KIO 1817/24 WYROK Warszawa, dnia 19.06.2024 r.

Sygn. akt: KIO 1817/24 

WYROK 

Warszawa, dnia 19.06.2024 r.  

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodnicząca:  Agata Mikołajczyk  

Protokolant:            

Piotr Cegłowski 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  18 

czerwca  2024  r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  22  maja  2024  r.  przez 

wykonawcę:  KKP  K.  K.  P.  Adwokaci  i  Radcowie  Prawni  sp.  p.  z/s  w  Katowicach  (Al. 

Roździeńskiego  1A  (Biurowiec  KTW  I),  40­202  Katowice)  w  postępowaniu  prowadzonym 

przez  zamawiającego:  Narodowa  Orkiestra  Symfoniczna  Polskiego  Radia  z/s  w 

Katowicach 

(ul. Wojciecha Kilara 1 40­202 Katowice), 

przy udziale Uczestnika po stronie Zamawiającego: wykonawcy wspólnie ubiegających się 

o udzielenie zamówienia publicznego: Konsorcjum: Lider Konsorcjum - Kancelaria Radcy 

Prawnego  K.  W.  (ul.  Niska  21/1,  01-036  Warszawa)  oraz 

Członek  Konsorcjum  - 

Kancelaria Radcy Prawnego K. P. (ul. Niska 21/1, 01-036 Warszawa), 

orzeka: 

Oddala odwołanie; 

Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Odwołującego:  KKP K. K. P. Adwokaci 

i  Radcowie  Prawni  sp. p.  z/s w  Katowicach (

Al. Roździeńskiego 1A (Biurowiec KTW 

I), 40­202 Katowice) i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  7.500  zł  00  gr 

(słownie:  siedem  tysięcy  pięćset  złotych  zero  groszy),  uiszczoną  przez  Odwołującego 

tytułem wpisu od odwołania.   

Na  orzeczenie  - 

w  terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za 

pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do  Sądu  Okręgowego  w  Warszawie  - 

Sądu Zamówień Publicznych. 

Sygn. akt: KIO 1817/24 

Uzasadnienie 

Odwołanie zostało wniesione do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 22 maja 2024r. 

przez  wykonawcę:  „KKP  K.  K.  P.  Adwokaci  i  Radcowie  Prawni  spółka  partnerska  z/s  w 

Katowicach 

(Odwołujący)  w  postępowaniu  prowadzonym  na  podstawie  ustawy  z  dnia  11 

września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm.), [ustawa 

Pzp  lub  Pzp  lub  Ustawa  PZP]  przez  zamawiającego:  Narodowa  Orkiestra  Symfoniczna 

Polskiego  Radia  z/s  w  Katowicach. 

Przedmiotem  zamówienia  publicznego  jest:  „Obsługa 

prawna  Narodowej  Orkiestry  Symfonicznej  Polskiego  Radia”  NOSPR/1/2024.  Ogłoszenie  o 

zamówieniu zostało opublikowane w BZP z dnia 28 marca 2024 r. nr 2024/BZP 00264629.   

Wykonawca podał (...) 

I. 

Odwołanie dotyczy następujących czynności i zaniechań Zamawiającego:  

odrzucenia  oferty  Odwołującego  złożonej  w  postępowaniu  z  powodu  rzekomego 

zaoferowania rażąco niskiej ceny, pomimo że oferta Odwołującego nie zawiera rażąco niskiej 

ceny,  

zaniechania wyboru jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez Odwołującego, pomimo 

że oferta ta zawiera najkorzystniejszy bilans kryteriów oceny ofert,  

wyboru  jako  najkorzystniejszej  w  postępowaniu  oferty  złożonej  przez  wykonawcę:  Lider 

Konsorcjum - Kancelaria Radcy Prawnego K. W., ul. Niska 21/1 01-

036 Warszawa, Członek 

Konsorcjum  -  Kancelaria  Radcy  Prawnego  K.  P.,  ul.  Niska  21/1  01-036  Warszawa  (dalej: 

Konsorcjum),  pomimo  że  ocena  ofert  z  uwzględnieniem  oferty  Odwołującego  wskazuje,  że 

wybrana  oferta  nie  zawiera  najkorzystniejszego  bilansu  kryteriów  oceny  ofert,  przez  co  nie 

powinna zostać uznana za najkorzystniejszą w postępowaniu.  

II. 

W związku z powyższym Odwołujący zarzuca Zamawiającemu naruszenie:  

1)  art.  16  pkt  1  - 

3  ustawy  PZP  przez  naruszenie  zasady  nakazującej  prowadzenie 

postępowania  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  oraz  równe 

traktowanie  wykonawców  oraz  w  sposób  przejrzysty  i  proporcjonalny,  a  także  naruszenie 

innych pozostających w związku z art. 16 pkt 1 - 3 Pzp przepisów, tj.:  

art.  226  ust.  1  pkt  8  ustawy  PZP  przez  niewłaściwe  zastosowanie  tego  przepisu 

polegające  na  niezasadnym  stwierdzeniu,  że  oferta  złożona  przez  Odwołującego  zawiera 

rażąco niską cenę, w sytuacji gdy cena zaoferowana przez Odwołującego jest wystarczająca 

do pokrycia kosztów realizacji zamówienia, osiągnięcia zysku oraz prawidłowego wykonania 

zamówienia publicznego, a więc nie jest rażąco niska, co doprowadziło do nieuzasadnionego 

stwierdzenia, że oferta Odwołującego powinna zostać odrzucona w oparciu o art. 226 ust. 1 

pkt 8 ustawy PZP,  

art. 224 ust. 6 ustawy PZP przez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu polegające na 

błędnej,  nieprzejrzystej  i  nielogicznej  ocenie  wyjaśnień  Odwołującego  z  dnia  24  kwietnia 

2024  r.  dotyczących  zaoferowanej  ceny  (dalej:  Wyjaśnienia),  prowadzącej  do 

nieuzasadnionego  stwierdzenia,  że  Wyjaśnienia  nie  uzasadniają  podanej  w  ofercie  ceny, 

pomimo że Wyjaśnienia jednoznacznie wskazują, że zaoferowana przez Odwołującego cena 

jest  wystarczająca  do  pokrycia  kosztów  realizacji  zamówienia,  osiągnięcia  zysku  oraz 

prawidłowego  wykonania  zamówienia  publicznego,  a  więc  nie  jest  rażąco  niska,  co 

doprowadziło do nieuzasadnionego odrzucenia oferty Odwołującego w oparciu o 226 ust. 1 

pkt 8 ustawy PZP,  

ewentualnie,  z  ostrożności,  w  przypadku  nieuwzględnienia  zarzutów,  o  których  mowa  w 

punktach 2 i 3 - art. 224 ust. 1 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 i art. 224 ust. 6 ustawy PZP przez 

niewłaściwe  niezastosowanie  tych  przepisów  polegające  na  zaniechaniu  wezwania 

Odwołującego  do  złożenia  dodatkowych  wyjaśnień  w  zakresie  ceny  oferty  przed 

odrzuceniem  jego  oferty,  mimo  że  Zamawiający  powziął  jedynie  wątpliwości  co  do 

rynkowego  charakteru  pewnych  elementów  ceny  oraz  możliwości  prawidłowego 

zrealizowania  przedmiotu  zamówienia  za  cenę  zaoferowaną  przez  Odwołującego,  co  jest 

niewystarczające dla stwierdzenia, że zaoferowana cena jest rażąco niska i co doprowadziło 

do niezasadnego odrzucenia oferty Odwołującego w oparciu o 226 ust. 1 pkt 8 PZP, z tym 

zastrzeżeniem,  że  w  ocenie  Odwołującego  Wyjaśnienia  były  kompletne,  spójne  logiczne  i 

wystarczające  dla  stwierdzenia,  że  zaoferowana  przez  Odwołującego  cena  nie  jest  rażąco 

niska,  

art.  239  ust.  1  ustawy  przez  jego  niewłaściwe  zastosowanie  polegające  na  zaniechaniu 

dokonania  czynności  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  najkorzystniejszej  w  Postępowaniu, 

pomimo że oferta Odwołującego jest ofertą najkorzystniejszą w świetle kryteriów oceny ofert 

określonych  w  SWZ  spośród  ofert  złożonych  w  Postępowaniu  a  niepodlegających 

odrzuceniu i w konsekwencji dokonanie wyboru najkorzystniejszej oferty w sposób inny, niż 

na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia,  

art.  253  ust  1  pkt  2  PZP  przez  uzasadnienie  odrzucenia  oferty  Odwołującego  w  sposób 

nierzetelny  i  nieprzejrzysty,  poprzez  wskazanie  w  uzasadnieniu  faktycznym  na  dowolnie 

wybrane elementy kalkulacji ceny, bez uwzględnienia całości wyjaśnień.   

III.  Wskazując  na  powyższe  zarzuty  wnoszę  o  uwzględnienie  odwołania  w  całości  i 

nakazanie Zamawiającemu dokonania następujących czynności w postępowaniu:  

1)  unieważnienia  czynności  z  dnia  17  maja  2024 r.  polegającej  na  wyborze  oferty  złożonej 

przez:  Lider  Konsorcjum  -  Kancelaria  Radcy  Prawnego  K.  W.,  ul.  Niska  21/1  01-036 

Warszawa, Członek Konsorcjum - Kancelaria Radcy Prawnego K. P., ul. Niska 21/1 01-036 

Warszawa,  

2) unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego,  

3) powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego,  

4)  dokonania  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  najkorzystniejszej  w  wyniku  ponownego 

badania i oceny ofert.  

W uzasadnieniu podał:  

Odwołujący  jest  uprawniony  do  wniesienia  odwołania,  bowiem  ma  interes  w  uzyskaniu 

zamówienia  oraz  może  ponieść  szkodę  w  wyniku  naruszenia  przez  Zamawiającego 

przepisów  ustawy.  Odwołujący  legitymuje  się  interesem  w  uzyskaniu  zamówienia,  bowiem 

złożył  ofertę  w  postępowaniu,  która  zgodnie  z  informacją  z  otwarcia  ofert  plasuje  się  na 

drugim miejscu według kryterium ceny.   Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 505 ust 1 ustawy 

środki ochrony prawnej, w tym odwołanie, przysługują wykonawcy, jeżeli ma lub miał interes 

w  uzyskaniu  danego  zamówienia  oraz  poniósł  lub  może  ponieść  szkodę  w  wyniku 

naruszenia  przez  zamawiającego  przepisów  ustawy.  A  zatem  z  przywołanego  przepisu 

wynika,  że  odwołujący  ma  prawo  wniesienia  odwołania:  po  pierwsze  –  gdy  jest  albo 

wykonawcą, albo uczestnikiem konkursu, albo innym podmiotem, który ma lub miał interes w 

uzyskaniu zamówienia, po  drugie  –  interes  w  uzyskaniu zamówienia ma lub  miał  w  danym 

zamówieniu,  a  po  trzecie  –  poniósł  lub  może  ponieść  szkodę,  a  po  czwarte  –  poniesiona 

szkoda powinna wynikać z naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy. W 

przedmiotowej  sprawie  wszystkie  wymienione  przesłanki  uprawniające  Odwołującego  do 

wniesienia  odwołania  zostały  spełnione.  Odwołujący  złożył  w  postępowaniu  ofertę  i  ma 

realną  szansę  na  uzyskanie  przedmiotowego  zamówienia,  jednakże  niezgodne  z  Prawem 

zamówień  publicznych  czynności  Zamawiającego,  przede  wszystkim  nieprawidłowa  ocena 

złożonych przez Wykonawcę wyjaśnień rażąco niskiej ceny, a w konsekwencji bezpodstawne 

odrzucenia oferty Odwołującego narażają go na szkodę z powodu nieuzyskania odpłatnego 

zamówienia  publicznego,  na  które  mógł  liczyć.  Odwołujący  może  nie  uzyskać 

przedmiotowego zamówienia i w ten sposób nie osiągnąć zysku, który planował osiągnąć w 

wyniku realizacji przedmiotowego zamówienia (lucrum cessans).  

Uzasadnienie zarzutów odwołania.   

Zamawiający  prowadzi  postępowanie  w  trybie  podstawowym,  na  podstawie  art.  275  ust.  1 

ustawy PZP; rodzaj zamówienia: „Zamówienia na usługi społeczne i inne szczególne usługi”. 

Przedmiotem  zamówienia,  po  zmianach  SWZ  z  dnia  8  kwietnia  2024  r.,  jest  świadczenie 

stałej obsługi prawnej Zamawiającego w zakresie wskazanym w § 4 ust 1 projektu umowy, z 

tym zastrzeżeniem, że liczba godzin świadczenia obsługi wyniesie nie więcej niż 80 godzin 

miesięcznie. Kryteria oceny oferty ustalono w sposób następujący:   

cena 

– 55 %  

wykształcenie – 15 %  

doświadczenie  –  30  %  wraz  ze  szczegółowym  opisem  oceny  zawartym  w  pkt  XI 

SWZ.   

Z  treści  pkt  X  SWZ  wynikało,  że  Wykonawca  w  Formularzu  ofertowym  podać  powinien 

całkowitą  maksymalną  cenę  ryczałtową  za  wykonanie  przedmiotu  zamówienia  oraz  cenę 

ryczałtową za jeden miesiąc świadczenia usługi. Zamawiający zastrzegł, że cena podana w 

formularzu  oferty  nie  podlega  zmianie  w  przypadku  jeśli  Wykonawca  nie  wycenił  w  jej 

zakresie  wszelkich  aspektów  związanych  z  wykonaniem  zamówienia,  które  winien  był 

przewidzieć  jako  podmiot  profesjonalnie  zajmujący  się  świadczeniem  usług  stanowiących 

przedmiot  zamówienia;  musi  zawierać  wszelkie  koszty  niezbędne  do  zrealizowania 

zamówienia wynikające z dokumentów zamówienia jak również w niej nie ujęte a wynikające 

z  obowiązujących  przepisów  prawa  oraz  uwzględniać  wszystkie  koszty,  narzuty  i  upusty 

związane  z  wykonaniem  przedmiotu  zamówienia.  Zamawiający  wskazał  także,  że 

Wykonawca  w  cenie  oferty  powinien  przyjąć  w  szczególności  odpowiednią  ilość  osób 

konieczną do należytego wykonania zamówienia zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia 

oraz  koszty  pracy  z  uwzględnieniem  wysokości  minimalnego  wynagrodzenia  za 

pracę/minimalnej stawki godzinowej, urlopy pracowników, koszty wyposażenia pracowników, 

koszty działalności przedsiębiorstwa Wykonawcy oraz zakładany zysk.   

W  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  zostało  złożone  12  ofert,  których  ceny 

kształtowały się narastająco:   

44 280,00 zł  

M., L., A. 

Kancelaria Radców Prawnych Sp. p., ul. Słowackiego 2a, 

41-800 Zabrze  

144 648,00 zł   
  

KKP K. K. P. ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI sp.p., Aleja 
Walentego Roździeńskiego nr 1A, 40-202 Katowice  

157 485,51 zł  

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO R. K.

, ul. Jagiellońska 6/17, 40-

035 Katowice  

236 160,00 zł  
  

M. 

Ż. Kancelaria Radcy Prawnego, ul. Pilotów 2a/5, 31-462 Kraków  

268 632,00 zł  

KANCELARIA RADCÓW PRAWNYCH K. I PARTNERZY  
Plac Pod Lipami 5, 40-476 Katowice  

295 200,00 zł  

Kancelaria Radcy Prawnego Radca prawny S. K. ul. Ostatnia 
1C lokal B4, 31-

444 Kraków  

377 865,00 zł  

G., K., R. i Partnerzy Kancelaria Adwokacko-

Radcowska, Spółka 

Partnerska 

– KJW K. J. J. Spółka Komandytowa liderem konsorcjum 

jest G., K., R. i Partnerzy Kancelaria  
Adwokacka -Radcowska, ul. Mokotowska 57/9, 00-542 Warszawa  

413 280,00 zł  

Adwokaci i Radcowie Prawni Ż. i Wspólnicy Spółka Komandytowa, ul. 
Uniwersytecka 13, 40-007 Katowice  
KBZ Ż. B. & Wspólnicy Adwokaci i Radcy Prawni Spółka 
komandytowa, ul. PCK 6/7, 40-057 Katowice  

472 320,00 zł  

KWK LEGAL M. K. 

radcowie prawni Sp. p., ul. Legionów 33/3, 43-300 

Bielsko-

Biała  

501 840,00 zł  

Lider Konsorcjum 

– Kancelaria Radcy Prawnego K. W., ul. Niska 

036 Warszawa, Członek Konsorcjum – Kancelaria Radcy 

Prawnego K. P., Ul. Niska 21/1 01-036 Warszawa  

557 928,00 zł  

D. P. P. L.-G. 

Radcowie Prawni Spółka Partnerska, ul. Smoleńsk 29, 

112 Kraków  

587 448,00 zł  

JKM i Partnerzy K.-M. S. S. M.

, Spółka Partnerska Radców 

Prawnych, ul. Jana Matejki 2, 40-077 Katowice  

Pismem  z  dnia  19  kwietnia  2024  r.  Zamawiający  wezwał  Odwołującego  do  złożenia 

wyjaśnień w zakresie ceny oferty – Odwołujący złożył wyjaśnienia pismem z dnia 24 kwietnia 

2024 r.  

W  dniu  17  maja  Zamawiający  poinformował  o  wyborze  najkorzystniejszej  oferty,  złożonej 

przez  konsorcjum  w  składzie:  Lider  Konsorcjum  –  Kancelaria  Radcy  Prawnego  K.  W.,  ul. 

Niska 21/1 01-

036 Warszawa, Członek Konsorcjum – Kancelaria Radcy Prawnego K. P., Ul. 

Niska 21/1 01036 Warszawa za cenę ofertową 501 840,00 zł brutto.  

Informując  o  wyborze  oferty  Zamawiający  podał  także,  że  oferta  Odwołującego  została 

odrzucona  na  podstawie  art.  226  ust.  1  pkt  8  w  zw.  z  art.  224  ust.  6  ustawy  PZP,  gdyż 

zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia.  Zamawiający  w 

uzasadnieniu  odrzucenia  wskazał:  Wykonawca  pismem  z  dnia  24  kwietnia  2024  r.  wyjaśnił 

jedynie,  iż  do  kalkulacji  przyjęta  została  stawka  godzinowa  pracy  adwokatów/radców 

prawnych  na  poziomie  40  zł  brutto  i  stawka  ta  jest  wyższa  niż  obowiązująca  od  dnia  1 

stycznia  2024  r.  stawka  godzinowa  dla  umów  cywilnoprawnych  wynosząca  27,70  zł  brutto 

(od 1 lipca 2024 r. 28,10 zł brutto). Ponadto Wykonawca oświadczył, że ponosi koszty stałe, 

w tym koszt utrzymania biura, koszt energii, opłat za programy informacji prawnej, telefony, 

ubezpieczenia,  koszt  obsługi  informatycznej  i  księgowej  na  poziomie  20%  ceny oferty,  tj.  1 

205,40  zł,  a  w  konsekwencji  jego  zysk  z  realizacji  zamówienia  może  oscylować  –  w 

zależności  od  nakładu  pracy  -  od  1  621,60  zł  do  3  861,60  zł.  Wykonawca  nie  przedłożył 

jednak żadnych dowodów na potwierdzenie prawidłowości sporządzenia kalkulacji, mimo iż 

na podstawie art. 224 ust. 5 ustawy PZP obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco 

niskiej ceny spoczywa na wykonawcy.  

Zmawiający  nie  zakwestionował  zatem  elementów  wyliczenia  ceny,  ani  prawidłowości 

przyjętych  w  kalkulacji  założeń  (poza  ceną  za  godzinę  pracy,  o  czym  niżej)  –  odrzucenie 

oferty  opiera  się  w  zasadzie  na  stwierdzeniu,  że  Odwołujący  nie  przedstawił  dowodów. 

Zamawiający zignorował fakt, że jednym z dowodów dopuszczonych z mocy ustawy PZP są 

wyjaśnienia  i  kalkulacje  własne  wykonawcy  –  Krajowa  Izba  Odwoławcza  wskazała  tak 

jednoznacznie m.in. w wyroku z dnia 11 lutego 2022 r. (KIO 224/22): Ponadto Izba wskazuje, 

że dowodem mogą  być również same  wyjaśnienia złożone  przez  wykonawcę, jeśli  cechują 

się dostatecznym stopniem szczegółowości.   

Ponadto  zauważyć  należy,  że  treść  uzasadnienia  odrzucenia  oferty  Odwołującego 

koncentruje  się  głównie  na  wskazaniu  ewentualnych  braków  i  uchybień  w  złożonych 

wyjaśnieniach  i  braku  złożenia  dowodów,  które  w  subiektywnym  przekonaniu 

Zamawiającego  powinny  być  przedstawione,  przy  jednoczesnym  przyznaniu  przez 

Zamawiającego, że „wykonawcy kalkulując cenę za tego typu usługi biorą pod uwagę przede 

wszystkim  koszty  pracy  osób je  realizujących,  które  ze  względu  na  specyfikę tych  kosztów 

mogą być bardzo różne dla poszczególnych wykonawców”, kosztów tych „nie da się bowiem 

w  jednoznaczny  sposób  zweryfikować  i  poddać  analizie”.  Zamawiający  uznał,  że  wycena 

godziny pracy adwokatów/radców prawnych na 40 zł brutto „jest kwotą mało prawdopodobną 

za świadczenie usług  prawnych”  i  wskazał,  że opinię swoją opiera  na  „doświadczeniu oraz 

analizie rynku”.   

W  odniesieniu  do  takiego  uzasadnienia  Odwołujący  wskazuje,  że  Zamawiający  nie 

zakwestionował  wartości  1  godziny  pracy,  nie  wskazał,  że  podana  przez  Odwołującego 

stawka  jest  niezgodna  z  przepisami,  bądź  nie  występuje  na  rynku.  Ocenę  prawidłowości 

ceny  Zamawiający  oparł  o  swoje  doświadczenie,  bez  sprecyzowania  jakiego  rodzaju 

Zamawiający jako  instytucja kultury,  nabył  doświadczenie na  rynku  usług  prawnych,  oraz o 

analizę rynku, bez wskazania jaki podmiot i na jakich zasadach analizę taką przeprowadził.   

Odwołujący natomiast w wyjaśnieniach wskazał na swoje wieloletnie doświadczenie oraz na 

analizę ofert składanych przez kancelarie w odpowiedzi na ogłoszenia publikowane w Bazie 

konkurencyjności, z których jednoznacznie wynika, że ceny za usługi prawne potrafią różnić 

się  nawet  o  200%.  Zamawiający  dodatkowo  całkowicie  błędnie  porównał  podaną  przez 

Odwołującego analizę cen w innych postępowaniach, ze stawką wynagrodzenia za godzinę 

pracy  w  kwocie  40  zł,  albowiem  wynagrodzenie  za  jeden  miesiąc  obsługi  podane  przez 

Odwołującego  w  ofercie  to  6.027,00  zł  brutto;  zatem  przy  założeniu,  że  Zamawiający 

wykorzysta maksymalną liczbę godzin w miesiącu (tj. 80) stawka godzinowa wyniesie 75,34 

zł brutto, a np. przy 40 godzinach – 150,67 zł brutto.   

Zgodnie z art.  253 ust 1 pkt 2 PZP zamawiający podając informację o wykonawcach, których 

oferty  zostały  odrzucone  ma  obowiązek  podania  również  uzasadnienia  faktycznego  i 

prawnego.  Za  wyrokiem  Krajowej  Izby  Odwoławczej  z  dnia  31  marca  2023  r.  (KIO  719/23) 

należy  wskazać,  że  w  zawiadomieniu  o  odrzuceniu  oferty:  Zamawiający  powinien 

przedstawić  zarówno  uzasadnienie  faktyczne,  jak  i  prawne  tej  czynności  w  sposób 

wyczerpujący, rzetelny i przejrzysty, do czego też obliguje zamawiającego treść art. 253 ust. 

1 pkt 2 w zw. z art. 16 ust. 1 p.z.p. Uzasadnienie faktyczne zawiadomienia o odrzuceniu ofert 

powinno wyczerpująco obrazować, jakie przyczyny legły u podstaw decyzji Zamawiającego, 

tak aby wykonawca, gdy oceny zamawiającego nie podziela, mógł się do wskazanych przez 

zamawiającego uchybień ustosunkować.  

Podsumowując,  z  przekazanej  informacji  wynika  wprost,  że  Zamawiający  jedynie  powziął 

wątpliwości  co  do  prawidłowości  określenia  stawki  za  godzinę  pracy,  która  jest  jednym  z 

elementów  wskazanych  przez  Odwołującego  w  kalkulacji  ceny  –  lecz  nie  zakwestionował 

samej  kalkulacji  ceny  oferty.  Uzasadniając  odrzucenie  oferty  Odwołującego  Zamawiający 

przedłożył uzasadnienie, które zawiera nieprawidłowe założenia, nieuprawnione wnioski i w 

ocenie  Odwołującego  jest  w  zasadniczej  części  wadliwe.  W  konsekwencji  uzasadnienie 

odrzucenia  oferty  Odwołującego  zawiera  nieprawidłową  ocenę  okoliczności  faktycznych  w 

niniejszej sprawie z przyczyn określonych w niniejszym piśmie.  

Nadto z utrwalonego orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej wynika, że jeżeli wykonawca 

wykaże,  że  jest  w  stanie  ponieść  koszty  realizacji  zamówienia  publicznego  oraz  uzyskać 

zysk z tego tytułu, to zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco niska (por. wyrok KIO z 

dnia 1 czerwca 2020 r., sygn. akt: KIO 486/20). Wyjaśnienia Odwołującego są prawidłowe i 

rzetelne, zawierają kalkulację wszystkich elementów niezbędnych do realizacji zamówienia, 

w  tym  koszty  wynagrodzenia  prawników,  koszty  stałe  i  wartość  zysku  –  Odwołujący 

podtrzymuje wszystkie twierdzenia i wyliczenia zawarte w wyjaśnieniach z dnia 24 kwietnia 

2024  r.,  które  potwierdzają,  że  zaoferowana  cena  nie  jest  rażąco  niska.  Przy  czym  należy 

także  wskazać,  iż  Zamawiający  nie  przedstawił  szczegółowych  wymagań  co  do 

sporządzania wyjaśnień, w szczególności nie określił jakie dowody mają zostać przedłożone 

i  nie  określił  charakterystyki  dla  przedkładanej  kalkulacji.  Odwołujący  miał  zatem  dużą 

swobodę  w  przedstawianiu  Wyjaśnień,  gdyż  wezwanie  do  wyjaśnień  nie  było  istotnie 

skonkretyzowane i nie zawierało szczegółowym wymagań dla przestawianych kalkulacji czy 

dowodów.   

Krajowa  Izba  Odwoławcza  w  wyroku  z  dnia  16  lutego  2024  r.  (KIO  331/24)  przesądziła: 

Wymaga  wskazania,  że  składane  przez  wykonawcę  wyjaśnienia  i  dowody  w  zakresie 

wyliczenia  ceny  mają  na  celu  wykazanie,  że  oferta  wykonawcy  nie  zawiera  rażąco  niskiej 

ceny, czyli że wyliczając cenę tej oferty wykonawca wziął pod uwagę i uwzględnił wszystkie 

czynniki  cenotwórcze,  w  szczególności  koszty  wykonania  zamówienia,  które  poniesie  czy 

których  poniesienia  musi  się  spodziewać.  W  konsekwencji  złożone  przez  Przystępującego 

wyjaśnienia i  dowody  w zakresie wyliczenia ceny  powinny  wykazywać, że cena jego oferty 

uwzględnia  wszystkie  czynniki  cenotwórcze,  w  szczególności  koszty  wykonania  wszystkich 

zobowiązań, do których wykonania zobowiązany będzie wykonawca po zawarciu umowy w 

sprawie zamówienia publicznego, która ma być zawarta po przeprowadzeniu Postępowania.  

Ponadto Odwołujący wskazuje, że nie jest dopuszczalne automatyczne uznanie ceny oferty 

za rażąco niską, np. tylko na podstawie arytmetycznych wyliczeń, z których wynika, że cena 

ta jest niższa niż ceny oferowane przez innych wykonawców. Sąd Okręgowy w Katowicach w 

wyroku z 21 czerwca 2010 r. w sprawie o sygn. akt XIX Ga 175/10, wskazał: "dysproporcja 

cen zaoferowanych przez kilku wykonawców nie daje jeszcze podstaw do założenia, że cena 

najniższa podana przez jednego z wykonawców, jest ceną rażąco niską, gdyż zależne jest to 

od  efektywności  oraz  kosztów  prowadzenia  działalności  określonego  podmiotu.  Po  drugie, 

podstawą odrzucenia oferty jest zaoferowanie ceny "rażąco niskiej", a nie ceny "niskiej." Te 

dwa pojęcia nie są tożsame."  

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej, rażąco niską ceną oferty 

jest cena niewiarygodna, nierealistyczna, odbiegająca wysokością od cen rynkowych tj. cena 

nie pokrywająca kosztów należytego wykonania przedmiotu zamówienia. Cena rażąco niska 

jest więc ceną nieadekwatną do zakresu i kosztów poszczególnych prac, składających się na 

dany  przedmiot  zamówienia,  zakładającą  wykonanie  tegoż  zamówienia  poniżej  jego 

rzeczywistych kosztów.  O  cenie rażąco  niskiej  można  mówić  wówczas,  gdy  oczywiste jest, 

że przy zachowaniu reguł rynkowych, wykonanie umowy przez Wykonawcę byłoby dla niego 

nieopłacalne (wyrok KIO z 19 maja 2015 r., KIO 932/15).  

Odwołujący  zaznacza,  że ustawa nie  ogranicza uprawnień  Zamawiającego  do jednokrotnej 

możliwości  wezwania  wykonawcy  do  złożenia  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny. 

Jeżeli zatem Zamawiający po lekturze wyjaśnień Odwołującego powziął wątpliwości jedynie, 

co  do  rynkowego  charakteru  pewnych  elementów  ceny,  miał  obowiązek  wezwać 

Odwołującego  do  złożenia  dodatkowych  wyjaśnień,  co  do  kwestii  budzących  wątpliwości 

Zamawiającego.  Potwierdza  to  stanowisko  wyrażone  przez  Izbę  np.  w  wyroku  z  dnia  17 

kwietnia 2023 r. w sprawie KIO 901/23, w którym stwierdzono: Co do zasady dopuszczalne 

jest  również  ponowne  wezwanie  wykonawcy  do  złożenia  dodatkowych  wyjaśnień,  jeżeli  w 

złożonych  przez  wykonawcę  wyjaśnieniach  powstają  kolejne  kwestie,  nowe  wątpliwości, 

które wymagają doprecyzowania.  

W  świetle  wyżej  opisanego  stanu  faktycznego  oraz  argumentacji  prawnej  podanej  dla 

uzasadnienia zarzutów odwołanie jest w pełni uzasadnione i zasługuje na uwzględnienie w 

całości. 

Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego przystąpienie zgłosili 

wykonawcy  wspólnie  ubiegający  się  o  udzielenie  zamówienia  publicznego:  Konsorcjum: 

Lider  Konsorcjum  -  Kancelaria  Radcy  Prawnego  K.  W. 

oraz  Członek  Konsorcjum  - 

Kancelaria  Radcy  Prawnego  K.  P. 

wnosząc  oddalenie  odwołania  (Uczestnik  po  stronie 

zamawiającego).    Wskazali:  (...)  w  przypadku  uwzględnienia  odwołania,  Odwołujący  w 

zakresie  pkt  III.4  Odwołania,  tj.  dokonania  wyboru  oferty  Odwołującego  jako 

najkorzystniejszej  w  wyniku  ponownego  badania  i  oceny  ofert,  postawił  zbyt  daleko 

posunięty  wniosek.  Z  uwagi  na  odrzucenie  oferty  Odwołującego,  Odwołujący  nie  został 

wezwany  do  przedstawienia  podmiotowych  środków  dowodowych  w  kontekście 

postawionych  warunków,  w  tym  dysponowania  co  najmniej  dwoma  osobami  zdolnymi  do 

wykonania  niniejszego  zamówienia,  które  skieruje  do  realizacji  zamówienia,  posiadających 

po  min.  5-

letnim  doświadczeniu  jako  radca  prawny/adwokat,  aktualny  wpis  na  listę  radców 

prawnych  lub  listę  adwokatów,  prowadzoną  przez  odpowiednio:  Okręgową  Izbę  Radców 

Prawnych/Okręgową Radę Adwokacką. Mając powyższe na uwadze, nie jest możliwe na tym 

etapie dokonanie wyboru oferty Odwołującego, jako najkorzystniejszej”.  Dalej podał: 

Interes przystępującego:   

Stosownie  do  treści  art.  525  ust.1  ustawy  Pzp  wskazuję,  że  Przystępujący  ma  interes  w 

uzyskaniu  rozstrzygnięcia  na  korzyść  Zamawiającego,  ponieważ  w  wyniku  prawidłowo 

przeprowadzonego  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  oferta 

Przystępującego została uznana za najkorzystniejszą. Ewentualne uwzględnienie odwołania 

może  doprowadzić  do  zmiany  wyboru  oferty  najkorzystniejszej.  Przystępujący  ma  zatem 

interes w tym, aby odwołanie zostało rozstrzygnięte na korzyść Zamawiającego.  

W uzasadnieniu stanowiska podał: 

Zamawiający  pismem  z  dnia  19  kwietnia  2024  roku,  wezwał  Odwołującego  do  wyjaśnienia 

wysokości  ceny  ofertowej,  ze  względu  na  fakt,  iż  zaoferowana  przez  Odwołującego  cena 

(4.900,00  zł  netto  miesięcznie)  wydawała  się  rażąco  niska  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia  i  budziła  wątpliwości  Zamawiającego,  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu 

zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia. Powyższe wątpliwości co 

do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia,  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi 

przez  Zamawiającego,  wynikały  m.in.  z  faktu  zaoferowania  przez  Odwołującego  ceny  w 

wysokości 144.648 ,00 zł brutto, co jest ceną o 383 352,00 zł niższą od wartości zamówienia 

powiększonej  o  należny  VAT,  która  wynosi  528  000,00  zł,  i  stanowi  ok  27,39  %  wartości 

zamówienia,  oraz  jest  ceną  o  204  547  zł  niższą  od  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich 

złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu, która wynosi 349 195,29 zł i stanowi ok 41,42 

% średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert.  

W wezwaniu Zamawiający wskazał, iż wyjaśnienia powinny dotyczyć w szczególności:  

zarządzania procesem świadczenia usługi;  

wybranych  rozwiązań  ,  wyjątkowo  korzystnych  warunków  umożliwiających  świadczenie 

usług;  

zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o 

minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych 

właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie;  

zgodności  z  prawem  w  rozumieniu  przepisów  o  postępowaniu  w  sprawach  dotyczących 

pomocy publicznej;  

zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;  

wypełniania  obowiązków  związanych  z  powierzeniem  wykonania  części  zamówienia 

podwykonawcy.  

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, Odwołujący wskazał, iż na rynku usług prawniczych 

różnice  w  cenach  są  powszechnie  identyfikowane,  na  dowód  czego  wskazał  ogłoszenia  z 

Bazy  Konkurencyjności  –  odpowiednio  1  ogłoszenie  z  2021  r.,  2  ogłoszenia  z  2022  r.  i  2 

ogłoszenia z 2023 r. Należy podkreślić, iż ww. ogłoszenia nie stanowią dowodu braku rażąco 

niskiej ceny w ofercie Odwołującego, albowiem nie odwołują się do jego oferty, jak również 

nie  wskazują  na  składniki  ceny  zawartej  w  ofercie  Odwołującego.  Jednocześnie  większość 

przedstawionych  ofert  dotyczy  okresu  blisko  2  lat  przed  przedmiotowym  postępowaniem, 

pomijając np. zmiany cen wywołanych znaczną inflacją, występującą w ostatnich latach.   

Odwołujący w swojej odpowiedzi wskazał, iż do kalkulacji przyjął, że zakres wykonywanych 

usług  będzie  kształtował  się  na  poziomie  od  24  do  80  h.  Równocześnie  wskazał,  iż 

„Ponieważ  zgodnie  z  umową  usługa  w  zasadniczym  zakresie  świadczona  jest  zdalnie, 

realizacja  zamówienia  nie  generuje  dodatkowych  kosztów,  poza  standardowymi  kosztami 

prowadzenia  działalności  –  tj.  utrzymaniem  sprzętu  (telefon,  komputer),  kosztem  programu 

prawniczego (LEX/Legalis), kosztami utrzymania biura, składką na ubezpieczenie OC, oraz 

składkami  i  podatkami.  Sprzęt  biurowy  i  programy  informacji  prawnej  są  wykorzystywane 

przez  Wykonawcę  w  bieżącej  działalności  zawodowej,  a  zatem  ich  koszt  jest  dzielony 

pomiędzy  wszystkie  realizowane  w  miesiącu  zlecenia  –  Wykonawca  szacuje,  że  wysokość 

kosztów  stałych  stanowi  nie  więcej  niż  20%  ceny  usługi.  Bezpośredni  kontakt  z 

Zamawiającym,  w  formie  wymaganej  w  projekcie  umowy,  będzie  realizowany  przez 

prawników zatrudnionych w biurze w Katowicach (Biurowiec KTW), a zatem Wykonawca nie 

będzie ponosić kosztów dojazdu do siedziby Zamawiającego.”  

Równocześnie Odwołujący wskazał, iż: „Wykonawca ponosi koszty wynagrodzeń personelu 

w wysokości wyższej niż wynagrodzenie minimalne – stawka godzinowa adwokatów/radców 

prawnych przyjęta do kalkulacji to 40,00 zł brutto (a minimalna stawka godzinowa dla umów 

cywilnoprawnych od 1 stycznia 2024 r. wynosi 27,70 zł, od 1 lipca 2024 r. – 28,10 zł)”.  

W wyniku powyższych założeń, Odwołujący przywołał następującą kalkulację: 

Ww.  wyjaśnienia  charakteryzuje  daleko  idące  uproszczenie  i  brak  precyzyjnego  wskazania 

poszczególnych elementów kształtujących cenę oferty.  

Oferta  Odwołującego  wynosiła  4.900,00  zł  netto  miesięcznie,  powiększona  o  23%  podatku 

VAT, tj. 6.027,00 zł brutto, przy założeniu 80h wykonywania usług miesięcznie.   

Zakładanie  przez  Odwołującego  możliwości  mniejszego  wykorzystania  godzin  w  ramach 

wynagrodzenia ryczałtowego nie ma pokrycia w dokumentacji postępowania. Wynagrodzenie 

uzyskiwane  przez  wykonawców  uczestniczących  w  postępowaniu,  ma  zapewniać  zysk  w 

warunkach wykonywania usług określonych przez Zamawiającego. Zamawiający wskazał, iż 

max.  liczba  godzin  świadczenia  usługi  wynosi  80h  i  to  w  tym  zakresie  Odwołujący  musi 

osiągnąć  zysk,  przez  co  warianty    I  i  II  (zakładające  niższe  wykorzystanie  godzin 

świadczenia usług) nie mogą stanowić wyjaśnienia zaoferowanej przez Odwołującego ceny.   

Równocześnie  do  kalkulacji  zysku,  Odwołujący  przyjął  wartość  6.027,00  zł  brutto,  tj. 

uwzględnił  w  kalkulacji  i  wykazanym  zysku  kwotę  podatku  VAT  o  wartości  1.127,00  zł,  nie 

wykazując przy tym, w jaki sposób podatek ten stanowić miałby zysk, a nie koszt pośredni 

realizacji  zamówienia.  Podatek  VAT  ze  swojej  istoty  nie  jest  zyskiem,  a  jego  obniżenie  jest 

możliwe w określonych sytuacjach (kosztach realizacji zamówienia). Odwołujący nie wykazał 

by z tytułu realizacji niniejszego zamówienia miał możliwość zneutralizowania ww. podatku, 

tj.  doprowadzenia do sytuacji,  w której  podatek  należny  i  naliczony  znoszą się.  Sytuacja ta 

byłaby możliwa wyłącznie przy założeniu, iż na 4.900,00 zł netto przychodu uzyskiwanego w 

ramach  niniejszego  zamówienia  Odwołujący  poniesie  koszt  realizacji  tego  zamówienia  w 

takiej samej kwocie, a wszystkie przedstawione koszty byłyby obciążone podatkiem VAT, wg 

stawki  23%.  Powyższe  oznaczałoby,  iż  Odwołujący  nie  przewidywałby  żadnego  zysku  w 

ramach  tego  zamówienia.  Powyższe  nie  wynika,  jednak  z  przedstawionej  kalkulacji,  a  sam 

podatek i jego wpływ na kalkulację został przez Odwołującego całkowicie pominięty, pomimo 

przyznania przez Odwołującego w wyjaśnieniach, że podatki są jednym z kosztów realizacji 

zamówienia.  

Z treści wyjaśnień de facto nie wynika także kwota, jaką Odwołujący będzie wypłacał radcom 

prawnym/adwokatom  za  wykonywanie  usługi  obsługi  prawnej  Zamawiającego.  W  treści 

wyjaśnień  wskazał  on,  co  prawda,  iż  „ponosi  koszty  wynagrodzeń  personelu  w  wysokości 

wyższej  niż  wynagrodzenie  minimalne”,  jednakże  podawana  przez  niego  stawka  40,00  zł 

brutto jest wyłącznie stawką przyjętą do kalkulacji. Odwołujący nie wskazał, że ww. stawka 

jest  rzeczywistą  stawką  wynagrodzenia  tych  prawników,  co  stoi  w  sprzeczności  z  celem 

wyjaśnień,  mających  rozwiać  wątpliwości  Zamawiającego  co  do  prawidłowości  kalkulacji 

przez Odwołującego ceny i składników na nią składających się.  

Przyjmując, że Odwołujący rzeczywiście wypłacać będzie wynagrodzenia w kwocie 40,00 zł 

brutto  za  1  godzinę  wykonywania  obsługi  prawnej  przez  radcę  prawnego/adwokata, 

Odwołujący  pominął  ewentualną  kwestię  kosztów  pośrednich  związanych  z  zatrudnieniem, 

mimo faktu, iż sam przyznał, że koszt składek jest jednym z kosztów realizacji zamówienia. 

Odwołujący  wskazał,  iż  przedmiot  zamówienia  będzie  realizowany  przez  prawników 

zatrudnionych  w  biurze  w  Katowicach.  Mając  na  względzie,  profesjonalny  charakter 

Odwołującego (kancelaria prawna), wskazanie „zatrudnienia” sensu stricte określa stosunek 

pomiędzy Odwołującym, a zatrudnianymi przez niego prawnikami, jako wynikający z umowy 

o  pracę,  lub  sensu  largo  umowy  zlecenia.  W  tym  zakresie  kalkulacja  Odwołującego  nie 

uwzględnia kosztów pracodawcy, do których poniesienia zobowiązany jest przepisami prawa. 

Obowiązkowo,  oprócz  składek  potrącanych  z  wynagrodzenia  brutto,  pracodawca  opłaca 

drugą część składek za pracownika. Pracodawca z własnych środków finansuje:  

1)  ubezpieczenie emerytalne 9,76%;  

2)  ubezpieczenie rentowe 6,50%; 3) ubezpieczenie wypadkowe 1,67%.  

Powyższe  oznacza,  iż  wskazany  przez  Odwołującego  koszt  3.200,00  zł  brutto 

wynagrodzenia  dla  pracowników  (80h*40,00  zł  brutto/h),  daje  rzeczywisty  całkowity  koszt 

3.855,36  zł,  który  to  koszt  nie  został  uwzględniony  w  przedstawionej  przez  Odwołującego 

kalkulacji.  Tożsame  koszty  poniesiono  by  w  przypadku  „zatrudnienia”  w  oparciu  o  umowę 

zlecenia.  Jednocześnie  w  treści  wyjaśnień,  Odwołujący,  poza  wskazaniem,  iż  zatrudnia 

prawników  w  Katowicach,  nie  wykazał  ani  podstawy  zatrudnienia  prawników,  ani  także 

przyczyn  pominięcia  kosztów  pośrednich  związanych  z  tym  zatrudnieniem,  co  zgodnie  z 

treścią wezwania powinno znaleźć się w wyjaśnieniach Odwołującego.  

Nie  jest  przy  tym  prawdą,  iż  Zamawiający  nie  wskazał  wymagań  co  do  sporządzenia 

wyjaśnień,  czy  charakterystyki  przedkładanej  kalkulacji.  W  wezwaniu  Zamawiający 

precyzyjnie  wskazał,  iż  „wyjaśnienia  powinny  być  jak  najbardziej  szczegółowe  i  winny 

zawierać wszystkie aspekty mające wpływ na cenę, tak, aby nie pozostawiały wątpliwości co 

do  prawidłowego  jej  wyliczenia,  a  jednocześnie  nie  mogą  opierać  się  na  samych 

oświadczeniach  wykonawcy”,  „kosztem  pracy  są  również  obowiązkowe  obciążenia 

finansowe  pracodawcy  zw

iązane  z  tym  wynagrodzeniem  (część  składek  na  obowiązkowe 

ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ubezpieczenie wypadkowe, składki na Fundusz Pracy i 

Fundusz  Gwarantowanych  Świadczeń  Pracowniczych)  i  inne”,  „Prosimy  w  szczególności  o 

wskazanie  liczby  osób  lub  etatów  przewidzianej  do  realizacji  zamówienia”,  „Zamawiający 

prosi  o  wyjaśnienie  wysokości  zaoferowanej  ceny  poprzez  sporządzenie  kalkulacji  ceny 

oferty  wskazującej  koszty  materiałów,  sprzętu,  płace  bezpośrednie,  płace  uzupełniające, 

koszty  ubezpieczeń  społecznych  i  podatki  od  płac  oraz  koszty  wszelkiego  sprzętu, 

niezbędnego do wykonania usług, koszty pośrednie i zakładany zysk, które mają wpływ na 

należytą  realizację  zamówienia”.  Przedstawione  przez  Odwołującego  wyjaśnienia  tych 

elementów  nie  przewidywały,  jak  również  nie  wskazywały  na  przyczynę  tego  zaniechania. 

Powyższe  pozwala  na  stwierdzenie,  że  Odwołujący  nie  zapewnił  by  złożone  przez  niego 

wyjaśnienia  zawierały  wszystkie  informacje,  których  oczekuje  Zamawiający.  „Wyjaśnienia 

sposobu kalkulacji ceny nie powinny ograniczać się do zapewnień wykonawcy, a wskazywać 

konkretne  dane  i  ustalone  koszty,  aby  zamawiający  mógł  sprawdzić  czy  przyjęty  poziom 

poszczególnych składników cenowych jest właściwy – zamawiający powinien dowiedzieć się 

w jakiej wysokości wyceniono koszt pracy specjalistów, aby zweryfikować kalkulację ceny w 

ramach  zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy  (art.  224  ust.  3  pkt  4  Prawa 

zamówień publicznych)” (wyr. KIO z 7.3.2022 r., KIO 421/22, Legalis).  

To  Odwołujący,  mając  ww.  wskazanie  w  zasadzie  ograniczył  się  do  wskazania  wyłącznie 

dwóch pozycji, tj. kosztów wynagrodzenia i kosztów stałych, pomijając kwestie związane ze 

składkami  i  podatkami.  Zgodnie  z  art.  224  ust.  5  ustawy  PZP  „obowiązek  wykazania,  że 

oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy”. „Zwrócenie się 

przez  zamawiającego  do  wykonawcy  o  złożenie  wyjaśnień  w  przedmiocie  rażąco  niskiej 

ceny  oznacza  obciążenie  wykonawcy  ciężarem  dowodu  w  zakresie  wykazania,  że 

zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Na powyższe wskazuje wprost art. 224 ust. 5 PZP . 

Wyjaśnienia  wykonawcy  co  do  zasady  muszą  być  konkretne,  wyczerpujące,  odpowiednio 

umotywowane, rzeczywiście uzasadniające podaną w ofercie cenę, wykazujące, że możliwe 

i realne jest wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę. Powyższe wynika z faktu, że to 

wyłącznie  na  podstawie  złożonych  wyjaśnień  Zamawiający  dokonuje  oceny  czy  oferta 

zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  koszt,  czy  też  rażąco  niskie  ich  istotne  części  składowe. 

Obowiązkiem  wykonawcy  jest,  aby  w  odpowiedzi  na  wezwanie  wystosowane  przez 

zamawiającego  udzielił  wyjaśnień  dotyczących  okoliczności,  które  wpłynęły  na  wysokość 

zaoferowanej  ceny  w  taki  sposób,  aby  na  ich  podstawie  możliwe  było  jednoznaczne 

ustalenie, że cena oferty  (odpowiednio koszt,  istotna część  składowa)  nie jest  ceną rażąco 

niską.  Efektem  składanych  wyjaśnień  ma  być  stworzenie  podstaw  do  uznania  przez 

zamawiającego, że podejrzenie dotyczące rażąco niskiej ceny oferty nie było uzasadnione" 

(wyr. KIO z  

16.3.2021 r., KIO 600/21, Legalis).   

Odwołujący, w wyjaśnieniach nie wykazał, by jego oferta nie zawierała rażąco niskiej ceny. W 

swoich  wyjaśnieniach,  oprócz  powołania  się  na  orzecznictwo,  Odwołujący  lakonicznie 

ograniczył się do wskazania, iż „stawka godzinowa adwokatów/radców prawnych przyjęta do 

kalkulacji to 40,00 zł brutto” i jednocześnie w żaden sposób nie udowodnił, by taka stawka 

rzeczywiście  funkcjonowała.  Podobnie  lakonicznie  odniósł  się  do  informacji  o  kosztach 

stałych i ich oszacowaniu na poziomie 20% wartości oferty. Jednocześnie w żaden sposób 

ich  nie  uprawdopodobnił,  nie  mówiąc  już  o  ich  wykazaniu.  W  ty  miejscu  należy  przywołać 

wyrok KIO z  dnia 16.1.2020 r.  (KIO  2664/19) „W  przepisie mowa jest  o «wykazaniu»,  czyli 

udowodnieniu, że cena nie jest rażąco niska. Tym samym wyjaśnienia wykonawcy nie mogą 

stanowić  jedynie  formalnej  odpowiedzi  na  wezwanie  zamawiającego,  zawierającej  ogólne 

informacje  o  działalności  wykonawcy  lub  deklaracje  co  do  realizacji  zamówienia  za 

zaoferowaną  cenę,  niepoparte  stosownymi  dowodami.  Wyjaśnienia  wykonawcy  muszą  być 

na tyle konkretne i szczegółowe, aby na ich podstawie zamawiający był w stanie dowiedzieć 

się,  jakie  okoliczności  właściwe  wzywanemu  do  wyjaśnień  wykonawcy,  spowodowały 

obniżenie  ceny  jego  oferty,  w  jaki  sposób  okoliczności  te  spowodowały  obniżenie  ceny  i 

jakich  oszczędności  wykonawca  mógł  dzięki  nim  dokonać.  W  zależności  od  przedmiotu 

zamówienia, wykonawca powinien wykazać przykładowo: ceny poszczególnych materiałów, 

ceny  ofertowe  dostawców,  przyjętą  technologię  i  organizację  robót)  usług,  koszty 

wynagrodzeń,  koszty  podwykonawców,  koszty  stałe  (paliwa,  energia),  koszty  zarządzania, 

koszty zabezpieczenia należytego wykonania umowy, koszty ubezpieczenia, rezerwę, zysk. 

Obowiązkiem  wykonawcy  jest  zatem  przedstawienie  tych  składników  i  wykazanie 

indywidualnych  czynników  wpływających  na  to,  że  wykonawca  mógł  zaoferować  tak  niską 

cenę.  Dodatkowo,  ustawodawca  wymaga,  aby  wskazane  w  wyjaśnieniach  informacje  były 

poparte dowodami, którymi – w zależności od rodzaju zamówienia i treści wyjaśnień – mogą 

być  przykładowo  oferty  uzyskane  od  dostawców,  w  tym  zawierające  uzgodnione  upusty, 

umowy wstępne z podwykonawcami, umowy o pracę, czy zawarte w samych wyjaśnieniach 

obliczenia wskazujące na prawidłowość kalkulacji cenowej i zysk”.  

Biorąc  pod  uwagę  fakt,  iż  wyjaśnienia  Odwołującego  nie  były  konkretne,  a  jednocześnie 

wprost  pomijały  wskazane  przez  Zamawiającego  w  wezwaniu  elementy  cenotwórcze,  nie 

sposób  uznać,  by  sama  treść  wyjaśnień  i  przedstawiona  w  nich  kalkulacja mogły  stanowić 

wystarczający dowód na uznanie, iż zaoferowana przez Odwołującego cena nie była rażąco 

niska. Tym samym bezzasadne byłoby dalsze wzywanie Odwołującego do wyjaśnień. Mając 

na  względzie  fakt,  iż  to  na  Odwołującym  ciążył  ciężar  dowodu,  oczekiwanie  by  to 

Zamawi

ający  wskazał  wszystkie  niespójności  w  przedstawionych  wyjaśnieniach,  w  tym 

powtórnie  wskazał,  jakie  elementy  powinny  zostać  wzięte  pod  uwagę  przy  kalkulacji  ceny 

byłoby  w  istocie  zaprzeczeniem  ww.  zasadzie.  Powyższe  potwierdza  wyrok  KIO  z  dnia 

31.10.2023  r.,  KIO  3005/23:„Jeżeli  po  uzyskaniu  takich  wyjaśnień  zamawiający  uzna,  że 

jakaś kwestia w dalszym ciągu wymaga doprecyzowania lub uzupełnienia, powinien wezwać 

wykonawcę  do  sprecyzowania  lub  uzupełnienia  tej  właśnie  kwestii.  Jeżeli  natomiast 

wyjaśnienia  są  ogólne,  niespójne,  nie  dające  obrazu,  skąd  wzięła  się taka  a  nie  inna  cena 

oferty  i  nie  są  poparte  dowodami,  zamawiający  nie  ma  podstaw  do  kierowania  do 

wykonawcy  kolejnego  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  i  dawania  w  ten  sposób  temu 

wykonawcy „drugiej szansy”.”  

Mając  na  względzie  powyższe,  należy  stwierdzić,  iż  Zamawiający  trafnie  stwierdził,  iż 

Wykonawca zamiast konkretnych wyjaśnień dotyczących ceny wskazanej w ofercie skupił się 

na poszukiwaniu ofert składanych w postępowaniach na obsługę prawną wszczętych przez 

innych Zamawiających. Przedstawiając kalkulację obejmującą 2 pozycje, nie sposób uznać, 

iż jest ona wystarczająco szczegółowa, by uznać ją za dowód sam w sobie. Odwołujący, o ile 

rzeczywiście  wypłaca  zatrudnianym  przez  siebie  radcom  prawnym/adwokatom 

wynagrodzenie  w  kwocie  40,00  zł  brutto,  miał  możliwość  przedstawienia  dowodu  w  tym 

zakresie  w  postaci  umów  o  pracę,  listy  płac,  czy  też  rachunków,  czego  nie  uczynił. 

Równocześnie  wskazane  wynagrodzenie  na  poziomie  40,00  zł  brutto  może  budzić 

wątpliwości, gdyż jest ono bliższe wynagrodzeniu za godzinę pracy pracownika w sieciowych 

dyskontach , niż radcy prawnego z nie mniej niż 5-letnim doświadczeniem, który ukończył 5-

letnie  studia  magisterskie  i  3-

letnią  aplikację  oraz  ponosi  szeroką  odpowiedzialność 

majątkową za wykonywane przez siebie usługi. Należy uznać, iż taka stawka generalnie nie 

występuje  na  rynku  usług  prawniczych,  jest  ona  niewiarygodna  i  oderwana  całkowicie  od 

realiów  rynkowych.  Uwzględniając  realia  rynkowe,  zarobki  prawnika  in-house  (najbliższe 

objętym zamówieniem) w 2024 r. w Katowicach sięgają 20 tys. zł, a w Warszawie 22 tys. zł. , 

co przekłada się na stawkę powyżej 100,00 zł za 1 h realizacji usług”.  

Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie  (pismo z dnia 13/06/24) podał: 

W  pierwszej  kolejności  Zamawiający  wskazuje,  iż  w  jego  ocenie,  odwołanie  w 

zakresie  pkt  2  i  3  ma  charakter  przedwczesny,  nie  można  bowiem  mówić  o  zaniechaniu 

wyboru przez Zamawiającego  jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez Odwołującego  w 

sytuacji, gdy z uwagi na odrzucenie jego oferty, Zamawiający nie wzywał Odwołującego do 

przedłożenia podmiotowych środków dowodowych. Zamawiający nie miał zatem możliwości 

zweryfikowania, czy Odwołujący spełnia warunki udziału w postępowaniu, tj. czy zrealizował 

usługi, o których mowa w pkt. III ppkt 2 lit. a SWZ oraz, czy dysponuje osobami zdolnymi do 

wykonania  zamówienia,  o  których  mowa  w  pkt.  III  ppkt  2  lit.  B  SWZ.  W  konsekwencji, 

kwestionowanie  wyboru  jako  najkorzystniejszej  w  postępowaniu  oferty  złożonej  przez 

wykonawcę:  Lider  Konsorcjum  –  Kancelaria    Radcy  Prawnego  Konrad  Wyrobek,  ul.  Niska 

036 Warszawa,  Członek Konsorcjum - Kancelaria Radcy Prawnego K. P., ul. Niska 

036 Warszawa (dalej jako: „Konsorcjum)”, pomimo że ocena ofert z uwzględnieniem 

oferty  Odwołującego  wskazuje,  że  wybrana  oferta  nie  zawiera  najkorzystniejszego  bilansu 

kryteriów  oceny  ofert,    nie  znajduje  uzasadnienia  faktycznego  i  prawnego.  Tym  samym, 

wniosek Odwołującego wskazany w pkt III. 4 Odwołania jest nieuzasadniony.  

Odnosząc  się  natomiast  do  zarzutów  dotyczących  odrzucenia  złożonej  w 

postępowaniu oferty Odwołującego z powodu rzekomego zaoferowania rażąco niskiej ceny, 

pomimo że oferta Odwołującego nie zawiera rażąco niskiej ceny, Zamawiający wskazuje, co 

następuje.   

Zamawiający  w  dniu  28  marca  2024  r.  ogłoszeniem  o  zamówieniu  nr  00264629 

wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie art. 275 ust. 2 ustawy 

PZP  dla  zadania:  Obsługa  prawna  Narodowej  Orkiestry  Symfonicznej  Polskiego  Radia, 

numer postępowania NOSPR/1/2024. Termin składania ofert upłynął w dniu 11 kwietnia 2024 

r., w ustawowym terminie wpłynęło 12 ofert – zestawienie poniżej.    

Tabela 1 

– zestawienie złożonych ofert 11.04.2024 r.   

Numer 

oferty   

Nazwa/imiona i nazwiska oraz siedziba lub miejsce prowadzonej 

działalności gospodarczej albo miejsce zamieszkania wykonawców, których  

oferty zostały otwarte   

Cena oferty  

(brutto)   

KANCELARIA RADCÓW PRAWNYCH   

K. I PARTNERZY   

Plac Pod Lipami 5   

40-476 Katowice   

268 632,00 zł   

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO   

R. K.   

ul. Jagiellońska 6/17   

40-035 Katowice   

157 485,51 zł 
*  

G., K., R. i Partnerzy Kancelaria Adwokacko- 

Radcowska, Spółka Partnerska – KJW K. J. J. Spółka  

Komandytowa liderem konsorcjum jest G., K., R. i Partnerzy 

Kancelaria Adwokacka -Radcowska  ul. Mokotowska 57/9   

00-542 Warszawa   

377 865,00 zł   

JKM i Partnerzy K.-M. S. S. M.    

Spółka Partnerska Radców Prawnych  

ul. Jana Matejki 2   

40-077 Katowice   

587 448,00 zł   

Lider Konsorcjum -Kancelaria Radcy Prawnego K. W.   

Członek Konsorcjum -Kancelaria Radcy Prawnego K. P.  ul. Niska 

01-036 Warszawa   

840,00 zł   

Kancelaria Radcy Prawnego Radca prawny S. K.  ul. Ostatnia 

1C lokal B4   

444 Kraków   

200,00 zł   

M., L., A. 

Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.  ul. Słowackiego 2a   

41-800 Zabrze   

44 280,00 zł   

D. P. P. L.-G. 

Radcowie Prawni Spółka Partnerska  ul. Smoleńsk 29   

112 Kraków

557 928,00 zł   

KWK LEGAL M. K. radcowie prawni Sp. p.  

ul. Legionów 

43-300 Bielsko

Biała   

472 320,00 zł   

M. 

Ż. Kancelaria Radcy Prawnego  ul. Pilotów 

2a/5   

462 Kraków   

236 160,00 zł   

Adwokaci I Radcowie Prawni Ż. I Wspólnicy Spółka Komandytowa  ul. 

Uniwersytecka 13   
40-007 Katowice   

KBZ Ż. B. & Wspólnicy Adwokaci i Radcy Prawni Spółka komandytowa   

ul. PCK 6/7   

40-057 Katowice

413 280,00 zł   

KKP K. K. P. ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI   

SPÓŁKA PARTNERSKA   

Aleja Walentego Roździeńskiego nr 1A   

40-202 Katowice   

144 648,00 zł   

*Pismem 

z 

dnia 

kwietnia 

r. 

numer 

NOSPR/ZP.213.3.2024; 

NOSPR/255/2024,  na  podstawie  art.  223  ust.  2  pkt  2  ustawy  PZP  Zamawiający  dokonał 

poprawienia 

oczywistej omyłki rachunkowej, z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych 

dokonanych  poprawek  treści  oferty  wykonawcy  Kancelaria  Radcy  Prawnego  R.  K.  ul. 

Jagiellońska 6/17, 40-035 Katowice.   

Dowód: pismo Zamawiającego z dnia 17 kwietnia 2024r. w dokumentacji postępowania  

Następnie,  na  podstawie  art.  224  ustawy  PZP,  Zamawiający  dokonał  sprawdzenia 

ofert  pod  kątem  podejrzenia  rażąco  niskiej  ceny  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia,  w 

wyniku  czego  wezwano  do  złożenia  wyjaśnień  (wraz  z  dowodami)  6  Wykonawców,  w  tym 

Odwołującego.   

Tabela 2 

– wykaz Wykonawców wezwanych do złożenia wyjaśnień pod kątem rażąco niskiej 

ceny 

Numer 

oferty   

Nazwa/imiona i nazwiska oraz siedziba lub miejsce prowadzonej 

działalności gospodarczej albo miejsce zamieszkania wykonawców,  

których oferty zostały otwarte   

Cena oferty  

(brutto)   

KANCELARIA RADCÓW PRAWNYCH   

K. I PARTNERZY   

Plac Pod Lipami 5   

40-476 Katowice   

268 632,00 zł   

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO   

R. K.   

ul. Jagiellońska 6/17   

40-035 Katowice   

290 742,48 zł 
*  

Kancelaria Radcy Prawnego Radca prawny S.K.  ul. Ostatnia 

1C lokal B4   

444 Kraków   

295 200,00 zł   

M., L., A. 

Kancelaria Radców Prawnych Sp.p.  ul. Słowackiego 2a   

41-800 Zabrze   

44 280,00 zł   

M. 

Ż. Kancelaria Radcy Prawnego  ul. Pilotów 

2a/5   

462 Kraków

236 160,00 zł   

KKP K. K. P. ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI   

SPÓŁKA PARTNERSKA   

Aleja Walentego Roździeńskiego nr 1A   

40-202 Katowice   

144 648,00 zł   

Podkreślić należy, iż Zamawiający jest zobligowany na podstawie art. 224 ust. 2 pkt 1 

ustawy PZP do zażądania wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny, 

kosztu  lub  ich  istotnych  części  składowych,  gdy  zaoferowana  przez  Odwołującego  cena 

całkowita oferty jest niższa co najmniej o 30% od:   

wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed 

wszczęciem postępowania;  

średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert  niepodlegających  odrzuceniu  na 

podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10,  

chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.   

Zamawiający okoliczności takich się nie dopatrzył i powziął uzasadnione wątpliwości 

co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi 

przez  Zamawiającego,  ponieważ  zaoferowana  przez  Odwołującego  cena  w  wysokości 

144.648 ,00 zł brutto jest ceną o 383 352,00 zł niższą od wartości zamówienia powiększonej 

o należny VAT, która wynosi 528 000,00 zł, i stanowi ok 27,39 % wartości zamówienia, oraz 

jest  ceną  o  204  547  zł  niższą  od  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert 

niepodlegających  odrzuceniu,  która  wynosi  349  195,29  zł  i  stanowi  ok  41,42  %  średniej 

arytmetycznej.   

Wobec  powyższego,  pismem  numer  NOSPR/ZP.213.3.2024;  NOSPR/268/2024  z 

dnia 19 kwietnia 2024 r. Zamawiający działając w trybie art. 224 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy 

PZP,  zwrócił  się  do  Odwołującego  o  wyjaśnienie,  w  tym  o  złożenie  dowodów  dotyczących 

wyliczenia ceny oferty, albowiem zaoferowana cena wydawała się rażąco niska w stosunku 

do  przedmiotu  zamówienia  i  budziła  wątpliwości  Zamawiającego  co  do  możliwości 

wykonania przedmiotu zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub 

wynikającymi  z  odrębnych  przepisów.  Odpowiedzi  należało  udzielić  w  terminie  do  dnia  24 

kwietnia 2024 r.   

Dowód: pismo Zamawiającego z dnia 19 kwietnia 2024r. w dokumentacji postępowania  

Zamawiający  szczegółowo  wskazał  jakie  wyjaśnienia  wraz  z  dowodami  należy 

przedłożyć:  

„(…) wyjaśnienia powinny dotyczyć w szczególności:  

zarządzania procesem świadczenia usługi;  

wybranych  rozwiązań,  wyjątkowo  korzystnych  warunków  umożliwiających  świadczenie 

usług;   

zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o 

minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych 

właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie;  

zgodności  z  prawem  w  rozumieniu  przepisów  o  postępowaniu  w  sprawach  dotyczących 

pomocy publicznej;  

zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;   

6)  wypełniania  obowiązków  związanych  z  powierzeniem  wykonania  części  zamówienia 

podwykonawcy.  

i dalej:  

„(…)  Zamawiający  zwraca  uwagę,  iż  kosztem  pracy  są  również  obowiązkowe  obciążenia 

finansowe  pracodawcy  związane  z  tym  wynagrodzeniem  (część  składek  na  obowiązkowe 

ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ubezpieczenie wypadkowe, składki na Fundusz Pracy i 

Fundusz  Gwarantowanych  Świadczeń  Pracowniczych)  i  inne.  Wykonawca  w  celu 

udokumentowania Zamawiającemu, że cena jego oferty nie jest rażąco niska, może wykazać 

się obiektywnymi czynnikami ujętymi w art. 224 ust. 3 ustawy PZP. Wyjaśnienie odnoszące 

się  do  ceny  oferty  powinny  jasno  wykazywać,  co  spowodowało  możliwość  obniżenia  ceny 

oraz stopień, w jakim cena została obniżona dzięki wskazanym czynnikom.  

Zamawiający  oczekuje  złożenia  precyzyjnych  wyjaśnień  i  dowodów,  które  pozwolą 

uzasadnić,  iż  przy  zaoferowanej  cenie  Wykonawca  jest  w  stanie  osiągnąć  zysk  w  toku 

realizacji przedmiotu zamówienia, przy czym zastrzega się, iż podanie ogólnych informacji o 

firmie  nie  zastąpi  szczegółowego  wyjaśnienia  w  zakresie  wymaganym  przez 

Zamawiającego.   

Prosimy  w  szczególności  o  wskazanie  liczby  osób  lub  etatów  przewidzianej  do 

realizacji zamówienia (…).”,  

„(…)  Zamawiający  prosi  o  wyjaśnienie  wysokości  zaoferowanej  ceny  poprzez 

sporządzenie  kalkulacji  ceny  oferty  wskazującej  koszty  materiałów,  sprzętu,  płace 

bezpośrednie,  płace  uzupełniające,  koszty  ubezpieczeń społecznych i  podatki  od  płac  oraz 

koszty wszelkiego sprzętu, niezbędnego do wykonania usług, koszty pośrednie i zakładany 

zysk, które mają wpływ na należytą realizację zamówienia.”  

Zupełnie chybiony jest zatem zarzut Odwołującego, iż „Zamawiający nie przedstawił 

szczegółowych  wymagań  co  do  sporządzania  wyjaśnień,  w  szczególności  nie  określił  jakie 

dowody mają zostać przedłożone i nie określił charakterystyki dla przedkładanej kalkulacji.”   

Zgodnie  z  art.  244  ust.  5  ustawy  PZP,  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera 

rażąco  niskiej  ceny  spoczywa  na  wykonawcy  –  o  czym  Odwołujący  również  został 

powiadomiony.  W  związku  z  powyższym,  to  wykonawca  wszelkimi  niezbędnymi  środkami 

dostępnymi  w  danej  sprawie  i  uzasadnionymi  w  konkretnym  stanie  faktycznym,  powinien 

wykazać  Zamawiającemu,  że  jego  oferta  nie  zawiera  ceny  rażąco  niskiej,  pomimo 

wypełnienia się określonych ustawowych przesłanek podejrzenia rażąco niskiej ceny w jego 

ofercie.  Ponieważ  przepisy  nie  określają  przykładowego  katalogu  dowodów,  które 

wykonawca  zobowiązany  jest  złożyć  Zamawiającemu  w  celu  uzasadnienia  racjonalności  i 

rynkowej wyceny swojej oferty, możliwe jest przedstawienie każdego dowodu, jednakże musi 

być  on  adekwatny  do  konkretnej  sytuacji  i  stanowić  potwierdzenie  tego,  co  wykonawca 

dowodzi w swoich wyjaśnieniach.  

Zwrócenie się zatem przez zamawiającego do wykonawcy z wezwaniem do złożenia 

wyjaśnień  w  zakresie rażąco  niskiej  ceny  w  trybie  art.  224  ust.  1  lub  ust.  2  Pzp  ustanawia 

domniemanie zaoferowania ceny rażąco niskiej w stosunku do przedmiotu zamówienia, które 

wezwany do wyjaśnień wykonawca musi obalić za pomocą złożonych wyjaśnień i dowodów. 

Ciężar dowodu - ciężar wykazania - że cena oferty nie jest rażąco niska, zgodnie z art. 224 

ust.  5  Pzp  spoczywa  całkowicie  na  wykonawcy,  który  może  przedkładać  wszelkie  możliwe 

dowody,  aby  wykazać,  że  cena  złożonej  przez  niego  oferty  jest  rzetelnie  skalkulowana  i 

gwarantuje prawidłową realizację zamówienia. Dlatego też wyjaśnienia wykonawcy nie mogą 

mieć ogólnego i lakonicznego charakteru. Muszą być szczegółowe, konkretne i wiarygodne, 

tak,  aby  usunęły  wątpliwości  i  przekonały  Zamawiającego,  że  zaoferowana  cena  nie  ma 

charakteru  rażąco  niskiej  ceny,  lecz  jest  rzeczywiście  rynkowa,  wynika  ze  szczególnych 

możliwości  dostępnych  danemu  wykonawcy  i  zapewnia  prawidłową  realizację  przedmiotu 

zamówienia, zgodnie z wymaganiami wynikającymi z SWZ. Aby wyjaśnienia były konkretne i 

wiarygodne  muszą  być również  poparte  dowodami  na  potwierdzenie  istotnych  okoliczności 

mających  wymierny  wpływ  na  wysokość  zaoferowanej  ceny.  (tak:  wyrok  KIO  z  dnia  26 

kwietnia 2023r.. KIO 1025/23, źródło: Legalis).   

Co  również  istotne,  składane  przez  wykonawcę  wyjaśnienia  ceny  oferty  należy 

oceniać przez pryzmat wezwania zamawiającego, które determinuje poziom szczegółowości 

wyjaśnień.  Innymi  słowy,  to  wezwanie skierowane do  wykonawcy  wyznacza granice  oceny, 

czy wykonawca sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi wykazania, że zaoferowana przez 

niego cena nie nosi znamion ceny rażąco niskiej. (…) W przypadku procedury rażąco niskiej 

ceny co do zasady sposób przedstawienia wyjaśnień cenowych oraz założeń kalkulacyjnych 

pozostaje w gestii wykonawcy, przy czym stopień szczegółowości wyjaśnień determinowany 

jest właśnie wezwaniem zamawiającego. Przy ocenie wyjaśnień poziomu ceny zamawiający 

nie  powinien  tracić  z  oczu  celu  procedury  wyjaśnień  poziomu  ceny,  którym  jest  uzyskanie 

potwierdzenia  realności  zaoferowanej  przez  wykonawcę  ceny  (tak  wyrok  KIO  z  dnia  15 

grudnia 2023r., KIO 3536/23, źródło Legalis).   

Tymczasem, w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, Odwołujący pismem z dnia 

24  kwietnia  2024  r.  ograniczył  się  jedynie  do  przedstawienia  ogólnych  oświadczeń 

dotyczących kalkulacji ceny brutto w następującym brzmieniu:   

Tabela 3 kalkulacja ceny brutto odwołującego – pismo z dnia 24.04.2024 r.   

Wariant I (24 
godz.

/miesiąc)  

Wariant II  

(50 godz.

/miesiąc)  

Wariant III  

80 godz.

/miesiąc  

Koszt wynagrodzeń  

960 zł  

2000 zł  

3200 zł  

Koszty stałe, w tym koszt 
utrzymania biura, koszt energii, 
opłata za programy informacji 
prawnej, telefony, ubezpieczenia, 
koszt  

obsługi  

informatycznej i księgowej   
  

20% ceny oferty, tj. 1205,40  

zysk  

3861,60 zł  

2821,60 zł  

1621,60 zł  

W  tym  miejscu  podkreślić  należy,  iż  w  świetle  warunków  świadczenia  usługi 

określonych w  SWZ  przez Zamawiającego  w  zakresie maksymalnej  liczby godzin realizacji 

przedmiotu  zamówienia,    wiążąca  dla  Zamawiającego  jest  jedynie  kalkulacja  ceny  brutto 

zawarta  w  Wariancie  III  dla  80  godzin  miesięcznie,  albowiem  nieprawidłowe  jest  założenie 

Odwołującego,  iż  wyceny  usługi  można  również  dokonać  dla  mniejszego  zakresu 

świadczenia.   

Odwołujący  jako  dowód  rozpiętości  cen  na  rynku  usług  prawniczych  przedstawił 

zestawienie ofert kancelarii prawniczych publikowanych w Bazie Konkurencyjności, z których 

–  jak  twierdzi  –  jednoznacznie  wynika,  iż  ceny  te  mogą  różnić  się  nawet  o  200%.  Samo 

zestawienie  ofert,  nie  dowodzi  jednak  zdaniem  Zamawiającego,  że  w  przypadku 

Odwołującego nie mamy do czynienia z rażąco niską ceną. Nie jest bowiem wiadomo, czy w 

konkretnym  postępowaniu  wskazanym  w  Bazie  Konkurencyjności,  nie  doszło  również  do 

badania rażąco niskiej ceny i uznania, że poszczególne oferty są nią dotknięte.     

Po  wtóre,  Zamawiający  nie  neguje  poglądu,  iż  dowodem  w  sprawie  wyjaśnienia 

rażąco  niskiej  ceny  mogą  być  również  same  wyjaśnienia  złożone  przez  Wykonawcę,  pod 

warunkiem  jednak,  iż  cechują  się  one  dostatecznym  stopniem  szczegółowości,  czego  nie 

można  powiedzieć  o  wyjaśnieniach  złożonych  przez  Odwołującego,    w  przeciwieństwie  do 

wyjaśnień innych Wykonawców wezwanych do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w niniejszym 

postępowaniu  (vide:  wyjaśnienia  Wykonawców:  M.  Ż.  Kancelaria  Radcy  Prawnego  oraz 

Kancelaria Radcy Prawnego Radca prawny S. K.).   

Dowód:  wyjaśnienia  Wykonawców:  M.  Żurek  Kancelaria  Radcy  Prawnego  z  dnia 

23.04.2024r. wraz z uzupełnieniem oraz Kancelaria Radcy Prawnego Radca prawny S. K. z 

dnia 24.04.2024r. w dokumentacji postępowania wraz z uzupełnieniem.    

Zaakcentowania wymaga przy tym fakt, iż stosownie do treści art. 224 ust. 4 ustawy 

PZP  w  przypadku  zamówień  na  usługi  Zamawiający  jest  obowiązany  żądać  wyjaśnień  w 

zakresie rażąco niskiej ceny, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4 i 6. Zgodnie z 

powyższym  Zamawiający  jest  obowiązany  żądać  wyjaśnień  co  najmniej  w  zakresie 

zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za 

pracę  lub  przepisów  odrębnych  właściwych  dla spraw,  z  którymi  związane jest realizowane 

zamówienie  oraz  zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia 

społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. Przepis ma 

charakter  obligatoryjny,  co  oznacza,  że  w  przypadku  podejrzenia  rażąco  niskiej  ceny  lub 

kosztu  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  na  usługi  zamawiający  musi  wezwać 

wykonawcę do złożenia wyjaśnień co do wskazanych czynników cenotwórczych.  

Zamawiający  wymagał  zatem  złożenia  skonkretyzowanych  wyjaśnień  w  zakresie 

kosztów  osobowych  przedmiotu  zamówienia,  które  jak  twierdził  sam  Odwołujący  stanowią 

podstawowy  koszt  usługi,  tymczasem  w  wyjaśnieniach  Odwołujący  ograniczył  się  do 

twierdzenia,  iż  ponosi  koszty  wynagrodzeń  personelu  w  wysokości  wyższej  niż 

wynagrodzenie  minimalne,  a  stawka  godzinowa  adwokatów/radców  prawnych  przyjęta  do 

kalkulacji  to  40,00  zł  brutto.  Ponadto  Odwołujący  wskazał,  iż  zakłada,  iż  przedmiot 

zamówienia będzie realizowany przez min. 4 osoby bez jednoczesnego określenia podstawy 

dysponowania tymi osobami (umowa o pracę, umowa zlecenia, umowa o współpracy (B2B), 

co uniemożliwiło Zamawiającemu zweryfikowanie w  sposób  prawidłowy  wysokości  kosztów 

pracy, jakie Odwołujący poniósłby jako pracodawca w związku z zatrudnieniem pracownika 

lub jako zleceniodawca przy zawarciu umowy zlecenia czy też umowy o współpracy.   

Dla  stwierdzenia  istnienia  rażąco  niskiej  ceny  w  niniejszej  sprawie  nie  ma  przy  tym 

znaczenia  brak  zakwestionowania  przez  Zamawiającego  wartości  jednej  godziny  pracy 

adwokata lub radcy prawnego oraz brak wskazania, iż stawka ta jest niezgodna z przepisami 

prawa. Odwołujący argumentując w ten sposób przerzuca niejako na Zamawiającego ciężar 

dowodu  nieistnienia  rażąco  niskiej  ceny  zapominając,  iż  to  obowiązkiem  wykonawcy  jest, 

aby  w  odpowiedzi  na  wezwanie  wystosowane  przez  zamawiającego  udzielił  wyjaśnień 

dotyczących okoliczności, które wpłynęły na wysokość zaoferowanej ceny w taki sposób, aby 

na  ich  podstawie  możliwe  było  ustalenie,  że  cena  oferty  (odpowiednio  koszt,  istotna  część 

składowa)  nie  jest  ceną  rażąco  niską.  Efektem  składanych  wyjaśnień  ma  być  stworzenie 

podstaw  do  uznania  przez  zamawiającego,  że  podejrzenie  dotyczące  rażąco  niskiej  ceny 

oferty  nie  było  uzasadnione  (zob.  art.  224  Prawa  zamówień  publicznych).  Co,  więcej  na 

etapie  postępowania  odwoławczego  ciężar  dowodu  rozkłada  się  analogicznie  do  tego  w 

postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  (art.  224  ust.  5  ustawy)  tj.  stosownie  o  art.  537 

ustawy  Prawa  zamówień  publicznych  ciężar  dowodu,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej 

ceny,  spoczywa  na  wykonawcy  który  ją  złożył,  jeżeli  jest  stroną  albo  uczestnikiem 

postępowania odwoławczego albo  na  zamawiającym, jeżeli  wykonawca, który  złożył  ofertę, 

nie  jest  uczestnikiem  postępowania  odwoławczego.  Ustalony  w  ten  sposób  ciężar  dowodu 

nie  ma  charakteru  absolutnego  i  nie  zwalnia  jednak  odwołującego,  który  podnosi 

okoliczności dot. rażąco niskiej ceny, od obowiązku wykazania i udowodnienia okoliczności, 

które  czyni  podstawą  zarzutu  rażąco  niskiej  ceny,  zgodnie  z  534  ust.  1  ww.  ustawy, 

zwłaszcza  w  sytuacji,  gdy  zamawiający  nie  miał  wątpliwości  co  do  realności  ceny  oferty. 

Przepis  art.  537  ww.  ustawy  nie  może  być  rozumiany  w  ten  sposób,  że  odwołujący  może 

poprzestać  na  samych  twierdzeniach  i  kwestionować  wyłącznie  formalny  aspekt  procedury 

wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny  bez  merytorycznego  wykazania  zasadności  swoich 

twierdzeń  i  przerzucić  na  uczestnika  postępowania  lub  zamawiającego  ciężar  dowodowy. 

(wyrok KIO z dnia 28 września 2022r., KIO 2382, źródło Legalis).   

Stawka  godzinowa  w  wysokości  40,00  zł  brutto  za  godzinę  świadczenia  usług 

prawniczych jest nominalnie i w ujęciu abstrakcyjnym zgodna z przepisami obowiązującego 

prawa,  tj.  przepisami  rozporządzenia  Rady  Ministrów  z  dnia  14  września  2023r.  w  sprawie 

wysokości  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnej  w  2024r.  (Dz.U.  z  2023r.  poz.  1893). 

Niemniej  jednak,  brak  powiązania  niniejszej  stawki  z  konkretnymi  osobami,  które  miałyby 

świadczyć  usługi  prawnicze  w  imieniu  Odwołującego  oraz  brak  wykazania  konkretnych 

kosztów  pracy  specjalistów  spowodował  niemożność  zweryfikowania  przedstawionej  przez 

Zamawiającego kalkulacji z przepisami dotyczącymi kosztów pracy.  Odwołujący nie wykazał 

(tak  jak  zrobił  to  w  niniejszym  postępowaniu  inny  Wykonawca  M.  Ż.  Kancelaria  Radcy 

Prawnego),    iż  konkretne  osoby,  którymi  będzie  się  posługiwał  przy  realizacji  zamówienia 

będą realizować swoje usługi za 40,00 zł brutto za godzinę.    

Niezależnie  od  braku  wykazania  przez  Odwołującego,  że  jego  oferta   jest  dotknięta 

rażąca  niską  ceną,  Zamawiający  powziął  istotną  wątpliwość,  czy  świadczenie  usług 

prawniczych za kwotę 40,00 zł brutto za godzinę  gwarantuje pożądany przez niego poziom 

jakości  usług.    Nie  może  bowiem  ujść  uwadze  Izby  fakt,  iż  Zamawiający  –  z  uwagi  na 

specyfikę swojej działalności – położył  duży nacisk na wykształcenie i doświadczenie osób, 

którymi  wykonawca  będzie  posługiwać  się  przy  realizacji  zamówienia,  czemu  dał  wyraz 

konstruując  warunki  udziału  w  postępowaniu  oraz  kryteria  oceny  ofert  (cena  55%, 

wykształcenie  –  15%,  doświadczenie  –  30%).  W  ramach  kryterium  wykształcenia 

Zamawiający  premiował  wykształcenie  podyplomowe  z  zakresu  prawa  pracy,  zamówień 

publicznych  i  własności  intelektualnej.    Obsługa  prawna  Zamawiającego  jako  instytucji 

kultury  oprócz  wiedzy  i  doświadczenia  z  zakresu  prawa  pracy  i  zamówień  publicznych 

niezbędnych  w  obsłudze  prawnej  standardowych  jednostek  sektora  finansów  publicznych 

wymaga  również  wiedzy  specjalnej  z  zakresu  prawa  własności  intelektualnej.  Dla 

Zamawiającego  jest  rzeczą  niewiarygodną  i  nierealną  oraz  przeczącą  zasadom  zdrowego 

rozsądku i doświadczenia życiowego, iż osoba, która posiada odpowiednie doświadczenie i 

wiedzę  specjalistyczną,  która  ukończyła  5-letnie  studia  prawnicze  i  3-letnią  aplikację 

radcowską  (adwokacką),  oraz  –  być  może  studia  podyplomowe,  jest  skłonna  dobrowolnie 

świadczyć pracę za 40,00 zł brutto za godzinę.  Prosta kwerenda sieci Internet pokazuje, iż 

stawki godzinowe usług prawniczych na Śląsku oscylują pomiędzy kwotą 150,00 zł a 400,00 

zł.  Kancelaria  K.  i  Partnerzy  Kancelaria  Radów  Prawnych  z  siedzibą  w  Katowicach  za 

godzinę konsultacji w zakresie prawa muzeów i instytucji kultury oferuje dla przykładu stawkę 

370,50  zł  netto.  (https://radca.prawny.com.pl/cennik).  Zamawiający  powziął  zatem 

uzasadnione  wątpliwości  co  do  możliwości  realizacji  usługi  na  odpowiednim  poziome  za 

deklarowaną stawkę godzinową.   

Niezależnie  od  powyższego  Zamawiający  wskazuje  również,  iż  w  przedstawionej 

przez siebie kalkulacji, tj.: 3 200 zł brutto + 1 205, 40 zł + 1 621,60 zł, co daje łącznie kwotę 6 

027,00  zł  brutto  –  czyli    kwotę  miesięcznego  wynagrodzenia  brutto  wskazaną  w  ofercie, 

Odwołujący, nie uwzględnił podatku VAT,  w kwocie 1 127,00 zł. (tj. 4 900,00 * 23%)., mimo, 

iż sam deklarował, iż podatki stanowią koszt świadczenia usługi.   

Odnosząc  się  do  twierdzeń  Odwołującego  o  rzekomym  obowiązku  Zamawiającego  

ponownego  wezwania  do  złożenia  dodatkowych  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny, 

Zamawiający wskazuje na wyrok KIO z dnia 7 marca 2022 r., sygn. akt KIO 421/22, źródło 

Legalis, z którego wynika, iż  ponowne wezwanie do złożenia wyjaśnień kalkulacji ceny nie 

jest co do zasady wykluczone. Niemniej możliwość żądania od wykonawcy doprecyzowania 

elementów kalkulacji lub udzielenia szerszych informacji w zakresie pierwotnie przekazanych 

wyjaśnień,  jest  uzasadniona  jedynie  w  przypadku  szczegółowego  i  rzetelnego  udzielenia 

przez wykonawcę wyjaśnień na pierwsze żądanie. Powtórzenie wezwania musi wynikać więc 

z  obiektywnych  okoliczności  uzasadniających  uszczegółowienie  pierwszych  wyjaśnień,  a 

ponawianie  wezwania  nie  może  następować  w  sytuacji,  gdy  wyjaśnienia  są  niekompletne, 

lakoniczne,  czy  nie  zawierają  odpowiedzi  na  wszystkie  pytania  zamawiającego.  Dalej  KIO 

stwierdziła  również,  iż  wyjaśnienia  sposobu  kalkulacji  ceny  nie  powinny  ograniczać  się  do 

zapewnień  wykonawcy,  a  wskazywać  konkretne  dane  i  ustalone  koszty,  aby  zamawiający 

mógł  sprawdzić  czy  przyjęty  poziom  poszczególnych  składników  cenowych jest  właściwy  – 

zamawiający  powinien  dowiedzieć  się  w  jakiej  wysokości  wyceniono  koszt  pracy 

specjalistów,  aby  zweryfikować  kalkulację  ceny  w  ramach  zgodności  z  przepisami 

dotyczącymi kosztów pracy (art. 224 ust. 3 pkt 4 Prawa zamówień publicznych).  

Od  podmiotów  biorących  udział  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  wymaga  się  dochowania  zasad  podwyższonej  staranności,  zgodnie  z  art.  355 

K.c.,  którą  określa  się  przy  uwzględnieniu  zawodowego  charakteru  tej  działalności,  dlatego 

Zamawiający  ma  prawo  oczekiwać  (zwłaszcza  w  przypadku  kancelarii  prawnych),  aby 

wyjaśnienia  były  składane  precyzyjne  i  jednoznaczne.  Wyjaśnienia  Odwołującego  były 

natomiast  bardzo  ogólne    i  nie  poparte  konkretnymi  dowodami,  co  uniemożliwiło 

Zamawiającemu  stwierdzenie  w  jaki  sposób  została  skalkulowana  cena  ofertowa  i  czy 

możliwe  jest  zrealizowanie  przedmiotu  zamówienia  za  proponowaną  cenę  ofertową. 

Odwołujący nie uprawdopodobnił nawet, iż cena ofertowa jest ceną rynkową, co potwierdza 

również  analiza  materiałów  przedstawionych  przez  Odwołującego  na  podstawie 

znalezionych ogłoszeń na obsługę prawną w Bazie Konkurencyjności.   

Mając na względzie powyższe, Zamawiający uznał, iż Odwołujący nie wyjaśnił rażąco 

niskiej ceny, w wyniku czego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt. 8 w zw. z art. 224 ust 6 ustawy 

PZP ofertę Odwołującego odrzucił.   

Izba ustaliła i zważyła, co następuje: 

W  odwołaniu  wykonawca  -  „KKP  K.  K.  P.  Adwokaci  i  Radcowie  Prawni  spółka 

partnerska z/s w Katowicach 

(Odwołujący) podniósł zarzut naruszenia:  

1)   art. 16 pkt 1 - 3 ustawy P

zp wskazując na naruszenie zasady nakazującej prowadzenie 

postępowania  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  oraz  równe 

traktowanie wykonawców oraz w sposób przejrzysty i proporcjonalny, a także na naruszenie 

innych pozostających w związku z art. 16 pkt 1 - 3 Pzp przepisów, a mianowicie: (...) 

2)  art.  226  ust.  1  pkt  8  ustawy  P

zp  podnosząc  niewłaściwe  zastosowanie  przepisu 

polegające  na  niezasadnym  stwierdzeniu,  że  oferta  złożona  przez  Odwołującego  zawiera 

rażąco niską cenę, w sytuacji gdy cena zaoferowana przez Odwołującego jest wystarczająca 

do pokrycia kosztów realizacji zamówienia, osiągnięcia zysku oraz prawidłowego wykonania 

zamówienia publicznego, a więc nie jest rażąco niska;  

3)  art. 224 ust. 6 ustawy Pzp z uwagi na 

niewłaściwe zastosowanie przepisu polegające na 

błędnej,  nieprzejrzystej  i  nielogicznej  ocenie  wyjaśnień  Odwołującego  z  dnia  24  kwietnia 

2024r. dotyczących zaoferowanej ceny, prowadzącej do nieuzasadnionego stwierdzenia, że 

Wyjaśnienia nie uzasadniają podanej w ofercie ceny, pomimo że Wyjaśnienia jednoznacznie 

wskazują, że zaoferowana przez Odwołującego cena jest wystarczająca do pokrycia kosztów 

realizacji  zamówienia,  osiągnięcia  zysku  oraz  prawidłowego  wykonania  zamówienia 

publicznego, a więc nie jest rażąco niska (...); 

ewentualnie,  z  ostrożności,  w  przypadku  nieuwzględnienia  zarzutów,  o  których  mowa  w 

punktach  2  i  3 

–  naruszenie  art.  224  ust.  1  w  zw.  z  art.  226  ust.  1  pkt  8  i  art.  224  ust.  6 

ustawy  Pzp 

podnosząc  niewłaściwe  niezastosowanie  tych  przepisów  polegające  na 

zaniechaniu  wezwania  Odwołującego  do  złożenia  dodatkowych  wyjaśnień  w  zakresie ceny 

oferty przed odrzuceniem jego oferty, mimo że Zamawiający powziął jedynie wątpliwości co 

do  rynkowego  charakteru  pewnych  elementów  ceny  oraz  możliwości  prawidłowego 

zrealizowania  przedmiotu  zamówienia  za  cenę  zaoferowaną  przez  Odwołującego,  co  jest 

niewystarczające  dla  stwierdzenia,  że  zaoferowana  cena  jest  rażąco  niska,    z  tym 

zastrzeżeniem,  że  w  ocenie  Odwołującego  Wyjaśnienia  były  kompletne,  spójne  logiczne  i 

wystarczające  dla  stwierdzenia,  że  zaoferowana  przez  Odwołującego  cena  nie  jest  rażąco 

niska;  

5)  art.  239  ust.  1  ustawy  Pzp  z  uwagi  na  jego 

niewłaściwe  zastosowanie  polegające  na 

zaniechaniu  dokonania  czynności  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  najkorzystniejszej  w 

Postępowaniu,  pomimo  że  oferta  Odwołującego  jest  ofertą  najkorzystniejszą  w  świetle 

kryteriów  oceny  ofert  określonych  w  SWZ  spośród  ofert  złożonych  w  Postępowaniu  a 

niepodlegających odrzuceniu i w konsekwencji dokonanie wyboru najkorzystniejszej oferty w 

sposób  inny,  niż  na  podstawie  kryteriów  oceny  ofert  określonych  w  dokumentach 

zamówienia;  

art. 253 ust 1 pkt 2 Pzp stwierdzając, że uzasadnienie odrzucenia oferty Odwołującego w 

sposób  nierzetelny  i  nieprzejrzysty,  z  uwagi  na  wskazanie  w  uzasadnieniu  faktycznym  na 

dowolnie wybrane elementy kalkulacji ceny, bez uwzględnienia całości wyjaśnień.   

Zamawiający w piśmie z dnia 17 maja 2024 r. w pkt 4 lit d) podał: (...) 

4. Na postawie art. 253 ust 1 pkt 2 ustawy PZP, Zamawiający informuje, o odrzuceniu ofert:  

d)  Oferta  12  złożona  przez  KKP  K.  K.  P.  ADWOKACI  I  RADCOWIE  PRAWNI  SPÓŁKA 

PARTNERSKA(...) 

została odrzucona na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 

6 ustawy PZP, gdyż zawiera rażąco niską cenę  w stosunku do przedmiotu zamówienia. Na 

podstawie  art.  224  ust.  2  ustawy  PZP  Zamawiający  jest  zobligowany  do  wezwania 

Wykonawcy  do  wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny.  Pismem  numer  NOSPR/ZP.213.3.2024; 

NOSPR/268/2024  z  dnia  19  kwietnia  2024  r.  Zamawiający  wezwał  Wykonawcę  o 

wyjaśnienie,  w  tym  złożenie  dowodów  dotyczących  wyliczenia  ceny  oferty,  albowiem 

zaoferowana  cena  wydawała  się  rażąco  niska  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  i 

budziła  wątpliwości  Zamawiającego  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia 

zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  w  dokumentach  zamówienia  lub  wynikającymi  z 

odrębnych  przepisów.  Zaoferowana  przez  Wykonawcę  cena  w  wysokości  144.648,00  zł 

brutto jest ceną o 383 352,00 zł niższą od wartości zamówienia powiększonej o należny VAT, 

która wynosi 528 000,00 zł, i stanowi ok 27,39 % wartości zamówienia, oraz jest ceną o 204 

547  zł  niższą  od  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert  niepodlegających 

odrzuceniu, która wynosi 349 195,29 zł i stanowi ok. 41,42 % średniej arytmetycznej. W tym 

miejscu  należy  zaznaczyć,  iż  rozważania  Wykonawcy  dotyczące  zasadności  wezwania 

Wykonawcy  w  związku  z  art.  224  ust.  2  pkt  1  ustawy  PZP,  z  uwagi  na  ukształtowane 

stanowisko  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  przedmiocie  zwolnienia  Zamawiającego  z 

obowiązku  wezwania  Wykonawcy  do  wyjaśnienia  dotyczącego  ceny  wskazanej  w  ofercie, 

jakoby rozbieżność wynikała z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia, są 

chybione.  Oferta  złożona  przez  Wykonawcę  w  sposób  znaczący  odbiega  zarówno  od 

wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  VAT,  jak  i  od  średniej  arytmetycznej  cen 

wszystkich  złożonych  ofert  niepodlegających  odrzuceniu  –  co  Zamawiający  wykazał  w 

piśmie  skierowanym  do  Wykonawcy.  Zatem  wezwanie  Zamawiającego  należy  uznać  jako 

zasadne.    Wykonawca  pismem  z  dnia  24  kwietnia  2024  r.  wyjaśnił  jedynie,  iż  do  kalkulacji 

przyjęta  została  stawka  godzinowa  pracy  adwokatów/radców  prawnych  na  poziomie  40  zł 

brutto i stawka ta jest wyższa niż obowiązująca od dnia 1 stycznia 2024 r. stawka godzinowa 

dla  umów  cywilnoprawnych  wynosząca  27,70  zł  brutto  (od  1  lipca  2024  r.  28,10  zł  brutto). 

Ponadto Wykonawca oświadczył, że ponosi koszty stałe, w tym koszt utrzymania biura, koszt 

energii,  opłat  za  programy  informacji  prawnej,  telefony,  ubezpieczenia,  koszt  obsługi 

informatycznej  i  księgowej  na  poziomie  20%  ceny  oferty,  tj.  1  205,40  zł,  a  w  konsekwencji 

jego zysk z realizacji zamówienia może oscylować  – w zależności od nakładu pracy - od 1 

621,60  zł  do  3  861,60  zł.  Wykonawca  nie  przedłożył  jednak  żadnych  dowodów  na 

potwierdzenie  prawidłowości  sporządzenia  kalkulacji,  mimo  iż  na  podstawie  art.  224  ust.  5 

ustawy PZP obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny  spoczywa na 

wykonawcy.  

Wykonawca  zamiast  konkretnych  wyjaśnień  dotyczących  ceny  wskazanej  w  ofercie  skupił 

się  na  poszukiwaniu  ofert  składanych  w  postępowaniach  na  obsługę  prawną  wszczętych 

przez innych Zamawiających a zamieszczonych w Bazie Konkurencyjności. Zamawiający ma 

świadomość,  iż  w  przypadku  usług,  których  zasadniczą  pozycję  kosztową  stanowi  praca 

osób  realizujących  zamówienie,  takie  usługi  uwzględniają  kwalifikacje  tych  osób, 

wykształcenie czy pozycję na rynku. Oznacza to, że wykonawcy kalkulując cenę za tego typu 

usługi  biorą  pod  uwagę  przede  wszystkim  koszty  pracy  osób  je  realizujących,  które  ze 

względu  na  specyfikę  tych  kosztów  mogą  być  bardzo  różne  dla  poszczególnych 

wykonawców. Tego typu kosztów nie da się bowiem w jednoznaczny sposób zweryfikować i 

poddać analizie – poza kosztami minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynika to z faktu, iż 

przy  kosztach  osobowych  praca  lub  usługa  jest  warta  tyle  na  ile  wycenia  ją  osoba 

świadcząca.  Wykonawca  wycenił  pracę  adwokatów/radców  prawnych  na  40  zł  brutto  za 

godzinę, co w ocenie Zamawiającego (kierującego się doświadczeniem oraz analizą rynku) 

jest kwotą mało prawdopodobną za świadczenie usług prawnych, które wymagają wysokich 

kwalifikacji.  .  Sam  Wykonawca  dostarczył  dowody  na  potwierdzenie  stawek  rynkowych  za 

godzinę  pracy  podczas  świadczenia  obsługi  prawnej.  Najniższa  stawka  godzinowa,  która 

została  wskazana  w  ogłoszeniu  nr  2022-16308-98608    zaoferowana  przez  FinLegal 

Kancelaria  Adwokacka  M.  R. 

z  Gdyni  to  59,00  zł  (czyli  o  19,00  zł  więcej  niż  wynika  to 

kalkulacji  Wykonawcy) 

–  zaznaczyć  jednak  należy,  iż  oferta  ta  została  odrzucona  przez 

Zamawiającego  prowadzącego  postępowanie.  W  pozostałych  postępowaniach  stawki 

godzinowe  zaczynają  się  od  100  zł,  co  potwierdza  wątpliwości  Zamawiającego  co  do 

możliwości realizacji usługi na odpowiednim poziomie za 40 zł za godzinę.  Usługi oparte na 

pracy intelektualnej wykwalifikowanej kadry cechują się trudnością w ustaleniu wartości tych 

usług,  gdyż  uzależnione  są  od  okoliczności  związanych  np.  z  przedmiotem  zamówienia, 

zaangażowaniem  w  inne  projekty,  w  tym  projekty  o  podobnym  charakterze,  dodatkowe 

dochody  uzyskiwane  przez  osoby  skierowane  do  realizacji  zamówienia  (np.  zatrudnienie  w 

ramach  innych  stosunków,  świadczenia  emerytalno-rentowe,  inne),  dlatego  Zamawiający 

wezwał  Wykonawcę  o  złożenie  szczegółowych  i  konkretnych  wyjaśnień.  Zamawiający  w 

piśmie  z  dnia  19  kwietnia  2024  r.  wyraźnie  zaznaczył,  iż  nie  jest  wystarczające  złożenie 

jakichkolwiek  wyjaśnień,  wyjaśnienia  powinny  być  jak  najbardziej  szczegółowe  i  winny 

zawierać  wszystkie  aspekty  mające  wpływ  na  cenę,  tak  aby  nie  było  wątpliwości  co  do 

prawidłowego wyliczenia ceny ofertowej i nie mogą się opierać wyłącznie na oświadczeniach 

wykonawcy. Przypomnieć należy, że to na Wykonawcy ciąży obowiązek wykazania, że oferta 

nie zawiera rażąco niskiej ceny (art. 224 ust. 5 ustawy PZP), czego Wykonawca nie uczynił, 

ograniczając  się  w  swoich  wyjaśnieniach  do  ogólnego  oświadczenia.    Zamawiający  uznał 

zatem,  że  Wykonawca  nie  wyjaśnił  rażąco  niskiej  ceny,  w  związku  z  powyższym  należało 

postąpić jak na wstępie”.   

Zamawiający  w  wezwaniu  z  dnia  19  kwietnia  2024  r.  wskazując  na  art.  224  ust.  1  i 

ust.  2  pkt  1  ustawy  Pzp 

zwrócił  się  (str  1)  o  (...)  wyjaśnienie  w  tym  o  złożenie  dowodów 

dotyczących  wyliczenia  ceny  oferty  (...),  albowiem  zaoferowana  cena  wydaje  się  rażąco 

niska  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  i  budzi  wątpliwości  Zamawiającego  co  do 

możliwości  wykonania  przedmiotu  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  w  dokumentach 

zamówienia  lub  wynikającymi  z  odrębnych  przepisów”.    Wskazał,  że  (...)  powziął 

uzasadnione  wątpliwości  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z 

wymaganiami  określonymi  przez  Zamawiającego,  ponieważ  zaoferowana  przez  Państwa 

cena  w  wysokości  144.648  ,00  zł  brutto  jest  ceną  o  383  352,00  zł  niższą  od  wartości 

zamówienia powiększonej o należny VAT, która wynosi 528 000,00 zł, i stanowi ok 27,39 % 

wartości  zamówienia,  oraz  jest  ceną  o  204  547  zł  niższą  od  średniej  arytmetycznej  cen 

wszystkich  złożonych  ofert  niepodlegających  odrzuceniu,  która  wynosi  349  195,29  zł  i 

stanowi ok 41,42 % średniej arytmetycznej”.  

Dalej podał (str 2), że:  (....) wyjaśnienia powinny dotyczyć w szczególności:  

zarządzania procesem świadczenia usługi;  

wybranych  rozwiązań  ,  wyjątkowo  korzystnych  warunków  umożliwiających  świadczenie 

usług;    3)  zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do 

ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo 

minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10 

października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub 

przepisów  odrębnych  właściwych  dla  spraw,  z  którymi  związane  jest  realizowane 

zamówienie;  

zgodności  z  prawem  w  rozumieniu  przepisów  o  postępowaniu  w  sprawach  dotyczących 

pomocy publicznej;  

zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;   

6)wypełniania  obowiązków  związanych  z  powierzeniem  wykonania  części  zamówienia 

podwykonawcy”.    Stwierdził  także,  że:  „  Zgodnie  z  art.  224  ust.  5  ustawy  PZP  ciężar 

wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny spoczywa na Wykonawcy. Wykonawca 

powinien  wskazać  i  opisać  obiektywne  czynniki  mające  wpływ  na  wysokość  zaoferowanej 

ceny;  wyjaśnienia  powinny  być  jak  najbardziej  szczegółowe  i  winny  zawierać  wszystkie 

aspekty mające wpływ na cenę, tak, aby nie pozostawiały wątpliwości co do prawidłowego jej 

wyl

iczenia,  a  jednocześnie  nie  mogą  opierać  się  na  samych  oświadczeniach  wykonawcy. 

Wyjaśnienia  wykonawcy  muszą  być  konkretne,  wyczerpujące  i  rzeczywiście  uzasadniać 

podaną  w  ofercie  cenę.  Nie  jest  wystarczające  złożenie  jakichkolwiek  wyjaśnień,  lecz 

wyjaśnień  odpowiednio  umotywowanych,  przekonujących,  że  zaproponowana  oferta  nie 

zawiera  rażąco  niskiej  ceny.    Wykonawca  w  Formularzu  ofertowym  potwierdził,  że  w  cenie 

brutto  mieści  się  całkowity  koszt  kompletnego  wykonania  zadania  stanowiącego  przedmiot 

zamówienia, w tym również wszelkie inne koszty towarzyszące wykonaniu zamówienia”.  

Zwrócił  ponadto  uwagę  (str.  2),  że:  „kosztem  pracy  są  również  obowiązkowe 

obciążenia  finansowe  pracodawcy  związane  z  tym  wynagrodzeniem  (część  składek  na 

obowiązkowe  ubezpieczenie  emerytalne  i  rentowe,  ubezpieczenie  wypadkowe,  składki  na 

Fundusz Pracy  i  Fundusz Gwarantowanych  Świadczeń  Pracowniczych)  i inne. Wykonawca 

w celu udokumentowania Zamawiającemu, że cena jego oferty nie jest rażąco niska, może 

wykazać  się  obiektywnymi  czynnikami  ujętymi  w  art.  224  ust.  3  ustawy  PZP.  Wyjaśnienie 

odnoszące  się  do  ceny  oferty  powinny  jasno  wykazywać,  co  spowodowało  możliwość 

obniżenia ceny oraz stopień, w jakim cena została obniżona dzięki wskazanym czynnikom”.  

Podkreślił (str. 2), że oczekuje:  

złożenia  precyzyjnych  wyjaśnień  i  dowodów,  które  pozwolą  uzasadnić,  iż  przy 

zaoferowanej  cenie  Wykonawca  jest  w  stanie  osiągnąć  zysk  w  toku  realizacji  przedmiotu 

zamówienia,  przy  czym  zastrzega  się,  iż  podanie  ogólnych  informacji  o  firmie  nie  zastąpi 

szczegółowego wyjaśnienia w zakresie wymaganym przez Zamawiającego.   

(...)  w  szczególności  o  wskazanie  liczby  osób  lub  etatów  przewidzianej  do  realizacji 

zamówienia”.    Ponadto:  „Jeżeli  Wykonawca  skalkulował,  iż  będzie  korzystał  z  pomocy 

publicznej  np.  poprzez  dofinansowanie  osób  posiadających  orzeczony  stopień 

niepełnosprawności,  prosimy  o  przedstawienie  stosownych  kalkulacji  i  dokumentów. 

Dokumenty  powinny  zostać  odpowiednio  zanonimizowane  –  w  sposób  zapewniający 

ochronę  danych  osobowych”.      Reasumując  podał,  że  „prosi  o  wyjaśnienie  wysokości 

zaoferowanej  ceny  poprzez  sporządzenie  kalkulacji  ceny  oferty  wskazującej  koszty 

materiałów,  sprzętu,  płace  bezpośrednie,  płace  uzupełniające,  koszty  ubezpieczeń 

społecznych  i  podatki  od  płac  oraz  koszty  wszelkiego  sprzętu,  niezbędnego  do  wykonania 

usług,  koszty  pośrednie  i  zakładany  zysk,  które  mają  wpływ  na  należytą  realizację 

zamówienia”.  

W  konkluzji  poinformował  (str.  3),  że  (...)    niezłożenie  wyjaśnień  w  wyznaczonym 

terminie  lub  złożenie  wyjaśnień  i  dowodów,  które  w  ocenie  Zamawiającego,  nie  uzasadnią 

podanej w ofercie ceny, spowoduje odrzucenie oferty Wykonawcy jako zawierającej rażąco 

niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia na podstawie art.  226 ust. 1 pkt 8 w zw. z 

art. 224 ust. 6 ustawy PZP.   

Odwołujący w odpowiedzi na to wezwanie piśmie z dnia 24.04.2024 r. wskazał: 

-  na  str.  1/2  (...) 

na  rynku  usług  prawniczych  różnice  w  cenach  są  powszechnie 

identyfikowane 

– tytułem przykładu wskazać można kilka ogłoszeń z Bazy Konkurencyjności, 

dla  postępowań  których  przedmiotem  było  świadczenie  obsługi  prawnej:    (...)  i  zamieścił 

tabelę z Ogłoszeniami i nazwami firm wykonawców oraz cenami z tej Bazy. 

-  na  str.   

3  (...)  „Jak  widać,  różnice  w  cenach  usług  prawnych  są  znaczne, 

przekraczające  czasem  200%.    Przeliczenie  średniej  ceny  netto  sprawia,  że  cena  Naszej 

oferty jest o 30% niższa niż średnia – jednak różnica ta nie może prowadzić do wniosku, że 

cena  ta  jest  ceną  rażąco  niską.  Zaoferowana  cena  jest  bowiem  ceną  rynkową, 

uwzględniającą  wszystkie  koszty  niezbędne  do  poniesienia  dla  należytego  wykonania 

przedmiotu  zamówienia,  zapewniającą  jednocześnie  dla  Wykonawcy  odpowiedni  zysk”.  

Następnie powołał się na przepisy Pzp i  orzeczenia KIO  oraz wskazał na § 4 ust. 1 projektu 

umowy  podnosząc:  (...)  jako  pierwszy  obowiązek  Wykonawcy  wskazał  przeprowadzanie 

konsultacji:  

w  siedzibie  Zamawiającego  nie  mniej  niż  dwa  razy  w  miesiącu  przez  6  godzin  (dyżur) 

przez co najmniej jedną osobę oraz   

nie mniej niż dwa razy w miesiącu przez 6 godzin (dyżur) przez co najmniej jedną osobę 

skierowaną  do  realizacji  obsługi  prawnej  w  inny  uzgodniony  sposób  (w  tym  z 

wykorzystaniem 

narzędzi 

teleinformatycznych), 

co 

oznacza, 

że 

zaplanowane 

zaangażowanie Wykonawcy w realizację zamówienia będzie wynosiło 12 godzin w miesiącu 

obecności  jednej  osoby  w  siedzibie  Zamawiającego  oraz  12  godzin  w  miesiącu 

pozostawania jednej osoby do dyspozycji Zamawiającego w formie zdalnej – co daje łącznie 

min.  24  godziny  pracy  jedn

ej  osoby.    Dalej  Zamawiający  założył,  że  świadczenie  obsługi 

prawnej na rzecz Zamawiającego nie będzie ograniczać się do czasu obecności na dyżurach 

w  siedzibie  Zamawiającego  –  bowiem  w  sprawach  pilnych  Wykonawca  winien  świadczyć 

obsługę prawną w siedzibie Zamawiającego dnia następnego po zgłoszeniu takiej potrzeby. 

Zamawiający założył  także,  że  liczba  godzin  realizacji  przedmiotu  zamówienia wyniesie nie 

więcej  niż  80  godzin  miesięcznie.  Kalkulując  cenę  oferty,  czyli  miesięczne  wynagrodzenie 

ryczałtowe, Wykonawca odnosił się do podanej przez Zamawiającego liczby godzin, miejsca 

świadczenia  usługi  oraz  jej  zakresu  –  a  należy  zauważyć,  iż  Zamawiający  wskazał  na 

potrzebę  obsługi  prawnej  w  zakresie  zamówień  publicznych,  prawa  pracy  oraz  prawa 

autorskiego,  w  pozostałym  zakresie  nie  doprecyzował  zakresu  pomocy  prawnej.    Na 

podstawie podanych przez Zamawiającego informacji Wykonawca zakłada, że świadczenie 

obsługi  prawnej  dotyczyć  będzie  przede  wszystkim  zakresów  wskazanych  w  projekcie 

umowy, a także innych, związanych z bieżącą działalnością Zamawiającego. Kalkulacja ceny 

uwzględnia  jednak  fakt,  iż  Zamawiający  prowadzi  działalność  w  ustalonym  zakresie  od 

dłuższego  czasu,  a  zatem  posiada  wykwalifikowaną  kadrę  oraz  doświadczenie,  a  także 

przyjęte  procedury  działania,  a  działalność  instytucji  kultury  nie  wiąże  się  ze  znacznym 

ryzykiem  gospodarczym.    Wykonawca  wyjaśnia  także,  że  jego  siedziba  znajduje  się  w 

bezpośrednim  sąsiedztwie  siedziby  Zamawiającego,  a  zatem  osobista  obecność  radcy 

prawnego  bądź  adwokata,  nawet  w  przypadku  pilnej  potrzeby  Zamawiającego,  nie  stanowi 

żadnego  problemu  organizacyjnego,  ani  też  nie  generuje  dodatkowych  kosztów.  Przy 

realizacji  zamówienia  Wykonawca  nie  będzie  w  ogóle  ponosił  kosztów  dojazdu  oraz 

parkowania,  a  w  przypadku  konieczności  świadczenia  pomocy  prawnej  poza  miastem 

Katowice  w  umowie  założono,  że  Strony  określać  będą  warunki  jej  świadczenia  odrębnie, 

przy  czym  Wykonawcy  przysługuje  zwrot  kosztów  poniesionych  na  dojazd  do  wszelkich 

miejsc związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz Zamawiającego”. 

Powołał  się  na  orzecznictwo  KIO  i  podał  (str.  4  i  5):  „Posiadane  przez  Wykonawcę 

wieloletnie  doświadczenie  w  obsłudze  prawnej  różnych  podmiotów  z  sektora  finansów 

publicznych oraz przedsiębiorców, pozwala na określenie zakresu czynności niezbędnych do 

prawidłowej  realizacji  przedmiotu  zamówienia.  Ponieważ  zgodnie  z  umową  usługa  w 

zasadniczym  zakresie  świadczona  jest  zdalnie,  realizacja  zamówienia  nie  generuje 

dodatkowych  kosztów,  poza  standardowymi  kosztami  prowadzenia  działalności  –  tj. 

utrzymaniem  sprzętu  (telefon,  komputer),  kosztem  programu  prawniczego  (LEX/Legalis), 

kosztami  utrzymania  biura,  składką  na  ubezpieczenie  OC,  oraz  składkami  i  podatkami. 

Sprzęt  biurowy  i  programy  informacji  prawnej  są  wykorzystywane  przez  Wykonawcę  w 

bieżącej  działalności  zawodowej,  a  zatem  ich  koszt  jest  dzielony  pomiędzy  wszystkie 

realizowane  w  miesiącu  zlecenia  –  Wykonawca  szacuje,  że  wysokość  kosztów  stałych 

stanowi  nie  więcej  niż  20%  ceny  usługi.  Bezpośredni  kontakt  z  Zamawiającym,  w  formie 

wymaganej w projekcie umowy, będzie realizowany przez prawników zatrudnionych w biurze 

w Katowicach (Biurowiec KTW) , a zatem Wykonawca nie będzie ponosić kosztów dojazdu 

do siedziby Zamawiającego. Realizacja przedmiotu zamówienia nie wymaga także żadnych 

dodatkowych zakupów usług lub sprzętu. Zaoferowana cena pozwala zatem na osiągniecie 

zysku,  którego  wysokość  zależeć  będzie  od  liczby  godzin  świadczenia  obsługi  prawnej  w 

miesiącu (kalkulacja poniżej).   

Wykonawca ponosi koszty wynagrodzeń personelu w wysokości wyższej niż wynagrodzenie 

minimalne 

– stawka godzinowa adwokatów/radców prawnych przyjęta do kalkulacji to 40,00 

zł  brutto (a  minimalna  stawka godzinowa dla  umów  cywilnoprawnych  od 1 stycznia  2024  r. 

wynosi  27,70  zł,  od  1  lipca  2024  r.  –  28,10  zł).   Podsumowując  –  Wykonawca zakłada,  że 

przedmiot  zamówienia  realizowany  będzie  przez  min.  4  osoby,  w  zależności  od  zakresu 

zamawianych  przez  Zamawiającego  usług,  przez  min.  24,  a  max.  80  godzin  w  miesiącu; 

koszty  osobowe  stanowią  podstawowy  koszt  wykonania  usługi.  Realizacja  zamówienia  nie 

wymaga  od  Wykonawcy  zakupu  dodatkowych  towarów  lub  usług,  poza  posiadanymi  już, 

standardowo używanymi w bieżącej działalności.   

Wobec powyższego kalkulacja ceny brutto przedstawia się następująco:   

Wariant I (24 

godz./miesiąc)  

Wariant II (50 

godz./miesiąc)  

Wariant III (80 

godzin./miesiąc)  

Koszt wynagrodzeń  

960 zł  

2000 zł  

3200 zł  

Koszty stałe, w tym koszt utrzymania 
biura, koszt energii, opłata za 
programy informacji prawnej, telefony, 
ubezpieczenia, koszt obsługi 
informatycznej i księgowej   

20% ceny oferty, tj.1 205,40 zł  

Zysk   

3 861,60 zł  

2 821,60 zł  

1 621,60 zł  

Podsumowując stwierdzić należy, iż zaoferowana cena nie jest rażąco niska – jest to 

cena realna i rynkowa, pozwalająca na należytą realizację przedmiotu zamówienia.” 

Mając powyższe ustalenia na uwadze, Izba nie znalazła podstaw do kwestionowania 

decyzji  Zamawiającego  z  dnia  17.05.2024  r.  w  przedmiocie  odrzucenia  oferty  wykonawcy 

KKP K. K. P. Adwokaci i Radcowie Prawni 

spółka partnerska na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 

8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp. Powyższe ustalenia wskazują bowiem, że  wykonawca 

nie  wykazał,  że  oferowana  cena  nie  jest  rażąco  niska.  Na  gruncie  ustawy  Pzp  –  art.  224 

ust.5   

– to na wykonawcy ciąży obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej 

ceny. Wykonawca w tym przypadku ograniczył wyjaśnienia – jak to wynika z przytoczonych 

powyżej nieomalże w całości -  do ogólnych oświadczeń.   Tak jak wskazał Zamawiający w 

kwestionowanej 

decyzji wykonawca w piśmie z dnia 24 kwietnia 2024 r. co do istoty wyjaśnił 

tylko

,  że  (...)  do  kalkulacji  przyjęta  została  stawka  godzinowa  pracy  adwokatów/radców 

prawnych  na  poziomie  40  zł  brutto  i  stawka  ta  jest  wyższa  niż  obowiązująca  od  dnia  1 

stycznia  2024  r.  stawka  godzinowa  dla  umów  cywilnoprawnych  wynosząca  27,70  zł  brutto 

(od 1 lipca 2024 r. 28,10 zł brutto). Ponadto Wykonawca oświadczył, że ponosi koszty stałe, 

w tym koszt utrzymania biura, koszt energii, opłat za programy informacji prawnej, telefony, 

ubezpieczenia,  koszt  obsługi  informatycznej  i  księgowej  na  poziomie  20%  ceny oferty,  tj.  1 

205,40  zł,  a  w  konsekwencji  jego  zysk  z  realizacji  zamówienia  może  oscylować  –  w 

zależności  od  nakładu  pracy  -  od  1  621,60  zł  do  3  861,60  zł.  Wykonawca  nie  przedłożył 

jednak żadnych dowodów na potwierdzenie prawidłowości sporządzenia kalkulacji”. 

Izba  także  podzieliła  stanowisko  Zamawiającego  i  Uczestnika  po  jego  stronie,  że  w 

świetle  warunków  świadczenia  usługi  określonych  w  SWZ    wiążąca  jest  jedynie  kalkulacja 

ceny  brutto  dla  80  godzin  miesięcznie  –  odnoszącej  się  do  maksymalnej  liczby  godzin 

realizacji  przedmiotu  zamówienia.  Dla  wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny  założenie 

Odwołującego,  że  wycenę  usługi  można  również  dokonać  dla  mniejszego  zakresu 

świadczenia jest nieprawidłowe, albowiem takie podstawy nie wynikają z SWZ.  Tym samym 

przedstawiona na 

stronie 5 wyjaśnień tabela – jako kalkulacja ceny – nie może być uznana 

za dowód potwierdzający, że stawka godzinowa dla adwokata i radcy prawnego 40 zł/godz. 

pozwala  na  realizację  przedmiotowej  usługi.  Dodatkowo  Izba  zauważa,  że  wykonawca 

według  wyjaśnień  kieruje  co  najmniej  4  osoby  do  realizacji  tego  zamówienia,  których 

kwalifikacje opisane zostały w pkt III. 2) lit. b) SWZ, a w przypadku 3 osób  – jak podano w 

wykazie  1AA:  „Wykaz  osób  skierowanych  przez  Wykonawcę  do  realizacji  zamówienia  w 

ramach  dodatkowych  kryteriów  oceny  ofert„      w  zakresie  doświadczenia  i  wiedzy 

specjalistycznej  oprócz wymaganych  ukończonych  5-letnich  studiów  prawniczych  i  3-letniej 

aplikacji radcowskiej (adwokackiej) wskazano także na specjalistyczne studia podyplomowe. 

Izba tym samym zgodziła się, że Zamawiający – z uwagi na wymagane wysokie kwalifikacje  

miał  prawo  mieć  wątpliwości,  czy  za  taką  stawkę  będzie  możliwa  świadczenie  usługi 

gwarantującej  pożądany  przez  niego  poziom.  Do  wyjaśnień  nie  zostały  przedłożone  żadne 

dowody. Izba zgadza się, że w indywidualnej sprawie, w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny 

dowodem mogą być same wyjaśnienia złożone przez wykonawcę, jednakże – co podkreślał 

Zamawiający - pod warunkiem, że cechują się one dostatecznym stopniem szczegółowości, 

czego  nie  można  powiedzieć  o  wyjaśnieniach  złożonych  przez  Odwołującego.    Izba 

stwierdza  ponadto,  że  za  taki  dowód  nie  mogło  być  również  uznane  zestawienie  ofert 

kancelarii  prawniczych  publikowanych  w  Bazie  Konkurencyjności.  To  zestawienie  informuje 

bowiem  tylko  o  możliwej    rozpiętości  cen  na  rynku  usług  prawniczych,  ale  nie  dowodzi,  że 

cena Odwołującego nie jest rażąco niską ceną. 

Izba  również  podzieliła  stanowisko  Zamawiającego,  że  stosownie  do  treści  art.  224 

ust.  4  ustawy  Pzp  w  przypadku  zamówień  na  usługi  zamawiający  jest  obowiązany  żądać 

wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4 i 

6, które to przepisy odnoszą się do żądania wyjaśnień co najmniej: (1) w zakresie zgodności 

z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie 

może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za 

pracę  lub  przepisów  odrębnych  właściwych  dla spraw,  z  którymi  związane jest realizowane 

zamówienie  oraz  (2)  zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia 

społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. Przepis ten 

ma charakter obligatoryjny, co oznacza, że w przypadku podejrzenia rażąco niskiej ceny lub 

kosztu  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  na  usługi  zamawiający  musi  wezwać 

wykonawcę  do  złożenia  wyjaśnień  co  do  wskazanych  czynników  cenotwórczych.    Ponadto 

składane przez wykonawcę wyjaśnienia ceny oferty należy oceniać przez pryzmat wezwania 

zamawiającego,  które  determinuje  poziom  szczegółowości  wyjaśnień.      Zamawiający  w  tej 

sprawie 

wymagał  skonkretyzowanych wyjaśnień w zakresie kosztów osobowych przedmiotu 

zamówienia, stanowiących podstawowy koszt usługi. Odwołujący natomiast w wyjaśnieniach 

ograniczył  się  do  twierdzenia,  że  ponosi  koszty  wynagrodzeń  personelu  w  wysokości 

wyższej  niż  wynagrodzenie  minimalne,  a  stawka  godzinowa  adwokatów/radców  prawnych 

przyjęta do kalkulacji to 40,00 zł brutto. Odwołujący – jak podano -  wskazał na założenie, że 

przedmiot zamówienia będzie realizowany przez minimum 4 osoby, jednakże brak określenia 

podstawy  dysponowania  tymi  osobami  (umowa  o  pracę,  umowa  zlecenia,  umowa  o 

współpracy  (B2B),  uniemożliwił  Zamawiającemu  zweryfikowanie  w  sposób  prawidłowy 

wysokości  kosztów  pracy,  jakie  Odwołujący  poniósłby  jako  pracodawca  w  związku  z 

zatrudnieniem  pracownika  lub  jako  zleceniodawca  przy  zawarciu  umowy  zlecenia  czy  też 

umowy o współpracy.   

Odnosząc  się  do  zarzutu  ewentualnego  w  zakresie  obowiązku  Zamawiającego  

ponownego  wezwania  do  złożenia  dodatkowych  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny, 

niewątpliwie  ponowne wezwanie do złożenia wyjaśnień kalkulacji ceny nie jest co do zasady 

wykluczone.  Niemniej  możliwość  żądania  od  wykonawcy  doprecyzowania  elementów 

kalkulacji lub udzielenia szerszych informacji w zakresie pierwotnie przekazanych wyjaśnień, 

jest  uzasadniona  jedynie  w  przypadku  szczegółowego  i  rzetelnego  udzielenia  przez 

wykonawcę  wyjaśnień  na  pierwsze  żądanie.  Powtórzenie  wezwania  musi  wynikać  więc  z 

obiektywnych  okoliczności  uzasadniających  uszczegółowienie  pierwszych  wyjaśnień,  a 

ponawianie  wezwania  nie  może  następować  w  sytuacji,  gdy  wyjaśnienia  są  niekompletne, 

lakoniczne,  czy  nie  zawierają  odpowiedzi  na  wszystkie  pytania  zamawiającego.  Tak  jak 

podkreśla  się  w  orzecznictwie  KIO  od  podmiotów  biorących  udział  w  postępowaniu  o 

udzielenie  zamówienia  publicznego  wymaga  się  dochowania  zasad  podwyższonej 

staranności,  którą  określa  się  -  zgodnie  z  art.  355  KC  -  przy  uwzględnieniu  zawodowego 

charakteru tej działalności i dlatego każdy zamawiający ma prawo oczekiwać (zwłaszcza w 

przypadku  kancelarii  prawnych),  aby  wyjaśnienia  były  precyzyjne  i  jednoznaczne. 

Wyjaśnienia  wykonawcy  w    tej  sprawie  -  były  bardzo  ogólne    i  nie  poparte  dowodami,  co 

uniemożliwiało Zamawiającemu – jak podał w odpowiedzi na odwołanie - stwierdzenie w jaki 

sposób  została  skalkulowana  cena  ofertowa  i  czy  możliwe  jest  zrealizowanie  przedmiotu 

zamówienia za proponowaną cenę ofertową.   

Tym samym

, Zamawiający prawidłowo uznał, że wykonawca KKP K. K. P. Adwokaci i 

Radcowie  Prawni 

spółka  partnerska  nie  wyjaśnił  rażąco  niskiej  ceny,  w  wyniku  czego  na 

podstawie  art.  226  ust.  1  pkt.  8  w  zw.  z  art.  224  ust  6  ustawy  Pzp 

ofertę  Odwołującego 

odrzucił.  Tym  samym także  zarzut  naruszenia  art.  239  ust.  1 ustawy  Pzp  jako niezasadny 

podlega  oddaleniu,  albowiem 

–  w  tym  stanie  faktycznym  -    wybór  oferty  jako 

najkorzystniejszej nie mógł dotyczyć podlegającej  odrzuceniu oferty Odwołującego.   

Odnośnie  zarzutu  naruszenia  art.  253  ust  1  pkt  2  Pzp  Izba  stwierdza,  że 

uzasadnienie odrzucenia oferty Odwołującego jest – w kontekście wezwania do wyjaśnień i 

złożonych wyjaśnień - rzetelne i przejrzyste. W uzasadnieniu tej decyzji (cytowanej w całości 

powyżej) uwzględniając całość wyjaśnień wskazano na wszystkie (a nie wybrane)  elementy 

kalkulacji ceny.  

W tym przypadku wykonawca nie wskazał, których elementów z wyjaśnień 

nie uwzględnia to uzasadnienie. 

Wobec  tych  ustaleń  podlega  także  oddaleniu  zarzut  naruszenia  art.  16  pkt  1  -  3 

ustawy Pzp podnoszony w 

związku z zarzutami wskazanymi powyżej. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  Izba  orzekła  na  podstawie  art.  557  i  575 

ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 oraz § 8 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia Prezesa Rady 

Ministrów  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  ich 

rozliczania  oraz 

wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od odwołania  z  dnia  30  grudnia 

2020r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).  

W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji. 

……………………………..