Sygn. akt: KIO 212/24
WYROK
Warszawa, dnia 13 lutego 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Małgorzata Matecka
Protokolantka:
Wiktoria Ceyrowska
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 21 stycznia 2024
r. przez wykonawcę LEDLIVE Sp. z o.o. z siedzibą w Stalowej Woli
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Miejska Kraków - Zarząd
Infrastruktury Sportowej w Krakowie
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego i:
zalicza do
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie:
siedem
tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) poniesioną przez odwołującego tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika;
zasądza od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 11 100 zł 00 gr
(słownie: jedenaście tysięcy sto złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione przez odwołującego.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
S
ądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
…………………….
Sygn. akt: KIO 212/24
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Gmina Miejska Kraków - Zarząd Infrastruktury Sportowej w Krakowie (dalej:
„Zamawiający”) prowadził w trybie podstawowym bez przeprowadzenia negocjacji
postępowanie o udzielenie zamówienia pn. „Dostawa dwóch ekranów LED na Stadion Miejski
im. H. Reymana ul. Reymonta 20.” (dalej: „Postępowanie”). Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w dniu 11 grudnia 2023 r.
w Biuletynie Zamówień Publicznych pod nr 2023/BZP
I. W dniu 21 stycznia 2024 r. wykonawca
LEDLIVE Sp. z o.o. z siedzibą w Stalowej Woli (dalej:
„Odwołujący”) wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie wobec:
− czynności unieważnienia Postępowania przez Zamawiającego w dniu 16 stycznia
2024 r.,
− zaniechania wyboru jako najkorzystniejszej oferty Odwołującego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy z dnia
września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: „ustawa Pzp”):
art. 255 ust. 6 w zw. z art. 457 ust. 1, 5 ustawy Pzp oraz art. 260 ust. 1 ustawy Pzp w zw.
z art. 16 pkt 1-3 ustawy P
zp poprzez niezasadne unieważnienie Postępowania przez
Zamawiającego oraz zaniechanie wykazania w uzasadnieniu faktycznym i prawnym
spełnienia wszystkich przesłanek uprawniających Zamawiającego do unieważnienia
Postępowania w trybie art. 255 pkt 6 ustawy Pzp, w szczególności braku istnienia
wpływu wady na wynik postępowania oraz braku możliwości ustalenia, że zawarcie
umowy o wykonanie
zamówienia publicznego w tym przypadku jest obiektywnie
niemożliwe, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia zasad uczciwej
konkurencji, przejrzystości postępowania i pisemności postępowania przetargowego;
art. 255 ust. 5 oraz art. 260 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 ustawy Pzp poprzez
niezasadne unieważnienie Postępowania przez Zamawiającego oraz zaniechanie
wykazania w uzasadnieniu faktycznym i prawnym spełnienia wszystkich przesłanek
uprawniających Zamawiającego do unieważnienia Postępowania w trybie art. 255 pkt 5
ustawy Pzp
, w szczególności braku wykazania przez Zamawiającego w uzasadnieniu,
że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie
publicznym, zwłaszcza jaki interes publiczny byłby naruszony, a dodatkowo
Zamawiający nie wykazał zaistnienia przesłanki tj. „czego nie można było wcześniej
przewidzieć”, co musi wystąpić łącznie z przesłanką, że prowadzenie postępowania lub
wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym.
W związku z podniesionymi zarzutami Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania
i nakazanie Z
amawiającemu:
- u
nieważnienia czynności unieważnienia postępowania,
- p
rzeprowadzenia czynności badania i oceny ofert.
Uzasadniając podniesione zarzuty Odwołujący podniósł m.in.:
Zdaniem Odwołującego w Postępowaniu nie wystąpiły przesłanki składające się na podstawy
unieważnienia postępowania wskazane w art. 255 pkt 5 i 6 ustawy Pzp. W ocenie
Odwołującego Zamawiający nie podał w uzasadnieniu jaki przepis ustawy Pzp naruszył i jaki to
ma skutek na wynik postępowania. Odwołujący podniósł, że Zamawiający nie wskazał na
podstawie której przesłanki z art. 457 ustawy Pzp miałoby nastąpić unieważnienie umowy.
Upływ terminu realizacji zamówienia nie jest wadą postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego powodującą nieważność umowy. W tym przypadku, brak możliwości wykonania
zamówienia można usunąć poprzez zmianę terminu jego realizacji. Wada postępowania, która
może być przyczyną jego unieważnienia, musi mieć charakter nieusuwalny i jednocześnie
powodujący, że umowa zawarta w wyniku takiego postępowania będzie - wskutek wystąpienia
wady -
podlegała unieważnieniu. Odwołujący zauważył, że taka konstrukcja przepisu odsyła
wyraźnie do art. 457 ust. 1 i 5 ustawy Pzp, w których wymienione są wszystkie przypadki
naruszenia ustawy powodujące konieczność unieważnienia umowy. Wystąpienie innych wad
w
postępowaniu nie może być powodem jego unieważnienia na podstawie art. 255 pkt 6 ustawy
Pzp. Warunkiem skutecznego zastosowania art. 255 pkt 6 ustawy Pzp jest wykazanie jego
powiązania z co najmniej jedną z przesłanek unieważnienia umowy wymienionych w art. 457
ustawy
Pzp, tymczasem Zamawiający nie wykazał takiego powiązania z konkretnie wskazaną
przesłanką z art. 457 ustawy Pzp. Odnośnie zarzutu naruszenia art. 255 pkt 5 oraz art. 260 ust.
1 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 ustawy Pzp
Odwołujący wskazał na lakoniczne
uzasadnienie wystąpienia przesłanek przywołanego przepisu. Zdaniem Odwołującego sam fakt
powoływania się na niezrealizowanie poprzedniego przetargu jest obojętne dla niniejszego
postępowania. Zamawiający ogłaszając ten przetarg miał pełną świadomość terminów
wynikających z przepisów ustawy Pzp, jak i możliwości finansowania zadania, a zatem nie
występuje żadna zmiana okoliczności, która jest wymagana dla zastosowania art. 255 pkt 5
ustawy Pzp. Dodatkowo ważne jest, że ma to być istotna zmiana okoliczności, powodująca, że
prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego
nie można było wcześniej przewidzieć. Wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić
łącznie. Zamawiający nie wskazał dlaczego realizacja zamówienia utraciła walor interesu
publicznego, bo za spełnieniem tej przesłanki nie może przemawiać brak dysponowania
środkami budżetowymi w 2024 r., zwłaszcza, że wybór najkorzystniejszej oferty mógł być
dokonany jeszcze w 2023r. Nie występuje też przesłanka, że „nie można było tego
przewidzieć”. Zamawiający na moment ogłoszenia przetargu musiał zgłosić zapotrzebowanie
na przyszły rok budżetowy. Jeżeli tego nie dokonał, świadomie popełnił delikt z ustawy o
naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, ogłaszając przetarg wiedząc, że nie będzie
posiadał środków. Zamawiający miał też możliwość złożenia wniosku o przesunięcie środków
na środki niewygasające. Natomiast Zamawiający nie podał faktycznej przyczyny
niezabezpieczenia środków na przyszły rok budżetowy, a z pewnością Zamawiający przed
ogłoszeniem przetargu mógł to przewidzieć mając na uwadze czas potrzebny na zakończenie
postępowania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnioski o przesunięcie środków na
kolejny rok budżetowy oraz inne wnioski budżetowe są składane do 30 września każdego roku.
Dodatkowo, zgodnie z
dostępnymi informacjami na stronach internetowych, plan budżetu
Miasta Krakowa był gotowy już 6 grudnia 2023r, kiedy odbyło się pierwsze czytanie uchwały
budżetowej na sesji Rady Miasta Krakowa. Oznacza to, że Zamawiający jeszcze przed
ogłoszeniem przetargu miał wiedzę o zakresie planowanego budżetu, mimo to przetarg ogłosił.
II. Pismem wniesionym w dniu 7 lutego 2024 r. Z
amawiający udzielił odpowiedzi na odwołanie.
Zamawiający uznał zarzuty odwołania za niezasadne i wniósł o jego oddalenie.
III. Żaden wykonawca nie zgłosił przystąpienia do postępowania odwoławczego.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Pismem z dnia 16 stycznia 2024 r. Zamawiający poinformował o unieważnieniu Postępowania.
Uzasadniając ww. czynność Zamawiający wskazał, co następuje:
„Postępowanie zostało unieważnione zgodnie z art. 255 pkt 6) ustawy Prawo zamówień
publicznych (dalej ustawy Pzp), ponieważ postępowanie obarczone jest niemożliwą do
usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego oraz zgodnie z art. 255 pkt 5) ustawy Pzp, ponieważ wystąpiła istotna
zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia
nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć.
Zamawiający w rozdz. V SWZ wskazał wymagany termin wykonania zamówienia: do dnia
28.12.2023 roku od dnia podpisania umowy. Wymagany termin wykonania zamówienia
wskazany został również w pkt 2 Formularza oferty stanowiącego Załącznik nr 1 do SWZ oraz w
§ 2 ust. 1 Projektowanych postanowień umowy stanowiących załącznik Nr 2 do SWZ. W dniu
27.12.2023 roku Wykonawca, którego oferta została najwyżej oceniona w trybie art. 274 ust. 1
ustawy Pzp złożył podmiotowe środki dowodowe na potwierdzenie spełnienia warunków
udziału w postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia z postępowania. Jednakże biorąc
pod uwagę rygor przepisu art. 308 ust. 2 ustawy Pzp wskazujący, że Zamawiający zawiera
umowę w sprawie zamówienia publicznego (…) w terminie nie krótszym niż 5 dni od dnia
przesłania zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty (…) zawarcie umowy z terminem
jej realizacji jak powyżej jest niemożliwe, tym samym nie jest możliwe zawarcie przez
Zamawiającego ważnej, niepodlegającej unieważnieniu umowy.
Zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy musi być tożsamy z jego zobowiązaniem
zawartym w ofercie. To zaś oznacza, że umowa zawarta przez Zamawiającego z wybranym
Wykonawcą nie może zawierać innego terminu wykonania zamówienia niż określony w ofercie.
Nie jest możliwe zawarcie umowy o zamówienie publiczne po upływie terminu jej realizacji
wówczas, gdy w związku z upływem owego terminu świadczenie stało się obiektywnie
niemożliwe. Wystąpiły więc okoliczności, które nie mogą być skorygowane przez
zamawiającego w toku postępowania poprzez unieważnienie lub powtórzenie nieprawidłowej
czynności.
Zamawiający zabezpieczył środki finansowe na realizacje niniejszego zamówienia w budżecie
roku 2023 w ramach inwestycji programowej.
Przedmiotowe zamówienie jest drugim postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego,
po tym jak w postępowaniu ogłoszonym we wrześniu 2023 r., Wykonawca, którego oferta
została wybrana jako najkorzystniejsza odmówił podpisania umowy. Zamawiający dysponuje
środkami finansowymi na realizację niniejszego zamówienia w roku 2023 i nie ma możliwości
ich przeniesienia na późniejszy termin realizacji.
Tym samym zgodnie z art. 255 pkt 5) ustawy Pzp wystąpiła istotna zmiana okoliczności
powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie
publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć.”
Izba uznała, że odwołanie podlega uwzględnieniu.
Na wstępie należy poczynić następujące uwagi:
Po pierwsze, j
ak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie dla oceny czynności unieważnienia
postepowania kluczowe znaczenie ma treść uzasadnienia tej czynności przedstawionego przez
zamawiającego. Należy zbadać czy w uzasadnieniu zamawiający wykazał zaistnienie
wszystkich przesłanek warunkujących zastosowanie podanej podstawy unieważnienia
postępowania. Okoliczności niewskazane w uzasadnieniu czynności unieważnienia
postępowania podlegają pominięciu.
Po drugie, unieważnienie postępowania stanowi wyjątkowy sposób zakończenia postępowania
o udzielenie zamówienia. Podstawowym sposobem zakończenia postępowania jest bowiem
zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego. W związku z tym, przesłanki
unieważnienia postępowania nie mogą podlegać interpretacji rozszerzającej, a zamawiający
obowiązany jest jednoznacznie wykazać, że wystąpiły podstawy do zakończenia postępowania
poprzez jego unieważnienie.
Zamawiający unieważnił postępowanie na podstawie art. 255 pkt 5 i 6 ustawy Pzp.
I. Zgodnie z art. 255 pkt 5 ustawy Pzp
Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie
postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można
było wcześniej przewidzieć.
Unieważniając postępowanie na tej podstawie zamawiający obowiązany jest wykazać, że:
− nastąpiła zmiana okoliczności,
− zmiana okoliczności ma charakter istotny,
− na skutek zmiany okoliczności dalsze prowadzenie postępowania lub wykonanie
zamówienia nie leży w interesie publicznym,
− wcześniej nie było możliwości przewidzenia takiego stanu rzeczy.
Ponadto, jak wskazuje się w orzecznictwie, zmiana okoliczności nie może nastąpić na skutek
działań zamawiającego (tak np. wyr. KIO z 3 października 2022 r., KIO 2430/22). Pojęcie
interesu publicznego
należy utożsamiać z potrzebą ogółu, określonej społeczności czy grupy
mieszkańców lub grupy zawodowej, charakteryzującej się wspólną cechą (postanowienie KIO z
29 lutego 2016 r., KIO/W 3/16).
Interes publiczny nie może być utożsamiany z indywidualnym
interesem zamawiającego.
Izba podzieliła stanowisko Odwołującego, że Zamawiający nie wykazał zaistnienia wszystkich
przesłanek składających się na podstawę unieważnienia postępowania, o której mowa w art.
255 pkt 5 ustawy Pzp.
P
rzede wszystkim należy zauważyć, że z treści uzasadnienia unieważnienia postępowania nie
wynika zaistnienie jakiejkolwiek zmiany okoliczności, której nie można było przewidzieć. Wręcz
przeciwnie, wszystkie okoliczności faktyczne związane z postępowaniem albo zostały
przewidziane
przez Zamawiającego albo z łatwością mogły zostać przewidziane. Należy nawet
powiedzieć, że ich przewidywanie było obowiązkiem Zamawiającego. Ogłaszając
postępowanie w dniu 11 grudnia 2023 r. Zamawiający musiał mieć świadomość, że może nie
dojść do zawarcia umowy przed końcem 2023 r. Wynika to z obowiązujących przepisów ustawy
Pzp przewidujących uprawnienia i obowiązki podmiotów w postępowaniu o udzieleniu
zamówienia publicznego. Niezasadne jest zakładanie, że np. wykonawca złoży dokumenty
w pierwszym
dniu obowiązującego go terminu, skoro może to również zrobić ostatniego dnia
terminu
. To na zamawiającym ciąży obowiązek takiego zorganizowania postępowania, aby
zawarcie umowy mogło nastąpić w okresie, w którym zamawiający ma przewidziane środki na
ten cel.
O
bciążanie wykonawcy negatywnymi skutkami niedopełnienia obowiązku przez
z
amawiającego należy uznać za niedopuszczalne.
Jedynie zatem dodatkowo należy wskazać, że w tym przypadku nie można mówić o zmianie
okoliczności, która byłaby niezależna od Zamawiającego, bowiem organizacja Postępowania
jak i
zabezpieczenie odpowiednich środków finansowych leżało w gestii Zamawiającego.
Nie
zostało również wykazane, że dalsze prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia
nie leży w interesie publicznym – tj. w interesie mieszkańców Krakowa. W tym zakresie
w
uzasadnieniu nie pojawiła się żadna argumentacja.
II. Zgodnie z art. 255 pkt 6 ustawy Pzp
Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Unieważniając postępowanie na tej podstawie zamawiający obowiązany jest wykazać, że:
− zaistniała wada postępowania, tj. miało miejsce naruszenie przez zamawiającego
przepisów regulujących jego prowadzenie,
− wada ma charakter nieusuwalny,
− na skutek zaistniałej wady postępowania nie ma możliwości zawarcia niepodlegającej
unieważnieniu umowy (związek przyczynowo – skutkowy) – konieczne jest wykazanie,
że umowa będzie podlegać unieważnieniu, w tym wskazanie podstawy prawnej
unieważnienia.
Izba podzieliła stanowisko Odwołującego, że Zamawiający nie wykazał zaistnienia wszystkich
przesłanek składających się na podstawę unieważnienia postępowania, o której mowa w art.
255 pkt 6 ustawy Pzp.
Przede wszystkim
należy zauważyć, że Zamawiający w ogóle nie wskazał na wystąpienie wady
P
ostępowania. Nie zostało wyjaśnione na czym polega nieprawidłowość prowadzonego przez
Zamawiającego postępowania - które przepisy ustawy Pzp zostały naruszone. Nawet jeżeli za
taką wadę należałoby uznać upływ wyznaczonego przez Zamawiającego terminu realizacji
świadczenia, to i tak konieczne jest wykazanie, że jest to wada nieusuwalna oraz skutkująca
brakiem możliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy. Żadna z tych przesłanek
nie została przez Zamawiającego wykazana. Zamawiający nie wykazał braku możliwości
zmiany terminu realizacji zamówienia. Nie może tego uzasadniać brak zabezpieczenia przez
zamawiającego środków finansowych na potrzeby realizacji zamówienia. Brak środków
finansowych może stanowić podstawę unieważnienia postępowania w sytuacji wystąpienia
przesłanek wskazanych w art. 257 ustawy Pzp, co stanowi odrębną podstawę unieważnienia
postępowania. Nie zostało również wykazane, że zawarta w wyniku postępowania umowa
będzie podlegać unieważnieniu, w tym na podstawie którego przepisu podstawy miałoby to
nastąpić. Nie zostało w tym zakresie przedstawione jakiekolwiek uzasadnienie.
W tym stanie rzeczy Izba konieczne stało się uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu unieważnienia czynności unieważnienia postępowania.
Biorąc pod uwagę powyższe, Izba orzekła, jak w punkcie pierwszym sentencji, na podstawie
art. 553 oraz art. 554 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 1 lit. b) ustawy Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557, 574 i 575 ustawy
Pzp oraz § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r.
w
sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodnicząca:
……………………..