Sygn. akt KIO 223/24
Sygn. akt KIO 234/24
WYROK
Warszawa, dnia 19 lutego 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Michał Pawłowski
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lutego 2024 r. w Warszawie
odwołań wniesionych do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w
dniu 22 stycznia 2024 r. przez wykonawcę BITUM Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu Śląskim (sygn. akt KIO 223/24)
B. w dniu 22
stycznia 2024 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: BITUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu
Śląskim i DROG-BUD Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lubojence
(sygn. akt KIO 234/24)
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Miejski Zarząd Dróg w Częstochowie
orzeka:
KIO 223/24
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutów nr 1, 2, 3 i 5 odwołania oraz nakazuje
zamawiającemu – Miejskiemu Zarządowi Dróg w Częstochowie w zakresie części nr 2
zamówienia:
Unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, tj. oferty złożonej
przez wykonawcę Przedsiębiorstwo Wielobranżowe REZ-DROGPOL Spółka
cywilna z siedzibą w Jaskrowie.
1.2. O
dtajnienie załączników do wyjaśnień rażąco niskiej ceny z dnia 5 stycznia 2024
r. złożonych przez wykonawcę Przedsiębiorstwo Wielobranżowe REZ-DROGPOL
Spółka cywilna z siedzibą w Jaskrowie.
1.3. Odrzucenie oferty wykonawcy
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe REZ-DROGPOL
Spółka cywilna z siedzibą w Jaskrowie na podstawie art. 224 ust. 6 w zw. z art.
226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 5
ustawy z dnia 11 września 2019 r. –
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1605, ze zm.).
Powtórzenie czynności badania i oceny ofert w postępowaniu.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego – wykonawcę BITUM
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu Śląskim oraz
zamawiającego – Miejski Zarząd Dróg w Częstochowie i:
Zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego –
wykonawcę BITUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu
Śląskim tytułem wpisu od odwołania, kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) poniesioną przez odwołującego na wynagrodzenie
pełnomocnika i kwotę 17 zł 00 gr (słownie: siedemnaście złotych zero groszy)
poniesioną przez odwołującego na opłatę skarbową od pełnomocnictwa.
Zasądza od zamawiającego – Miejskiego Zarządu Dróg w Częstochowie na rzecz
odwołującego – wykonawcy BITUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Lipiu Śląskim kwotę 9 078 zł 00 gr (słownie: dziewięć tysięcy
siedemdziesiąt osiem złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione przez odwołującego.
KIO 234/24
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutów nr 1, 2, 3 i 5 odwołania oraz nakazuje
zamawiającemu – Miejskiemu Zarządowi Dróg w Częstochowie w zakresie części nr 3
zamówienia:
Unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej.
1.2. O
dtajnienie załączników do wyjaśnień rażąco niskiej ceny z dnia 5 stycznia 2024
r. złożonych przez wykonawcę Przedsiębiorstwo Wielobranżowe REZ-DROGPOL
Spółka cywilna z siedzibą w Jaskrowie.
1.3. O
drzucenie oferty wykonawcy Przedsiębiorstwo Wielobranżowe REZ-DROGPOL
Spółka cywilna z siedzibą w Jaskrowie na podstawie art. 224 ust. 6 w zw. z art.
226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 5
ustawy z dnia 11 września 2019 r. –
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1605, ze zm.).
Powtórzenie czynności badania i oceny ofert w postępowaniu.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego – wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: BITUM Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu Śląskim i DROG-BUD Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Lubojence oraz zamawiającego – Miejski Zarząd Dróg
w Częstochowie i:
Zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego –
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: BITUM Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu Śląskim i DROG-BUD
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lubojence tytułem wpisu
od odwołania, kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy) poniesioną przez odwołującego na wynagrodzenie pełnomocnika i kwotę
34 zł 00 gr (słownie: trzydzieści cztery złote zero groszy) poniesioną przez
odwołującego na opłatę skarbową od pełnomocnictw.
Zasądza od zamawiającego – Miejskiego Zarządu Dróg w Częstochowie na rzecz
odwołującego – wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: BITUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu
Śląskim i DROG-BUD Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
Lubojence
kwotę 9 089 zł 33 gr (słownie: dziewięć tysięcy osiemdziesiąt dziewięć
złotych trzydzieści trzy grosze) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione przez odwołującego.
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu
Zamówień Publicznych.
Przewodniczący: ………….………………………………
Sygn. akt KIO 223/24
Sygn. akt KIO 234/24
Uzasadnienie
Miejski Zarząd Dróg w Częstochowie, zwany dalej „Zamawiającym”, działając na
podstawie przepisów ustawy dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z
2023 r., poz. 1605, ze zm.), zwanej dalej „ustawą PZP”, prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „utrzymanie bieżące dróg w granicach miasta Częstochowy w
latach 2024-
2025 w rejonie I, II, III”. Zamówienie zostało podzielone na 3 części.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych z
dnia 5 grudnia 2023 r., pod numerem 2023/BZP 00533444/01.
W dniu 22 stycznia 2024
r. (data wpływu do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej)
wykonawca
BITUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lipiu Śląskim, zwany
dalej „wykonawcą BITUM”, wniósł odwołanie od niezgodnych z przepisami ustawy czynności
Zamawiającego podjętych w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz zaniechań czynności,
do których Zamawiający był obowiązany na podstawie ustawy w zakresie części nr II
zamówienia:
zaniechaniu odtajnienia i udostępnienia Odwołującemu na podstawie art. 74 ust. 1 i ust. 2
ustawy PZP w zw. z art. 18 ust. 1 ustawy PZP w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji, zastrzeżonych jako tajemnica przedsiębiorstwa załączników w postaci
ofert handlowych i faktur VAT do odpowiedzi wykonawcy
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe
„REZ-DROGPOL” Spółka Cywilna z siedzibą w Jaskowie (dalej jako „wykonawca REZ-
DROGPOL
”) z dnia 5 stycznia 2024 r. na wezwanie do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w
terminie umożliwiającym wykonawcom skuteczne kwestionowanie wyboru oferty tego
wykonawcy jako oferty najkorzystniejszej w postępowaniu (na innych podstawach niż wskazane
w treści niniejszego odwołania),
2) zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL na podstawie art. 224 ust. 6 w
zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP pomimo faktu, że oferta wykonawcy REZ-DROGPOL
po
winna zostać odrzucona ze względu na złożenie przez tego wykonawcę niewystarczających
wyjaśnień oraz dowodów, które uzasadniłyby podaną w ofercie cenę,
3) zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8
ustawy PZP po
mimo faktu, iż oferta ta zawierała rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia i powinna zostać odrzucona z tego powodu,
4) zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL na podstawie art. 226 ust 1 pkt 7
ustawy PZP w zw. z art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji pomimo ziszczenia się
przesłanek do dokonania tej czynności, tj. oferta tego wykonawcy została złożona w warunkach
czynu nieuczciwej konkurencji, gdyż wykonawca ten oferuje ceny jednostkowe, które są
nierynkowe i nakierowane wyłącznie na uzyskanie lepszej punktacji w ramach kryterium oceny
ofert, bez uzasadnienia kształtuje zróżnicowane ceny dla tożsamego zakresu robót oraz stosuje
rażąco zaniżone liczby roboczogodzin,
5) zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5
ustawy PZP pom
imo faktu, iż była ona niezgodna z warunkami zamówienia, a zwłaszcza
niezgodna z przedmiarem robót Zamawiającego i powinna zostać odrzucona z tego powodu,
6) dokonania
nieprawidłowej czynności badania i oceny oferty złożonej przez wykonawcę REZ-
DROGPOL i nieuzasadnione uznanie, że oferta złożona przez tego wykonawcę jest
najkorzystniejsza, a w konsekwencji wybór oferty tego wykonawcy jako najkorzystniejszej, co
spowodowało naruszenie art. 239 ustawy PZP,
7) ewentualnie również zaniechanie wezwania wykonawcy REZ-DROGPOL do wyjaśnień
uzupełniających na podstawie art. 224 ustawy PZP, podczas gdy wykonawca REZ-DROGPOL
nie złożył wyjaśnień oraz dowodów, które uzasadniłyby podaną w ofercie cenę, a co więcej
wykonawca ten
nie złożył wyjaśnień odpowiadających na wszystkie pytania i wątpliwości
Zamawiającego wskazane w wezwaniu do wyjaśnień rażąco niskiej ceny.
Jednocześnie w dniu 22 stycznia 2024 r. (data wpływu do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej) wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: wykonawca BITUM
i wykonawca DROG-BUD
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Lubojence,
zwani dalej jako
„Konsorcjum firm BITUM i DROG-BUD”, wnieśli odwołanie od niezgodnych z
przepisami ustawy takich samych
czynności Zamawiającego podjętych w postępowaniu o
udzielenie zamówienia oraz zaniechań czynności, do których Zamawiający był obowiązany na
podstawie ustawy,
w zakresie części nr III zamówienia.
Wykonawca BITUM w sprawie o sygn. akt KIO 223/24 i Konsorcjum firm BITUM i DROG-
BUD w sprawie o sygn. akt KIO 234/24 zarzucili
Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 74 ust. 1 i ust. 2 ustawy PZP w zw. z art. 18 ust. 1 ustawy PZP w zw. z art. 11 ust. 2
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji poprzez ich błędne zastosowanie oraz zaniechanie
odtajnienia i udostępnienia im załączników (w postaci ofert handlowych i faktur VAT) do
odpowiedzi wykonawcy REZ-
DROGPOL z dnia 5 stycznia 2024 r. na wezwanie do wyjaśnienia
rażąco niskiej ceny w terminie umożliwiającym wykonawcom skuteczne kwestionowanie wyboru
oferty tego wykonawcy jako oferty najkorzystniejszej w postępowaniu (zarzut nr 1),
2) art. 224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP poprzez ich niezastosowanie, a w
konsekwencji zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL, podczas gdy oferta
wykonawcy REZ-DROGPOL po
winna zostać odrzucona ze względu na złożenie przez tego
wykonawcę niewystarczających wyjaśnień oraz dowodów, które uzasadniłyby podaną w ofercie
cenę (zarzut nr 2),
3) art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji
zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL, podczas gdy oferta tego
wykonawcy po
winna zostać odrzucona ze względu na to, że zawierała rażąco niską cenę
(zarzut nr 3),
4) art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP w zw. z art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy
REZ-DROGPOL, podczas gdy oferta tego wykonawcy
została złożona w warunkach czynu
nieuczciwej konkurencji (zarzut nr 4),
5) art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji
zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL, podczas gdy oferta tego
wykonawcy po
winna zostać odrzucona ze względu na niezgodność z warunkami zamówienia, a
zwłaszcza z przedmiarem robót Zamawiającego (zarzut nr 5),
art. 239 ustawy PZP poprzez jego błędne zastosowanie, przejawiające się w dokonaniu
oceny oferty oraz wyboru jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy REZ-DROGPOL, podczas
gdy oferta ta po
winna zostać odrzucona, a co za tym idzie nie mogła zostać wybrana jako
najkorzystniejsza (zarzut nr 6),
7) ewentualnie art. 224 ustawy PZP poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji
zaniechanie wezwania wykonawcy REZ-
DROGPOL do wyjaśnień uzupełniających w zakresie
zaoferowanej ceny, podczas gdy wykonawca REZ-
DROGPOL nie złożył wyjaśnień i dowodów,
które uzasadniłyby podaną w ofercie cenę, a co więcej wykonawca REZ-DROGPOL nie złożył
wyjaśnień odpowiadających na wszystkie pytania i wątpliwości Zamawiającego wskazane w
wezwaniu do wyjaśnień (zarzut nr 7).
W konsekwencji podniesionych zarzutów Odwołujący w obydwu sprawach wnieśli o
uwzględnienie odwołania oraz nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, odpowiednio w ramach części nr II
i części nr III zamówienia,
2) odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL na podstawie art. 224 ust. 6 w zw. z art. 226
ust. 1 pkt 8 ustawy PZP, na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP, na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 7 ustawy PZP, oraz na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP
w ramach części nr
II i części nr III zamówienia,
3) w razie braku nakazania odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL:
a) odtajnienia i
udostępnienia Odwołującym załączników (w postaci ofert handlowych i faktur
VAT) do odpowiedzi wykonawcy REZ-DROGPOL z dnia 5 stycznia 2024 r. na wezwanie do
wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, oraz
b) wezwania wykonawcy REZ-
DROGPOL do ponownego złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco
niskiej ceny wraz z dowodami uzasadniającymi, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska,
4) przeprowadzenia ponownego badania i oceny ofert
w ramach obydwu części zamówienia.
Ponadto Odwołujący złożyli wniosek o obciążenie Zamawiającego kosztami
postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu
pierwszego z zarzutów swoich odwołań dotyczącego zaniechania
odtajnienia i udostępnienia Odwołującym załączników do wyjaśnień rażąco niskiej ceny, które
zostały zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa, wykonawca BITUM i Konsorcjum firm
BITUM i DROG-
BUD podali, że w odpowiedzi na wniosek Odwołujących z dnia 17 stycznia 2024
r. o udostępnienie załączników do protokołu postępowania Zamawiający udostępnił ofertę
wykonawcy REZ-DROGPOL i
korespondencję prowadzoną z tym wykonawcą z pominięciem
następujących dokumentów: a) oferty handlowej na zakup masy mineralno-asfaltowej, b) oferty
handlowej na zakup mieszanki mineralno-asfaltowej "na zimno", c) faktury z dnia 14 listopada
2023 r. na zakup masy mineralno-bitumicznej, d) faktury z dnia 21 listopada 2023 r. na masy
mieszanki mineralno-bitumicznej
, które zostały załączone do odpowiedzi wykonawcy REZ-
DROGPOL na wezwanie do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny z dnia 5 stycznia
2024 r.
Swojej decyzji dotyczącej utrzymania żądanych dokumentów w tajemnicy Zamawiający
w żaden sposób nie uzasadnił. Odwołujący choć wezwali Zamawiającego do udostępnienia tych
dokument
ów pismem z dnia 19 stycznia 2024 r., to ich wezwanie pozostało bez reakcji. W treści
pisma z dnia 5 stycznia 2024 r. wykonawca REZ-DROGPOL wskaz
ał, że zastrzega jako
tajemnicę przedsiębiorstwa dowody dołączone do wyjaśnień ceny oferty. Odwołujący podkreślił,
że aby możliwym było skuteczne objęcie określonych informacji klauzulą „tajemnica
przedsiębiorstwa” koniecznym jest równoległe ziszczenie się dwóch okoliczności, tj. wykazanie
przez w
ykonawcę, stosownie do art. 18 ust. 3 ustawy PZP, iż zastrzeżone informacje stanowią
tajemnicę przedsiębiorstwa oraz faktyczny ich walor jako informacji poufnych w rozumieniu art.
11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Trzecią istotną okolicznością mającą
wpływ na ocenę skuteczności zastrzeżenia informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa jest
dokonanie takiego zastrzeżenia wraz (jednocześnie) z przekazaniem takich informacji oraz
wykazanie, również wraz z przekazaniem tych informacji, że stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa – bez możliwości uzupełnienia tych elementów na późniejszym etapie
postępowania. Zdaniem Odwołujących żadna z tych przesłanek polegających na wykazaniu
zaistnienia okoliczności wynikających z art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji nie ziściła się w odniesieniu do informacji (dokumentów) zastrzeganych przez
wykonawcę REZ-DROGPOL, a co za tym idzie informacje (dokumenty) te powinny były zostać
niezwłocznie odtajnione.
Odwołujący zwrócił uwagę, że nie ma możliwości zastrzeżenia całych dokumentów jako
„tajemnicy przedsiębiorstwa”, ponieważ tajemnicą taką mogą być co najwyżej określone
informacje zawarte w dokumentach, a nie dokumenty jako takie. Wykonawca REZ-DROGPOL
błędnie i w związku z tym nieskutecznie zastrzegł jako „tajemnicę przedsiębiorstwa” całe
dokumenty. Nie jest
rolą Zamawiającego doszukiwanie się w treści złożonych dokumentów,
które informacje zawarte w tych dokumentach stanowią (lub potencjalnie mogą stanowić)
tajemnicę przedsiębiorstwa i dokonywanie przez Zamawiającego w zastępstwie za wykonawcę
samodzielnych czynności polegających na anonimizowaniu dokumentów w jakichkolwiek
fragmentach, co potwierdza m. in. wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 24 marca 2023 r. w
sprawie o sygn. akt KIO 679/23.
Wobec tego zdaniem Odwołujących z racji tego, że wykonawca
REZ-
DROGPOL nieskutecznie próbował zastrzec dokumenty jako takie, a nie konkretne
zawarte w nich informacje, dokumenty te powinny zostać ujawnione, ponieważ zastrzeżenie
„tajemnicy przedsiębiorstwa” zostało dokonane nieskutecznie.
Niezależnie od tego w ocenie Odwołujących analiza treści uzasadnienia zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa prowadzi też do wniosku, że dokumenty w postaci faktur VAT i ofert
handlowych
na zakup nie stanowią de facto tajemnicy przedsiębiorstwa wykonawcy REZ-
DROGPOL, albowiem
nie wykazał on należycie, że dane, które zastrzega jako tajemnica
przedsiębiorca, rzeczywiście są objęte tajemnicą przedsiębiorstwa. Odwołujący zwrócili uwagę
na to, że wykonawca REZ-DROGPOL nie określił ani nie wykazał, jakie to rzekomo działania
podjął w celu zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa w stosunku do faktury VAT lub oferty
handlowej, które utajnił. Odwołujący z wysokim prawdopodobieństwem założyli, że ani faktura
VAT ani oferta handlowa złożone Zamawiającemu nie zawierają żadnych klauzul o poufności. Z
treści pisma z dnia 5 stycznia 2024 nie wynikają również żadne umowy o poufności (NDA), ani
umowy
o pracę z pracownikami wykonawcy REZ-DROGPOL, zawierających klauzule poufności.
Poza tym wykonawca REZ-
DROGPOL nie wyjaśnił i nie wykazał, jaką wartość gospodarczą
miałaby mieć faktura VAT lub oferty handlowe oraz tego, że faktury lub oferty handlowe nie są
powszechnie dostępne. Uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa jest na tyle
lakoniczne i ogólne, że nie może być mowy o tym, aby uznano je za prawidłowe i wywołujące
skutki prawne w postaci utajnienia. Wykonawca REZ-
DROGPOL nie wykazał istnienia tajemnicy
przedsiębiorstwa, ponieważ samo powołanie się na art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji nie może być wystarczające dla wykazania istnienia tajemnicy
przedsiębiorstwa. Odwołujący uważa, że nie może być mowy o żadnym przyjęciu przez
Zamawiającego „na słowo”, czy formułowaniu gołosłownych oświadczeń, że przesłanki są
spełnione, co ma miejsce w przypadku wyjaśnień złożonych przez wykonawcy REZ-DROGPOL.
Jeśli dany wykonawca obejmujący jakąś część dokumentacji postępowania tajemnicą
przedsiębiorstwa nie wykazał spełniania przesłanek oraz nie przedstawił dowodów, to
Zamawiający powinien udostępnić takie dokumenty pozostałym wykonawcom lub Krajowa Izba
Odwoławcza w postępowaniu odwoławczym powinna nakazać Zamawiającemu ich odtajnienie i
udostępnienie. Na potwierdzenie swojego stanowiska Odwołujący powołali się na orzeczenia
Krajowej Izby Odwoławczej, w tym m. in. na wyrok z dnia 28 lipca 2022 r. w sprawie o sygn. akt
KIO 1810/22.
W ocenie Odwołujących ogólność przekazanego Zamawiającemu uzasadnienia, którym
posłużył się wykonawca REZ-DROGPOL przy jednoczesnym braku załączenia dowodów na
potwierdzenie argumentowanych okoliczności potwierdza, że jedynym celem objęcia tych
informacji tajemnicą przedsiębiorstwa było utrudnienie konkurencyjnym wykonawcom
ubiegającym się o przedmiotowe zamówienie weryfikacji oświadczeń składanych przez
wykonawcę REZ-DROGPOL. Odwołujący podsumowali zarzut nr 1 stwierdzając, że wykonawca
REZ-
DROGPOL nie odnosząc się do meritum dokonywanego zastrzeżenia, czyli nie wskazując
szczegółowo przyczyny zastrzeżenia poszczególnych informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa
i ich nie konkretyzując, a także nie przedkładając dowodów potwierdzających zastosowanie
odpowiednich środków w celu zachowania w poufności danych potwierdził, że dokonane
zastrzeżenie było automatyczne i oderwane od okoliczności faktycznych tej konkretnej sprawy –
a takie
działanie niewątpliwie nie zasługuje na ochronę.
W zakresie uzasadnienia zarzutu nr 2
odwołania dotyczącego odrzucenia oferty
wykonawcy REZ-
DROGPOL z powodu złożenia niewystarczających wyjaśnień rażąco niskiej
oceny
oraz dowodów uzasadniających cenę ofertową Odwołujący ocenili, że wyjaśnienia i
dowody złożone przez wykonawcę REZ-DROGPOL nie wyjaśniają wątpliwości Zamawiającego
oraz
nie obalają domniemania rażąco niskiej ceny, ani nie uzasadniają zaoferowanej ceny.
Wyjaśnienia te są ogólnikowe, gołosłowne, skrótowe, a więc nie można zgodzić się z tym, że
wykonawca REZ-
DROGPOL uzasadnił podaną w ofercie cenę, jak również nie można uznać, że
wykonawca ten z
łożył prawidłowe i rzetelne wyjaśnienia. Powołując się m. in. na wyroki Krajowej
Izby Odwoławczej z dnia 6 kwietnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt KIO 778/23, z dnia 21 marca
2023 r. w sprawie o sygn. akt KIO 658/23, z dnia 14 marca 2023 r. w sprawie o sygn. akt KIO
Odwołujący wywiedli, że nieudzielenie rzetelnych wyjaśnień przez wykonawcę REZ-
DROGPOL po
winno być kwalifikowane jako niezłożenie żadnych wyjaśnień, a przynajmniej jako
nieobalenie przez
tego wykonawcę domniemania rażąco niskiej ceny, a tym samym oferta
wykonawcy REZ-DROGPOL po
winna zostać odrzucona na podstawie art. 224 ust. 6 w zw. z art.
226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP.
Następnie wykonawca BITUM w odwołaniu złożonym w sprawie o sygn. akt KIO 223/24
wskazał, że Zamawiający pismem z dnia 29 grudnia 2023 r. na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy
PZP wezwał wykonawcę REZ-DROGPOL do złożenia wyjaśnień oraz dowodów w zakresie
wyliczenia ceny oferty
uznając, że ceny jednostkowe zaoferowane przez tego wykonawcę REZ-
DROGPOL w Z
ałączniku nr 10 do SWZ (ceny jednostkowe asortymentów robót) są rażąco
niskie w stosunku do wartości cen jednostkowych zamówienia ustalonych przez Zamawiającego
w zakresie części nr II zamówienia w odniesieniu do pozycji nr 2, 3, 8, 9, 10, 12 i 13, natomiast
w stosunku do średniej arytmetycznej poszczególnych cen jednostkowych zaoferowanych przez
wszystkich wykonawców w zakresie części nr II zamówienia w odniesieniu do pozycji numer 2,
3, 8, 9, 12 i 13, wzbudzając przy tym uzasadnione wątpliwości Zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia i wynikającymi z odrębnych przepisów. Jeśli chodzi zaś o odwołanie złożone w
sprawie o sygn. akt KIO 234/24 to Konsorcjum firm BITUM i DROG-
BUD wskazało, że
Zamawiający pismem z dnia 29 grudnia 2023 r. na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy PZP wezwał
wykonawcę REZ-DROGPOL do złożenia wyjaśnień oraz dowodów w zakresie wyliczenia ceny
oferty uznając, że ceny jednostkowe zaoferowane przez tego wykonawcę REZ-DROGPOL w
Załączniku nr 10 do SWZ (ceny jednostkowe asortymentów robót) są rażąco niskie w stosunku
do wartości cen jednostkowych zamówienia ustalonych przez Zamawiającego w zakresie części
nr III zamówienia w odniesieniu do pozycji nr 1, 2, 3, 8, 9 i 10, natomiast w stosunku do średniej
arytmetycznej poszczególnych cen jednostkowych zaoferowanych przez wszystkich
wykonawców w zakresie części nr III zamówienia w odniesieniu do pozycji numer 2, 3 i 8, co
wzbudziło uzasadnione wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia i wynikającymi z
odrębnych przepisów. Odwołujący podnieśli, że Zamawiający zażądał, aby wykonawca REZ-
DROGPOL wyjaśnił, czy w cenie jednostkowej zostały uwzględnione wszystkie wymagania
określone w SWZ oraz wszelkie koszty, jakie poniesie on z tytułu wykonania przedmiotu
zamówienia w sposób należyty oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami sztuki
budowlanej, czy przyjęta cena pozwoli na realizację zamówienia z należytą starannością, czy
nie wskazuje ona na zamiar realizacji zamówienia poniżej kosztów własnych oraz czy pozwala
na wygenerowanie zysków. Zamawiający podkreślił, że oczekuje informacji dotyczących
zgodności zaoferowanych istotnych składników oferty z przepisami dotyczącymi kosztów pracy,
których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia
za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz zgodności z przepisami z
zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizo
wane jest zamówienie. Zamawiający wyraźnie wskazał również w wezwaniu, że wymaga
konkretnych dowodów na poparcie wyjaśnień. Odwołujący zauważyli, że wykonawca REZ-
DROGPOL nie zaskarżył wezwania do wyjaśnień w trybie odwołania złożonego do Krajowej Izby
Odwoławczej, a zatem uznał wszystkie elementy wezwania za prawidłowe i zgodne z ustawą
PZP (zarówno w zakresie istotności części składowych ceny, jak również w zakresie treści
wyjaśnień i dowodów wymaganych przez Zamawiającego). Fakt niezaskarżenia wezwania przez
wykonawcę REZ-DROGPOL powoduje, że wezwanie to jest w pełni „prawomocne”, natomiast
wykonawcy ten zobowiązany był w pełni dostosować się do treści wezwania.
W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego wykonawca REZ-DROGPOL w dniu 5
stycznia 2024 r.
złożył wyjaśnienia ceny ofertowej. Odwołujący zwrócili uwagę na następujące
aspekty wyjaśnień rażąco niskiej ceny złożonych przez wykonawcę REZ-DROGPOL:
1) Wykonawca REZ-
DROGPOL w żaden sposób nie odniósł się do wątpliwości Zamawiającego
i w żaden sposób nie wyjaśnił cen jednostkowych przyjętych w ofercie, choć podał przykładowe
stawki materiałów i sprzętu, to nie zostały one w żaden sposób powiązane z cenami
jednostkowymi, co do których powstały zastrzeżenia Zamawiającego
2) Wykonawca REZ-
DROGPOL w swoich wyjaśnieniach zawarł gołosłowne, ogólne i niepoparte
żadnymi dowodami zapewnienia i oświadczenia o rzetelności wyceny, o rynkowości przyjętych
cen materiałów i kosztów pracy sprzętu, przy czym do wyjaśnień załączone zostały jedynie
faktury na zakup masy mineralno-bitumicznej oraz mieszanki mineralno-asfaltowej). Lektura
wyjaśnień tego wykonawcy świadczy o fakcie, że stanowią one ogólniki, które mogą być
p
owielane i wykorzystywane w różnorodnych postępowaniach, bez ich indywidualizacji i w
formule „kopiuj-wklej”, albowiem nie odnoszą się do realnych wartości, nie wskazują na
rzeczywiste koszty, a przede wszystkim nie odpowiadają na wymagania Zamawiającego
zawarte w wezwaniu do wyjaśnień.
3) Wykonawca REZ-
DROGPOL w swoich wyjaśnieniach zapewnił w sposób niezgodny z
prawdą, że wskazane w kalkulacjach ceny robocizny zapewniają otrzymanie przez jego
pracowników kwot wyższych od kwot minimalnego wynagrodzenia za pracę, podczas gdy w
rzeczywistości wskazana w kosztorysach stawka za roboczogodzinę wynosi 23 zł 50 gr,
natomiast minimalna stawka godzinowa zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa to 27 zł 70
gr od dnia 1 stycznia 2024 r. i 28
zł 10 gr od dnia 1 lipca 2024 r. Odwołujący zauważyli, że
ustawodawca zobowiązuje Zamawiających do odrzucania ofert wykonawców, którzy nie
respektują zasad wynagradzania za pracę ustalonych w przepisach prawa powszechnie
obowiązujących. Zamawiający wymagał zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę, w
sposób określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy osoby
wykonującej następujące czynności: operatora rozściełacza, operatora walca, operatora
równiarki, pracownika wykonującego roboty brukarskie, trzech pracowników wykwalifikowanych
do wykonywania robót bitumicznych. Pociąga to za sobą konieczność respektowania poziomu
wynagrodzenia wynikającego z przepisów o płacy minimalnej przy kalkulacji ceny. Ponadto
nawet przy zatrudnianiu osób na podstawie umowy cywilnoprawnej dla obliczenia ceny oferty
przyjęte być muszą kwoty wynagrodzeń minimalnych. Stawka robocizny wskazana w
kosztorysach wykonawcy REZ-
DROGPOL jest niższa od stawki minimalnego wynagrodzenia za
pracę, co już samo przez się powinno obligować Zamawiającego do odrzucenia ceny oferty.
Wykonawca REZ-
DROGPOL nie wyjaśnił, dlaczego zastosował stawkę godzinową 23 zł 50 gr w
kosztorysach a
winien był to uczynić w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego do wyjaśnienia
ceny z dnia 29 grudnia 2023 r. W tym
kontekście Odwołujący dodali, że wykonawca REZ-
DROGPOL nie wyjaśnił również, dlaczego przyjął niemal o 50 % mniej roboczogodzin w swoim
kosztorysie, aniżeli wskazał Zamawiający w przedmiarze robót.
4) Wykonawca REZ-DROGPOL stwierdz
ił w swoich wyjaśnieniach, że: „Spółka nasza rzetelnie
wykonywała prace zlecone w ramach zamówienia na „Utrzymanie bieżące dróg w granicach
miasta Częstochowy w rejonie II w okresie od 2021 do 2023 r.” po cenach jednostkowych
oferowanych w tamtym zamówieniu i w latach tych uzyskiwała pozytywne wyniki finansowe”,
dodatkowo załączając kalkulację za tamten okres. Odwołujący zauważyli, że Załącznik prac z lat
– 2023 jest nieporównywalny i nie może dowodzić braku rażąco niskiej ceny, ze względu
na niższe koszty materiałów, pracy sprzętu i robocizny, poza tym przetarg na lata 2021-2023
miał inny zakres i inną wartość.
5) Wykonawca REZ-DROGPOL poda
ł nieścisłe informacje w swoich wyjaśnieniach ceny w
zakresie poziomu wzrostu stawki roboczogodziny przyjętej do kalkulacji na roboty realizowane w
latach 2021-
2023, ponieważ stawka wynosząca w tamtym okresie 17 zł 00 gr, a obecnie 23 zł
50 gr
, wzrosła o około 27%, a nie jak wskazano w wyjaśnieniach wykonawcy REZ-DROGPOL o
6) Wykonawca REZ-DROGPOL
w swoich wyjaśnieniach stwierdził, że w przeważającej
większości dysponuje własnym sprzętem, natomiast w wykazie sprzętu co do około 50%
wskazanego sprzętu wskazał, że podstawę dysponowania nim stanowi umowa najmu i co więcej
w wyjaśnieniach w ramach kosztów pracy sprzętu nie znalazła się żadna wzmianka o kosztach
jego najmu
– zatem wyjaśnienia ceny nie korespondują z pozostałymi dokumentami złożonymi
przez
wykonawcę REZ-DROGPOL i uzasadniają tezę, że zaoferowane ceny są nieuzasadnione.
7) Wykonawca REZ-
DROGPOL wskazał w wykazie sprzętu na podpisaną umowę z wytwórnią
mas bitumicznych zawartą w okresie obowiązywania umowy z Zamawiającym z
nieograniczonym dostępem do produkcji masy asfaltobetonowej, ale nie powołał tej okoliczności
w wyjaśnieniach ceny i nie załączył kopii umowy do wyjaśnień. Wzbudziło to uzasadnione
wątpliwości Odwołujących, czy umowa taka rzeczywiście istnieje oraz czy zawiera korzystne
warunki handlowe,
ponieważ skoro powołano się na nią w wykazie sprzętu to wykonawca REZ-
DROGPOL powinien
dołączyć do wyjaśnień kopię takiej umowy wykazującą realne ceny i
koszty, które byłyby faktycznie stabilne i najniższe.
8) Wykonawca REZ-DROGPOL zapewni
ł, że ceny materiałów są realne i rynkowe, ale nie
przedstawi
ł niemal żadnych dowodów, które by to twierdzenie wykazywały (załączył jedynie
archiwalne faktury zakupu masy mineralno-
bitumicznej oraz oferty sprzedaży masy mineralno-
asfaltowej). Wskazane w tabeli przykładowe ceny materiałów, takich jak cement portlandzki oraz
deski iglaste, nie zostały potwierdzone żadnym dowodem, nie jest zatem jasne, w jaki sposób
wykonawca REZ-
DROGPOL ustalił ich wysokość i na jakiej podstawie przyjął, o jaki procent są
wyższe od stawek obowiązujących w latach 2021-2023.
Odwołujący zwrócili również uwagę, że w zestawieniu przykładowych cen materiałów
wskazano dwukrotnie ten sam materiał (mieszanka mineralno-bitumiczna), ale z zastosowaniem
różnych cen. Podobny błąd został popełniony w zestawieniu cen pracy sprzętu – wskazano dwa
razy ten sam sprzęt (frezarkę do nawierzchni drogowych za podajnikiem 2,0m), jednak dwie
różne stawki za motogodzinę. Według Odwołujących takie działanie świadczy o niedochowaniu
przez
wykonawcę REZ-DROGPOL należytej staranności przy składaniu wyjaśnień.
10) Wykonawca REZ-
DROGPOL nie złożył żadnych dowodów na potwierdzenie gołosłownych
twierdzeń o warunkach handlowych w zakresie dostaw materiałów, w szczególności cementu
portlandzkiego oraz desek iglastych, kalkulacji własnych ceny ani pozostałych dokumentów
wykazujących realne koszty zatrudnienia, ale jedynie przedłożył oświadczenie własne, które –
podobnie jak treść wyjaśnień – pozostaje gołosłowne.
11) Wykonawca REZ-DROGPOL powinie
n w swoich wyjaśnieniach ceny podać przyczyny, dla
których ceny jednostkowe dla poszczególnych pozycji, a także koszty pośrednie i zysk różnią się
zasadniczo, w zależności od tego, czy mamy do czynienia z rejonem II, czy z rejonem III. Z
uwagi na to, że zakres robót jest niemal analogiczny pod względem jakościowym i ilościowym,
nie powinno dochodzić do takich różnic.
Odwołujący zauważyli również, że wykonawca REZ-DROGPOL zakończył swoje pismo
wyłącznie na ponowieniu gołosłownego twierdzenia o zaoferowaniu rynkowych cen,
gwarantujących wykonanie przedmiotu zamówienia w sposób należyty oraz zgodnie z
obowiązującymi przepisami i zasadami sztuki budowlanej, które pozwolą na realizację
zamówienia z należytą starannością, a jednocześnie pozwolą na osiągnięcie zakładanego
zysku. Wykonawca ten nie
przedstawił jednak żadnych szczegółowych wyjaśnień i nie
odpowiedział na wezwanie Zamawiającego z dnia 29 grudnia 2023 r. Odpowiedź wykonawcy
REZ-
DROGPOL na wezwanie Zamawiającego do wyjaśnienia ceny ogranicza się zatem tylko
do
gołosłownego potwierdzenia, iż cena jest uzasadniona i należycie skalkulowana. Wykonawca
REZ-DROGPOL wskaz
ał, że ceny wynikają z „kalkulacji własnej”, ale ani jej nie przedstawił, ani
nie dołączył do wyjaśnień – jest to gołosłowne, poddaje w wątpliwość, czy rzeczywiście taka
kalkulacja została sporządzona i nie wypełnia wymagań zawartych w wezwaniu Zamawiającego.
Odwołujący z tego powodu uważają, że wykonawca REZ-DROGPOL: a) nie odpowiedział na
zadane przez Zamawiającego pytania, b) nie złożył rzetelnych, szczegółowych i konkretnych
wyjaśnień, c) złożył wyjaśnienia gołosłowne, ogólnikowe, pasujące do każdego postępowania,
d)
złożył wyjaśnienia skrótowe, bez odnoszenia się do poszczególnych cen i bez wykazywania
ich rzetelnego skalkulowania, e)
złożył wielokrotnie zapewnienia o wycenie całości przedmiotu
zamówienia, ale nie wykazał żadnych szczegółowych kosztów i kalkulacji, f) złożył wyjaśnienia,
które są wewnętrznie sprzeczne i które nie korespondują z pozostałymi jego oświadczeniami, g)
złożył wyjaśnienia nieścisłe i nierzetelne, h) nie złożył jakichkolwiek dowodów na potwierdzenie
zasadności zaoferowanej ceny.
W uzasadnieniu
zarzutu nr 3 odwołania dotyczącego zaniechania odrzucenia oferty
wykonawcy REZ-
DROGPOL z powodu rażąco niskiej ceny Odwołujący podali, że weryfikacja
oferty pod kątem realności ceny zaoferowanej przez danego wykonawcę i obowiązek
odrzucenia oferty zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia służy
w szczególności temu, aby eliminować z postępowania wykonawców niewiarygodnych i
nierzetelnych z uwagi na proponowane przez nich nierealistyczne ceny. W związku z ryzykiem
nie
prawidłowej realizacji przedmiotu zamówienia, które stanowi bezpośrednią konsekwencję
skalkulowania ceny oferty na zaniżonym poziomie, ustawodawca przewidział mechanizmy
weryfikacji prawidłowości złożonej oferty pod kątem zaoferowanej ceny, jak również sankcje na
wypadek niewykazania jej realności. Mechanizmy te wdrożone zostały przez ustawodawcę
poprzez dyspozycj
ę art. 224 ustawy PZP. Przepis ten ma zapobiegać wybieraniu ofert, które nie
dają pewności, że zamówienie zostanie wykonane w całości i terminowo, a także bez
uszczerbku dla jego jakości. Gwarantuje więc zamawiającemu ochronę przed nieuczciwymi
praktykami wykonawców, którzy zaniżając cenę w celu uzyskania zamówienia, na etapie
realizacji mogą sobie to rekompensować niższą jakością lub domaganiem się dodatkowego
wynagrodzenia. W skrajnych wypadkach zagrożone może być wykonanie całego zamówienia.
Jednocześnie przepis chroni rzetelnych wykonawców, gdyż ułatwia eliminowanie z zamówień
publicznych tych, którzy łamią zasady uczciwej konkurencji w zakresie ceny. Ze względu na brak
jednoznacznego
zdefiniowania pojęcia rażąco niskiej ceny, a także konieczność dążenia do
zabezpieczenia prawidłowości wydatkowania środków publicznych, procedura weryfikacji
prawidłowości i rzetelności kalkulacji ofertowej musi być wdrożona w każdym przypadku, gdy
pojawiają się wątpliwości czy zaoferowana przez wykonawcę cena nie jest ceną rażąco niską.
Każdorazowo punktem wyjścia do oceny czy cena oferty nosi znamiona rażąco niskiej jest więc
szacunkowa wartość zamówienia określona przez zamawiającego, a także ceny zawarte w
ofertach złożonych przez pozostałych wykonawców w postępowaniu. W przedmiotowym
postępowaniu Zamawiający wdrożył mechanizm weryfikacji prawidłowości ceny oferty złożonej
przez REZ-
DROGPOL, jednakże po dokonaniu badania podjął błędne wnioski, których efekt
(wybór oferty najkorzystniejszej) stanowią jedną z podstaw niniejszego odwołania.
Porównując koszty za poszczególne elementy ceny we własnej ofercie oraz w ofercie
wykonawcy REZ-DROGPOL
Odwołujący wskazali, że różnica w cenach wynika z tego, że:
1) Wykonawca REZ-
DROGPOL zastosował stawkę za roboczogodzinę niższą od przewidzianej
przepisami stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę, dlatego koszt robocizny i koszty
pośrednie są wyraźnie niższe.
2) Wykonawca REZ-
DROGPOL uwzględnił w ofercie o połowę niższą liczbę roboczogodzin niż
wymagał tego Zamawiający. Zgodnie z przedmiarem robót Zamawiający wymagał dla rejonu II
przyjęcie 31 789,5430 roboczogodzin, zaś dla rejonu III przyjęcie 30 764,1680 roboczogodzin.
Tak
ie założenia przyjęli też obydwaj Odwołujący. Z kolei wykonawca REZ-DROGPOL w swoim
kosztorysie przyjął o 50 % mniejszą liczbę roboczogodzin, tj. w odniesieniu do rejonu II łącznie
roboczogodzin, natomiast w odniesieniu do rejonu III łącznie 15 012,6978.
3) K
oszty pośrednie dla rejonu II są bardzo niskie i nierealne. Nie ma możliwości, aby przy tak
założonych kosztach pośrednich można było należycie wykonać zamówienie. Absolutnym
minimum w zakresie kosztów pośrednich powinno być 30-40 %, co zresztą wykonawca REZ-
DROGPOL przyznaje w ofercie na rejon III, gdzie założono koszty pośrednie na poziomie 30 %.
Powoduje to, że ceny jednostkowe zaoferowane przez wykonawcę REZ-DROGPOL są rażąco
niskie, albowiem wykonawca ten
zamierza zrealizować wszystkie pozycje poniżej kosztów
wytworzenia i z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki minimalnej za godzinę pracy.
W uzasadnieniu
zarzutu nr 4 odwołania dotyczącego zaniechania odrzucenia oferty
wykonawcy REZ-DROGPOL
z powodu złożenia oferty w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji
Odwołujący podał, że upatruje czynu nieuczciwej konkurencji w ofercie wykonawcy
REZ-DROGPOL w sztucznym
zawyżeniu i zaniżeniu cen jednostkowych dla asortymentów robót
w
Załączniku nr 10 SWZ, które stanowiły kryterium oceny ofert dla wszystkich rejonów, w tym
dla rejonu II i rejonu III. Zgodnie z
rozdziałem 15 SWZ: pozycja nr 1 – 10 %, pozycja nr 2 – 4 %,
pozycja nr 3
– 8 %, pozycja nr 4 – 7 %, pozycja nr 5 – 2 %, pozycja nr 6 – 8 %, pozycja nr 7 – 3
%, pozycja nr 8
– 10 %, pozycja nr 9 – 2 %, pozycja nr 10 – 2 %, pozycja nr 11 – 1 %, pozycja
nr 12
– 1 %, pozycja nr 13 – 1 %, pozycja nr 14 – 1 %.
Odwołujący uważają, że w związku z tym wykonawca REZ-DROGPOL dopuścił się
celowego,
niezgodnego z prawem kształtowania cen w szczególności dla pozycji nr 4 i dla
pozycji nr 5,
tj. zaniżył cenę dla pozycji nr 4 i zawyżył cenę dla pozycji nr 5. Zgodnie z
Z
ałącznikiem nr 10 do SWZ cena jednostkowa dla pozycji nr 4 – ułożenie dywanika
asfaltobetonowego o grubości 4 cm wynosiła 77 zł 00 gr netto, podczas gdy cena jednostkowa
dla pozycji nr 5
– j.w. lecz dopłata za każdy następny 1 cm grubości wynosiła 33 zł 13 gr netto.
Wykonawca REZ-
DROGPOL zatem celowo i sztucznie obniżył cenę jednostkową dla pozycji nr
4, aby przenieść i zawyżyć sztucznie cenę jednostkową dla pozycji nr 5. Działanie to miało na
celu uzyskanie jak największej liczby punktów przez wykonawcę REZ-DROGPOL dla pozycji nr
4, nawet kosztem pozycji nr
5, która była znacznie mniej punktowana. Odwołujący podnieśli, że
nawet żadnych dowodów można zauważyć, że ułożenie 1 cm dywanika kosztuje niemal 45 %
tego, ile ułożenie 4 cm dywanika, zatem cena nie została podana poprawnie i jest sprzeczna z
dobrymi obyczajami. Ułożenie 1 cm powinno kosztować około 25 % ułożenia 4 cm, czyli cena
jednostkowa dla pozycji nr
5 powinna w rozpatrywanym przypadku wynosić 16 zł 30 gr netto (25
% z 65
zł 21 gr netto), a nie 29 zł 63 gr netto. Alternatywnie cena jednostkowa dla pozycji nr 4 w
rozpatrywanym przypadku powinna zatem
stanowić czterokrotność stawki ceny jednostkowej dla
pozycji nr 5, tj. 1
18 zł 52 gr netto (4x 29 zł 63 gr netto). W ocenie Odwołujących jest czymś
niedopuszczalnym, aby 1 cm dywanika koszt
ował prawie 50 % tego, ile kosztuje ułożenie 4 cm
dywanika.
Odwołujący zauważyli, że na obszarze rejonu II i rejonu III zdecydowana większość
odcinków dróg będzie wymagała dywanika o grubości 5 cm, zatem wykonawca REZ-DROGPOL
doskonale zdaje sobie sprawę, że tego rodzaju zniekształcenie ceny jednostkowej nie odbije się
negatywnie na nim,
ponieważ i tak uzyska dochód zarówno z pozycji nr 4, jak i z pozycji nr 5.
Odwołujący podnieśli, że cena jednostkowa wykonawcy REZ-DROGPOL nie oddaje rzetelnie
kosztów ponoszonych przez niego i naraża Zamawiającego na zapłatę cen jednostkowych,
które zostały ustalone w sposób dowolny i jednocześnie powoduje negatywne skutki dla
Odwołujących, którzy zgodnie ze sztuką wycenili ceny jednostkowe dla pozycji nr 4 i pozycji nr 5
(a w konsekwencji otrzymali
mniejszą liczbę punktów). Odwołujący ocenili takie działanie ze
strony wykonawcy REZ-DROGPOL jako niezgodne z dobrymi obyczajami i
stanowiące czyn
nieuczciwej konkurencji.
Dla Odwołujących czynem nieuczciwej konkurencji, którego dopuścił się wykonawca
REZ-DROGPOL, jest te
ż nieuzasadnione stosowanie różnych stawek jednostkowych, kosztów
pośrednich i zysku dla rejonu II i rejonu III. Ich zdaniem stanowi to niczym nieuzasadnione
zróżnicowanie traktowania tego samego klienta (Zamawiającego), które nie zasługuje na
ochronę prawną. Choć Odwołujący mają świadomość, że różnica pomiędzy rejonem II i rejonem
III może istnieć, ale nie aż do takiego stopnia, który stosuje wykonawca REZ-DROGPOL. W ich
ocenie ewentualne straty na jednym kontrakcie (rejon II) wykonawca REZ-
DROGPOL będzie
próbował nadrobić na drugim kontrakcie (rejon III). Ceny jednostkowe wykonawcy REZ-
DROGPOL z Z
ałącznika nr 10 do SWZ dla rejonu II i dla rejonu III różnią się diametralnie, a
poza tym ceny jednostkowe
dla rejonu III są znacząco wyższe od cen jednostkowych dla rejonu
II, co
może potwierdzać postawioną przez Odwołujących tezę, że wykonawca REZ-DROGPOL
ewentualne koszty realizacji z jednego kontraktu (rejon II) będzie próbował odzyskać w ramach
realizacji drugiego kontraktu (rejon III). Je
dnocześnie według Odwołujących świadczy to również
o pełnej dowolności w kształtowaniu ceny przez wykonawcę REZ-DROGPOL oraz o tym, że
jego ceny jednostkowe nie zostały skalkulowane w sposób rzetelny i przemyślany. Odwołujący
podnieśli, że ceny jednostkowe wykonawcy REZ-DROGPOL z Załącznika nr 10 do SWZ mają
kluczowe znacznie,
ponieważ na ich podstawie dokonuje się rozliczenia wynagrodzenia
wykonawcy (§ 7 ust. 1 wzoru umowy) oraz rozliczenie ewentualnych robót dodatkowych (§ 2 ust.
10 wzoru umowy). Wykonawca nie powinien zatem oferować cen jednostkowych, które zostały
ustalone w sposób dowolny, nieprzejrzysty itp. Odwołujący w swoich odwołaniach przedstawili
różnice cen jednostkowych wykonawcy REZ-DROGPOL dla rejonu II i dla rejonu III w formie
tabeli (str. 31-
32 odwołań). Podnieśli, że wykonawca REZ-DROGPOL dla rejonu II przyjął koszty
pośrednie i zysk na poziomie 10 %, natomiast dla rejonu III koszty pośrednie wynoszą 30 %, a
zysk nawet 45 %. Ich zdaniem d
yskryminacja cenowa może polegać także na zawężaniu marży
lub zawężaniu ceny. Według Odwołujących skoro czynem nieuczciwej konkurencji jest
stosowanie różnych cen dla różnych odbiorców za te same towary bądź usługi (art. 15 ust. 1 pkt
3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentów), to tym bardziej czynem nieuczciwej konkurencji będzie stosowanie różnych cen
jednostkowych dla tego samego odbiorcy (Zamawiającego) za te same towary bądź usługi bądź
roboty budowlane w ramach jednego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (mimo
iż podzielonego na części). W uzupełnieniu swojej argumentacji Odwołujący dodali, że skoro
ceny jednostkowe w ramach rejonu II są według wykonawcy REZ-DROGPOL realne i jest
możliwe należyte wykonanie zamówienia za te ceny jednostkowe, to jednocześnie świadczy to o
tym, że ceny jednostkowe wykonawcy REZ-DROGPOL dla rejonu III są cenami nieuczciwymi, tj.
cenami nadmiernie wygórowanymi, opartymi o nieprzejrzyste kryteria jej kalkulacji. Nawet gdyby
przyjąć, że wykonawca REZ-DROGPOL mógł zastosować tak odmienne ceny jednostkowe dla
obu rejonów, to jednocześnie zastosowane ceny jednostkowe nie są w ogóle transparentne, co
również uzasadnia potraktowanie oferty wykonawcy REZ-DROGPOL jako złożonej w warunkach
nieuczciwej konkurencji.
Niezależnie od tego wykonawca REZ-DROGPOL przyjął o 50 % mniej
robocizny dla rejonu II i rejonu III
niż wymaga to Zamawiający. Zdaniem Odwołujących oznacza
to, że wykonawca REZ-DROGPOL może próbować wykonać zamówienie publiczne w sposób
nienależyty lub poniżej kosztów własnych, co w obu przypadkach winno być traktowane jako
czyn nieuczciwej konkurencji.
W ocenie Odwołujących wykonawca REZ-DROGPOL nie daje rękojmi wykonania
zakresu prac przewidzianych do realizacji zgodnie z wymaganiami Zamawiającego, co świadczy
o niepełnej i niekompletnej wycenie. Takie działanie należy jednoznacznie zakwalifikować jako
działanie na szkodę i ryzyko Zamawiającego, a także jako zakłócenie funkcjonowania uczciwej
konkurencji poprzez wprowadzenie nierzetelnego współzawodnictwa w zakresie oferowanych
cen jednostkowych. Działanie takie wpływa w sposób niekorzystny na wysokość zaoferowanej
ceny. Takie praktyki bezpośrednio zagrażają interesom innych wykonawców, którzy kalkulując
swoją cenę uczciwie, nie są w stanie realnie konkurować z podmiotem, który wycenia swoje
prace nie
prawidłowo, niezgodnie z wymaganiami Zamawiającego i obowiązującymi przepisami.
Zdaniem Odwołujących tego typu działanie wypełnia definicję czynu nieuczciwej konkurencji
określoną w art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, co powinny skutkować
obowiązkiem odrzucenia oferty wykonawcy REZ-DROGPOL na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7
ustawy PZP.
Odwołujący podkreślili jednocześnie, że wykonawca REZ-DROGPOL nie miał
możliwości złożenia stosownych wyjaśnień, które mogłyby doprowadzić do konkluzji, że złożona
przez niego oferta nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji. W przypadku stwierdzenia, że
oferta stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, Zamawiający zobligowany był do odrzucenia oferty
tego wykonawcy.
W tych okolicznościach zdaniem obydwu Odwołujących oferta złożona przez
wykonawc
ę REZ-DROGPOL powinna podlegać odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7
ustawy PZP,
zaś samo działanie wykonawcy należy ocenić jako naruszające zasadę uczciwej
konkurencji i uczciwego współzawodnictwa w ramach postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego.
W uzasadnieniu zarzutu nr 5 odwołania dotyczącego niezgodności oferty wykonawcy
REZ-DROGPOL z
warunkami zamówienia Odwołujący wskazali, że w świetle orzecznictwa
Sądów Okręgowych i Krajowej Izby Odwoławczej niezgodność treści oferty z SWZ musi mieć
charakter nieusuwalny oraz
dotyczyć powinna sfery niezgodności zobowiązania zamawianego w
SWZ i
zobowiązania oferowanego w ofercie lub też polegać na sporządzeniu i przedstawieniu
oferty w sposób niezgodny z wymaganiami SWZ. Odwołujący podnieśli, że Zamawiający
zobligował wykonawców, aby wraz z ofertą złożyli kosztorys ofertowy (część 8 pkt 2.7 SWZ).
Według wymagań Zamawiającego do oferty należy przedłożyć kosztorys ofertowy w formie
uproszczonej wykonany zgodnie z obowiązującymi przepisami, oraz odrębny wykaz czynników
cenotwórczych (R, Kp, Z, M, S) sporządzony zgodnie ze wzorem (przedmiarem) określonym w
załączniku nr 1A, 1B, 1C do SWZ. Dokumenty należało wypełnić i podpisać przez osobę
uprawnioną i złożyć wraz z ofertą. Załącznik nr 1B do SWZ dotyczył rejonu II, zaś załącznik nr
1C do SWZ dotyczył rejonu III. Załącznik nr 1B do SWZ przewidywał liczbę roboczogodzin na
poziomie 31 789,5430,
Załącznik nr 1C do SWZ przewidywał liczbę roboczogodzin na poziomie
natomiast SWZ wskazywał, że w przypadku, gdy opis pozycji zawiera „krotność”,
to
w cenie jednostkowej za daną pozycję należy ją ująć (część 14 pkt 6 lit. c SWZ). Odwołujący
podnieśli także, że ceny jednostkowe dla asortymentów robót miały stanowić integralny element
umowy oraz podstawę do rozliczeń umownych (§ 7 ust. 1 wzoru umowy oraz § 2 ust. 10 wzoru
umowy). Był to zatem istotny dokument w kontekście realizacji umowy w sprawie zamówienia
publicznego, natomiast kosztorys stanowił rozwinięcie i uszczegółowienie zaproponowanych cen
jednostkowych.
Odwołujący podali, że zestawienie treści oferty wykonawcy REZ-DROGPOL z
wytycznymi Zamawiającego prowadzi do wniosku, że wykonawca ten wbrew wymogom
Zamawiającego ujął w swoim kosztorysie inną liczbę roboczogodzin, co stanowi pierwszą
niezgodność z warunkami zamówienia. Ma ona charakter formalnej i merytorycznej
niezgodności z SWZ, co oznacza, że nie uwzględniono pełnego nakładu czasu pracy na
potrzeby ustalenia wartości cen jednostkowych, oferowanych w postępowaniu.
Drugą niezgodnością oferty wykonawcy REZ-DROGPOL jest wskazanie nieprawidłowej
wielokrotności poszczególnych cen (błąd ten popełniono zarówno w kosztorysie ofertowym, jak i
w Z
ałączniku nr 10 do SWZ – ceny jednostkowe dla asortymentów robót). Zamawiający m. in.
wymagał, aby pozycja nr 5 (j.w. lecz dopłata za każdy następny 1 cm grubości) stanowiła
wielokrotność 0,25 pozycji nr 4 (ułożenie dywanika asfaltobetonowego grubości 4 cm), co
powoduje, że cena jednostkowa dla pozycji nr 5 powinna stanowić 0,25 ceny jednostkowej dla
pozycji nr 4. Z kolei wykonawca REZ-DROGPOL w swoim kosztorysie i w cenach
jednostkowych dla asortymentu robót całkowicie zignorował wymóg stosowania wielokrotności
dla oferowanych cen jednostkowych. Pozycja nr 5 (j.
w. lecz dopłata za każdy następny 1 cm
grubości) stanowiła krotność wynoszącą około 0,5 dla pozycji 4 (ułożenie dywanika
asfaltobetonowego grubości 4 cm), co oznacza, że zachodzi niezgodność oferty wykonawcy
REZ-
DROGPOL z warunkami zamówienia w wymiarze zarówno formalnym, jak i materialnym.
Według Odwołujących skoro Zamawiający oczekuje, iż dana cena jednostkowa będzie
określona jako krotność innej ceny jednostkowej, to wykonawcy nie mogą dowolnie ustalać cen
jednostkowych z pominięciem wytycznych Zamawiającego. Poza tym Odwołujący podnieśli, że
zaoferowanie tak zróżnicowanych cen jednostkowych przez wykonawcę REZ-DROGPOL może
świadczyć o tym, że w wynagrodzeniu nie uwzględniono wszystkich elementów, niezbędnych do
należytego wykonania zamówienia, co również uzasadnia odrzucenie oferty tego wykonawcy
jako
niezgodnej z warunkami zamówienia.
W uzasadnieniu zarzutu nr 6 odwołania dotyczącego naruszenia art. 239 ustawy PZP
Odwołujący wskazali, że zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby Odwoławczej
na czynność wyboru oferty najkorzystniejszej składa się konglomerat wielu realizowanych w
postępowaniu czynności, w tym m. in. odrzucenie ofert podlegających odrzuceniu. W przypadku
wyboru jako oferty najkorzystniejszej oferty
złożonej przez wykonawcę REZ-DROGPOL, która
powinna być odrzucona, czynność taka jest nieprawidłowa, a przynajmniej przedwczesna. Bez
znaczenia jest, czy brak odrzucenia oferty tego wykonawcy
był efektem niedopatrzenia czy
brakiem pewności Zamawiającego, ponieważ w każdej z tych sytuacji Zamawiający dopuszcza
się naruszenia art. 239 ustawy PZP – przepis ten pozwala tylko na dokonanie wyboru oferty
najkorzystniejszej wyłącznie spośród ofert niepodlegających odrzuceniu.
Poza tym n
a wypadek nieuwzględnienia zarzutów podstawowych odwołania i nieuznania
oferty wykonawcy REZ-DROGPOL za
ofertę podlegającą odrzuceniu Odwołujący z ostrożności
postawili zarzut ewentualny
dotyczący zaniechania wezwania wykonawcy REZ-DROGPOL do
wyjaśnień uzupełniających istotnych części składowych ceny (zarzut nr 7). Powołali się przy tym
na uzasadnienie zarzutu nr 2 odwołania. Odwołujący stanęli na stanowisko, że braki wyjaśnień
wykonawcy REZ-
DROGPOL udzielonych na pierwotne wezwanie Zamawiającego nie powinny
być konwalidowane poprzez ponowne wezwanie uzupełniające. Niemniej jedynie z ostrożności
Odwołujący, na wypadek gdyby Izba przyjęła przeciwne zapatrywanie, sformułowali zarzut
ewentualny
dotyczący niewezwania wykonawcy REZ-DROGPOL przez Zamawiającego do
udzielenia dalszych
szczegółowych wyjaśnień oraz złożenia wymaganych dowodów na poparcie
zaoferowanych istotnych części składowych ceny.
Uwzględniając akta sprawy odwoławczej, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia
i stanowiska stron i uczestnika postępowania odwoławczego wyrażone w pismach oraz
złożone w trakcie rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Krajowa Izba Odwoławcza nie stwierdziła podstaw do odrzucenia odwołania w związku z
tym, iż nie została spełniona żadna wynikająca z art. 528 ustawy PZP negatywna przesłanka,
która uniemożliwiałaby merytoryczne rozpoznanie odwołania.
Ponadto Izba stwierdziła, że wypełnione zostały opisane w art. 505 ust. 1 ustawy PZP
ustawowe przesłanki istnienia interesu Odwołującego w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia
oraz możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów
ustawy PZP.
W ustawowym terminie przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego zgłosił wykonawca REZ-DROGPOL. Krajowa Izba Odwoławcza na posiedzeniu
niejawnym stwierdziła, że zgłoszone przystąpienie do postępowania odwoławczego jest
nieskuteczne, albowiem pełnomocnictwo udzielone przez jednego ze wspólników spółki cywilnej
drugiemu wspólnikowi nie obejmowało upoważnienia do występowania w postępowaniu
odwoławczym przed Krajową Izbą Odwoławczą oraz jej Prezesem.
Izba rozpoznając sprawę uwzględniła akta sprawy odwoławczej, które zgodnie z
regulacją § 8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
postępowania przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą (Dz. U. z 2020 r.,
poz. 2453) stanowią odwołanie wraz z załącznikami oraz dokumentacją postępowania o
udzielenie zamówienia w postaci elektronicznej lub kopia dokumentacji, o której mowa w § 7 ust.
2 rozporządzenia, a także inne pisma składane w sprawie oraz pisma kierowane przez Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w związku z wniesionym odwołaniem.
Izba uwzględniła też stanowisko prezentowane na rozprawie przez Odwołującego. Izba
wydała na rozprawie postanowienie o dopuszczeniu dowodu z dokumentacji zgromadzonej w
aktach sprawy odwoławczej, w tym z dowodów złożonych przez Odwołującego na rozprawie w
postaci faktur VAT
z zestawieniem łat i nakładek oraz Zestawień grubości dla wykonanych
nakładek bitumicznych w latach 2017-20 dla rejonu II i rejonu III. Jednocześnie Izba uznała
wiarygodność i moc dowodową dokumentów znajdujących się w aktach sprawy odwoławczej.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Na podstawie art. 552 ust. 1 ustawy PZP
Izba wydając wyrok bierze za podstawę stan
rzeczy ustalony w toku postępowania odwoławczego.
Zgodnie z rozdziałem 3 pkt 1 SWZ przedmiotem zamówienia jest utrzymanie bieżące
dróg w granicach miasta Częstochowy w latach 2024-2025 w rejonie I, II i III. Zamawiający
dopuścił składanie ofert częściowych.
Zgodnie z rozdziałem 3 pkt 2 SWZ Zamawiający wymagał zatrudnienia przez
wykonawcę lub podwykonawcę w sposób określony w art. 22 § 1 Kodeksu pracy osoby
wykonującej następujące czynności: operatora rozściełacza, operatora walca, operatora
równiarki, pracownika wykonującego roboty brukarskie, trzech pracowników wykwalifikowanych
do wykonywania robót bitumicznych.
W świetle postanowień rozdziału 11 pkt 5 SWZ oferta musi być sporządzona według
wzoru formularza oferty stanowiącego Załącznik do SWZ.
Zgodnie z rozdziałem 14 pkt 6 SWZ kosztorys ofertowy ma być sporządzony metodą
kalkulacji uproszczonej dla ilości jednostek przedmiarowych robót podstawowych podanych w
przedmiarach robót i być zgodny z OPZ:
a)
kwota netto (bez podatku VAT), wszystkich robót musi stanowić sumę iloczynów odpowiednio
skalkulowanych cen jednostkowych robót i ilości jednostek przedmiarowych robót zawartych w
przedmiarach robót,
b)
cena jednostkowa robót musi zawierać sumę kosztów bezpośrednich robocizny, materiałów i
sprzętu oraz kosztów pośrednich i zysku oraz inne koszty związane z realizacją; dodatkowo
czynniki cenotwórcze muszą być podane w odrębnym wykazie, o którym mowa w pkt 14.3 oraz
8.2.7 SWZ,
c)
w przypadku, gdy opis pozycji zawiera krotność to w cenie jednostkowej za daną pozycję
należy ją ująć.
W świetle rozdziału 14 pkt 8 SWZ wszystkie opisy pozycji z kosztorysu ofertowego winny
być zgodne z opisami załączonego do SWZ przedmiaru robót. Wykonawca nie jest uprawniony
do samoistnych zmian. Zmiany należy uwzględniać tylko w przypadku zmian i modyfikacji
wprowadzonych przez Zamawiającego w trakcie postępowania.
Natomiast według rozdziału 14 pkt 9 SWZ w cenie należy uwzględnić wszystkie
wymagania określone w niniejszej specyfikacji warunków oraz wszelkie koszty, jakie poniesie
wykonawca z tytułu należytej oraz zgodnej z obowiązującymi przepisami realizacji przedmiotu
zamówienia.
Oferty w postępowaniu na zadanie nr 2 złożyło 3 wykonawców:
− wykonawca REZ-DROGPOL na kwotę 2 249 747 zł 79 gr netto,
− wykonawca BITUM na kwotę 3 274 289 zł 08 gr netto,
− wykonawca RAFALIN Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z
siedzibą w Blachowni na kwotę 3 694 935 zł 57 gr netto.
Z kolei na zadanie nr 3 o
ferty w postępowaniu złożyło 2 wykonawców:
− wykonawca REZ-DROGPOL na kwotę 2 740 535 zł 81 gr netto,
− Konsorcjum firm BITUM i DROG-BUD na kwotę 3 106 880 zł 17 gr.
Zamawiający pismem z dnia 29 grudnia 2023 r. wezwał wykonawcę REZ-DROGPOL do
udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu lub ich
istotnych części składowych. Zamawiający uznał, że niektóre ceny jednostkowe zaoferowane
przez w
ykonawcę w Załączniku nr 10 do SWZ (Ceny jednostkowe asortymentów robót) są
rażąco niskie w stosunku do wartości cen jednostkowych zamówienia ustalonych przez
Zamawiającego:
1) część nr 2:
− pozycja nr 2 „jw. lecz dodatkowy lcm grubości" – cena jest niższa o 75,39%,
− pozycja nr 3 „Remont cząstkowy nawierzchni masami na zimno grubości 4cm" – cena jest
niższa o 69,98%,
− pozycja nr 8 „Równanie dróg gruntowych z zagęszczeniem" – cena jest niższa o 73,48%,
− pozycja nr 9 „Ścięcie poboczy grubości 10cm z odwozem na 5km" – cena jest niższa o
− pozycja nr 10 „jw. lecz dopłata za każde następne 5cm grubości" – cena jest niższa o 92,91%,
− pozycja nr 12 „Regulacja włazów" – cena jest niższa o 41,42%,
− pozycja nr 13 „Regulacja zasuw, studzienek i hydrantów" – cena jest niższa o 46,07%,
2) część nr 3:
− pozycja nr 1 „Remont nawierzchni grubości 4cm (powierzchnia łaty do 10m
)"
– cena jest
niższa o 45,24%,
− pozycja nr 2 „jw. lecz dodatkowy 1cm grubości" – cena jest niższa o 71,59%,
− pozycja nr 3 „Remont cząstkowy nawierzchni masami na zimno grubości 4cm" – cena jest
niższa o 68,33%,
− pozycja nr 8 „Równanie dróg gruntowych z zagęszczeniem" – cena jest niższa o 58,50%,
− pozycja nr 9 „Ścięcie poboczy grubości 10cm z odwozem na 5km" – cena jest niższa o
− pozycja nr 10 „jw. lecz dopłata za każde następne 5cm grubości" – cena jest niższa o 89,08%.
Ponadto Zamawiający podał, że ceny jednostkowe zaoferowane przez wykonawcę w Załączniku
nr 10 do SWZ (Ceny jednostkowe asortymentów robót) są rażąco niskie w stosunku do średniej
arytmetycznej poszczególnych cen jednostkowych zaoferowanych przez wszystkich
Wykonawców:
1 ) część nr 2:
− pozycja nr 2 „jw. lecz dodatkowy 1cm grubości" – cena jest niższa o 52,67%,
− pozycja nr 3 „Remont cząstkowy nawierzchni masami na zimno grubości 4cm" – cena jest
niższa o 44,98%,
− pozycja nr 8 „Równanie dróg gruntowych z zagęszczeniem" – cena jest niższa o 71,76%,
− pozycja nr 9 „Ścięcie poboczy grubości 10cm z odwozem na 5km" – cena jest niższa o
− pozycja nr 12 „Regulacja włazów" – cena jest niższa o 40,63%,
− pozycja nr 13 „Regulacja zasuw, studzienek i hydrantów" – cena jest niższa o 43,19%,
2) część nr 3:
− pozycja nr 2 „jw. lecz dodatkowy 1cm grubości" – cena jest niższa o 36,97%,
− pozycja nr 3 „Remont cząstkowy nawierzchni masami na zimno grubości 4cm" – cena jest
niższa o 35,62%,
− pozycja nr 8 „Równanie dróg gruntowych z zagęszczeniem" – cena jest niższa o 46,37%.
Wobec tego zaoferowane ceny wzbudz
iły uzasadnione wątpliwości Zamawiającego, co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia i wynikającymi z odrębnych przepisów. Zamawiający wezwał więc
w
ykonawcę do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, w zakresie wyliczenia ceny lub
kosztu, lub ich istotnych części składowych. Wykonawca zobowiązany był do przedstawienia
dowodów w zakresie sposobu ich wyliczenia i skalkulowania. Zamawiający oczekiwał
wyjaśnienia, czy w cenie jednostkowej zostały uwzględnione wszystkie wymagania określone w
SWZ oraz wszelkie koszty, jakie poniesie w
ykonawca z tytułu wykonania przedmiotu
zamówienia w sposób należyty oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami sztuki
budowlanej
, a także czy przyjęta cena pozwoli na realizację zamówienia z należytą
starannością, czy nie wskazuje ona na zamiar realizacji zamówienia poniżej kosztów własnych
oraz czy pozwala na wygenerowanie przez
wykonawcę zysków. Zamawiający wezwał do
złożenia wyczerpujących informacji na temat sposobu uwzględnienia elementów mających
wpływ na cenę, mając na uwadze m. in. zaangażowanie osobowe, rzeczowe, sprzętowe,
finansowe i związane z tym niezbędne do poniesienia koszty. Ponadto wyjaśnienia musiały
zawierać co najmniej informacje dotyczące:
− zgodności zaoferowanych istotnych składników oferty z przepisami dotyczącymi kosztów
pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego
wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
− zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi
w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.
W swojej odpowiedzi z dnia 5 stycznia 2024 r. wykonawca REZ-
DROGPOL wyjaśnił
Zamawiającemu, że zaoferowane przez niego ceny jednostkowe są realne i zostały ustalone z
należytą starannością. Ceny te wynikają z kalkulacji własnych dla poszczególnych pozycji
opracowanych zgodnie z zasadami ustalonymi przez Zamawiającego, przy wykorzystaniu
katalogów KNR wskazanych przez Zamawiającego. Przyjęte ceny materiałów są cenami
rynkowymi, tj. wykonawca po takich cenach dokonuje zakupu materiałów (w szczególności
odnosi się to do zakupu materiałów i usług sprzętowych). Do swoich wyjaśnień wykonawca
REZ-
DROGPOL załączył oferty handlowe od dostawców przedmiotowych materiałów oraz
przykładowe faktury na zakup materiałów istotnych dla wykonania przedmiotu zamówienia:
− faktury z dnia 14 i 21 listopada 2023 r. na zakup masy mineralno-bitumicznej,
− oferty handlowe na zakup mieszanki mineralno-asfaltowej „na zimno” i na zakup masy
mineralno-asfaltowej.
Jednocześnie wykonawca REZ-DROGPOL zastrzegł, że do wyjaśnienia ofert i faktur swoich
dostawców zastrzegł klauzulę „tajemnica przedsiębiorstwa”. Informacje te posiadają dla
wspólników spółki wartość gospodarczą, zostały uzyskane w wyniku ich wieloletnich kontaktów z
dostawcami, nie są powszechnie dostępne i są przez nich chronione w celu utrzymania
poufności. Oznaczenie tych ofert klauzulą „tajemnica przedsiębiorstwa” jest zgodne z art. 11 ust.
2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Wykonawca REZ-
DROGPOL wskazał w swoich wyjaśnieniach także, że ceny materiałów i koszt
pracy sprzętu są realne. Wartości przyjęte do opracowanych kalkulacji są wyższe od cen
przyjętych do kalkulacji na prace wykonywane przez firmę wspólników w latach 2021 – 2023 na
zalecenie Zamawiającego.
Wykonawca podał przykładowe ceny materiałów:
Nazwa
j.m. Cena aktualna
Cena 2021-2023 Zmiana ceny w %
Mieszanka mineralno-asfaltowa
grysowa (masa na zimno)
t
Mieszanka mineralno-
bitumiczna
t
Mieszanka mineralno-
bitumiczna
t
Asfalt drogowy
kg
Cement portlandzki zwykły
t
Deski iglaste obrzynane 19-
25mm
m
Podał również przykładowe ceny pracy sprzętu
Nazwa
j.m. Cena aktualna
Cena 2021-2023 Zmiana ceny w %
Ciągnik kołowy 37kw/50 KM
m-g 50,00
Rozkładarka mas bitumicznych m-g 350,00
Frezarka do nawierzchni
drogowych za podajnikiem
2,Om
m-g 400,00
Frezarka do nawierzchni
drogowych za podajnikiem
2,Om
m-g 300,00
Wykonawca REZ-
DROGPOL wyjaśnił ponadto, że wskazane w kalkulacjach ceny robocizny,
oparte na stawce za 1 roboczogodzinę, zapewniają otrzymanie przez ich pracowników kwot
wyższych od kwot wynagrodzenia minimalnego za pracę ustalonego na podstawie przepisów
ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Przyjęta stawka
za 1 roboczogodzinę jest wyższa od stawki przyjętej do kalkulacji na roboty realizowane w
latach 2021-2023 o 38,2%,
co odpowiada wzrostowi wynagrodzeń w tym okresie.
Wykonawca podniósł też, że rzetelnie wykonywał prace zlecone w ramach zamówienia na
„Utrzymanie bieżące dróg w granicach miasta Częstochowy w rejonie II w okresie od 2021 do
2023 r.” po cenach jednostkowych oferowanych w tamtym zamówieniu i w latach tych uzyskiwał
pozytywne wyniki finansowe.
Dodał, że prowadzi działalności gospodarczą w zakresie objętym
postępowaniem od 1995 r. Posiada duże doświadczenie w tym zakresie, ma wypracowane i
sprawdzone technolo
gie wykonywania prac, ma wypracowane systemy organizacji robót,
posiada zespół pracowników z wieloletnim doświadczeniem, dysponuje w zdecydowanej
większości własnym nowoczesnym sprzętem, nie korzysta z kredytów bankowych. Wszystkie te
okoliczności umożliwiają oferowanie i wykonywanie prac po konkurencyjnych cenach.
Wykonawca REZ-
DROGPOL oświadczył, że w cenach jednostkowych zawartych w jego ofercie
zostały uwzględnione wszystkie wymagania określone w SWZ oraz wszystkie koszty jakie
wykonawca poniesie
z tytułu wykonania przedmiotu zamówienia w sposób należyty oraz
zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami sztuki budowlanej i z należytą starannością.
Składając ofertę zrealizuje zamówienie po wskazanych cenach jednostkowych i nie poniesie
straty na tych usługach, a wprost przeciwnie, osiągnie zysk. Jednocześnie wykonawca REZ-
DROGPOL potwierdził, że oferowane przez niego ceny są cenami rynkowymi gwarantującymi
wykonanie przedmiotu zamówienia w sposób należyty oraz zgodnie z obowiązującymi
przepisami zasadami sztuki budowlanej. Przyjęte ceny jednostkowe pozwolą na realizację
zamówienia z należytą starannością, a jednocześnie pozwolą na wypracowanie zakładanego
przez niego zysku.
Zamawiający w dniu 17 stycznia 2024 r. poinformował wykonawców o wyborze oferty
najkorzystniejszej
we wszystkich trzech rejonach miasta Częstochowa. Zarówno w ramach
zadania nr 2 obejmującego rejon II Częstochowy, jak i zadania nr 3 obejmującego rejon III
Częstochowy za najkorzystniejszą została uznana oferta wykonawcy REZ-DROGPOL.
Mając na uwadze powyższe Izba zważyła, co następuje:
Krajowa Izba Odwoławcza po przeprowadzeniu rozprawy rozpoznała merytorycznie
odwołania złożone przez wykonawcę BITUM (sprawa o sygn. akt KIO 223/24) i Konsorcjum firm
BITUM i DROGBUD (sprawa o sygn. akt KIO 234/24) i uznała, że zarzuty podniesione w obu
odwołaniu dotyczące oferty złożonej przez ich konkurenta – wykonawcę REZ-DROGPOL na
dwa rejony miasta Częstochowa (rejon II i rejon III) w znacznej części są uzasadnione i w tym
zakresie odwołania okazały się zasadne. Zważywszy na tożsamość stanu faktycznego, który
legł u podstaw zarzutów odwołań oraz taką samą kwalifikację prawną uchybień zarzucanych
czynnościom Zamawiającego, Izba odniesie się łącznie do sformułowanych tożsamo w obydwu
odwołaniach zarzutów.
W zakresie zarzutu nr 1 obu
odwołań:
W odniesieniu do pierwszego z zarzutów odwołań wykonawca BITUM i Konsorcjum firm
BITUM i DROGBUD zarzucili Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów prawa:
− art. 74 ust. 1 ustawy PZP, który stwierdza, że protokół postępowania jest jawny i udostępniany
na wniosek
− art. 74 ust. 2 ustawy PZP, który stanowi, że załączniki do protokołu postępowania udostępnia
się po dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty albo unieważnieniu postępowania, z tym że:
1) oferty wraz z załącznikami udostępnia się niezwłocznie po otwarciu ofert, nie później jednak
niż w terminie 3 dni od dnia otwarcia ofert, z uwzględnieniem art. 166 ust. 3 lub art. 291 ust. 2
zdanie drugie, 2) wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wraz z załącznikami
udostępnia się od dnia poinformowania o wynikach oceny tych wniosków – przy czym nie
udostępnia się informacji, które mają charakter poufny, w tym przekazywanych w toku negocjacji
lub dialogu,
− art. 18 ust. 1 ustawy PZP, według którego postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne,
− art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zgodnie z którym przez tajemnicę
przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne
przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub
w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle
zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile
uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu
należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Odnosząc się do zarzutów obydwu odwołań kwestionujących prawidłowość dokonanego
przez wykonawcę REZ-DROGBUD zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa oraz objęcia nim 4
załączników do wyjaśnień rażąco niskiej ceny z dnia 5 stycznia 2024 r., a tym samym
negujących działania Zamawiającego, który utrzymał w tajności zastrzeżone przez wykonawcę
REZ-
DROGBUD załączniki, to Izba stwierdza, że ujęte w treści samych wyjaśnień uzasadnienie
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa jest bardzo skąpe i ogólnikowe, wobec czego należy
uznać, że wykonawca REZ-DROGPOL nie wykazał w ogóle spełnienia ustawowych przesłanek
umożliwiających zachowanie w poufności określonych dokumentów i informacji przedsiębiorstwa
– ani w zakresie dotyczącym wartości gospodarczej, ani w zakresie odnoszącym się do działań
podejmowanych przez wykonawcę w celu ochrony swoich tajemnic handlowych. Wykonawca
REZ-DROGBUD
nie wyjaśnił dlaczego utajniane oferty handlowe i faktury VAT mają dla niego
wartość gospodarczą. W ocenie Izby samo powoływanie się na wieloletnie kontakty handlowe z
kontrahentami
jest niewystarczające, albowiem w działalności gospodarczej pozostawanie w
stałych stosunkach gospodarczych z dostawcami czy usługodawcami jest czymś typowym, zaś
wykonawca REZ-DROGPOL ani
nie wyjaśnił, ani nie udowodnił, w jaki sposób te wieloletnie
kontakty handlowe p
rzełożyły się na uzyskanie korzystnych cen zakupu u swoich kontrahentów.
Ponadto należy stwierdzić, że wykonawca REZ-DROGBUD nie wykazał spełnienia kolejnych
przesłanek z art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tj. braku powszechności
i łatwego dostępu do zastrzeganych informacji oraz tego, że on sam podejmuje odpowiednie
działania mające na celu zachowanie swoich wrażliwych informacji i dokumentów w poufności.
W tym zakresie wyjaśnienia rażąco niskiej nie zawierają żadnej mogącej mieć znaczenie treści.
Brak jest również dowodów potwierdzających, że wykonawca REZ-DROGBUD w odniesieniu do
swoich tajemnic podejmuje stosowne działania ochronne. W tych okolicznościach nie można
więc stwierdzić, że wykonawca ten w sposób skuteczny dokonał zastrzeżenia tajemnicy swojego
przedsiębiorstwa w postępowaniu prowadzonym przez Zarząd Dróg Miejskich w Częstochowie.
Mając powyższe na uwadze Izba uznała, że Zamawiający niezasadnie utrzymał w mocy
zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa dokonane przez wykonawcę REZ-DROGBUD i dlatego
też, uwzględniając zarzut nr 1 w obydwu odwołaniach, nakazała Zamawiającemu odtajnienie
wszystkich
dokumentów załączonych do wyjaśnień rażąco niskiej ceny z dnia 5 stycznia 2024 r.
W zakresie zarzutu nr 2 obu
odwołań:
W odniesieniu do drugiego z zarzutów odwołań wykonawca BITUM i Konsorcjum firm
BITUM i DROGBUD zarzucili Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów prawa:
− art. 224 ust. 6 ustawy PZP, zgodnie z którym odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub
kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub
jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
− art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP, który stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Ustosunkowując się do zarzutu obu odwołań dotyczącego złożenia niewystarczających,
ogólnikowych wyjaśnień w sprawie rażąco niskiej ceny i braku dowodów na poparcie sposobu
wyliczenia ceny ofertowej to należy stwierdzić, że lektura wyjaśnień z dnia 5 stycznia 2024 r.
wskazuje na to, że wykonawca REZ-DROGPOL odpowiadając na wezwanie Zamawiającego z
dnia 29.12.2023 r. udzielił bardzo lakonicznej odpowiedzi, która nie została udokumentowana
dodatkowo dowodami,
z wyjątkiem dwóch przykładowych faktur za zakup masy bitumicznej i
dwóch ofert handlowych na sprzedaż mieszanki mineralno-asfaltowej. Należy przypomnieć, że
Zamawiający oczekiwał złożenia konkretnych i należycie udokumentowanych wyjaśnień wobec
sposobu wyceny pozycji nr 2, 3, 8, 9, 10,
12 i 13 z Załącznika nr 10 do SWZ w odniesieniu do
rejonu II oraz wobec sposobu wyceny pozycji nr 1, 2, 3, 8, 9 i 10 w
Załącznika nr 10 do SWZ w
odniesieniu do rejonu III. Wykonawca REZ-
DROGPOL nie odniósł się w swoich wyjaśnieniach
do t
ego fragmentu wezwania Zamawiającego, tylko ogólnie odwołał się do realizacji podobnego
zamówienia na rzecz tego samego Zamawiającego w latach 2021-2023 wskazując zarazem, iż
wtedy ceny jednostkowe
były niższe i jaka procentowo zmiana nastąpiła od tamtego okresu.
Izba nie znając warunków tamtego zamówienia nie jest w stanie odnieść się do tej argumentacji
i ocenić na ile warunki tamtego przetargu znajdują przełożenie na ten obecnie prowadzony, aby
można było czynić porównania pomiędzy cenami zaoferowanymi wówczas a obecnie. Niemniej
jednak skoro wykonawca REZ-
DROGPOL mógł podać w swoich wyjaśnieniach w odniesieniu do
niektórych materiałów i sprzętu własne stawki cenowe, to w ocenie Izby nic też nie stało na
przeszkodzie, aby powiązać je z odpowiednimi pozycjami asortymentów robót z Załącznika nr
10 do SWZ
, których sposób wyceny wzbudził wątpliwości u Zamawiającego. W wyjaśnieniach
brak jest jednak tego powiązania.
Kolejną okolicznością przemawiającą za uznaniem, że złożone przez wykonawcę REZ-
DROGPOL wyjaśnienia nie uzasadniają zaoferowanej ceny, jest podanie w kosztorysach
ofertowych stawki roboczogodziny w wysokości 23 zł 50 gr. Należy przypomnieć, że w świetle
rozdziału 3 pkt 2 SWZ Zamawiający wymagał zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę
na umowę o pracę co najmniej kilku pracowników: operatora rozściełacza, operatora walca,
operatora równiarki, pracownika wykonującego roboty brukarskie, pracowników dedykowanych
do wykonywania robót bitumicznych. W tej sytuacji za zasadną należy uznać argumentację
Odwołujących, że zarówno w odniesieniu do oferty złożonej na utrzymanie bieżące dróg w
rejonie II w Częstochowie, jak i w rejonie III tego miasta wykonawca REZ-DROGPOL oszacował
koszty robocizny poniżej stawek minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki
godzinowej obowiązujących w pierwszej i drugiej połowie 2024 r. Przyjęta przez wykonawcę
REZ-DROGPOL stawka
godzinowa w wysokości 23 zł 50 gr obowiązywała w 2023 r., natomiast
zgodnie z
aktualnie obowiązującym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r.
w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki
godzinowej w 2024 r. (Dz. U. z 2023 r., poz. 1893) minimalna stawka godzinowa to 27
zł 70 gr, a
minimalne wynagrodzenie za pracę, zakładając 160 godzin pracy w miesiącu, daje stawkę na
poziomie 26
zł 51 gr za 1 godzinę pracy. W ofercie wykonawcy REZ-DROGPOL na obydwa
zadania
doszło zatem do zaniżenia kosztów robocizny, czyli niezgodności oferty z aktualnie
obowiązującymi w 2024 r. przepisami dotyczącymi kosztów pracy.
Ponadto, na co słusznie zwrócili uwagę obaj Odwołujący, wykonawca REZ-DROGPOL w
złożonych wykazach wyposażenia zakładu lub urządzeń technicznych dla rejonu II i rejonu III
jako podstawę dysponowania częścią sprzętu podał umowę najmu. W złożonych wyjaśnieniach
w zakresie wyliczenia ceny brak jest natomiast jakiegokolwiek odniesienia do tego, jakie koszty
w skali miesiąca po stronie wykonawcy generuje najem maszyn ujętych w wykazie. Niewątpliwie
konieczność periodycznego uiszczania opłat za korzystanie ze sprzętu stanowi koszt po stronie
wykonawcy i powinien ująć ten koszt w swojej kalkulacji ceny.
Jeśli chodzi o dowody na potwierdzenie zaoferowanych cen i ponoszonych kosztów, to
wykonawca REZ-
DROGPOL do swoich wyjaśnień dołączył jedynie faktury VAT i oferty na zakup
masy mineralno-bitumicznej i mieszanki mineralno-asfaltowej
. Chociaż w swoich wyjaśnieniach
wskazuje on również na konieczność zastosowania cementu portlandzkiego zwykłego i desek
iglastych obrzynanych, to nie wykazał Zamawiającemu, jaki jest koszt tego rodzaju asortymentu.
Należy więc uznać, iż informacje przedstawione w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny, w tym
zawartej na str. 2 tabeli, przynajmniej w odniesieniu do części ujętych tam materiałów, pozostają
jedynie
niepopartą żadnymi dowodami deklaracją wykonawcy.
Mając powyższe na uwadze Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że oferta wykonawcy
REZ-
DROGPOL powinna zostać odrzucona na podstawie art. 224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1
pkt 8 ustawy PZP, jako że złożone przez tego wykonawcę wyjaśnienia i dołączone dowody nie
potwierdzają ceny zawartej w ofercie, zaś w przypadku ceny zaoferowanej za robociznę na
poziomie 23 zł 50 gr za roboczogodzinę wyjaśnienia potwierdzają, że zaproponowana cena jest
niezgodna z przepisami prawa z zakresu kosztów pracy, ponieważ nie uwzględnia ona
postawionego
w dokumentacji postępowania wymagania dotyczącego zatrudnienia części osób
dedykowanych do realizacji zamówienia na podstawie umowy o pracę. Dlatego też zarzut nr 2
odwołania podlega uwzględnieniu.
W zakresie zarzutu
nr 3 obu odwołań:
W zarzucie nr 3
odwołań wykonawca BITUM i Konsorcjum firm BITUM i DROGBUD
zarzucili Zamawiającemu naruszenie regulacji art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP, która stwierdza,
że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Zarzut ten stanowi uzupełnienie zarzutu nr 2 odwołania i zarazem jest
on
skorelowany z zarzutem nr 5 odwołania, w odniesieniu do przyjętej stawki roboczogodziny.
Niezależnie od samej lakoniczności wyjaśnień rażąco niskiej ceny, które w dniu 5 stycznia 2024
r. wykonawca REZ-
DROGPOL udzielił Zamawiającemu, oraz braku dostatecznego wykazania
dowodami realności zaoferowanej ceny, kosztów i ich istotnych części składowych, za zasadną
należy uznać argumentację Odwołujących, że – zarówno w odniesieniu do oferty złożonej na
utrzymanie bieżące dróg w rejonie II miasta Częstochowy, jak i w rejonie III miasta Częstochowy
– wykonawca REZ-DROGPOL oszacował koszty robocizny poniżej obowiązujących w 2024 r.
stawek minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki godzinowej. Okoliczność ta
potwierdza, że oferta jest niezgodna z przepisami prawa regulującymi koszty pracy. Sprawia też
to
, że nie tylko jej część składowa dotycząca kosztów robocizny, ale również i cała zaoferowana
cena zostały zaniżone w stopniu rażącym.
Poza tym w odniesieniu do obydwu rejonów miasta Częstochowa wykonawca REZ-
DROGPOL
w sposób samowolny zmienił liczbę roboczogodzin określoną przez Zamawiającego
w dokumentacji
postępowania (przedmiarze robót – zestawieniu robocizny) na poszczególne
rejony,
do czego wykonawca nie był uprawniony w świetle postanowienia zawartego w rozdziale
14 pkt 8 SWZ.
Choć Zamawiający w dokumentacji postępowania ustalił liczbę roboczogodzin w
zestawieniu robocizny na 31 789,5430 (w odniesieniu do rejonu II) i 30 764,1680 (w odniesieniu
do rejonu III), to nie wiedzieć czemu wykonawca REZ-DROGPOL w złożonej ofercie niemal 2-
krotnie zaniżył te wartości. Doszło przez to do nieuprawnionego, rażącego zaniżenia wyceny
jednego z istotnych
składników cenotwórczych, co powoduje nie tylko niezgodność całej oferty z
warunkami zamówienia (o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia wyroku), ale również
sprawia,
że wobec niezasadnego, niezgodnego z dokumentacją postępowania przyjęcia przez
wykonawcę REZ-DROGPOL innych założeń w zakresie sposobu realizacji zamówienia, oferty
złożone przez wykonawców nie są porównywalne.
Mając powyższe na uwadze Izba uznała również za uzasadniony zarzut nr 3 odwołania
dotyczący naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP.
W zakresie zarzutów nr 5 obu odwołań:
W zarzucie nr 5 Odwołujący zarzucili Zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 5
ustawy PZP
, który stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść jest niezgodna z
warunkami zamówienia.
Izba stwierdza, że potwierdził się zarzut Odwołujących co do niewłaściwego założenia
przez wykonawcę REZ-DROGPOL w ofercie liczby roboczogodzin, niezgodnie z przedmiarem
robót określonym przez Zamawiającego. Z dokumentacji postępowania wynika, że na potrzeby
tego postępowania Zamawiający przyjął w przedmiarze robót (zestawienie robocizny) w rejonie
II miasta Częstochowa – liczbę roboczogodzin w wysokości 31 789,5430, natomiast w rejonie III
miasta Częstochowa – liczbę roboczogodzin w wysokości 30 764,1680. Skoro w swojej ofercie
wykonawca REZ-
DROGPOL przyjął wartość odpowiednio 15 616 roboczogodzin (dla rejonu II) i
15 012 roboczogodzin
(dla rejonu III), to oznacza to, iż jest to założenie niezgodne z warunkami
zamówienia. Powoduje to, że wykonawca REZ-DROGPOL zaniżył koszty robocizny na obydwa
rejony w sposób sprzeczny z dokumentacją postępowania. Należy przypomnieć i podkreślić, że
w świetle rozdziału 14 pkt 8 SWZ wszystkie opisy pozycji z kosztorysu ofertowego powinny być
zgodne z opisami załączonego do SWZ przedmiaru robót, a wykonawca nie jest uprawniony do
samoistnych zmian. Wykonawca REZ-
DROGPOL nie był zatem uprawniony do samowolnego
określenia innej liczby roboczogodzin niż ta określona przez Zamawiającego w przedmiarze
robót – zestawieniu robocizny.
Jeśli natomiast chodzi o argument Odwołujących o niestosowaniu przez wykonawcę
REZ-DROGPOL
wielokrotności jednej ceny jednostkowej przy ustalaniu wysokości innej ceny
jednostkowej, to
nie zostało to wykazane, albowiem takie założenie nie wynika wprost z treści
dokumentacji zamówienia.
Mając powyższe na uwadze Izba uznała za uzasadniony zarzut obu odwołań dotyczące
sprzeczności oferty złożonej przez wykonawcę REZ-DROGPOL z warunkami zamówienia.
W zakresie zarzutów oddalonych (zarzuty nr 4 i 6 obu odwołań):
Odwołujący zarzucili Zamawiającemu także naruszenie następujących przepisów:
− art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP, który stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli została
złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia
1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
− art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który stanowi, że czynem
nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli
zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta,
− art. 3 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zgodnie z którym czynami
nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie
przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów
albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy
przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo
produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo
osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie
systemu sprzedaży lawinowej, prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie
konsorcyjnym oraz nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub
wykonane usługi,
− art. 239 ustawy PZP, który stwierdza, że Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia (ust. 1);
n
ajkorzystniejsza oferta to oferta przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub
kosztu lub oferta z najniższą ceną lub kosztem (ust. 2).
W odniesieniu do
zarzutów dotyczących złożenia oferty w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji
(zarzut nr 4 odwołań) to Odwołujący naruszenia przepisów ustawy PZP i ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji upatrują w dwóch różnych okolicznościach. Po pierwsze w
sztucznym
zawyżeniu i zaniżeniu cen jednostkowych dla asortymentów robót w Załączniku nr 10
do SWZ
, które stanowiły kryterium oceny ofert dla wszystkich rejonów, co odnoszą oni przede
wszystkim do zaniżenia ceny dla pozycji nr 4 przy jednoczesnym zawyżeniu ceny dla pozycji nr
5. Po drugie w stosowaniu
różnych cen jednostkowych dla tego samego Zamawiającego za te
same towary bądź usługi bądź roboty budowlane w ramach jednego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego podzielonego na części, a zwłaszcza w odniesieniu do pozycji „koszty
pośrednie”.
W ocenie Izby
różnice w oferowanych przez wykonawcę REZ-DROGPOL cenach
jednostkowych na zadania w
poszczególnych rejonach Częstochowy nie są aż takie duże, aby
można było automatycznie mówić o stosowaniu diametralnie różnych stawek przez wykonawcę.
Twierdzenia O
dwołujących o bardzo zbliżonych uwarunkowaniach realizacji zadań i zbliżonym
charakterze dróg w poszczególnych rejonach miasta nie zostały w ogóle udowodnione. Izba
stwierdza, że każdy wykonawca ma prawo do przyjęcia własnych założeń kalkulacyjnych co do
przyjętych kosztów realizacji zamówienia, niemniej to czy wykonawca REZ-DROGPOL dopuścił
się manipulowania cenami jednostkowymi asortymentów robót w celu uzyskania wyższej ilości
punkt
ów w ramach kryteriów oceny ofert w postępowaniu oraz czy jednocześnie w sposób
nieuzasadniony zaoferował Zamawiającemu zróżnicowane ceny za wykonanie tego samego
rodzaju robót w ramach dwóch różnych części zamówienia, przed ewentualnym odrzuceniem
oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP wymagałoby uprzedniego wezwania
wykonawcy REZ-
DROGPOL do wyjaśnienia treści oferty w podanym zakresie. Na obecnym
etapie nie można bowiem wykluczyć, że istnieją obiektywne okoliczności uzasadniające różne
wysokości cen jednostkowych zawartych w formularzu ofertowym. Wykonawca BITUM i
Konsorcjum firm BITUM i DROGBUD nie postawili jednak zarzutu naruszenia art. 223 ust. 1
ustawy PZP, natomiast ewentualne odrzucenie oferty wykonawcy REZ-
DROGPOL za złożenie
jej w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, bez odebrania
wyjaśnień, należy uznać za
przedwczesne.
Z tego też względu Izba uznała, że zarzut nr 4 odwołania jest niezasadny.
Jeśli natomiast chodzi o zarzut nr 6 odwoła dotyczący naruszenia kryteriów oceny ofert,
to Izba uznała go za niezasadny z tego powodu, że Odwołujący w żaden sposób nie powiązali
tego zarzutu z kryteriami oceny ofert. Samo dopuszczenie
przez Zamawiającego do oceny
oferty wykonawcy, która w opinii odwołujących się wykonawców podlegała odrzuceniu, nie
świadczy zarazem o tym, że Zamawiający w sposób wadliwy zastosował ustalone przez siebie
kryteria oceny ofert.
Z uwagi na fakt, że Izba uwzględniła dalej idące zarzuty obu odwołań odnoszące się do
złożenia na poszczególne zadania ofert z rażąco niską ceną, zarzut nr 7 odwołań dotyczący
zaniechania wezwania wykonawcy REZ-
DROGPOL do wyjaśnień uzupełniających w zakresie
zaoferowanej ceny,
Izba pozostawiła bez rozpoznania.
O
kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku, tj. na
podstawie art. 557, art. 574-576 ustawy PZP oraz w oparciu o przepisy
§ 7 ust. 2 pkt 1 w zw. z §
5 pkt 1 i 2
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r., poz. 2437). Z uwagi na uwzględnienie
z 6 zarzutów każdego z odwołań Izba zasądziła w obydwu sprawach od Zamawiającego na
rzecz Odwołujących zwrot 2/3 kosztów postępowania odwoławczego poniesionych przez tych
wykonawców, tj. w sprawie o sygn. akt KIO 223/24 – zwrot kwoty 9 078 zł 00 gr (słownie:
dziewięć tysięcy siedemdziesiąt osiem złotych zero groszy) na rzecz wykonawcy BITUM, zaś w
sprawie o sygn. akt KIO 234/24
– zwrot kwoty 9 089 zł 33 gr (słownie: dziewięć tysięcy
osiemdziesiąt dziewięć złotych trzydzieści trzy grosze) na rzecz Konsorcjum firm BITUM i
DROGBUD.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………….……………………………..