Sygn. akt: KIO 2918/24
WYROK
Warszawa, dnia 6
września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Marek Bienias
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 12 sierpnia
2024 r. przez wykonawcę Suntar Sp. z o.o. z siedzibą w Tarnowie, w
postępowaniu prowadzonym przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie,
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego – wykonawcy
DKS Sp. z o.o.
z siedzibą w
Kowalach oraz
wykonawcy
J. S.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Xerima
J. S.
z siedzibą w Mielcu,
przy udziale uczestnika po stronie
odwołującego – wykonawcy SHARP Electronics (Europe)
GMBH
Sp. z o.o.
Oddział w Polsce z siedzibą w Warszawie
orzeka:
Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża
wykonawc
ę Suntar Sp. z o.o. z siedzibą w Tarnowie
i
Zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Suntar Sp. z o.o. z siedzibą w Tarnowie, tytułem wpisu od odwołania.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
P
rzewodniczący: …………………….………..
Sygn. akt: KIO 2918/24
Uzasadnienie
Zamawiający – Sąd Apelacyjny w Rzeszowie – prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego pn. „Dostawa sprzętu drukującego dla sądów z obszaru apelacji
rzeszowskiej”, numer identyfikacyjny: INW.261.7.2024.
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 02
sierpnia 2024 r., numer ogłoszenia Dz.U. S: 150/2024 465282-2024.
W dniu 12 sierpnia 2024 r. wykonawca Suntar Sp. z o.o.
z siedzibą w Tarnowie wniósł
odwołanie wobec czynności i zaniechań Zamawiającego, zarzucając Zamawiającemu
naruszenie następujących przepisów:
- art. 16 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 2 zw. z art. 99
ust. 4 ustawy Pzp poprzez sporządzenie opisu przedmiotu zamówienia w sposób
ograniczający uczciwą konkurencję, niewynikający z uzasadnionych potrzeb Zamawiającego
oraz nie proporcjonalny do wartości i celów jakie chciałby osiągnąć Zamawiający.
Opierając się na przedstawionych zarzutach Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu,
aby dokonał zmiany treści SWZ w zakresie wskazanym w uzasadnieniu oraz przedłużył
termin składania ofert w postępowaniu o co najmniej dodatkowe 7 dni od dnia dokonania
zmian treści SWZ.
W wyniku wniesionego odwołania przez wykonawcę Suntar Sp. z o.o. z siedzibą w Tarnowie,
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z dnia 27 sierpnia 2024 r. (pismo z dnia 26 sierpnia
2024 r.) uwzględnił zarzuty w pkt I, II, V, VII odwołania oraz wnosił o oddalenie odwołania w
zakresie pozostałych zarzutów, tj. szczegółowo opisanych w pkt III, IV, VI, i VIII odwołania.
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego skutecznie przystąpili
wykonawcy: -
DKS Sp. z o.o. z siedzibą w Kowalach oraz
- J. S.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Xerima J. S. z siedzibą w Mielcu.
Do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego skutecznie przystąpił wykonawca
SHARP Electronics (Europe) GMBH
Sp. z o.o. Oddział w Polsce z siedzibą w Warszawie
Izba stwierdziła, że wykonawca
DKS Sp. z o.o. z siedzibą w Kowalach oraz wykonawca J. S.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Xerima J. S. z siedzibą w Mielcu
zgłosili
przystąpienie do postępowania w ustawowym terminie, wykazując interes w rozstrzygnięciu
odwołania na korzyść zamawiającego.
Izba stwierdziła, że wykonawca SHARP Electronics (Europe) GMBH
Sp. z o.o. Oddział w
Polsce z siedzibą w Warszawie
zgłosił przystąpienie do postępowania w ustawowym terminie,
wykazując interes w rozstrzygnięciu odwołania na korzyść odwołującego.
Przystępujący
DKS Sp. z o.o. z siedzibą w Kowalach
przy przystąpieniu do postępowania
odwoławczego wnosił o oddalenie odwołania w punktach III, IV, VI i VIII.
Przystępujący
J. S.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Xerima J. S. z siedzibą w
Mielcu
przy przystąpieniu do postępowania odwoławczego wnosił o oddalenie odwołania.
Przystępujący SHARP Electronics (Europe) GMBH
Sp. z o.o. Oddział w Polsce z siedzibą w
Warszawie
przy przystąpieniu do postępowania odwoławczego wnosił o uwzględnienie
odwołania.
Stan prawny
ustalony przez Izbę:
Zgodnie z
art. 99 ust. 1, 2 i 4 ustawy PZP:
Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą
dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wymagania i okoliczności
mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty.
2. Zamawiający określa w opisie przedmiotu zamówienia wymagane cechy dostaw, usług lub
robót budowlanych. Cechy te mogą odnosić się w szczególności do określonego procesu,
metody produkcji, realizacji wymaganych dostaw, usług lub robót budowlanych, lub do
konkretnego procesu innego etapu ich cyklu życia, nawet jeżeli te czynniki nie są ich istotnym
elementem, pod warunkiem że są one związane z przedmiotem zamówienia oraz
proporcjonalne do jego wartości i celów.
4. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję, w szczególności przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub
pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi
dostarczane przez konkretnego wykonawcę, jeżeli mogłoby to doprowadzić do
uprzywilejowania lub wyeliminowania niektórych wykonawców lub produktów.
Zgodnie z art. 16 pkt 1 ustawy PZP,
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równe traktowanie wykonawców.
Krajowa Izba Odwoławcza – po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, po zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, stanowiskiem przystępujących, konfrontując je z zebranym
w sprawie materiałem procesowym, w tym z dokumentacją postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego oraz po wysłuchaniu oświadczeń i stanowisk stron, a także
uczestników postępowania odwoławczego złożonych ustnie do protokołu w toku
rozprawy
– ustaliła i zważyła, co następuje:
Skład orzekający stwierdził, że odwołanie dotyczy materii określonej w art. 513 ustawy PZP
i
podlega rozpoznaniu zgodnie z art. 517 ustawy PZP. Izba stwierdziła również, że nie została
wypełniona żadna z przesłanek określonych w art. 528 ustawy PZP, których stwierdzenie
skutkowałoby odrzuceniem odwołania i odstąpieniem od badania meritum sprawy. Ponadto w
ocenie składu orzekającego Odwołujący wykazał, że posiada legitymację materialną do
wniesienia środka zaskarżenia zgodnie z przesłankami art. 505 ust. 1 ustawy PZP,
tj.
ma
interes w uzyskaniu zamówienia, a naruszenie przez zamawiającego przepisów ustawy PZP
może spowodować poniesienie przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Skład orzekający dokonał oceny stanu faktycznego ustalonego w sprawie mając na uwadze
art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy PZP, który stanowi, że Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia.
Izba
– uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy przedłożony przez strony i
przystępujących, po dokonaniu ustaleń poczynionych na podstawie dokumentacji
postępowania, biorąc pod uwagę zakres sprawy zakreślony przez okoliczności podniesione w
odwołaniu oraz stanowiska złożone pisemnie i ustnie do protokołu – stwierdziła, że
sformułowane przez Odwołującego zarzuty nie znajdują oparcia w ustalonym stanie
faktycznym i prawnym, a tym samym rozpoznawane odwołanie nie zasługuje na
uwzględnienie.
Izba zważa, że zarzuty naruszenia przez Zamawiającego art. 16 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art.
99 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 99 ust. 2 zw. z art. 99 ust. 4 ustawy Pzp poprzez
sporządzenie opisu przedmiotu zamówienia w sposób ograniczający uczciwą konkurencję,
niewynikający z uzasadnionych potrzeb Zamawiającego oraz nie proporcjonalny do wartości i
celów jakie chciałby osiągnąć Zamawiający, są w ocenie Izby niezasadne.
Izba
zważa, że
zgodnie z
art. 99 ust. 1 ustawy PZP,
p
rzedmiot zamówienia opisuje się w
sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych
określeń, uwzględniając wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie
oferty
, zaś w myśl ust. 2, Zamawiający określa w opisie przedmiotu zamówienia wymagane
cechy dostaw, usług lub robót budowlanych. Cechy te mogą odnosić się w szczególności do
określonego procesu, metody produkcji, realizacji wymaganych dostaw, usług lub robót
budowlanych, lub do konkretnego procesu innego etapu ich cyklu życia, nawet jeżeli te
czynniki nie są ich istotnym elementem, pod warunkiem że są one związane z przedmiotem
zamówienia oraz proporcjonalne do jego wartości i celów.
Nadto zgodnie z art. 99 ust. 4 ustawy PZP, p
rzedmiotu zamówienia nie można opisywać w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję, w szczególności przez wskazanie
znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który
charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, jeżeli mogłoby
to doprowadzić do uprzywilejowania lub wyeliminowania niektórych wykonawców lub
produktów.
Izba zważa, że spór miedzy stronami dotyczył tego, czy postanowienia SWZ dla pakietu nr 2
„Dostawa drukarek mono stanowiskowych A4”, pakietu nr 3 „Dostawa drukarek mono
zespołowych A4”, pakietu nr 8 „Dostawa urządzeń wielofunkcyjnych A4 mono”, pakietu nr 9
„Dostawa urządzeń wielofunkcyjnych A4 mono zespołowych”, w których to pakietach
Zamawiający wymagał dla pakietu nr 2 i 3 „Zespół tonera i bębna: Oryginalny toner
producenta zintegrowany z bębnem”, zaś dla pakietu nr 8 i 9 „ Zespół tonera i bębna: Toner
zintegrowany z bębnem”, jest wymaganiem
ograniczającym uczciwą konkurencję,
niewynikającym z uzasadnionych potrzeb Zamawiającego oraz nieproporcjonalny do wartości
i celów, jakie chciałby osiągnąć Zamawiający.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że Zamawiający jako gospodarz postępowania
może kształtować postanowienia SWZ, które ograniczają w pewnym stopniu konkurencję,
jednak wymagania takie muszą być uzasadnione obiektywnymi potrzebami Zamawiającego, a
ich celem nie
może być uprzywilejowanie lub wyeliminowanie wykonawców lub produktów.
Potwierdza to między innymi wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 2 lipca 2020 r. o sygn.
akt KIO 786/20
, w którym Izba wskazała, iż: „Zamawiający jako podmiot dokonujący zakupów,
jest uprawniony do określenia swoich oczekiwań dotyczących przedmiotu zamówienia, jego
cech i funkcjonalności. Każde z takich wymagań w większym lub mniejszym stopniu może
ograniczać konkurencję, jednak tak długo, jak wymagania te są podyktowane obiektywnie
uzasadnionymi potrzebami Zamawiającego, a ich celem nie jest zawężenie kręgu
wykonawców mogących je wykonać, to Zamawiający jest uprawniony do ich sformułowania.
Nie jest natomiast celem systemu zamówień publicznych i obowiązującej w nim zasady
uczciwej konkurencji, umożliwienie uzyskania zamówienia wszystkim wykonawcom
działającym w danej branży, bez względu na to, jakie cechy i właściwości ma przedmiot
zamówienia, który mogą lub chcą zaoferować i bez uwzględnienia potrzeb Zamawiającego”.
Przechodząc na kanwę niniejszej sprawy, Izba zważa, że na podstawie dowodów
wniesionych
przez Zamawiającego do odpowiedzi na odwołanie, w tym w szczególności
dowodu w postaci tabeli kosztów, stanowiącym załącznik nr 1, przestawiający koszty
eksploatacyjne urządzeń, w których moduł bębna jest oddzielony od tonera (urządzenia
zakupione w 2018 r, 2020 r., 2021 r. i 2022 r.), w stosunku do zakupionych w 2023 r.
urządzeń, gdzie moduł bębna był zintegrowany z tonerem, wynika po pierwsze oszczędność
na drukarce monochromatycznej
stanowiskowej zakupionej w 2023 roku, w której zespół
tonera jest
zintegrowany z bębnem, w stosunku do drukarki zakupionej w 2021 r. i 2020 r., w
której bęben jest oddzielny od tonera – w wysokości 1202,39 złotych rocznie na jednym
urządzeniu, co jak wskazywał Zamawiający „tylko w Sądzie Apelacyjnym w Rzeszowie, który
obecnie wykorzystuje 17 szt. drukarek
z technologią zintegrowanego tonera i bębna,
oszczędności w skali roku sięgają około 20 000 złotych”.
Po drugie,
z powyższego dowodu wynika również, iż w przypadku drukarki
monochromatycznej
zespołowej korzystającej z technologii zintegrowanego tonera i bębna,
oszczędności na przestrzeni roku wyniosły 990,86 złotych, co jak wskazywał Zamawiający:
„Przy zakupie 10 szt. urządzeń ze zintegrowaną technologią dla Sądu Apelacyjnego w
Rzeszowie oszczędność w skali roku to około 9900 złotych”, zaś w przypadku urządzeń
wielofunkcyjnych A4 mono
, korzystających z technologii zintegrowanego tonera i bębna,
oszczędności na przestrzeni roku wyniosły 2652,83 złotych, co jak wskazywał Zamawiający: „
Przy zakupie 2 szt. urządzeń z zintegrowaną technologią dla Sądu Apelacyjnego w
Rzeszowie, oszczędność w skali roku będzie się kształtowała się na poziomie 5300 złotych”.
W związku z powyższym, Izba uznała za wiarygodne stwierdzenie Zamawiającego, że „na
przestrzeni jednego roku sam Sąd Apelacyjny w Rzeszowie (decydując się na wybranie
technologii zintegrowanego bębna z tonerem) oszczędzi około 35 000 złotych na materiałach
eksploatacyjnych
”.
Nadto nie można tracić z pola widzenia, że przedmiotem zamówienia jest
d
ostawa sprzętu
drukującego nie tylko dla Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie, ale również dla sądów z obszaru
apelacji rzeszowskiej (25 jednostek)
, co w ocenie Izby w ewidentny sposób przełoży się na
oszczędności całego Zamawiającego. Jak wynika bowiem z dowodów wniesionych na
posiedzeniu przez Zamawiającego, w tym w szczególności dowodu w postaci załącznika nr
21 (koszty eksploatacji), roczny koszt wydruku na jednym urządzeniu w przypadku drukarek
monochromatycznych
stanowiskowych,
drukarek
monochromatycznych
zespo
łowych,
urządzeń wielofunkcyjnych A4 mono zakupionych w 2023 r., obejmujących technologię toneru
zintegrowanego
z bębnem, jest znacznie niższy niż w przypadku zakupów urządzeń w latach
2022, obejmujących technologię toneru niezintegrowanego z bębnem. Z kolei z dowodu
w postaci załącznika nr 22 (analiza oszczędności w 2023 r.) wynika, iż minimalna suma
oszczędności na eksploatacji urządzeń z zintegrowanym bębnem i tonerem na przestrzeni 4
lat (na przykładzie Canon i-Sensys) to 1 141 999,41 zł, natomiast maksymalna suma
oszczędności na eksploatacji urządzeń z zintegrowanym bębnem i tonerem na przestrzeni 4
lat (na przykładzie Canon i-Sensys) to 2 446 452,00 zł.
Co istotne, na co Izba chciałaby zwrócić uwagę, Odwołujący nie przedstawił dowodu
przeciwnego, który ukazywałby koszty eksploatacji urządzeń obejmujących przedmiot
zamówienia, świadczące o braku oszczędności na eksploatacji urządzeń z zintegrowanym
bębnem i tonerem. W ocenie Izby, nie świadczą o tym dowody wniesione przez Odwołującego
w postaci wydruków ze strony internetowej („Osobny toner czy toner zintegrowany z bębnem
– które rozwiązanie jest lepsze?”, „Tanie rozwiązanie w druku laserowych – osobny toner czy
toner zintegrowany z bębnem”), ponieważ zdaniem Izby zawarte tam tezy są subiektywną
oceną autorów artykułów i w żaden sposób nie odnoszą się one do sytuacji i potrzeb
Zamawiającego.
Zdaniem Izby
, za uzasadnioną potrzebą Zamawiającego w ukształtowaniu postanowień SWZ
w niniejszym postępowaniu jest również fakt, iż zastosowanie technologii zintegrowanego
bębna z tonerem w urządzeniach drukujących, jest bezpieczniejsze w przypadku używania
zamienników, na co zwrócił uwagę Zamawiający na rozprawie oraz w odpowiedzi na
odwołanie: „przypadku gdy używa się tonerów zamiennych w których proszki są różnej jakości
i różnych firm, tonery się ze sobą mieszają obklejają bęben, rozsypują się po drukarce,
dostają się do fusera, pylą i śmierdzą podczas drukowania. Efektem tego wydruk z urządzeń z
rozdzielnym tonerem i bębnem jest brudny nieestetyczny i niejednokrotnie nieczytelny, z
czarnymi paskami, liniami itp. Taki wydruk nie nadaje się do dołączenia do akt sądowych,
drukowania orzeczeń oraz do wysyłki do stron postępowań sądowych. Koszty czyszczenia
drukarki, rolek, podajników, wymiany bębna, a czasem również developera, niosą za sobą
duże koszty”.
Nadto
Izba zważa, że tonery zintegrowane z bębnem zapewniają wyższą efektywność
operacyjną, takie rozwiązanie pozwala na zmniejszenie liczby interwencji serwisowych i
minimalizację ryzyka awarii, co przekłada się na dłuższą, bezproblemową pracę urządzeń, na
co zwrócił uwagę Przystępujący
Xerima J. S.
, a także Przystępujący DKS Sp. z o.o., który
wskazał, iż: „w przypadku technologii rozdzielnej wymiana bębna nie jest czynnością zalecaną
do wykonania przez nieposiadającego szkoleń serwisowych użytkownika i jest obarczona
sporym ryzykiem jego uszkodzenia a bęben jest w pojęciu producenta elementem
eksploatacyjnym wyłączonym z gwarancji co generuje znaczne koszty w przypadku jego
uszkodzenia
”.
Izba chciałaby w tym miejscu również podkreślić, a co jest istotne w niniejszej sprawie, iż
urządzenia wymagane przez Zamawiającego w spornych pakietach zawierające wymóg
posiadania technologii
zintegrowanego bębna z tonerem są powszechnie dostępne na rynku,
o czym świadczą dowody wniesione przez Zamawiającego do odpowiedzi na odwołanie w
postaci załącznika nr 18, nr 19 i nr 20. I tak Izba tytułem przykładu wskazuje za
Zamawiającym dla pakietu nr 2 - urządzenie Canon i-SENSYS LBP246dw i HP LaserJet
Enterprise M406dn, dla pakietu nr 3 - Canon i-SENSYS LBP361dw, HP LaserJet Managed
E50145dn, dla pakietu nr 8 - Canon i-SENSYS MF453DW, HP LaserJet Pro MFP M428fwd, a
co nie było kwestionowane przez Odwołującego na rozprawie. Poza tym z dowodu w postaci
wydruku ze strony internetowej Odwołującego w postaci „Kontraktowe Usługi Druku HP
CMPS -
Zwycięzca” wynika, iż Odwołujący został uhonorowany dwiema nagrodami przez HP
Inc. Polska.
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba doszła do przekonania, iż Odwołujący w ramach
przedmiotowego postępowania będzie miał możliwość zaoferowania urządzeń zgodnych z
wymogami Zamawiającego, tj. urządzeń, w których mamy do czynienia z technologią
zintegrowanego bębna z tonerem (co najmniej urządzenia HP lub Canon).
Odnosząc się jeszcze do dowodu Odwołującego w postaci opisu przedmiotu zamówienia
przygotowany przez Centrum Zakupów dla Sądownictwa, należy zauważyć, że Sąd
Apelacyjny w Rzeszowie jako Zamawiający wcale nie miał obowiązku skorzystania z
formularza przygotowanego przez ww. Centrum, ale
mógł także opisać przedmiot zamówienia
według własnych uzasadnionych potrzeb.
Nadto
Izba zważa, że pozostałe dowody wniesione przez Zamawiającego i Odwołującego nie
miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
Na marginesie
, wartym zauważenia jest również to, że Sąd Apelacyjny w Rzeszowie jako
Zamawiający jest obowiązany stosować zasady wynikające z art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,
zgodnie z którym, wydatki publiczne powinny być
dokonywane w
sposób celowy i oszczędny z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych
efektów z danych nakładów oraz optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu
założonych celów.
Konkludując, w ocenie Izby, postanowienia SWZ opisane przez Zamawiającego nie
powodują, że w okolicznościach niniejszej sprawy doszło do naruszenia przez
Zamawiającego art. 16 pkt 1 ustawy PZP w zw. z art. 99 ust. 1 w zw. z art. 99 ust. 2 i 4 ustawy
PZP
, a co za tym idzie ograniczenie postawione przez Zamawiającego, wbrew twierdzeniom
Odwołującego, nie jest ani „sztuczne” ani „nieproporcjonalne”.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i 575 ustawy
Prawo zamówień publicznych oraz § 2 ust. 1 pkt 2
w zw. z § 8 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów
kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania (Dz. U. 2020 r. poz. 2437), obciążając kosztami postępowania
Odwołującego.
Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji.
Przewodniczący: ………………………….