Sygn. akt KIO 1808/24
WYROK
Warszawa, dnia 17 czerwca 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Małgorzata Jodłowska
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 czerwca 2024 roku
odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 21 maja 2024 roku przez wykonawcę
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE "BUDOMEX" SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ
ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Białej Podlaskiej w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego Gminę Garbów
przy udziale uczestnika postępowania po stronie Zamawiającego S. S. prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą P.W. "STACHYRA" S. S.
orzeka:
1. Oddala
odwołanie
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawcę PRZEDSIĘBIORSTWO
WIELOBRANŻOWE
"BUDOMEX"
SPÓŁKA
Z
OGRANICZONĄ
ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Białej Podlaskiej i:
z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez ww. wykonawcę
tytułem wpisu od odwołania, kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy) oraz kwotę 17 zł 00 gr (słownie: siedemnaście złotych zero
groszy)
poniesioną przez Uczestnika postępowania tytułem wynagrodzenia
pełnomocnika oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa
zasądza od wykonawcy PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE "BUDOMEX"
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Białej Podlaskiej
na rzecz uczestnika postępowania S. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod
firmą P.W. "STACHYRA" S. S. kwotę 3 617 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
siedemnaście złotych zero groszy) tytułem wynagrodzenia pełnomocnika oraz opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa.
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie –
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca: …………………………………
Sygn. akt KIO 1808/24
UZASADNIENIE:
Zamawiający Gmina Garbów prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn: „Budowa gminnej oczyszczalni
ścieków w Zagrodach”, nr referencyjny: ZP.2710.OŚ-ZAG.5.2024.
Przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone
na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, dalej:
„ustawa Pzp”.
Szacunkowa wartość zamówienia jest niższa od progów unijnych określonych w
przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ustawy Pzp
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
w dniu 8 kwietnia 2024 r. pod numerem: 2024/BZP 00275760.
W postępowaniu tym wykonawca PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE
"BUDOMEX" SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Białej
Podlaskiej (dalej:
„Odwołujący”) w dniu 21 maja 2024 r. wniósł odwołanie do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej wobec czynności i zaniechań Zamawiającego polegających na:
unieważnieniu postępowania;
unieważnieniu czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
należytego i wyczerpującego uzasadnienia decyzji o unieważnieniu postępowania, co
uniemożliwia kompleksowe merytoryczne odniesienie się przez Odwołującego do
zastosowanej przez Zamawiającego podstawy unieważnienia postępowania.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 255 pkt 6 pzp
poprzez niezasadne unieważnienie czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej oraz niezasadne unieważnienie Postępowania w sytuacji, w której w
trakcie Postępowania nie wystąpiła niemożliwa do usunięcia wada uniemożliwiająca
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego, a
także poprzez samodzielne zastosowanie przesłanki unieważnienia postępowania
określonej w art. 225 pkt 6 pzp z pominięciem normy wynikającej z art. 457 ust. 1 pzp;
art. 260 ust. 1 w związku z art. 16 pkt 2 pzp, poprzez brak należytego i wyczerpującego
uzasadnienia decyzji o unieważnieniu Postępowania, co uniemożliwia merytoryczne
odniesienie się przez Odwołującego do podnoszonych przez Zamawiającego wad
Postępowania;
a w konsekwencji:
art. 16 ust. 1 i 2 pzp poprzez naruszenie zasady prowadzenia postępowania o udzielenie
zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji, równe
traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności unieważnienia Postępowania;
unieważnienia czynności unieważnienia wyboru oferty najkorzystniejszej;
przeprowadzenia wszystkich czynności niezbędnych do zawarciu Umowy z
Odwołującym.
Nadto, wniósł o zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów
postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm
przewidzianych przepisami prawa zgodnie z fakturą przedstawioną na rozprawie.
W
uzasadnieniu powyższych zarzutów i żądań Odwołujący wskazał m.in.:
W z
awiadomieniu o unieważnieniu postępowania Zamawiający podał jako podstawę
prawną unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz unieważniania
p
ostępowania art. 255 pkt 6 pzp.
Zdaniem Odwołującego, zastosowana przesłanka unieważnienia nie ma charakteru
samodzielnego, z uwagi na fakt, że ustawodawca przewidział zamknięty katalog podstaw
unieważnienia umowy w sprawie zamówienia publicznego w art. 457 ust. 1 pzp. Na
potwierdzenie powyższego, Odwołujący przytoczył tezę wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z
dnia 17 marca 2022 r. w sprawie o sygn. akt KIO 483/22.
Odwołujący podkreślił, że w niniejszym postępowaniu Zamawiający w żaden sposób
nie odwołał się do treści art. 457 ust. 1 pzp, co samo w sobie powinno prowadzić do
unieważnienia czynności unieważnienia postępowania. Odwołujący przytoczył tezę wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 29 marca 2023 r. w sprawie o sygn. akt KIO 637/24; z
dnia 5 grudnia 2022 r. w sprawie o sygn. akt KIO 3049/22.
W dalszej części uzasadnienia Odwołujący podniósł, że w przypadku zaistnienia
okoliczności, o których mowa w art. 255 pkt 6 Pzp, zamawiający ma obowiązek
unieważnienia postępowania jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące okoliczności:
po pierwsze, postępowanie musi być obarczone wadą o nieusuwalnym charakterze;
po drugie wada taka, musi uniemożliwić zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy
w sprawie zamówienia publicznego.
Podstawą do unieważnienia postępowania jest zatem obarczenie postępowania
wadą, przez którą należy rozumieć wyłącznie takie uchybienia proceduralne, które nie mogą
być skorygowane przez zamawiającego w toku postępowania poprzez unieważnienie lub
powtórzenie nieprawidłowej czynności.
Ponadto, wada taka musi uniemożliwić zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego. Tym samym błędy w postępowaniu o
marginalnym znaczeniu, pozostające bez wpływu na możliwość zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy, nie są wystarczającą podstawą do unieważnienia postępowania.
W t
reści uzasadnienia przekazanego przez Zamawiającego przeczytać można, że
podstawą do unieważnienia postępowania była rozbieżność pomiędzy treścią SWZ a treścią
Ogłoszenia o zamówieniu. Analizując powołane przez Zamawiającego okoliczności, zdaniem
Odwołującego, stwierdzić należy, że w niniejszym przypadku nie zostały spełnione
przesłanki uprawniające Zamawiającego do unieważnienia postępowania.
Po pierwsze, stwierdzona przez Zamawiającego rozbieżność pomiędzy zapisami
Ogłoszenia o zamówieniu oraz treścią SWZ mają znaczenie marginalne dla postępowania.
Wskazuje na to chociażby fakt, że w postępowaniu wpłynęło aż 6 ofert. Trudno zatem uznać,
że rozbieżność w treści SWZ i Ogłoszenia o zamówieniu wpłynęła na liczbę ofert.
Co więcej, zaistniała rozbieżność w żaden sposób nie wpływała na treść składanych
ofert. Zgodnie z rozdz. VII SWZ termin związania ofertą określony był na 29 maja 2024 r. zaś
termin składania ofert na 30 kwietnia 2024 r. Powyższe oznacza to, że w przypadku wadium
w formie pieniężnej jedyny koszt wykonawcy ogranicza się do zamrożenia na okres miesiąca
kwoty stanowiącej 70 000 zł, tj. mniej niż 1% kwoty jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć
na sfinansowanie zamówienia (10 980 000,00 zł). Gdyby natomiast wykonawca zdecydował
się na wniesienie wadium w formie innej niż pieniężna, biorąc pod uwagę okres terminu
związania ofertą koszt wykupu poręczenie lub gwarancji jest marginalny i znikomy.
Odnosząc się z kolei do kwestii niemożliwości usunięcia zaistniałej rozbieżności
Odwołujący wskazał, że na obecnym etapie postępowania nie jest możliwe dokonanie
zmiany treści SWZ na podstawie art. 286 ust. 1 Pzp. Niemniej celem usunięcia wątpliwości
oraz podjęcia dalszych czynności zmierzających do zawarcia umowy, Zamawiający powinien
zastosować reguły interpretacyjne, skutkiem których zaistniałe wątpliwości zostałyby
wyeliminowane. Jak wskazano wyżej Zamawiający powinien przyjąć stanowisko, iż złożenie
wadium nie było rzeczywiście wymagane.
Odwołujący zwrócił uwagę, że jedną z takich reguł interpretacyjnych wypracowanych
w orzecznictwie jest rozstrzyganie wszelkich wątpliwości dot. treści SWZ i OPZ, nieścisłości
czy rozbieżności na korzyść wykonawców biorących udział w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego. Zasada ta została wypracowana w orzecznictwie KIO i ma na celu
ochronę wykonawców przez obarczaniem ich odpowiedzialnością za błędy podejmowane
przez Zamawiającego. Na kanwie niniejszego Postępowania, gdzie Zamawiający przyznał
się do swojego błędu, powyższa reguła powinna zostać zrealizowana właśnie poprzez
konsekwentną rezygnację z wymogu wadium względem wszystkich wykonawców.
Odwołujący podniósł, że dla możliwości skorzystania z art. 255 pkt 6 Pzp konieczne
jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wystąpieniem wady
postępowania a brakiem możliwości zawarcia umowy niepodlegającej unieważnieniu.
Oceniając kwestię tego czy zaistniałą wada uniemożliwia zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego należy odnieść się do
ustawowych przesłanek unieważnienia umowy. Przepis określony w art. 255 pkt 6 Pzp
powinien być zatem stosowany z uwzględnieniem przepisu art. 457 ust.1 Pzp, który zawiera
zamknięty katalog przesłanek unieważnienia umowy.
Zdaniem Odwołującego w zawiadomieniu o unieważnieniu postępowania
Zamawiający powinien wskazać wadę postępowania, wykazać na czym polega, dlaczego nie
jest możliwa do usunięcia i wykazać związek przyczynowy pomiędzy stwierdzoną wadą
postępowania a brakiem możliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy, w tym
wskazując spełnienie określonej przesłanki z art. 457 ust. 1 Pzp ewentualnie przepisów
kodeksu cywilnego. Powyższego Zamawiający nie uczynił bowiem w uzasadnieniu brak jest
jakiegokolwiek odwołania się do kwestii braku możliwości zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy.
Odwołujący na potwierdzenie powyższych twierdzeń przytoczył tezy wyroków
Krajowej Izby Odwoławczej.
Odwołujący przytoczył treść art. 457 ust. 1 Pzp. Odwołujący zwrócił uwagę, że w art.
457 ust. 1 Pzp wskazane zostały przypadki rażącego naruszenia przepisów Pzp w związku z
prowadzonym postępowaniem o udzielenie zamówienia. W sytuacji ich wystąpienia, jeśli nie
są spełnione okoliczności, określone w ust. 2, umowa podlega unieważnieniu. Przy czym
samo naruszenie przepisów Pzp w toku postępowania o udzielenie zamówienia,
niekwalifikowane jako jedno z naruszeń określonych w komentowanym przepisie, nie
stanowi podstawy do żądania unieważnienia umowy. Oznacza to, że nie każde naruszenie
przepisów ustawy, ale tylko naruszenie skutkujące zawarciem niepodlegającej unieważnieniu
umowy.
Zamawiający w treści uzasadnienia unieważnienia postępowania nie odniósł się do
żadnej z wymienionych wyżej okoliczności. Niemniej, z ostrożności procesowej, gdyby w
toku postępowania odwoławczego okazało się, że Zamawiający unieważniając postępowanie
miał na myśli odwołanie do przytoczonych wyżej przepisów wskazać należy, że żadna z
przytoczonych wyżej przesłanek w przedmiotowej sprawie nie znajduje zastosowania.
Odnosząc się do przesłanki opisanej w punkcie pierwszym Odwołujący wskazał, że z
przepisu wynika wprost, że unieważnienie umowy w sprawie zamówienia publicznego na
jego podstawie dotyczy sytuacji udzielenia z naruszeniem ustawy zamówienia tj. bez
zamieszczenia lub publikacji ogłoszenia wszczynającego to postępowanie lub bez
wymaganego ogłoszenia zmieniającego. Na potwierdzenie powyższego Odwołujący
przytoczył tezę wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Zamówień Publicznych z dnia
27 czerwca 2022 r. w sprawie o sygn. akt XXIII Zs 39/22 oraz z dnia 31 maja 2023 r. w
sprawie o sygn. akt. XXIII Zs 32/23.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w przedmiotowym postępowaniu nie doszło do
uchybień w zakresie obowiązków związanych z publikacją stosownych ogłoszeń. W
niniejszej sprawie Zamawiający dokonał zmiany ogłoszenia o zamówieniu publikując ją w
dniu 15 kwietnia 2024r. a zatem około 2 tygodnie przed upływem terminu składania ofert.
Nawet jeśli Zamawiający chciał otrzymać wadium to jego omyłka w tym zakresie nie
może skutkować unieważnieniem postępowania. Zatem gdyby nawet przyjąć, że zaistniała
rozbieżność w zakresie wymogu złożenia wadium stanowiła naruszenie przepisów ustawy, to
należy stwierdzić, że nie jest to naruszenie Pzp w rozumieniu art. 457 ust. 1 pkt 1.
Dodatkowo jak wskazano wcześniej rozbieżność ta nie miała znaczenia dla sporządzenia
ofert. Nie jest to zatem omyłka skutkująca możliwością zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy.
Odnosząc się do pozostałych okoliczności wskazanych w art. 457 ust. 1 Pzp
Odwołujący podniósł, że zgodnie z punktem drugim wymienionego artykułu umowa podlega
unieważnieniu, jeżeli zamawiający zawarł umowę z naruszeniem art. 264 lub art. 308 ust.2
lub 3 lub art. 421 ust. 1 lub 2 albo art. 577 Pzp, jeżeli uniemożliwiło to Krajowej Izbie
Odwoławczej uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy. Z oczywistych względów
przesłanka ta nie znajduje zastosowania w postępowaniu, gdyż umowa nie została jeszcze
zawarta.
Również przesłanki wskazane w art. 457 ust. 1 pkt 3-5 Pzp nie znajdują
zastosowania w przedmiotowej sprawie, gdyż Postępowanie nie jest prowadzone w
określonych tam trybach.
Tym samym należy uznać, że żadna ze wskazanych w art. 457 ust. 1 Pzp przesłanek
nie doprowadziłaby do unieważnienia umowy.
Kończąc, Odwołujący przytoczył szereg orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej, sądu
administracyjnego i powszechnego.
Odwołujący odniósł się również do zarzutu naruszenia art. 260 ust. 1 Pzp wskazując,
że Zamawiający w decyzji o unieważnieniu postępowania nie przedstawił powiązania
wystąpienia w jego domniemaniu wady postępowania z wystąpieniem przesłanki
unieważnienia umowy z art. 457 ust. 1 Pzp. Ponadto, Zamawiający w żaden sposób nie
odniósł się do kwestii ważności umowy. Zamawiający poza modyfikacją zapisu dotyczącego
wadium nie
wskazał na żadne konkretne podstawy faktyczne, elementy opisu przedmiotu
zamówienia, które spowodowały podstawę unieważnienia postępowania. Zamawiający uznał
modyfikację ogłoszenia o zamówieniu za wadę postępowania. Podkreślić należy, że
szczegółowe uzasadnienie faktyczne i prawne czynności zamawiającego ma doniosłe
znaczenie dla prawidłowego sformułowania i uzasadnienia zarzutów odwołania przez
wykonawcę podważającego czynności zamawiającego w postępowaniu.
W konsekwencji zasadny jest zarzut naruszenia art. 16 ust. 1 i 2 Pzp, gdyż
Zamawiający podjął decyzję o unieważnieniu postępowania z naruszeniem zasady uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także zasady przejrzystości. Zamawiający
po otwarciu ofert niezasadnie uniemożliwił Odwołującemu uzyskanie zamówienia, a decyzja
o
unieważnieniu postępowania zawierała braki zarówno w zakresie uzasadnienia prawnego
jak i faktycznego, co naruszało zasadę przejrzystości postępowania.
W złożonej pismem z dnia 5 czerwca 2024 r. odpowiedzi na odwołanie, Zamawiający
uwzględnił w całości zarzuty przedstawione w odwołaniu.
Wykonawca S. S.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą P.W. "STACHYRA"
S. S.
(dalej jako: „Uczestnik postępowania”) zgłosił przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego. W przystąpieniu odniósł się do zarzutów ujętych
w odwołaniu.
Uczestnik postępowania pismem z dnia 5 czerwca 2024 r., na podstawie art. 523 ust.
1 ustawy Pzp,
wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia przez Zamawiającego zarzutów
przedstawionych w odwołaniu w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron oraz
Uczestnika postępowania uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
Stron
i Uczestnika postępowania wyrażone odpowiednio w odwołaniu, odpowiedzi na
odwołanie oraz w sprzeciwie, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w
protokole, ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art.
505 ust. 1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie Odwołującego interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych
czynności Zamawiającego.
Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę
S.
S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą P.W. "STACHYRA" S. S.. Wszystkie
warunki formalne związane ze zgłoszonym przystąpieniem zostały spełnione. Co za tym
idzie
ww. wykonawca skutecznie zgłosił swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego, stając się uczestnikiem postępowania odwoławczego.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Stan faktyczny pomiędzy Stronami i Uczestnikiem postępowania nie był sporny.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego
przedmiotem jest budowa
gminnej oczyszczalni ścieków w Zagrodach.
Zgodnie z informacją z otwarcia ofert z dnia 30 kwietnia 2022 r. w postępowaniu
złożono sześć ofert:
Zamawiający w Rozdziale XIII Wymagania dotyczące wadium specyfikacji warunków
zamówienia wskazał, że wykonawca jest zobowiązany wnieść wadium w wysokości 70 000
zł. Tożsame wymaganie zostało wskazane w ogłoszeniu o zamówieniu w Sekcji VI Warunki
zamówienia pkt 6.4.1) Informacje dotyczące wadium.
Zamawiający w odpowiedzi na pytania wykonawców z dnia 15 kwietnia 2024 r.
zmienił postanowienia specyfikacji warunków zamówienia dotyczące Kryterium oceny ofert.
Powyższa zmiana skutkowała zmianą ogłoszenia o zamówieniu. Ogłoszenie o zmianie
ogłoszenia o numerze 2024/BZP 00292123/01 zostało opublikowane w dniu 15 kwietnia
2024 r.
Z treści ogłoszenia wynika, że Zamawiający dokonał następujący zmian:
w Sekcji III Zmiana ogłoszenia pkt 3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub
zmienić: 4.3.8. Sposób oceny ofert; 4.3.5. Nazwa kryterium (Kryterium 2) – zgodnie ze
zmianą specyfikacji warunków zamówienia
oraz
w Sekcji VI
– Warunki zamówienia w następujący sposób:
3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub zmienić:
6.4. Zamawiający wymaga wadium
Przed zmianą:
TAK
Po zmianie:
NIE
3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst,
który należy dodać lub zmienić:
6.4.1. Informacje dotyczące wadium
Przed zmianą:
1. Wykonawca jest zobowiązany wnieść wadium w wysokości:
70 000,00 zł (słownie zł: siedemdziesiąt tysięcy złotych 00/100),
2. Wadium może być wniesione w jednej lub kilku następujących formach:
a) pieniądzu;
b) gwarancjach bankowych;
c) gwarancjach ubezpieczeniowych;
d) poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt. 2 ustawy z
dnia 9 listopada
2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
3. Wadium wnoszone w pieniądzu należy wpłacić przelewem na następujący rachunek
bankowy
Zamawiającego: Bank Spółdzielczy w Niemcach Oddział w Garbowie nr konta 98
0020 z adnotacją „Wadium - znak sprawy ZP.2710.OŚ-
ZAG.5.2024”
4. Za skuteczne wniesienie wadium w pieniądzu, Zamawiający uzna wadium, które zostanie
zaksięgowane na rachunku bankowym Zamawiającego przed upływem terminu składania
ofert.
5. Jeżeli wadium jest wnoszone w formie gwarancji lub poręczenia wykonawca przekazuje
zamawiającemu oryginał gwarancji lub poręczenia, w postaci elektronicznej - przed upływem
terminu składania ofert.
6. W przypadku wnoszenia wadium w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, lub
poręczenia gwarancja lub poręczenie musi być nieodwołalne, bezwarunkowe i płatne na
pierwsze pisemne żądanie Zamawiającego, sporządzone zgodnie z obowiązującymi
przepisami i powinna zawierać następujące elementy:
a)
nazwę:
dającego
zlecenie
(wykonawcy),
beneficjenta
gwarancji/poręczenia
(zamawiającego), gwaranta lub poręczyciela oraz wskazanie ich siedzib,
b) kwotę wadium,
c) termin ważności gwarancji/poręczenia w formule: „od dnia - do dnia ”,
d)
zobowiązanie
gwaranta/poręczyciela
do
zapłacenia
kwoty
wskazanej
w
gwarancji/poręczeniu na pierwsze żądanie zamawiającego w sytuacjach zatrzymania
wadium określonych w przepisach ustawy.
7. Wadium wnosi się przed upływem terminu składania ofert i utrzymuje nieprzerwanie do
dnia upływu terminu związania ofertą, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 98
ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 ustawy.
8. Zasady dokonywania zatrzymania i zwrotu wadium określono w przepisach art. 98 ustawy.
Po zmianie:
”
W dniu 18 kwietnia 2024 r.
zostało opublikowane kolejne ogłoszenie o zmianie
ogłoszenia dotyczące zmiany terminu składania ofert.
Zamawiający pismem z dnia 16 maja 2024 r. Zamawiający poinformował
wykonawców o wyborze oferty najkorzystniejszej, za którą uznana została oferta złożona
przez
Odwołującego.
Kolejnym pismem z dnia
16 maja 2024 r. Zamawiający poinformował wykonawców o
unieważnieniu czynności wyboru oferty najkorzystniejszej z dnia 16.05.2024r., oraz
unieważnieniu postępowanie. W uzasadnieniu Zamawiający wskazał:
I.
UZASADNIENIE PRAWNE
Na podstawie art. 255 pkt 6 ustawy PzP Zamawiający zawiadamia, iż
przeprowadzone postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego.
II.
UZASADNIENIE FAKTYCZNE
W prowadzonym postępowaniu na „Budowę gminnej oczyszczalni ścieków w
Zagrodach” 6 Wykonawców złożyło oferty, spośród których 2 Wykonawców nie
wniosło wadium. Zamawiający dokonał oceny i wyboru oferty zamieszczając w dniu
16.05.2024 informację o wyniku postępowania. Po zamieszczeniu ww. informacji
Zamawiający zauważył niespójność zapisów w dokumentach postępowania. W
ogłoszeniu nr 2024/BZP 00275760/01 z dnia: 08.04.2024 r oraz SWZ z dnia
8.04.2024 roku Zamawiający określił wymagania odnośnie wadium (ogłoszenie pkt.
6.4. Zamawiający wymaga wadium: Tak oraz w SWZ Rozdział XIII. WYMAGANIA
DOTYCZĄCE WADIUM). Następnie w procedurze analizy złożonych przez
Oferentów wniosków o wyjaśnienie treści SWZ Zamawiający postanowił zmienić
kryteria oceny ofert i w związku z tym zmienił treść ogłoszenia w dniu 15.04.2024 r.
(nr 2024/BZP 00284916). W trakcie tych czynności niezamierzenie i przypadkowo
został zmieniony również zapis pkt 6.4 ogłoszenia dotyczący obowiązku wniesienia
wadium tzn. „Zamawiający wymaga wadium: NIE”. W SWZ zapis pozostał bez zmian
– czyli wadium jest wymagane.
Wobec niespójności dokumentów tj.: treści ogłoszenia po zmianie z dnia 15.04.2024r.
z treścią SWZ stwierdza się że postępowanie jest obarczone wadą niemożliwą do
usunięcia wobec czego postępowanie o udzielenie zamówienia na „Budowę gminnej
oczyszczalni ścieków w Zagrodach” podlega obligatoryjnemu unieważnieniu.
Bezsporne było, że treść ogłoszenia po zmianie z dnia 15 kwietnia 2024 r. nie jest
tożsama z postanowieniami specyfikacji warunków zamówienia w zakresie wymagań
dotyczących wadium.
Osią sporu między Stronami i Uczestnikiem postępowania była ocena czy
rozbieżność pomiędzy treścią ogłoszenia a treścią specyfikacji warunków zamówienia w
dokumentach w
zakresie wymagań dotyczących wadium stanowi podstawę do
unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 255 pkt
6) ustawy Pzp.
Izba zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, że
odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Przechodząc do zarzutów odwołania wskazać należy, co następuje:
Zarzut nr 1
– naruszenie art. 255 pkt 6) ustawy Pzp poprzez niezasadne unieważnienie
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz niezasadne unieważnienie postępowania w
sytuacji, w której w trakcie Postępowania nie wystąpiła niemożliwa do usunięcia wada
uniemożliwiająca zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego, a także poprzez samodzielne zastosowanie przesłanki unieważnienia
postępowania określonej w art. 225 pkt 6) ustawy Pzp z pominięciem normy wynikającej z
art. 457 ust. 1 ustawy Pzp
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 559 ust. 2 ustawy Pzp, przepisy
stanowiące podstawą prawną zapadłego rozstrzygnięcia wskazać należy, że zgodnie z art.
255 pkt 6) ustawy Pzp
Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia,
jeżeli: postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Art. 457 ust. 1, 3 i 6
ustawy Pzp stanowi, że
Umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający:
1) z naruszeniem ustawy
udzielił zamówienia, zawarł umowę ramową lub ustanowił
dynamiczny system zakupów bez uprzedniego zamieszczenia w Biuletynie Zamówień
Publicznych albo przekazania Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej ogłoszenia
wszczynającego postępowanie lub bez wymaganego ogłoszenia zmieniającego
ogłoszenie wszczynające postępowanie, jeżeli zmiany miały znaczenie dla sporządzenia
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert;
zawarł umowę z naruszeniem art. 264 lub art. 308 ust. 2 lub 3 lub art. 421 ust. 1 lub 2
albo art.
577, jeżeli uniemożliwiło to Krajowej Izbie Odwoławczej uwzględnienie
odwołania przed zawarciem umowy;
zawarł umowę przed upływem terminu, o którym mowa w art. 216 ust. 2;
4) z naruszeniem art. 314 ust. 1 pkt 3, ust. 3 i 4, art. 315 lub art. 422
ust. 2 lub 3 udzielił
zamówienia objętego umową ramową;
5) z naruszeniem art. 323, art. 324 lub art. 391
ust. 4 lub 5 udzielił zamówienia objętego
dynamicznym systemem zakupów.
4. Z przyczyn, o
których mowa w ust. 1 oraz art. 458, nie można żądać stwierdzenia
nieważności umowy na podstawie art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks
postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, 1469, 1495, 1649 i 1655).
Przepis ust. 1 nie wyłącza możliwości żądania unieważnienia umowy na podstawie art.
ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r.
– Kodeks postępowania
cywilnego (dalej: „KPC”) Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia
stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.
Art. 70
§ 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: „KC”) stanowi,
że Organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu może żądać unieważnienia zawartej
umowy, jeżeli strona tej umowy, inny uczestnik lub osoba działająca w porozumieniu z nimi
wpłynęła na wynik aukcji albo przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi
obyczajami. Jeżeli umowa została zawarta na cudzy rachunek, jej unieważnienia może
żądać także ten, na czyj rachunek umowa została zawarta, lub dający zlecenie.
Zgodzi
ć się należało z Odwołującym, że unieważnienie postępowania w oparciu o art.
255 pkt 6) ustawy Pzp może mieć miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy ustalona w
postępowaniu wada, która jest niemożliwa do usunięcia, uniemożliwia zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Nie zasługują jednak na aprobatę twierdzenia Odwołującego, że oceniając kwestię tego czy
zaistniała wada uniemożliwia zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego należy odnieść się do ustawowych przesłanek unieważnienia
umowy. Przepis określony w art. 255 pkt 6 Pzp powinien być zatem stosowany z
uwzględnieniem przepisu art. 457 ust.1 Pzp, który zawiera zamknięty katalog przesłanek
unieważnienia umowy.
Art
. 255 ust. 6) ustawy Pzp nawiązuje do unieważnienia umowy o udzielenie zamówienia
publicznego
natomiast w żaden sposób nie odsyła wyłącznie do art. 457 ust. 1 ustawy Pzp. Z
tego też względu ww. przesłanki unieważnienia postępowania nie należy upatrywać tylko i
wyłącznie w odniesieniu do art. 457 ust. 1 ustawy Pzp, tak jak chciałby tego Odwołujący.
Argumentacja Odwołującego w zasadzie sprowadzała się do tego, że wystąpienie innych
wad niż wskazane w art. 457 ust. 1 ustawy Pzp, ewidentnie wypaczających wynik
postępowania o udzielenie zamówienia, nie mogłoby skutkować unieważnieniem
postępowania. Należy jednak zwrócić uwagę, że ustawa Pzp nie wyłącza możliwości
stwierdzenia
nieważności umowy w drodze powództwa określonego w art. 189 KPC (o ile
powód powołuje się na inne okoliczności niż określone w art. 457 ust. 1 oraz art. 458 ustawy
Pzp),
jak również unieważnienia umowy w oparciu o art. 70
KC (art. 457 ust. 5 ustawy Pzp).
Poza przypadkami wzruszalności umowy, o których mowa wyżej, może zachodzić
również przypadek bezwzględnej nieważności umowy na podstawie art. 58 § 1, § 2 KC,
zgodnie z którym § 1.Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście
ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności
ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie
przepisy ustawy.
§ 2.Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia
społecznego.
Nie można tracić z pola widzenia, że zgodnie z art. 611 ust. 1 pkt 2) ustawy Pzp W
przypadku ujawnienia naruszenia przepisów ustawy Prezes Urzędu może: 2) wystąpić do
sądu o unieważnienie umowy w całości lub części. Przy czym, co równie istotne, pkt 2) ww.
przepisu
nie referuje wyłącznie do naruszenia przepisów ustawy w zakresie wskazanym w
art. 459 ust. 1 ustawy Pzp.
Przedkładając powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać
należy, że analiza okoliczności faktycznych prowadzi do wniosku, że Zamawiający zasadnie
unieważnił postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie art. 255 pkt 6) ustawy Pzp.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że Zamawiający może przed terminem
składania oferty zmienić treść specyfikacji warunków zamówienia. W przypadku gdy zmiana
treści specyfikacji prowadzi do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu, Zamawiający
zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o zmianie ogłoszenia (art. 286
ust. 1 i ust. 9 ustawy Pzp).
Zamawiający zgodnie z postanowieniami specyfikacji warunków zamówienia wymagał
wniesienia wadium. Skoro zatem
ogłoszenie takiego wymagania nie zawierało, Zamawiający
obowiązany był zmienić treść ogłoszenia w tym zakresie. Udzielenie zamówienia bez
wymaganego ogłoszenia zmieniającego ogłoszenie wszczynające postępowanie stanowi
przesłankę do unieważnienia umowy. Nie ulega wątpliwości, że wymagania co do wadium są
zmianą mającą znaczenie dla sporządzenia ofert.
Zamawiający w uzasadnieniu faktycznym unieważnienia postępowania wskazał, że
do zmiany ogłoszenia w tym zakresie doszło niezamierzenie i przypadkowo. Powyższe
doprowadziło do rozbieżności pomiędzy treścią ogłoszenia o zamówieniu i specyfikacji
warunków zamówienia. Bezsporne było, że dwóch wykonawców zastosowało się do treści
ogłoszenia i nie wniosło wadium, a czterech wykonawców zastosowało się do treści
specyfikacji warunków zamówienia i wadium wniosło.
W ocenie Izby
ww. naruszenie stanowi wadę niemożliwą do usunięcia, ponieważ na
tym etapie, kiedy zostały złożone oferty i dokonano wyboru najkorzystniejszej oferty, nie
można dokonać zmiany specyfikacji warunków zamówienia ani też zmiany ogłoszenia.
Nie zasługują na aprobatę twierdzenia Odwołującego, że rozbieżność pomiędzy
zapisami Ogłoszenia o zamówieniu oraz treścią SWZ mają znaczenie marginalne dla
postępowania, ponieważ wpłynęło aż 6 ofert (…) trudno zatem uznać, że rozbieżność w
treści SWZ i Ogłoszenia o zamówieniu wpłynęła na liczbę ofert. Odwołujący nie zwrócił
jednak uwagi, że do postępowania przystąpiło czterech wykonawców będących spółką i tylko
dwóch wykonawców będących osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą.
I co istotne, właśnie tych dwóch wykonawców nie wniosło wadium. Powyższe pokazuje, że
ww.
rozbieżność mogła wpłynąć na liczbę ofert. Zdaniem Izby, odstąpienie od wymogu
wniesienia wadium
zwiększa zainteresowanie wśród wykonawców wzięciem udziału w
postępowaniu.
Izba stwierdziła, że owa wada postępowania skutkuje brakiem możliwości zawarcia
niepodlegającej unieważnieniu umowy.
Niejako na marginesie, Zamawiający uwzględniając zarzuty podniesione w odwołaniu
wskazał, że powtórzy czynność oceny ofert i ponownie przyzna punkty wszystkim
Wykonawcom którzy złożyli oferty w postępowaniu, uwzględniając oferty z wniesionym i
oferty bez wniesienia wadium
– przyjmując zasadę że wadium nie było w tym postępowaniu
(po zmianie ogłoszenia z dn. 15.04.2024r) wymagane. Przy czym, postanowienia zawarte w
dokumentacji postępowania, w szczególności specyfikacji warunków zamówienia są
wiążące dla wykonawców oraz zamawiającego. Zamawiający nie może, po upływnie terminu
składania ofert, zmienić czy też doprecyzować postanowień specyfikacji warunków
zamówienia. Brak jest zatem podstawy prawnej i faktycznej do przyjęcia przez
Zamawiającego zasady, że wadium nie było wymagane.
Zarzut nr 2
– naruszenie art. 260 ust. 1 w związku z art. 16 pkt 2 ustawy Pzp, poprzez brak
należytego i wyczerpującego uzasadnienia decyzji o unieważnieniu postępowania
Uzasadnienie zarzutu sprowadza się do wskazania, że Zamawiający w decyzji o
unieważnieniu postępowania nie przedstawił powiązania wystąpienia w jego domniemaniu
wady postępowania z wystąpieniem przesłanki unieważnienia umowy z art. 457 ust. 1 Pzp.
Ponadto, Zamawiający w żaden sposób nie odniósł się do kwestii ważności umowy. Co do
zasady Odwołujący ma rację, że Zamawiający powinien w sposób wyczerpujący uzasadnić
czynność unieważnienia postępowania. Powyższe jednak nie miał istotnego znaczenie w
przedmiotowej sprawie i nie m
iał wpływu na wynik postępowania. Odwołujący w treści
odwołania odniósł się do przesłanek wskazanych w art. 457 ust. 1 ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 554 ust. 1 pkt 1) ustawy Pzp
Izba uwzględnia odwołanie w całości lub
w
części, jeżeli stwierdzi: 1) naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może
mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, konkursu lub systemu
kwalifikowania wykonawców. W związku z powyższym zarzut ten nie mógł zostać
uwzględniony.
Zarzut nr 3
– naruszenie art. 16 pkt 1 i 2 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasady
prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji, równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami
proporcjonalności i przejrzystości
Wbrew twierdzeniom
Odwołującego, to właśnie zaniechanie unieważnienia
postępowania doprowadziłoby do naruszenia art. 16 pkt 1 i 2 ustawy Pzp. Nie stanowi
realizacji zasady uczciwej konkurencji,
równego traktowania oraz przejrzystości sytuacja, w
której wykonawcy biorą udział w postępowaniu na odmiennych zasadach opierając się jedni
na treści ogłoszenia, inni na treści specyfikacji warunków zamówienia, w szczególności, gdy
zasady te dotyczą tak istotnej kwestii jaką jest wniesienie wadium.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art.
557, art. 574 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 8 ust. 2 pkt 2) w związku z §
2 ust. 2 pkt 1
) w zw. z § 5 pkt 1) lit. a), ust. 2 lit. b) i lit. d) rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości wpisu od odwołania (Dz. U.
poz. 2437).
Mając powyższe na uwadze, Izba orzekła, jak w sentencji.
Przewodnicząca:
…………………………………