Sygn. akt: KIO 241/24
WYROK
Warszawa, dnia 19 lutego 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca: Adriana Urbanik
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie
odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej w dniu 22 stycznia 2024 r. przez wykonawcę FBSerwis S.A. z siedzibą w
Warszawie
w postępowaniu prowadzonym przez PL.2012+ Sp. z o.o. w Warszawie
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego - wykonawcy Strabag PFS Sp. z o.o.
z siedzibą w Pruszkowie
orzeka:
oddala odwołanie,
kosztami postępowania obciąża wykonawcę FBSerwis S.A. z siedzibą w Warszawie i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
FBSerwis S.A.
z siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga
za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca: ………………………….…
Sygn. akt: KIO 241/24
Uzasadnienie
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w postępowaniu w trybie
przetargu nieograniczonego pn.
„Świadczenie usługi obsługi technicznej PGE Narodowego
w
Warszawie
”, nr referencyjny: WZ/V/49/2023, zostało wszczęte ogłoszeniem
opublikowanym
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 03.11.2023 r. pod nr
2023/S 212-668923 przez
PL.2012+ sp. z o.o., al. Ks. J. Poniatowskiego 1, 03-901
Warszawa, zwan
ą dalej: „Zamawiającym”.
Do wyżej wymienionego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
zastosowanie
mają przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605, z późn. zm.), dalej „ustawy Pzp”.
Dnia 22.01.2024 r.
(wpływ do Prezesa KIO w wersji elektronicznej podpisane
podpisem cyfrowym za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej - ePUAP)
odwołanie złożył wykonawca FBSerwis S.A., ul. Siedmiogrodzka 9, 01-204 Warszawa,
zwany
dalej także „Odwołującym”, wobec wyboru jako najkorzystniejszej oferty złożonej
przez
Strabag
PFS
Sp. z o.o. w Pruszkowie
(dalej: „Strabag”), wobec zaniechania odrzucenia oferty Strabag
oraz wobec zaniechania ww.
wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie wyliczenia ceny
oraz treści oferty.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 224 ust. 1 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wezwania Strabag do złożenia
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny ofertowej w zakresie wszystkich jej składników,
tj. w zakresie:
wynagrodzenia ryczałtowego za obsługę techniczną oraz administrowanie,
wynagrodzenia za dodatkową obsadę osobową imprez całostadionowych
zgodnie
z pkt 5.4.2.
umowy w sprawie zamówienia oraz
wynagrodzenia z tytułu dostawy części eksploatacyjnych:
pomimo iż wskazane pozycje cenowe wydają się być rażąco zaniżone, w szczególności
są znacząco niższe od zaoferowanych przez pozostałych wykonawców, zaś wskazana
w ofercie Strabag
stawka za jedną osoboroboczogodzinę dodatkowej obsady imprez
całostadionowych nie uwzględnia rzeczywistych kosztów pracy ustalonych zgodnie
z
przepisami o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz ustawy – Kodeks pracy
– co podważa prawidłowość kalkulacji kosztów pracy również w wynagrodzeniu ryczałtowym
za obsługę techniczną oraz administrowanie i tym samym świadczy o konieczności
odrzucenia oferty
Strabag jako oferty rażąco niskiej, względnie może świadczyć o
niedozwolonym przeniesieniu
części kosztów pracy z tytułu zapewnienia dodatkowej obsługi
do ryczałtowego składnika wynagrodzenia, co świadczyłoby o złożeniu przez Strabag oferty
w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji; a ponadto na niezwykle niskim poziomie
zostały
ustalone
w załączonym do oferty Strabag wykazie części eksploatacyjnych ceny za: oprawę
ewakuacyjną GuideLed 11022 CG-S (poz. 5), moduł DLS/3PH-bus CEAG (poz. 6),
zamiennik 230/480 ZIR 200 AS 2L (poz. 51), źródło metalohalogenowe HQI-TS 400W W/D
PRO
(poz. 55) oraz źródło metalohalogenowe HQITS 250W (poz. 56), co również może świadczyć
o zaniżeniu całkowitej ceny ofertowej lub złożeniu oferty w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji,
2. art. 223 ust. 1 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wezwania Strabag do złożenia
wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty, tj.:
a. sposobu ustalenia i ujęcia w zaoferowanej cenie jednostkowej za
osoboroboczogodzin
ę dodatkowej obsługi imprez całostadionowych kosztów pracy
ponoszonych w ramach zapewnienia ww. obsługi dodatkowej, pomimo iż cena ta została
zaoferowana na tak niskim poziomie, że istnieje ryzyko:
i. niezgodności oferty złożonej przez Strabag z przepisami ustawy Pzp, Kodeksu
Pracy oraz z przepisami o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wskazanymi w pkt 4 poniżej,
ii. niezgodności oferty z warunkami zamówienia, tj. z pkt 22.2 SWZ nakazującym
uwzględnienie w cenach jednostkowych wszystkich kosztów realizacji prac,
iii. złożenia oferty w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji polegającego
na stosowaniu tzw. inżynierii cenowej, przejawiającej się w zaniżeniu cen odnoszących się
do świadczenia rozliczanego wynagrodzeniem wypłacanym obmiarowo (a przez to
niepewnym co do wysokości) przy jednoczesnym podwyższeniu ceny objętej
wynagrodzeniem ryczałtowym, pewnym co do wysokości (przeniesieniu kosztów czynności
rozliczanych
obmiarowo do cen rozliczanych ryczałtowo),
b. uwzględnienia w wynagrodzeniu za dostawę opraw ewakuacyjnych GuideLed
11022 CG-
S (poz. 5), modułów DLS/3PH-bus CEAG (poz. 6), zamienników 230/480 ZIR 200
AS 2L (poz. 51), źródeł metalohalogenowych HQI-TS 400W W/D PRO (poz. 55) oraz źródeł
metalohalogenowych HQI-
TS 250W (poz. 56) kosztów nabycia tychże części
eksploatacyjnych,
w sytuacji gdy zaoferowane w wykazie części eksploatacyjnych ceny za
ich dostawę zostały oferowane przez Strabag na nadzwyczaj niskim poziomie, co również
może świadczyć o:
i. niezgodności oferty z warunkami zamówienia, tj. z pkt 22.2 SWZ nakazującym
uwzględnienie w cenach jednostkowych wszystkich kosztów realizacji prac,
ii. złożeniu oferty w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji polegającym
na zaniżeniu składnika ceny rozliczanego obmiarowo (niepewnego) i przeniesieniu kosztów
zakupu ww. materiałów do składnika wypłacanego ryczałtowo (a więc pewnego i stałego);
względnie, w razie uznania, że nie zachodzą przesłanki do wezwania Strabag
do złożenia wyjaśnień w ww. zakresie:
3. art. 226 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 16
kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1913; dalej:
„ustawa ZNK”) poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez Strabag, pomimo iż
została ona złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na
manipulacji cenami jednostkowymi, wyrażającego się rażącym zaniżeniem, cen
jednostkowych rozliczanych obmiarowo z tytułu
(1) wynagrodzenia ryczałtowego za obsługę techniczną oraz administrowanie,
(2) wynagrodzenia za dodatkową obsadę osobową imprez całostadionowych zgodnie
z pkt 5.4.2. umowy w sprawie zamówienia oraz
wynagrodzenia z tytułu dostawy części eksploatacyjnych i nie uwzględnieniem
w ww. cenach
pełnych kosztów realizacji objętych nimi świadczeń przy jednoczesnym
zawyżeniu ceny w zakresie wynagrodzenia ryczałtowego za obsługę techniczną
i administrowanie celem uzyskania korzystnej punktacji w ramach kryterium cenowego przy
założeniach przyjętych w SWZ co do pełnego wykorzystania przewidzianej tam puli godzin
dodatkowej
obsady w czasie imprez całostadionowych oraz zapotrzebowania na zakup
części eksploatacyjnych dostarczanych przez Strabag, przy jednoczesnej maksymalizacji
zysku
w
sytuacji, gdy rzeczywista ilość wykorzystanych osoboroboczogodzin dodatkowej obsady
w
trakcie imprez oraz części eksploatacyjnych wykorzystanych przy realizacji zamówienia
okaże się mniejsza, aniżeli wskazana w SWZ;
4. art. 226 ust. 1 pkt 3, 4 i 5 ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
Strabag,
pomimo iż jest ona niezgodna z warunkami zamówienia, tj. z pkt 22 ust. 3
specyfikacji
warunków zamówienia, z przepisami ustawy, tj. art. 224 ust. 3 pkt 4 ustawy Pzp
oraz
art.10
§ 2, art. 13, art. 183c § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U.
z
2023 r. poz. 1465, ze zm.; dalej: „KP” lub „k.p.”) oraz art. 6 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z
dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz.
2207, ze zm.; dalej: „ustawa MWP”) w zw. z § 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14
września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości
minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz. U. poz. 1893; dalej:
„Rozporządzenie”), a nadto
jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów, tj. art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia
1964 r.
– kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, ze zm.; dalej; „k.c.”) w zw. z art. 8 ust.
1 ustawy Pzp
w zw. z art. 10 § 2, art. 13, art. 183c § 1 i 2 KP, art. 6 ust. 1 i art. 8 ust. 1
ustawy MWP oraz § 1 i 3 Rozporządzenia, gdyż zaoferowana przez Strabag cena za jedną
osoboroboczogodzinę świadczenia dodatkowej obsługi imprez całostadionowych nie
pokrywa wszystkich kosztów związanych z zapewnieniem tej obsługi, w tym przede
wszystkim rzeczywistych kosztów pracy, a nadto nie zapewnia możliwości wypłacenia
pracownikom
wynagrodzenia
za
pracę
w wysokości wynikającej z przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
oraz
uwzględniającej wszystkie wymagania określone w kodeksie pracy, w tym związane
z zapewnieniem
zastępstwa w czasie urlopu, zwolnień lekarskich oraz wszelkich dodatków
i innych świadczeń wypłacanych na równych warunkach pracownikom Strabag,
zaś zaoferowana przez Strabag cena za dostawę części eksploatacyjnych nie pokrywa
wszystkich kosztów zakupu opraw ewakuacyjnych GuideLed 11022 CG-S (poz. 5), modułów
DLS/3PH-
bus CEAG (poz. 6), zamienników 230/480 ZIR 200 AS 2L (poz. 51), źródeł
metalohalogenowych HQI-
TS 400W W/D PRO (poz. 55) oraz źródeł metalohalogenkowych
HQI-TS 250W (poz. 56).
Podnosząc wyżej wymienione zarzuty Odwołujący wniósł o:
1. uwzględnienie odwołania,
2. unieważnienie decyzji o wyborze oferty najkorzystniejszej,
3. nakazanie Zamawiającemu wezwania Strabag do złożenia wyjaśnień dotyczących
wyliczenia ceny w zakresie wszystkich jej składników, w tym w szczególności uwzględnienia
kosztów pracy w ramach podstawowej obsługi technicznej oraz dodatkowej obsługi imprez
calostadionowych, wraz ze szczegółowym wykazaniem wysokości składek na ubezpieczenie
społeczne i zdrowotne (w tym udowodnieniem składki wypadkowej), PPK, wszelkich
dodatków, premii i nagród, świadczeń związanych z ubezpieczeniem na życie, prywatną
opieką medyczną i abonamentem na świadczenia sportowe, odzieży roboczej, badań
lekarskich, absencji chorobowych oraz urlopu wypoczynkowego oraz z udowodnieniem
zatrudnienia pracowników w zamian za założone wynagrodzenie za pracę,
4. nakazanie Zamawiającemu wezwanie Strabag do złożenia wyjaśnień dotyczących
treści oferty, tj. w zakresie:
a. wskazania, czy w cenie jednostkowej za osoboroboczogodzinę dodatkowej obsługi
w trakcie imprez ca
łostadionowych zostały uwzględnione pełne koszty pracy i w jakiej
wysokości,
b. wskazania czy w cenie za dostawę części eksploatacyjnych zostały uwzględnione
pełne koszty zakupu ww. części, w szczególności zakupu ewakuacyjnych GuideLed 11022
CG-
S (poz. 5), modułów DLS/3PH-bus CEAG (poz. 6 wykazu części eksploatacyjnych),
zamienników 230/480 ZIR 200 AS 2L (poz. 51 wykazu części eksploatacyjnych), źródeł
metalohalogenowych HQI-TS 400W W/D PRO
(poz. 55 wykazu części eksploatacyjnych)
oraz źródeł metalohalogenowych HQITS 250W (poz. 56 wykazu części eksploatacyjnych),
względnie, na wypadek nieuwzględnienia żądania podniesionego w pkt 3 i 4 powyżej,
5. nakazanie Zamawiającemu odrzucenie oferty Strabag.
Ponadto
Odwołujący wniósł o:
zobowiązanie Strabag do przedstawienia posiadanego przezeń dokumentu
potwierdzającego wysokość stosowanej w spółce Strabag składki na ubezpieczenie
wypadkowe, w szczególności otrzymanego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
zawiadomienia o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
oraz o przeprowadzenie i dopuszczenie dowodu z ww. dokumentu na okoliczność ustalenia,
czy wskazana w ofercie Strabag cena jednostkowa za osoboroboczogodzinę dodatkowej
obsługi w czasie imprez całostadionowych pozwala na pokrycie całości kosztów związanych
z zapłatą wynagrodzenia pracowników Strabag, w tym składki na ubezpieczenie wypadkowe
w pełnej wysokości,
2. zasądzenie na rzecz Odwołującego kosztów postępowania, w tym kosztów
zastępstwa według spisu, który przedłożony zostanie na rozprawie (faktura).
Zamawiający w dniu 23.01.2024 r. (przy użyciu środków komunikacji elektronicznej
za pośrednictwem Platformy zakupowej Zamawiającego) wezwał wraz kopią odwołania,
uczestnik
ów postępowania do wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego zgłosił przystąpienie
(wpływ w wersji elektronicznej podpisane podpisem cyfrowym za pośrednictwem
elektronicznej skrzynki podawczej - ePUAP) w dniu 26.01.2024 r. wykonawca Strabag PFS
Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 08-
500 Pruszków, zwany dalej „Przystępującym”.
Izba stwierdziła skuteczność przystąpienia do postępowania odwoławczego po
stronie zamawiającego wykonawcy Strabag PFS Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 08-500
Pruszków.
W dniu 12.02.2024 r.
odpowiedź na odwołanie złożył Zamawiający, w której
w szczególności wniósł o oddalenie odwołania.
W dniu 13.02.2024 r. odpowiednio podczas
posiedzenia niejawnego z udziałem stron
i rozprawy
w szczególności:
Odwołujący podtrzymał stanowisko jak w odwołaniu, złożył dowody:
1. porównanie kosztów pracy na okoliczność wykazania, że część kosztów personelu
dodatkowego musiała być uwzględniona w kwocie ryczałtu za obsługę podstawową
(w załączeniu podaje wyliczenie etatów),
2. dodatkowe koszty imprezy na okoliczność dodatkowych kosztów, które powinny być
uwzględnione w osoboroboczogodzinie za obsługę wydarzeń,
3. zestawienie godzin obsługi dodatkowej w roku 2023 na okoliczność potwierdzenia
założeń wyliczenia kosztów dodatkowych i prawdopodobieństwa przesunięcia kosztów
do wartości ryczałtowej,
4. raporty płacowe na okoliczność realnych kosztów rynkowych wynagrodzenia osób
realizujących obsługę dodatkową,
5. tabela -
zestawienie urządzeń eksploatacyjnych części zamiennych wraz
z załącznikami w postaci ofert (4 dokumenty łącznie) na okoliczność zaniżenia kosztów
materiałów eksploatacyjnych jak w zarzutach odwołania; złożył wniosek o zasądzenie
kosztów postępowania odwoławczego i fakturę;
Zamawiający podtrzymał stanowisko jak w odpowiedzi na odwołanie, nie złożył
wniosku kosztowego;
Przystępujący poparł stanowisko Zamawiającego, złożył dowód - ofertę na okoliczność,
że kalkulacja ceny odnośnie materiałów eksploatacyjnych wynika z oferty poddostawcy
i oznaczone zostały sporne pozycje kolorem żółtym.
Skład
orzekający Krajowej
Izby Odwoławczej
po
zapoznaniu
się
z przedstawionymi
w postępowaniu odwoławczym dowodami, po wysłuchaniu
oświadczeń, jak i stanowisk stron i Przystępującego złożonych ustnie do protokołu
w toku posiedzenia i
rozprawy, ustalił i zważył, co następuje.
Skład orzekający Izby ustalił, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 ustawy Pzp, zaś wykonawca
wnoszący odwołanie posiadał interes w rozumieniu art. 505 ust. 1 ustawy Pzp, uprawniający
do jego złożenia.
Skład orzekający Izby, działając zgodnie z art. 542 ust. 1 ustawy Pzp, dopuścił
w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania o zamówienie publiczne
nadesłanej przez Zamawiającego, a także zawnioskowane w odwołaniu, odpowiedzi
na odwołanie, zgłoszeniu przystąpienia, złożone na rozprawie. Izba postanowiła odmówić
na podstawie art. 541 ustawy Pzp przeprowadzenia dowodu na wniosek
Odwołującego
w
odwołaniu - zobowiązania Strabag do przedstawienia posiadanego przezeń dokumentu
potwierdzającego wysokość stosowanej w spółce Strabag składki na ubezpieczenie
wypadkowe, w szczególności otrzymanego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
zawiadomienia o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
oraz przeprowadzenia i dopuszczenia
dowodu z ww. dokumentu na okoliczność ustalenia,
czy wskazana w ofercie Strabag cena jednostkowa za osoboroboczogodzinę dodatkowej
obsługi w czasie imprez całostadionowych pozwala na pokrycie całości kosztów związanych
z zapłatą wynagrodzenia pracowników Strabag, w tym składki na ubezpieczenie wypadkowe
w pełnej wysokości z uwagi na to, że dowód ten został powołany jedynie dla zwłoki.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy skład orzekający Izby wziął pod uwagę
także stanowisko wynikające ze złożonych pism, to jest odwołania, odpowiedzi na
odwołanie, zgłoszenia przystąpienia, oraz stanowiska i oświadczenia stron i
Przystępującego, złożone ustnie do protokołu.
W pierwszej kolejności Izba wskazuje na art. 555 ustawy Pzp, który stanowi, iż Izba
nie może orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu (przez co rozumie się
także okoliczności faktyczne), a więc co do podniesionych przez Odwołującego dopiero
na rozprawie - w odniesieniu do
kalkulacji ceny za obsługę dodatkową zatrudnionych
na podstawie umowy zlecenie,
czy w odniesieniu do niespełnienia wymagań SWZ
w kontekście odpowiedzi na pytanie nr 10 i nr 64 do SWZ, na co szczegółowo Izba
wskazuje niżej. Te bowiem zarzuty nie znalazły się w treści odwołania.
Odnosząc się do podniesionych w treści odwołania zarzutów, podlegających
rozpoznaniu,
stwierdzić należy, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba dokonała następujących ustaleń:
W p
ostępowaniu o udzielenie zamówienia oferty złożyło trzech wykonawców: Strabag
PFS Sp. z o.o., Impel Synergies
Sp. z o.o. oraz Odwołujący, którzy zaoferowali następujące
ceny za realizację przedmiotu zamówienia:
1) Strabag PFS Sp. z o.o.
: cena całkowita brutto: 9 661 971,70 zł, ryczałt za obsługę
techniczną brutto: 7 515 840 zł, imprezy całostadionowe brutto: 38,13 zł, cena za
dostawę części eksploatacyjnych brutto: 1574 181,70 zł;
2) Impel Synergies Sp. z o.o.
.: cena całkowita brutto: 10 123 799,97 zł, ryczałt za obsługę
techniczną brutto: 7 620 977,88 zł, imprezy całostadionowe brutto: 61,50 zł, cena
za dostawę części eksploatacyjnych brutto: 1 580 322,09 zł;
Odwołujący: cena całkowita brutto: 14 871 495,76 zł, ryczałt za obsługę techniczną
brutto:
11 169 694,92 zł, imprezy całostadionowe brutto: 108,24 zł, cena za dostawę
części eksploatacyjnych brutto: 2 078 200,84 zł.
Na podstawie Specyfikacji Warunków Zamówienia:
Część IV „Zasady przygotowania oferty” pkt 22. „Sposób obliczenia ceny oferty” ppkt 2,
3, 4 i 6:
„2. W kalkulacji ceny należy uwzględnić:
a)
kwotę wynagrodzenia za realizację przedmiotu zamówienia stanowiącą iloczyn
ryczałtowej stawki miesięcznej i 12 miesięcy założonego terminu realizacji
zamówienia,
b)
stawkę za osoboroboczogodzinę pracy pracownika wykonawcy podczas dodatkowej
obsady pełniącej dyżur podczas trwania imprez całostadionowych,
c)
kwotę wynagrodzenia za dostawę części eksploatacyjnych.
Kwoty podane w ramach wymogów wskazanych w pkt. 22.2. muszą uwzględniać
wszystkie koszty, jakie ponosi Zamawiający.
Podana przez Wykonawcę stawka osoboroboczogodziny będzie obowiązywała przy
rozliczeniu za wykonanie, zgodnie ze wszystkimi wymaganiami zawartymi w
niniejszej SWZ oraz Projektowanych postanowianiach umowy. Rozliczenie
następować będzie w okresach miesięcznych, jako iloczyn godzin realizacji
zamówienia i stawki osoboroboczogodziny.
Zapłata nastąpi zgodnie z warunkami przedstawionymi w treści Projektowanych
postanowień umowy.”;
Opisu Przedmiotu Zamówienia – Załącznik nr 1 do SWZ, pkt 3.7:
„3.7. Zadania i obowiązki związane z przygotowaniem i obsługą Wydarzeń rozwinięcie
pkt 1.2.7.c.
Przygotowanie i zapewnienie dodatkowej (zwiększonej ilości personelu) fachowej
obsady podczas przygotowania i trwania wydarzeń na PGE Narodowym - w okresie
uzgodnionym z Zamawiającym. Regułą jest informowanie Wykonawcy o konieczności
zapewnienia dodatkowych techników z co najmniej z 4-ro dniowym wyprzedzeniem.
Informacja będzie zawierać liczbę potrzebnych osób oraz czas ich zaangażowania.
Zmawiający zastrzega sobie w uzasadnionych przypadkach odstąpienie od tej reguły.”;
Projektowanych postanowień umowy – Załącznik nr 7 do SWZ, w rozdziale 4. „Ogólne
obowiązki Stron, Warunki realizacji Przedmiotu Umowy” w pkt 4.24:
„4.24. Wykonawca zobowiązuje się zaangażować do wykonania Przedmiotu Umowy
osoby zatrudnione na
podstawie umowy o pracę, z wyłączeniem osób sprawujących
dyżur podczas trwania Wydarzeń, jak i o ograniczonym obszarze, o których mowa w
punkcie 3.7 Opisu Przedmiotu Zamówienia, stanowiącego Załącznik nr 1 do Umowy.
Warunek zatrudnienia na umowę o pracę dotyczy także podwykonawców i dalszych
podwykonawców.”.
W toku postępowania o udzielenie zamówienia Zamawiający wyjaśnił treść SWZ w
dniu 06.12.2023 r., w szczególności na:
„Pytanie nr 10 Dotyczy pkt. 3.7.2. Zasady rozliczania i zapewnienia
dodatkowej/zwiększonej/ilości personelu Wykonawcy Dodatkowa obsada; skład
zespołu, sposób dysponowania personelem. Czy Zamawiający dopuszcza realizację
zadań w ramach dodatkowego personelu we współpracy Wykonawcy z Podmiotem
Zewnętrznym lub wyłącznie własnym personelem zatrudnionym na podstawie umowy
o pracę ?
Odpowiedź: Dodatkowy personel Wykonawcy dedykowany do obsługi Wydarzeń
powinien być złożony z pracowników Wykonawcy, znających obiekt, topografię obiektu
oraz infrastrukturę. Posiadającym umiejętność komunikacji w zakresie technicznym
w języku polskim.”;
„Pytanie nr 64 Zasady organizacji imprez masowych:
a)
Jakie są procedury i wymagania dot. Dodatkowego personelu?
b)
Jakie stanowiska muszą być zawarte każdorazowo w takim zespole?
c)
Jakie są procedury zgłaszania awarii podczas imprezy masowej?
Odpowiedź: Zgodnie z poniższym:
a)
przygotowanie i zapewnienie dodatkowej (zwiększonej ilości personelu) fachowej
obsady podczas przygotowania i trwania wydarzeń na PGE Narodowym (technicy
z doświadczeniem opisanym w SWZ rozdział dot. Obsługi bieżącej, osoby znające
obiekt i infrastrukturę techniczną). Zamawiający poinformuje Wykonawcę
z kilkudniowym wyprzedzeniem o konieczności zorganizowania dodatkowego
personelu;
b)
każdorazowo w zespole muszą być osoby o umiejętnościach ogólnotechnicznych
elektrycy, automatycy hydraulicy, mechanicy;
c)
podczas Wydarzeń przedstawiciel serwisu technicznego jest obecny na miejscu
i informowany na bieżąco o awariach, usterkach, potrzebach dot. Wydarzenia drogą
telefoniczną, elektroniczną lub radiową.”.
Na podstawie:
1) ustawy Pzp:
a) art. 223 ust. 1:
„1. W toku badania i oceny ofert zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień
dotyczących treści złożonych ofert oraz przedmiotowych środków dowodowych lub
innych składanych dokumentów lub oświadczeń. Niedopuszczalne jest prowadzenie
między zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty oraz,
z uwzględnieniem ust. 2 i art. 187, dokonywanie jakiejkolwiek zmiany w jej treści.”,
b) art. 224 ust. 1:
„1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co
do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda
od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub
kosztu, lub ich istotnych części składowych.”,
c) art. 226 ust. 1 pkt 3,4,5 i 7:
„1. Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli:
3) jest niezgodna z przepisami ustawy;
jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów;
jej treść jest niezgodna z warunkami zamówienia; (…)
została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy
z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
”;
2) ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r.
poz. 1233):
a) art. 3 ust. 1:
„1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem
lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub
klienta.
”,
b) art. 15 ust. 1:
„ 1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu
do rynku, w szczególności przez:
sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo
ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców;
nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo
niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców;
rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów;
pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży;
działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta
określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom
trzecim
wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.”.
Spór dotyczył tego, czy Zamawiający powinien powziąć wątpliwości odnośnie
kalkulacji ceny oferty Przystępującego, w szczególności w zakresie ceny za
osoboroboczogodzin
ę
z tytułu zapewnienia dodatkowej obsady w trakcie imprez całostadionowych i czy
wykonawca winien zatrudniać pracowników na umowę o pracę przy wykonywaniu obsługi
imprez.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania (art. 552 ust.1 ustawy
Pzp
), oceniając wiarygodność i moc dowodową po wszechstronnym rozważeniu zebranego
materiału dowodowego (art. 542 ust. 1 ustawy Pzp), Izba stwierdziła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba wskazuje, że w przypadku zarzutu zaniechania badania
ceny oferty lub istotnej części składowej oferty ciężar dowodu nie jest przenoszony
na zasadach ustalonych w art. 537 ustawy Pzp w odniesieniu do badania ceny oferty
po udzieleniu wyjaśnień, i nie obciąża wykonawcy, którego oferta miałaby być badana ani
zamawiającego, lecz w całości spoczywa na odwołującym.
W stanie faktycznym niniejszej sprawy Przystępujący nie był wzywany do wyjaśnień
ceny oferty.
Odwołujący nie wskazał w odwołaniu, że występuje przesłanka, o której mowa
w art. 224 ust. 2 ustawy Pzp, postawił zarzut zaniechania zastosowania art. 224 ust. 1
ustawy Pzp.
Dla wszczęcia postępowania wyjaśniającego, o którym mowa w art. 224 ust. 1
ustawy Pzp konieczne jest powzięcie przez zamawiającego wątpliwości co do rażącego
zaniżenia ceny oferty, tj. nie wystarczy, że cena jest niska, lecz musi być rażąco niska, lub co
do możliwości wykonania za zaoferowaną cenę zamówienia zgodnie z dokumentami
zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Dla wykazania zasadności zarzutu
naruszenia zarzucanego przepisu konieczne było wykazanie przez Odwołującego, ponieważ
to na nim spoczywał ciężar dowodu, że w okolicznościach postępowania zaistniały podstawy
do powzięcia wątpliwości i w związku z tym Zamawiający był zobowiązany do wezwania
Przystępującego do wyjaśnień ceny oferty.
Odwołujący w ocenie Izby nie wykazał skutecznie zasadności zarzutów odwołania.
Odnośnie zarzutu 1 odwołania - naruszenia art. 224 ust. 1 ustawy Pzp (podany
wyżej), w ocenie Izby zarzut nie potwierdził się. Odwołujący w odwołaniu
w szczególności podał: „Odwołujący szczegółowo przeanalizował ceny zaoferowane przez
Strabag i doszedł do wniosku, ze mogły one zostać skalkulowane w sposób nieprawidłowy.
Wątpliwości budzi przede wszystkim wysokość zaoferowanej przez Strabag ceny
jednostkowej za osoboroboczogodzine z tytułu zapewnienia dodatkowej obsady w trakcie
imprez całostadionowych – która według obliczeń Odwołującego nie wystarcza nawet
na pokrycie kosztów wypłacenia pracownikom minimalnego wynagrodzenia za pracę,
nie wspominając nawet o wynagrodzeniu realnym (rynkowym) oraz o ponoszonych
w rzeczywistości kosztach pozapłacowych – takich jak związane z zapewnieniem
i
utrzymaniem odzieży roboczej, zapewnieniem szkoleń i innych świadczeń.
1.1. zaniżenie ceny jednostkowej za dodatkową obsługę imprez całostadionowych
Zaproponowana przez Strabag cena jednostkowa na poziomie 38,13 zł brutto obejmuje
należny podatek VAT ustalany według stawki 23%. Mając na uwadze, że podatek ten nie
stanowi
przychodu wykonawcy (musi być odprowadzony do Urzędu Skarbowego), na
pokrycie kosztów realizacji zamówienia w zakresie zapewnienia dodatkowej obsługi imprez
całostadionowych Strabag będzie mógł przeznaczyć wynagrodzenie pomniejszone o kwotę
tego podatku. W
konsekwencji, na pokrycie kosztów zapewnienia obsługi imprez
całostadionowych Strabag będzie mógł przeznaczyć otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie
netto, ustalane według stawki jednostkowej w wysokości 31 zł (38,13 / 1,23 = 31 zł). Tak
ustalona stawka wynagrodzenia nie pozwoli na pokrycie kosztów wynikających z wypłaty
samego tylko wynagrodzenia minimalnego za pracę, tym bardziej również kosztów
wynikających z konieczności zapewnienia pracownikom obligatoryjnych świadczeń (ubranie
robocze, badania
lekarskie), absencji spowodowanej chorobami oraz związanej z urlopami
wypoczynkowymi, a
także dodatkowych świadczeń realizowanych na rzecz pracowników
przez Strabag, nie
wspominając już o wynagrodzeniach, które realnie są wypłacane
pracownikom o takich kwalifikacjach.
1.1.1. Brak uwzględnienia w cenie ofertowej kosztów wynikających z zapłaty
minimalnego
wynagrodzenia za pracę
Przyjmując jako punkt wyjściowy dla obliczeń kosztów jednej roboczogodziny wysokość
minimalnego wynagrodzenia za prace w roku 2024 r. określonego w Rozporządzeniu,
tj. odpowiednio:
− 4 242,00 zł brutto w I półroczu (od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r.),
− 4 300,00 zł brutto w II półroczu (od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r.),
koszt samego tylko wynagrodzenia zasadniczego wypłacanego pracownikowi za godzinę
pracy
przekroczy ww. kwotę 31 zł.
Aby przeliczyć koszt ponoszony z tytuły zatrudnienia pracownika na roboczogodzinę
konieczne
jest ustalenie, jaka jest średnia liczba roboczogodzin miesięcznie w okresie,
dla którego wynagrodzenie jest ustalane. Liczba godzin pracy w poszczególnych miesiącach
nie jest stała - jest ona uzależniona od tego, ile w danym miesiącu jest dni roboczych. W
roku 2024 liczby dni
roboczych oraz godzin pracy przedstawiają się w sposób następujący:
[podaje tabelę]
Oznacza to, że samo tylko wynagrodzenie minimalne brutto w przeliczeniu na godzinę pracy
wyniesie:
• w pierwszym półroczu 2024 r.: 4 242 zł / 165,333333 h = 25,6573 zł
• w drugim półroczu 2024 r.: 4 300 zł / 169,333333 h = 25.3937 zł
Koszt, jaki poniesie pracodawca z tytułu zatrudnienia pracownika uzyskującego minimalne
wynagrodzenie za pracę będzie jednak wyższy – pracodawca musi bowiem dodatkowo
uiścić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych obowiązkowe składki na ubezpieczenia
społeczne
i zdrowotne, tj.:
− na ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy,
− na ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy,
− na ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy,
− na ubezpieczenie wypadkowe: stopa procentowa jest zróżnicowana i zależy od liczby osób
ubezpieczonych oraz branży, w której działa wykonawca (od 0,67% do 3,33% podstawy;
w praktyce dla podmiotów takich jak Strabag czy Odwołujący stawkę tę wyznacza Zakład
Ubezpieczeń Społecznych - jednak nie będzie ona niższa od stawki 1,40% - stawkę tę
przyjęto w dalszej części kalkulacji – przy czym zgłoszony w petitum Odwołania wniosek
o zobowiązanie Strabag do przedstawienia dokumentu potwierdzającego wysokość tej
stawki pozwoli ustalić ponad wszelką wątpliwość, jaką składkę Strabag w tym zakresie
faktycznie odprowadza i tym samym jakie koszty realnie ponosi),
− dodatkowa składka na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 2,45% podstawy.
Uzupełnienie wyliczonych powyżej stawek za godzinę pracy (odpowiednio 25.6573 zł
i 25.3937
zł) o wskazane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz Fundusz
Pracy i Fundusz
Solidarnościowy powoduje, że stawki te wzrastają do kwoty przekraczającej
wskazaną w ofercie Strabag kwotę 31 zł. Mianowicie, dla stawki wyliczonej dla pierwszego
półrocza, koszt godziny pracy pracownika, uwzględniający jedynie wynagrodzenie minimalne
brutto oraz obowiązkowe składki uiszczane przez pracodawcę, wyniesie 31.4584 zł: [podaje
tabelę]
Analogiczny koszt dla półrocza drugiego wyniesie 31.1352 zł: [podaje tabelę]
Każda z ww. kwot jest wyższa od stawki za osoboroboczogodzinę obsługi dodatkowej
imprez
całostadionowych zaoferowanej przez Strabag – świadczy to w sposób niezbity o zaniżeniu
przez
wspomnianego wykonawcę ceny jednostkowej oraz o sporządzeniu oferty niezgodnie
z
przepisami prawa pracy oraz o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Tym niemniej, nawet zaprezentowane powyżej kwoty nie wyczerpują pełnych kosztów
Strabag.
Nie uwzględniają one bowiem kosztów, jakie wynikają z absencji pracowników:
zarówno z uwagi na zwolnienia chorobowe, jak i z uwagi na przysługujące im urlopy.
Posługując się powszechnie akceptowaną metodologią stosowaną przez organizacje sektora
budownictwa i nieruchomości, w ramach porozumienia mającego na celu określenie
minimalnej
stawki roboczogodziny i ułatwienia kalkulacji kosztów pracy w zamówieniach
(metodologia,
kalkulacja oraz dane kalkulacyjne w tym zakresie są dostępne na stronie
internetowej
Związku
Zawodowego
“Budowlani”
pod
adresem
http://zzbudowlani.pl/minimalna-stawka-kalkulacyjnawynagrodzenia-w-budownictwie-w-2023-
roku/), koszt absencji chorobowej należałoby ustalić na kwoty
Dla pierwszego półrocza 2024 r.: [podaje tabelę]
Dla
drugiego półrocza 2024 r.: [podaje tabelę]
Powyższe wyliczenia i informacje stanowią wystarczającą podstawę do tego, aby uznać,
że w stanie faktycznym sprawy nie tylko mogło dojść, ale wręcz doszło do zaniżenia przez
Strabag
ceny jednostkowej za osoboroboczogodzinę dodatkowej obsady w trakcie trwania
imprez
całostadionowych.
Brak uwzględnienia w cenie ofertowej innych świadczeń na rzecz pracowników
Wyszczególnione powyżej koszty – i tak już przewyższające stawkę wskazaną w ofercie
Strabag
– należałoby powiększyć o koszty zapewnienia pracownikom odzieży roboczej
(co wynika zarówno z wymagań specyfikacji warunków zamówienia, jak i z obowiązujących
przepisów bhp), prania tej odzieży (pracownicy przebywający wśród uczestników imprez
całostadionowych muszą się prezentować schludnie) oraz obowiązkowych badań lekarskich.
Koszty te, posługując się tożsamą metodologią, oszacować można na dalsze
90 groszy:
Dla pierwszego półrocza 2024 r.: [podaje tabelę]
Dla drugiego półrocza 2024 r.: [podaje tabelę]
Te minimalne koszty nie uwzględniają przy tym obligatoryjnych dodatków wynikających
z kodeksu
pracy, wpłat pracodawcy na Pracownicze Plany Kapitałowe (które, w przypadku
wyboru
pracownika, są dla pracodawcy obligatoryjne – a wynoszą co najmniej 1.5%
wynagrodzenia zasadniczego brutto
– a więc licząc od stawki godzinowej minimalnego
wynagrodzenia za pracę dodatkowe 38 groszy), premii oraz nagród czy innych stosowanych
przez Strabag świadczeń pracowniczych.
Wskazać również należy, że Strabag zapewnia swoim pracownikom dodatkowe
świadczenia - takie jak w szczególności: prywatną opiekę medyczną, ubezpieczenie na życie
oraz abonament sportowy (karta multisport).
Dowód: oferta pracy Strabag na stanowisko technika / konserwatora obiektu (źródło:
www.pracuj.pl)
W tej sytuacji Strabag nie może z wypłacania takich świadczeń „wyłączyć” pracowników
delegowanych do świadczenia obsługi dodatkowej imprez całostadionowych. Takie działanie
stanowiłoby przejaw niedozwolonego różnicowania sytuacji pracowników (dyskryminację)
w
zakresie wynagrodzenia i byłoby na mocy art. 183c § 1 – 3 k.p. niedopuszczalne. Przepisy
te
nakazują bowiem pracodawcy zapewnić pracownikom jednakowe wynagrodzenie
za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości, przy czym owo jednakowe
wynagrodzenie obejmować powinno wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich
nazwę i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom
w formie pieniężnej lub w innej formie niż pieniężna.
Mając na uwadze fakt, że kwalifikacje zawodowe, odpowiedzialność i wysiłek wymagane
od
pracowników
delegowanych
do
zapewnienia
dodatkowej
obsługi
imprez
całostadionowych są porównywalne do tych, które są wymagane od osoby poszukiwanej
przez
Strabag
na stanowisko
technika / konserwatora obiektu zgodnie z przedstawioną w załączeniu ofertą
zatrudnienia
(niewykluczone, że Strabag poszukuje obecnie pracownika do obsługi PGE
Narodowego w
związku z wyborem jego oferty w Postępowaniu), prace te muszą być
uznane za jednakowe w
rozumieniu art. 183c § 1 i 3 k.p. Oznacza to, że zgodnie z art. 183c
§ 1 k.p. wszystkie świadczenia realizowane na rzecz takich pracowników również powinny
być
w jednakowy sposób uiszczane również na rzecz pracowników skierowanych do dodatkowej
obsługi imprez całostadionowych – a ich koszt winien zostać uwzględniony w zaoferowanej
przez Strabag stawce za
osoboroboczogodzinę takiej obsługi.
Faktycznie zaoferowana stawka na poziomie 31 zł netto z całą pewnością ww. kosztów nie
uwzględnia.
1.1.3. Nieuwzględnienie rzeczywistych kosztów zatrudnienia
Niezależnie od powyższego wskazać należy, że wszystkie zaprezentowane powyżej
wyliczenia
zostały oparte na zupełnie nieprawdopodobnym (a skrajnie korzystnym
dla
Strabag) założeniu, że zatrudni on wszystkich pracowników dodatkowej obsługi imprez
całostadionowych w zmian za minimalne wynagrodzenie za pracę. Tymczasem pracownicy,
którzy zgodnie z wymaganiami Zamawiającego mieliby realizować taką obsługę, muszą
nie tylko posiadać doświadczenie w obsłudze urządzeń i instalacji znajdujących się na
terenie PGE Narodowego, ale również posiadać odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia. W
praktyce zespół takich pracowników musi się składać z osób o specjalizacjach takich jak:
• Technik Obiektu / Technik Obsługi Obiektu
• Konserwator Obiektu,
• Pracownik techniczny,
• Elektryk,
• Hydraulik,
• Mechanik,
• Automatyk.
Osoby takie, w szczególności w miejscu realizacji przedmiotu zamówienia (Warszawa)
osiągają wynagrodzenie znacząco wyższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Okoliczność tę potwierdzają w szczególności dostępne na stosownych portalach
internetowych ogłoszenia o pracę dla ww. pracowników wykonujących wspomniane zawody -
które w przeważającym zakresie zakładają wypłatę wynagrodzenia na poziomie od 5 000 zł
do 7 000 zł brutto. Poniżej Odwołujący przedstawia przykładowe zestawienie ofert pracy w
tym zakresie:
• Praca Technik obiektu, BERKER DOMINIS Sp. z o.o. właściciel marki
pracownicybudowlani.pl, Warszawa (pracuj.pl)- 5.000
– 8.000 zł brutto/mies
• Praca Pracownik obsługi technicznej, STREFA RUCHU KSIĄŻENICE sp. z o.o., Książenice
(pow. grodziski), Młodości 6 (pracuj.pl) 4.500 – 5.500 brutto/mies
• Praca Technik konserwator, Less Mess Storage Sp. z o.o., Warszawa, Aleja Krakowska
271 (pracuj.pl)
– 5.800 – 7200 zł brutto / mies
• Praca Konserwator budynków mieszkalnych, ML TECHNIKA sp. z o.o., Warszawa
(pracuj.pl) 35 zł – 45 zł brutto/ godz
• Praca Konserwator budynków mieszkalnych, COMFORT SYSTEMS A. L., Warszawa
(pracuj.pl) 6.000
– 8.000 zł brutto / mies
• Praca Konserwator, M. K. VEGATECH, Radom (pracuj.pl) 5.500 – 6.000 brutto /mies
• Praca Technik obiektowy (Monter hydraulik ppoż.), WALPAS sp. z o.o., Konotopa (pow.
warszawski zachodni) (pracuj.pl) 5.000
– 10.000 brutto/mies
• Praca Starsza Specjalistka / Starszy Specjalista ds. Technicznych, MUZEUM SZTUKI
NOWOCZESNEJ W WARSZAWIE, Warszawa, Pańska 3 (pracuj.pl) 7.000 – 7.500 zł
brutto/mies
• Praca - Konserwator - Technik utrzymania obiektu w CITYTECH A. W. Sp. J. - Warszawa -
GoWork.pl
– 4.500 – 7.000 brutto lub netto / umowa o prace / b2b
• Konserwator Przedszkoli Warszawa Mokotów • OLX.pl – 6.000 – 8.000 brutto/mies
• Konserwator nieruchomości, złota rączka Warszawa Ursynów • OLX.pl – 7.000 – 8.000
brutto
• Konserwator - "Złota Rączka" w Hotelu czterogwiazdkowym Warszawa Wawer • OLX.pl –
– 6.200 brutto
• Konserwator nieruchomości z własnym samochodem Warszawa Wola • OLX.pl 7.200 –
8.500 brutto
• Konserwator Nieruchomości Warszawa Targówek • OLX.pl 4.400 – 7.500 brutto
• Technik obiektu - głównie stacjonarnie - umowa o pracę/zlecenie/B2B Warszawa Bemowo •
OLX.pl 5.000
– 8.000 brutto
• Zatrudnię Technika Obiektu Piaseczno • OLX.pl 4.800 – 5.700 brutto
W tych okolicznościach wątpliwe jest aby Strabag był w stanie faktycznie realizować
przedmiot
zamówienia w zakresie obsługi imprez całostadionowych z wykorzystaniem pracowników
uzyskujących minimalne wynagrodzenie za pracę. Nawet, gdyby udało mu się zatrudnić
pracowników w zamian za minimalne wynagrodzenie za pracę, to niemożliwe byłoby ich
utrzymanie na takich warunkach płacowych przez cały okres realizacji przedmiotu
zamówienia. Znaczna część tych pracowników, mając świadomość stawek rynkowych
wypłacanych przez innych pracodawców na tych stanowiskach, z pewnością podjęłaby kroki
w celu zwiększenia poziomu uzyskiwanego wynagrodzenia (żądając podwyżki) lub
zmieniłaby pracę – odpowiadając chociażby na dostępne w przestrzeni publicznej oferty
zatrudnienia. Przy czym, rotacja wśród pracowników obsługi PGE Narodowego (w tym
również obsługi dodatkowej w trakcie imprez całostadionowych) będzie wiązała się dla
Strabag z dodatkowymi kosztami
– związanymi z koniecznością zapoznania nowo
zatrudnionych
pracowników
z terenem stadionu i istniejącymi tam instalacjami.
Nie może zatem ulegać wątpliwości, że w opisanych okolicznościach faktycznych istnieje
co
najmniej wysokie prawdopodobieństwo, że wskazana w ofercie Strabag cena
jednostkowa za
osoboroboczogodzinę dodatkowej obsługi imprez całostadionowych została
w rażącym stopniu zaniżona.
1.2. Podejrzenie zaniżenia ceny ryczałtowej za obsługę techniczną PGE Narodowego
W sytuacji bardzo prawdopodobnego zaniżenia ceny za zapewnienie dodatkowej obsługi
imprez
całostadionowych, a wynikającego z nieuwzględnienia w tej cenie pełnych kosztów
pracy, istnieje
poważne ryzyko, że Strabag zaniżył również cenę ryczałtową, której oczekuje
z tytułu świadczenia „podstawowej” obsługi technicznej PGE Narodowego.
Zasadniczym elementem generującym koszty owej „podstawowej” obsługi technicznej są
bowiem
koszty wynikające z zatrudnienia pracowników realizujących tę obsługę. Zauważyć
należy, że Zamawiający wymaga zapewnienia na obiekcie stałej obsady techników w
systemie 24 godziny 7
dni w tygodniu, 366 dni w roku (rok przestępny) – w tym co najmniej
sześciu techników w ciągu dnia (6.00 – 18:00) i czterech w ciągu nocy (18.00 – 6:00) vide
pkt 8.1 lit. a) i b) OPZ
– co przekłada się na konieczność zatrudnienia około 25 pracowników
(zatrudnionych w systemie zmianowym).
Ponadto konieczne jest zapewnienie stałej obsady w następującym zakresie: cztery osoby
personelu zarządzającego (Kierownika Technicznego Obiektu - pkt 8.1 lit. c) OPZ, dwie
osoby
personelu zarządzającego – pkt 8.1 lit. d) OPZ oraz jednak osoba nadzorująca Wydarzenia
B2B -
pkt 8.1 lit. e) OPZ), oraz trzy osoby do obsługi systemów przeciwpożarowych
(kierownik ds.
systemów pożarowych oraz dwóch konserwatorów) oraz wykwalifikowane
zaplecze inżynierskie, które będzie wsparciem w zakresie realizacji usługi (pkt 8.1 lit. f)
OPZ).
Łącznie wykonawca musi zatrudnić co najmniej 32 osoby o kwalifikacjach podobnych
do
kwalifikacji osób zapewniających dodatkową obsługę imprez całostadionowych. W
sytuacji, gdy
Strabag zaniżył koszty wynagrodzenia wypłacanego pracownikom dodatkowej
obsługi imprez całostadionowych, mógł on również zaniżyć analogiczne wynagrodzenie
wypłacane pracownikom obsługi podstawowej w ramach ryczałtu miesięcznego.
Mając to na uwadze, istnieje wysokie prawdopodobieństwo zaniżenia przez Strabag również
ceny
ryczałtowej za podstawową obsługę techniczną PGE Narodowego.
W tym miejscu zasygnalizować jedynie należy, że w przypadku, gdyby Strabag w
ryczałtowym
składniku wynagrodzenia uwzględnił jednak całość kosztów wynagrodzeń pracowniczych
(w
przeciwieństwie do kosztów wynagrodzeń wypłacanych pracownikom dodatkowej obsługi
imprez
całostadionowych, których nie uwzględnił w cenie jednostkowej z tego tytułu),
należałoby uznać, iż dokonał on niedopuszczalnego z punktu widzenia zasad uczciwej
konkurencji czynu
polegającego na manipulacji cenami jednostkowymi (tzw. inżynieria
cenowa)
– co również świadczyłoby o nieprawidłowości złożonej przez niego oferty.
1.3. Zaniżenie wynagrodzenia z tytułu dostawy części eksploatacyjnych
W uzupełnieniu powyższej argumentacji wskazać należy, że ustalenia Odwołującego
wskazują również na wysokie prawdopodobieństwo zaniżenia przez Strabag ceny za
dostawę części eksploatacyjnych. Odwołujący – który od wielu lat realizuje usługę
stanowiącą przedmiot zamówienia, doskonale orientuje się w cenach tychże materiałów i
posiada wgląd w aktualne oferty dostawców.
Szczegółowa analiza oferty Strabag (w szczególności załączonego do tej oferty formularza –
wykazu części eksploatacyjnych wskazuje na istotne zaniżenie co najmniej pięciu pozycji
w stosunku do cen rynkowych:
[podaje tabelę]
Wskazane wartości zupełnie nie korespondują z rynkowymi cenami zakupu tychże części,
co w
sposób jednoznaczny wskazuje, iż STRABAG zaniżył również cenę oczekiwaną
za zapewnienie
wymaganych przez Zamawiającego części eksploatacyjnych. W ocenie
Odwołującego wątpliwym jest, aby STRABAG był w stanie zakupić wymienione części po
ww. cenach i np. odsprzedać je po cenach zbliżonych czy to Zamawiającemu, czy
Odwołującemu.
Cena oferty Strabag z uwzględnieniem tylko tych pięciu pozycji została zaniżona w stosunku
do
cen rynkowych o ponad 114 000,00 PLN. Biorąc pod uwagę niewielką różnicę całkowitej
wartości magazynku pomiędzy ofertą Odwołującego a ofertą STRABAG istnieje podejrzenie,
że zaniżona została cała cena ofertowa, lub koszt tych pozycji został ujęty w zupełnie innej
pozycji (ryczałt za obsługę techniczną), względnie pozycje kosztowe dotyczące innych części
eksploatacyjnych), co
mogłoby wskazywać na działanie niezgodne z zasadami PZP,
a związane z manipulowaniem cenami jednostkowymi.
Ponadto zaniżenie wskazanych pięciu pozycji cenowych – w zupełnym oderwaniu od
kosztów ich nabycia – może uzasadniać twierdzenie, że całość wynagrodzenia za dostawę
części eksploatacyjnych została przez Strabag skalkulowana bez dokładnego
zweryfikowania kosztów nabycia tychże części. Tym samym, również wynagrodzenie za
pozostałe części eksploatacyjne może nie odzwierciedlać rzeczywistych kosztów, jakie
Strabag
poniesie
w związku z realizacją zamówienia – i również zostały zaniżone.
1.4. Konsekwencje zaniżenia wskazanych cen jednostkowych
Okoliczność dotycząca zaniżenia wskazanych cen jednostkowych – w istocie zaś wszystkich
składników wynagrodzenia – i nieuwzględnienia w tychże cenach podstawowych kosztów
realizacji zamówienia – będzie równoznaczna z zaoferowaniem przez Strabag oferty z ceną
rażąco niską.
1.4.1. Zasadność wezwania Strabag do złożenia wyjaśnień w zakresie wyliczenia
ceny
Stosownie do treści art. 224 ust. 1 ustawy PZP, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich
istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub
budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi
z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.
Mając na uwadze, że ceny jednostkowe, których zaniżenie na podstawie przedstawionych
informacji Odwołujący zarzuca, wyczerpują w istocie całość ceny ofertowej, wezwanie
do złożenia wyjaśnień w zakresie ich wyliczenia jest konieczne.
Tym niemniej, w ocenie Odwołującego, zaniżenie którejkolwiek z cen jednostkowych
(ryczałtu za „podstawową obsługę techniczną”, stawki osoboroboczogodziny za obsługę
dodatkową czy
wynagrodzenia za dostawę części eksploatacyjnych), oceniane nawet w oderwaniu
od zaniżenia pozostałych składników cenowych, również powinno uzasadniać wezwanie
Strabag do złożenia wyjaśnień (w zakresie tychże zaniżonych cen jednostkowych).
W tym zakresie należy podnieść, iż choć w przypadku instytucji rażąco niskiej ceny zasadą
jest
badanie charakteru ceny dla całego zamówienia (ceny globalnej), to jednak w
określonych sytuacjach faktycznych badanie elementów składowych takiej ceny jest nie tylko
dopuszczalne,
lecz wręcz konieczne. Sytuacja, która ma miejsce na gruncie niniejszego
Postępowania, z całą pewnością taki sposób badania przesłanek rażąco niskiej ceny
uzasadnia. W aktualnym stanie
prawnym możliwość badania składników ceny pod kątem
przesłanek rażąco niskiej ceny została dodatkowo przez ustawodawcę wyeksponowana
w treści art. 224 ust. 1 ustawy PZP. Aktualnie przepis ten wprost wskazuje, iż część
składowa ceny ofertowej może stanowić przesłankę uznania ceny za rażąco niską.
W świetle przywołanego przepisu zasadnicze znaczenia dla ustalenia, czy element składowy
ceny
może być badany pod kątem przesłanek rażąco niskiej ceny ma zatem ustalenie, czy
ów składnik cenowy ma charakter istotny.
W tym zakresie należy zauważyć, że przepisy ustawy PZP pojęcia „istotnej” części składowej
ceny
nie definiują. Zgodnie z definicją słownikową pojęcie to oznacza „1. główny,
podstawowy; 2. duży, znaczny; 3. Rzeczywisty, prawdziwy” (Słownik Języka Polskiego
Wydawnictwa PWN, www.sjp.pwn.pl) oraz
„taki, który ma duże znaczenie lub duży wpływ na
coś” (Wielki Słownik Języka Polskiego PAN, www.wsjp.pl). Wydaje się zatem, że za
podstawowe kryteria determinujące możliwość badania składnika ceny ofertowej pod kątem
rażąco niskiej winny być uznane okoliczności takie jak to, czy badany składnik stanowi
znaczną część całej ceny ofertowej lub też czy składnik ten miał duży wpływ na ww. cenę
oraz na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
W orzecznictwie z zakresu zamówień publicznych za takie okoliczności przemawiające
za
istotnością części składowych ceny ofertowej uznaje się m.in.: 1. przypadki, gdy
wysokość wynagrodzenia jest ustalana na zasadzie obmiaru, kiedy określone przez
wykonawcę ceny jednostkowe będą decydowały o wartości ostatecznie wypłaconego
wynagrodzenia, gdy są „cenami do zapłaty”; 2. przypadki, gdy zaniżone ceny jednostkowe są
oceniane
odrębnie
w ramach kryteriów oceny ofert – i tym samym ich zaniżenie niejako automatycznie ma
wpływ na wynik postępowania. Tytułem przykładu, warto tutaj wskazać na uzasadnienie
wyroku:
• z dnia 24 września 2014 r. sygn. akt KIO 1844/14: „Z uwagi na to, że to ceny jednostkowe
będą stanowiły podstawę do obliczenia ostatecznego wynagrodzenia wykonawcy, każda
z tych cen powinna zostać obliczona w sposób realny, rynkowy. Z uwagi na powyższe
analizowanie zaoferowanych w przedmiotowym postępowaniu cen jednostkowych pod kątem
rażąco niskiej ceny jest w pełni uprawnione”;
• z dnia 24 sierpnia 2012 r. sygn. akt KIO 1734/12: „ceną za wykonanie zamówienia nie
będzie wyłącznie łączna cena podana w ofercie za wykonanie dostawy w pakiecie nr 18 w
ilościach wymaganych i wskazanych w formularzu, ale cena za dostawę rzeczywiście
wykonaną.
W tych okolicznościach należy uznać, że ceny jednostkowe mają, zatem cechy
samodzielnych cen za wykonanie poszczególnych dostaw składających się na złożone
zamówienie. Wobec powyższego, ceny jednostkowe, jako ceny do zapłaty, mogą być
rozpatrywane w kategorii rażąco niskiej ceny w odniesieniu do danego elementu dostawy”;
Z kolei Prezes Urzędu Zamówień Publicznych w opinii prawnej pt. „Badanie rażąco niskiej
ceny po
nowelizacji” (opinia zamieszczona na stronie internetowej Urzędu Zamówień
Publicznych pod adresem www.uzp.gov.pl; opinia dostępna w zakładce Urząd Zamówień
Publicznych /Repozytorium Wiedzy / Interpretacja przepisów / Opinie prawne dotyczące
nowelizacji ustawy
Pzp /) wskazuje, że: „Zamawiający może wezwać wykonawcę również
w każdej innej sytuacji, w której wysokość ceny lub kosztu oferty, a nawet jedynie ich istotne
części składowe budzą jego wątpliwości, mimo iż cena całkowita lub koszt nie jest niższa niż
szczególny ustawowy limit. W zakresie istotnych części zamówienia ważne jest, aby te
części miały znaczenie dla całości wyceny przedmiotu zamówienia (przy wynagrodzeniu
ryczałtowym) albo jeśli są to istotne części zamówienia, które stanowią przedmiot odrębnego
wynagrodzenia (np. przy wynagrodzeniu
kosztorysowym). (…) Niewątpliwie istotną częścią
składową a zarazem przykładowym elementem oferty mającym wpływ na wysokość ceny
lub kosztu, które mogą wydawać się rażąco niskie, mogą w szczególności być koszty pracy.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że z dniem 1 września 2016 r. ustawa z dnia 22 lipca
2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu
za pracę oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. poz. 1265) zmieniła brzmienie art. 90 ust. pkt 1 ustawy Pzp w ten sposób,
że wykonawca udzielając wyjaśnień dotyczących kosztów pracy nie może wykazywać, że do
ustalenia ceny oferty przyjął koszty pracy niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę
albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U z 2015 r. poz. 2008
oraz z 2016 r. poz. 1265). Przepis ten swoim zakresem objął tym samym również kwestie
wynagrodzenia dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia oraz umowy
o świadczenie usług. Niezależnie od powyższego, należy zaznaczyć, że przepisy określające
wysokość minimalnej stawki godzinowej wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.”.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy,
że każda z kwestionowanych przez Odwołującego cen jednostkowych w ofercie Strabag
powinna zostać uznana za cenę istotną. Mianowicie:
• cena ryczałtowa za „podstawową” obsługę techniczną – w każdej z trzech złożonych ofert –
jest najdroższą pozycją cenową, obejmującą znacznie ponad 50% wartości całego
wynagrodzenia. W cenie tej muszą być pokryte główne koszty realizacji zamówienia – w tym
przede wszystkim koszty związane z zapewnieniem kilkudziesięcioosobowej stałej obsady
pracowników. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że cena jednostkowa w tym zakresie ma
istotnego składnika ceny ofertowej;
• cena za osoboroboczogodzinę obsługi podstawowej, jakkolwiek we wszystkich ofertach ma
najniższy udział w cenie ofertowej, udział ten również jest stosunkowo duży.
Wyczerpuje ona mianowicie: w ofercie Strabag około 6% całkowitego wynagrodzenia –
jednak został on prawdopodobnie zaniżony; w ofertach Impel oraz Odwołującego udział tego
składnika w cenie ofertowej jest już wyższy – sięga on już odpowiednio 9% i 10% całości
– co stanowi już wartość o charakterze istotnym, w szczególności mając na uwadze fakt,
że różnica pomiędzy ceną ofertową Strabag i Odwołującego jest niższa od wartości
zaniżonej ceny Strabag za obsługę dodatkową imprez całostadionowych;
Ponadto na uwagę zasługuje charakter ceny jednostkowej za osoboroboczogodzinę
dodatkowej obsługi imprez całostadionowych – wynagrodzenie objęte tą ceną będzie
rozliczane metodą obmiarową – jako iloczyn wskazanej ceny oraz liczby
osoboroboczogodzin faktycznie wykorzystanych w danym okresie realizacji umowy i
sumarycznie może nie osiągnąć takiej kwoty, jaka wynika z oferty Strabag; w przeciwieństwo
do ceny za obsługę „podstawową” – która wypłacana będzie w co do zasady niezmiennej
wysokości przez cały okres realizacji umowy – takie ukształtowanie modelu wynagrodzenie
może stanowić zachętę dla nieuczciwych wykonawców do „przenoszenia” kosztów pomiędzy
pozycjami celem
– celem kumulacji tego wynagrodzenia, które na pewno zostanie
wypłacone i w tym sensie jest dla wykonawcy świadczeniem „pewnym” (nieobciążonym
ryzkiem;
Z punktu widzenia Zamawiającego taki zabieg może oznaczać, iż zapłaci on
wynagrodzenie Wykonawcy pokrywające w założeniu koszty obsługi dodatkowej w ramach
wynagrodzenia ryczałtowego nawet wówczas, gdy czynności związane w dodatkowej
obsłudze w ogóle nie będą wykonane (gdy w trakcie realizacji zamówienia wykorzystana
zostaną mniejsza liczba osoboroboczogodzin, aniżeli wskazany w SWZ limit górny w liczbie
15 000 takich osoboroboczogodzin);
Ponadto zaniżenie kosztów pracy obsługi dodatkowej
może świadczyć również o zaniżeniu kosztów pracy w ramach obsługi „podstawowej” – jeśli
koszty te byłyby liczone według tożsamych zasad; mając na uwadze liczbę etatów
niezbędnych
do zapewnienia
w trakcie obsługi podstawowej (co najmniej 32 osoby) oraz fakt, że każdy
taki etat
odpowiada w całym 2024 roku liczbie 2008 osoboroboczogodzin, potencjalne
zaniżenie mogłoby być dotyczyć kosztów pracy dla 64 256 osoboroboczogodzin (30 x 2008 =
– a więc mogłoby być ponad czterokrotnie większe, aniżeli zaniżenie kosztów
obsługi dodatkowej (obsługa dodatkowa to „tylko” 15 000 osoboroboczogodzin). W tych
okolicznościach wykazane przez Odwołującego zaniżenie przez Strabag kosztów pracy
obsługi dodatkowej i potencjalne zaniżenie kosztów obsługi „podstawowej” musi być uznane
za dotyczące istotnej części składowej ceny ofertowej;
• analogiczne argumenty przemawiają za uznaniem za istotną ceny jednostkowej za dostawę
części eksploatacyjnych – cena ta w poszczególnych całkowitych cenach ofertowych ma
udział odpowiednio: ponad 16% (Strabag), 15,6% (Odwołujący) oraz niespełna 14% (Impel);
ponadto również ten składnik wynagrodzenia rozliczany będzie obmiarowo (w zależności
od faktycznego wykorzystania części zamiennych) – co stwarza analogiczne ryzyka
dla Zamawiającego i zachęty dla wykonawcy Strabag związane z przenoszeniem kosztów
zakupu części eksploatacyjnych, jak ma to miejsce w przypadku ceny jednostkowej za
obsługę dodatkową imprez całostadionowych. Mając powyższe na uwadze, w stanie
faktycznym spawy niewątpliwie zachodzą przesłanki uzasadniające wezwanie Strabag do
złożenia
wyjaśnień
w zakresie wyliczenia ceny, w tym
wszystkich wskazanych powyżej cen jednostkowych.”.
Jak wskazał Przystępujący w zgłoszeniu przystąpienia różnica pomiędzy cenami
zaoferowanymi przez
Przystępującego, a Odwołującego:
„1)
w zakresie miesięcznego wynagrodzenia za obsługę techniczną wynosi - 1,35%
na korzyść SPFS;
w zakresie ceny za dostawę części eksploatacyjnych wynosi - 0,39% na korzyść
SPFS;
w zakresie stawki za osoboroboczogodzinę - 38% na korzyść SPFS.
Wobec powyższego wskazać należy, że różnica pomiędzy wynagrodzeniem w zakresie
obsługi technicznej oraz dostawy części eksploatacyjnych zaoferowanymi przez SPFS
względem Odwołującego jest marginalna. Natomiast różnica w zakresie stawki
osoboroboczogodziny po szczegółowym zapoznaniu się z odwołaniem z dnia 22 stycznia
2024 r. można uznać, że wynika ona z rozbieżności z przyjętych przez SPFS i Odwołującego
założeń co do podstaw zatrudnienia personelu w zakresie świadczenia usług obsługi imprez
całostadionowych. o czym szerzej wyjaśniona w pkt. 3.1 niniejszego pisma.”.
Kluczowe w rozstrzygnięciu zarzutu odwołania jest ustalenie treści SWZ w zakresie
wymagania formy zatrudnienia personelu
do obsługi wydarzeń. W SWZ – Projektowanych
postanowieniach umowy (
Załączniku nr 7 do SWZ) Zamawiający postanowił, że wymóg
zatrudnienia na umowę o pracę nie dotyczy personelu obsługującego wydarzenia. Zatem ten
personel mógł być zatrudniony na umowę zlecenia i tak w danym zakresie skalkulował ofertę
Przystępujący, co potwierdził w stanowisku w zgłoszeniu przystąpienia do postępowania
odwoławczego: „Kwestie dotyczące wymagań, co do zatrudnienia został określone w pkt.
4.24 Umowy, której projektowane postanowienia stanowią Załącznik nr 7 do SWZ. Zgodnie
z powołanym postanowieniem umownym, Wykonawca zobowiązał się do zaangażowania
w realizację Przedmiotu Umowy wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę.
Ograniczenie, o
którym mowa w zdaniu poprzednim, nie ma jednak zastosowania do osób,
które mają pełnić dyżur podczas Wydarzenia (impreza całostadionowa), jak i tego
o ograniczonym obszarze, czyli
dodatkowego personelu, za które zostało przewidziane
wynagrodzenie z tytułu Dodatkowej obsady osobowej imprez. Tym samym SPFS obliczając
stawkę za osoboroboczogodzinę wynagrodzenia z tytułu zapewnienia dodatkowej obsady,
nie musiał wyliczać stawki zaproponowanego wynagrodzenia w oparciu o stawkę minimalną
wynagrodzenia za pracę (na podstawie Umowy o pracę), ale także nie musiał zapewniać
sobie rezerwy personelowej (urlopy wypoczynkowe i urlopy chorobowe). W konsekwencji
powyższego, mając na uwadze § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września
2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości
minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz. U. poz. 1893), przy kalkulacji została przyjęta
stawka
minimalna wynosząca odpowiednio 27,70 złotych brutto (od 1 stycznia 2024 r. do 30
czerwca
2023 r.) oraz 28,10 złotych brutto (od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2024 r.). Jednocześnie,
przy
uwzględnieniu wyliczenia stawki wynagrodzenia za zapewnienie personelu
dodatkowego, SPFS przyjął, dozwolone na podstawie art. 9 ustawa z dnia 13 października
r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.),
założenie, że za osoby kierowane do obsługi imprez całostadionowych oraz w ograniczonym
zakresie, SPFS
będzie wyłącznie odprowadzał składki na ubezpieczenie zdrowotne. W
konsekwencji powyższego, mając na uwadze przyjętą stawkę minimalnego wynagrodzenia z
tytułu realizacji zlecenia (27,70 zł brutto) wskazać należy, że stawka składki na
ubezpieczenie
zdrowotne w cenie za jedną osoboroboczogodzinę wynosi 2,49 zł (w okresie
od 1 stycznia 2024
r. do 30 czerwca 2024 r.) oraz 2,53 złotych (w okresie od 1 lipca 2024 r.
do 31 grudnia 2024 r.).
W konsekwencji powyższego, ostateczny koszt jednej
osooroboczogodziny dla SPFS
zapewnienia dodatkowej obsady wynosi 30,19 złotych ( w
okresie 1 stycznia 2024 r. do 30
czerwca 2024 r.) oraz 30,63 złotych (w okresie od 1 lipca
2024 r. do 31 grudnia 2024 r.).Jednocześnie, przyjmując podane powyżej stawki
minimalnego wynagrodzenia z tytułu wykonywania zlecenia, oraz oferty pracy przedstawione
przez Odwołującego na stronie 12-13 odwołania, wskazać należy, że mieszczą się one w
podanym
zakresie.
W
konsekwencji
powyższego,
nie
może
być
mowy
o zaoferowaniu przez SPFS rażąco niskiej ceny z tytułu wynagrodzenia za zapewnienie
Dodatkowej obsady osobowej impres
całosadionowych)”.
Na rozprawie Odwołujący odnosząc się do stanowiska Przystępującego
co do kalkulacji wynagrodzenia
dla personelu dodatkowego obsługi wydarzeń, zatrudnionego
na umowę zlecenie podniósł, że na podstawie SWZ w związku z udzieloną odpowiedzią
Zamawiającego z dnia 06.12.2024 r. na pytanie nr 10 i nr 64 do SWZ, wynikało, iż
Zamawia
jący wymagał aby personel dodatkowy obsługi wydarzeń był zatrudniony na umowę
o
pracę
u wykonawcy
, był jego pracownikami, gdy tymczasem Przystępujący wskazał w stanowisku,
że personel ten będzie zatrudniony na podstawie umowy zlecenia i cena jednostkowa
wynagrodzenia uwzględnia spośród składek jedynie składkę zdrowotną. Taka kalkulacja
ceny
zdaniem Odwołującego (z uwzględnieniem składki zdrowotnej z wyłączeniem innych
kosztów pracy) mogłaby mieć jedynie miejsce w przypadku, gdy personel zatrudniony
na umowę zlecenie nie jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę
u
Przystępującego z uwagi na treść art. 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.) w związku z art. 11
w związku z art. 8 ust. 2a tejże ustawy. W dalszej wypowiedzi Odwołujący zmienił swoje
dotychczasowe stanowisko i
wskazywał, że nie widzi sprzeczności pomiędzy SWZ
(postanowienia w Projektowanych postanowieniach umowy
– Załącznik nr 7 do SWZ,
w rozdziale 4. „Ogólne obowiązki Stron, Warunki realizacji Przedmiotu Umowy” w pkt 4.24)
i odpowiedzią na pytanie nr 10 co do tego, że personel dodatkowy może być zatrudniony
zarówno na podstawie umowy o pracę, jak również na podstawie umowy zlecenie, jednak
w przypadku
zatrudnienia na umowę zlecenie, jak wynika z odpowiedzi nr 10 musi być
zatrudniony
pracownik wykonawcy. W ofercie Przystępującego ten wymóg nie został
spełniony zdaniem Odwołującego, gdyż dodatkowy personel zatrudniony na umowę zlecenie
nie jest zatrudniony u
wykonawcy skoro w wycenie wynagrodzenia nie zawarto oprócz
składki zdrowotnej innych kosztów pracy.
Zamawiający wskazał na rozprawie, że SWZ (postanowienia w Projektowanych
postanowieniach umowy
– Załącznik nr 7 do SWZ, w rozdziale 4. „Ogólne obowiązki Stron,
Warunki realizacji Przedmiotu Umowy” w pkt 4.24) nie została zmieniona udzieloną
odpowiedzią Zamawiającego z dnia 06.12.2023 r. na pytanie nr 10 i nr 64 do SWZ. Podniósł,
że odwołanie nie zawiera twierdzeń Odwołującego odnoszących się do treści odpowiedzi
na pytanie nr 10 i nr 64,
zaś odpowiedź na pytanie nr 10 nie wskazywała, że personel
dodatkowy musi wykazywać się tymi samymi kwalifikacjami co podstawowy. Zamawiający
wskazał na nadinterpretację przez Odwołującego treści odpowiedzi na pytanie nr 10,
wyjaśniając, że w udzielonej odpowiedzi chodziło Zamawiającemu o podkreślenie
znajomości technicznego języka polskiego osób zatrudnionych, odpowiedź ta nie wyłączała
możliwości zatrudnienia osób na podstawie umowy zlecenie, ponadto używając słowa
„powinien” a nie „musi” zawarł w odpowiedzi na pytanie intencję tego co preferuje, a nie
bezwzględnie
wymaga.
Odwołujący nie zgodził się z Zamawiającym co do interpretacji wyrazu „powinien”
i uzna
ł je za synonim „musi”, a na poparcie takiego rozumienia przywołał orzeczenie Sądu
Najwyższego, sygn. akt KZ 16/13. Zamawiający poddał w wątpliwość, aby orzeczenie to
mo
gło mieć zastosowanie do przepisów w obszarze zamówień publicznych.
Zarówno Zamawiający, jak również Przystępujący podkreślali, że Odwołujący
nie zarzucał Przystępującemu niezgodności treści oferty z SWZ.
Przystępujący wskazał w szczególności, że Odwołujący nieuprawnienie założył
obowiązek zatrudnienia pracowników na podstawie umowy o pracę w liczbie 36 etatów,
podczas gdy do wykonania zamówienia wystarczające będzie stawienie się 2-3 osób
pozostających w stosunku zlecenia.
Odwołujący wymóg liczby etatów wyczytał jak wskazał z pkt 8.1 OPZ, ale jak wskazał
Zamawiający wynika z tego punktu, że dotyczy on obsługi podstawowej, nie zaś dodatkowej,
czemu następnie nie zaprzeczył Odwołujący.
Zamawiający podniósł, że z treści odpowiedzi na pytanie nr 10 nie wynika wprost,
że personel ma być zatrudniony na umowę o pracę, nie było zmiany SWZ w tym zakresie,
o czym świadczy również brak sankcji w Projektowanych postanowieniach umowy co do
niedotrzymania tego wymogu. Zamawia
jący nie wskazywał w SWZ liczby wymaganych
etatów obsługi dodatkowej, a Odwołujący wyliczył etaty w sposób, który uważał w swojej
organizacji za zasadny, i tego Zamawia
jący oczekiwał od wykonawców pozostawiając te
kwestie
do kompetencji
wykonawców w ramach organizacji realizacji zamówienia przyjętej w ofercie
na potrzeby postępowania o udzielenie zamówienia.
Izba zauważa, że twierdzenia Odwołującego w powyższym zakresie na rozprawie
wykraczają poza sformułowany zakres zarzutów odwołania (przez co rozumie się także
przywołane okoliczności faktyczne), i z tego powodu Izba nie może w tym zakresie orzekać
(art. 555 ustawy Pzp), a zatem Izba nie orzeka co do
twierdzeń dotyczących wyceny oferty
Przystępującego w kontekście uwzględnienia wyceny zatrudnienia na podstawie umowy
zlecenia, bowiem Odwołujący w odwołaniu powoływał wyliczenia jedynie z tytułu
zatrudnienia na podstawie
umowy o pracę. O powyższym świadczy treść odwołania, a także
wniosek
w odwołaniu o zobowiązanie Przystępującego do przedstawienia posiadanego przezeń
dokumentu potwierdzającego wysokość stosowanej w spółce Strabag składki
na ubezpieczenie wypadkowe, a
nadto stanowisko Odwołującego zaprezentowane
na rozprawie w odniesieniu do stanowiska Przystępującego. Nie podniósł w zarzutach
odwołania Odwołujący twierdzeń odnoszących się do treści SWZ – projektowanych
postanowień umowy rozdział 4 pkt 4.24 i odpowiedzi na pytanie nr 10 i nr 64 w kontekście
naruszeń przez Przystępującego wymogów SWZ.
Skoro zatem Odwołujący zasadność zaistnienia wątpliwości zamawiającego
względem ceny oferty Przystępującego i niezgodność oferty Przystępującego z SWZ
upatrywał i wywodził w odwołaniu na podstawie błędnego założenia, że wycena
wynagrodzenia personelu dodatkowego wydarzeń w ofercie Przystępującego skalkulowana
miała być na podstawie przepisów prawa odnoszących się do zatrudnienia na podstawie
umowy o pracę i takich wymogów SWZ, podczas gdy Przystępujący skalkulował cenę na
podstawie
przepisów dotyczących umów zlecenia, a SWZ tego nie wykluczała, czemu
ostatecznie sam
Odwołujący na rozprawie nie przeczył, a nawet to przyznał, to zarzuty
odwołania nie mogły być uznane za zasadne.
Odwołujący wywodził w odwołaniu, że „W sytuacji, gdy Strabag zaniżył koszty
wynagrodzenia wypłacanego pracownikom dodatkowej obsługi imprez całostadionowych,
mógł on również zaniżyć analogiczne wynagrodzenie wypłacane pracownikom obsługi
podstawowej w ramach ryczałtu miesięcznego. Mając to na uwadze, istnieje wysokie
prawdopodobieństwo zaniżenia przez Strabag również ceny ryczałtowej za podstawową
obsługę techniczną PGE Narodowego.”.
W ocenie Izby,
Odwołujący nie udowodnił, że Przystępujący zaniżył koszty
wynagrodzenia wypłacanego pracownikom dodatkowej obsługi imprez całostadionowych,
a więc w konsekwencji, że Przystępujący mógł również zaniżyć analogiczne wynagrodzenie
wypłacane pracownikom obsługi podstawowej w ramach ryczałtu miesięcznego, bowiem jak
wynika z treści uzasadnienia odwołania twierdzenia Odwołującego oparte były na błędnym
przeświadczeniu, iż wycena oferty Przystępującego opierała się na podstawie kosztów umów
o pracę w odniesieniu do zarówno pracowników dodatkowej obsługi imprez
całostadionowych, jak i obsługi podstawowej, co nie miało miejsca.
Jak wyjaśnił w toku postępowania odwoławczego Zamawiający, nie dokonał
omyłkowego sformułowania postanowienia pkt 22.3 SWZ i słowo „Zamawiający” nie powinno
być zastąpione słowem „Wykonawca”, jak twierdził Odwołujący w odwołaniu. Izba podziela
stanowisko, że pkt. 22.3 SWZ zawiera gwarancję Zamawiającego, że cena zaoferowana
zawiera wszelkie elementy cenotwórcze, które wykonawca powinien uwzględnić
przygotowując ofertę, a wykonawca nie będzie mógł powoływać się na okoliczności
niedoszacowania wynagrodzenia lub wystąpieniem innych nieprzewidzianych okoliczności,
celem żądania zmiany wysokości wynagrodzenia podczas realizacji zamówienia.
W konsekwencji powyższego, norma zawarta w tym postanowieniu stanowi oświadczenie
wykonawców w zakresie w jakim gwarantują oni, że na etapie realizacji zamówienia nie
pojawią się koszty dodatkowe lub inne okoliczności, które powinni przewidzieć podczas
składania ofert.
Projektowane postanowienia umowy nie przewiduj
ą szczegółowych wymagań
odnośnie zapewnienia sprzętu dodatkowemu personelowi. Sprzęt, który wykonawca ma
zagwarantować jest określony w pkt. 8.4.1 OPZ: odzież robocza. Odwołujący wskazywał
na rozprawie, że Przystępujący będzie musiał przeznaczyć ponad 1 zł za odzież roboczą dla
każdego zatrudnionego z obsługi dodatkowej wydarzeń. Na potwierdzenie powyższego
przedstawił na rozprawie własną ofertę odzieży roboczej dla przedstawienia rzędu wielkości
koniecznego doliczenia do ceny.
Przedstawił także raporty płacowe i mediany zarobków dla
ofert dla pracowników w danych zawodach – w szczególności elektryk, hydraulik.
Jak wskazał Przystępujący: „Jednakże, mając na uwadze zasób osobowy SPFS,
koszty zapewnienia stroju oraz koszty prania
strojów, są to kosztami marginalnymi. Tak
samo należy potraktować składkę na benefity pracownicze, które powołuje Odwołujący, jako
istotne koszty zatrudnienia, które musi ponieść SPFS, bowiem SPFS jest częścią koncernu
STRABAG SE, a wspomniane benefity są negocjowane i zapewniane na szczeblu
koncernowym, przy czym koszt ten jest ponoszony, jako procent od przychodu SPFS, a nie
jest on bezpośrednio przekładany bezpośrednio na pracownika.”.
Odnosząc się do zarzutu zaoferowania przez Przystępującego nierynkowej stawki
z tytułu wynagrodzenia za zapewnienie dostaw części eksploatacyjnych, Przystępujący
wskazał, że: „(…) różnica pomiędzy ceną zaoferowaną przez SPFS, a ceną zaoferowana
przez Odwołującego wynosi 0,39% tym samym również jest to różnica marginalna.
Odwołujący natomiast, buduje swoją argumentację powołując pięć pozycji z dołączonego
do oferty SPFS formularza-
wykaz części eksploatacyjnych, który tych pozycji ma 163.
Podane przez Odw
ołującego przykłady są najbardziej drastycznymi, przy czym SPFS
chciałby podkreślić, że z uwagi na skalę prowadzonej działalności, może on uzyskiwać
bardziej konkurencyjne ceny, niż te rynkowe. Natomiast przedstawione w formularzu - wykaz
części eksploatacyjnych, uwzględniają ceny jakie są SPFS oferowane na rynku.”.
Biorąc pod uwagę powyższe twierdzenia Odwołującego w odwołaniu, to, że w
zakresie wyliczeń osoboroboczogodziny personelu dodatkowego wydarzeń opierają się one
na błędnym założeniu wyceny w ofercie Przystępującego kosztów umowy o pracę, poparte
są dowodami nieprzydatnymi do wykazania twierdzeń, a w istocie stanowiącymi stanowisko
Odwołującego i jego wyobrażenie co do sposobu kalkulacji ceny przez Przystępującego,
nie uwzględniają także możliwości upustów na części eksploatacyjne, jak wskazał
to
Przystępujący, w ocenie Izby Zamawiający nie miał podstaw do powzięcia wątpliwości
co do zaoferowanej przez Przystępującego ceny oferty (istotnych części składowych ceny).
Odnośnie zarzutu 2 odwołania - naruszenia art. 223 ust. 1 ustawy Pzp (podany
wyżej), w ocenie Izby zarzut nie potwierdził się. Odwołujący w odwołaniu w szczególności
podał: „1.4.1. Zasadność wezwania Strabag do złożenia wyjaśnień w zakresie treści oferty
Niezależnie od powyższego wskazać należy, że zaniżenie ceny jednostkowej
za
osoboroboczogodzinę może świadczyć również o: • niezgodności oferty Strabag
z warunkami zamówienia – tj. z pkt 22 ppkt 3 SWZ, nakazującym uwzględnić w cenach
jednostkowych wszystkich kosztów ponoszonych przez Zamawiającego (wykonawcę)
• złożeniu oferty w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji (polegającego na
„przeniesieniu” części kosztów dodatkowej obsługi imprez całostadionowych oraz zakupu
części eksploatacyjnych do wynagrodzenia ryczałtowego za obsługę „podstawową” (szersze
omówienie ww. nieprawidłowości zawarto w dalszej części odwołania),• niezgodności oferty
z ustawą (polegającej na nieuwzględnieniu w cenie ofertowej kosztów pracy na poziomie
wynikającym z przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę) i jej nieważności
na podstawie odrębnych przepisów (tj. art. 58 § 1 k.c. w związku z przepisami kodeksu pracy
– tj. art. 10 § 2, art. 13, art. 183c § 1 i 2 KP – które to przepisy nakazują wypłacanie
pracownikom wynagrodzenia w wysokości nie niższej od minimalnego wynagrodzenia
za pracę oraz wypłacanie jednakowego wynagrodzenia pracownikom wykonującym
jednakowe prace
– zaś zaniżenie wynagrodzeń wypłacanych pracownikom zatrudnionym
do obsługi dodatkowej imprez całostadionowych względem wynagrodzeń wypłacanych
innym pracownikom wykonującym jednakowe prace, w tym również w ramach obsługi
„podstawowej” stanowiłoby naruszenie ww. zasady, a tym samym byłoby sprzeczne z art.
183c § 1 KP, prowadząc na mocy art. 58 § 1 k.c. do nieważności oferty). Mając na uwadze,
że wszelkie wątpliwości dotyczące nieprawidłowości treści złożonej oferty polegającej na jej
niezgodności z warunkami zamówienia, przepisami prawa lub mogące świadczyć o jej
złożeniu w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji powinny zostać przez Zamawiającego
wyjaśnione, zasadne będzie nakazanie Zamawiającemu wyjaśnienia wskazanych powyżej
nieprawidłowości (mogących skutkować odrzuceniem oferty) w trybie przewidzianym w art.
233 ust. 1 ustawy PZP.
W ocenie Odwołującego, wezwanie do złożenia wyjaśnień powinno
poprzedzać ewentualną decyzję w sprawie odrzucenia oferty Strabag – bowiem to
wyjaśnienia złożone przez wykonawcę pozwolą definitywnie potwierdzić nieprawidłowości tej
oferty.
Mając
na uwadze, że treść wyjaśnień, których powinien oczekiwać Zamawiający od wykonawcy
zgodnie z art. 223 ust. 1 ustawy PZP (wyjaśnienie treści oferty) może w opisanej sytuacji
pokrywać częściowo z wyjaśnieniami, jakich powinien on żądać zgodnie z art. 224 ust. 1
ustawy
PZP (wyjaśnienie dotyczące wyliczenia ceny), a przesłanki stosowania
wspominanych procedur
wyjaśniających są inne (odpowiednio: wątpliwości co do wyliczenia
ceny lub jej istotnej
część składowej oraz wątpliwości co do zgodności oferty z przepisami
prawa
lub warunkami
zamówienia) podstawą żądania przez Zamawiającego wyjaśnień powinny być
zdaniem
Odwołującego oba te przepisy. Jedynie ewentualnie (na wypadek uznania przez
Izbę niezasadności zastosowania jednej ze wskazanych procedur wyjaśniających), podstawą
wezwania
może być odpowiednio: albo tylko art. 224 ust. 1 ustawy PZP, albo wyłącznie
art. 223 ust. 1 ustawy PZP.
Z powyższych przyczyn zarzuty dotyczące zaniechania
odrzucenia oferty Strabag oraz powiązane z nimi żądnie nakazania Zamawiającemu jej
odrzucenia zostały podniesione jako zarzuty ewentualne (w obawie przed ich oddaleniem
jako podniesionych przedwcześnie). Dlatego zarzuty te i żądania winny zostać rozpoznane
jedynie w wypadku, gdyby Izba uznała, że brak jest podstaw do nakazania Zamawiającemu
wezwania
Strabag
do złożenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia oraz do wyjaśnień dotyczących treści oferty.”.
W związku z tym, że zarzut 1 nie potwierdził się, to również zarzut 2 jako
konsekwencja zarzutu 1 nie potwierdził się.
Odnośnie zarzutu 3 odwołania - art. 226 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3 ust. 1 oraz art. 15
ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (podany
wyżej),
w ocenie Izby zarzut nie potwierdził się.
Odwo
łujący w odwołaniu w szczególności podał: „1.5.2. Odrzucenie oferty
na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP (złożenie oferty w warunkach czynu
nieuczciwej konkurencji)
W stanie faktycznym sprawy istnieją podstawy do uznania, że oferta
Strabag została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, polegającego na
manipulowaniu wysokością zaoferowanych cen jednostkowych (tzw. inżynieria cenowa).
Zauważyć bowiem należy, że wraz z zaniżeniem opisanych powyżej cen jednostkowych za
dodatkową obsługę w ramach imprez całostadionowych oraz z tytułu dostawy części
eksploatacyjnych zaproponowało Zamawiającemu cenę ryczałtową za obsługę
„podstawową” na poziomie zbliżonym do ceny zaoferowanej przez Odwołującego.
Przyjmując, że nie doszło do zaniżenia przez Strabag całkowitej ceny ofertowej, należałoby
uznać, że w takim razie „brakujące” koszty obsługi dodatkowej (również: brakujące koszty
dostawy części eksploatacyjnych) ujęte zostały w innym składniku – tj. w rozliczanym
ryczałtowo
wynagrodzeniu
za
obsługę
techniczną
w zakresie „podstawowym”. Takie działanie Strabag, polegające na zawyżeniu niektórych
pozycji i zaniżeniu innych, nie ma wiele wspólnego z rzetelnym kalkulowanie ceny oferty,
lecz przypomina bardziej spekulację nakierowaną wyłącznie na maksymalizację zysku.
Zaznaczyć w tym zakresie należy, że o ile pewna dysproporcja cen jednostkowych
zachodząca pomiędzy ofertami konkurentów jest co do zasady zjawiskiem normalnym
(mieszczącym się w granicach normalnej konkurencji czy strategii cenowej poszczególnych
wykonawców), o tyle niedopuszczalne już jest (jako wykraczające poza te granice)
„przenoszenie” kosztów pomiędzy cenami jednostkowymi. Opisane działanie wypełnia
bowiem znamiona czynu nieuczciwej konkurencji określonego w art. 3 ust. 1 ustawy ZNK.
Zgodnie z tym przepisem, czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z
prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy
lub klienta. Jednocześnie w ust. 2 powołanej jednostki redakcyjnej (artykułu 3 ustawy ZNK)
wymienione zostały konkretne zachowania, które ustawodawca do katalogu czynów
nieuczciwej konkurencji zalicza. Zachowania te zostały zdefiniowane w przepisach art. 5 –
17d ustawy ZNK.
Artykuł 3 ust. 1 ustawy ZNK pełni zarówno funkcję uzupełniającą jak i
korygującą. Oznacza to, że czynem nieuczciwej konkurencji jest zachowanie, którego nie
można zakwalifikować zgodnie z art. 5-17d ustawy ZNK, jeżeli jest sprzeczne z prawem lub
dobrymi obyczajami, a ponadto narusza
interes przedsiębiorcy lub klienta bądź mu zagraża.
Może
też
być
to
zachowanie
określone
w art. 5-
17d ustawy ZNK, (co samo w sobie oznacza sprzeczność z prawem lub dobrymi
obyczajami) i
które ponadto stanowi zagrożenie bądź naruszenie interesu przedsiębiorcy
(vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2011 r. sygn. akt I CSK 796/10). Innymi
słowy, jeżeli określone działanie nie mieści się w katalogu czynów wyraźnie zakazanych
przez ustawę ZNK, należy na podstawie przewidzianej w art. 3 ust. 1 tej ustawy klauzuli
generalnej, jako uniwersalnego zakazu nieuczciwej konkurencji, ocenić charakter tego
działania,
z uwzględnieniem przesłanek przewidzianych w tym przepisie (patrz wyrok Sądu
Apelacyjnego w
Łodzi z dnia 31 lipca 1995 r., I A Cr 308/95; por. również wyrok Sądu
Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 maja 2014 r. VI ACa 1478/13).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy ZNK, do której odsyła ustawa PZP, znamiona czynu
nieuczciwej
konkurencji wyczerpuje m.in. takie działanie przedsiębiorcy, które jest sprzeczne
z
prawem
lub
dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Przy
czym działanie to nie musi jednocześnie wyczerpywać znamion stypizowanych czynów
nieuczciwej konkurencji, wyraźnie wymienionych przez ustawodawcę w dalszych przepisach
tej
ustawy (art. 5 do 17d ustawy ZNK). Z kolei dobre obyczaje to pozaprawne reguły, normy
postępowania, odwołujące się do zasad słuszności, moralności, etyki, norm współżycia
społecznego, które powinny cechować przedsiębiorców prowadzących działalność
gospodarczą. Warto tutaj powołać się na stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu
Apelacyjnego w
Katowicach z dnia 28 czerwca 2007 V ACa 371/07, zgodnie z którym:
"Dobre obyczaje to normy moralne i obyczajowe w stosunkach gospodarczych (tzw.
uczciwość kupiecka), a więc reguły znajdujące się poza ramami systemu prawa. Wyrażają
się pozaprawnymi normami postępowania, którymi powinni kierować się przedsiębiorcy. Ich
treści nie da się określić wiążąco w sposób wyczerpujący, ponieważ kształtowane są przez
ludzkie postawy uwarunkowane zarówno przyjmowanymi wartościami moralnymi, jak i
celami ekonomicznymi i związanymi z tymi praktykami życia gospodarczego. Ocena
określonego zachowania, jako naruszającego dobre obyczaje pozostawiona jest
orzecznictwu, gdy istotne znaczenie mają tu oceny zorientowane na zapewnienie
niezakłóconego funkcjonowania konkurencji poprzez rzetelne i niezafałszowane
współzawodnictwo.”. Jednocześnie – jak wskazuje się w piśmiennictwie – o naruszeniu
interesu innego przedsiębiorcy "można mówić wówczas, gdy na skutek działania
konkurencyjnego podjętego przez innego przedsiębiorcę nastąpi pogorszenie możliwości
zakupu lub zbytu potrzebnych mu lub zbywanych
przez niego dóbr lub usług. W przypadku
działań objętych klauzulą generalną, zawartą w art. 3 ust. 1 ustawy ZNK, treść danego
działania
nie
ma
znaczenia
decydującego"
(tak
Sąd
Okręgowy
w Poznaniu sygn. IX Ge 19/07, tak też: P. Sokal: Czyn nieuczciwej konkurencji a dobre
obyczaje, Monitor Prawniczy nr 24/2011 str. 1322).
Przenosząc powyższe rozważania na
grunt stanu faktycznego niniejszej sprawy należy zauważyć, że działanie Strabag polegające
na zaproponowaniu Zamawiającemu niektórych (dwóch) cen jednostkowych na poziomie nie
uwzględniającym rzeczywistych kosztów, jakie w związku z ich wykonaniem wykonawca ten
będzie ponosił, przy jednoczesnym zawyżeniu innych cen, jest działaniem sprzecznym
z dobrymi obyczajami, dotyczącymi konkurowania przez przedsiębiorców w postępowaniach
przetargowych poprzez oferowanie korzystnych dla Zamawiającego warunków. Pojęcie
"dobre obyczaje" jest, jak podkreślają komentatorzy, pojęciem nieostrym i dopiero w
konkretnych sytuacjach można mu przypisać określone treści. W literaturze przedmiotu
podkreśla
się,
że dobre obyczaje nie są normami prawnymi, lecz normami postępowania, podobnie jak
zasady współżycia społecznego (...) oraz ustalone zwyczaje (...) które powinny być
przestrzegane
zarówno przez osoby fizyczne jak i podmioty (jednostki organizacyjne)
prowadzące działalność gospodarczą (Ewa Nowińska, Michał du Vall, Ustawa o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji. Komentarz, 2010).
Na naruszenie dobrych obyczajów w niniejszym
Postępowaniu wskazuje w szczególności to, że działanie Strabag doprowadza
do zniekształcenia interesów i zachowań gospodarczych właściwych w przeciętnych
warunkach gospodarki rynkowej, prowadząc do naruszenia interesów innego przedsiębiorcy
na konkurencyjnym rynku (por. również uzasadnienie wyroku Krajowej Izby Odwoławczej
z dnia 1 lipca 2015 r. sygn. akt KIO 1292/15).
W stanie faktycznym sprawy działanie Strabag
nie miało nic wspólnego z rzetelną wyceną wartości tychże usług i nie odzwierciedlało
kosztu, które tego rodzaju prace przypadku realnie by generowały wówczas, gdyby liczba
wykorzystanych przez Zamawiajacego osoboroboczogodzin
obsługi dodatkowej została
zagwarantowana na stałym poziomie. Prowadziło to do celowego przeniesienia
obmiarowego i przez to „niepewnego” składnika wynagrodzenia do wynagrodzenia
„pewnego”, ryczałtowego – w celu maksymalizacji zysku wykonawcy i wyeliminowania ryzyka
(niepewności) dotyczącej faktycznego wykorzystania puli godzin dodatkowej obsady imprez
całostadionowych czy faktycznego zapotrzebowania na części eksploatacyjne. Zaoferowania
takich cen nie można uznać za normalne, konkurencyjne działanie wykonawcy ubiegającego
się o zamówienie. Konkurencja, w szczególności na rynku zamówień publicznych, powinna
cechować się uczciwymi zwyczajami i praktykami po stronie przedsiębiorców
zainteresowanych uzyskaniem zamówienia, nie zaś zabiegami czysto matematycznymi
nakierowanymi
wyłącznie
na ustawienie się w pozycji korzystniejszej od innych przedsiębiorców. Tymczasem
zachowanie Strabag miało na celu uzyskanie możliwie wysokiej punktacji w ramach
kryterium cenowego za
pomocą prostego zabiegu matematycznego (przesunięcia części
kosztów pomiędzy niektórymi pozycjami) z pokrzywdzeniem Zamawiającego – który w tym
przypadku zostaje doprowadzony do wyboru
oferty, która w rzeczywistości może się okazać
ofertą droższą od drugiej w kolejności oferty Odwołującego. Co istotne, działanie Strabag
naruszył nie tylko interes Zamawiającego, ale również innych wykonawców ubiegających się
o zamówienie (w tym przypadku interes Odwołującego), bowiem było nakierowane
na zmniejszenie ich szansy na uzyskanie zamówienia w Postępowaniu. Powyższe
jednoznacznie świadczy o tym, że zaniżenie przez Strabag opisywanych dwóch cen
jednostkowych było działaniem sprzecznym z dobrymi obyczajami, które naruszyło interes
Odwołującego. Służyło ono wyłącznie swoistej manipulacji ceną oferty, nie zaś jakiejkolwiek
konkurencji pomiędzy wykonawcami. Zaznaczenia wymaga, że w orzecznictwie Krajowej
Izby Odwoławczej taka sytuacja jest jednoznacznie kwalifikowana jako czyn nieuczciwej
konkurencji. Tytułem przykładu można tutaj wskazać na następujące orzeczenia Izby: •
wyrok z dnia 24 września 2014 r. sygn. akt KIO 1844/14: „przerzucanie kosztów pomiędzy
cenami jednostkowymi będącymi podstawą wypłaty wynagrodzenia w ten sposób, iż koszty
realnie ponoszone w części pozycji przenoszone są do innych pozycji najczęściej
wykonywanych
w toku realizacji
zamówienia jest działaniem sprzecznym z dobrymi obyczajami i narusza
interes zamawiającego. Celem powyższego działania nie jest zaoferowanie zamawiającemu
jak najkorzystniejszych warunków czy konkurowanie ceną, a jedynie wykorzystanie
przyjętych w SIWZ założeń obliczenia ceny – służących jedynie porównaniu zaoferowanych
cen
– do podwyższenia wynagrodzenia ze szkodą dla zamawiającego”; • wyrok z dnia 3 grudnia
2015 r. sygn. akt KIO 2553/15: „Działanie wykonawcy - profesjonalisty obowiązanego
do należytego działania - polegające na przyjęciu wartości dla poszczególnych zadań,
z pominięciem realności ponoszonych kosztów stanowi działanie sprzeczne z dobrymi
obyczajami”; • wyrok z dnia 24 sierpnia 2016 r. sygn. akt KIO 1449/16; KIO 1501/16:
„Manipulowanie kryteriami oceny ofert, w tym zaoferowanie nierealnych okresów gwarancji,
uznaje się za czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy ZNK”; • wyrok
z dnia 23 maja 2016 r. sygn. akt KIO 547/16; KIO 550/16; KIO 552/16:
„Działanie wykonawcy
polegające na "przerzucaniu" kosztów między odrębnie rozliczanymi usługami płatnymi
ryczałtem miesięcznie i usługami, których ilość zleceń nie jest gwarantowana i budowaniu
ceny w ten sposób, że cena za część stałą jest wygórowana, a cena za część, która może
zostać niezlecona jest znacznie zaniżona, jest działaniem sprzecznym z dobrymi
obyczajami, obowiązującymi w praktyce gospodarczej i jednocześnie zagraża interesowi nie
tylko innych przedsiębiorców, ale przede wszystkim zamawiającego”. W tej sytuacji,
zaniechanie odrzucenia przez Zamawiającego oferty Strabag stanowiło naruszenie art. 226
ust. 1 pkt 7 ustawy PZP w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy ZNK.
”.
W związku z tym, że wyżej wymienione zarzuty nie potwierdziły się, to również zarzut
3 jako konsekwencja
tych zarzutów nie potwierdził się.
Odnośnie zarzutu 4 odwołania - naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 3, 4 i 5 ustawy Pzp
(podany wyżej)
w ocenie Izby zarzut nie potwierdził się.
Odwołujący w odwołaniu w szczególności podał: „1.5.1. Odrzucenie oferty
na podstawie 226 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP (niezgodność treści oferty z warunkami
zamówienia) W stanie faktycznym sprawy zaniżenie cen jednostkowych przez Strabag musi
prowadzić
do
uznania oferty tego wykonawcy za niezgodną z warunkami zamówienia. Zgodnie bowiem
z przywołaną już wcześniej treścią pkt 22 ppkt 3 SWZ, kwoty podane w ramach wymogów
wskazanych w pkt 22.2. (ceny jednostkowe) muszą uwzględniać wszystkie koszty, jakie
ponosi Zamawiający. Dla porządku wskazać należy, że użycie w treści powołanego przepisu
pojęcia „Zamawiający” zamiast „Wykonawca” ma charakter oczywistej omyłki, widocznej dla
każdego wykonawcy (profesjonalnie zajmującego się ubieganiem o zamówienia publiczne).
Przyjęcie, że intencją Zamawiającego było uwzględnienie przez wykonawców jego kosztów
(tj.
kosztów ponoszonych przez Zamawiającego) prowadziłoby bowiem do absurdalnych
wniosków – nie dających się pogodzić z powszechnie stosowanymi zasadami wyceny ofert w
postępowaniach o udzielenie zamówienia, zgodnie z którymi wykonawcy oferują wykonanie
świadczeń
w zamian
za wynagrodzenie pokrywające ich koszty. Skoro ceny podane przez Strabag ww.
warunku nie spełniły, to tym samym są niezgodnie z przywołaną treścią warunków
zamówienia, a niezgodność ta ma charakter merytoryczny (odnoszący się do wysokości
świadczenia Zamawiającego), niewątpliwy (zapisy formularza i podane wartości cenowe
nie budzą żadnych wątpliwości interpretacyjnych) i nieusuwalny (zmiana ceny po złożeniu
oferty jest niedopuszczalna).
W konsekwencji oferta Strabag powinna zostać we takim
przypadku odrzucona z uwagi na
niezgodność jej treści z warunkami zamówienia,
tj.
na
podstawie
art.
ust.
pkt
ustawy
PZP1.5.3.
Odrzucenie oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy PZP (niezgodność oferty
z przepisami ustawy oraz nieważność na podstawie odrębnych przepisów Niezależnie od
tego wskazać należy, że złożenie oferty przewidującej zaniżone koszty pracy, a
nieuwzględniającej kosztów wynikających z wypłaty pracownikom minimalnego
wynagrodzenia
za pracę stanowi przejaw niezgodności oferty z treścią art. 224 ust. 3 pkt 4
ustawy PZP. Przepis
ten, jakkolwiek odnosi się do wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny,
wskazuje wprost, że wartość kosztów pracy przyjęte do ustalenia ceny oferty nie może być
niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej
ustalonych według przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W tym sensie stanowi
on samoistną podstawę nakazującą uwzględnienie w ofercie ww. kosztów. Brak ich
uwzględnienia
musi
być
uznany
za niezgodność oferty z przepisami ustawy – zarówno wskazanego przepisu ustawy PZP,
jak i ustawy, do której te przepis odsyła (ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
– ustawa MWP). Ponadto oferta przewidująca zapłatę pracownikom realizującym przedmiot
zamówienia wynagrodzenia niższego od minimalnego wynagrodzenia za pracę – jako
sprzeczna z przepisami
art. 10 § 2 KP i art. 13 KP (określającymi prawo pracownika
do godziwego wynagrodzenia za
pracę, którego minimalny dopuszczalny poziom jest
ustalany przez Państwo w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu za pracę), art. 6 ust. 1 i
8 ust. 1 ustawy MWP (wskazującemu, że wysokość wynagrodzenia należnego pracownikowi
nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę, w tym również w przypadku
zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze czasu) oraz § 1 i 3 Rozporządzenia
(określającymi wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku 2024). Ponadto
oferta zakładająca zróżnicowanie poziomów wynagrodzeń wypłacanych pracownikom
wykonującym jednakową pracę (odpowiednio w ramach obsługi innych obiektów lub w
ramach
„podstawowej” obsługi technicznej PGE Narodowego oraz dodatkowej obsługi
imprez
całostadionowych mających miejsce na PGE Narodowym) byłaby ofertą niezgodną z
art. 183c § 1 i 2 KP (nakazującym wypłatę jednakowego wynagrodzenia pracownikom
wykonującym jednakową pracę – tj. pracę wymagającą porównywalnych kwalifikacji,
odpowiedzialności i wysiłku). Sprzeczność z ww. przepisami prowadziłaby do nieważności
oferty na mocy art. 58 § 1 k.c. – a tym samym powinna prowadzić do odrzucenia oferty na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 4 ustawy PZP.
”.
W związku z tym, że wyżej wymienione zarzuty nie potwierdziły się, to również zarzut
4 jako konsekwencja tych zarzutów nie potwierdził się.
Odwołujący nie udowodnił twierdzeń w odwołaniu, w szczególności złożone dowody
w postaci wydruków tabel z wyliczeniami własnymi stanowią stanowisko Odwołującego,
zaś wydruki ze stron internetowych czy inne wskazujące na możliwe wynagrodzenia na
rynku nie stanowią dowodu na potwierdzenie zasadności zarzutów Odwołującego w
odniesieniu
do wyceny oferty
Przystępującego.
Skoro Zamawiający nie naruszył zarzucanych mu przepisów ustawy Pzp, nie miał
podstawy do odrzucenia oferty Przystępującego, to w konsekwencji poddał ofertę
Przystępującego ocenie i dokonał jej wyboru jako najkorzystniejszej, natomiast nie dokonał
wyboru oferty Odwołującego jako pozostającej na niższej pozycji w rankingu ofert.
Zamawiający zatem nie naruszył zarzucanych mu w odwołaniu przepisów ustawy
Pzp.
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba uznała jak na wstępie.
W tym stanie rzeczy, Izba oddaliła odwołanie na podstawie art. 553 ustawy Pzp
oraz orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku
postępowania - na podstawie art. 557, art. 574 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu
§ 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r.
w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. poz. 2437). Na koszty
postępowania odwoławczego składał się wpis uiszczony przez Odwołującego w wysokości
00,00 zł. Wobec oddalenia odwołania w całości, koszty ponosi Odwołujący. W związku
z tym, iż Zamawiający nie wniósł o zasądzenie uzasadnionych kosztów stron postępowania
odwoławczego Izba nie zasądziła takich kosztów.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
Przewodnicząca: ………………………….…