Sygn. akt: KIO 129/24
WYROK
Warszawa, dnia 7 lutego 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodnicząca:
Anna Chudzik
Protokolant:
Tomasz Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w
dniu 12 stycznia 2024 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: „Konsorcjum Leśne Bukowa” – S. G. prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą Usługi Leśne S. G., A. Ł. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład
Usług Leśnych „Jawor” A. Ł.,
w postępowaniu prowadzonym przez Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne
Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ustroń,
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego – T. S. prowadzącego działalność
gospodarczą pod nazwą Usługi Leśne T. S.,
orzeka:
Oddala odwołanie;
2. K
osztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: „Konsorcjum Leśne Bukowa” – S. G. prowadzący działalność
gospodarczą pod nazwą Usługi Leśne S. G., A. Ł. prowadzący działalność
gospodarczą pod nazwą Zakład Usług Leśnych „Jawor” A. Ł. i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 4 244 zł 10 gr
(słownie: cztery tysiące dwieście czterdzieści cztery złote dziesięć groszy)
stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione przez Zamawiającego
z
tytułu wynagrodzenia pełnomocnika (3 600,00 zł), dojazdu na rozprawę
(340,00 zł), noclegu (287,10 zł) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa
(17,00 zł).
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie –
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
……………………
Sygn. akt: KIO 129/24
Uzasadnienie
Zamawiający – Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
Nadleśnictwo Ustroń – prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie
o
udzielenie zamówienia pn. Wykonywanie usług z zakresu gospodarki leśnej i szkółkarskiej
na terenie Nadleśnictwa Ustroń w roku 2024. Wartość zamówienia jest większa niż progi
unijne. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 27 października 2023 r. pod numerem 2023/S 173-544506.
W dniu 12 stycznia 2024 r. Konsorcjum Leśne Bukowa – S. G. prowadzący
działalność gospodarczą pod nazwą Usługi Leśne S. G., A. Ł. prowadzący działalność
gospodarczą pod nazwą Zakład Usług Leśnych „Jawor” A. Ł. wniosło odwołanie wobec
wyboru jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy
„Usługi Leśne” T. S. i zaniechania
odrzucenia oferty tego wykonawcy. Odwołanie dotyczy Pakietu 04 Leśnictwo Bukowa.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów:
1) art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy Pzp, przez zaniechanie odrzucenia
oferty „Usługi Leśne” T. S., mimo że zawiera ona błąd w obliczeniu ceny lub kosztu,
polegający na naruszeniu art. 15.1. oraz 15.2. SWZ;
2) art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 1, 5 i 6 ustawy Pzp, przez zaniechanie
odrzucenia oferty „Usługi Leśne” T. S., mimo że zawiera ona rażąco niską cenę
istotnych elementów składowych oferty w stosunku do przedmiotu zamówienia;
3) art. 89 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 15 ust.
1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, przez zaniechanie odrzucenia oferty
„Usługi Leśne” T. S., mimo że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji,
art. 16 ust. 1 ustawy Pzp, przez prowadzenie postępowania w sposób nie zapewniający
zachowania uczciwej konkurenci oraz równego traktowania wykonawców.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu w zakresie Pakietu 04:
unieważnienia czynności wyboru oferty „Usługi Leśne” T. S. jako najkorzystniejszej,
powtórzenia czynności badania i oceny ofert, odrzucenia oferty ww. wykonawcy oraz
dokonania wyboru oferty Odwołującego.
Odwołujący przedstawił następujący stan faktyczny:
W postępowaniu zostały złożone oferty z następującymi cenami: „Usługi Leśne” T. S.
– 1.537.602,24 zł, Konsorcjum Leśne Bukowa – 1.610.986,50 zł, inni wspólnie ubiegający się
przedsiębiorcy wymienieni w informacji ofertowej – 1.743.259,11 zł. Oferta złożona przez
wykonawcę „Usługi Drzewne” T. S. budziła wątpliwości pod kątem jej zgodności z ustawą
oraz postanowieniami SWZ. Wykonawca
w kosztorysie sporządzonym w formie tabeli
wskazał koszt niektórych istotnych części składowych oferty m.in. na kwotę jednego złotego.
Dotyczy to następujących pozycji:
− wykładanie pułapek na szkodniki wtórne (PUŁ WT) – cena 1 zł/szt. (poz. 19),
− korowanie pułapek i niszczenie kory (KOR P, KOR NISZ) – cena 1 zł/m3 (poz. 20-21),
− spalanie gałęzi – cena 1 zł (poz. 27),
− wynoszenie i układanie pozostałości w stosy niewymiarowe (PORZ SPAL, PORZ STOS)
– cena 1 zł/m3 (poz. 28),
− wywieszanie nowych i naprawa starych budek lęgowych (ZAW BUD, NAPR BUD) - cena
zł/szt. (poz. 29),
− wynoszenie budek lęgowych i schronów dla nietoperzy – cena 1 zł/szt. (poz. 30),
− wykładanie drzew zgryzowych (DRZ ZGRYZ) – cena 1 zł/szt. (poz. 31),
− wykonanie cięć przygodnych i pozostałych (CWD-D) – cena 70 zł/m3 (poz. 4).
Z uwagi na podejrzenie
nieprawidłowości w złożonej ofercie, 5 grudnia 2023 r.
Zamawiający wystąpił do T. S. z wezwaniem do złożenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia
ww.
istotnych części składowych ceny. W uzasadnieniu do wezwania wskazano, że cena
składowa kosztorysu ofertowego za wykonanie cięć przygodnych na tyle istotnie odbiega od
ceny kosztorysowej wyliczonej przez
Zamawiającego, że wątpliwości budzi, czy podczas
kalkulacji uwzględniono takie czynniki kosztowe, jak chociażby minimalne wynagrodzenie
czy też inflacja, zwłaszcza że zgodnie z treścią str. 2 SWZ Zamawiający wymagał
zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności w zakresie
realizacji zamówienia polegające na pozyskaniu i zrywce surowca drzewnego, jeżeli
wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22
§ 1 Kodeksu pracy.
Wykonawca T. S.
wyjaśnił, że kwota kosztów została skalkulowana bezpośrednio w
pozycjach związanych z pozyskiwaniem drewna oraz w innych pracach z zagospodarowania
lasu
. Jednocześnie w ww. piśmie wskazano, że w zakresie wszystkich spornych pozycji
wykonawca ma je wykona
ć własnym sprzętem, co za tym idzie, wskazano na niskie koszty
związane z dojazdem i transportem z uwagi na fakt zlokalizowania siedziby przedsiębiorstwa
w obszarze Leśnictwa Bukowa. Ta okoliczność – krótki dojazd, a co za tym idzie tani
transport
– również miała pozwolić T. S. na kalkulację wszystkich pozycji w sposób
wskazany w ofercie.
Zarzut błędu w obliczeniu ceny
Odwołujący podniósł, że zgodnie z art. 15.1. oraz 15.2. Specyfikacją Warunków
Zamówienia nr ZG.270.32.2023: Wykonawca zobowiązany jest podać w Formularz Oferty
(Załącznik nr 1 do SWZ) łączną cenę za wszystkie pozycje (prace) przewidziane w
Kosztorysie Ofertowym
dla Pakietu, na który składa swoją ofertę. […] Ceny jednostkowe za
poszczególne pozycje (prace wchodzące w skład Pakietu powinny być podane na
Kosztorysie Ofertowym zawartym w pkt 2 Formularza Oferty (załącznik nr 1 do SWZ). Każda
cena jednostkowa musi być tak podana, aby pokrywać wszelkie koszty i ryzyka Wykonawcy
związane z realizacją czynności, której dotyczy. Wykonawca nie może kosztów realizacji
danej czynności doliczać do kosztów realizacji innych czynności. W konsekwencji,
Zamawiający bezpośrednio wskazał, że niedozwolone jest „przenoszenie” kosztów jednych
czynności do innych pozycji ujętych w kosztorysie prac. Pomimo powyższego, doszło przez
T. S. do naruszenia art. 15.1. oraz 15.2. SWZ,
ze względu na „przerzucenie” części kosztów
związanych z gospodarką drewnem do innych pozycji m.in. dotyczących wycinki drzew (co
wykonawca sam podkreślał w złożonych wyjaśnieniach). Z tego powodu oferta tego
wykonawcy
powinna podlegać odrzuceniu ze względu na błędne obliczenie ceny oferty.
Zarzut rażąco niskiej ceny
Odwołujący podniósł, że T. S. w złożonych wyjaśnieniach nie wykazał w sposób
należyty (tj. zgodny z dyspozycją art. 224 ustawy Pzp), że zaoferowana cena za
poszczególny elementy oferty nie może zostać scharakteryzowana jako rażąco zaniżona.
Poinformował on jedynie, że koszty dotyczące m.in. gospodarki budkami lęgowymi,
układania gałęzi w stosy czy wykonywania cięć i wykładania drzew zgryzowych zostały ujęte
w kosztach innych
pracach (głównie wycinkowych), co za tym idzie – zgodnie z literalnym
brzmieniem wyjaśnień T. S. wykonawca ten podwyższył jedne wyliczenia (główne) kosztem
wyżej wymienionych, jednakże w żaden sposób nie wskazał w wyjaśnieniach, np. ile te
czynności miałyby zajmować czasu, a w konsekwencji, jaki byłby ich realny koszt (np.
przeliczenie roboczogodzin pracy oddelegowanej osoby). K
ażde ze wskazanych w
kosztorysie
zadań obciąża pracownika i sprawia, że jego praca się stosunkowo wydłuża,
generując dodatkowe koszty. W konsekwencji, stanowisko wykonawcy uznać należy za
nieuzasadnione m.in. z uwagi na brak wskazania kwoty „doliczonej” do innych zadań w
ramach przedmiotowych prac.
Odnosząc się do wskazania w wyjaśnieniach, że z uwagi na zamieszkanie na terenie
objętym przetargiem (tj. leśnictwo Bukowa) wykonawca ten miałby być w stanie w krótkim
czasie dojechać do miejsca prac leśnych Odwołujący podniósł, że o ile w przypadku pakietu
Bukowa
jest to możliwe, tak dla pakietów Górki i Dzięgielów (w którym również oferta T. S.
została wybrany) pojawia się konieczność dojazdu w czasie od 40 minut do ponad 1 godziny
od jego miejsca zamieszkania.
Zakładając, że wykonawca będzie wykonywał czynności
objęte zamówieniem samodzielnie dla wszystkich pakietów, to powstaje pytanie – w jaki
sposób wykonawca byłby w stanie prowadzić prace jednocześnie w 3 leśnictwach
(przykładowo: wynosić i układać pozostałości w stosy niewymiarowe i spalać je, gdzie prace
te są wykonywane przez cały rok podczas pozyskania, a ilości te są bardzo duże czy też
korować drzewna i niszczyć korę, która wymaga podjęcia czynności w odpowiednim czasie,
tak aby
wyeliminować kornika). Jednocześnie, część z tych czynności (jak np. wywieszanie
nowych budek
lęgowych oraz napraw starych) wymaga użycia narzędzi oraz pomocy osób
trzecich.
W odniesieniu do
cięć przygodnych Odwołujący podniósł, że zaproponowaną przez
Zamawiającego ilość surowca należy uznać za znaczną (1336 m3 to niemal 1/5 pozyskania).
Również sam Zamawiający w piśmie z 5 grudnia 2023 r. zaznaczył, że cena znacznie
odbiega od
założonego kosztorysu. Na wskazane cięcia katalog pracochłonności przewidział
znacznie
wyższy przelicznik, z kolei T. S., podejmując próby wyjaśnienia tak dużej
rozbieżności, stwierdził, że wkalkulował kwoty w zaoferowaną cenę przetargu, co jest
niezgodne z
ustawą oraz postanowieniami SWZ.
Zarzut czynu nieuczciwej konkurencji
Odwołujący, powołując się na treść art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp i podniósł, że
manipulacja składowymi ceny może prowadzić do odrzucenia oferty jako złożonej
w
warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, nawet jeżeli nie zostanie wykazane, że oferta
zawiera cenę rażąco niską. Tytułem przykładu, w sytuacji, gdy wykonawca zawyża koszty,
które na koszty, które zamawiający będzie musiał ponieść w pierwszej kolejności, obniżając
przy tym koszty dostaw, usług lub robót budowlanych wykonywanych na dalszym etapie
realizacji zamówienia. Takie działanie w konsekwencji prowadzi do naruszenia interesu
innych przedsiębiorców, którzy złożyli oferty w postępowaniu, jak i potencjalnych
wykonawców, którzy mogliby chcieć to uczynić. Takie działanie objęte jest dyspozycją normy
prawnej z art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i jako takie stanowi
samoistną podstawę stwierdzenia, że doszło do nieuczciwych praktyk. Zniekształca ono
bowiem określone interesy i zachowania gospodarcze oraz prowadzi do pogorszenia sytuacji
innego przedsiębiorcy na tym konkurencyjnym rynku, poprzez naruszenie w tym zakresie
jego interesu.
Stanowisko takie potwierdził również Sąd Najwyższy w wyroku w sprawie III
CKN 271/01.
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod
uwagę stanowiska stron, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp przesłanki
korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu zamówienia,
a
naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować poniesienie
przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego skutecznie przystąpił T.
S.
prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Usługi Leśne T. S. . Izba stwierdziła, że
ww. wykonawca zgłosił przystąpienie do postępowania w ustawowym terminie, wykazując
interes w
rozstrzygnięciu odwołania na Zamawiającego.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zgodnie z punktem 15 SWZ:
Wykonawca zobowiązany jest podać w Formularzu Oferty (Załącznik nr 1 do SWZ) łączną
cenę za wszystkie pozycje (prace) przewidziane w Kosztorysie Ofertowym dla Pakietu, na
który składa swoją ofertę. Kosztorys Ofertowy zawarty jest w pkt 2 Formularza Oferty
(Załącznik nr 1 do SWZ) i stanowi jego integralną część.
Ceny jednostkowe za poszczególne pozycje (prace) wchodzące w skład Pakietu powinny
być podane na Kosztorysie Ofertowym zawartym w pkt 2 Formularza Oferty (Załącznik nr
do SWZ). Każda cena jednostkowa musi być tak podana, aby pokrywać wszelkie koszty
i
ryzyka Wykonawcy związane z realizacją czynności, której dotyczy. Wykonawca nie
może kosztów realizacji danej czynności doliczać do kosztów realizacji innych czynności.
(…)
Stosownie do punktu 16 SWZ jedynym kryterium oceny ofert jest cena łączna brutto
dla danego Pakietu.
Zgodnie z § 11 ust. 3 wzoru umowy, wynagrodzenie wykonawcy za wykonanie prac
stanowiących przedmiot udzielonych Zleceń obliczane będzie na podstawie ilości
odebranych prac, według Cen Jednostkowych, z zastrzeżeniem postanowień dot.
Wskaźników Zwiększających oraz Waloryzacji.
Zgodnie z § 11 ust. 4 wzoru umowy: Wykonawca niniejszym potwierdza, iż Ceny
Jednostkowe prac uwzględniają wszystkie koszty związane z ich wykonaniem oraz zysk.
W postępowaniu zostały złożone oferty z następującymi cenami:
Pozycja
Oferta
Przystępującego
Oferta Odwołującego
Oferta Konsorcjum
Maciej Iwanek
Cena
jedn.
Wartość
Cena
jedn.
Wartość
Cena
jedn.
Wartość
(zł)
brutto (zł)
(zł)
brutto (zł)
(zł)
brutto (zł)
wykładanie pułapek na
szkodniki wtórne (PUŁ
WT)
korowanie pułapek i
niszczenie kory (KOR P)
Niszczenie kory po
korowaniu pułapek (KOR
NISZ)
Spalanie gałęzi
ułożonych w stosy
(PORZ SPAL)
Wynoszenie i układanie
pozostałości w stosy
niewymiarowe (PORZ
STOS)
wywieszanie nowych
budek lęgowych i
schronów dla nietoperzy
(ZAW BUD)
Naprawa starych budek
lęgowych i schronów dla
nietoperzy (NAPR BUD)
wykładanie drzew
zgryzowych (DRZ
ZGRYZ)
wykonanie cięć
przygodnych i
pozostałych (CWD-D)
Cena całkowita brutto
(zł)
Pismem z 5 grudnia 2023 r. Zamawiający wezwał Przystępującego, na podstawie art.
224 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia wyjaśnień w zakresie następujących części składowych
ceny:
wykładanie pułapek na szkodniki wtórne (PUŁ WT) – cena 1 zł/szt.
korowanie pułapek i niszczenie kory (KOR P, KOR NISZ) – cena 1 zł/m3
wynoszenie i układanie pozostałości w stosy niewymiarowe (PORZ SPAL,PORZ STOS)
cena 1 zł/m3p
wywieszanie nowych i naprawa starych budek lęgowych (ZAW BUD, NAPR BUD) –
cena 1
zł/szt.
wykładanie drzew zgryzowych (DRZ ZGRYZ) – cena 1 zł/szt.
wykonanie cięć przygodnych i pozostałych (CWD-D) – cena 70 zł m3.
Zamawiający wskazał dodatkowo w wezwaniu:
Cena składowa kosztorysu ofertowego za wykonanie cięć przygodnych na tyle istotnie
odbiega od ceny kosztorysowej wyliczonej przez Zamawiającego że wątpliwości budzi, czy
podczas kalkulacji uwzględniono takie czynniki kosztowe jak chociażby minimalne
wynagrodzenie czy też inflacja zwłaszcza, że zgodnie z treścią SWZ Zamawiający na
podstawie z art. 95 PZP wymagał zatrudnienia przez Wykonawcę lub podwykonawcę na
podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności w zakresie realizacji zamówienia
polegające na pozyskaniu i zrywce surowca drzewnego, jeżeli wykonanie tych czynności
polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca
1974 r.
– Kodeks pracy (…) przez cały okres obowiązywania umowy.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie Przystępujący udzielił następujących
wyjaśnień:
W zakresie wyjaśnienia użytej ceny pkt 1) do 5) wskazuję, że koszty wykonania tych prac
zostały skalkulowane bezpośrednio w kosztach pozyskania i zrywki drewna, co oznacza że
będą one wykonywane przy okazji innych prac, a tym samym nie będą generowały
dodatkowo kosztów dotyczących dojazdu i pracowników. Przyjęcie takiego założenia jest
uzasadnione ekonomicznie i stoją za tym również względy organizacyjne – głównym
zadaniem Zamawiającego pozostaje bowiem zrywka i pozyskanie drewna, która to usługa
jest pierwszoplanowa, wskazane zaś usługi są niejako dodatkowe.
Wykonawca wskazuje również, że wywieszanie i naprawa budek starych budek lęgowych,
podobnie jak wskazane usługi powyżej, będzie wykonywane w trakcie innych robót, jednakże
jeśli dojdzie do konieczności wykonania takiej usługi w innym miejscu, ze względu na
ograniczenie kosztów, bezpośrednio zajmie się tym osobiście wykonawca przy okazji
wykonywania innych czynności. Dodatkowo w zakresie wykładania drzew zgryzowych oraz
wykładania pułapek na szkodniki wtórne wykonawca wskazuje, że cena ta również ma
uzasadnienie. Wykonawca skalkulował, że pozyskanie drewna już wyłożonego przyniesie
mu taki dochód, który zrównoważy wycinkę drzew zgryzowych i pułapek.
Wykonawca zwraca również uwagę, że w zakresie pkt 1), 2), 4) i 5) roboty te stanowią mały
procent wszystkich żądanych przez Nadleśnictwo robót.
Podsumowując powyższe:
wykonawca wskazuje, że wykonanie czynności dot. pkt 1)-5) nie spowoduje u niego
podwyższenia kosztów i kosztów takich nie kalkulował biorąc pod uwagę, że czynności te
będą wykonywane w czasie innych zadań, które pozostają kluczowe dla wykonania usługi na
rzecz Nadleśnictwa (zrywka i pozyskiwanie drewna);
w związku z wykonaniem tych prac przy okazji i równolegle do pozostałej usługi kwota
kosztów została skalkulowana bezpośrednio w pozycjach związanych z pozyskiwaniem
drewna oraz w innych pracach z zagospodarowania lasu;
w przypadkach losowych i konieczności wykonania robót nie w ciągu wykonania prac –
roboty te będzie wykonywał osobiście właściciel.
W zakresie pkt 6 opisanego powyżej wykonawca wskazuje, że cięcia przygodne i pozostałe
zostały przez niego skalkulowane prawidłowo. Po pierwsze cięcia te stanowią niewielki
procent zamówienia. Po drugie kalkulując koszty pracy, a w tym koszty pracowników (koszty
pracy, koszt BHP, odzieży i posiłków regeneracyjnych), wykonawca skalkulował je
w
kosztach dotyczących pozyskiwania drewna, jako głównego zadania. Oznacza to, że
pozycja ta obejmuje w zasadzie dojazd do miejsca, gdzie takie przygodne cięcie ma być
dokonane, a także koszty użycia paliwa do piły spalinowej. Nawet jeśli zakładać, że koszty te
są wysokie biorąc pod uwagę inflację, wykonawca założył, że ustalając taką stawkę nie
będzie dopłacał do ww. usługi, biorąc pod uwagę, że cięcia przygodne i inne policzone są
razem i wkalkulowane w
zaoferowaną cenę przetargu.
Nadto w zakresie wszystkich powyższych pozycji wykonawca wskazuje, że czynności te
wykona własnym sprzętem, a także wskazuje na małe koszty związane z dojazdem
i
transportem ponieważ firma zlokalizowana jest w obszarze leśnictwa Bukowa, a sam
wykonawca i jego pracownicy mieszkają w jego zakresie terytorialnym. Ta okoliczność –
krótki dojazd, a co za tym idzie tani transport – również pozwoliła mu również skalkulować
wszystkie powyższe pozycje w sposób wskazany w ofercie.
Przedmiot zamówienia zostanie więc wykonany zgodnie ze złożoną ofertą, a wskazane
w
ofercie ceny nie są rażąco niskie, jak bowiem wskazałem powyżej, na ich ustalenie miało
wpływ szereg czynników, a wykonawca skalkulował je w oparciu o wymagania
zamawiającego i swoje koszty.
Pismem z 3 stycznia 2024 r. Zamawiający poinformował o wyborze oferty
Przystępującego jako najkorzystniejszej.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 ustawy Pzp z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli:
− pkt 7: została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy
z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
− pkt 8: zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia;
− pkt 10: zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu.
W ocenie Izby
nie wystąpiły przesłanki do odrzucenia oferty Przystępującego na
podstawie
ww. przepisów ustawy.
Po pierwsze, Odwołujący nie wykazał, że oferta Przystępującego zawiera błąd
w obliczeniu ceny.
Odwołujący wywodził popełnienie takiego błędu z wyjaśnień
Przystępującego złożonych na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp ustawy Pzp, przy czym
t
reść tych wyjaśnień nie daje – zdaniem Izby – podstaw do takich wniosków. Analiza
wyjaśnień złożonych przez Przystępującego wskazuje, że kwestionowane elementy
zamówienia, które wykonawca wycenił na 1 zł, nie generują kosztów dojazdu i pracowników,
gdyż będą one wykonywane przy okazji innych prac. Nie oznacza to zatem, że
Przystępujący dokonał przeniesienia kosztów z kwestionowanych pozycji kosztorysu
ofertowego do innych pozycji tego kosztorysu
– Przystępujący poinformował, że nie poniesie
innych kosztów niż te, które ponosi w ramach pozyskania i zrywki drewna. Jest to zdaniem
Izby o tyle
przekonujące, że wykonując czynności z zakresu pozyskania i zrywki drewna (co
jest głównym celem zamówienia) wykonawca może w tym czasie, z wykorzystaniem tych
samych zasobów sprzętowych i ludzkich, wykonać drobne prace dodatkowe, takie jak
wykładanie pułapek, wywieszanie budek lęgowych, itp. Zauważenia wymaga, że nie są to
prace wykonywane w sposób ciągły, a jedynie gdy zaistnieje taka potrzeba. Jeżeli
wykonawca zakłada zorganizowanie swojej pracy w taki sposób, to trudne i niecelowe byłoby
wyodrębnienie i przypisanie do tych czynności kosztów, których prace te nie będą
dodatkowo generować. Nie oznacza to, że koszty tych czynności zostały uwzględnione
w
innej pozycji kosztorysowej, a jedynie że nie zostały naliczone drugi raz. Podobnie,
w odniesieniu do
kosztów cięć przygodnych, wyjaśnienia nie dają podstaw do twierdzenia, że
wycena tej pozycji została dokonana niezgodnie z pkt. 15.2 SWZ. Przystępujący wskazał
w
wyjaśnieniach, w jaki sposób koszty te zostały skalkulowane i co w nich ujęto. Zauważyć
przy tym należy, że cena jednostkowa za te usługi, to 70,00 zł, co stanowi 72,4% średniej
arytmetycznej cen zaoferowanych za ten element przedmiotu zamówienia.
W zakresie
zarzutu rażąco niskiej ceny, Odwołujący nie kwestionował ceny
całkowitej, ale jej części składowe, których dotyczyły złożone przez Przystępującego
wyjaśnienia. Odnosząc się do tego zarzutu podkreślić należy, że podstawą do odrzucenia
oferty może być rażąco niska cena tylko takich części składowych, które mają charakter
istotny, co wynika z art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust.
1 ustawy Pzp, który stanowi, że
przedmiotem wyjaśnień, które podlegają ocenie pod kątek przesłanek odrzucenia oferty
może być cena lub koszt lub ich istotne części składowe. Ustawa nie określa, według jakich
kryteriów należy oceniać kwestię istotności elementu składowego ceny. W ocenie Izby
należy przyjąć, że istotne są te elementy, których wartościowy udział w przedmiocie
zamówienia jest znaczny lub od których – ze względu na ich merytoryczne znaczenie –
zależy osiągnięcie zasadniczych celów, dla których zamówienie jest udzielane. Chodzi więc
o elementy istotne pod względem wartościowym lub merytorycznym, mogące zaważyć na
powodzeniu zamówienia jako całości.
Podkreślenia wymaga, że chociaż w postępowaniu odwoławczym ciężar dowodu, że
oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest
stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego (art. 537 pkt 1 ustawy Pzp), to
obowiązek wykazania, że określona część składowa, która jest przedmiotem zarzutu, ma
charakter istotny, należy do Odwołującego. Odwołujący był więc zobowiązany wykazać, że
kwestionowane pozycje z formularza ofertowego dotyczą istotnych części składowych ceny.
Mimo takiego obowiązku Odwołujący nie podjął nawet próby wykazania istotności elementów
ceny będących przedmiotem zarzutu. Odwołujący określał je w odwołaniu jako istotne części
składowe ceny oraz przytoczył stanowisko prezentowane w orzecznictwie w odniesieniu do
tego zagadnienia, w żadnej mierze jednak nie wyjaśnił, w czym tej istotności należy
upatrywać w rozpoznawanej sprawie. Tymczasem elementy wycenione przez
Przystępującego na 1 zł obejmują czynności dodatkowe w stosunku do głównego przedmiotu
zamówienia i mają znikomy udział wartościowy w cenie całkowitej, nie tylko w cenie
zaoferowanej przez Przystępującego (gdzie udział ten wynosi 0,05%), ale również w cenach
pozostałych ofert (w przypadku oferty Odwołującego jest to 0,37%, w przypadku trzeciej
oferty
– 0,6%). W ocenie Izby trudno przypisać tym elementom jakikolwiek walor istotności,
czy to pod względem merytorycznym, czy pod względem wartości.
W przypadku wyceny
cięć przygodnych i pozostałych, ich wartość w stosunku do
całego przedmiotu zamówienia jest większa i wynosi w poszczególnych ofertach pomiędzy
6,5% a 11% ceny całkowitej, okoliczność ta jednak nie zwalniała Odwołującego z obowiązku
wykazania, że jest to element istotny, czego Odwołujący zaniechał. Brak wykazania
istotności tej części składowej ceny sam w sobie przesądza o niezasadności zarzutu.
Z
auważenia wymaga, że zaoferowana przez Przystępującego cena jednostkowa za
wykonanie cięć przygodnych i pozostałych to 70 zł, Odwołujący zaoferował cenę
jednostkową 120 zł, a trzeci z wykonawców 100 zł. Różnice takie należy uznać raczej za
naturalny efekt konkurowania wykonawców niż za rażące zaniżenie ceny przez jednego
z nich.
Ponadto
wskazać należy, że jakkolwiek na wykonawcy wezwanym do wyjaśnień
spoczywa o
obowiązek złożenia rzetelnych i wyczerpujących wyjaśnień dotyczących
kalkulacji ceny ofertowej, to jednak o
cena złożonych wyjaśnień nie może abstrahować od
specyfiki konkretnego zamówienia, jego stopnia skomplikowania oraz złożoności czynników
kosztotwórczych oraz sytuacji rynkowej. Stopień skomplikowania takich zamówień, jak np.
roboty budowlane czy prace projektowe albo specjalistyczne usługi informatyczne uzasadnia
oczekiwanie od wyjaśnień innego stopnia szczegółowości, niż w przypadku zamówień takich,
z jakim mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie, obejmujących wyspecjalizowane, ale
jednocześnie stosunkowo proste czynności, na których cenę nie wpływają skomplikowane
czynniki kosztotwórcze. W takich sytuacjach nawet określone braki wyjaśnień, które jednak
nie powodują uzasadnionych wątpliwości co do realności ceny, powinny być oceniane
z
uwzględnieniem zasady proporcjonalności, zwłaszcza jeśli ceny ofert złożonych
w
postępowaniu pozwalają stwierdzić, że cena będąca przedmiotem wyjaśnień nie odbiega
od cen rynkowych.
W ocenie Izby
, nawet jeśli wyjaśnienia złożone przez Przystępującego nie są
obszerne i nie zawierają pogłębionej analizy przyjętych założeń oraz szczegółowej kalkulacji,
to nie można z tego wyciągać nieproporcjonalnych konsekwencji, zwłaszcza biorąc pod
uwagę, że nie została wykazana istotność kwestionowanych elementów wyceny, przy czym
większość z nich – z uwagi na pomocniczy charakter i znikomą wartość w porównaniu do
wartości całkowitej usług będących przedmiotem zamówienia – w sposób oczywisty nie
może być uznana za istotną. Tym samym prowadzony w postępowaniu spór co do
wysokości poszczególnych czynników kosztotwórczych (jak koszty amortyzacji, paliwa, itp.)
nie może przesądzać o wyniku postępowania, biorąc pod uwagę niewykazanie istotności
zaskarżonych elementów.
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego zaniechania odrzucenia oferty
Przystępującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp, wskazać należy, że
Odwołujący de facto nie przedstawił uzasadnienia faktycznego tego zarzutu. Odwołujący
ograniczył się do przytoczenia treści art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp oraz zacytowania
prezentowanych w orzecznictwie
stanowisk dotyczących czynu nieuczciwej konkurencji.
W petitum odwołania Odwołujący wskazał na art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji
, który stanowi, że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie
sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego
przedsiębiorcy lub klienta oraz na art. 15 ust. 1 tej ustawy, który określa katalog różnych
czynów polegających na utrudnianiu innym przedsiębiorcom dostępu do rynku. Odwołujący
w żaden sposób tej kwalifikacji prawnej nie rozwinął ani nie skonkretyzował, jaki czyn został
jego zdaniem przez Przystępującego popełniony. Odwołujący, mimo że to na nim spoczywał
ciężar dowodu, w żaden sposób nie odniósł działań przystępującego do konkretnych
znamion czynów nieuczciwej konkurencji. Na podstawie treści odwołania nie sposób nawet
domyślać się, w jaki sposób wycena dokonana przez Przystępującego miałaby naruszać
interes innych przedsiębiorców, w tym utrudniać im dostęp do rynku, w szczególności biorąc
pod uwagę, że kwestionowane ceny jednostkowe nie stanowiły kryterium oceny ofert, zatem
ich ewentualne zaniżenie, a zwiększenie cen jednostkowych w innych pozycjach kosztorysu
ofertowego
(co zresztą się nie potwierdziło) nie mogło zwiększać szans Przystępującego na
uzyskanie zamówienia z pokrzywdzeniem innych wykonawców. W związku z tym zarzut
dotyczący złożenia oferty w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji należało uznać za
oczywiście bezzasadny.
Wobec niestwierdzenia naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy,
odwołanie podlegało oddaleniu.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 557, art. 574 i art. 575 ustawy
Pzp oraz § 5 pkt 1 lit. a, b i d oraz § 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.
2020 r. poz. 2437), stosownie do wyniku postępowania obciążając kosztami
Odwołującego.
Przewodnicząca:
……………………