Sygn. akt KIO 1501/24
WYROK
Warszawa, dnia 20 maja 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodnicząca: Małgorzata Rakowska
Protokolantka:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 maja 2024 r.
odwołania wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 kwietnia 2024 r.
przez wykonawcę Zakład Sprzątania
Wnętrz J. J. „MOP 83” Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości Gronowo Górne, ul.
Szafirowa 7A, 82-
310 Gronowo Górne w postępowaniu prowadzonym przez
45 Wojskowy Oddział Gospodarczy w Wędrzynie, 69-211 Wędrzyn
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego – wykonawcy Contact Sp. z o.o. z siedzibą
w Wędrzynie, Wędrzyn 12/4A, 69-211 Wędrzyn
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje unieważnienie czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, ponowne badanie i ocenę ofert oraz odrzucenie oferty wykonawcy
Contact Sp. z o.o. z siedzibą w Wędrzynie.
2. Kosztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawcę 45 Wojskowy Oddział
Gospodarczy w Wędrzynie, 69-211 Wędrzyn i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Zakład Sprzątania Wnętrz J. J. „MOP 83” Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości
Gronowo Górne, ul. Szafirowa 7A, 82-310 Gronowo Górne tytułem wpisu od
odwołania oraz kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy) poniesioną przez wykonawcę Zakład Sprzątania Wnętrz J. J. „MOP 83”
Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości Gronowo Górne, ul. Szafirowa 7A, 82-310
Gronowo Górne tytułem wynagrodzenia pełnomocnika.
zasądza od 45 Wojskowego Oddziału Gospodarczego w Wędrzynie,
69-211 Wędrzyn na rzecz wykonawcy Zakładu Sprzątania Wnętrz J. J. „MOP 83”
Sp.
z
o.o.
z
siedzibą
w
miejscowości
Gronowo
Górne,
ul. Szafirowa 7A, 82-310 Gronowo Górne kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie:
osiemnaście tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Na orzeczenie - w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
………..…….…….
Sygn. akt KIO 1501/24
Uzasadnienie
45 Wojskowy Oddział Gospodarczy w Wędrzynie, zwany dalej „Zamawiającym”,
działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień
publicznych (tj.: z dnia 14 lipca 2023 r., Dz. U. z 2023 r., poz. 1605), zwanej dalej „ustawą
Pzp”, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia pn. „Usługi utrzymania porządku
powierzchni wewnętrznych i zewnętrznych w obiektach i kompleksach administrowanych
przez 45 WOG obsługiwanych przez Sekcje Obsługi Infrastruktury w m. Wędrzyn,
Międzyrzecz, Skwierzyna, Krosno Odrzańskie, Czerwieńsk, Sulechów w podziale na 9 części”.
Ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 7 lutego 2024 r. pod nr 2024/S 027-00079603.
W dniu 29 kwietnia 2024 r. (pismem z tej samej daty) wykonawca Zakład Sprzątania
Wnętrz J. J. „MOP 83” Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości Gronowo Górne, zwany dalej
„Odwołującym”, wniósł odwołanie w zakresie dwóch części zamówienia n1 i nr 6, tj. Część nr
1 - obiekty i kompleksy
obsługiwane przez SOI Wędrzyn i części 6 zamówienia, tj. Część nr 6
- obiekty i kompleksy
obsługiwane przez SOI Sulechów, zarzucając Zamawiającemu
naruszenie:
1. art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp w zw. z art. 239 ust.
1 ustawy Pzp -
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy Contact w części 1
i 6, mimo że złożone przez wykonawcę wyjaśnienia w sprawie wyliczenia ceny
potwierdzają, że oferta zawiera rażąco niską istotną część składową ceny - cenę za
sprzątanie powierzchni wewnętrznych, która nie wystarcza na pokrycie kosztów
realizacji tej usługi bowiem nie uwzględnia składników kosztów pracy w postaci
urlopów, oraz dodatkowych urlopów pracowników niepełnosprawnych, a także nie
uwzględnia części kosztu zakupu środków czystości, środków higieny osobistej i
odzieży roboczej;
2. art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 239 ust. 1 ustawy
Pzp -
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez wykonawcę Contact w
części 1 i 6, mimo że została ona złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji
polegającego na zaoferowaniu istotnej części składowej ceny nie uwzględniającej
wszystkich składników kosztów pracy w postaci urlopów oraz dodatkowych urlopów
pracowników niepełnosprawnych, a także nieuwzględniającej części kosztu zakupu
środków czystości, środków higieny osobistej i odzieży roboczej w związku z
założeniem korzystania z zapasów materiałowych z innych kontraktów - tj. poniżej
kosztów świadczenia usługi w celu wyeliminowania z postępowania o udzielenie
zamówienia pozostałych wykonawców.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty z dnia 19 kwietnia 2024 r. w części
1 i 6,
powtórzenia czynności badania i oceny ofert w części 1 i 6 oraz odrzucenia oferty
wykonawcy Contact w części 1 i 6 jako zawierającą rażąco niską część składową ceny oraz
złożoną w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący podniósł m.in.:
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 6
ustawy Pzp w zw. z art. 239 ust. 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
wykonawcy Contact w części 1 i 6, mimo że złożone przez wykonawcę wyjaśnienia w sprawie
wyliczenia ceny potwierdzają, że oferta zawiera rażąco niską istotną część składową ceny, tj.
cen
ę za sprzątanie powierzchni wewnętrznych, która nie wystarcza na pokrycie kosztów
realizacji tej
usługi bowiem nie uwzględnia składników kosztów pracy w postaci urlopów, oraz
dodatkowych urlopów pracowników niepełnosprawnych, a także nie uwzględnia części kosztu
zakupu środków czystości, środków higieny osobistej i odzieży roboczej Odwołujący podniósł,
że ze złożonych przez wykonawcę Contact wyjaśnień wynika, że wykonawca ten znacznie
zaniżył koszty pracy, powodując, że zaoferowana cena za sprzątanie powierzchni
zewnętrznych w części 1 i 6 nie wystarcza na pokrycie kosztów realizacji tej usługi.
Zamawiający jasno bowiem wskazał wymaganą liczbę pracowników do części 1 i 6
zamówienia oraz ustanowił wymóg zatrudnienia tych na podstawie umowy o pracę na pełen
etat.
Tak więc Zamawiający wymagał 48 pracowników na pełen etat w zakresie części 1 (SOI
Wędrzyn) i 11 pracowników na pełen etat w zakresie części 6 (SOI Sulechów).
Jednocześnie Zamawiający na str. 55 OPZ Wędrzyn i str. 2 OPZ Sulechów wskazał,
że wskazane wymagania dotyczące liczby etatów nie uwzględniały m.in. urlopów
wypoczynkowych oraz absencji wynikających ze zdarzeń losowych np. zwolnień lekarskich:
W
ymagana minimalna ilość personelu nie uwzględnia przy tym urlopów
wypoczynkowych oraz zdarzeń losowych np. zwolnień lekarskich mających wpływ na
realizację usługi. Tymczasem:
a) wykonawca Contact,
jak wynika z pkt. 4 wyjaśnień, przewidział ilość etatów na
poziomie minimalnego wymagania Zamawiającego: 48 pracowników w zakresie części 1 (SOI
Wędrzyn) i 11 pracowników w zakresie części 6 (SOI Sulechów), a wartości podane w pkt 4
wyjaśnień wskazują, że wykonawca nie uwzględnił kosztu związanego z zapewnieniem
pracownikom urlopów,
b) wykonawca
Contact w wyjaśnieniach powołał się na uzyskiwanie dofinansowań z
PFRON na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Jednocześnie wykonawca Contact nie uwzględnił,
że przepisy przywołanej ustawy regulują również obowiązki pracodawcy zatrudniającego
osoby niepełnosprawne:
c) z
wyjaśnień RNC złożonych przez wykonawcę Contact wynika, że wykonawca ten
nie uwzględnił w ogóle kosztu związanego z zapewnieniem pracownikom urlopów - w sytuacji,
gdy wymagana jest ciągłość zatrudnienia przez Zamawiającego. Znaczna część usługi w
zakresie powierzchni wewnętrznych - jest wykonywana w systemie ciągłym. Natomiast
zgodnie z OPZ sprzątanie powierzchni takich: pomieszczenia ogólnego przeznaczenia,
pomieszczenia sanitarne, korytarze, klatki schodowe, hole, ma się odbywać codziennie (7 dni
w tygodniu). Realizacj
a zamówienia w zakresie powierzchni wewnętrznych - trwa ponad rok.
Powyższe oznacza, że pracownicy w okresie realizacji zamówienia niewątpliwie będą
korzystali z urlopów, a wykonawca nie uwzględnił tego elementu w wycenie. Nadto
wykonawca nie uwzględnił także dodatkowych urlopów przysługujących osobom z
umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności. Wykonawca nie uwzględnił również
w kalkulacji, że pracownicy niepełnosprawni ze stopniem umiarkowanym i znacznym
korzystają z dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku
kalendarzowym.
d)
Brak uwzględnienia ww. kosztów (wskazanych w pkt. b) tiret i-iii powyżej) w cenie
sprzątania powierzchni wewnętrznych w kompleksach SOI Sulechów i SOI Wędrzyn —
obrazują przedstawione przez Odwołującego tabele wyliczeń.
Odwołujący podniósł, także że zestawienia te obrazują:
— w części 1 same koszty osobowe - związane tylko z urlopami i dodatkowymi urlopami
pracowników niepełnosprawnych przekraczają o 382 351,50 zł ofertę Contact. Braku tego nie
pokrywa kwota przewidziana przez wykonawcę na pokrycie kosztów pozostałych i jako
re
zerwa z tytułu ryzyka wynosząca 118.721,55 zł. Nawet gdyby do tego został skonsumowany
cały zysk założony na poziomie 211.534,05 zł - również nie wystarcza to na pokrycie
wskazanych kosztów.
— w części 6 same koszty osobowe — związane tylko z urlopami i dodatkowymi urlopami
pracowników niepełnosprawnych przekraczają o 98 671,35 zł ofertę Contact. Braku tego nie
pokrywa kwota przewidziana przez wykonawcę na pokrycie kosztów pozostałych i jako
rez
erwa z tytułu ryzyka wynosząca 22 515,30 zł. Nawet gdyby do tego został skonsumowany
cały zysk założony na poziomie 44 778,00 zł - również nie wystarcza to na pokrycie
wskazanych kosztów.
Tak więc zarówno w części 1, jak i części 6, wykonawca nie uwzględnił w wycenie
kosztu urlopów i dodatkowych urlopów przysługujących pracownikom niepełnosprawnym.
Odwołujący w tym zakresie uwzględnił treść Specyfikacji Warunków Zamówienia, w
tym postanowienia wskazane na str. 55 OPZ Wędrzyn i str. 2 OPZ Sulechów, gdzie
Zamawiający określił jasno, że wymagania dotyczące liczby etatów nie uwzględniają m.in.
urlopów wypoczynkowych oraz absencji wynikających ze zdarzeń losowych np. zwolnień
lekarskich.
W
yliczenie Odwołującego w pkt. 7 tabel podanych powyżej oparte jest o założenie, że
wszyscy pracownicy korzystają z urlopu wypoczynkowego w najkrótszym możliwym
(przewidzianym w kodeksie pracy) wymiarze 20 dni w roku. W przypadku korzystania z urlopu
w wymiarze 26 dni
— koszt ten będzie odpowiednio wyższy.
Nadto wykonawca
Contact nie uwzględnił w wycenie całości kosztów środków
czystości, środków higieny, odzieży roboczej itp., bowiem bezzasadnie powołał się na
wykorzystanie materiałów z innych umów do realizacji niniejszego zamówienia. W pkt. 6
wyjaśnień wykonawca Contact bowiem wskazał, że „Wykonawca przeznaczy ok. 10%
zgromadzonych zapasów materiałowych niewykorzystanych/oszczędności kontraktowych -
potrzebnych do realizacji całości zamówienia polegającego na świadczeniu usługi utrzymania
porządku powierzchni wewnętrznych i zewnętrznych w obiektach i kompleksach
administrowanych przez 45 WOG obsługiwanych przez Sekcje Obsługi Infrastruktury w m.
Wędrzyn i Sulechów w okresie 15 miesięcy. Są to środki czystości, mydła w płynie, środki
higieny, ręczniki, papier toaletowy, rękawice jednorazowe, odzież i obuwie robocze, itp.
(załącznik nr 4). Wpływa to na znaczne oszczędności, na poziomie ok. 2500 zł /miesięcznie w
Wędrzynie oraz ok 600 zł /miesięcznie w Sulechowie. Wykonawca planuje przeznaczyć
zapasy materiałowe na realizację usługi kompleksowego sprzątania w obiektach
Zamawiającego."
Oznacza to
, że w przypadku:
— SOI Wędrzyn - Contact chce korzystać z zapasów materiałowych z innych kontraktów w
wysokości 2.500 zł miesięcznie, co jest niedopuszczalne.
— SOI Sulechów - Contact chce korzystać z zapasów materiałowych z innych kontraktów w
wysokości 600 zł miesięcznie, co jest również niedopuszczalne.
Wykonawca w wyjaśnieniach podał więc wartości odnoszące się do kosztu środków
czystości, które nie zostaną pokryte z ceny ofertowej. Powyższe świadczy o tym, że oferta
została zawarta w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, to jednocześnie potwierdza to
zaoferowanie rażąco niskiej istotnej części składowej ceny - nie uwzględniającej wszystkich
kosztów realizacji usługi w zakresie powierzchni wewnętrznej.
C
ena za usługę - odbiega od jej rzeczywistej wartości, bowiem nie uwzględnia części
kosztów pracy, jak również części kosztów zakupu środków czystości i higieny osobistej. W
przypadku wartości odnoszących się do kosztu środków czystości - wyjaśnienia potwierdzają,
że wykonawca założył, że element ten będzie pokrywany z innych źródeł niż wynagrodzenie
umowne.
W wyjaśnieniach wykonawcy Contact zawarto również blankietowe, niepoparte
żadnym dowodem twierdzenia dotyczące korzystania z atrakcyjnych rabatów na zakup
materiałów eksploatacyjnych, chemii i sprzętu.
Wykonawca n
ie złożył także żadnych dowodów potwierdzających posiadanie własnego
sprzętu, o którym mowa w pkt. 5 wyjaśnień.
a) W pkt. 7 wyjaśnień wskazano:
„Wykonawca jako firma wykonująca swoje usługi na terenie całej Polski korzysta z
atrakcyjnych rabatów (często nawet 30%) na zakup materiałów eksploatacyjnych, chemii i
sprzętu, działając w znacznej skali współpracuje z bezpośrednimi producentami. W związku z
tym optymalizujemy koszty zakupu tychże produktów proponując konkurencyjne ceny usług."
jest to twierdzenie niemożliwe do weryfikacji. Wykonawca Contact nie złożył żadnego
dowodu na okoliczność uzyskiwania rabatów. Nie złożył np. ofert na zakup środków
chemicznych czy sprzętu do realizacji usługi czy też faktur potwierdzających ich zakup.
b) Ponadto w pkt. 5 wyjaśnień w odniesieniu do sprzętu - w wyjaśnianiach zawarto jedynie
deklarowany opis zasobów własnych wykonawcy, jednak nie złożono żadnych dowodów
potwierdzających, że wykonawca taki sprzęt w ilościach podanych w wyjaśnieniach posiada
na własność.
Cena usługi sprzątania powierzchni zewnętrznych niewątpliwie jest istotną częścią
składową ceny. Zgodnie z par. 4 ust. 6 Projektu umowy zamawiający określił kosztorysowy
charakter wynagrodzenia -
a rozliczenia będą następować na podstawie stawek
jednostkowych. Ponadto -
wprost w SWZ Zamawiający wskazał: rozdział XVI ust. 6 SWZ - w
cenie jednostkowej należy ująć wszystkie koszty związane z realizacją zamówienia.
C
ena netto za powierzchnie wewnętrzne - nawet w przypadku oferty wykonawcy
Contact (gdzie została zaniżona) stanowi aż 62% ceny netto całej oferty w części 1 i aż 58%
ceny netto oferty w części 6. Nadto Zamawiający w wezwaniu wskazał, że jeżeli ocena
złożonych wyjaśnień potwierdzi, że oferta lub jej istotna część składowa zawiera rażąco niską
cenę, Zamawiający dokona jej odrzucenia na podstawie art. 224 ust. 6 ustawy Pzp.
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 226 ust. 1 Pkt 7 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 i art.
15 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw.
z art. 239 ust. 1 Pzp -
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez wykonawcę
Contact w części 1 i 6, mimo że została ona złożona w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji polegającego na zaoferowaniu istotnej części składowej ceny nieuwzględniającej
wszystkich składników kosztów pracy w postaci urlopów oraz dodatkowych urlopów
pracowników niepełnosprawnych, a także nieuwzględniającej części kosztu zakupu środków
czystości, środków higieny osobistej i odzieży roboczej w związku z założeniem korzystania z
zapasów materiałowych z innych kontraktów — tj. poniżej kosztów świadczenia usługi w celu
wyeliminowania z postępowania o udzielenie zamówienia pozostałych wykonawców.
Niezależnie od podstawy odrzucenia oferty jako zawierającej rażąco niską cenę -
zaoferowanie istotnej części składowej ceny nieuwzględniającej wszystkich składników
kosztów pracy w postaci urlopów, dodatkowych urlopów pracowników niepełnosprawnych, a
także nieuwzględniającej części kosztu zakupu środków czystości, środków higieny osobistej,
odzieży roboczej w związku z założeniem korzystania z zapasów materiałowych z innych
kontraktów - czyli wycena usługi poniżej kosztów świadczenia usługi - stanowi czyn
nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji.
Tak więc działanie wykonawcy Contact jest działaniem co najmniej
naruszającym dobre obyczaje kupieckie - zgodnie z którymi usługodawca/sprzedawca w
warunkach uczciwej konkurencji oferuje cenę realną - uwzględniającą wszystkie elementy
świadczenia usługi. Działanie tego wykonawcy narusza również interes innych
przedsiębiorców - w tym przypadku wykonawców, którzy wycenili swoje oferty w sposób realny
uwzględniając przy tym wszystkie obligatoryjne koszty świadczenia usługi. Działanie
wykonawcy
należy również zakwalifikować jako czyn nieuczciwej konkurencji stypizowany w
art. 15 ust. 1 pkt 1 Uznk
. Tak więc działanie wykonawcy Contact miało charakter utrudniania
innym przedsiębiorcom dostępu do rynku - bowiem sprowadzało się do utrudnienia
wykonawcom, którzy rzetelnie wycenili swoje oferty - dostępu do zamówienia, poprzez
zaoferowanie wynagrodzenia, z którym nie sposób konkurować w sposób uczciwy i zgodny z
zasadami uczciwej konkurencji.
Działanie takie zakłóca w sposób oczywisty konkurencję,
wyklucza całkowicie możliwość konkurowania i jako takie - nie odpowiada zasadom i celom
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Co istotne w niniejszym postępowaniu — Zamawiający w żaden sposób nie dopuścił
zewnętrznego finansowania kosztów związanych ze świadczeniem usługi. W warunkach tego
zamówienia - Zamawiający wymagał wprost w wycenie cen jednostkowych - ujęcia wszystkich
kosztów wykonywania usługi, jakie poniesie wykonawca.
Tymczasem wykonawca Contact zaoferował istotną części składowej ceny
nieuwzględniającą części kosztów pracy związanych z zapewnieniem pracownikom urlopów
oraz związanych z zapewnieniem dodatkowych urlopów pracownikom niepełnosprawnych, a
także nieuwzględniającą części kosztów zakupu środków czystości, środków higieny osobistej,
odzieży roboczej itp. w związku z założeniem korzystania z zapasów materiałowych z innych
kontraktów. Powyższe oznacza, że w przypadku wyboru oferty wykonawcy Contact,
wykonawca ten
będzie pokrywał część kosztów realizacji zamówienia z innych źródeł niż
wynagrodzenie umowne.
Tymczasem tzw. „finansowanie skrośne" - jest jednym z czynów nieuczciwej
konkurencji -
co podkreśla się w orzecznictwie Izby. Skoro Zamawiający wymagał w
warunkach zamówienia, aby wykonawcy w cenach jednostkowych ujęli wszystkie koszty
wykonywania zamówienia, jakie poniosą w związku z jego realizacją, to nie było dopuszczalne
założenie finansowania skrośnego. Natomiast w przypadku założenia finansowania skrośnego
przy wycenie oferty -
oferta ta zawiera rażąco niską cenę oraz złożona została w warunkach
czynu nieuczciwej konkurencji.
W świetle powyższych okoliczności - oferta wykonawcy
Contact w części 1 i 6 została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, zatem
powinna zostać odrzucona w myśl przepisu art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp.
W dniu 29 kwietnia 2024 r. Zamawiający zamieścił na platformie zakupowej
Zamawiającego, na której prowadzone jest postępowanie o udzielenie przedmiotowego
zamówienia.
W dniu 30 kwietnia 2024 r. (pismem z tej samej daty), wykonawca Contact Sp. z o.o. z
siedzibą w Wędrzynie, zwany dalej „wykonawcą Contact”, zgłosił przystąpienie do
postępowania odwoławczego, po stronie Zamawiającego.
W dniu 15 maja 2024 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, wnosząc o
oddalenie odwołania w całości oraz zasadzenie od Odwołującego na rzecz Zamawiającego
zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym treść ogłoszenia o zamówieniu oraz treść SWZ, złożone
oferty, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron oraz
Przystępującego złożone podczas rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co
następuje:
Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia odwołania w związku z tym, iż nie została
wypełniona żadna z przesłanek negatywnych, uniemożliwiających merytoryczne rozpoznanie
odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Izba również stwierdziła, że wypełniono przesłanki istnienia interesu Odwołującego
w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez Zamawiającego przepisów art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba stwierdziła skuteczność przystąpienia wykonawcy Contact Sp. z o.o. z siedzibą w
Wędrzynie, zwanego dalej „Przystępującym”, do udziału w postępowaniu odwoławczym po
stronie Zamawiającego.
Izba rozpoznając sprawę uwzględniła akta sprawy odwoławczej, które zgodnie
z § 8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 roku w sprawie
postępowania przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą (Dz. U.
z 2020 r. poz. 2453) stanowią odwołanie wraz z załącznikami oraz dokumentacją
postępowania o udzielenie zamówienia w postaci elektronicznej lub kopia dokumentacji,
o której mowa w § 7 ust. 2, a także inne pisma składane w sprawie oraz pisma kierowane
przez
Izbę lub Prezesa Izby w związku z wniesionym odwołaniem.
Izba zawnioskowany przez Odwołującego i złożony na rozprawie dowód – opracowanie
własne „Poziom składek ZUS pracodawcy”, uznała za stanowisko je składającego.
Izba uwzględniła także stanowiska złożone ustnie przez Strony oraz Przystępującego
do protokołu posiedzenia i rozprawy.
Mając na uwadze powyższe skład orzekający Izby merytorycznie rozpoznał złożone
odwołanie, uznając że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny – tożsamy dla obydwu zarzutów:
Zamawiający rozdziale XVI do SWZ „Opis sposobu obliczenia ceny” podał m.in., że
„Cena ofertowa brutto musi zawierać wszystkie koszty związane z realizacja zamówienia” jak
również, że „W cenie jednostkowej należy ująć wszystkie koszty związane z realizacją
zamówienia (transport, załadunek, opłaty wynikające z obowiązujących przepisów prawa itp.)”.
Zamawiający - zgodnie z rozdziałem IX d o SWZ „Wykaz oświadczeń lub dokumentów,
potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw
wykluczenia” - wymagał m.in. złożenia Formularza ofertowego (załącznik nr 1).
Zamawiający przed otwarciem ofert podał kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na
realizację zamówienia łącznie 12 681 056,64 zł brutto, w tym dla Części nr 1 kwotę
537,12 zł brutto a dla Części nr 6 kwotę 1 146 211, 75 zł brutto.
W postępowaniu dla Części nr 1 złożono 2 oferty, a ich ceny brutto były następujące:
oferta złożona wykonawcę Zakład Sprzątania Wnętrz J. J. MOP 83 Sp. z o.o. - cena oferty
428,98 zł i oferta nr 2 złożona przez wykonawcę CONTACT Sp. z o.o. – cena oferty
715,36 zł.
W postępowaniu dla Części nr 6 złożono 2 oferty, a ich ceny brutto były następujące:
oferta złożona przez wykonawcę Zakład Sprzątania Wnętrz J. J. MOP 83 Sp. z o.o. - cena
oferty 1 711
340,00 zł i oferta złożona przez wykonawcę CONTACT Sp. z o.o. – cena oferty
510,18 zł.
Zamawiający, pismem z dnia 12 kwietnia 2024 r. wezwał wykonawcę Contact, działając
na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia wyjaśnień elementów mających wpływ na
wysokość zaproponowanej ceny w zakresie Części nr 1 i Części nr 6 w celu ustalenia czy
oferta/istotna część składowa nie zawiera rażąco niskiej ceny. Zamawiający wskazał, że
„przedstawiona kalkulacja cenowa w szczególności dotycząca ceny i kosztów usług sprzątania
wewnętrznego (zwana dalej istotna częścią składową) wydaje się rażąco niska i budzi
wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia. W związku z powyższym
Zamawiający wnosi o wyjaśnienie, w tym złożenia dowodów dotyczących ceny i kosztów
istotnej części składowej mających wpływ na wysokość zaproponowanej ceny, w
szczególności:
1. zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy (…) wraz z przedstawieniem
wyliczeń w tym zakresie,
2. kosztów zakupu środków czystości oraz środków higieny niezbędnych do realizacji
przedmiotu zamówienia,
3. kosztów zakupu/amortyzacji sprzętu,
4. zysku Wykonawcy.”
W odpowiedzi na powyższe wykonawca Contact, pismem z dnia 16 kwietnia 2024 r.,
złożył wyjaśnienia, załączając do nich: Politykę bezpieczeństwa informacji w CONTACT Sp. z
o.o., Zobowiązanie do zachowania poufności, referencje (2), list referencyjny, Certyfikat (2),
Listę przypadków pomocy publicznej otrzymanej przez beneficjenta oraz Stan magazynowy
środków i materiałów eksploatacyjnych (załącznik nr 4).
Mając na uwadze powyższe Izba zważyła, co następuje:
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że „Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: (…)
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia”.
Art. 224 ust. 6 ustawy Pzp stanowi, że „Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub
kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub
jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub
kosztu
”.
Oznacza to, że wykonawca wezwany do złożenia wyjaśnień zobowiązany jest
wykazać, że zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco niska. Złożone wyjaśnienia nie
mogą mieć charakteru ogólnego. Składane są bowiem celem stwierdzenia, że podejrzenie
Zamawiającego dotyczące rażąco niskiej ceny było nieuzasadnione. Obowiązek wykazania,
że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa bowiem na wykonawcy.
Wezwanie takie, tj. wezwanie do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny, wiąże się więc z
określonymi konsekwencjami dla wykonawcy. Powoduje bowiem, że to po stronie wykonawcy
powstaje obowiązek wykazania realności i prawidłowości kalkulacji ceny i obliguje go do
złożenia wyczerpujących i popartych dowodami wyjaśnień.
W niniejszym stanie faktycznym Zamawiający, co jest bezsporne, skierował do
wykonawcy Contact wezwanie do wyjaśnień rażąco niskiej ceny „w celu ustalenia czy
oferta/istotna część składowa nie zawiera rażąco niskiej ceny”, gdyż - jak dalej wskazał
Zamawiający - przedstawiona kalkulacja w szczególności dotycząca ceny i kosztów usług
sprzątania wewnętrznego „wydaje się rażąco niska i budzi wątpliwości Zamawiającego co do
możliwości wykonania zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia” i wskazując elementy, których wyjaśnienia oczekuje. Skierowane do wykonawcy
wezwanie było precyzyjne i wprost wskazywało jakie elementy oferty wzbudziły wątpliwości
Zamawiającego a więc jakich wyjaśnień Zamawiający oczekuje. Wykonawca zobowiązany był
nie tylko, że do przedstawienia szczegółowych wyjaśnień w wyspecyfikowanym przez
Zamawiającego zakresie, ale i złożenia dowodów na poparcie zawartych w nich twierdzeń
dotyczących ceny lub kosztu oferty/istotnych części składowych oferty bo to właśnie część
składowa oferty a w zasadzie jej istotna część była kwestionowana. Oznacza to więc, że
wykonawca Contact, składając wyjaśnienia, powinien odnieść się do tych elementów ceny,
które zgodnie ze skierowanym do niego wezwaniem budziły wątpliwości Zamawiającego.
Pierwszym z elementów, do których miał odnieść się wykonawca Contact, była kwestia
„zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy (…) wraz z przedstawieniem wyliczeń w
tym zakresie”. Wykonawca Contact, co jest niewątpliwe, wskazał jaką wysokość wynagrodzeń
w określonych miesiącach dla podanej liczby pracowników uwzględnił, wskazał także
wysokość dofinansowania z PFRON jaką uzyskuje z tytułu zatrudnienia osób posiadających
orzeczenie o niepełnosprawności. Niemniej jednak poza tymi informacjami i podaniem
ogólnych kosztów pracowników według przewidzianych etatów po doliczeniu PFRON nie
przedstawił w tym zakresie żadnych wyliczeń, których – jak wynika z treści wezwania –
oczekiwał Zamawiający. Zamawiający wymagał bowiem podania zgodności zaproponowanej
ceny
„z przepisami dotyczącymi kosztów pracy (…) wraz z przedstawieniem wyliczeń w tym
zakresie”.
Okolicznością sprzyjającą wykonawcy a tym samym powodującą obniżenie kosztów
będzie niewątpliwie zatrudnienie osób zamieszkujących w miejscowości wykonywania
zamówienia, wprowadzenie systemu ISO, jak również zatrudnienie w oparciu o stawkę
najniższego wynagrodzenia. Tym niemniej nawet w przypadku uwzględniania dla potrzeb
kalkulacji stawki najniższego wynagrodzenia koniecznym jest także uwzględnienie wszelkich
kosztów pracy z tym związanych. Przykładem takiego elementu, którego wliczenia w koszty
pracy wyk
onawca nie wykazał są koszty urlopu. Wykorzystanie większości urlopu do końca
lutego br. przez osoby, które są już zatrudnione przez przystępującego nie zostały niczym
udokumentowane. Twierdzenia te są więc gołosłowne. Wykonawca Contact nie przedstawił
inf
ormacji i wyliczeń związanych z urlopami, jak również z dodatkowymi urlopami osób
niepełnosprawnych.
Kolejnym elementem, do którego miał odnieść się wykonawca, dokonując wyjaśnień
rażąco niskiej ceny była kwestia dotycząca kosztów zakupu środków czystości oraz środków
higieny niezbędnych do realizacji przedmiotu zamówienia. Wykonawca Contact podał bowiem,
że „przeznaczy ok. 10% zgromadzonych zapasów materiałowych niewykorzystanych
/oszczędności kontraktowych” do realizacji przedmiotowego zamówienia. Pozwoli mu to na
„znaczne oszczędności na poziomie ok 2500 zł/ miesięcznie w Wędrzynie oraz ok. 600 zł/
miesięcznie w Sulechowie”. Oznacza to więc, że koszty służące do realizacji części
zamówienia nie zostaną pokryte z ceny ofertowej, gdyż środki te znajdują się już w posiadaniu
wykonawcy a pochodzą z innych postępowań. Tymczasem każdy koszt musi być ujęty w
kalkulacji kosztów dla danego postępowania a jego brak całkowity bądź też częściowy
świadczy o niedofinansowaniu danego zamówienia. Takie działanie wykonawcy jest
niedopuszczalne. Realizacja zamówienia nie powinna być bowiem pokrywana – jak słusznie
podniósł Odwołujący – z innych źródeł niż z przysługującego wykonawcy wynagrodzenia.
Podobnie należy ocenić deklarację wykonawcy Contact dotyczącą „korzystania a
atrakcyjnych rabatów ( często nawet 30%) na zakup materiałów eksploatacyjnych, chemii i
sprzętu”, co z kolei ma powodować optymalizację kosztów. Jednak poza gołosłownym
stwierdze
niem wykonawca ten nie złożył żadnych dowodów na okoliczność uzyskiwania tak
atrakcyjnych rabatów. Skoro bowiem powodem obniżenia ceny oferty były uzyskane przez
wykonawcę rabaty to okoliczność ta w sposób nie budzący wątpliwości powinna być wykazana
celem
pokazania realności zaoferowanej ceny. A tego brak jest w złożonych wyjaśnieniach.
Ostatnim z elementów, na który uwagę zwrócił Odwołujący jest kwestia kosztów
zakupu/amortyzacji sprzętu. Wykonawca Contact poza wyspecyfikowaniem sprzętu, który
posiada („wykonawca posiada własny sprzęt”) nie przedstawił żadnych przekonywujących
wyjaśnień a także dowodów, potwierdzający jego posiadanie. Nie wskazał również czy jest on
już zamortyzowany, czy też nie, mimo iż takich informacji Zamawiający oczekiwał od tego
wykonawcy w skierowanym do niego wezwaniu.
Dlatego też Izba uznała, że zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z
art. 224 ust. 6 ustawy Pzp w zw. z art. 239 ust. 1 ustawy Pzp
(zarzut nr 1 odwołania) potwierdził
się.
Potwierdził się także art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 15 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 239 ust.
1 ustawy Pzp (zarzut nr 2 odwołania).
Art. 226 ust. 1 pkt 7) ustawy Pzp stanowi, że „Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: (…)
została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy z dnia 16
kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkuren
cji”.
Oznacza to, że przepis ten dotyczy sytuacji, w których oferta została złożona w
warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji. Czynem nieuczciwej konkurencji
– w myśl ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji -
jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Z kolei art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowi, że „Czynem
nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli
zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta”. Natomiast przywołany przez
Odwołującego art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowi, że
„Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w
szczególności przez: 1) sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub
świadczenia albo ich odsprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych
przedsiębiorców,”.
Przenosząc powyższe na stan faktyczny niniejszej sprawy stwierdzić należy, że
wykonawca Contact, składając wyjaśnienia w zakresie wyliczenia istotnego elementu ceny w
celu ustalenia czy jego oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia jak wykazał Odwołujący nie uwzględnił w cenie obligatoryjnych elementów ceny
składających się na koszty pracy. W konsekwencji powyższego zaoferował usługę, która na
skutek nie uwzględniania tych elementów, jak również nie ujęcia kosztów środków czystości i
higieny powoduje sprzedaż tej usługi poniżej kosztów własnych. Bez znaczenia dla oceny tego
zdarzenia są koszty przeciętne, koszty ponoszone przez konkurentów, czy też ponoszone
przez przedsiębiorcę dotkniętego tym czynem (w tym przypadku przez Odwołującego). Istotne
jest natomiast to, że powyższe a więc utrudnienie związane z pominięciem określonych
kosztów nie wynika z prowadzonej przez wykonawcę dozwolonymi metodami walki
konkurencyjnej.
Dlatego te
ż Izba uznała, że zarzut ten potwierdził się.
Izba stwierdziła naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp wskazanych
przez Odwołującego w treści wniesionego odwołania.
Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 574 ustawy
Prawo zamówień publicznych (tj.: z dnia 14 lipca 2023 r., Dz. U. z 2023 r., poz. 1605) oraz w
oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 2) lit. b) rozporządzenia w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r., poz. 2437), ograniczając
wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Odwołującego do kwoty 3 600,00 zł.
Przewodnicząca:
………..…….…….