, że każdy wykonawca, który będzie brał udział w
realizacji zamówienia, musi się wykazać takim certyfikatem, aby oferta mogła uzyskać
maksymalną ilość punktów w ramach kryterium. Jednocześnie, z powyższego fragmentu
SWZ jednoznacznie wynika, że miarodajny do oceny ofert jest wyłącznie certyfikat załączony
do oferty -
ewentualnie przedłożony później nie ma już żadnego znaczenia dla wyniku oceny.
Tymczasem, Konsorcjum
NIRO wraz z ofertą przedłożyło certyfikat, który dotyczy
tylko jednego z nich tj.
„NIRO” Sp. z o.o. W formularzu ofertowym w pkt. 5.3) wykonawcy
ci oświadczyli zaś, co następuje: 5. Niniejszym oświadczam, że: [...] 3) Oświadczenie
wymagane art. 117 ust 4 ustawy Prawo zamówień publicznych w przypadku wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia*: W odniesieniu do warunków
dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub do świadczenia wykonawcy jako
wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia polegamy na zdolnościach tych z
wykonawców, którzy wykonają usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane. Z
uwagi na powyższe jako wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia
poniżej oświadczamy, które usługi wykonają poszczególni wykonawcy: Świadczenie usługi
utrzymania czystości - „NIRO” Sp. z o.o. Świadczenie usług pomocniczych przy pacjencie -
„ROTUR” Sp. z o.o.
Z powyższego wynika, że wykonawcy ci zamierzają się podzielić przy wykonaniu
zamówienia. Certyfikat został zaś przedłożony w stosunku do tylko jednego z nich. „ROTUR”
S
p. z o.o. będzie zatem realizował umowę, jednakże nie wykazał się certyfikatem, który był
podstawą do przyznania maksymalnej liczby punktów w ramach przedmiotowego kryterium
oceny ofert.
Odwołujący 1 przypomniał w tym miejscu, że zgodnie z art. 239 ust. 1 ustawy
Pzp, z
amawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów oceny ofert,
określonych w dokumentach zamówienia. W myśl ust. 2, najkorzystniejsza oferta to oferta
przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą
ceną lub kosztem. Gdyby nie błędne przyznanie punktów w ramach komentowanego
kryterium, oferta tych wykonawców nie otrzymałaby 100 pkt, lecz co najwyżej 90 pkt, i w
konsekwencji nie zajęłaby pierwszego miejsca w wyniku oceny ofert i nie zostałaby wybrana
przez z
amawiającego jako najkorzystniejsza.
Odwołujący 1 wskazywał także, że zamawiający naruszył przepisy art. 226 ust. 1 pkt
10 ustawy Pzp w stosunku do wykonawcy Konsorcjum NIRO. W formularzu cenowym,
stanowiącym załącznik nr 3 do SWZ, zawartych jest 9 pozycji, w ramach których każdy
wykonawca miał podać cenę według właściwej stawki. Konsorcjum NIRO popełniło błąd
w wypełnieniu komentowanego formularza, który wymyka się zakresowi omyłki rachunkowej.
W przypadku pozycji nr 8 - Prosektorium IV - z
amawiający przez odnośnik „**” wyraźnie
wskazał pod formularzem następujący dopisek: **Prosektorium - 1 raz na kwartał - 8 razy na
24 miesiące. Powyższe odwołujący 1 zrozumiał w ten sposób (i sam zastosował w swojej
ofercie), że należy stawkę miesięczną w ofercie podać jako podzieloną przez 3, skoro
czynności w prosektorium mają być wykonywane nie raz w miesiącu, lecz raz na kwartał
(czyli 3 miesiące).
Stąd też w kolumnie „wartość netto za 1 miesiąc” odwołujący 1 podał wartość 106,36
zł., czyli stawka kwartalna tj. 319,08 zł., podzielona na 3 miesiące. Widać to wyraźnie,
ponieważ 79,77 m
pomnożone przez 4 zł. netto nie daje 106,36 zł., tylko 319,08 zł. To
oczywiście rzutuje też na pozostałe kolumny formularza w ramach tej pozycji. Sposób
liczenia: wartość m
pomnożona przez stawkę cenową netto, jest typowa dla przeliczeń z
pozostałych pozycji formularza, które dotyczą czynności wykonywanych w każdym miesiącu
świadczenia usługi - logicznie rzecz biorąc, nie może on zatem być właściwy dla przeliczenia
pozycji nr 8, która dotyczy usługi rozliczanej jedynie raz na kwartał. Tymczasem Konsorcjum
NIRO poda
ło w pozycji nr 8 formularza, w kolumnie „wartość netto za 1 miesiąc” stawkę
398,85 z
ł., co sprawia, że nie sposób stwierdzić, czy wykonawcom tym chodziło rzeczywiście
o stawkę miesięczną, czy też kwartalną.
Zdaniem
odwołującego 1, zachodzi błąd w obliczeniu ceny w pozycji nr 8, kolumna
„wartość netto za 1 miesiąc”, co uniemożliwia racjonalną interpretację takiego oświadczenia.
Wystarczy porównać z pozycją nr 1, gdzie w stosunku do ilości metrów kwadratowych: 25,23
i przy stawce cenowej netto za m
wykonawcy podali 15 zł., podczas gdy w pozycji nr 8
,w stosunku do 79,77 m
podali cenę netto za m
w kwocie 5 zł., a wartości netto za 1
miesiąc dla obydwu pozycji są bardzo podobne. Zbliżona jest też wartość miesięczna netto w
pozycji nr 7, mimo skrajnie odmiennej powierzchni. Wyraźnie widać, że formularz zawiera
błąd.
Powyższe nie daje się w jednoznaczny sposób wyjaśnić. Nieznany i nie do
odtworzenia jest mechanizm obliczenia ceny w tym zakresie. Nie wiadomo, czy Konsorcjum
NIRO
w kolumnie „wartość netto za 1 miesiąc” zamierzało podać cenę za 1 miesiąc, czy też za
kwar
tał (3 miesiące). Nie wiadomo również, czy błąd nie tkwi w pozycji nr 8 w kolumnie „cena
netto za m
” - być może chodziło o stawkę 15 zł netto (czyli taką samą jak w pozycji nr 1 i nr
7, czyli dosyć prawdopodobną), a wtedy logicznie wynikałoby z tego, że w kolumnie „wartość
netto za miesiąc” podano kwotę 398,85 zł., przy zastosowaniu tego samego mechanizmu
co o
dwołujący 1, czyli jako podzieloną przez 3 (byłoby to następujące równanie: 79,77 m
x
15 zł. : 3 = 398,85 zł.). Zachodzi jednak niejednoznaczność w ewentualnej korekcie,
co powoduje, że występuje błąd w obliczeniu ceny i oferta tych wykonawców powinna zostać
odrzucona.
Odwołujący 1 wskazał także na naruszenie przez zamawiającego art. 239 ust. 1
ustawy Pzp w stosunku do Konsorcjum NIRO.
Podkreślił, że niniejszy zarzut ma charakter
wynikowy. Skoro z
amawiający błędnie odrzucił ofertę odwołującego 1, nieprawidłowa jest też
czynność wyboru oferty najkorzystniejszej wykonawcy Konsorcjum NIRO - zamawiający
powinien był wziąć pod uwagę przy ocenie ofert ofertę odwołującego 1, a w związku z
najkorzystniejszym bilansem ceny i innych kryteriów oceny ofert - wybrać właśnie ofertę
o
dwołującego 1, jako najkorzystniejszą.
Swoje odwołanie w postępowaniu wnieśli także w dniu 31 lipca 2023 r. wykonawcy
w
spólnie ubiegający się o zamówienie EVER Medical Care Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie, EVER Cleaning Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie (dalej „odwołujący 2”),
wobec
czynności zamawiającego podjętych w niniejszym postępowaniu a polegających na:
wyborze oferty Konsorcjum NIRO jako najkorzystniejszej, mimo że oferta tego wykonawcy
nie powinna zostać uznana za najkorzystniejszą; odrzuceniu oferty odwołującego 2;
zaniechaniu dokonania poprawy oczywistej omyłki rachunkowej w ofercie odwołującego 2;
ew
entualnie zaniechaniu dokonania poprawy innej omyłki, niepowodującej istotnej zmiany w
treści
oferty
w ofercie odwołującego 2 (sprawa o sygn. akt KIO 2264/23).
Odwołujący 2 zarzucił zamawiającemu, że ten naruszył przepisy ustawy Pzp:
1. art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp w zw. z art. 16
pkt 1 ustawy Pzp poprzez odrzucenie oferty o
dwołującego 2 z uwagi na nieprawidłowe
uzupełnienie formularza cenowego, podczas gdy dokonana przez odwołującego 2
omyłka nie stanowi ani o niezgodności z warunkami zamówienia, ani o błędzie w
obliczeniu ceny;
2. art. 223 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
dokonania czynności poprawy oczywistej omyłki rachunkowej w ofercie odwołującego 2,
podczas gdy o
bowiązkiem zamawiającego było dokonanie działań matematycznych,
polegających na poprawieniu oczywistej omyłki rachunkowej;
ewentualnie
3. art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
dokonania poprawy omyłki w formularzu cenowym odwołującego 2, podczas gdy
obowiązkiem zamawiającego było dokonanie tej poprawy, mając wszystkie niezbędne
ku temu dane i informacje.
W związku z powyższym, odwołujący 2 wnosił o uwzględnienie odwołania oraz
nakazanie zamawiającemu: dokonania czynności unieważnienia wyboru oferty
najkorzystniejszej; dokonania czynności ponownego badania i oceny ofert; dokonania
czynności poprawienia oczywistej omyłki rachunkowej w ofercie odwołującego 2;
ewentualnie dokonania czynności poprawienia innej omyłki w ofercie odwołującego 2.
Podnosząc powyższe, odwołujący 2 w pierwszej kolejności wskazał, że zgodnie
z treścią informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej, w której znajdowało się również
uzasadnienie prawne i faktyczne odrzucenia jego oferty w
skazane zostało, iż oferta podlega
odrzuceniu na podstawie
art. 226 ust. 1 pkt 5 w powiązaniu z art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy
Pzp. W jego ocenie
zupełnie bezzasadne jest odrzucenie złożonej przez niego oferty na
podstawie przepisu art. 226 ust. 1 pkt 5
ustawy Pzp, gdyż przepis ten stanowi o
niezgodności merytorycznej oferty z wymogami (przedmiotem zamówienia), określonymi
przez z
amawiającego co do istoty przyszłego świadczenia.
Przypomniał, że jak wskazuje się w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej,
niezgodność treści oferty z warunkami zamówienia, stanowiąca przesłankę odrzucenia oferty
wykonawcy, o której mowa w art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp, ma miejsce w sytuacji, gdy
of
erowane przez wykonawcę w ofercie zobowiązanie nie odpowiada zobowiązaniu
określonemu w SWZ, bądź też polega na sporządzeniu i przedstawieniu oferty w sposób
niezgodny z wymaganiami zamawiającego, przy czym chodzi tutaj o takie wymagania SWZ,
które dotyczą sposobu opisania, wyrażenia i potwierdzenia zobowiązania oferowanego
tj. wymagania co do treści oferty, a nie jej formy (tak między innymi w wyroku KIO z dnia
4 kwietnia 2023 r., sygn. akt KIO 777/23; wyroku KIO z dnia 23 marca 2023 r., sygn. akt KIO
Odwołujący 2 wskazał, że w uzasadnieniu odrzucenia oferty odwołującego na próżno
szukać informacji, na czym owa niezgodność miałaby polegać. Innymi słowy który
z oferowanych elementów przedmiotu zamówienia jest niezgodny z tym, czego oczekiwał
zama
wiający. Już tylko z samego tego powodu, odrzucenie złożonej przez niego oferty było
bezzasadne.
Niemniej jednak, drugim przepisem przywołanym przez zamawiającego
w uzasadnieniu odrzucenia oferty jest przepis art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp tj. odrzucenie
oferty z uwagi na błąd w obliczeniu ceny. Z uzasadnienia odrzucenia oferty odwołującego 2
wynikają dwie okoliczności, których zamawiający upatruje w błędzie w obliczeniu ceny:
po pierwsze o
bliczenie stawki podatku VAT w „podsumowaniu” jako wartość 23 % i, po
drugie,
złożenie załącznika nr 2 (Formularz oferty) przed zmianami.
Odwołujący 2 podnosił, że stawka podatku VAT w „podsumowaniu” została
samodzielnie określona przez zamawiającego. To zamawiający, w wyniku dokonania
modyfik
acji załącznika nr 3 do SWZ (Formularz cenowy) z dnia 7 czerwca 2023 r., w
komórce K17 wprowadził następującą funkcję „=J17*23%”. Oznacza to, że zamawiający
swoim działaniem wprowadził wymóg dokonania określonego działania matematycznego, tj.
przyjęcia finalnej stawki VAT dla całości przedmiotu zamówienia w wysokości 23%. Jeżeli
jednak weźmiemy pod uwagę treść rozdziału XVIII SWZ, to dostrzeżemy, że zamawiający
jasno wymagał wypełnienia załącznika nr 3 do SWZ (Formularza cenowego). I właśnie w ten
sposób określił sposób obliczenia ceny.
Skoro zatem o
dwołujący 2 zachował się wprost zgodnie z regułami wyznaczonymi
przez z
amawiającego, to nie może być mowy o tym, że oferta zawiera błąd w obliczeniu
ceny. Tak samo sytuacja ma się ze złożeniem oferty na nieaktualnym formularzu ofertowym.
Zwrócić należy uwagę, że dodana została wyłącznie następująca fraza: „Powyższa kwota
stanowi kwotę łączną razem przeniesioną z Formularza cenowego tj. z załącznika nr 3 do
SWZ”.
W żaden sposób zmiana ta (a w zasadzie - brak tej informacji w formularzu oferty, złożonym
przez o
dwołującego 2) nie wpływała na zakres oferowanego świadczenia, czy na sposób
obliczenia ceny.
Z powyższych powodów oferta odwołującego 2 nie powinna zostać
odrzucona, ani na podstawie przepisu art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp, ani na podstawie
przepisu art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
Odnosząc się z kolei do zarzutów naruszenia art. 223 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp w zw.
z art. 16 pkt 1
ustawy Pzp, odwołujący 2 przywołał ponownie treść uzasadnienia odrzucenia
oferty o
dwołującego 2, w której zamawiający wskazał, że tak dalece poczynione przez
wykonawcę omyłki nie pozwalają zamawiającemu na samodzielną ich poprawę, a wskazane
w wyjaśnieniach miejsca koniecznych do poprawy popełnionych omyłek, spowodowałaby
zmianę treści oferty i dowolność decyzji w zależności od sytuacji, co mogłoby stanowić czyn
nieuczciwej konkurencji.
Z tak przyjętym uzasadnieniem nie można się w żaden sposób zgodzić, gdyż jest ono
wprost niezgodne z przepisami ustawy Pzp
oraz orzecznictwem KIO. Jak wskazuje się
w orzecznictwie KIO, z oczywistą omyłką rachunkową mamy do czynienia, gdy omyłka
wynika z b
łędnej operacji rachunkowej na liczbach. Stwierdzenie omyłki może mieć miejsce
w sytuacji, w której przebieg działania matematycznego może być prześledzony i na
podstawie reguł rządzących tym działaniem, możliwe jest stwierdzenie błędu w jego
wykonaniu i b
łąd ten można poprawić wyłącznie w jeden sposób, niebudzący żadnych
wątpliwości. By zamawiający mógł poprawić omyłkę rachunkową musi posiłkować się
danymi zawartymi w ofercie, poprawa ma bowiem odnosić się do operacji rachunkowej na
liczbach, gdzie wynik t
ej operacji jest nieprawidłowy, natomiast dane podstawione do
operacji
są
znane.
Zamawiający
musi
być
w stanie samodzielnie zidentyfikować, że z oczywistą omyłką rachunkową ma do czynienia
(tak wyrok KIO z dnia 24 stycznia 2022 r., sygn. akt KIO 16/22). Z kolei w innym wyroku KIO
podkreśliła, że: omyłka rachunkowa ma charakter oczywisty nie tylko wtedy, gdy jest
widoczna na pierwszy rzut oka. Tę cechę można przypisać wyłącznie omyłkom dotyczącym
prostych działań na małych liczbach. Dla uznania, że omyłka rachunkowa ma charakter
oczywisty, wystarczający jest fakt jej ustalenia podczas sprawdzania obliczeń zgodnie z
podanym przez zamawiającego sposobem obliczenia ceny oferty oraz możliwość jej
jednoznacznego stwierdzenia. Nie stanowi przy tym ograniczenia dla poprawy oczywistej
omyłki rachunkowej na podstawie art. 223 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp ilość omyłek
rachunkowych
występujących
w ofercie ani też ich istotność (wyrok KIO z dnia 28 lutego 2023 r., sygn. akt KIO 414/23).
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy odwołujący 2 wskazał, że doszło
do oczywistej omyłki rachunkowej. Po pierwsze, wszystkie wartości (netto, VAT, brutto) dla
ceny za 1 m
oraz ceny za 1 miesiąc zostały określone w sposób prawidłowy. Również
wartości netto za 24 miesiące zostały wskazane w sposób prawidłowy. Jedyne omyłki, jakie
występują w formularzu cenowym odwołującego 2 znajdują się w komórce „Razem” dla
pozycji
„VAT”
w zakresie 24 miesięcy oraz „Razem” dla pozycji „Wartość brutto za 24 miesiące”. Jak już
zostało wskazane powyżej, omyłki te wynikają z błędu w przygotowanym przez
z
amawiającego formularzu cenowym. Niemniej jednak, obydwie te omyłki są oczywiste,
a zamawi
ający ma wszelkie dane do tego, aby je poprawić, zgodnie z poniższymi
informacjami: d
la komórki „Razem” pozycji „VAT” w zakresie 24 miesięcy wystarczy dodać
do siebie (zsumować) wszystkie pozycje (wiersze) w ramach tej kolumny, a nie polegać na
błędnie przygotowanym przez zamawiającego formularzu. Kwoty 2.928,84 + 270.575,99 +
232.810,32 + 112.157,47 + 45.852,95 + 3.057,42 + 8.841,83 = 676.224,82 (zamiast
Dla komórki „Razem” pozycji „Wartość brutto za 24 miesiące” wystarczy dodać
do siebie (zsu
mować) wartość netto oraz VAT z wierszy „Razem” dla okresu 24-
miesięcznego, po zmianach wartości VAT: 3.689.861,24 + 676.224,82 = 4.366.086,06 2.9.
Jak zatem widać z powyższego, zamawiający ma wszelkie dane, aby dokonać poprawy
omyłek rachunkowych. A omyłki te wynikają z błędnie przeprowadzonego działania
matematycznego. Nie ma innego sposobu, niż ten wskazany powyżej, na przeprowadzenie
prawidłowego działania matematycznego w formularzu cenowym, złożonym przez
o
dwołującego 2.
Odwołujący 2 przywołał w tym miejscu orzecznictwo KIO, zgodnie z którym oczywistą
omyłką rachunkowa jest omyłka wynikająca z błędnej operacji rachunkowej na liczbach.
Stwierdzenie omyłki może mieć miejsce w sytuacji, w której przebieg działania
matematyczn
ego może być prześledzony i na podstawie reguł rządzących tym działaniem
możliwe jest stwierdzenie błędu w jego wykonaniu (wyrok KIO z dnia 28 lutego 2023 r., sygn.
akt KIO 414/23). Wbrew twierdzeniom z
amawiającego, nie musiałby on wzywać
o
dwołującego 2 do złożenia wyjaśnień, a odwołujący 2 nie miałby żadnego negatywnego
wpływu na uczciwą konkurencję w postępowaniu. Zamawiający, z sobie tylko znanych
powodów, zaniechał dokonania poprawienia oczywistych omyłek rachunkowych. Dlatego też,
mając na uwadze powyższe, zamawiający winien dokonać poprawy oczywistych omyłek
rachunkowych
w ofercie o
dwołującego 2.
Odwołujący 2 sformułował także zarzut naruszenia art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp
w zw. z art. 16 pkt 1
ustawy Pzp podkreślając, że jest to zarzut ewentualny. Wynika to z
faktu, że odwołujący 2 nie zgadza się z twierdzeniem, że jego oferta jest niezgodna z
warunkami zamówienia. Niemniej jednak, jeżeli zamawiający w ten sposób ocenił złożoną
przez niego ofer
tę, to mając na uwadze to, że sam zamawiający przygotował nieprawidłowy
formularz cenowy, a o
dwołujący 2 przedstawił mu wszystkie informacje dotyczące cen za
poszczególne elementy, zamawiający winien dokonać poprawy oferty złożonej przez niego w
postępowaniu.
Zmiana, w zakresie ceny, jaką miałby dokonać zamawiający, w żadnym wypadku nie
jest zmianą istotną. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie KIO, w zakresie stanowiska
co do braku istotności wprowadzonej zmiany wskazać należy, że w świetle art. 223 ust. 2 pkt
3 ustawy Pzp nie ma przeszkód do poprawienia zarówno ceny oferty, która w tym
postępowaniu stanowi kryterium oceny ofert i górną granicę finansową, po której osiągnięciu
umowa zostaje uznana za wykonaną, jak i cen jednostkowych, które stanowią podstawę
rozliczeń między wykonawcą a zamawiającym. Istotności zmiany nie rozpatruje się
w kontekście ewentualnego wpływu na wynik postępowania, czy też wpływu na essentialia
negoti przyszłej umowy (wyrok KIO z dnia 9 stycznia 2023 r., sygn. akt KIO 3400/22).
Dokonując poprawy formularza cenowego odwołującego 2, zamawiający w żaden
sposób nie ingerowałby w treść zaoferowanego świadczenia, a musiałby dokonać wyłącznie
banalnie prostych działań matematycznych. Dlatego też, zamawiający winien dokonać
poprawy omyłek w ofercie odwołującego 2.
Zamawiający poinformował wykonawców, zgodnie z art. 185 ust. 1 ustawy Pzp,
o wniesieniu odwołań, wzywając do złożenia przystąpienia. W terminie określonym w art.
525 ust. 1 ustawy Pzp, do postępowań odwoławczych po stronie zamawiającego przystąpili:
wykonawc
y wspólnie ubiegający się o zamówienie NIRO Sp. z o.o. z siedzibą w Lubinie,
ROTUR Sp. z o.o. z siedzibą w Karpaczu (w sprawie o sygn. akt: KIO 2241/23, KIO
EVER Medical Care Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, EVER Cleaning Sp. z
o.
o.
z siedzibą w Warszawie (w sprawie o sygn. akt: KIO 2241/23) wykonawcy wspólnie
ubiegający się o zamówienie "IZAN+" Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie; Naprzód Hospital
S
p. z o.o. z siedzibą w Łodzi (w sprawie o sygn. akt: KIO 2264/23).
Izba, mając na uwadze treść przepisu art. 525 ustawy Pzp, nie uwzględniła
przystąpień zgłoszonych przez wykonawcę Konsorcjum NIRO stwierdzając, że osoba, która
podpisała pismo zawierające zgłoszenie przystąpienia do postępowania odwoławczego, nie
wykazała umocowania do działania w imieniu podmiotu aspirującego do miana uczestnika
tego postępowania. Zgłoszenie przystąpienia zostało podpisane przez Prezesa zarządu
spółki NIRO Sp. z o.o., co wynika z załączonego do przystąpienia odpisu z KRS. Zgłaszający
przystąpienie nie załączył jednak żadnego dokumentu z którego wynikałoby umocowanie dla
tej spółki do działania w imieniu Konsorcjum. Wskazać należy, że o ile niezałączenie
do wniesionego odwołania pełnomocnictwa jest brakiem formalnym podlegającym
uzupełnieniu, o tyle analogiczna sytuacja w przypadku przystąpienia do postępowania
o
dwoławczego uzasadnia odmowę nadania wykonawcy statusu przystępującego. Przepisy
ustawy Pzp nie przewidują instytucji uzupełniania braków formalnych przystąpienia
do postępowania odwoławczego, ta bowiem znajduje zastosowanie w ściśle określonych
sytuacjac
h, jedynie w odniesieniu do odwołania (patrz art. 518 ustawy Pzp).
Izb
a, mając na uwadze treść art. 525 ustawy Pzp, nie dopuściła do postępowania
odwoławczego w charakterze przystępującego po stronie zamawiającego w sprawie o sygn.
akt KIO 2264/23
, odwołującego 1. Przypomnienia wymaga, że zgodnie z tym przepisem
wykonawcy mogą zgłaszać swoje przystąpienia do postępowania odwoławczego w
terminie 3 dni od
dnia otrzymania od zamawiającego kopii odwołania, wskazując stronę, do
której przystępują i interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której
przystępują. Warunkiem skutecznego przystąpienia jest doręczenie zgłoszenia przystąpienia
Prezesowi Izby,
oraz przesłania jego kopii zamawiającemu oraz wykonawcy wnoszącemu
odwołanie. Jak ustalił skład orzekający na podstawie dokumentacji postępowania przesłanej
przez zamawiającego, w sprawie o sygn. akt KIO 2264/23, zamawiający poinformował
wykonawców o wniesionym odwołaniu 1 sierpnia 2023 r. Odwołujący 1 swoje przystąpienie
doręczył Prezesowi KIO w dniu 11 sierpnia 2023 r., a zatem z uchybieniem ustawowego
terminu,
o którym stanowi cytowany przepis. Wprawdzie odwołujący 1 podnosił, że podejmował próby
doręczenia zgłoszenia przystąpienia za pośrednictwem e-puap z zachowaniem ustawowego
terminu
, jednakże na posiedzeniu nie dysponował i nie przedstawił składowi orzekającemu
żadnego dowodu, który uprawdopodobniłby, że miało to miejsce i, że przesłanie pisma było
niemożliwe przez cały ten czas (tj. od 4 sierpnia br. kiedy upływał termin na zgłoszenie
przystąpienia do 11 sierpnia br. kiedy zgłoszenie to wpłynęło do Prezesa KIO).
Zamawiający, działając w oparciu o art. 521 ust. 1 ustawy Pzp, złożył do akt sprawy
odpowiedzi na odwołania, wnosząc o ich oddalenie w całości jako bezzasadnych.
Na posiedzeniu w dniu 16 sierpnia 2023 r., o
dwołujący 1 złożył do akt sprawy pismo
procesowe, w których zaprezentował swoje stanowisko w sprawie KIO 2241/23.
Swoje stanowisko w sprawie KIO 2241/23 zaprezentował także odwołujący 2 w
piśmie z 14 sierpnia 2023 r., jako przystępujący do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego.
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, na podstawie zebranego materiału dowodowego, po zapoznaniu
się z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przekazaną
przez zamawiającego do akt sprawy w formie elektronicznej, po zapoznaniu się
z treścią wniesionych odwołań, odpowiedzią zamawiającego na nie, stanowiskiem
procesowym
zaprezentowanym w złożonych pismach, a także po wysłuchaniu
oświadczeń, jak też stanowisk stron i uczestnika postępowania, złożonych ustnie
do protokołu w toku rozprawy ustaliła i zważyła, co następuje
Izba
ustaliła, że nie zaszła żadna z przesłanek, o których stanowi art. 528 ustawy
Pzp, s
kutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba dokonała również badania spełnienia przez odwołujących się wykonawców
przesłanek określonych w art. 505 ustawy Pzp, to jest kwestii posiadania przez nich
legitymacji do wniesienia odwołania uznając, że ich interes we wniesieniu odwołań przejawia
się
w następujący sposób.
Odwołujący złożyli swoje oferty w postępowaniu i ubiegają się o udzielenie
zamówienia. Odwołujący zarzucają, że gdyby nie działania i zaniechania zamawiającego
w tym postępowaniu, oferta każdego z nich mogłaby zostać uznana za najkorzystniejszą.
Niesłuszne odrzucenie ofert złożonych przez odwołującego 1 i odwołującego 2 z
postępowania powoduje, że nie mają oni szansy na uzyskanie zamówienia. Odwołujący 1
podnosi ponadto, że oferta wybrana przez zamawiającego, złożona przez Konsorcjum NIRO,
podlega odrzuceniu
i, w konsekwencji, nie powinna zostać wybrana w tym postępowaniu.
Szkod
a odwołujących polega na tym, że w konsekwencji naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy Pzp, nie mają oni szansy na uzyskanie przedmiotowego zamówienia, a
tym samym na
osiągnięcie spodziewanego zysku z jego realizacji.
Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o dokumentację postępowania
o udzielenie zamówienia przekazaną przez zamawiającego.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody z dokumentów, załączone do pism
procesowych i składane na rozprawie, innych niż stanowiące element dokumentacji
postępowania o udzielenie zamówienia, na okoliczności wskazywane przez strony.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje
Izba ustaliła, że przedmiotem zamówienia, zgodnie z opisem zamieszczonym
w Rozdziale III SWZ jest:
Świadczenie usług zapewniających stan sanitarno-higieniczny w
Szpitalu Miejskim w Siemianowicach Śląskich Sp. z o.o. w szczególności wykonywanie
czynności porządkowych i pomocniczych, będących w związku z usługami medycznymi w
oddziałach szpitalnych oraz pomieszczeniach medycznych i pozostałych pomieszczeniach,
zgodnie z załącznikami do specyfikacji: (a) Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia
zgodnie z załącznikiem nr 1 do SWZ; (b) Wykaz stref sanitarnych zgodnie z załącznikiem nr
1A
do SWZ; (c)
Metraż pomieszczeń zgodnie z załącznikiem nr 1B do SWZ; (d) Wykaz
urządzeń
minimum potencjału technicznego zgodnie z załącznikiem nr 1C do SWZ.
W Rozdziale IV -
Informacja o przedmiotowych środkach dowodowych zamawiający
wskazał, że w celu potwierdzenia, że oferowany przedmiot zamówienia spełnia wymagania
określone w Załączniku nr 1 do SWZ zamawiający żąda, by wykonawca złożył wraz z ofertą
następujące przedmiotowe środki dowodowe: (a) Aktualny Certyfikat ISO 9001 w obszarze
utrzymania czystości / porządku lub równoważny (fakultatywnie w przypadku, gdy
w
ykonawca chce uzyskać dodatkowe punkty w kryterium oceny ofert „Jakość”), przy tym w
uwadze zast
rzegł, że przedmiotowe środki dowodowe wykonawca składa wraz z ofertą.
Zamawiający zaakceptuje równoważne przedmiotowe środki dowodowe, jeśli będą one
potwierdza
ły,
że oferowane usługi spełniają wymagania określone w Załączniku nr 1 do SWZ.
W Rozdziale IX -
Dokumenty i oświadczenia wymagane w postępowaniu
zamawiający wskazał, że wykonawca wraz z ofertą (Formularzem ofertowym, stanowiącym
Załącznik nr 2 do SWZ) składa (1.1) Formularz cenowy oferowanego przedmiotu
zamówienia, sporządzony zgodnie z Załącznikiem nr 3 do SWZ. (Uwaga: Formularz cenowy
stanowi integralną część oferty i nie podlega uzupełnieniu).
W opisie
zawartym w Rozdziale XVIII, zamawiający wskazał w jaki sposób należy
obliczyć cenę oferty. Zgodnie z zawartymi tam wytycznymi wykonawca, w Formularzu
ofertowym -
Załączniku nr 2 do SWZ, miał podać wartość brutto i wartość netto za realizację
całości przedmiotu zamówienia, zgodnie z kalkulacją cenową zawartą w Załączniku nr 3
Formularzu cenowym oferowanego przedmiotu zamówienia, stanowiącym integralną część
ofert
y. Zgodnie z uwagą: Zamawiający w Załączniku nr 3 wymaga wskazania cen za
poszczególne produkty (wyceny wszystkich pozycji wymienionych w Załączniku nr 3 do
SWZ). Łączna cena za realizację przedmiotu zamówienia stanowi sumę wszystkich pozycji
wymienionych w Załączniku nr 3 do SWZ. Dalej zamawiający zaznaczył, że podana cena
ofertowa musi zawierać wszystkie koszty związane z realizacją przedmiotu zamówienia.
Zawarta w ofercie cena zawiera również koszty montażu, szkolenia i świadczenia usług
gwarancyjnych. Wyceny należy dokonać w oparciu o opis przedmiotu zamówienia,
stanowiący Załącznik nr 1 do SWZ, z uwzględnieniem warunków i wymogów opisanych w
Załącznik nr 1 do SWZ. Wyklucza się możliwość roszczeń wykonawcy z tytułu błędnego
skalkulowania ceny. Skutki finansowe błędnego obliczenia ceny wynikające z
nieuwzględnienia wszystkich okoliczności, które mogą mieć wpływ na cenę obciążają
w
ykonawcę. Cena ofertowa musi być podana w złotych polskich (PLN) do drugiego miejsca
po przecinku. Jeżeli trzecia cyfra po przecinku jest mniejsza niż 5 to druga cyfra po przecinku
nie ulega zmianie, natomiast, jeżeli trzecia cyfra po przecinku jest równa 5 lub większa to
drugą cyfrę po przecinku należy zaokrąglić w górę.
Kryteria oceny ofert zostały opisane w Rozdziale XIX SWZ. Zamawiający podał,
że przy wyborze najkorzystniejszej oferty będzie kierował się następującymi kryteriami i ich
wymogami: Cena (C) - 80 %;
Termin płatności (TP) - 10 %; Jakość (J) - 10 %. W kryterium
jakość wykonawca mógł uzyskać maksymalnie 10 pkt. Ocena jakości oferowanych usług
dokonywana była w oparciu o załączony do oferty Certyfikat ISO 9001 w obszarze
utrzymania czystości / porządku lub równoważny a punkty miały być przyznane według
poniższych zasad: za posiadanie ww. certyfikatu - zostanie przyznane 10 pkt; za brak ww.
certyfikatu - zostanie przyznane 0 pkt.
zamawiający zastrzegł, że wskazany dokument nie
podlega
uzupełnieniu
- w prz
ypadku jego niedołączenia do oferty, wykonawca w kryterium „JAKOŚĆ” otrzyma 0
pkt.
Izba ustaliła ponadto, że treść SWZ była przedmiotem wyjaśnień, na treść SWZ
wniesione zostało także odwołanie, przy tym dla rozstrzygnięcia zarzutów odwołania istotne
jest,
iż zamawiający pierwotnie określił usługę sprzątania jako kompleksową, narzucając
w
formularzu cenowym oraz ofertowym jednolitą stawkę podatku VAT dla tej usługi tj. 23 %.
W związku z wniesionym odwołaniem od treści SWZ oraz po przeanalizowaniu
podniesionych tam kwestii, zamawiający w dniu 22 maja 2023 r. uwzględnił odwołanie
sprawa toczyła się pod sygn. akt KIO 1328/23), w części dotyczącej stawki podatku VAT
dl
a
całości
usługi
i dokonał w tym zakresie modyfikacji SWZ. Zamawiający, w piśmie z 18 maja 2023 r.
poinformował, że modyfikuje specyfikację warunków zamówienia w zakresie Formularza
ofertowego stanowiącego załącznik nr 2 do SWZ oraz Formularza cenowego stanowiącego
załącznik nr 3 do SWZ, poprzez odejście od usługi kompleksowej ze zdefiniowaną stawką
podatku Vat w wysokości 23 % na rzecz umożliwienia wykonawcom wpisania stawki podatku
VAT właściwej dla danych usług składających się na przedmiot zamówienia. Zamawiający
wykreśla z wyżej wskazanych dokumentów zapis dotyczący określonej stawki podatku Vat w
wysokości 23% pozostawiając tym samym możliwość zaoferowania stawki podatku Vat
zróżnicowanej w zależności od charakteru usługi, przez co w każdym punkcie specyfikacji, w
tym również załącznikach, gdzie Zamawiający użył wyrazu „Kompleksowa usługa”,
z
amawiający odstępuje od tego sformułowania. Biorąc pod uwagę powyższą modyfikację
z
amawiający uwzględnia w załączniku nr 3 pozycję zawierającą wskazanie kwoty ryczałtowej
za czynności pomocnicze, będące w związku z usługami medycznymi w oddziałach
szpitalnych oraz pomieszczeniach medycznych i pozostałych pomieszczeniach. Stawka ta
winna być tak skalkulowana, aby była obliczona do m2 powierzchni objętej usługą w strefach
IIB i III czyli wyłącznie w strefach gdzie przebywają pacjenci w stosunku do których usługa
może być wykonana. Powyższe rozwiązanie wynika z faktu, iż w trakcie realizacji
zamówienia dochodzi do zmian powierzchni w związku z włączeniami części pomieszczeń
albo zawieszeniem pracy niektórych komórek, co skutkuje zmianami zakresu powierzchni
sprzątanych a także brakiem pacjentów w stosunku do których mogą być wykonywane
czynności pomocnicze. Stąd, jeżeli jakaś powierzchnia zostanie wyłączona ze sprzątania
np. z uwagi na remont nie będzie tam również pacjentów i wtedy wynagrodzenie wykonawcy
będzie wyliczone zgodnie z powierzchnia, na której faktycznie świadczy usługę.
Jednocześnie zamawiający zaznacza, że czynności pomocnicze nie mogą zostać wycenione
na
wartość przewyższającą 50 % wartości ceny za m2 wykonywania usługi podstawowej
jaką jest utrzymanie stanu higieniczno - sanitarnego pomieszczeń zamawiającego, albowiem
to ta właśnie usługa jest usługą podstawową, czynności pomocnicze mają znaczenie jedynie
wspomagające, co potwierdza jednoznacznie OPZ. W załącznikach zamawiający przekazał
wykonawcom zmodyfikowane wersje załącznika stanowiącego załącznika nr 2 Formularz
ofertowy do SWZ oraz załącznika nr 3 do SWZ Formularza cenowego. Zaznaczył, że
s
kładając ofertę należy posłużyć się zmodyfikowaną wersją wskazanych i dołączonych do
niniejszego pisma załączników. Ponadto zamawiający zmodyfikował zapis dotyczący
przedmiotowych środków dowodowych wskazanych w Rozdziale IV SWZ. Zgodnie z
zapisami
specyfikacji warunków zamówienia przedmiotowe środki dowodowe wykonawca
składa wraz z ofertą. Złożenie przedmiotowego środka dowodowego jest fakultatywne, ze
względu na fakt, że stanowi on dokument podlegający kryterium oceny ofert. Z uwagi na to
z
amawiający nie będzie wzywał do jego uzupełnienia w przypadku jego braku w ofercie
wykonawcy.
W piśmie z 31 maja 2023 r. zamawiający odpowiadając na pytanie nr 57 o treści:
W
związku z kryterium „jakość” prosimy o informację, czy wykonawca składający ofertę
w konsorcjum uzyska maksymaln
ą ilość punktów jeśli dołączy certyfikat tylko dla jednego z
konsorcjantów ?, udzielił odpowiedzi: Certyfikat ma dotyczyć konsorcjanta, który będzie
faktycznie realizował umowę, gdyż tylko wtedy ma on znaczenie z punktu widzenia jakości
wykonania usługi. W odpowiedzi na pytanie nr 151: Prosimy o potwierdzenie, że wykonawca
kalkuluj
ąc cenę w formularzu cenowym zał. 2 do SWZ, w kolumnach: 3 (cena netto za m2) i
5 (cena brutto za m2) podaje cen
ę za jeden dzień realizacji usługi na powierzchni 1m2,
natomiast w kolumnie 9 (Warto
ść netto za 1 miesiąc) przyjmuje, że miesiąc ma 30 dni i musi
pomno
żyć cenę z kolumny 3 (Cena netto za m2) razy 30, zamawiający odpowiedział:
Zamawiający informuje, że zgodnie z informacjami podanymi w Formularzu cenowym
stanowiącym załącznik nr 3 do SWZ wykonawca podaje cenę netto i brutto za 1 m
, która
przemnożona przez liczbę m
daje wartość netto i analogicznie brutto za 1 miesiąc usługi.
W kolumnach 11 i 12 wykonawca przemnaża kolumnę 9 i 10 (wartość netto i brutto) przez
liczbę miesięcy tj. 24 co daje wartość netto i brutto w okresie trwania umowy tj. za 24
miesiące.
W terminie wyznaczonym jako termin składania ofert, oferty złożyło sześciu
wykonawców, w tym odwołujący 1, odwołujący 2 oraz Konsorcjum NIRO.
Konsorcjum NIRO w Formularzu oferty
oświadczyło, w pkt 5.3: Oświadczenie
wymagane art. 117 ust 4 ustawy Pzp w przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia „Świadczenie usługi utrzymania czystości - NIRO Sp. z o.o.;
Świadczenie usług pomocniczych przy pacjencie - ROTUR Sp. z o.o. Do oferty załączony
został Certyfikat potwierdzający, że NIRO Sp. z o.o. stosuje Zintegrowany System
Zarządzania i spełnia wymagania PN-EN ISO 9001:2015 i PN-EN ISO 14001:2015 w
zakresie usług porządkowych i czystości oraz zbiorowego żywienia i cateringu.
Pismem z dnia 14 czerwca 2023 r. z
amawiający zwrócił się do odwołującego 1
z wezwaniem do wyjaśnień dotyczących podstaw zastosowanej stawki podatku VAT
w zakresie pozycji Strefa IIB oraz Strefa III. W dniu 20 czerwca 2023 r. ten udzieli
ł wyjaśnień,
w których wskazał, że prawidłowo zastosowali w tym przedmiocie zwolnienie z podatku,
albowiem wskazane tam czynności podlegają zwolnieniu w myśl interpretacji ogólnej Ministra
Rozwoju i Finansów z dnia 29 grudnia 2017 r., nr PT1.8101.5.2017.PSG.622. Ponadto,
o
dwołujący 1 powołał się na fakt, że na skutek modyfikacji SWZ zamawiający pozostawił
po stronie wykonawcy ustalenie właściwej stawki podatku VAT dla danych usług
składających się na przedmiot zamówienia. Sam zamawiający ponadto wskazał, że
czynności medyczne będą wykonywane w strefach II i III, tj. w tych, gdzie przebywają
pacjenci. Wszystkie zaś czynności wykonywane w pomieszczeniach należących do strefy IIB
i III są czynnościami podstawowymi albo ściśle z nimi związanymi w powyższym rozumieniu i
są
związane
z procesem świadczeń realizowanych na rzecz pacjenta, co w konsekwencji przesądza
o podstawie do zwolnienia.
W dniu 21 lipca 2023 r. zamawiający poinformował, iż dokonał oceny złożonych ofert
przyznając Konsorcjum NIRO 80 pkt w kryterium ceny, 10 pkt w kryterium terminu płatności,
10 pkt w kryterium jakości, łącznie 100 pkt, w wyniku czego oferta tego wykonawcy została
wybrana jako najkorzystniejsza.
W tym samym dniu zamawiający poinformował także, że
odrzuca ofertę złożoną przez odwołującego 1 na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy
Pzp, gdyż zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. Uzasadnił, że wykonawca w
Formularzu cenowym wskazał w poz. 3 i 4 tj. Strefa IIB i III stawkę podatku Vat „zw”,
podczas gdy z
amawiający udzielając wyjaśnień biorąc pod uwagę, że tylko w tych strefach
będą występowały dodatkowo czynności tzw. dodatkowe (które mogą zostać objęte stawką
„zw”) utworzył odrębną pozycję 9: „Czynności pomocnicze, będące w związku z usługami
medycznymi w Strefach IIB, III -
wartość́ ryczałtowa za m2”, którą wykonawca mógł objąć
stawką „zw”. W poz. 3 i 4 Formularza cenowego pozostała usługa sprzątania, dla której
zgodnie z odrębnymi przepisami została ustalona stawka podatku w wysokości 23 %.
Przypomniał, że wykonawca został wezwany do udzielenia wyjaśnień, w których potwierdził
jedynie i uzasadnił możliwość zastosowania stawki podatku Vat „zw” dla czynności
pomocniczych nie biorąc pod uwagę faktu, że wyceniając usługę w poz. 3 i 4 tj. Strefa IIB i III
dwukrotnie
naliczył stawkę „zw”, a nie jak powinien tylko w wydzielonej na tą okoliczność
poz. 9. Czynność sprzątania nie jest czynnością pomocniczą dla usługi czynności
pomocniczych wobec pacjenta, a jest dokładnie odwrotnie, usługa sprzątania jest w
postępowaniu usługą główną, zatem usługa ta obejmująca poz. 3 i 4 nie może korzystać ze
zwolnienia z podatku VAT.
Biorąc pod uwagę powyższe została zaoferowana błędna stawka
podatku Vat w poz. 3 i 4 dla usługi czynności porządkowych, co spowodowało podwójne
skorzystanie
z preferencyjnych możliwości zwolnienia, a co za tym idzie znaczące obniżenie wartości
oferty co stanowi czyn nieuczciwej konkurencji. W sytuacji kiedy z
amawiający nie narzucił
w formularzu cenowym określonej stawki podatku VAT, a tak było w tym przypadku
po modyfikacji formularza i wydzieleniu poz. czynności pomocnicze przy pacjencie,
z
amawiający nie może poprawić pomyłki w zakresie stawki podatku VAT, szczególnie
w sytuacji jeżeli formularz i oferta są niespójne i mogą budzić wątpliwości, co do faktycznych
zamiarów wykonawcy co do wysokości zaoferowanej stawki.
Zamawiający odrzucił także ofertę odwołującego 2, powołując się na przepis art. 226
ust. 1 pkt 5 ustawy
Pzp wskazując, że jej treść jest niezgodna z warunkami zamówienia,
w powiązaniu z art. 226 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy Pzp tj. zawiera błędy w obliczeniu ceny lub
kosztu.
W uzasadnieniu tej czynności wskazał, że wykonawca w Formularzu cenowym
wskazał w poz. 9 stawkę podatku Vat „zw”, podczas gdy w podsumowaniu wyliczył dla
wszystkich pozyc
ji stawkę podatku Vat w wysokości 23 %. Dodatkowo do oferty przedłożył
Załącznik nr 2 - Formularz oferty przed zmianami, które wprowadził zamawiający
modyfikacją. W wyniku tego błędu w złożonym Formularzu oferty pozostała stawka podatku
Vat
w wysokości 23 % dla całości realizacji usługi, podczas gdy w Formularzu cenowym
wykonawca wskazał łączną cenę usługi z obliczoną 23 % stawką podatku Vat, a w ostatnim
wierszu Formularza cenowego wskazał stawkę „zw”. Tak dalece poczynione przez
wykonawcę omyłki nie pozwalają zamawiającemu na samodzielną ich poprawę, a wskazane
w wyjaśnieniach miejsca koniecznych do poprawy popełnionych omyłek spowodowałaby
zmianę treści oferty i dowolność decyzji w zależności od sytuacji, co mogłoby stanowić czyn
nieuczciwej konkurencji.
Odwołujący 1 i odwołujący 2 nie zgodzili się z decyzją zamawiającego o wyborze
oferty najkorzystniejszej oraz decyzj
ą o odrzuceniu złożonych przez nich ofert, i wnieśli
swoje odwołania do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stanowiska stron
oraz zakres zarzutów podnoszonych w odwołaniu Izba uznała, że wniesione odwołania nie
zasługują na uwzględnienie.
w sprawie o sygn. akt KIO 2241/23
Na wstępie, biorąc pod uwagę treść zarzutów, należy przywołać przepisy ustawy Pzp,
które znajdą zastosowanie w rozpoznawanej sprawie.
Przepis art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp nakazuje odrzuceni
e oferty, jeśli ta została
złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy z dnia 16
kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Zgodnie z przepisem art. 226 pkt 10 ustawy Pzp z
amawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, jeżeli zawiera błędy w obliczeniu ceny.
Art. 239 ust. 1 ustawy Pzp stanowi natomiast, że zamawiający wybiera
najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach
zamówienia.
Odwołujący 1 wskazywał na naruszenie powyższych przepisów ustawy Pzp,
podnosząc z jednej strony, że decyzja zamawiającego o odrzuceniu jego oferty podjęta
została z naruszeniem art. 226 ust. 1 pkt 7 i pkt 10, z kolei wybrana oferta podlega
odrzuceniu, jako zawierająca błąd w obliczeniu ceny, a dodatkowo przyznana Konsorcjum
NIRO
punktacja
w kryterium „jakość” była zawyżona.
W pierwszej kolejności, odnosząc się do przesłanek wskazanych przez
zamawiającego, które leżały u podstaw jego decyzji o odrzuceniu oferty odwołującego 1
przypomnieć należy, co nie budzi wątpliwości, że stawka podatku VAT jest elementem
cenotwórczym, i wpływa na porównywalność ofert. Zarówno orzecznictwo sądowe, jak
i Krajowej Izby Odwoławczej jednolicie przyjmuje, że wskazanie błędnej stawki VAT stanowi
błąd w obliczeniu ceny. Jak wynika z treści uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20
października 2011 r., sygn. akt III CZP 52/11: Określenie w ofercie ceny brutto z
uwzględnieniem nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług stanowi błąd w obliczeniu
ceny, jeżeli brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia omyłki. Tym samym,
konsekwencją
wskazania
w ofercie błędnej stawki podatku VAT jest odrzucenie oferty takiego wykonawcy.
Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie było zatem ustalenie czy stawka
podatku VAT, wskazana w ofercie o
dwołującego 1 była właściwa, czy też została naliczona
błędnie, a w konsekwencji mogła stanowić podstawę do odrzucenia oferty.
W tym miejscu należy podkreślić, iż Krajowa Izba Odwoławcza nie ustala
prawidłowości stawki VAT w taki sposób, jak czynią to organy podatkowe, od których
podatnik może uzyskać indywidualną informację podatkową i wiążącą informację stawkową
(WIS). Jak czytamy na stronie https://www.kis.gov.pl/, w
iążąca informacja stawkowa
i
interpretacja indywidualna to dwie odrębne instytucje prawne, obsługiwane przez Dyrektora
Krajowej Informacji Skarbowej. Interpretacje indywidualne funkcjonują od 2007 r., natomiast
dec
yzje WIS są wydawane od 2019 r. Przepisy prawa podatkowego określają różne tryby
postępowania w celu uzyskania WIS i interpretacji indywidualnych. Odmienny jest także
zakres podmiotowy i przedmiotowy obu tych instytucji. W efekcie
inna jest też procedura
w
ydawania WIS i interpretacji indywidualnych. Do wydawania WIS stosuje się art. 42a – 42i
ustawy o VAT , jak również przepisy działu IV Ordynacji podatkowej, z wyłączeniem
rozdziałów 17, 18, 19 i 20. Natomiast w zakresie wydawania interpretacji indywidualnych
stosuje się przepisy art. 14b-14s Ordynacji podatkowej. W celu uzyskania kompleksowej
informacji dotyczącej podatku VAT, obejmującej zarówno stawkę, jak i inne elementy
konstrukcyjne podatku, np. wyeliminowanie obowiązku zastosowania zwolnienia czy
usta
lenie podstawy opodatkowania, konieczne jest złożenie zarówno wniosku ORD-IN, aby
otrzymać interpretację indywidualną (w zakresie np. wyeliminowania lub zastosowania
zwolnienia oraz ustalenia podstawy opodatkowania), jak i wniosku WIS-
W, aby otrzymać
WIS (w zakresie stawki podatku VAT).
O
rgany podatkowe są więc wyłącznie właściwe do wydawania wiążących informacji
w zakresie stawki VAT, z
kolei rolą Krajowej Izby Odwoławczej jest jedynie ocena
prawidłowości przyjętej w ofercie stawki podatku VAT w postępowaniu o udzielenie
zamówienia, w którym wniesiono rozpatrywane odwołanie. Izba zatem ocenia czy wskazana
w ofercie stawka VAT jest
właściwa, mając na uwadze opisany przedmiot zamówienia,
zakres czynności, które są wyceniane przez wykonawcę, a także w oparciu o dowody
przedłożone przez strony postępowania. W konsekwencji nie mogą stanowić podstawy dla
ustalenia właściwej stawki podatku VAT wnioski płynące z dotychczasowego orzecznictwa
Krajowej Izby Odwoławczej, że dla danego przedmiotu zamówienia in abstracto (np. dla
określonych usług ściśle związanych z usługami opieki medycznej) określona stawka VAT
jest
prawidłowa.
Izba wydaje bowiem
, o czym przesądza art. 552 ust. 1 ustawy Pzp, wydaje swoje
orzeczenia indywidualnie,
w każdej sprawie, na podstawie ustalonego stanu faktycznego,
w tym
mając na uwadze określone zapisy w dokumentacji postępowania oraz biorąc pod
uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy. Orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej
jest wiążące wyłącznie dla stron postępowania odwoławczego, i ostatecznie może okazać
się, że prawidłowa stawka VAT, ustalona jako wiążąca dla danego przedmiotu zamówienia
przez właściwe organy podatkowe jest inna, niż ta, która ustalona została na podstawie
materiału dowodowego, złożonego przez strony postępowania odwoławczego.
Mając na względzie powyższe, przedmiotem rozpoznania Izby w niniejszej sprawie
było czy odwołujący 1 prawidłowo przyjął, że możliwe jest zastosowanie zwolnienia
podatkowego
także w przypadku czynności opisanych w poz. 3 i 4, dla stref IIB i III, podobnie
jak to ma miejsce w przypadku czynności pomocniczych opisanych w poz. 9.
Kluczowym dla udzielenia odpowiedzi na
powyższe pytanie jest treść SWZ oraz
konstrukcja załączników do niej, w których to dokumentach zamawiający w sposób
precyzyjny określił przedmiot zamówienia, konsekwentnie też wskazując, że przedmiotem
umowy jest prze
de wszystkim wykonywanie czynności sprzątania pomieszczeń szpitalnych,
zaś czynności pomocnicze przy pacjencie stanowią jedynie uzupełnienie tej czynności
podstawowej w niektórych strefach. Przypomnienia wymaga, że w treści SWZ, przed
dokonaniem zmian
będących wynikiem uwzględnienia odwołania w sprawie o sygn. akt KIO
1328/23, zamawiający przewidział, że usługa sprzątania, jako kompleksowa, podlega
opodatkowaniu
jednolitą, podstawową stawką podatku VAT dla tej usługi - 23 %. Z kolei
w
związku z wniesionym odwołaniem, dotyczącym treści SWZ, oraz po przeanalizowaniu
podniesionych tam kwestii, zamawiający w dniu 22 maja 2023 r. uwzględnił odwołanie w
części dotyczącej stawki podatku VAT 23% dla całości usługi i dokonał w tym zakresie
modyfikacji SWZ
zarówno w zakresie Formularza ofertowego stanowiącego załącznik nr 2
do SWZ
, jak też Formularza cenowego, stanowiącego załącznik nr 3 do SWZ, poprzez
odejście od usługi kompleksowej ze zdefiniowaną stawką podatku od towarów i usług w
wysokości
na rzecz umożliwienia wykonawcom samodzielnego określenia stawki podatku od towarów
i usług, właściwej dla danych usług składających się na przedmiot zamówienia. Co istotne
zamawiający w Formularzu cenowym wyodrębnił i dodał pozycję, w której wykonawca miał
możliwość dokonania wyceny kosztów usług pomocniczych, będących w związku z usługami
medycznymi w Strefach IIB i III, poprzez wskazanie
wartości ryczałtowej za 1 m
(tylko strefy
gdzie są pacjenci). Wyodrębnienie tej pozycji i opisanie zakresu usług, które podlegały
wycenie w poz. 9,
wskazuje, że celem zamawiającego było umożliwienie tym wykonawcom,
którzy spełniają warunki niezbędne do zakwalifikowania tych usług jako zwolnionych z VAT
- wprowadzenie takiego zwolnienia.
Przy tym zastosowanie zwolnienia możliwe było
wyłącznie dla usług wyodrębnionych w tej pozycji Formularza cenowego.
Izba nie podzieliła twierdzeń odwołującego 1, że dokonana przez zamawiającego
zmiana treści SWZ, co miało wynikać z treści pisma kierowanego do wykonawców z 18 maja
2023 r.,
polegała wyłącznie na tym, że zamawiający zrezygnował z określenia usług
będących przedmiotem zamówienia jako usługi kompleksowej, ze zdefiniowaną stawką
podatku
VAT
Zamawiający bowiem nie tylko odszedł od określenia jednej 23 % stawki, ale celowo
wydzielił dodatkową pozycję w Formularzu cenowym, aby w ramach tej właśnie pozycji
wykonawca miał możliwość wycenić czynności pomocnicze przy pacjencie, będące usługą
dodatkową do usługi sprzątania, a które to w określonych okolicznościach korzystają
z preferencyjnej stawki podatku VAT.
To, że w poz. 9 wyodrębniona miała zostać zaledwie
część usług, potwierdza treść pisma zamawiającego z 18 maja 2023 r., w którym na stronie
zaznaczył, że czynności pomocnicze nie mogą zostać wycenione na wartość
przewyższającą 50% wartości ceny za 1 m
wykonywania usługi podstawowej jaką jest
utrzymanie stanu higieniczno -
sanitarnego pomieszczeń zamawiającego, albowiem to ta
właśnie usługa jest usługą podstawową, zaś czynności pomocnicze mają znaczenie jedynie
wspomagające,
co potwierdza jednoznacznie OPZ.
Dokonana przez zamawiającego wyżej wskazana modyfikacja SWZ, jak też
właściwych formularzy (cenowego i ofertowego), jednoznacznie wskazywała jaki zakres
czynności mieści się w poszczególnych pozycjach Formularza cenowego i, w konsekwencji
jaką stawkę VAT należy doliczyć w tych pozycjach. I tak, nie budziło wątpliwości, że poz. 3
- Strefa IIB oraz poz. 4 - Strefa III
dotyczyły usług sprzątania, bez usług pomocniczych przy
pacjencie (2919,60 m
, z kolei poz. 9 zastrzeżona została dla usług pomocniczych
dodatkowo (2919,60 m
). W konsekwencji dla zakresu opisanego w poz. 3 i 4 wykonawcy
winni zastosować stawkę VAT podstawową, a w przypadku usług opisanych w poz. 9
właściwe było zastosowanie stawki preferencyjnej.
Nieprawidłowe zatem było działanie odwołującego 1, który stawkę preferencyjną
zwolnienie z VAT zastosował także dla poz. 3 - Strefa IIB oraz dla poz. 4 - Strefa III, na
równi z tą jaką przewidział dla poz. 9 pomimo, że dotyczyły one tych samych stref,
r
óżniących
się
w ramach danej pozycji wykonywaną usługą (poz. 3 i 4 pow. 2919,60 m
usługa sprzątania
z kolei poz. 9 - 2919,60 m
usług pomocniczych).
Mając na uwadze powyższe, jak też okoliczność, na którą Izba zwróciła uwagę
powyżej, a więc fakt, iż w ramach postępowania odwoławczego Izba ustala, czy
z
amawiający dopuścił się naruszeń przepisów ustawy Pzp, a nie rozstrzyga jaka stawka VAT
jest
właściwą dla danego zakresu usług, należało stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie
zamawiający
w sp
osób prawidłowy odrzucił ofertę odwołującego 1 ze względu na błąd w obliczeniu ceny,
ponieważ zastosował on niewłaściwe stawki VAT dla pozycji 3 i 4 w Formularzu cenowym,
pomimo jasnej i precyzyjnej instrukcji zamawiającego.
W tym miejscu należy przypomnieć także, że podstawową zasadą udzielania
zamówień publicznych jest zasada równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji,
wyrażona w art. 16 pkt 1 ustawy Pzp. W świetle tej zasady nie można ignorować precyzyjnie
opisanych i wyartykułowanych oczekiwań zamawiającego, w tym dotyczących tego jaki
zakres
, w jakich pozycjach i w jaki sposób wykonawca miał obowiązek wycenić. Z
powyższym w tym przypadku związany był też obowiązek naliczenia stawki podatku VAT,
właściwej dla wycenianego zakresu usług. Przekazana przez zamawiającego zmiana treści
SWZ, dokonana w piśmie z 18 maja 2023 r. była wiążąca dla wszystkich wykonawców
biorących
udział
w postępowaniu. Tym samym, w ocenie składu orzekającego, wobec wytycznych
z
amawiającego podanych w piśmie, akceptacja oferty odwołującego 1, w której nie
zastosowano
się do instrukcji zamawiającego, prowadziłaby do naruszenia zasady równego
traktowania wykonawców. W konsekwencji należało przyjąć, że oferta odwołującego 1, jako
że zawierała błąd w obliczeniu ceny, podlegała odrzuceniu.
Odnosząc się z kolei do zarzutu dotyczącego naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy
Pzp, zauważyć należy, że zamawiający nie wskazał powyższej podstawy prawnej w swojej
decyzji o odrzuceniu oferty odwołującego 1. Z tych powodów zarzuty sformułowane
w odwołaniu, a odnoszące się do twierdzenia zamawiającego, zawartego w uzasadnieniu
faktycznym odrzucenia oferty, że podwójne skorzystanie przez niego ze zwolnienia
spowodowało znaczące obniżenie wartości oferty, co stanowić ma o tym, że mamy do
czynienia z czynem nieuczciwej konkurencji
, jako że podstawa prawna nie została w tym
zakresie wskazana - nie
zasługiwały na uwzględnienie. W tym miejscu należy jedynie
powtórzyć, że prawidłowa była decyzja zamawiającego, iż oferta odwołującego 1 podlegała
odrzuceniu jako, że zawierała błąd w obliczeniu ceny.
Odnosząc się z kolei do zarzutów dotyczących błędnej oceny oferty złożonej przez
Konsorcjum NIRO w zakresie, w jakim zamawiający przyznał temu wykonawcy 10 pkt
w kryterium
„jakość” należy zauważyć, że w SWZ zamawiający przewidział, że wykonawca
otrzyma punkty w tym kryterium
jeśli posiada i załączy do oferty certyfikat w zakresie obszaru
utrzymania czystości/ porządku czyli usługi, która jest główną, podstawową czynnością
wykonywaną w ramach zawieranej umowy.
Dodatkowo
, odpowiadając na zadane pytanie nr 57 w piśmie z dnia 31 maja 2023 r.
wskazał, że w przypadku gdy o zamówienie będzie ubiegało się kilka podmiotów (jako
konsorcjum) Certy
fikat ma dotyczyć tego konsorcjanta, który będzie faktycznie realizował
umowę, gdyż tylko wtedy ma on znaczenie z punktu widzenia jakości wykonania usługi.
Wywodzenie z treści odpowiedzi, że użycie słowa „umowa” wskazuje na to, że Certyfikat
posiadać muszą wszystkie podmioty realizujące całość umowy - jest nadinterpretacją
odwołującego 1. Gdyby przyjąć sposób rozumowania odwołującego 1, to powyższe
prowadzi
łoby do wniosku, że niezależne od tego jaki zakres realizował będzie dany podmiot,
to i tak wszyscy ko
nsorcjanci muszą okazać stosowny Certyfikat, aby otrzymać punkty
w kryterium „jakość”, i to niezależnie od tego jaki zakres będą realizować w ramach zawartej
z zamawiającym umowy.
Nie budzi
wątpliwości, gdyż wynika to z treści złożonego przez Konsorcjum NIRO
oświadczenia w Formularzu oferty, że realizacja umowy w zakresie czynności utrzymania
czystości/ sprzątania należała będzie do konsorcjanta: NIRO Sp. z o.o. W załączniku nr 2
- Formularzu ofertowym, w pkt 5.3
złożono następujące oświadczenie, wymagane art. 117
ust 4 ustawy Pzp
w przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Świadczenie usługi utrzymania czystości - NIRO Sp. z o.o.; Świadczenie usług
pomocniczych przy pacjencie - ROTUR Sp. z o.o.
Tym samym odpowiedzialnym za zakres
dotyczący usług utrzymania czystości
w ramach Konsorcjum NIRO był wykonawca NIRO Sp. z o.o., który posiada Certyfikat ISO
9001 w obszarze utrzymania czystości/ porządku i który dołączył wymagany dokument
do oferty. W konsekwencji zamawiający trafnie przyznał Konsorcjum NIRO 10 pkt w
kryteriu
m „jakość”, co skutkuje uznaniem, że zarzuty w tym zakresie należało oddalić.
Nie sposób także zgodzić się za zarzutem, że Konsorcjum NIRO popełniło błąd
wypełniając Formularz cenowy w poz. nr 8 - Prosektorium IV, biorąc pod uwagę
sformułowanie pod tabelą: ** Prosektorium - 1 raz na kwartał - 8 razy na 24 miesiące.
Zaznaczyć należy, że cytowany zapis stanowił dla wykonawców informację w
zakresie
częstotliwości wykonywania powyższej usługi.
Odwołujący próbuje narzucić narrację dotyczącą tego, jak powinno się podejść do
Formularza cenowego złożonego przez Konsorcjum NIRO, jednakże prezentowane przez
niego podejście nie wynika ani z postanowień SWZ, czy też z wyjaśnień treści SWZ
udzielonych przez zamawiającego, ani z samej treści Formularza cenowego.
Odwołujący 1 kwestionując sposób obliczenia ceny nie wskazuje nawet jakie
działania matematyczne zostały błędnie dokonane. Z kolei analiza treści złożonego przez
Konsorcjum NIRO Formularza cenowego prowadzi do wniosku
, że działania te zostały
prawidłowo przeprowadzone, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego tj.
cena brutto za m
wyliczona została poprzez przemnożenie ceny netto za m
przez
ilość;
wartość brutto za 1 miesiąc wyliczona prawidłowo. Analogicznie wartość netto na 24
miesiące i wartość brutto na 24 miesiące została obliczona poprzez pomnożenie wartości
netto i brutto x 24 miesiące. Nie sposób było w treści Formularza cenowego dopatrzeć się
żadnego błędu, na którego istnienie wskazywał odwołujący 1.
W konsekwencji zarzut ten podlegał oddaleniu, jak pozostałe, podnoszone w
odwołaniu zarzuty.
w sprawie o sygn. akt KIO 2264/23
Biorąc pod uwagę zakres zarzutów podnoszonych w odwołaniu, na wstępie
przypomnienia wymaga treść przepisów ustawy Pzp, istotnych dla rozpoznania sprawy.
Art. 16 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób: (1) zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców; (2) przejrzysty; (3) proporcjonalny.
Art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp nakazuje zamawiającemu odrzucić ofertę
wykonawcy, jeśli jej treść jest niezgodna z warunkami zamówienia.
Stosownie do art. 223 ust. 2 ustawy Pzp, zamawiający poprawia w ofercie:
(1) oczywiste omyłki pisarskie; (2) oczywiste omyłki rachunkowe, z uwzględnieniem
konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek; (3)
inne
omyłki
polegające
na
niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści
oferty -
niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę jeżeli jej treść
jest niezgodna z warunkami zamówienia. W orzecznictwie i w doktrynie podnosi się, iż
mówiąc
o niezgodności oferty z warunkami zamówienia, chodzi o niezgodność oferty z jakimikolwiek
merytorycznymi warunkami
, zarówno co do przedmiotu, jak też sposobu realizacji
zamówienia opisanych w dokumentach zamówienia. Przy czym chodzi tu o inne przypadki
niż
błędy
w obliczeniu ceny albo też omyłki niepowodujące istotnych zmian w treści oferty (przesłanki
odrzucenia z art. 226 ust. 1 pkt 10 i 11. Przesłanka ta nie obejmuje również błędów
formalnych. Do odrzucenia oferty niezgodnej z warunkami zamówienia może dojść wyłącznie
wówczas, gdy oferta jest niezgodna z nimi w sposób zasadniczy i nieusuwalny, zaś
zamawiający jednoznacznie potrafi stwierdzić, że złożona oferta nie zapewni realizacji
zamierzonego celu. Przepis ten jest skorelowany z art. 218 ust. 2 ustawy Pzp, zgodnie z
którym treść oferty musi być zgodna z wymaganiami zamawiającego określonymi w
dokumentach zamówienia. Dostrzeżenia wymaga, że przez warunki zamówienia, zgodnie z
definicją określoną w art. 7 pkt 29 ustawy Pzp, należy rozumieć warunki, które dotyczą
zamówienia
lub
postępowania
o udzielenie zamówienia, wynikające w szczególności z opisu przedmiotu zamówienia,
wymagań związanych z realizacją zamówienia, kryteriów oceny ofert, wymagań
proceduralnych lub projektowanych postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Dalej należy wskazać, że intencją ustawodawcy, wprowadzającego przepis art. 223
ust. 2 ustawy Pzp
, było umożliwienie brania pod uwagę w postępowaniu o zamówienie
publiczne takich ofert
, które choć są obarczone nieistotnymi wadami, będących wynikiem
różnego rodzaju błędów i omyłek, to jednak mogą zostać skorygowane, zgodnie z zasadami
opisanymi w przepisie.
Podkreślić należy, że chodzi tutaj jednak o wady nieistotne, a nie o
takie zmiany, które prowadzić będą do zmiany treści oferty, niezgodnie z intencją wykonawcy
składającego oświadczenie woli.
Jak definiuje się w doktrynie oczywistą omyłką rachunkową jest omyłka wynikająca
z błędnej operacji rachunkowej na liczbach. Stwierdzenie omyłki może mieć miejsce w
sytuacji, w której przebieg działania matematycznego może być prześledzony i na podstawie
reguł rządzących tym działaniem możliwe jest stwierdzenie błędu w jego wykonaniu i błąd
ten można poprawić wyłącznie w jeden sposób, niebudzący żadnych wątpliwości (tak: Prawo
zamówień publicznych. Komentarz, pod red. H. Nowaka, M. Winiarza, Warszawa 2021, s.
Jak ponadto
podkreśla się w orzecznictwie KIO, ważne jest dla możliwości dokonania
takiej poprawy to, aby zamawiający miał pewność, w jaki sposób poprawić
omyłkę rachunkową. Aby zatem móc dokonać poprawienia oczywistej omyłki rachunkowej,
zamawiający powinien mieć w treści oferty wszelkie informacje umożliwiające jednoznaczne
ustalenie faktu, że w sposób błędny przeprowadzono w ofercie działanie matematyczne.
Jeśli dane do poprawienia omyłki nie były zawarte w treści oferty, a odwołujący dokonuje
dopiero ich obliczenia na skutek zgłoszonych wątpliwości zamawiającego, to trudno uznać,
aby była to omyłka, którą zamawiający mógłby poprawić (por. Wyrok KIO z 22 lipca 2021 r.,
sygn. akt KIO 1662/ 21). T
ym samym w sytuacji, gdy możliwe jest poprawienie omyłki na
kilka sposobów, co ma wpływ na podaną cenę oferty, zamawiający nie może decydować o
tym,
w jaki sposób poprawić omyłkę. Wówczas konieczne staje się odrzucenie oferty ze względu
na błąd w obliczeniu ceny.
Inną kategorią omyłek, które zamawiający może poprawić w ofercie, są tzw.
inne
omyłki. Ustawodawca przyjął, że wszelkie omyłki, które nie stanowią omyłek pisarskich
ani rachunkowych,
oraz polegają na niezgodności treści oferty z dokumentami zamówienia,
mogą być poprawione jako inne omyłki. Warunkiem zatem koniecznym dla ich poprawienia
jest ustalenie, że do takiej niezgodności doszło. A contrario, omyłki nieskutkujące taką
niezgodnością nie mogą być poprawione. Przy czym może chodzić zarówno o merytoryczną,
jak i formalną niezgodność z dokumentami zamówienia.
Przypomnieć należy także, że zgodnie z ugruntowanym w tym zakresie
orzecznictwem, poprawy omyłki jako innej można dokonać wyłącznie w sytuacji, gdy to w jaki
sposób taka omyłka może zostać poprawiona wynika z innych elementów składających się
na ofertę. Jak trafnie zauważyła Izba w wyroku z dnia 19 kwietnia 2021 r., sygn. KIO 788/21:
zamawiający może dokonać poprawienia takiej omyłki tylko w sytuacji, gdy wie (a wiedza ta
opar
ta jest wyłącznie na informacjach zawartych w ofercie oraz treści specyfikacji) jak takiej
poprawy należy dokonać. W innym orzeczeniu, Izba zwróciła uwagę, że poprawa omyłki w
ww. trybie jest wyjątkiem od ogólnej zasady niezmienialności treści oferty po jej złożeniu,
wynikającej
z art. 223 ust. 1 ustawy Pzp, a także z zasady równego traktowania wykonawców i uczciwej
konkurencji, o której mowa w art. 16 ustawy Pzp. Warunkiem bowiem zachowania zasady
równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji jest to, że wszyscy wykonawcy
składają oferty w warunkach, w których nie znają treści ofert swych konkurentów. Jako
wyjątek od tej zasady poprawienie omyłek w trybie art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp musi być
stosowane ostrożnie i z uwzględnieniem wyjątkowego charakteru tej instytucji. Skład
orzekający zwrócił także uwagę, że konieczność poprawienia omyłek na podstawie art. 223
ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp nie uchyla wynikającego z art. 223 ust. 1 zd. 1 ustawy Pzp zakazu
negocjacji między zamawiającym a wykonawcą, dotyczących treści złożonej oferty. Z ww.
powodów
w orzecznictwie Izby, wskazuje się, że poprawienie omyłki na podstawie art. 223 ust. 2 pkt 3
ustawy Pzp powinno być dokonywane w sytuacji, gdy nie skutkuje to koniecznością
prowadzenia takich negocjacji. Inn
ymi słowy, jako warunek dokonania poprawy uznaje się
konieczność dokonania jej przez samego zamawiającego, w oparciu o dane dające się
wyinterpretować z samej oferty (tak w wyroku KIO z dnia 11 stycznia 2023 r., sygn. akt KIO
Dodatkowym warunkiem, który musi zostać spełniony, aby zamawiający mógł
dokonać poprawienia omyłki w trybie art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, jest to, aby w wyniku
dokonanych poprawek
nie doszło do istotnej zmiany treści oferty. Może zatem, w wyniku
popraw
ienia omyłki, dojść do zmiany treści złożonej oferty, ale granicą dopuszczalności
takiej zmiany jest to, aby nie miała ona charakteru istotnego. Przy czym o istotności zmiany
treści oferty każdorazowo decydują okoliczności konkretnej sprawy, a zatem na ile zmiana
oddaje pierwotny sens i znaczenie treści oferty, a na ile stanowi wytworzenie całkowicie
nowego oświadczenia, odmiennego od złożonego przez wykonawcę w stopniu nakazującym
uznać,
że wykonawca nie złożyłby takiego oświadczenia, gdyż nie odzwierciedla ono jego intencji
wyrażonych w poddawanej poprawie ofercie. O tym, czy zmiana treści oferty jest istotna,
decydować będą każdorazowo okoliczności danej sprawy tj. na ile dokonana zmiana oddaje
pierwotny sens i znaczenie treści oferty, a na ile stanowi ona wytworzenie całkowicie nowego
oświadczenia, odmiennego od tego które zostało złożone przez wykonawcę.
Mając na uwadze wyżej sformułowane uwagi natury ogólnej, które skład orzekający
w
niniejszej sprawie podziela, należało dojść do przekonania, że zamawiający trafnie
odrzucił ofertę odwołującego 2, powołując się na przepis art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
Nie budzi wątpliwości, co zostało ustalone na podstawie akt sprawy, że zamawiający
pismem z 18 maja 2023 r. dokonał zmiany treści SWZ w taki sposób, że zrezygnował
z
określenia stawki podatku VAT w wysokości 23%, dając wykonawcom możliwość
samodzielnego ustalenia tej stawki i wpisania właściwej stawki podatku, zróżnicowanej
w
zależności od charakteru usługi. Aby dać wykonawcom możliwość uwzględnienia różnych
stawek podatku w złożonej ofercie, dokonał jednocześnie modyfikacji dwóch dokumentów,
których złożenia wymagał od wykonawców. Pierwszym z nich był załącznik nr 2 do oferty
- Formularz ofertowy
, w którym zrezygnowano z narzucenia stawki podatku VAT w
wysokości 23%, eliminując jednocześnie z treści formularza konieczność wpisania wyliczonej
stawki. Dodatkowo, z
amawiający uwzględnił wskazaną modyfikację w załączniku nr 3, w
kt
órym wyodrębnił pozycję zawierającą wskazanie kwoty ryczałtowej za następujące
czynności: czynności pomocnicze, będące w związku z usługami medycznymi w strefach IIB
i III -
wartość ryczałtowa za m
(w strefach gdzie przebywają pacjenci). Zamawiający
zaznaczył, że ryczałt za m
nie może przekroczyć 50% wartości ceny za m
dla usługi
podstawowej tj. usługi utrzymania stanu higieniczno- sanitarnego pomieszczeń
zamawiającego. Nowe formularze zostały załączone do pisma, w którym zamawiający
dokonał wspomnianej modyfikacji, przy czym zamawiający zaznaczył, że składając ofertę
wykonawca powinien
posłużyć się zmodyfikowaną wersją wskazanych, i dołączonych do
przedmiotowego pisma załączników.
Jak ustalono
ponadto, odwołujący 2 w złożonym Formularzu cenowym nie wpisał jaką
staw
kę podatku VAT oferuje (zamawiający, co przyznał na rozprawie, błędnie w informacji
o odrzuceniu oferty
podał, że w kolumnie 9 odwołujący wpisał stawkę VAT - „zw”). Z kolei
w podsumowaniu w kol. 9
wyliczył, dla wszystkich pozycji, stawkę podatku VAT w wysokości
23 %. Dodatkowo do oferty przedłożył Załącznik nr 2 - Formularz oferty, którego treść nie
uwzględniała tych zmian, które wprowadził zamawiający w piśmie z 18 maja 2023 r.
W konsekwencji,
w złożonym Formularzu oferty odwołujący 2 zadeklarował, że oferuje
stawkę podatku VAT w wysokości 23 % dla całości realizacji usługi.
W niniejszej sprawie istotne jest
, iż doszło do zasadniczej rozbieżności pomiędzy
treścią Formularza cenowego, w którym wykonawca wskazał jako łączną cenę usługi cenę
z
naliczoną stawką VAT w wysokości 23 %, z kolei w ostatnim wierszu Formularza
cenowego nie
wskazał jaką stawkę oferuje. Wprawdzie z porównania ceny jednostkowej
netto i brutto za 1 m
(kolumna 3 i kolumna 5), jak też porównania wartości netto i wartości
brutto za 1 miesiąc (kolumna 6 i kolumna 8), oraz porównując wartość netto za 24 miesiące i
wartość brutto za 24 miesiące (kolumna 9 i kolumna 11) wynika, że nie został naliczony VAT
w przypadku tej pozycji, w dalszym ciągu jednak nie wiadomo jaka stawka, zdaniem
wykonawcy,
jest w tym wypadku prawidłowa). Nie sposób tego stwierdzić z tego powodu, że
zarówno
z podsumowania w kolumnie
, w której wskazano łączną stawkę podatku VAT, jak też z treści
złożonej oferty (deklaracja w Formularzu oferty - podatek VAT 23 %) wynika, że przyjęta
została podstawowa stawka podatku.
Tym samym nie wiadomo
, gdyż nie sposób prześledzić toku rozumowania
odwołującego 2, w którym miejscu miało dojść do popełnienia owej „omyłki”. Czy wykonawca
ten
popełnił omyłkę nie wskazując właściwej stawki podatku VAT, którą naliczył obliczając
cen
ę jednostkową brutto, wartość brutto za 1 miesiąc oraz wartość brutto za 24 miesiące
w poz. 9,
podając jednocześnie ceny netto równe tym, które zostały wyliczone jako ceny
brutto (co sugerować może równie dobrze, że odwołujący 2 przyjął stawkę VAT „zw.” lub „0
%”). Czy tez może omyłkowo podane zostało w treści Formularza ofertowego, że stawka
podatku VAT
, naliczona na całość zamówienia wynosi 23 % (a przecież oświadczenie o tej
jednoznacznej treści zamawiający usunął całkowicie z wzoru przekazywanego
wykonawcom).
Omyłka,
o której mówi wykonawca, mogła zostać popełniona także w Formularzu cenowym, w którym
o
dwołujący 2 podsumował kolumnę „wartość brutto za 24 miesiące”.
Przypomnienia wymaga w tym miejscu ponownie
, że aby zamawiający mógł
skorzystać z przepisu art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, i dokonać poprawy w ofercie
wykonawcy,
musimy mieć do czynienia, jak stanowi przepis z „oczywistą omyłką
rachunkow
ą”. Aby uznać, że taka omyłka ma przymiot oczywistości, musi być możliwe
ustalenie
, że wynika ona z błędnej operacji na liczbach. Nie musi to być wprawdzie omyłka
widoczna wprost, może zostać ujawniona dopiero podczas sprawdzania obliczeń
przedstawionych w ofercie. Musi jednak być niewątpliwa i dać się usunąć tylko w jeden
sposób. Oznacza to, że nie może być żadnej wątpliwości, w jaki sposób omyłkę tą poprawić.
Powyższe z kolei, jak wskazano powyżej, nie jest możliwe z tego powodu, że nie wiadomo
które z oświadczeń złożonych przez odwołującego 2 jest poprawne, czy oświadczenie
złożone w Formularzu oferty, w którym wskazuje na to, że na całość zamówienia powinna
być naliczona stawka VAT podstawowa, czy też jego deklaracje w Formularzu cenowym, w
którym nie deklaruje jak stawka podatku została zastosowana.
Co istotne w sprawie, wykonawca na etapie postępowania odwoławczego wyjaśnia
i deklaruje, składając dowody w postaci złożonego w postępowaniu oraz poprawionego
Formularza cenowego, w jaki sposób zamawiający powinien dokonać korekty jego
oświadczenia. Powołuje się przy tym na zapisy Rozdziału XVIII SWZ, w którym zamawiający
opisał sposób obliczenia ceny oferty twierdząc, że oczywistym jest, że poprawnie podane
zostały ceny jednostkowe za m
, z kolei dalsze wyliczenia są wyłącznie konsekwencją
przemnożenia odpowiednich wartości. Odwołujący 2 całkowicie pomija jednak, że brak
wskazania przez niego w tym formularzu właściwej stawki podatku VAT uniemożliwia
zamawiającemu ustalenie w jakiej wysokości został naliczony podatek w tej pozycji.
Ponadto, zamawiający wymagał, aby w Załączniku nr 3 wskazane były ceny za
poszczególne produkty (wycenione wszystkie pozycje wymienione w Załączniku nr 3 do
SWZ).
Z
kolei
łączna
cena
za realizację przedmiotu zamówienia stanowić miała sumę wszystkich pozycji wymienionych
w Załączniku nr 3 do SWZ.
Odwołujący z niewiadomych powodów, nie opartych na zapisach SWZ, domaga się
poprawienia treści jego oferty w sposób, który nie wynika z deklaracji przez niego złożonych.
Jak
zauważył skład orzekający poprawienie omyłki nie może wiązać się z koniecznością
ingerencji wykonawcy
w treść złożonego oświadczenia woli, w szczególności nie może
powodować konieczności udzielenia żadnych dodatkowych wyjaśnień.
Tym samym należało zgodzić się z zamawiającym, że w okolicznościach niniejszej
sprawy
błędy popełnione w treści oferty, złożonej przez odwołującego 2, nie dały
z
amawiającemu możliwości samodzielnego ich poprawienia, a wskazane w wyjaśnieniach
miejsca koniecznych do poprawy popełnionych „omyłek” spowodowałyby konieczność
zmiany
treści oferty i dowolność decyzji, w zależności od sytuacji.
Nietrafione są także wywody odwołującego 2 w zakresie, w jakim podnosił zarzuty
naruszenia art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, domagając się poprawienia w swojej ofercie
omyłki, polegającej na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodującej
istotnych
zmian w treści oferty. Zaznaczyć należy, że kluczowe dla prawidłowego stosowania
powyższego przepisu jest ustalenie zaistnienia po stronie wykonawcy omyłki określonego
rodzaju oraz,
że jej poprawienie nie powoduje istotnych zmian w treści oferty.
Us
tawodawca nie uregulował legalnej definicji ustawowego zwrotu „omyłka",
jednakże na podstawie wypracowanego już dorobku doktryny, orzecznictwa sądów
powszechnych oraz Krajowej Izby Odwoławczej, stwierdzić można, że jako oczywistą omyłkę
rozumieć należy błąd zwykły, wynikający z przeoczenia lub innej wady procesu myślowo-
redakcyjnego,
a niespowodowany uchybieniem merytorycznym.
Kompleksowe podejście do omówienia
znaczenia omyłki zaprezentował m.in. Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku z dnia 27
czerwca 2008 r. XII Ga 206/ 08,
podkreślając w szczególności, że omyłka może mieć
charakter
wyłącznie proceduralno-techniczny, a nie meretoryczny.
Jak już wskazano wcześniej w niniejszej sprawie błąd, który wystąpił w ofercie
odwołującego nie może być uznany za omyłkę, ale jest błędem spowodowanym uchybieniem
merytorycznym (brak wskazania stawki podatku w Formularzu cenowym, niezgodne
z założeniami wyliczenie stawki podatku VAT, zastosowanie Formularza oferty przed zmianą
dokonaną przez zamawiającego w piśmie z 18 maja 2023 r.) i z tego powodu nie podlega on
sanacji na podstawie art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp.
Trafnie te
ż zwrócił uwagę zamawiający w swoim piśmie procesowym - odpowiedzi na
odwołanie, że istotne znaczenia dla możliwości dokonania poprawy w ofercie odwołującego
2 ma
fakt, iż błąd w obliczeniu ceny dotyczy stawki i wysokości podatku VAT, a więc tego
składnika cenowego, co do którego, poza przypadkami kiedy zamawiający wskazał w SWZ
właściwą stawkę podatku, zamawiający nie jest uprawniony do jakiejkolwiek ingerencji
w ofertę, a w szczególności do poprawy powyższych wartości w treści oferty. Skoro w
niniejszym postępowaniu zamawiający odstąpił od narzucenia wykonawcom jednolitej stawki
podatku VAT
w wysokości 23 %, a z oferty odwołującego nie wynika w szczególności jaką
stawkę podatku zamierza zastosować, to zamawiający nie jest uprawniony do arbitralnego
wyboru
i poprawienia treści złożonej oferty. Powyższa zmiana powodowałaby nieuprawnioną
w tym p
rzypadku ingerencję w treść złożonej oferty, albowiem z żadnego innego
oświadczenia, złożonego w treści oferty, nie wynika w jaki sposób omyłka powinna zostać
poprawiona.
W konsekwencji Izba uznała, że zamawiający trafnie podjął decyzję o odrzuceniu
oferty
odwołującego 2 stwierdzając, że zawiera ona błąd w obliczeniu ceny lub kosztu (art.
226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp. Mając na uwadze powyższe odwołanie podlegało oddaleniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku
postępowania - na podstawie art. 557 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 8
ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
w
ysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r., poz. 2437).
Przewodniczący:
……………………………………….
Otrzymuj raz w tygodniu aktualne informacje
o zmianach w prawie oraz komentarzach ekspertów
Otrzymasz darmowy e-book w prezencie!
„6 pytań o znowelizowane przepisy Pzp"