Sygn. akt: KIO 448/23
WYROK
z dnia 6 marca 2023 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Justyna Tomkowska
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 marca 2023 roku w Warszawie
odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Iz
by Odwoławczej w dniu 20 lutego 2023 roku przez
wykonawcę
Transition
Technologies-Science
S
półka
z
ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (Odwołujący)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Instytut „Centrum Zdrowia Matki
Polki” w Łodzi z siedzibą w Łodzi
przy
udziale
wykonawcy
Clinical
Trials
Solutions
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialn
ością z siedzibą w Tarnowie (Przystępujący), zgłaszającego przystąpienie
po stronie
Zamawiającego
orzeka:
1. U
względnia odwołanie w zakresie zarzutu nr 1 i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
w tym wezwanie Przystępującego do wyjaśnień w trybie art. 128 ust. 4 ustawy Pzp Wykazu
usług, a w razie konieczności wezwanie do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 128 ust. 1
ustawy Pzp,
bowiem złożone dokumenty nie potwierdzają spełniania warunku udziału
w postępowaniu,
2. W
pozostałym zakresie odwołanie oddala;
Kosztami postępowania obciąża Odwołującego – Transition Technologies-Science
S
półka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie i Przystępującego -
Clinical Trials Solutions
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Tarnowie, w n
astępujący sposób:
a.
zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie: siedmiu
tysięcy pięciuset złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego - Transition
Technologies-Science S
półka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie
tytułem wpisu od odwołania,
b.
zasądza od Przystępującego - Clinical Trials Solutions Spółka z ograniczoną
odpowiedzialn
ością z siedzibą w Tarnowie na rzecz Odwołującego – Transition
Technologies-Science S
półka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie -
kwotę 3 700 zł 00 gr (słownie: trzech tysięcy siedmiuset złotych 00/100
groszy) stanowiącą uzasadnione koszty Strony poniesione tytułem części wpisu oraz
wynagrodzen
ia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i
580 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz.U.2021 r., poz. 1129 ze zmianami) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego do
ręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………………
Sygn. akt KIO 448/23
UZASADNIENIE
Zamawiający: Instytut „Centrum Zdrowia Matki Polki” w Łodzi z siedzibą w Łodzi
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie podstawowym,
którego przedmiotem jest „Usługa zaprojektowania, wdrożenia, świadczenia serwisu
gwarancyjnego i nadzoru oraz wsparcia systemu informatycznego dla Onkologicznego
Centrum Wsparcia Badań Klinicznych Instytutu „CZMP”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w dniu 18 stycznia 2023 r
. w Biuletynie Zamówień Publicznych
pod nr 2023/BZP 00040459/01.
Dnia 20 lutego 2023 roku do Prezesa Kra
jowej Izby Odwoławczej w Warszawie, na
podstawie art.
513 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 1 1 września 2019 roku (tj. Dz.U. z 2022 r. poz.
1710 ze zm.) -
Prawo zamówień publicznych, zwanej dalej „ustawą” lub „Pzp”, odwołanie
złożył
wykonawca
Transition
Technologies-Science
S
półka
z
ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, dalej jako „Odwołujący”.
O
dwołanie złożono wobec niezgodnych z przepisami ustawy czynności i zaniechań
Zamawi
ającego, wskazując na naruszenie następujących przepisów:
art. 128 ust. 1 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b oraz art. 112 ust. 2 pkt 4 i art. 16 pkt
1-3 Pzp w zw. z art. 266 Pzp poprzez zaniechanie wezwania Clinical Trials Solutions
sp. z o.o. z sied
zibą w Tarnowie (dalej: „CTS” lub „Wykonawca”) do uzupełnienia
dokumentów potwierdzających spełnianie warunku udziału w postępowaniu w zakresie
zdolności technicznej i zawodowej, mimo iż złożone przez tego wykonawcę dokumenty nie
potwierdzają spełniania warunku udziału w postępowaniu opisanego w rozdziale V par. 16
poz. 2
a SWZ z uwagi na to, że wskazane przez CTS wdrożenia nie obejmowały integracji z
HIS, a jeżeli nawet obejmowały, to integracja ta nie została zakończona, a zatem projekty nie
są „wykonane”,
art. 18 ust. 1-3 PZP w zw. z art. 16 Pzp w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16
kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej: „uznk”) w zw. z art. 74 ust. 2 pkt
1 Pzp
poprzez zaniechanie ujawnienia całości dokumentów bezzasadnie zastrzeżonych
przez
CTS jako tajemnica przedsiębiorstwa: całości odpowiedzi na wezwanie z dnia 27
st
ycznia 2022 r. w zakresie rażąco niskiej ceny wraz z załącznikami, pomimo że CTS nie
wykazał zasadności zastrzeżenia tych informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa i spełnienia
wszystkich przestanek, o których mowa w art. 1 1 ust. 2 uznk,
ewentualnie w przypadku uznania przez Izbę, że zarzut podlega oddaleniu:
art. 226 ust. 1 pkt 8 oraz art. 224 ust. 6 PZP w zw. z 266 Pzp poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty CTS, pom
imo iż zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia oraz poprzez nieprawidłową ocenę wyjaśnień złożonych przez CTS prowadzącą
do uznania, że cena zaoferowana przez CTS nie jest rażąco niska, podczas gdy CTS nie
złożył wyjaśnień spełniających wymagania określone w art. 224 Pzp i nie wykazał, że cena
oferty pokrywa wszelkie koszty realizacji zamówienia.
Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty CTS jako najkorzystniejszej;
powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem zarzutów
podniesionych w odwołaniu;
wezwania CTS do uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie warunku
udziału w postępowaniu,
odtajnienia i udostępnienia Odwołującemu dotychczas nieodtajnionych dokumentów
o
bjętych przez CTS ochroną jako tajemnica przedsiębiorstwa tj. nieudostępnionej
Odwołującemu części odpowiedzi CTS na wezwanie z dnia 27 stycznia 2022 r. w zakresie
rażąco niskiej ceny wraz z załącznikami,
a w przypadku
oddalenia powyższego zarzutu - odrzucenia oferty CTS na podstawie
art. 226 ust. 1 pkt 8 oraz art. 224 ust. 6 Pzp.
Zamawiający informację o wyborze oferty najkorzystniejszej opublikował na stronie
p
ostępowania w dniu 14 lutego 2023 r. Wobec tego, mając na uwadze art. 509 ust. 2 Pzp,
termin na wniesienie
odwołania został zachowany. Odwołujący uiścił wpis od odwołania
w wymaganej wysokości, a Zamawiający otrzymał kopię odwołania.
Odwo
łujący podniósł, że ma interes we wniesieniu odwołania, gdyż jest wykonawcą
biorącym udział w postępowaniu. Odwołujący złożył ofertę niepodlegającą odrzuceniu, która
uplasowała się na drugiej pozycji w rankingu ofert. Naruszenie przez Zamawiającego
przepis
ów ustawy prowadzące do zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez CTS,
sp
owodowało brak możliwości uzyskania przez Odwołującego zamówienia, a tym samym
naraziło go na poniesienie szkody. W przypadku prawidłowego działania Zamawiającego,
ofert CTS zostałaby odrzucona, a zatem Odwołujący miałby realną szansę na uzyskanie
za
mówienia. W związku z powyższym, Odwołujący może ponieść szkodę polegającą na
nieuzyskaniu zamówienia publicznego. Dokonanie w sposób nieprawidłowy czynności
badania skuteczności zastrzeżenia informacji przedstawionych w wyjaśnieniach rażąco
niskiej ceny, pozbaw
ia Odwołującego chociażby możliwości weryfikacji poprawności działań
Zamawiającego dotyczących oceny złożonych wyjaśnień i wyboru oferty najkorzystniejszej.
Zarzut dot. doświadczenia wykazywanego przez CTS na potwierdzenie spełniania warunku
udziału w postępowaniu (rozdziale V par. 16 poz. 2a SWZ).
Zgo
dnie z rozdziałem V par. 16 poz. 2a SWZ „Zamawiający uzna, iż Wykonawca
posiada zdolności techniczne i zawodowe, jeżeli wykaże, że w okresie ostatnich 3 lat, a jeżeli
okres prowad
zenia działalności jest krótszy - w tym okresie wykonał 2 usługi, których
prz
edmiotem było zaprojektowanie i wdrożenie systemu informatycznego obejmującego
integracj
ę z HIS o łącznej wartości brutto minimum 800 000,00 zł (słownie: osiemset tysięcy
złotych), i udokumentuje, że usługi te zostały wykonane należycie.”
Warunek udziału w postępowaniu spełnia zatem wykonawca, który:
ukończył dwie usługi zaprojektowania i wdrożenia systemu informatycznego,
ukończenie usługi nastąpiło w okresie 3 lat przed upływem terminu składania ofert,
wdrażanie systemu obejmowało integrację z HIS,
łączna suma wynagrodzenia za zrealizowane usługi wynosi 800.000,00 zł brutto.
Zamawiający
wymagał
więc,
aby
wykonawca
posiadał
doświadczenie
w zaprojektowaniu i wdrożeniu systemu informatycznego, przy czym wdrożenie to miało
obejmować również integrację z systemem HIS i cały ten zakres miał być zakończony.
Wszelkie prace dotyczące wdrożenia systemu informatycznego i integracji z systemem HIS
powinny być zatem zakończone i odebrane przez zamawiającego.
Na
potwierdzenie spełniania powyższego warunku udziału w postępowaniu CTS
złożył Wykaz usług, w którym wskazał następujące usługi:
1. „Dostawa i wdrożenie systemu informatycznego powiązanego ze standardowymi
procedurami operacyjnymi dla Centrum Wsparcia Bada
ń Klinicznych” zrealizowana
07-08.2021 r. na rzecz Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof.
dr hab. med. Eleonory Reicher;
2. „Wdrożenie i świadczenie usług platformy informatycznej do kompleksowego zarządzania
badaniami klinicznym
i (obsługa i nadzór nad całym procesem badania klinicznego w sieci
ośrodków)” realizowana od 2018 r. na rzecz KO-MED Centra Kliniczne sp. z o.o. z siedzibą
w Puławach.
Zdanie
m Odwołującego powyższe usługi nie potwierdzają spełniania warunku udziału
w pos
tępowaniu.
„Dostawa i wdrożenie systemu informatycznego powiązanego ze standardowymi
procedurami operacyjnymi dla Centrum Wsparcia Badań Klinicznych”
Z SWZ
w postępowaniu prowadzonym przez Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii
i Rehabilitacji im.
prof. dr hab. med. Eleonory Reicher na „Dostawę i wdrożenie systemu
informatycznego powiązanego ze standardowymi procedurami operacyjnymi dla Centrum
Wsparcia Badań Klinicznych” nie wynika, że przedmiot zamówienia obejmował „integrację
z systemem HIS”, której wymaga Zamawiający w warunku udziału w tym postępowaniu.
W jakimkolwiek punkcie SWZ
(w tym umowy i OPZ) z tego postępowania nie pojawia się
kwestia integracji z HIS, ani jakiekolwiek elementy,
które wskazywałyby na obowiązek
dokonania takiej integrac
ji. Wobec tego usługa ta nie mogła obejmować integracji z HIS.
Gdyby integracja z HIS była elementem przedmiotu zamówienia, to element ten bez
wątpienia zostałby uwzględniony w OPZ. Skoro nie zostało to uwzględnione w opisie
przedmiotu zamówienia, to nie zostało również wycenione, a co za tym idzie nie zostało
wykonane. Zatem usługa ta nie potwierdza spełniania warunku udziału w postępowaniu.
Istotne jest
, że Zamawiający wymagał, aby zaprojektowany i wdrożony system informatyczny
został zintegrowany z HIS w ramach referencyjnych usług, a nie w ramach dodatkowych
zleceń. Wobec tego, nawet jeżeli integracja z HIS została wykona, ale na podstawie
oddzielnej
umowy, to nie powinno to być traktowane jako spełnianie warunku udziału
w postępowaniu.
Istotne jest, że również dołączone do Wykazu usług referencje nie potwierdzają, że
w ramach
usługi wykonano integrację z HIS. W treści referencji wskazano: „W ramach
obsługi powdrożeniowej oraz świadczenia serwisu utrzymaniowego oraz nadzoru
autorskiego, w sposób ciągły wdrażane są nowe funkcjonalności związane z automatyzacją
procesów, digitalizacją oraz integracją z HIS.” Z powyższego nie wynika, że przedmiotem
usługi, na którą powołuje się CTS była integracja z HIS. Z literalnego brzmienia referencji
wynika, że CTS wdraża funkcjonalności związane z integracją z HIS, a nie że dokonał tej
integracji. Integracja z HIS standardowo jest wykonywana w ramach podstawowego zakresu
usługi, a nie w ramach serwisu utrzymaniowego czy obsługi powdrożeniowej. Skoro
„wdrażane są nowe funkcjonalności związane z integracją z HIS”, to nie jest to wymagana
przez Zamawiającego „integracja z HIS”, a jedynie wdrażanie dodatkowych funkcjonalności
już wdrożonego systemu, które taką integrację umożliwiają. Nie oznacza to jednak,
że integracja została przeprowadzona i że CTS wykonał to w ramach powołanego
w Wykazie usług projektu.
Ponadto, z
amówienie zostało udzielone 22.06.2021 r., a usługi powdrożeniowe zgodnie
z par.
4 ust. 1 projektu umowy obowiązującej w tym postępowaniu miały być świadczone
przez 48 mies
ięcy od Protokołu Odbioru Końcowego Systemu (a więc są one w trakcie
realizacji).
Nawet jeżeli w zakresie usług powdrożeniowych i serwisu, faktycznie przeprowadzana
jest integracja z HIS (co w ocenie Odwołującego jest wykluczone), to usługi powdrożeniowe
są w dalszym ciągu świadczone, a zatem nie zostały one zakończone. Również z treści
przedłożonych referencji wynika, że funkcjonalności te (w tym funkcjonalności umożliwiające
integrację z HIS) są „wdrażane”, a zatem proces ten nie został zakończony i odebrany,
podczas gdy zgodnie z warun
kiem udziału w postępowaniu Zamawiający wymagał 2
wykonanych usług, a zatem usług, które zostały zakończone, w których cały wskazany
w warunku udziału w postępowaniu zakres (w tym integracja z HIS) został już zrealizowany.
Gdyby przyjąć konstrukcję, że integracja z HIS może odbywać się na etapie serwisu
utrzymaniowego oraz opieki powdrożeniowej, to czynności wykonane w ramach integracji
z HIS w zasadzie nie podlegałyby odbiorowi, a co za tym idzie weryfikacji i akceptacji przez
zamawiającego. Zgodnie z harmonogramem realizacji umowy, etap ten nie kończy się
bowiem podpisaniem protokołu odbioru końcowego. Powyższe przeczy temu, żeby
int
egracja z HIS mogła zostać wykonana na etapie serwisu utrzymaniowego oraz opieki
p
owdrożeniowej.
J
eżeli w ramach utrzymania, dokonuje się integracji, to nie jest to już utrzymanie
systemu, a jego rozbudowa. Są to zupełnie inne obszary. Przykładowy zakres czynności
wykonywanych w ramach utrzymania to m.in.: aktualizacje oprogramowania, modyfikacje
działających modułów oraz aktualizacje wynikające z ze zmiany przepisów zewnętrznych
i wewnętrznych. W ramach tego etapu nie ma miejsca na nowe funkcjonalności, a integracją
z pewnością jest taką nową czynnością. Opieka powdrożeniowa natomiast to głównie
gwarantowane umownie czasy rea
kcji i usuwania usterek w zakresie wdrożonych
funkcjonalności, czyli również nie ma tu miejsca na integrację.
Faktem jest, że referencje nie muszą potwierdzać wszystkie elementów wskazanych
w warunku udziału w postępowaniu, ale w tym przypadku referencje nie tylko nie
potwierdzają wszystkich elementów warunku, ale wręcz przeciwnie - ich literalne brzmienie
wprost przeczy temu, że integracja z HIS została wykonana, a co za tym idzie, że zakres
usługi wykonanej przez CTS potwierdza spełnianie warunku udziału w postępowaniu.
Z przedstawionych przez CTS informacji ni
e wynika, że integracja z HIS została
zrealizowana w ramach powołanej w wykazie usługi, również dokumentacja tego
postępowania nie potwierdza, że przedmiot zamówienia obejmował ten zakres. Nawet jeżeli
uznać, że zamówienie obejmowało integrację z HIS, to nie została ona zakończona, a zatem
usługa nie została „wykonana”. Doświadczenie to nie potwierdza więc spełniania warunku
udziału w postępowaniu.
„Wdrożenie i świadczenie usług platformy informatycznej do kompleksowego
zarządzania badaniami klinicznymi (obsługa i nadzór nad całym procesem badania
klinicznego w sieci ośrodków)”
Analogicznie
jest zdaniem Odwołującego w przypadku drugiej z usług wskazanych
przez CT
S w Wykazie usług.
J
uż sam Wykaz wskazuje, że Wykonawca nie spełnia warunku udziału
w postępowaniu. CTS wskazał bowiem w Wykazie usług, że usługa z pozycji 2 jest nadal
re
alizowana („2018- nadal”), podczas gdy Zamawiający wymagał usługi wykonanej. Również
z treści referencji wynika, że „Clinical Trials Solutions wdrożyła (...) oraz w dalszym ciągu
wdraża nowe funkcjonalności w platformie informatycznej”.
Skoro Wykonawca nie
wskazał daty wykonania przedmiotowej usługi podając, że jest
ona nadal realizowana,
to oznacza, że nie wdrożył systemu informatycznego obejmującego
integrację z HIS, podczas gdy warunek udziału w postępowaniu był w tym zakresie jasny -
Zamawiający wymagał usługi wykonanej. CTS powołał więc w Wykazie usług
doświadczenie, które nie potwierdza spełniania warunku udziału w postępowaniu.
Dodatkowo w refe
rencji wskazano, że „System SMARTrials (...) w latach 2018-2020
został wdrożony w wielu ośrodkach badań klinicznych, zarządzanych przez KO-MED Centra
Kliniczne, w publicznych podmiotach medyczn
ych (...) w ramach których integrowane są
systemy
wspierające zarządzanie klasy HIS z systemem do obsługi oraz nadzoru nadań
klinicznych.
” Nie ma mowy o przeprowadzeniu integracji zaprojektowanego i wdrożonego
systemu z HIS (systemem informacyjnym szpitala
), a jedynie integrowaniu systemów
wspi
erających zarządzanie klasy HIS z systemami do obsługi i nadzoru badań klinicznych.
Nie jest to taki sam zakres. Co więcej nie potwierdzono, że zakres ten jest realizowany przez
wykonawcę CTS. Mowa jest o „integrowaniu systemów” - czasownik niedokonany, a zatem
czynności nieukończonej.
Z referencji wynika, że system SMARTrials został wdrożony w latach 2018-2020.
Zgodnie z warunkiem udzi
ału w postępowaniu Zamawiający wymaga usług świadczonych
w okresie ostatnic
h 3 łat. Wobec tego nawet jeżeli usługi obejmowały integrację z HIS, co
budzi uzasadnione wątpliwości, to część usług nie spełnia warunku udziału w postępowaniu
również ze względu na okres ich realizacji - wykraczający poza 3 ostatnie tata.
Nawet jeżeli przyjąć, że Wykonawca był uprawniony do powołania się na usługę
nadal realizowaną, co stoi w sprzeczności z brzmieniem warunku udziału w postępowaniu
i brzmieniem par. 9 ust. 1 pkt
2 rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia
23 grudnia 2020 r. w spra
wie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów
lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (gdyż nie są to usługi
okresowe lub ciągłe), to w takiej sytuacji powinien on złożyć referencje bądź inne dokumenty
potwierdzaj
ące należyte wykonywanie wystawione w okresie ostatnich 3 miesięcy.
Referencje złożone przez CTS są starsze niż 3 miesiące (obie wystawione 22.09.2022 r.).
Wobec tego nie potwierdz
ają one spełniania warunku udziału w postępowaniu. Zarzut ten
dotyczy obu wymienionych
w Wykazie CTS usług, gdyż każda z nich jest de facto w trakcie
realizacji.
Zarzut dot. zaniechania odtajnienia i udostępnienia całości wyjaśnień ceny złożonych przez
CTS.
Z dokumentacji postępowania wynika, że w dniu 3 lutego 2023 r. Zamawiający
dokonał częściowego odtajnienia informacji zawartych w złożonych przez CTS wyjaśnieniach
ceny. Zamawiający wskazał, że „uznał część informacji za informacje powszechnie znane,
do
których dostęp ma szeroki krąg osób.” Zamawiający udostępnił Odwołującemu jedynie
część złożonych przez CTS wyjaśnień ceny. Zamawiający nie udostępnił części wyjaśnień
(pisma), załączników nr 1-3 oraz część kalkulacji kosztów, która stanowi załącznik nr 4 do
wyjaśnień.
Zastrzeżenie jawności informacji ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi
wyjątek od zasady jawności postępowania, w związku z tym, przesłanki umożliwiające jego
zastosowanie powinny być interpretowane ściśle. Zgodnie z art. 18 ust. 3 Pzp, Zamawiający
jest uprawniony do zachowania - na wniosek wykonawcy - p
oufności informacji,
stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust 2 uznk. W celu
skutecznego zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, konieczne jest nie tylko wykazanie,
iż dane informacje spełniają obiektywne przesłanki uznania za tajemnicę przedsiębiorstwa
w rozumieniu art. 11 u
st. 2 uznk, ale również prawidłowe wykazanie tego faktu.
Bezzasadność dokonanego zastrzeżenia, brak złożenia uzasadnienia lub też złożenie
niedo
statecznie przekonującego uzasadnienia albo niezłożenie dowodów potwierdzających
podjęcie przez wykonawcę środków zmierzających do zachowania informacji w poufności
musi
skutkować odtajnieniem zastrzeżonych informacji. Obowiązek zbadania prawidłowości
dokonanego przez wykonawcę zastrzeżenia spoczywa na Zamawiającym, który zgodnie
z art. 18 ust. 1-
3, jak również art. 16 Pzp, zobowiązany jest do rzetelnego przeprowadzenia
tej czynności i ujawnienia informacji nieprawidłowo objętych przez wykonawcę klauzulą
tajemnicy przedsiębiorstwa.
W ocenie Odwołującego w kontekście złożonego przez CTS uzasadnienia tajemnicy
przeds
iębiorstwa odtajnieniu powinna podlegać pełna treść wyjaśnień ceny złożonych w dniu
lutego 2023 r., w tym w szczególności kalkulacja ceny ofertowej. Zamawiający błędnie
utrzymał tajemnicę części zastrzeżonych informacji.
Nie można uznać za skuteczne zastrzeżenia jawności oferty jedynie w celu
uniemożliwienia innym wykonawcom weryfikacji ich prawidłowości, bez względu na
rzeczywiste sp
ełnienie przesłanek umożliwiających zastrzeżenie informacji jako tajemnicy
p
rzedsiębiorstwa. Utrzymanie przez Zamawiającego takiego zastrzeżenia (nawet jeżeli część
wyjaśnień została odtajniona), stanowi rażące naruszenie nie tylko art. 18, ale również art.
16 Pzp, a w szczególności zasady prowadzenia postępowania w sposób zapewniający
zachowan
ie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.
Zgodnie z poglądami doktryny: „W orzecznictwie KIO ugruntowało się stanowisko,
że wymóg wykazania, iż zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa
oznacza, że nie składając wyjaśnień, a także w niezbędnym zakresie stosownych dowodów
wykonawca rezygnuje w postępowaniu o udzielenie zamówienia z ochrony informacji, które
uprzednio poza tym postępowaniem mogły spełniać przesłanki z art. 11 ust. 4 ZNKU”
(tak wyr. KIO z 28.4.2016 r.: KIO 545/16, Legalis KIO 563/16, Legalis oraz z 3.4.2015 r., KIO
561/15, Legatis; z 28.8.2015 r., KIO 1730/ 15,
Legalis). Pogląd ten znajduje także
odzwierciedlenie w orzec
znictwie sądów powszechnych - zob. wyr. SO w Przemyślu
z 11.5.2015 r., I Ca 131/15, niepubl.
” (M. Jaworska (red.), Prawo zamówień publicznych.
Komentarz, wyd. 6, 2018 r.).
Odnosząc się do kwestii zastrzeżenia poufności wyjaśnień rażąco niskiej ceny
złożonych przez CTS należy wskazać, że nie wszystkie informacje objęte wyjaśnieniami
(w tym zawarte
w kalkulacji kosztów) stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, nawet jeżeli tak
jest
, to Wykonawca nie sprostał obowiązkowi, aby to wykazać. Utrzymanie w poufności
z
asadniczej części wyjaśnień ceny, to działanie które faworyzuje CTS, bowiem niemożność
zapozna
nia się przez Odwołującego z treścią złożonych wyjaśnień znacząco utrudnia
chocia
żby weryfikację poprawności działań Zamawiającego dotyczących oceny złożonych
wyj
aśnień i wyboru oferty wykonawcy jako najkorzystniejszej.
W ocenie Odwołującego wykonawca CTS nie sprostał ciężarowi wykazania
wszystkich przestanek do uznania informacji za tajemnic
ę przedsiębiorstwa.
W uzasadnieniu zastrzeżenia wyjaśnień ceny jako tajemnicy przedsiębiorstwa CTS
przedstawił ogólnikowe i pozbawione konkretów wyjaśnienia, niejednokrotnie w ogóle
nieodnoszące się do zastrzeżonych informacji, których w żaden sposób nie można uznać za
wykazanie zasadności dokonanego zastrzeżenia w rozumieniu art. 18 ust. 3 Pzp. O ile CTS
przedstawił uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa na 11 stronach pisma, to
jego
obszerność jest jedynie pozorna - połowę uzasadnienie stanowi bowiem przytoczenie
przepisów i orzeczeń sądów i Krajowej Izby Odwoławczej.
CTS wskazuje w uzasadnieniu tajemnicy przedsiębiorstwa, że „Treść przedkładanych
wy
jaśnień objaśnia szczegółowo sposób kalkulacji ceny oferty, wyjaśnia sposoby jej
optymalizacji oraz prezentuje dostępne dla CTS sprzyjające warunki realizacji Zamówienia
mające wpływ na poziom zaoferowanej ceny. (...) Szczególną uwagę należy również zwrócić
na d
owody załączone do wyjaśnień ceny. Ich kompilacja pozwała całościowo na odtworzenie
źródeł oraz danych wpływających na oszacowanie ceny złożonej oferty - a ich ujawnienie
wiązałoby się z istotną szkodą dla Wykonawcy ubiegającego się o Zamówienie, bowiem
po
zwoliłoby konkurencji posiąść wiedzę o bardzo szerokim aspekcie argumentów, danych
oraz ich źródeł, o których wiedza mogłaby zostać wykorzystana ze szkodą dla Wykonawcy
w innych postępowaniach.” (pkt 2.3 uzasadnienia). CTS jednak nie wskazał w wyjaśnieniach
j
akichkolwiek sprzyjających warunków realizacji zamówienia, które nie byłyby standardem na
rynku, nie dołączył również do wyjaśnień ceny jakichkolwiek dowodów w zakresie kosztów
(dołączył wyłącznie dowody dot. podjęcia działań mających na celu zachowania informacji
w poufności). Z powyższego wynika, że złożone przez CTS uzasadnienia tajemnicy
przedsiębiorstwa jest nieadekwatne do przedmiotowego stanu faktycznego, oderwane od
rzeczywistej zawartości złożonych wyjaśnień. Świadczy o tym również następujących
fragment uzasadnienia:
„Wykonawca zdołał nawet zaoferować cenę niższą od ceny
ofertowej dotychczasowego wykonawcy, co zazwyczaj jest niezwykle trudne z racji
n
aturalnej przewagi aktualnego wykonawcy zamówienia wynikającej z posiadanej przez
niego wiedzy. Wiedza ta zwykle pozwala na
optymalizację kosztów ponoszonych przez
wykonawcę i przez to zaoferowanie ceny niższej od pozostałych wykonawców, co jednak nie
miało miejsca w niniejszym Postępowaniu. Wiedza dotycząca przygotowania oferty przez
Polcam byłaby w tym kontekście przydatna dla wszystkich uczestników Postępowania, tak
w tym, jak i w innych postępowaniach o podobnym przedmiocie.” (pkt 2.5 uzasadnienia).
Przedmiotowe postepowanie nie jest
kontynuacją jakiegokolwiek innego postepowania,
usługi będące przedmiotem zamówienia nie były wcześniej świadczone przez jakiegokolwiek
wykonawcę, a przedmiotowe wyjaśnienia nie dotyczą podmiotu Polcam. Powyższe świadczy
o
tym, że dołączone do wyjaśnień ceny uzasadnienie tajemnicy przedsiębiorstwa
to niedostosowany do
stanu faktycznego wzór, stosowany uniwersalnie w wielu
postepowaniach bez względu na przedmiot zamówienia (Polcam to podmiot, który działa
w zupełnie innej branży).
Brak wykazania wartości gospodarczej.
CTS słusznie wskazał, że wykonawca zastrzegając określone informacje jako
t
ajemnicę przedsiębiorstwa jest zobowiązany wykazać wartość gospodarczą zastrzeganych
informacji. Jednak pomimo tej dygresji, wartości ta nie została de facto wskazana.
W świetle normy prawnej art. 11 ust. 2 uznk konieczne jest wykazanie,
że zastrzegana informacja posiada wartość gospodarczą. Nie wystarcza samo lakoniczne
stwierdzenie, iż dana informacja ma charakter techniczny, handlowy, technologiczny czy
organizacyjny, ale musi także ona przedstawiać pewną wartość gospodarczą dla wykonawcy
właśnie z tego powodu, że pozostanie poufna. Taka informacja może być dla wykonawcy
źródłem jakichś zysków lub pozwalać mu na zaoszczędzenie określonych kosztów.
Konieczność wykazania wartości gospodarczej jest już od dawna wskazywana
zarówno przez Krajową Izbę Odwoławczą, jak i sądy powszechne (wyrok KIO z dnia 17
stycznia 2022 r., sygn. akt: KIO 3762/21; wyrok KIO z dnia 25 stycznia 2022 r., sygn. akt:
KIO 80/22;
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 1 października 2021 r., sygn. akt:
XXIII Zs 53/21).
CTS upatruj
e wartości gospodarczej złożonych wyjaśnień w tym, że jest to informacja
przetworzona w rozumieniu ustawy o dostępnie do informacji publicznej (pkt 1.6 wyjaśnień).
A
rgumentacja ta jest zupełnie chybiona. Istotne jest, że ustawa o dostępnie do informacji
publicznej nie ma jakiego
kolwiek wpływu na kwestię tajemnicy przedsiębiorstwa,
dokumentów składnych przez wykonawców w toku postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Ustawa ta dotyczy informacji o sprawach publicznych, a takimi sprawami bez
wątpienia nie są wyjaśnienia ceny składane przez wykonawców w postepowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego. Pojęcie informacji przetworzonej dotyczy procedury
udostępniania informacji publicznej, a nie kwestii zastrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa.
To podmio
t zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej może wskazywać na fakt,
że informacja jest informacją przetworzoną, co uzasadniałoby konieczność wykazania przez
wnioskodawcę interesu publicznego w jej udostępnieniu. W definicji tajemnicy
przedsiębiorstwa zawartej w art. 11 ust. 2 uznk nie ma mowy o kwestii informacji prostej lub
przetworzonej. Wykonawca składający dokumenty w postępowaniu o udostępnienie
informacji publicznej nie jest up
rawniony do powoływania się na fakt, że informacja ma
charakter informacji przetworzon
ej, idąc tym tokiem rozumowania niemal każda informacja
składana w postępowaniu byłaby de facto informacją przetworzoną. Abstrahując od
powyższego CTS nie wyjaśnił w jaki sposób fakt, że są to informacje przetworzone
przekładałby się na ich wartość gospodarczą. Wobec tego argumentacja ta powinna być
przez Zamawiającego pominięta.
Według CTS „wartość ta [gospodarcza - przyp. wł.] skorelowana jest z szacowaną
wartością rynkową spółki CTS (w skład której wchodzi m. in. Know-how spółki oraz platforma
IT r
ozwijana pod marką SMAR Trials®), która wynosi -30 mln zł. Na jej wycenę składają się
nie tylko poniesione przez spółkę wieloletnie nakłady na wytworzenie oprogramowania,
koszty prac rozwojowych
, ale również wartość ponoszonych nakładów marketingowych,
usług doradczych, eksperckich oraz szacowana, rynkowa wycena zastrzeżonej marki
produktowej i platformy IT.
” (pkt 2.6 uzasadnienia). Nie sposób uznać, że wartość
gospodarcza informacji dot. szacowania ceny oferty wynika z w
artości rynkowej spółki, na
którą składa się m.in. wartość platformy. Wykonawca wskazał co składa się na wartość
spółki, a wśród tego wyliczenia nie znajdują się informacje, które mogłyby wynikać
z wyjaśnień ceny i złożonej kalkulacji kosztów. Wykonawca nie wskazał jak ujawnienie
informacji zawartych m
.in. w pozostałej części kalkulacji wpłynęłoby na wartość spółki, w jaki
sposób zagroziłoby to spółce i dlaczego wartość gospodarczą tych informacji należałoby
utożsamiać z szacunkową wartością rynkową CTS. Wskazana kwota nie stanowi określenia
wartości gospodarczej zastrzeżonych informacji. Ich ujawnienie nie narazi CTS na stratę
w wysokości 30 mln zł. CTS nie wskazał jakie zyski generują zastrzeżone informacje oraz
jakie koszty zos
taną zaoszczędzone w wyniku zachowania poufności tych informacji.
Nie jest wystarczające samo ogólne stwierdzenie, że dane informacje posiadają
wartość gospodarczą, ale zgodnie z aktualnym orzecznictwem sądów, konieczne jest jej
wskazanie oraz opisanie, na
czym polega i z czego wynika określona wartość
poszczególnych zastrzeganych informacji lub dokumentów. Wykonawca nie wskazał, w jaki
sposób ujawnienie zastrzeżonych informacji mogłoby wpłynąć na działalność
przedsiębiorstwa Wykonawcy, jakie straty mogłoby to przynieść. Jak słusznie wskazał Sąd
Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 24 lutego 2022 r., sygn. akt: XXIII Zs 133/21 (który
powołuje również CTS w swoim uzasadnieniu) „samo oświadczenie i deklaracja
zastrzegającego w tym zakresie [tj. wartości gospodarczej określonej informacji przyp. wł.]
to zd
ecydowanie za mato by uznać wymóg wykazania wartości gospodarczej za spełniony.
Przy czym wartość ta musi mieć charakter obiektywny, oderwany od subiektywnej oceny
i stanowiska zastrzegającego. Oczywistym jest bowiem, że wszelkie informacje techniczne,
te
chnologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje, wypracowane przez lata
działalności przez zastrzegającego mają w jego ocenie wartość gospodarczą. Niemniej nie
oznacza to, że z obiektywnego punktu widzenia mają one jakąkolwiek wartość dla innych
podmiotów”.
CTS w uzasadniając zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa kilka razy użył zwrotu
„wartość gospodarcza” jednakże tylko formułując ogólne i niczym niepoparte twierdzenia
o
tym, że informacje posiadają wartość gospodarczą. Wartość gospodarcza poszczególnych
zastrzega
nych informacji nie została natomiast w żaden sposób omówiona, ani tym bardziej
wykazana
. W szczególności nie oszacowano własnych korzyści wynikających z zachowania
tajności informacji oraz ewentualnych własnych strat lub zysków innych przedsiębiorców
wynikających z ujawnienia danych, zastrzeganych jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Biorąc powyższe pod uwagę, uznając skuteczność dokonanego przez CTS
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa Zamawiający dopuścił się w ocenie Odwołującego
naruszenia art. 18 ust. 1-3 Pzp w zw. z art. 16 Pzp w zw. z art. 1 1 ust. 2 uznk w zw. z art. 74
ust. 2 Pzp.
Zarzut dot. zaniech
ania odrzucenia oferty CTS z powodu rażąco niskiej ceny - zarzut
ewentualny.
Odwołującemu nie została udostępniona całość wyjaśnień rażąco niskiej ceny
złożonych przez CTS w odpowiedzi na wezwania Zamawiającego z dnia 27 stycznia 2023 r.
Powyższe uniemożliwia Odwołującemu szczegółowe odniesienie się do tych wyjaśnień
i argumentacji w nich przedstawionej. Niemniej jednak w prz
ypadku oddalenia przez Izbę
zarzutu dotyczącego zaniechania odtajnienia całości wyjaśnień rażąco niskiej ceny CTS
(w tym w szczególności kalkulacji ceny ofertowej oraz planowanego czasu pracy zespołu
projekto
wego) oraz biorąc pod uwagę, że cena zaoferowana przez CTS ma charakter rażąco
niskiej, co powinno skutkować odrzuceniem oferty złożonej przez tego wykonawcę,
Zamawiający dokonał nieprawidłowej oceny wyjaśnień prowadzącej do uznania, że oferta
złożona przez CTS nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 oraz art. 224
ust. 6 Pzp.
W pierwszej kolejności Odwołujący zwrócił uwagę na charakter samych wyjaśnień i
ciężar dowodu spoczywający na wykonawcy, który został wezwany do ich złożenia.
W
świetle dyspozycji art. 224 ust. 6 Pzp, wezwanie wykonawcy do złożenia wyjaśnień
w trybie art. 224 ust. 1 Pzp rodzi domniemanie, iż cena oferty jest rażąco niska. Zgodnie zaś
z treścią art. 224 ust. 5 Pzp, to na wykonawcy spoczywa obowiązek wykazania, że za
zao
ferowaną cenę jest w stanie zamówienie wykonać (tak Sąd Okręgowy w Warszawie
w wyroku z dnia 14 marca 2017 r., sygn. akt: XXIII Ga 967/16).
Zamawiający, dokonując oceny złożonych wyjaśnień, ma zatem obowiązek
zwery
fikowania, czy są one realne, poparte wiarygodnymi dowodami, tj. czy w sposób
skuteczn
y wykonawca obalił ciążące na nim domniemanie zaoferowania rażąco niskiej ceny.
Jak stanowi bowiem art. 224 ust. 6 Pzp, nie tylko bra
k złożenia wyjaśnień, ale również
złożenie wyjaśnień wraz z dowodami, które nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub
kosz
tu obliguje Zamawiającego do odrzucenia oferty. W ocenie Odwołującego, Zamawiający
w sposób nieprawidłowy dokonał oceny wyjaśnień złożonych przez CTS uznając,
że wykonawca wykazał, iż zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco niską.
Zam
awiający powinien szczególnie skrupulatnie zbadać wyjaśnienia wykonawcy,
ocenić na ile przedstawione uzasadnienie potwierdza rynkowy charakter zaoferowanej ceny,
czy podane informacje znajdują uzasadnienie w przedstawionych dowodach. Jedynie
rzetelne badanie takich w
yjaśnień, a nie poprzestanie na akceptacji ogólnikowych
argumentów jest gwarantem zachowania uczciwej konkurencji w postępowaniu
przetargowym.
Nie chodzi bowiem o złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, a wyjaśnień, które
w sposób niebudzący wątpliwości pozwalają na ustalenie czy oferta zawiera rażąco niską
ceną. Odwołujący zwrócił uwagę na wytyczne formułowane w orzecznictwie Krajowej Izby
Odwoławczej: „Można natomiast sformułować jeden generalny postulat, który przy ocenie
wyjaśnień wykonawców powinien być bezwzględnie egzekwowany - wyjaśnienia powinny
być konkretne, jasne, spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Stosowana
powsz
echnie w dokumentach tego typu beletrystyka polegająca na mnożeniu ogólników
o wielkim doświadczeniu wykonawcy, tego znakomitej organizacji produkcji, optymalizacji
kosztów. wdrożeniu niezwykle nowoczesnych i energooszczędnych technologii, posiadaniu
wykw
alifikowanej acz taniej kadry, korzystnym położeniu jego bazy czy siedziby etc.
przeważnie nic nie wnosi do sprawy i nie niesie informacji o żadnych możliwych do
uchwycenia wartościach ekonomicznych. Jako taka może być traktowana jedynie jako
dopełnienie i tło do bardziej konkretnych i wymiernych danych podawanych w ramach
wyjaśnień, a nie ich podstawa czy zasadnicza treść. Informacje podawane w wyjaśnieniach
powinny być więc na tyle konkretne, aby możliwe było ich przynajmniej przybliżone
przełożenie na uchwytne i wymierne wartości ekonomiczne, a także możliwa ich weryfikacja
oraz
ocena wiarygodności.” (wyrok KIO z dnia 8 września 2015 r., sygn. akt: KIO 1826/15).
Prawidłowa ocena złożonych wyjaśnień powinna uwzględniać zgodność oferty
z przedmiotem zamówienia oraz konieczność wykazania przez wykonawcę okoliczności,
które są tylko dla niego indywidualne, a jednocześnie nie zachodzą w przypadku pozostałych
wykona
wców ubiegających się o tego rodzaju zamówienia o podobnej skali i wartości.
Złożone wyjaśnienia powinny były wykazać brak domniemanego rażąco niskiego charakteru
zaoferowan
ej przez wykonawcę ceny. Wyjaśnienia powinny być wyczerpujące
i szczegółowe, odnosić się do konkretnych okoliczności złożonej oferty, a także zawierać
wskazanie konkretnych elemen
tów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny
(tak wyrok Krajowej Izby O
dwoławczej z dnia 7 listopada 2014 r. w sprawie o sygn. KIO
2185/14). Czynniki obniżające koszty powinny mieć charakter obiektywny i nie być wspólne
d
la pozostałych wykonawców biorących udział w postepowaniu (tak wyrok Sądu
Okręgowego w Rzeszowie sygn. akt I Ca 117/12, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga
sygn. akt IV Ca 1299/09, wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach sygn. akt XIX 179/13).
Treść wyjaśnień rażąco niskiej ceny złożonych przez CTS w odpowiedzi na wezwanie
z dnia 27 stycznia 2023 r. nie z
ostała w całości udostępniona Odwołującemu, niemniej
jedn
ak analiza odtajnionej i udostępnionej Odwołującemu części tych wyjaśniań wskazuje na
to, że są one ogólnikowe, niepoparte dowodami, a zatem powinny być uznane za
niewystarczające w świetle art. 224 ust. 5 Pzp.
Odwołujący zwrócił uwagę na następujące okoliczności świadczące o tym, że cena
zaoferowana przez CTS ma charakter ceny rażąco niskiej:
O ile część załącznika nr 4 do Wyjaśnień - Szczegółowa kalkulacja ceny oferty nie została
udostępniona Odwołującemu, to konstrukcja tego załącznika świadczy o tym, że CTS nie
wyjaśnił szczegółowo jak zostały obliczone koszty poszczególnych pozycji. Przede
wszystkim wysoce prawdopodobne jest, że Wykonawca nie wyjaśnił na jakieś podstawie
przyjęto zakładaną do obliczeń pracochłonność. W przypadku realizacji umów o świadczenie
usług, to koszty personelu stanowią główny czynnik cenotwórczy. Oczywistym jest zatem, że
wszystkie elementy związane z kosztami personelu powinny być rzetelnie i w sposób pełny
opisane w w
yjaśnieniach w zakresie ceny. Wykonawca powinien przedstawić m.in.
szczegółowe wyjaśnienia w zakresie zakładanej pracochłonności, a nie poprzestać na
wskazaniu planowanej liczby roboczogodzin.
W ocenie Odwołującego CTS błędnie oszacował koszt w zakresie realizacji integracji
z HIS. CTS nie ma doświadczenia w tym zakresie, co potwierdza błędne i nieracjonalne
rozbicie modułów na poszczególne etapy.
a.
Zgodnie z par. 2 ust. 2 wzoru umowy
„Usługa obejmuje:
a.
w etapie I -
przygotowanie środowiska testowego i analizę przedwdrożeniową,
b.
w etapie Il - przygotowanie 7 wybranych przez
Zamawiającego modułów
zgodnie z Opisem Przedmiotu Zamówienia, wdrożenie, przeprowadzenie szkolenia
personelu z
obsługi dostarczonego rozwiązania oraz szkolenie administratorów,
c.
w etapie III -
przygotowanie pozostałych, nie wykonanych w etapie Il,
modułów, zgodnie z Opisem Przedmiotu Zamówienia, wdrożenie, przeprowadzenie
szkolenia personelu z ob
sługi dostarczonego rozwiązania oraz szkolenie administratorów. ”
b.
W załączniku nr 4 do wyjaśnień - Szczegółowa kalkulacja ceny ofertowej CTS
wskazał, że w ramach Etapu Il rekomenduje przygotowanie m.in. Modułu Feasibility (poz. 6).
Integracja z HIS zost
ała zaś przewidziana w Etapie III (poz. 26). Powyższe świadczy
o całkowitej nieznajomości specyfiki tego rodzaju systemów oraz braku doświadczenia
w realizacji takich zamówień.
c.
W pkt 93-
128 załącznika nr 1 do umowy - Opis przedmiotu zamówienia wskazano
wymogi w zakresie Modułu Feasibility, w tym m.in.:
„93. Moduł jest zintegrowany z systemem CTMS oraz z HIS. Sposób integracji jest w gestii
Wykonawcy. Zamawiający udostępni kontakt do dostawcy systemu HIS.
94. System CTMS musi aktualizować cyklicznie (minimum raz w tygodniu) dane pobierając
je automatycznie z systemu
HIS, nie wpływając przy tym na wydajność szpitalnego systemu
HIS. ”
d.
Zama
wiający wprost wymaga więc integracji tego modułu z HIS. Moduł Feasibility nie
może działać bez integracji z systemem szpitalnym HIS. Nie można wyszukiwać pacjentów
do badań (cel tego modułu) nie mając ich w bazie, a więc bez uprzedniej integracji z HIS
(w
yszukiwanie na systemie szpitalnym jest z reguły blokowane ponieważ system HIS jest
krytyczny dla działania szpitala i nie może być zakłócany zasobożernymi zapytaniami o dane
licznych pacjentów). Zamawiający wprost wskazał w OPZ na obowiązek cyklicznej
akt
ualizacji danych na podstawie systemu HIS. Moduł Feasibility to de facto hurtowania
danych. Integracja tego modułu z HIS nie polega na integracji 1 rekordu na zasadzie
odpytania o pacjenta, lecz na masowym prz
etworzeniu całej bazy (Odwołujący szacuje
przyn
ajmniej 0,5 mln pacjentów).
e.
Zgodnie z par. 2 ust. 3 i 4 wzoru umowy:
„3. Zakończenie każdego z etapów potwierdzone będzie sprawdzeniem odbieranej części
przedmiotu umowy, co do ilości i zgodności z wymaganiami oraz sporządzeniem
i podpisaniem przez obi
e strony protokołu zdawczo-odbiorczego zawierającego ewentualne
uwagi lub zastrzeżenia, sporządzonym na wzorze przygotowanym przez Zamawiającego.
4. Odbioru ze strony Zamawiającego dokonywać będzie komisja odbiorowa składająca się
z pracowników wskazanych przez Zamawiającego, która dokona oceny prawidłowości
wykonanych
części, w tym prawidłowe i bezawaryjne funkcjonowanie przedmiotu umowy
z
użyciem wszystkich wymaganych, zgodnych z Opisem przedmiotu zamówienia funkcji.”
Z uwagi na to, że CTS planuje zrealizować Moduł Feasibility w ramach Etapu II,
a integrację z HIS dopiero w ramach Etapu III, to Zamawiający nie będzie mógł zweryfikować
zgodności tego modułu i funkcji, które ma on spełniać zgodnie z wymaganiami OPZ.
g.
Powyższe świadczy o braku kompetencji CTS w realizacji tego typu zamówień,
co naraża Zamawiająco na problemy na etapie realizacji, a w najgorszym wypadku na
dostarczenie systemu nieodpowiadającego wymaganiom Zamawiającego i zakłócenie,
krytyczn
ego z punktu widzenia działalności szpitala, szpitalnego systemu informacyjnego.
W sy
stemie takim znajdują się wszelkie informacje o pacjentach (od informacji
o
przeprowadzonych badaniach i ich wynikach, po informacje o dawkowaniu leków,
chemioterapii itp
.). Jakiekolwiek nieprawidłowości czy zakłócenia w działalności tego
systemu mogą doprowadzić do tragicznych dla pacjentów skutków.
h.
Istnieje wysokie prawdopodo
bieństwo, że CTS błędnie oszacował koszt integracji
z HIS. Z doświadczenia Odwołującego wynika, że jeżeli wykonawca nie integrował się nigdy
z danym systemem HIS,
to koszt uruchomienia integracji z HIS sięgają min. kwot rzędu
250.000,00 zł (w przypadku zaś, gdy jest to kolejna integracja, to koszty te są
o połowę niższe, przy czy nie będzie to miało zastosowania do CTS, gdyż Wykonawca nigdy
nie przepro
wadzał integracji z tym systemem). Polskie systemy klasy HIS nie posiadają
zazwyczaj interfe
jsów integracyjnych (tzw. API) i dlatego są skomplikowane w integrowaniu,
przez co pr
acochłonność tej integracji jest duża i stanowi istotny koszt realizacji takiego
projektu. Zamawiający i Izba powinni zweryfikować jaki koszt integracji z HIS przyjął CTS
w kalkulacji.
3. CTS nie posiada w swojej ofercie modułu eCRF, musi go zatem nabyć. Wynika to
z powszechnie wiedzy rynkowej. Wobec tego ju
ż ta okoliczność świadczy o tym, że system
posiadany przez CTS będzie musiał zostać zmodyfikowany (wbrew twierdzeniom zawartym
w wyjaśnieniach). Wytworzenie kompleksowego systemu eCRF zgodnego z wytycznymi
FDA (to
amerykańskie wytyczne, które powinien spełniać każdy system eCRF używany
w badaniach, jest to element tzw. dobrej praktyki w badaniach klinicznych.), to nakład min.
20.000 roboczogodzin, co przekłada się na jego koszt - ok. 2.500.000,00 zł. Konieczne jest
zatem zweryfikowanie czy koszt ten i w ja
kiej wysokości został uwzględniony
w wyjaśnieniach ceny. Jeżeli CTS nie ma tego systemu, to miał obowiązek ująć w kosztach
tę pozycję i alokować do tego projektu przynajmniej część kosztów wytworzenia tego
systemu.
Z uwagi na to, że Zamawiający nie ujawnił pkt 2.7 wyjaśnień CTS, Odwołujący nie
jest w stanie odnieść się do wskazanych przez CTS stawek specjalistów. Z udostępnionej
Odwołującemu części wyjaśnień CTS wynika, że złożone przez CTS wyjaśnienia w zakresie
stawek oferowanych specjalistom ograniczaj
ą się do gołosłownych twierdzeń CTS, nie
zostały one poparte jakimikolwiek dowodami. CTS nie wykazał, że takie stawki faktycznie
oferuje współpracującym z nim specjalistom, nie potwierdził również, że są to stawki
ryn
kowe. Z uwagi na to, że w tego typu zamówieniach głównym czynnikiem kosztotwórczym
jest koszt pracy ludzi, Zamawiający powinien bezwzględnie dążyć do wykazania przez
Odwołującego realności i rynkowości wskazanych w wyjaśnieniach stawek, czego zaniechał.
Zg
odnie z Raportem płacowym HAYS Poland za 2022 rok, średnie stawki wskazanych przez
CTS specjalistów wynoszą (Odwołujący brał pod uwagę osoby z doświadczeniem
niezbędnym do realizacji projektu o takim stopniu skomplikowania):
Kierownik Projektu:):
120 zł /h (odpowiada roli Software IT Project Manager
(35 lat doświadczenia) z Raportu - str. 18 z Raportu),
Programista: 125 z
ł/h (dla PHP), 135 zł/h (dla JAVA): (odpowiada roli Developer (3-5
lat doświadczenia) odpowiednio dla PHP i JAVA - str. 15 i 16 Raportu),
Tester: 90 z
ł/h (odpowiada roli Manual Tester (3-5 lat doświadczenia) z Raportu - str.
17 Raportu)),
Analityk: 120 z
ł/h (odpowiada roli Business Analyst (3-5 lat doświadczenia) z Raportu
- str. 18 Raportu),
Wdrożeniowiec: 130 zł/h (odpowiada roli Service Delivery Manager, ale w zależności
od przedmiotu wdrożenia odpowiednie może być również inne stanowisko, przyjęto stawkę
średnią - str. 18 Raportu).
Zamawiający i Izba powinni zweryfikować czy wskazane przez CTS stawki są
adekwatne do stawek rynkowych. P
owyższe stawki to stawki obowiązujące w 2022 r.
Z uwagi na wzrost inflacji i wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę (co powoduje presję
płacową i konieczność podwyższenia również wynagrodzeń specjalistów zarabiających
znacznie wi
ęcej niż minimalne wynagrodzenia za pracę i minimalna stawka godzinowa),
stawki w 2023 r. ulegną dodatkowo podwyższeniu.
CTS wskazał w wyjaśnieniach na rzekomo „szczególnie korzystne okoliczności
dotyczące firmy CTS oraz procesy produkcji wpływające na wysokość zaoferowanej ceny”,
które zostały wskazane na str. 13-16 wyjaśnień CTS, to czynniki, które pozostają aktualne
również dla Odwołującego i wielu innych podmiotów działających na analogicznym rynku.
Nie są to okoliczności właściwe jedynie CTS, a wiec nie uzasadniają one różnicy pomiędzy
cen
ą oferty CTS a ceną oferty Odwołującego (cena oferty Odwołującego jest o 48% wyższa
od ceny oferty CTS).
Wykonawca
wskazał, że jedną z okoliczności szczególnie korzystnych dla CTS jest
fakt, że ma on bogate doświadczenia w realizacji tego typu zamówień. Analogiczną do
z
astosowanej przez CTS argumentację skrytykowała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku
z dnia 19 września 2019 r., sygn. akt: KIO 1739/19. CTS wskazał na swoje rzekomo bogate
doświadczenie, ale nie wskazał jaki to ma wpływa na cenę oferty. Odwołujący również
po
siada duże doświadczenie i wysokie kompetencje, w szczególności w odniesieniu do
projektowania i wdrażania systemów informatycznych. W przypadku Odwołującego jest to
stricte
doświadczenie w realizacji analogicznych zamówień - wdrażania systemów
informatycznych dla szpitali i jednostek badawczych oraz ich integracja z HIS.
Odwołujący
również
dysponuje
doświadczonym
zespołem
specjalistów.
Doświadczenie CTS, wbrew temu co wskazano w wyjaśnieniach, nie jest unikalne, podobnie
jak oferowane przez Wykon
awcę rozwiązanie informatyczne.
Odwołujący również dysponuje własnym rozwiązaniem informatycznym, więc także
w jego przypadku ni
e wystąpi konieczność ponoszenia kosztów licencji.
CTS powołuje się na efekt skali, ale również ta okoliczność nie jest czynnikiem
nadzwy
czajnym, właściwym wyłącznie CTS - także Odwołujący z uwagi na prężne działanie
w branży podmiotów zajmujących się wdrażaniem analogicznych systemów, jednocześnie
realizuje liczne kontrakty, które pozwolą mu na alokowanie kosztów.
CTS
jako czynnik obniżający koszy wskazał fakt, że ma siedzibę w Tarnowie.
Argument ten jest pozbawiony zasadności i świadczy o braku znajomości rynku, ewentualnie
stanowi próbę wprowadzenia Zamawiającego w błąd. Pandemia COVID-19 przyspieszyła
zmiany na rynk
u IT wprowadzając do niej pojęcie pracy zdalnej, które były wcześniej
rzadkością. Zniosła przede wszystkim barierę geograficzną w zatrudnianiu specjalistów.
Z uwagi na pracę zdalną standardem jest teraz zatrudnianie specjalistów z branży IT nie
tylko z całej Polski, ale również spoza granic kraju. Obecnie to stacjonarna praca
specjalistów z branży IT jest czymś odbiegającym od standardu. Pomimo że Odwołujący ma
siedzibę w Warszawie, to współpracuje ze specjalistami z całej Polski i zagranicy
(w tym bardzo
z małych miejscowości oddalonych od dużych miast), wobec tego siedziba
zlokalizowana w dużym mieście nie oznacza, że jego koszty są w tym zakresie wyższe niż
w przypadku CTS mającego siedzibę w Tarnowie. Wobec tego również ten argument CTS
nie uzasadnia o
bniżenia ceny do prezentowanego przez CTS poziomu. Fakt, że CTS ma
siedzibę w Tarnowie, nie ma jakiegokolwiek przełożenia na możliwość realizacji zamówienia
po cenie
„zdecydowanie niższej od konkurencji”. Jeżeli CTS zatrudnia wyłącznie specjalistów
z lokalnego rynku (Tarnów i okolice), to może to świadczyć o bardzo małej liczbie
dostępnych mu specjalistów, gdyż oczywistym jest, że rynek ten nie może być bardzo duży.
CTS wskazał, że lokalizacja w Tarnowie pozwala mu obniżyć koszty prowadzenia
działalności poprzez obniżenie kosztów najmu pomieszczeń biurowych. Z uwagi na
wskazaną powszechność pracy zdalnej, koszty biura są znacząco zminimalizowane. Nie ma
już potrzeby wynajmowania powierzchni biurowych dla całych zespołów, gdyż większość
osób i tak pracuje zdalnie. W pozostałym zakresie różnica w kosztach związanych
z wynajęciem biura nie jest na tyle znacząca, aby uzasadniało to fakt, że cena oferty
Odwołującego jest prawie o połowę wyższa od ceny oferty CTS.
CTS w pkt 3 wyjaśnień wskazał „Korzystne okoliczności dotyczące oferowanych
urządzeń wpływające na wysokość zaoferowanej ceny” (przy czym przedmiotem zamówienia
nie są jakiekolwiek urządzenia). W pkt 3.2. Wyjaśnień CTS wskazał, że „Istotną
okolicznością, która umożliwiła realizację Zamówienia za cenę podaną w formularzu
ofert
owym jest to, że (...) Tym samym w celu spełnienia wszystkich wymagań stawianych
przez Zamawiającego nie wymaga on istotnych modyfikacji lub adaptacji (...) ” CTS stara się
pokazać, że posiada gotowy system, dlatego koszty realizacji zamówienia będą tak niskie.
N
awet jeżeli CTS posiada doświadczenie w realizacji takich zamówień (co Odwołujący
kwestionuje, gdyż CTS nie był nawet w stanie wykazać doświadczenia w celu potwierdzenie
spełniania warunku udziału w postępowaniu), to każdy system informatyczny dla ośrodków
badań i szpitali jest inny. Wobec tego nie ma możliwości, aby nie byty potrzebne modyfikacje
nawet w zakresie g
otowego produktu. Skoro CTS wskazał na gotowy system, to nie
uwzględnił on w cenie oferty kosztów wymaganych modyfikacji, w tym kosztów związanych
z modułem eCRF.
Odnosząc się do dużego doświadczenia CTS Odwołujący zaznaczył, że w pkt 2.1
Wyjaśnień dotyczące zaoferowanej ceny Wykonawca wskazał: „W dostarczonych
i wdrożonych u klientów platformach SMARTrials® pracuje na co dzień grupa ponad 152
użytkowników w kilkunastu ośrodkach, szpitalach oraz instytutach”. Zgodnie z pkt 292 Opisu
przedmiotu zamówienia „System CTMS powinien działać sprawnie przy jednoczesnym
użytkowaniu przez co najmniej 100 osób.” Powyższe świadczy o tym, że dotychczasowe
wdrożenia wykonywane przez CTS, to drobne projekty, których skala nijak ma się do
przedmiotu zamówienia. Powyższe powoduje, że wątpliwości w zakresie spełniania przez
CTS warunku udziału w postępowaniu i jego zdolności do wykonania tego zamówienia są
jeszcze bardziej uzasadnione.
Jednocześnie Odwołujący zwrócił uwagę, że w innych postępowaniach o udzielenie
zamówienia publicznego, których przedmiotem było wdrożenie podobnych systemów, jednak
o mniejszym zakresi
e wdrożenia, CTS składał oferty ze znacznie wyższą ceną (Usługa
zaprojektowania, wdrożenia, świadczenia serwisu gwarancyjnego i nadzoru oraz wsparcia
systemu informatycznego dla Onkologicznego Centrum
Wsparcia Badań Klinicznych
Instytutu
„CZMP”- cena brutto 646.999,68 zł; „Zaprojektowanie, wdrożenie, świadczenie
serwisu gwarancyjnego i nadzoru oraz wsparcia systemu wspomagającego Zarządzanie
Badaniami Klinicznymi w
ramach projektu „Centrum Wsparcia Badań Klinicznych
Uniwersytetu Medycznego w
Łodzi kompleksowego i systemowego wsparcia realizacji badań
klinicznych w model
u usług wspólnych (SCWBK)” -cena brutto 1 222.286,00 zł; „Systemy do
zarządzania badaniami” prowadzony przez 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką
SPZOZ, ul. Weigla 5
Wrocław, cena brutto 884 370,00 zł). W postępowaniu prowadzonym
przez 4
Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ we Wrocławiu, pomimo że cena
oferty była o ponad 200.000,00 zł wyższa niż cena oferty zaoferowanej w postępowaniu,
CTS uchylił się od zawarcia umowy, co może świadczyć o tym, że cena oferty nie została
należycie skalkulowana, co Wykonawca uświadomił sobie przed zawarciem umowy.
Nie jest wystarczające złożenie wyjaśnień wymieniających jedynie wysokość
ponoszonych kosztów, bez udowodnienia prawidłowości ich ujęcia stosownymi, dołączonymi
do wyjaśnień dowodami. CTS nie dołączył do wyjaśnień jakiegokolwiek dowodu, który
potwierdzałby realność przedstawionej kalkulacji, pomimo że Zamawiający wprost wskazał
taki wymóg w wezwaniu z dnia 27 stycznia 2023 r. CTS nie potwierdził, że wskazane
w Wyjaśnieniach stawki (pkt 2.7 Wyjaśnień), to stawki, które faktycznie oferuje swoim
specjalistom (stawki obowiązujące w CTS), co więcej nie wykazał, że są to stawki rynkowe.
CTS nie wykazał również realności przyjętej na potrzeby wyliczenia ceny oferty
pracochłonności poszczególnych zakresów oraz podstaw do jej określenia. Wyjaśnienia CTS
opierają się wyłącznie na gołosłownych twierdzeniach, nieudowodnionych deklaracjach,
których Zamawiający z uwagi na brak dowodów nie mógł zweryfikować. Z uwagi na brak
odtajnienia kalkulacji kos
ztów również Odwołujący nie może dokonać stosownej weryfikacji.
CTS zobowiązany był do udowodnienia, iż zaoferowana przez niego cena ma
charakter realny, znajduje odzwierciedlenie w nakładach, które należy ponieść na
zrealizowanie tego elementu przedmi
otu zamówienia oraz iż zachodzą po jego stronie
obiektywne czynniki, które umożliwiają obniżenie ceny do zaoferowanego poziomu.
Wykonawca powinien był przedstawić wyjaśnienia konkretne i wyczerpujące, wraz
z dołączeniem dowodów na potwierdzenie podnoszonych twierdzeń i wskazywanych
wartości.
W ocenie Odwołującego cena zaoferowana przez CTS nie ma charakteru realnego,
nie
jest ceną rynkową i nie pozwala na należyte wykonanie umowy. Zamawiający
nieprawidłowo ocenił złożone przez CTS wyjaśnienia przyjmując, że zaoferowana przez
niego nie jest rażąco niska. Ogólnikowość złożonych wyjaśnień czy brak złożenia dowodów
nie może stanowić podstawy do kierowania do wykonawcy kolejnego wezwania do
udzielenia dalszych
wyjaśnień w trybie art. 224 Pzp (tak wyrok z dnia 7 listopada 2017 r.,
sygn. akt: KIO 2221/17; wyrok KIO z dnia 6 listopada 2017 r., sygn. akt: KIO 2212/17).
Biorąc pod uwagę różnicę pomiędzy ceną zaoferowaną przez CTS i Odwołującego,
różnicę pomiędzy ceną oferty CTS i kwotą, jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, fakt, że w innych analogicznych postępowaniach o mniejszym
zakresie CTS oferował dużo wyższe ceny oraz niewyczerpujące wyjaśnienia złożone przez
CTS, Zamawiający powinien odrzucić ofertę CTS jako zawierającą rażąco niską cenę,
a zaniechanie w tym zakresie stanowi naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 8 oraz art. 224 ust. 6
Pzp.
Wobec
powyższego Odwołujący wnosił jak w petitum odwołania.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron I Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz
oświadczeń, a także stanowisk Stron i Uczestnika postępowania, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, odwołanie nie zawierało braków formalnych i mogło zostać rozpoznane
merytorycznie.
Izba ustali
ła, że Wykonawca wnoszący odwołanie wykazał interes w korzystaniu ze
środków ochrony prawnej. Wykonawca jest podmiotem, który złożył ofertę w postępowaniu
i jest zainteresowany
uzyskaniem zamówienia. Wybór jako najkorzystniejszej oferty innego
Wykonawcy i mo
żliwość zaniechania czynności przez Zamawiającego, do których był
w ocenie O
dwołującego zobowiązany, godzi w interesy ekonomiczne Odwołującego i naraża
go na szkodę w postaci uzyskania zamówienia.
Do
postępowania odwoławczego zgłoszenie przystąpienia po stronie Zamawiającego
złożył wykonawca Clinical Trials Solutions Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Tarnowie, dalej jako „Przystępujący”. Izba potwierdziła skuteczność
zgłoszenia. Przystępujący wnosił o oddalenie odwołania w całości.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wskazał,
że uwzględnia w całości zarzuty odwołania.
Przystępujący na posiedzeniu złożył oświadczenie o wniesieniu sprzeciwu wobec
uwzględnienia w całości zarzutów odwołania.
Izba ustaliła, że Odwołujący w odwołaniu wiernie oddał treść zapisów SWZ i OPZ
oraz udostępnionych mu w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego dokumentów
tego postępowania, istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotu sporu i nie zachodziła
konieczność ich powtarzania przy ustaleniach Izby.
Biorąc pod uwagę poczynione ustalenia i zgormadzony materiał dowodowy Izba
uznała, że odwołanie w części zasługiwało na uwzględnienie.
Zarzut dot
yczący doświadczenia wykazywanego przez CTS na potwierdzenie
sp
ełniania warunku udziału w postępowaniu (rozdziale V par. 16 poz. 2a SWZ).
Izba uznała, że zarzut zasługiwał na uwzględnienie, jednocześnie podzielając
częściowo argumentację Przystępującego, że w pierwszej kolejności możliwe jest
zastosowanie art. 128 ust. 4 ustawy Pzp, a w przypadku gdyby
złożone przez Wykonawcę
wyjaśnienia okazały się niewystarczające, zastosowanie art. 128 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba nie uważa, że postawiony w odwołaniu zarzut charakteryzuje się
przedwczesnością. W ocenie składu orzekającego nie ma wątpliwości, że całokształt
złożonych przez Przystępującego dokumentów w ramach podmiotowych środków
dow
odowych nie potwierdza spełnienia warunku udziału odnoszącego się do posiadania
niezbędnego doświadczenia dowodowego. Jednocześnie Izba, nie będąc związana
żądaniem odwołania, uważa, że możliwe jest w pierwszej kolejności uzyskanie od
Przystępującego dodatkowych wyjaśnień odnośnie do przedstawionych pozycji Wykazu
usług. W przypadku zaś gdyby złożone wyjaśnienia okazały się niewystarczające i nadal nie
po
twierdzałyby spełnienia warunku udziału, Zamawiający powinien zastosować art. 128 ust.
1 ustawy Pzp (co jest zgodne z
żądaniem odwołania) i wezwać Przystępującego do
u
zupełnienia dokumentów. Jeżeli istnieją jakiekolwiek wątpliwości co do treści
przedstawionych
dokumentów, możliwe jest zastosowanie najpierw art. 128 ust. 4 ustawy
Pzp
, co jednocześnie nie czyni zarzutu odwołania przedwczesnym bowiem zdaniem Izby
Odwołujący niezbicie wykazał, że z takimi wątpliwościami mamy do czynienia. Aby ustalić,
czy dany Wykonawca
potwierdził spełnienie warunku udziału w postępowaniu konieczna jest
weryfikacja przedstawionych w
ątpliwości, które podzielone zostały przez skład orzekający
Izby.
O
bowiązkiem Zamawiającego jest wątpliwości dotyczące Wykazu usług wyjaśnić
wykorzystując zarówno możliwość wezwania do złożenia wyjaśnień, jak również możliwość
wezwania do uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych. Dostrzeżenia także
wymaga, iż potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu zweryfikować
powinien w pierwszej kolejności Zamawiający, a nie Izba. Obowiązkiem Izby jest weryfikacja
czynności i zaniechań Zamawiającego. Jeżeli nie została wyczerpana procedura możliwa do
przeprowadzenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, to Izba nie może
dokonać takiej ostatecznej weryfikacji potwierdzenia spełnienia warunku udziału
w postępowaniu przez danego Wykonawcę, czyniąc to niejako za Zamawiającego. Wówczas
bowiem Przystępujący pozbawiony byłby możliwości skorzystania z wszystkich procedur, na
które pozwala ustawa Pzp po otwarciu ofert. Zauważyć także należy, iż postępowanie
dowodowe prze
d Izbą ma niejako charakter dodatkowy, a nie ostateczny.
Przechod
ząc do oceny, czy potwierdzono spełnienie warunku udziału przez usługi
wskazane
w Wykazie usług, w przypadku pozycji nr 1 Wykazu przedmiot zamówienia
określono jako Dostawa i wdrożenie systemu informatycznego powiązanego ze
standardowymi procedurami operac
yjnymi dla Centrum Wsparcia Badań Klinicznych.
O
dwołujący prawidłowo dostrzegł, że opis przedmiotu zamówienia zadania referencyjnego
nie zawiera odniesień do integracji z systemem HIS. Nie wynika to na pewno z tytułu
samego postępowania, co jeszcze nie oznacza, że taka integracja nie miała miejsca.
Nie
wynika to jednak przede wszystkim z opisu przedmiotu zamówienia, który poczet
materiału dowodowego złożył sam Przystępujący. Na rozprawie Przystępujący także nie
w
skazał jakiegokolwiek fragmentu z opisu przedmiotu zamówienia, który odnosiłby się do
wymagania warunku udziału w postępowaniu, a więc integracji wdrażanego systemu
z systemem HIS. Izba nie podziela zapa
trywań Przystępującego, że wystarczającym było
wskazanie odpowiedzi
„TAK” w jednej z kolumn Wykazu usług. Takie wskazanie ma jedynie
charakter deklaratywny
, jest oświadczeniem Przystępującego. Odwołujący natomiast
przedstawił inne dokumenty źródłowe, z których nie wynikało, że integracja miała miejsce.
Celnie p
odkreślał w piśmie procesowym Przystępujący, że „właśnie informacje zawarte
w Wykazie są kluczowe dla ustalenia zakresu usług, na które powołuje się wykonawca
w celu wykazania
spełnienia warunku udziału w postępowaniu”. Owszem, tak jest, tylko w
tym przypadku in
formacje podane przez Przystępującego spełniania warunku nie
potwierdzają.
Zarówno Odwołujący, jak i Przystępujący zgodnie rozważali, że rolą składanych
referencji
jest w pierwszej kolejności potwierdzenie należytego wykonania usług. Izba tezy te
podziela, ale nie można pominąć okoliczności, iż referencja złożona przez Przystępującego
miała rozbudowany charakter i oprócz prostego potwierdzenia jakości wykonania usługi,
szczegółowo opisywała sam zakres zamówienia. W tych fragmentach pisma nie można
odszuk
ać informacji o przeprowadzeniu integracji z HIS. Pismo jasno nawiązywało do
obsługi powdrożeniowej wiążąc ten etap z integracją z HIS.
Zdaniem
Izby, jak już wspomniano w niniejszym orzeczeniu, także inne dokumenty
postępowania referencyjnego, złożone w poczet materiału dowodowego przez
P
rzystępującego nie przemawiały za potwierdzeniem spełnienia warunku udziału.
Przytoczone
przez Przystępującego fragmenty opisu przedmiotu zamówienia odnoszą się do
możliwości, które ma posiadać wdrażany na rzecz Centrum Wsparcia Badań Klinicznych
system, n
ie odnoszą się natomiast do integracji z HIS. Sama możliwość systemu, nie
oznacza
, że proces integracji został przeprowadzony.
W tym miejscu obaj Wykonawcy przedstawili
definicję systemu HIS. Odwołujący
wskazywa
ł, że HIS to szpitalny system informacyjny, będący elementem informatyki
zdrowotnej,
koncentrujący się na potrzebach administracyjnych szpitala. Jest on
kompleksowym
, zintegrowanym systemem informacyjnym przeznaczonym do zarządzania
wieloma aspektami funkcjonowania szpitala (kwestie medyczne, finansowe, prawne,
przetwarz
anie usług). Przystępujący natomiast wskazywał, że jest to zbiór aplikacji
informatycznych wykorzystywanych do zarządzania działalnością szpitala (np. finanse
pacjentów, rejestracja, planowanie, finanse ogólne, systemy back-office, tj. systemy zaplecza
administ
racyjnego i komunikacja związana z zamówieniami). Zdaniem Izby obie definicje są
d
o siebie pojęciowo zbliżone, odnoszą się do tych samych elementów, to jest do działania
aplikacji, twor
zących system, który usprawnić ma pracę szpitala. Natomiast Izba uważa, że
Przystępujący błędnie odczytuje przywołaną definicję („na system HIS w praktyce składa się
bardzo wiele systemów, podsystemów, aplikacji i oprogramowania, zróżnicowanych pod
względem funkcjonalnym, których głównym zadaniem jest usprawnienie pracy szpitala”) i że
wobec tego
„system wdrożony przez CTS w ramach zamówienia referencyjnego integrował
się fizycznie (technologicznie) z systemem HIS, który posiada NIGRiR. Integracja ta
dotycz
ył.in.in. obszaru medycznego, administracyjnego, księgowego i prawnego”.
Takie okoliczności z przedstawionych dokumentów absolutnie nie wynikają. Z żadnego
z przedstawionych Izbie
dokumentów w jej ocenie nie można wywieść, że wdrażany system
inte
grował się, czy to fizycznie, czy to funkcjonalnie z systemem HIS, czyli z systemem
szpitala.
Idąc tokiem rozumowania Przystępującego uprawniona stawałaby się teza, że
system SMART
rials uważać należy za cześć większego systemu HIS i dlatego spełniono
potwierdzenie
warunku udziału w postępowaniu. Nic bardziej mylnego, a niezależność
i
uniwersalność oferowanego produktu podkreślał wielokrotnie sam Przystępujący.
Nie
jest wystarczającym elementem, że system oferowany łączy się z HIS, by mówić
o integracji systemu. Jak celnie p
odkreślał Przystępujący, w postępowaniu o udzielenie
zamówienia biorą udział profesjonaliści i „dla ustalenia znaczenia (…) pojęcia winni
posługiwać się przede wszystkim jego rozumieniem branżowym”. Choć Przystępujący
powołuje się na definicję pojęcia „integracji”, to w ocenie Izby błędnie wywodzi z niej, że „dla
uznania, że systemy zostały zintegrowane wystarczy zastosowanie tylko jednego z nich”.
Jeżeli za integrację przyjmiemy „proces łączenia różnych systemów komputerowych
i aplikacji programowych fizycznie lub funkcjonalnie, aby dz
iałały jako skoordynowana
całość”, to by z taką integracją mieć do czynienia konieczne jest współdziałanie systemów
a nie
uważanie ich za jeden produkt, funkcjonalną całość. Nie ma przy tym znaczenia, że
Zamawia
jący w postępowaniu ustalając warunek udziału nie podał definicji systemu HIS.
Jak
widać bowiem z przebiegu rozprawy pojęcie to dla profesjonalistów jest jednoznaczne.
P
rzechodząc do oceny wiarygodności dowodu złożonego przez Przystępującego jako
Załącznik nr 2 do pisma procesowego, to w ocenie Izby jest to dokument niewystarczający,
by potwierdzić spełnienie warunku udziału w postępowaniu. Nie jest wiadomym do jakiego
aspektu (formalnego czy merytorycznego
) pisma odnosi się poczyniona na nim adnotacja
„POTWIERDZAM”.
Weryfikacji
Zamawiającego wymaga również stanowisko w jakim czasie, jeżeli
zo
stała wykonana, miała miejsce integracja z HIS, bowiem Wykaz usług, referencje i złożone
oświadczenie nie są ze sobą spójne.
P
oddając analizie drugą z pozycji Wykazu usług, czyli „Wdrożenie i świadczenie
usług platformy informatycznej do kompleksowego zarządzania badaniami klinicznymi
(obsługa i nadzór nad całym procesem badania klinicznego w sieci ośrodków)”, którą
realizowano na rzecz KO-MED Centra Kliniczne sp. z o.o. z sied
zibą w Puławach,
dostrzeżenia wymaga, że Wykaz nie daje odpowiedzi, czy proces wykonawczy zakończył
się. Ponadto, ze złożonych referencji na pewno wynika, że w ośrodkach klinicznych, którymi
zarządza KO-MED wdrożony został system SMARTrials. Są to między innymi Samodzielny
Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie, 1 Wojskowy Szpital Kliniczny w Lublinie i Instytut
Psychiatrii i Neurologii w Warszawie oraz W
ojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej
Podlaskiej. N
astępnie w referencji podano, że w tych ośrodkach „integrowane są systemy
ws
pierające zarządzanie klasy HIS z systemem do obsługi oraz nadzoru badań klinicznych”.
Nadal
więc jest to mowa o procesie niedokonanym. Z referencji niezbicie wynika jedynie, że
wdrożono system oferowany przez Przystępującego. Nie wynika natomiast, wobec
ro
zbudowanej treści referencji, że dokonano integracji z HIS, co było częścią warunku
udziału w postępowaniu. Pozostała treść referencji nawiązuje do możliwości i zakresu
wdrożenia systemu SMARTrials a nie do integracji tego systemu z systemem HIS.
Jednocze
śnie w tym zakresie Izba nie wzięła pod uwagę korespondencji przedstawionej
przez Odwołującego ze SSSK nr 1 w Lublinie i 1 WSK z Polikliniką SPZOZ w Lublinie,
ponieważ podmiotem wystawiającym referencje i realizującym zadanie referencyjne był
KO-MED, a nie same szpitale. Jednostki te nie mus
zą posiadać jakiejkolwiek szczegółowej
wiedzy na temat systemów obsługujących badania kliniczne i zakresu integracji tego
systemu z HIS. T
akże w tym przypadku treść przedstawionego przez Przystępującego
w ramach
Załącznika nr 3 do pisma procesowego oświadczenia nie mogła być
prze
sądzająca o potwierdzeniu spełnienia warunku udziału w postępowaniu. Ponownie także
podkreślić należy, iż taka korespondencja powinna być przedstawiona i oceniona przez
Zamawia
jącego.
Co do Rap
ortów, które złożył Przystępujący, to nie wynika z nich, że miała miejsce
integracja z systemem HIS. Podanie w nag
łówku dokumentu nazw jednostek, nie świadczy,
że system SMARTrials jest zintegrowany z HIS. Z zakresu dokumentu nie wynika także,
że pobrał on dane z systemu szpitalnego. Nie jest wiadomym, czy planowane wizyty
odnoszą się do badań klinicznych, czy innych i czy dotyczą pacjentów szpitala czy centrum
badań klinicznych.
Zarzut dotycz
ący zaniechania odtajnienia i udostępnienia całości wyjaśnień ceny
złożonych przez CTS nie zasługiwał na uwzględnienie.
Przechodząc do rozpoznania istoty zarzutu odwołania, czy przedstawione przez
Odwołującego uzasadnienie zastrzeżenia informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa oraz
informacje znajdujące się w wyjaśnieniach dotyczących ceny, dotychczas nie ujawnione
Odwołującemu, mogą stanowić taką tajemnicę danego przedsiębiorstwa, w ramach uwag
natury ogólnej, zauważyć należy, że definicja tajemnicy przedsiębiorstwa zawarta została
w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.), zgodnie z
którym przez tajemnicę
przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne,
technologiczne, organizac
yjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość
gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania
ich poufności.
Z legalnej definicji pojęcia „tajemnica przedsiębiorstwa” wynika, iż za taką tajemnicę
może być uznana określona informacja (wiadomość), jeżeli spełnia łącznie trzy warunki:
i)
ma charakter techniczny, technologiczny, handlowy lub organizacyjny
przedsiębiorstwa,
ii)
nie została ujawniona do wiadomości publicznej,
iii)
podjęto w stosunku do niej niezbędne działania w celu zachowania poufności.
Odnośnie do warunku pierwszego powszechnie przyjmuje się, że przepis ten wyłącza
możliwość uznania za tajemnicę przedsiębiorstwa informacji, które można uzyskać w zwykłej
drodze, w szczególności w sytuacji, gdy istnieje obowiązek ich ujawniania na podstawie
odrębnych przepisów prawa.
Odnośnie do warunku drugiego (tj. nieujawnienie do wiadomości publicznej)
przyjmuje się, że informacja (wiadomość) „nie ujawniona do wiadomości publicznej”
to informacja,
która nie jest znana ogółowi, innym przedsiębiorcom lub osobom, które ze
względu na swój zawód są zainteresowane jej posiadaniem. Informacja nie ujawniona do
wiadomości publicznej traci ochronę prawną, gdy każdy przedsiębiorca (potencjalny
konkurent) może dowiedzieć się o niej drogą zwykłą i dozwoloną.
W przypadku
warunku trzeciego (tj. podjęcia w stosunku do informacji niezbędnych
działań w celu zachowania poufności) - należy zaznaczyć, iż podjęcie niezbędnych działań
w celu zachowania poufności informacji ma prowadzić do sytuacji, w której chroniona
informacja nie może dotrzeć do wiadomości osób trzecich w normalnym toku zdarzeń, bez
żadnych specjalnych starań z ich strony.
Dalej dostrzeżenia wymaga, że zasada jawności postępowania o udzielenie
zamówienia jest jedną z fundamentalnych zasad systemu zamówień publicznych, określoną
wprost w ustawie
Pzp, zgodnie z którą postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne, nie
ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów
o zwalcza
niu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania
ofert, zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane. Tajemnica przedsiębiorstwa jako
wyjątek od zasady jawności postępowania powinna być interpretowana w sposób ścisły,
a Z
amawiający powinien z należytą starannością zweryfikować zasadność utajnienia oferty.
Podkreślić należy, że ciężar dowodu, że dana zastrzeżona informacja stanowi tajemnicę
przedsiębiorstwa spoczywa na wykonawcy, który takiego zastrzeżenia dokonuje.
Zamawia
jący nie może bezkrytycznie akceptować zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa,
lecz winien żądać od wykonawcy wykazania i co najmniej uprawdopodobnienia,
że zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa nastąpiło w sposób uprawniony, zaś brak
wyjaśnień lub udzielenie zbyt ogólnikowych wyjaśnień winno wskazywać na niezasadność
dokonanego zastrzeżenia. Przy czym podkreślić należy, iż obowiązek „wykazania” oznacza
coś więcej aniżeli wyjaśnienie (uzasadnienie) przyczyn co do objęcia tajemnicą
przedsiębiorstwa. Za wykazanie nie może być uznane ogólne uzasadnienie, sprowadzając
się de facto do przytoczenia jedynie elementów definicji legalnej tajemnicy przedsiębiorstwa,
wynikającej z przepisu art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy
gołosłowne zapewnienie, że zastrzegana informacja ma walor tajemnicy przedsiębiorstwa
oraz powoływanie się na bogate orzecznictwo Izby sądów powszechnych dotyczące tej
materii. Ocenie Zamawiającego podlegać powinna również okoliczność, czy Wykonawca
zastrzegający dane informacje przestawił dowody na potwierdzenie tez zawartych
w uzasadnieniu zastrzeżenia. Chodzi tu między innymi o przykładowe klauzule o zachowaniu
informacji w poufności, wyciągi z polityki bezpieczeństwa, wyciągi z umów o pracę,
stosowane systemu czy p
rogramy zabezpieczające dostęp do informacji osobom
nieuprawnionym.
Przenosząc powyższe rozważania na zaistniały w sprawie stan faktyczny, skład
orzekający Izby wyraża przekonanie, że Przystępujący przedstawiając uzasadnienie dla
zastrzeżenia jako tajemnica przedsiębiorstwa wyjaśnień cenowych, wykazał przesłanki
warunkujące uznanie tych informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa i dokumenty składające
s
ię na wyjaśnienia cenowe dotychczas nieudostępnione Odwołującemu spełniają przesłanki
uznania ich za tajemn
icę przedsiębiorstwa. Dostrzeżenia wymaga przede wszystkim,
że wyjaśnienia nie zostały przekazane Odwołującemu przez Zamawiającego w bardzo
nikłym zakresie, ograniczając tym samym utrzymanie zastrzeżenia informacji do elementów
kluczowych dla złożonych przez Przystępującego wyjaśnień. Niejawna pozostaje dla
Odwołującego kalkulacja stanowiąca załącznik nr 4 do wyjaśnień oraz kilka elementów
z samych wy
jaśnień, gdzie Przystępujący odwołuje się do elementów kluczowych dla
fun
kcjonowania własnej organizacji, przykładowo używane systemy. Nie można więc
Zamawiającemu zarzucić, że po pierwsze nie dokonał wnikliwej oceny i weryfikacji
zastrzeżonych informacji. Po drugie nie wydaje się, by brak dostępu do części informacji
nieudostępnionych Odwołującemu uniemożliwił mu weryfikację złożonych wyjaśnień, czy też
pozbawi
ł go możliwości korzystania ze środków oceny prawnej. Odwołujący w złożonym
odwołaniu szeroko uzasadniał zarzuty odnoszące się do znanej mu części wyjaśnień
cenowych, argumentowa
ł dlaczego złożone przez Przystępującego wyjaśnienia nie
uza
sadniają oferowanego poziomu ceny i nie zasługują na pozytywną ocenę.
Ani uzasadni
enia zastrzeżenia, ani samych wyjaśnień ceny nie można w ocenie Izby uznać
za lakoniczne,
ogólnikowe, powtarzalne, pasujące do każdego zamówienia.
Dalej w ocenie Izby Wyk
onawca wykazał, że dane mają charakter informacji
poufnych. Wskazał, jakie środki podjęto by dostęp do informacji nie miał charakteru
powszechnego. Tej
części zastrzeżenia z resztą Odwołujący nie kwestionował.
Izba uważa, że przedstawiona argumentacja dowodzi wartości gospodarczej
złożonych wyjaśnień wraz załącznikami. Wartość ta została przez Przystępującego
określona liczbowo i wyjaśniona dlaczego powołano taki jej poziom wartościowy.
Odwołującemu nie udało się skutecznie zakwestionować tej wartości. Przystępujący
przedstawił podejście do wyliczeń, które możliwe było do zastosowania przez zdobyte na
rynku doświadczenie i ponoszenie kosztów na rozwój oferowanego oprogramowania.
W
artości tej Przystępujący upatruje w możliwości oferowania właśnie tego oprogramowania,
co przekłada się na osiągane przez firmę zyski, stąd w zastrzeżeniu pojawiła się informacja
o wartości rynkowej spółki. Dla Izby oczywistym jest, że wartością gospodarczą
zast
rzeżonych informacji nie jest sama wartość rynkowa spółki, ale możliwość korzystania
z wyp
racowanych doświadczeniem zasobów podmiotu, które przekładają się na osiągany
zysk.
Zauważyć należy, że poznanie strategii budowania ceny przez firmy funkcjonujące
w tym samym sektorze może spowodować utratę korzyści w postaci przyszłych kontraktów,
co pr
zełoży się na całokształt działalności biznesowej. Dodatkowo same wyjaśnienia cenowe
wskazują na poziom stosowanej marży, który jednolicie uważany jest przez orzecznictwo
i doktrynę za mogący stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. Podkreślenia w ocenie Izby
wymaga, że Ustawodawca nie wskazuje wprost co faktycznie oznacza sformułowanie
„wartość gospodarcza”, nie określa również w żaden sposób jak należy ową wartość
gospodarczą ustalić. Uznać należy, że taką informacją będzie taka, która w jakiś sposób
wpływa na wartość danego przedsiębiorstwa na rynku. Może być to informacja pomagająca
generować zyski lub zaoszczędzić pieniądze. Tajemnica przedsiębiorstwa nie jest wartością
będącą celem samym w sobie, lecz ma chronić przedsiębiorcę przed negatywnymi skutkami,
jakie mogłoby dla prowadzonej przez niego działalności wywołać udzielenie określonych
informacji.
Zastrzeżone informacje odnoszą się do informacji o charakterze organizacyjnym,
handlowym, sposobie organ
izowania pracy zespołu dedykowanego do realizacji zamówienia,
wyliczeń czasu niezbędnego do realizacji przedmiotu zamówienia w zakresie wymaganym
opisem przedm
iotu zamówienia. Dotyczą poziomu wynagrodzeń, które otrzymują podmioty
współpracujące z Przystępującym. Dane te zawierają więc informacje o charakterze
wrażliwym. Wskazują także z jakich rozwiązań technicznych korzysta Przystępujący,
co mo
gło wpłynąć na obniżenie ceny oferty. Zdaniem Izby nie ulega wątpliwości, że te
elementy przełożyły się na całokształt wyliczeń ceny ofertowej.
Pr
zystępujący przedstawił argumentację charakterystyczną dla jego organizacji.
Ws
kazał, że nie musi pracować nad rozwojem oferowanego rozwiązania, korzysta
z prod
uktów skalowalnych. Informacja handlowa może obejmować całokształt doświadczeń
i wiadomości przydatnych do prowadzenia przedsiębiorstwa, ale nie związanych
bezpośrednio z cyklem produkcyjnym (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października
2000r., I CKN 304/00, OSNC 2001, Nr 4, poz. 59). Za informacje takie uznaje
się informacje
odnoszące się do struktury organizacyjnej, zasad finansowania działalności, wysokości
wynagrodzeń pracowników. Są to elementy, które wyszczególniono w odwołaniu.
Z tych względów zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.
Zarzut dot
yczący zaniechania odrzucenia oferty CTS z powodu rażąco niskiej ceny -
zarzut ewentualny.
Zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp o
bowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Art. 224 ust. 6 ustawy Pzp stanowi,
że odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz
z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Natomiast
zgodnie z art. 239 ustawy Pzp
Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na podstawie
kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia. Najkorzystniejsza oferta to
oferta przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta
z najniższą ceną lub kosztem.
Jak wynika z ugruntowanego orze
cznictwa Izby oraz sądów powszechnych za ofertę̨
z rażąco niską ceną należy uznać́ ofertę̨ z ceną niewiarygodną, nierealistyczną
w porównaniu do cen rynkowych podobnych zamówień́. Oznacza to cenę̨ znacząco
odbiegającą od cen przyjętych, wskazującą na fakt realizacji zamówienia poniżej kosztów
wytworzenia usługi, dostawy, roboty budowlanej. W orzecznictwie wskazuje się również,
że o cenie rażąco niskiej można mówić́ wówczas, gdy oczywiste jest, iż przy zachowaniu
reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę̨ byłoby dla niego nieopłacalne.
A
naliza przepisów ustawy Pzp prowadzi do wniosku, iż ciężar wykazania, że oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy, który otrzymał
wezwanie do złożenia wyjaśnień. Tym samym złożone przez wykonawcę wyjaśnienia
w zakresie ceny oferty lub kosztu, lub ich istot
nych części składowych, winny być konkretne,
w
yczerpujące i rozwiewające wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
przedmiotu zam
ówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w specyfikacji lub
wyn
ikającymi z odrębnych przepisów. Wykonawca zobowiązany jest wyjaśnić w sposób
szczegółowy i konkretny, że zaoferowana cena gwarantuje należytą realizację całego
zamówienia. To na wykonawcy ciąży obowiązek wykazania, jakie obiektywne czynniki
pozwoliły mu na obniżenie ceny oferty oraz w jakim stopniu dzięki tym czynnikom cena oferty
została obniżona. Wyjaśnienia złożone przez wykonawcę powinny poparte być stosownymi
dowodami.
P
rzenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Izby złożone
przez Przystępującego wyjaśnienia były wystarczające do oceny, czy cena jego oferty nie
jest rażąco niska.
D
ostrzeżenia wymaga, iż nie istnieje jeden model przedstawiania wyjaśnień
dotyczących ceny oferty. Model ten z pewnością jest zależy od sytuacji i przyjętych założeń
prz
ez każdego z Wykonawców. Model prezentowany przez Odwołującego jest zapewne
właściwy do jego założeń biznesowych dla oferowanej ceny ale nie oznacza, że każdy
z Wykonawców musi działać w ten sam sposób, posiłkować się podobną argumentacją,
wskazywać
na
po
dobne
okoliczności
pozwalające
obniżyć
cenę
oferty.
Każdy z Wykonawców przygotowując ofertę może zwrócić przy wycenie uwagę na inne
aspekty zamówienia, każdy z wykonawców ma własne zasady polityki cenowej, funkcjonuje
w innych realiach polityki cenowej w
łasnej firmy, nie bez znaczenia jest wielkość danego
przedsiębiorstwa, czy działa ono w skali makro, czy mikro. Nie ma jednego katalogu
minimalnego, ani zakresu maksymalnego zagadnień, do którego powinien odwoływać się
dany wykonawca sporządzając kalkulację ceny oferty.
Izba nie podziela
stanowiska Odwołującego, że wyjaśnienia miały charakter
ogólnikowy, odwoływały się do orzecznictwa, nie pozwalały zidentyfikować czynników, które
zdaniem Przystępującego pozwoliły na skalkulowanie ceny na podanym Zamawiającemu
poziomie.
Przystępujący po pierwsze powołał się na fakt posiadania gotowego rozwiązania
systemowego, które może być bazą do realizacji przedmiotu zamówienia. Następnie opisał
swoje
doświadczenie zawodowe przy realizacji projektów podobnych lub zbliżonych do
przedmiotowego, które to doświadczenie może być wykorzystane przy realizacji zamówienia.
Nawet
jeżeli samo rozwiązanie musi być dostosowane do specyficznych potrzeb i wymagań
Zamawiającego, to niewątpliwie jego użycie skraca coś czas początkowej fazy projektu, tym
samym
przekłada się na mniejszą liczbę roboczogodzin, którą wycenić musi wykonawca.
Przystępujący wskazał, że rozwój rozwiązań technologicznych, którymi dysponuje,
pozwolił na zaoferowanie kompletnego zestawu modułów obejmujących wsparcie
w zarządzaniu całym procesem badania klinicznego od uruchomienia poprzez realizację,
rozliczenie i
zakończenie. Określił technologie i bazy danych, z których korzysta, wskazał
z jakiego modelu dostawy korzysta. O
pisał jak to know-how przekłada się na optymalizację
procesów, a tym samym na niższą cenę.
Następnie, przedstawiono także kalkulację cenową, w której określono poszczególne
etapy prac w
drożeniowych z ilością przewidywanych roboczogodzin, wraz z rozbiciem ilości
robo
czogodzin na poszczególnych członków zespołu w kolejnych etapach realizacji.
Z kalkulacji wynika jaki procent ma
rży zastosował Wykonawca, w jakiej wysokości zakłada
z
ysk i rezerwę na prace nieprzewidziane lub dodatkowe.
Co do oceny, czy stawki wynagrodzenia podane
w wyjaśnieniach Przystępującego są
odpowiednio skalkulowane, to
Odwołujący w odwołaniu przytoczył dane odnośnie do
wynagrodzeń z Raportu Raportem płacowym HAYS Poland za 2022 rok. Dostrzeżenia
w
ymaga, że statystki tego typu obrazują ogólne trendy, nawet jeżeli dane zostały poddane
analizie i odnoszą się do grupy ekspertów, przy pomocy której realizowane będzie
zamówienie, nie oznacza, że znajdują one wprost przełożenie na sytuację rynkową
Przystępującego jako pracodawcy. Przystępujący w wyjaśnieniach podał wynagrodzenie dla
wszyst
kich kategorii specjalistów, przy pomocy których zamierza zrealizować zamówienie.
Opisał również warunki, w których pracowały będą osoby stanowiące zespół
Przystępującego. W ocenie Izby stawki podane w wyjaśnieniach nie odbiegają od poziomu
wynagrodzeń określonych w przywołanym przez Odwołującego Raporcie i znacznie
prze
kraczają poziom najniższego wynagrodzenia za pracę. Dodatkowo Przystępujący
powołał się w tym zakresie na korzystanie z rynku lokalnego, poleganie na zasobach
własnych, brak podwykonawców. Nawet jeżeli obecnie, jak podkreślał w odwołaniu
Odwołujący,
standardem
przy
tego
rodzaju
usługach,
jest
praca
zdalna,
to korzystanie z pracowników zamieszkałych na rynku lokalnym może generować
oszczędności. Wiedzą notoryjną jest, iż koszty utrzymania poza wielkimi aglomeracjami są
niższe.
W zakresie sposo
bu ułożenia pracy w poszczególnych etapach i przewidywanego
wykonania mod
ułu Feasibility, to celnie podkreślił Przystępujący w piśmie procesowym,
Zamawiający nie narzucał w SWZ wykonawcom, jakie moduły mają zostać wdrożone
w poszczególnych etapach. Wymagał w etapie II wdrożenia wybranych przez siebie
7 m
odułów, zaś sama integracja z systemem HIS może być przeprowadzona w ramach
w
drażania modułu lub jednorazowo, w kolejnym etapie. Skoro Zamawiający nie narzucił
Wykonawcom
kolejności wykonywania wdrożenia, to nie można z tego powodu czynić
Przystępującemu zarzutu. Przytoczone przez Odwołującego wymagania w zakresie modułu
Feasibility, w ocenie Izby nie pozost
ają sprzeczne z założeniami Przystępującego. Owszem,
Zamawiający wymaga, by moduł był zintegrowany z HIS i był aktualizowany cyklicznie
pobiera
ł dane automatycznie z systemu HIS. Ale wykonanie modułu w etapie II,
zaś wykonanie integracji z HIS w etapie trzecim, nie oznacza, że moduł nie będzie działał lub
nie będzie z HIS zintegrowany.
W
przypadku modułu eCRF, to Odwołujący nie przedstawił dowodów,
że Przystępujący tym modułem nie dysponuje w swoich zasobach i będzie musiał go nabyć
na rynku komercyjnym,
zaś koszty udzielenia licencji zostały w kalkulacji uwzględnione.
Pr
zyjmując, że Przystępujący ten moduł posiada, nie jest też tak, że cały koszt jego
wytworzenia musia
ł ująć w przedmiotowej kalkulacji. Koszt ten z pewnością może zostać
rozłożony na wszystkie kontrakty, które realizuje Przystępujący.
Izba podziela stanowisko przedstawione przez Przyst
ępującego w piśmie
procesowym, że wyjaśnienia nie muszą zawierać ekstraordynaryjnych okoliczności,
właściwych tylko danemu wykonawcy. Wyjaśnienia winny wskazywać okoliczności właściwe
dla tego Wykonawcy
, który je składa, nawet jeżeli są to okoliczności właściwe także dla
innych Wykonawców. Istotnym jest, by wytłumaczyć i objaśnić dlaczego te właśnie
okoliczności pozwoliły obniżyć cenę oferty.
Po
dsumowują, w ocenie Izby zarzut złożenia oferty z rażąco niską ceną przez
Przystępującego nie potwierdził się. Przystępujący wskazał i wytłumaczył jakie okoliczności
po
zwoliły mu obniżyć cenę oferty. Końcowo, odnosząc się do innych postępowań, w których
uczestniczył Przystępujący i składał oferty z wyższą ceną, przy mniejszych wymaganiach
(według oceny Odwołującego), to dostrzeżenia wymaga odmienność każdego postępowania,
w tym przede wszystkim zakres prz
edmiotu zamówienia do wykonania. Bez szczegółowej
analizy tego zagadnienia, samo po
równywanie cen jest bezcelowe.
Reasumując, Izba uznała złożone w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego przez Przystępującego wyjaśnienia były wyczerpujące i spójne, obrazowały
poszczególnych koszty do poniesienia na wystarczającym poziomie, by uzasadnić
możliwość obniżenia ceny oferty. W ocenie Izby zarzuty odwołania dotyczące braku
szczegółowości złożonych wyjaśnień nie zasługiwały na uwzględnienie.
Konkludując, zdaniem Izby odwołanie w części zasługiwało na uwzględnienie,
co odzwierciedla punkt 1 sentencji niniejszego orzeczenia.
Pozostały zarzuty odwołania
okazały się niezasadne, co uwzględnia punkt 2 sentencji orzeczenia.
O
kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574
oraz art. 557
ustawy Pzp, a także w oparciu o przepisy § 5 pkt 1 i 2 lit. b oraz
§ 7 ust. 2 pkt 2 i § 7 ust. 3 pkt 1 i 2 oraz ust. 6 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 30 grudnia 2020 roku w spr
awie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
(Dz. U. z 2020r., poz. 2437 ze zmianami), orzekając w tym zakresie o obciążeniu kosztami
Przystępującego w części 1/3 oraz Odwołującego w częściach 2/3 (3 zarzuty w odwołaniu,
z czego jeden zarzut zosta
ł uwzględniony, dwa zarzuty oddalone).
Na koszty postępowania składał się wpis od odwołania uiszczony przez
Odw
ołującego w kwocie 7 500 zł, oraz koszty poniesione przez Odwołującego z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3 600,00 zł, ustalone na podstawie rachunku
złożonego do akt sprawy – w wysokości dopuszczonej Rozporządzenie, co łącznie dawało
kwotę 11 100,00 zł. Przystępujący nie wnioskował o zasądzenie na jego rzecz kosztów, nie
składał rachunków do akt.
Odwołujący poniósł dotychczas koszty postępowania odwoławczego w wysokości
zł, tymczasem odpowiadał za nie jedynie do wysokości 2/3 kwoty całości kosztów
postępowania odwoławczego, czyli kwoty 7 400,00 zł. Przystępujący nie poniósł kosztów,
podczas gdy winien
je ponieść w wysokości 3 700,00 zł. Należało więc rozliczyć powyższą
różnicę.
Izba
zasądziła od Przystępującego na rzecz Odwołującego kwotę 3 700,00 zł,
stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez Odwołującego
a kosztami postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Przewodniczący:
…….................................