KIO 2766/24 WYROK Warszawa, dnia 2 września 2024 r.

Sygn. akt: KIO 2766/24 

WYROK 

Warszawa, dnia 2 września 2024 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:    

Przewodnicząca:   Anna Osiecka-Baran   

Protokolant:   

Rafał Komoń 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  28  sierpnia  2024  r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do 

Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  5  sierpnia  2024  r.  przez 

wykonawcę L. C. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą L. C. & Partnerzy 

Kancelaria  Prawna  z  siedzibą  w  Warszawie  w  postępowaniu  prowadzonym  przez 

Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku 

przy  udziale  uczestnika  po  stronie  zamawiającego  –  wykonawcy  Ł.  B.  prowadzącego 

działalność  gospodarczą  pod  nazwą  Ł.  B.  Kancelaria  Radcy  Prawnego  z  siedzibą  w 

Krakowie 

orzeka: 

Uwzględnia  odwołanie  i  nakazuje  zamawiającemu:  unieważnienie  czynności 

wyboru oferty najkorzystniejszej oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert, w 

tym  odrzucenie  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  Ł.  B.  prowadzącego  działalność 

gospodarczą  pod  nazwą  Ł.  B.  Kancelaria Radcy Prawnego  z  siedzibą  w  Krakowie  na 

podstawie art. 224 ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych.   

Kosztami  postępowania  odwoławczego  obciąża  wykonawcę  Ł.  B.  prowadzącego 

działalność  gospodarczą  pod  nazwą  Ł.  B.  Kancelaria  Radcy  Prawnego  z  siedzibą  w 

Krakowie i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  7  500  zł  00  gr 

(słownie:  siedem  tysięcy  pięćset  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  Odwołującego 

tytułem wpisu od odwołania, 

zasądza od wykonawcy Ł. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą 

Ł. B. Kancelaria Radcy Prawnego z siedzibą w Krakowie na rzecz Odwołującego kwotę 

7 500 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy), stanowiącą koszty 

postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania.  

Na  orzeczenie  - 

w  terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za 

pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie - 

Sądu Zamówień Publicznych. 

Przewodnicząca: 

……………………………………... 

Sygn. akt KIO 2766/24 

U z a s a d n i e n i e  

Muzeum  Józefa  Piłsudskiego  w  Sulejówku,  dalej  „Zamawiający”,  prowadzi 

postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie podstawowym pn. Świadczenie 

usług  stałej  obsługi  prawnej  Muzeum  Józefa  Piłsudskiego  w  Sulejówku  w  zakresie 

prowadzonej  przez  Muzeum  działalności  statutowej.  Postępowanie  prowadzone  jest  na 

podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. 

U.  z  2023  r.  poz.  1605 

ze  zm.),  dalej  „ustawa  Pzp”.  Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało 

zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 28 czerwca 2024 r. pod numerem 

2024/BZP 00389042/01.        

W dniu 5 sierpnia 2024 r. wykonawca L. C. 

prowadzący działalność gospodarczą pod 

nazwą  L.  C.  &  Partnerzy  Kancelaria  Prawna  z  siedzibą  w  Warszawie,  dalej  „Odwołujący”, 

wniósł odwołanie, zarzucając Zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 8) ustawy PZP 

w zw. z art. 224 ust. 1, 2, 5 i 6 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 oraz art. 17 ust. 2 ustawy Pzp 

poprzez  jego  niezastosowanie  i  zaniechanie  odrzucenia  oferty  wykonawcy 

Ł.  B.  Kancelaria 

Radcy  Prawnego  z  siedzibą  w  Krakowie,  podczas  gdy  obowiązkiem  Zamawiającego  było 

rzetelne badanie i ocena złożonych wyjaśnień i dokonanie czynności odrzucenia oferty tego 

w

ykonawcy  z  uwagi  na  zaoferowanie  ceny  rażąco  niskiej  i  niesprostanie  przez  tego 

w

ykonawcę ciążącemu na nim obowiązkowi wykazania i udowodnienia iż oferta nie zawiera 

rażąco  niskiej  ceny, tj.  niewzruszenia domniemania,  iż  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę,  a 

także  poprzez  nieuprawnione  wezwanie  wykonawcy  do  uzupełnienia  wyjaśnień  w  zakresie 

rażąco  niskiej  ceny,  podczas  gdy  w  świetle  obowiązujących  przepisów  Zamawiający  może 

tylko  jednokrotnie  wezwać  do  wykazania  i  udowodnienia,  że  zaoferowana  cena  nie  jest 

rażąco niska.  

W  konsekwencji

,  zdaniem  Odwołującego,  doprowadziło  to  do  naruszenia 

podstawowych  zasad  prowadzenia  postępowania  z  zachowaniem  zasad  uczciwej 

konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także udzielenia zamówienie wykonawcy 

wybranemu zgodnie z przepisami ustawy Pzp, co wpłynęło na wynik postępowania; 

Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości, nakazanie Zamawiającemu: 

unieważnienia  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty,  ponownego  przeprowadzenia 

badania i oceny ofert w postępowaniu, dokonania czynności odrzucenia oferty wykonawcy Ł. 

B. 

Kancelaria Radcy Prawnego z siedzibą w Krakowie jako zawierającej rażąco niską cenę w 

stosunku do przedmiotu zamówienia. 

Do  postępowania  odwoławczego  w  ustawowym  terminie  przystąpił  po  stronie 

Zamawiającego  wykonawca  Ł.  B.  prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  nazwą  Ł.  B. 
Kancelaria Radcy Prawnego z siedzibą w Krakowie, dalej „Przystępujący”. 

 Pismem  z  dnia  22  sierpnia  2024 

r.  Zamawiający  złożył  odpowiedź  na  odwołanie, 

uwzględniając    wniesione  odwołanie  w  całości.  Pismem  z  dnia  26  sierpnia  2024  r. 

Przystępujący  zgłosił  sprzeciw

wobec  uwzględnienia  przez  Zamawiającego  zarzutów 

przedstawionych w odwołaniu w całości oraz przedkładając pisemne stanowisko procesowe 

wraz z dowodami. 

Uwzględniając  dokumentację  z  przedmiotowego  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego,  jak  również  biorąc  pod  uwagę  oświadczenia  i  stanowiska 

stron  oraz  uczestników  postępowania  odwoławczego,  złożone  w  pismach 

procesowych,  jak  też  podczas  rozprawy,  Izba  stwierdziła,  iż  odwołanie  podlega 

uwzględnieniu. 

Izba  dopuściła  w  niniejszej  sprawie  dowody  z  dokumentacji  postępowania,  

w  szczególności  z:  ogłoszenia  o  zamówieniu,  specyfikacji  warunków  zamówienia,  oferty  i 

wyjaśnień  Przystępującego  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny,  informacji  o  wyborze 

najkorzystniejszej oferty. Izba wzięła również pod uwagę stanowiska wyrażone w odwołaniu, 

odpowiedzi  na  odwołanie,  a także  oświadczenia  i  stanowiska  stron  oraz  uczestników 

postępowania  odwoławczego,  złożone  w  pismach  procesowych  i  wyrażone  ustnie  do 

protokołu posiedzenia i rozprawy w dniu 28 sierpnia 2024 r.  

Odnosząc  się  do  dowodów  załączonych  do  pisma  procesowego  Przystępującego 

oraz  przedłożonych  na  rozprawie,  Izba  wskazuje,  że  takie  działanie  należy  uznać  za 

spóźnione,  bowiem  Przystępujący  miał  wyjaśnić  kwestię  rażąco  niskiej  ceny  w  stosownym 

czasie  przed  Zamawiającym,  natomiast  w  postępowaniu  odwoławczym  Izba  bada  jedynie 

zasadność czynności Zamawiającego podjętej względem oferty Przystępującego w oparciu o 

informacje,  którymi  Zamawiający  dysponował  w  dniu  podjęcia  decyzji.  Wobec  powyższego 

złożenie tych dowodów nie mogło przesądzić o uwzględnieniu odwołania. 

Izba ustaliła, co następuje. 

Przedmiotem  zamówienia  jest  świadczenie  usług  stałej  obsługi  prawnej  Muzeum 

Józefa  Piłsudskiego  w  Sulejówku  w  zakresie  prowadzonej  przez  Muzeum  działalności 

statutowej. 

Zgodnie  z  Rozdziałem  XV  pkt  1  specyfikacji  warunków  zamówienia  Wykonawca 

podaje  cenę  za  realizację  przedmiotu  zamówienia  w  Formularzu  Ofertowym,  stanowiącym 

załącznik  nr  2  do  SWZ,  na  maksymalny  okres  trwania  umowy  (zamówienie  podstawowe  i 

opcja)  tj.  30  miesięcy.  Wykonawca  w  Formularzu  Ofertowym  poda  również  stawkę  za  1 

roboczogodzinę,  w  przypadku  przekroczenia  limitu  240h  w  okresie  4  miesięcy,  przy  czym 

rozliczenie  ilości  wypracowanych  godzin  będzie  następować  co  4  miesiące  w  sposób 

określony umową. 

Zaoferowana  przez  Wykonawcę  cena,  obliczona  w  Załączniku  nr  2  do  SWZ,  służy 

jedynie  do  celów  porównawczych,  niezbędnych  dla  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  (przy 

wskazanej ilość miesięcy realizacji zamówienia). 

Wynagrodzenie  należne  Wykonawcy  za  wykonane  Usługi  będzie  płacone 

miesięcznie  –  ryczałtem,  z  uwzględnieniem  stawki  za jedną  roboczogodzinę  ,  w  przypadku 

przekroczenia limitu 240h w okresie 4 miesięcy, przy czym rozliczenie ilości wypracowanych 

godzin będzie następować co 4 miesiące w sposób określony umową.  

Izba ustaliła, że wartość szacunkowa udzielanego zamówienia, zgodnie z protokołem 

postępowania,  została  ustalona  w  dniu  14  czerwca  2024  r.  na  kwotę  390.000,00  zł  na 

podstawie 

wartości  usługi  świadczonej  dotychczas.  W  postępowaniu  wpłynęły  m.in.  oferty 

Odwołującego oraz Przystępującego. Oferta Odwołującego opiewała na kwotę 276.361,07 zł 

brutto,  a  oferta  Przystępującego  na  kwotę  221.400,00  zł  brutto.  Zamawiający  wskazał,  iż 

przeznaczy na sfinansowanie przedmiotu zamówienia kwotę 479.700,00 zł brutto.  

Pismem z dnia 18 lipca 2024 

r. Zamawiający na podstawie art. 224 ust. 1 i 2 ustawy 

Pzp, 

w  związku  z  tym  iż  cena  całkowita  była  niższa  o  54%  od  wartości  zamówienia 

powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług,  ustalonej  przed  wszczęciem 

postępowania oraz o 43% od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zwrócił 

się  do  Przystępującego  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących 

wyliczenia  ceny  i  kosztu. 

Dodatkowo,  Zamawiający  wskazywał,  że  wyjaśnienia  powinny 

odnosić się również do wymagania Zamawiającego dotyczącego stałych dyżurów prawnych 

w siedzibie Zamawiającego w Sulejówku, w wymiarze 1 raz w tygodniu. 

W odpowiedzi na powyższe Przystępujący pismem z dnia 22 lipca 2024 r. przedłożył 

wyjaśnienia, załączając następujące dokumenty: 

zobowiązanie r.pr. W. M. do współpracy, 

2) wydruk ze strony PKP Intercity, 

3) wydruk ze strony Kolei Mazowieckich, 

4) wydruk z Google Maps, 

5) wyciąg z cennika dostępnego na stronie www.kia.com, 

6) wydruk ze strony www.moje-

auto.pl (kalkulator kosztów zużycia paliwa). 

W  dniu  25  lipca  2024  r.  Zamawiający  wezwał  Wykonawcę  do  doprecyzowania 

kosztów  przyjętych  przez  niego  na  realizację  30  godzin  świadczenia  usług  oraz  kosztów 

dwóch dyżurów w miesiącu, czyli usług świadczonych, poza tymi które będzie realizował r.pr. 

Wojciech Makieła. 

Przystępujący na ww. pismo odpowiedział w dniu 27 lipca 2024 r. 

Zamawiający  w  dniu  31  lipca  2024  r.  poinformował  wykonawców  o  wyborze  oferty 

najkorzystniejszej, za którą uznał ofertę Przystępującego.  

Uwzględniając powyższe, Izba zważyła, co następuje. 

W  pierwszej  kolejności  Izba  ustaliła,  że  nie  zaszła  żadna  z  przesłanek,  o  których 

stanowi art. 528 ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.  

W  drugiej  kolejności  Izba  stwierdziła,  że  Odwołującemu  przysługiwało  prawo  do 

skorzystania  ze  środka  ochrony  prawnej,  gdyż  wypełniono  materialnoprawną  przesłankę 

interesu  w  uzyskaniu  zamówienia,  określoną  w  art.  505  ust.  1  ustawy  Pzp,  kwalifikowaną 

możliwością  poniesienia  szkody,  będącej  konsekwencją  zaskarżonych  w  odwołaniu 

czynności.   

Dalej,  Izba,  uwzględniając  zgromadzony  w  sprawie  materiał  dowodowy,  w 

szczególności  zakres  zarzutów  podniesionych  w  odwołaniu,  doszła  do  przekonania,  iż  w 

niniejszym  postępowaniu  doszło  do  naruszenia  przez  Zamawiającego  przepisów  ustawy, 

które  miało  wpływ  lub  może  mieć  istotny  wpływ  na  wynik  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia,  a  tym  samym,  na  podstawie  art.  554  ust.  1  ustawy  Pzp,  rozpoznawane 

odwołanie podlega  uwzględnieniu. 

Izba uznała, że potwierdził się zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 224 ust. 6 

ustawy  Pzp,  zgodnie  z  którym  odrzuceniu,  jako  oferta  z  rażąco  niską  ceną  lub  kosztem, 

podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym  terminie,  lub  jeżeli 

złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu. 

Odwołujący  podnosił,  że  Zamawiający  nieprawidłowo  uznał,  że  wyjaśnienia 

wykonawcy usuwają domniemanie, że cena zaoferowana przez Przystępującego jest rażąco 

niska. Ponadto, wykonawca nie przedstawił w zasadzie żadnego dowodu na poparcie swoich 

twierdzeń o możliwości obniżenia ceny.  

W  ocenie składu orzekającego  z  powyższym  stanowiskiem  należy się zgodzić.  Izba 

ustaliła,  że  Zamawiający  wezwał  Przystępującego  do  udzielenia  wyjaśnień  dotyczących 

rażąco  niskiej  ceny,  w  tym  złożenia  dowodów,  w  zakresie  wyliczenia  ceny.  Przystępujący 

pismem z  dnia 22 lipca 2024 

r. udzielił odpowiedzi. 

Przepisy ustawy Pzp wskazują jednoznacznie, że obowiązek wykazania, że oferta nie 

zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy, który złożył ofertę z ceną 

budzącą wątpliwości. W przepisie mowa jest o „wykazaniu”, czyli udowodnieniu, że cena nie 

jest rażąco niska. Tym samym wyjaśnienia wykonawcy nie mogą stanowić jedynie formalnej 

odpowiedzi  na  wezwanie  zamawiającego,  zawierającej  ogólne  informacje  o  działalności 

wykonawcy  lub  deklaracje  co  do  realizacji  zamówienia  za  zaoferowaną  cenę,  niepoparte 

stosownymi dowodami. Wyjaśnienia wykonawcy muszą być na tyle konkretne i szczegółowe, 

aby na ich podstawie zamawiający był w stanie dowiedzieć się, jakie okoliczności właściwe 

wzywanemu  do  wyjaśnień  wykonawcy,  spowodowały  obniżenie  ceny  jego  oferty,  w  jaki 

sposób okoliczności te spowodowały obniżenie ceny i jakich oszczędności wykonawca mógł 

dzięki nim dokonać. 

W  zależności  od  przedmiotu  zamówienia,  wykonawca winien  wykazać  przykładowo: 

ceny  poszczególnych  materiałów,  ceny  ofertowe  dostawców,  przyjętą  technologię  i 

organizację  prac,  koszty  wynagrodzeń,  koszty  podwykonawców,  koszty  stałe,  koszty 

zarządzania,  koszty  zabezpieczenia  należytego  wykonania  umowy,  koszty  ubezpieczenia, 

rezerwę,  zysk.  Obowiązkiem  wykonawcy  jest  zatem  przedstawienie  tych  składników  i 

wykazanie indywidualnych czynników wpływających na to, że wykonawca mógł zaoferować 

tak niską cenę. Dodatkowo przepisy ustawy Pzp wymagają, aby wskazane w wyjaśnieniach 

informacje  były  poparte  dowodami,  którymi  mogą  być  przykładowo  oferty  uzyskane  od 

dostawców, w tym zawierające uzgodnione upusty, umowy wstępne z podwykonawcami czy 

zawarte  w  samych  wyjaśnieniach  obliczenia  wskazujące  na  prawidłowość  kalkulacji  i 

zakładany  zysk.  Brak  udzielenia  przez  wykonawcę  wyjaśnień  lub  udzielenie  wyjaśnień,  w 

których  wykonawca  nie  udowodnił,  że  cena  oferty  nie  jest  rażąco  niska,  obliguje 

zamawiającego  do  odrzucenia  oferty.  Tym  samym  od    rzetelności  wyjaśnień  wykonawcy 

zależy jego dalszy udział w postępowaniu.   

Należy  również  wskazać,  że  profesjonalista  jakim  niewątpliwie  jest  Przystępujący, 

ubiegający  się  i  uzyskujący  zamówienia  publiczne  zgodnie  z  procedurami  określonymi  w 

ustawie Pzp powinien mieć świadomość, iż kierowane do niego wezwanie w trybie art. 224 

ust.  2  ustawy  Pzp  oznacza  konieczność  wyjaśnienia  w  jak  najszerszy  sposób  podstaw 

wyceny i kalkulacji całej ceny ofertowej i wykazania, że cena ta będzie pokrywała co najmniej 

wszystkie  koszty  związane  z  realizacją  zamówienia.  To  na  wykonawcy,  do  którego  jest 

kierowane  takie  wezwanie  spoczywa  ciężar  wykazania  powyższego  zamawiającemu.  To 

także  na  wykonawcy  spoczywa  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie zawiera  rażąco  niskiej 

ceny  i  to  wykonawca  ma  najlepszą  wiedzę,  w  jaki  sposób  kalkulował  ofertę,  co  wpłynęło 

bezpośrednio na wyceną, a co w konsekwencji miało wpływ na ostateczną cenę ofertową. W 

niniejszym  stanie  faktycznym  Przystępujący  już  po  otwarcia  ofert  mógł  stwierdzić,  że  jego 

cena  jest  niższa  o  30%  od  wartości  zamówienia  powiększonej  o  podatek  VAT  oraz  od 

średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert,  a  co  za  tym  idzie  przewidzieć,  że 

Zamawiający wystosuje wezwanie w trybie art. 224 ust. 2 ustawy Pzp.  

Izba  podkreśla,  że  brak  właściwego  udowodnienia  realności  ceny  skutkuje 

odrzuceniem  oferty wykonawcy. 

Powyższe znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu 

Okręgowego w Warszawie, gdzie w wyroku z dnia 25 listopada 2021 r., sygn. akt: XXIII Zs 

113/21,  wskazano: 

W myśl art. 224 ust. 1 nPzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich 

istotne  części  składowe,  wydają  się  rażąco  niskie  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  i 

budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia 

zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez  zamawiającego  lub  wynikającymi  z  odrębnych 

przepisów,  zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów, 

dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu. Zgodnie z art. 224 ust. 5 nPzp, to wykonawca ma 

obowiązek  wykazania,  że  jego  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny  lub  kosztu.  (…)  To 

wykonawca wszelkimi niezbędnymi środkami dostępnymi w danej sprawie i uzasadnionymi w 

konkretnym  stanie  faktycznym,  powinien  wykazać  zamawiającemu,  że  jego  oferta  nie 

zawiera  ceny  rażąco  niskiej,  pomimo  wypełnienia  określonych  ustawowych  przesłanek 

podejrzenia rażąco niskiej ceny w jego ofercie. W przypadku niewykazania przez wykonawcę 

powyższych  kwestii  uzasadnione  jest  zaś  przyjęcie,  że  oferta  przez  niego  przedstawiona 

zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  koszty.  Przepisy  nie  określają  przykładowego  katalogu 

dowodów,  które  wykonawca  zobowiązany  jest  złożyć  zamawiającemu  w  celu  uzasadnienia 

racjonalności  i  rynkowej  wyceny  swojej  oferty.  Możliwe  jest  przedstawienie  zatem  każdego 

dowodu,  jednakże  musi  być  on  adekwatny  do  konkretnej  sytuacji  i  stanowić  potwierdzenie 

tego,  co  wykonawca  dowodzi  w  swoich  wyjaśnieniach.  (…)  Zamawiający  powinien  mieć 

możliwość  pełnej  weryfikacji  złożonych  wyjaśnień,  zaś  w  niniejszej  sprawie  nie  było  to 

możliwe  z  uwagi  na  brak  inicjatywy  dowodowej  wykonawcy  w  tym  zakresie.  Izba  słusznie 

zatem wskazała w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że wykonawca – obecnie skarżący - 

nie sprostał obowiązkowi wyrażonemu w art. 224 ust. 5 nPzp i nie wykazał realności ceny.” 

(tożsamo Sąd Okręgowy w Warszawie w wyrokach: z dnia 23.04.2021 r. sygn. akt: XXIII Zs 

18/21, z dnia 24.11.2021 r. sygn. akt: XXIII Zs 87/21, z dnia 18.02.2022 r. sygn. akt: XXIII Zs 

138/21, wyrok z dnia 06.10.2022 r. sygn. akt: XXIII Zs 102/22). 

Równocześnie  w  wyroku  Sądu  Okręgowego  w  Warszawie  z  dnia  14  października 

2022  r.,  sygn.  akt:  XXIII  Zs  65/22  wskazano: 

To  na  wykonawcy  bowiem  ciąży  obowiązek 

wykazania,  jakie  obiektywne  czynniki  pozwoliły  mu  na  obniżenie  ceny  oferty  oraz  w  jakim 

stopniu dzięki tym czynnikom cena oferty została obniżona. Jednocześnie wskazać należy, iż 

sytuacja  prawna  wykonawcy,  który  w  odpowiedzi  na  wezwanie zamawiającego  do  złożenia 

wyjaśnień, w tym dowodów, w przedmiocie rażąco niskiej ceny, w ogóle ich nie złożył oraz 

wykonawcy, który złożył wyjaśnienia ogólnikowe i niepoparte dowodami, jest taka sama. W 

obu bowiem przypadkach oferta wykonawcy podlega odrzuceniu (por. KIO w wyroku z dnia 

19  maja  2016  r.  sygn.  akt:  KIO  722/16).  Wykonawca  wezwany  do  złożenia  wyjaśnień  w 

zakresie rażąco niskiej ceny zobowiązany jest wskazać co spowodowało obniżenie ceny, jak 

również  podać  jakie  czynniki  faktycznie  wpłynęły  na  jej  obniżenie.  Udzielone  wyjaśnienia 

mają bowiem potwierdzić, iż złożona oferta jest rzetelnie przygotowana, a cena prawidłowo 

oszacowana.  Tymczasem  odwołujący  udzielił  ogólnikowych  wyjaśnień,  nie  przedstawiając 

przy  tym  żadnych  dowodów  na  potwierdzenie  podniesionych  w  wyjaśnieniu  argumentów. 

Niedostateczne wyjaśnienia stanowią podstawę odrzucenia oferty, gdyż same wyjaśnienia, a 

tym  bardziej  zawierające  niekonkretne  i  ogólnikowe  stwierdzenia  można  uznać  za 

niezłożone,  ponieważ  to  na  wykonawcy  spoczywa  obowiązek  złożenia  wyczerpujących 

wyjaśnień  (wyr.  KIO  z  dnia  4  czerwca  2013  r.,  o  sygn.  akt  1187/13).  Wskazówką  dla 

wykonawcy  składającego  wyjaśnienia  winien  być  przepis  art.  90  ust.  3  dPzp,  obecnie  art. 

224  ust.  6  nPzp  w  którym  jest  mowa  nie  tylko  o  złożonych  wyjaśnieniach,  ale  również  o 

dowodach na ich potwierdzenie. 

Jak 

słusznie zauważył Odwołujący, do pierwszych wyjaśnień sposobu kalkulacji ceny 

P

rzystępujący nie załączył w zasadzie żadnych dowodów.  

W 

piśmie  z  dnia  22  lipca  2024  r.  Przystępujący  zadeklarował,  że  przedmiotowe 

zamówienia będzie wykonywał osobiście. Drugą osobą skierowaną do jego realizacji będzie 

r. pr. 

Wojciech Makieła. W odniesieniu do r. pr. Wojciecha Makieły Przystępujący wskazał, że 

Stawka godzinowa jest wyższa od minimalnej takiej stawki ustalonej na podstawie przepisów 

ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę.  Radca 

prawny  Wojciech  Makieła  zatrudniony  jest  na  umowę  o  pracę  u  innego  pracodawcy  i  nie 

prowadzi  działalności  gospodarczej.  W  jego  przypadku  podstawa  wymiaru  składek  na 

ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy przekracza kwotę minimalnego 

wynagrodzenia za pracę w rozumieniu ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym 

wynagrodzeniu  za  pracę  (t.j.  Dz.  U.  z  2020  r.  poz.  2207  z  późn.  zm.);  w  konsekwencji,  to 

stosunek pracy jest tytułem do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Nie zdecydował się 

on  na  dobrowolne  objęcie  ubezpieczeniami  emerytalnym  i  rentowym  również  z  tytułu 

wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do 

której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (art. 9 ust. 1 i 

1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, t.j. Dz. U. z 

2024  r.  poz.  497),  wobec  czego,  zgodnie  z  art.  11  ust.  2  ustawy  o  systemie  ubezpieczeń 

społecznych,  nie  podlega  ubezpieczeniu  chorobowemu  z  tytułu  wykonywania  pracy  w 

ramach umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług. Natomiast zgodnie z art. 12 

ust.  1  tej  ustawy  nie  podlega  ubezpieczeniu  wypadkowemu  z  tytułu  wykonywania  pracy  w 

ramach umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług. 

Na poparcie 

powyższych twierdzeń Przystępujący nie złożył żadnego dowodu. 

Przystępujący  w  wyjaśnieniach  wskazał  też  inne  koszty,  tj.  wyjaśnił,  że  Wydatki  na 

zakup  materiałów  biurowych,  usług  telekomunikacyjnych,  mediów,  w  skali  miesiąca  to 

wartość ok. 400 złotych brutto. 

Na 

potwierdzenie 

ww. 

okoliczności  oraz  prawidłowości  przyjętej  przez 

Przystępującego kwoty do wyjaśnień nie zostały złożone żadne dowody. 

Równocześnie  Przystępujący  podnosił,  że  Wykonawca  prowadzi  własną  działalność 

gospodarczą w formie kancelarii radcy prawnego, dzięki czemu koszty stałe takie jak media, 

materiały  biurowe,  koszt  biura  rozkładają  się  na  inne  realizowane  przez  Wykonawcę 

zlecenia. 

Rację należy przyznać Odwołującemu, że nieuwzględnienie ww. kosztów w cenie dla 

przedmiotowego  zamówienia  jest  nieuprawnione,  bowiem  wykonawca  winien  uwzględnić  w 

cenie  wszystkie  elementy 

wpływające na jej wysokość. Oczywiście koszty utrzymania biura 

czy  mediów  mogą  rozkładać  się  na  wszystkie  zlecenie,  jednak  wykonawca  nie  może  w 

wybranych  zleceniach  ich  nie  uwzględniać.  Przystępujący  nie  udzielił  żadnych 

szczegółowych  informacji  i  wyjaśnień  odnośnie  kosztów  lokalu  biurowego,  w  którym 

prowadzi działalność gospodarczą. 

Przystępujący  wyjaśniał  także,  że  prócz  prowadzenia  własnej  działalności 

gospodarczej  zatrudniony  jest  także  na  podstawie  umowy  o  pracę,  a  podstawa  wymiaru 

składek  na  ubezpieczenia  emerytalne  i  rentowe  z  tytułu  stosunku  pracy  przekracza  kwotę 

minimalnego wynagrodzenia za pracę w rozumieniu ustawy z dnia 10 października 2002 r. o 

minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  (t.j.  Dz.  U.  z  2020  r.  poz.  2207  z  późn.  zm.);  w 

konsekwencji,  to  stosunek  pracy  jest  tytułem  do  ubezpieczenia  emerytalnego  i  rentowego 

Wykonawcy,  a  Wykonawca  nie  zdecydował  się  na  dobrowolne  objęcie  ubezpieczeniami 

emerytalnym  i  rentowym  również  z  tytułu  prowadzenia  pozarolniczej  działalności 

gospodarczej  (art.  9  ust.  1  i  1a  ustawy  z  dnia  13  października  1998  r.  o  systemie 

ubezpieczeń społecznych, t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 497). Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o 

systemie ubezpieczeń społecznych Wykonawca nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu z 

tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, natomiast zgodnie z art. 12 ust. 

1  tej  ustawy  nie  podlega  ubezpieczeniu  wypadkowemu  z  tytułu  prowadzenia  pozarolniczej 

działalności gospodarczej. 

Przystępujący nie przedłożył żadnego dowodu potwierdzającego ww. okoliczność.  

Dalej,  Przystępujący  stwierdzał,  że  w  ramach  swej  praktyki  zawodowej  świadczy 

pomoc  prawną  dla  innego  podmiotu  z  siedzibą  w  Warszawie,  w  tym  także  w  trybie 

stacjonarnym.  Posiada  zatem  doświadczenie  w  planowaniu  pracy  w  taki  sposób,  aby 

sprostać oczekiwaniom Zamawiającego. Zarówno Wykonawca, jak i radca prawny Wojciech 

Makieła,  mają  doświadczenie  w  obsłudze  jednostek  sektora  finansów  publicznych,  w  tym 

instytucji kultury i nauki (Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki). 

Przystępujący nie wyjaśnił jak ww. okoliczności wpływają na wysokość skalkulowanej 

ceny,  czy  są  to  wyjątkowo  korzystne  warunki  oferowanych  usług,  a  jeśli  tak  to  na  czym  ta 

wyjątkowość polega, jaką przewagę daje wykonawcy nad pozostałymi podmiotami biorącymi 

udział w postępowaniu. 

Reasumując,  Przystępujący  nie  przedłożył  w  zasadzie  żadnych  dowodów  mających 

potwierdzać  wskazywane  przez  siebie  okoliczności  w  złożonych  wyjaśnieniach.  Jak 

zaznaczył Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 31 sierpnia 2021 r., sygn. akt: XXIII 

Zs 71/21 

Złożenie dowodów odnoszących się do przyjętych założeń kalkulacyjnych stanowi 

konieczny  element  w  procedurze  wyjaśnień  w  przedmiocie  rażąco  niskiej  ceny. 

Ustawodawca w treści art. 90 ust. 1 ustawy Pzp [obecnie art. 224 ust. 1 p.z.p. – przyp. Izba] 

bezpośrednio wskazał na konieczność złożenia wraz z wyjaśnieniami stosownych dowodów. 

Biorąc  pod  uwagę,  że  wezwanie  kierowane  jest  do  profesjonalnego  uczestnika  obrotu 

gospodarczego, wobec którego stosowany jest miernik podwyższonej staranności (art.  355 

§ 2 k.c.) winno się badać sprawę na potwierdzenie realności poszczególnych cen, do których 

zobowiązany ma dołączyć dowody.    

Izba uznała, że oferta Przystępującego podlega odrzuceniu na podstawie art. 224 ust. 

ustawy Pzp, gdyż wyjaśnienia nie zostały poparte w zasadzie jakimikolwiek dowodami, są 

niewystarczające,  a  ich  właściwa  ocena  powinna  prowadzić  do  uznania,  że  nie  wyjaśniają 

zaoferowanej  ceny. 

Kwestię  tę  potwierdzała  wielokrotnie  w  swoim  orzecznictwie  Krajowa 

Izba  Odwoławcza,  m.in.  w  wyroku  z  dnia  z  dnia  24  lutego  2023  r.,  sygn.  akt  KIO  359/23: 

Należy także zwrócić uwagę na inny, istotny element składanych wyjaśnień, którego w tym 

przypadku  również  zabrakło.  Z  treści  przepisu  art.  224  ust.  1  ustawy  Pzp  wynika  wprost 

obowiązek złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części 

składowych.  Potwierdzeniem  istnienia  powyższego  obowiązku  jest  również  art.  224  ust.  6 

ustawy  Pzp,  wskazujący  na  konieczność  odrzucenia  oferty  w  przypadku,  gdy  złożone 

wyjaśnienia  wraz  z  dowodami  nie  uzasadniają  podanej  w  ofercie  ceny  lub  kosztu. 

Konieczność poparcia przedstawianych wyjaśnień dowodami ma także kluczowe znaczenie 

dla  ich  oceny,  ponieważ  same  wyjaśnienia  rzadko  kiedy  mogą  być  uznane  za  w  pełni 

obiektywne, gdyż składa je podmiot bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem. Z tego 

powodu wykonawca, aby uwiarygodnić składane w wyjaśnieniach deklaracje co do poziomu 

cen,  czy  też  szczególnie  korzystnych  dla  niego  okoliczności  na  które  się  powołuje, 

zobowiązany  jest  poprzeć  je  stosownymi  dowodami,  potwierdzającymi  wskazywane  w 

wyjaśnieniach  informacje.  Jest  to  szczególnie  istotne  w  sytuacji,  gdy  wykonawca  powołuje 

się na istnienie po jego stronie pewnych szczególnie korzystnych warunków, czy posiadanie 

pewnych  szczególnych  rozwiązań,  które  wpłynęły  na  sposób  ukształtowania  ceny.  Nie 

dysponując  dowodami,  zamawiający  nie  jest  w  stanie  dokonać  oceny,  czy  okoliczności 

powodujące obniżenie ceny, na które powołuje się wykonawca, faktycznie zachodzą. 

Przepisy ustawy Pzp 

nie określają przykładowego katalogu dowodów, ponieważ jest 

on zależny od danego stanu faktycznego, istotnym zaś jest, aby złożone dowody właściwie 

potwierdzały  treść  danych  wyjaśnień  kalkulacji  ceny.  To  wykonawca  powinien  właściwie 

opisać  i  udowodnić  przyjęty  sposób  kalkulacji  ceny  w  ramach  okoliczności  prowadzonej 

przez niego działalności gospodarczej. Na cenę oferty ma wpływ cały szereg okoliczności i 

czynników  indywidualnie  dotyczących  każdego  przedsiębiorcy.  Różne  podmioty,  o 

odmiennej historii na rynku, różnej wiarygodności finansowej, różnych relacjach handlowych, 

właściwym  dla siebie potencjale technicznym  i  zawodowym  oraz  własnym  know-how,  są  w 

stanie  zaoferować  różne  ceny  ofertowe,  co  powinno  znaleźć  odzwierciedlenie  w 

wyjaśnieniach  sposobu  kalkulacji  ceny  wykonawcy,  gdzie  wskazuje  się  na  korzystne 

warunki,  indywidualnie  dostępne  danemu  przedsiębiorcy,  co  ma  bezpośrednie  przełożenie 

na wartość poszczególnych składników cenowych.  

Izba  podzieliła  stanowisko  Odwołującego,  iż  w  ustalonym  stanie  faktycznym 

Z

amawiający nie był uprawniony do kierowania do Przystępującego kolejnego wezwania do 

złożenia wyjaśnień, tym bardziej że przedstawienie przez Przystępującego wyjaśnień bez w 

zasadzie 

jakichkolwiek dowodów powinno skutkować eliminacją tej oferty z postępowania, a 

nie kierowaniem drugiego wezwania. Zgodnie z wyrokiem Izby 

z dnia 30 października 2023 

r.,  sygn.  akt  KIO  3033/23  Ograniczeniem  prawa  do  otrzymania  ponownego  wezwania  jest 

ogólnikowość,  lakoniczność  złożonych  wyjaśnień.  Ponowne  wezwanie  powinno  służyć 

jedynie doprecyzowaniu wyjaśnień,  które  już  w  pierwotnej  wersji  były szczegółowe,  spójne, 

logiczne i poparte stosownymi dowodami.  

W  związku  z  powyższym  Zamawiający  winien  uznać,  że  oferta  Przystępującego 

winna  zostać  odrzucona.  Po  stronie  wezwanego  do  wyjaśnień  wykonawcy  aktualizował  się 

obowiązek  wyczerpującego  udzielenia  odpowiedzi  na  wezwanie  Zamawiającego.  Przepisy 

ustawy  Pzp  nakładały  więc  na  wykonawcę  konkretne  obowiązki,  którym  nie  sprostał. 

Okoliczność,  że  wyjaśnienia  te  były  niepełne  czyni  je  nierzetelnymi.  W  tej  sytuacji,  istniały 

podstawy do odrzucenia oferty wykonawcy przez Zamawiającego, z uwagi na niewykazanie 

przez Przystępującego, że przedłożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. 

W konsekwencji potwierdził się zarzut dokonania wyboru wykonawcy, którego oferta 

winna zostać odrzucona.  

Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  orzeczono  stosownie  do  wyniku  

na podstawie art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy rozporządzenia Prezesa Rady 

Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów  kosztów 

postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od 

odwołania  

(Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).   

Przewodnicząca:      ………………………………