KIO 2974/24 WYROK Warszawa, dnia 10 września 2024 r.

Sygn. akt: KIO 2974/24 

WYROK  

Warszawa, dnia 10 września 2024 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodnicząca: 

Elżbieta Dobrenko 

Protokolant: 

Tomasz Skowroński 

po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 

w dniu 19 

sierpnia 2024 r. przez wykonawcę J. K., prowadzącego działalność gospodarczą 

pod  firmą  Roboty  Drogowo-Budowalne  J.  K.  w  postępowaniu  prowadzonym  przez 

Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu przy udziale po stronie zamawiającego 

–  wykonawcy  POL-DRÓG  Drawsko  Pomorskie  Spółka  Akcyjna  z  siedzibą  w  Drawsku 

Pomorskim   

orzeka: 

1.  Umarza 

postępowanie  odwoławcze  w  zakresie  zarzutu  dotyczącego  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej  w  Postępowaniu  i  uznaniu  za  taką  oferty  wykonawcy  POL-DRÓG 

Drawsko  Pomorskie  S.A.  pomimo  upływu  terminu  związania  ofertą  oraz  utraty  ważności 

wadium z naruszeniem art. 252 ust. 2 Pzp wobec braku wezwania tegoż wykonawcy do 

wyrażenia,  w  wyznaczonym  przez  Zamawiającego  terminie,  pisemnej  zgody  na  wybór 

jego oferty.  

W pozostałym zakresie oddala odwołanie. 

Kosztami postępowania obciąża Odwołującego i zalicza w poczet kosztów postępowania 

odwoławczego  kwotę  10.000  zł  00  gr  (słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  00  groszy), 

uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od odwołania. 

Na  orzeczenie  - 

w  terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  

za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie - 

Sądu Zamówień Publicznych. 

Przewodnicząca: 

………………………….. 

Sygn. akt KIO 2974/24 

U z a s a d n i e n i e  

Zamawiający  Wielkopolski  Zarząd  Dróg  Wojewódzkich  w  Poznaniu,  dalej:  „Zamawiający” 

prowadzi, na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, 

dalej: „ustawa  Pzp”  postępowanie o udzielenie zamówienia pn.:  „Wzmocnienie nawierzchni 

drogi wojewódzkiej nr 188, odc. Klukowo-Krajenka”, dalej: „Postępowanie”. 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu  

21 maja 2024 r. pod numerem 2024/BZP 00333336. 

W dniu 19 sierpnia 2024 r. wykonawca J. K.

, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą 

Roboty  Drogowo-Budowlane  J.  K., 

dalej:  „Odwołujący”  wniósł  odwołanie  wobec 

następujących czynności i zaniechań Zamawiającego, polegających na: 

odrzuceniu 

oferty 

Odwołującego 

Roboty 

Drogowo 

Budowlane 

J. 

K.,  

z  naruszeniem  art.  226 ust.  1  pkt  8  oraz  art.  224  ust.  6 ustawy  Pzp  poprzez  odrzucenie 

oferty  wykonawcy  Roboty  Drogowo  Budowlane  J.  K.  w  sytuacji,  gdy  oferta  nie  zawiera 

rażąco niskiej  ceny  a  Odwołujący wezwany  do udzielenia wyjaśnień  ceny udowodnił,  że 

zaoferowana cena nie jest rażąco niska, 

wyborze  oferty  najkorzystniejszej  w  Postępowaniu  i  uznaniu  za  taką  oferty  wykonawcy 

POL-

DRÓG Drawsko Pomorskie S.A. z naruszeniem art. 239 ust. 1 Pzp w zw. z art. 17 

ust.  2  Pzp  poprzez  brak  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  oferty  najkorzystniejszej,  o 

czym  Odwołujący  dowiedział  się  z  zawiadomienia  o  wyborze  oferty  najkorzystniejszej  

w Postępowaniu z dnia 13.08.2024 r.  

Z  ostrożności  Odwołujący  podniósł  również,  że  Zamawiający  dokonał  następujących 

czynności i zaniechań: 

1.  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  w  Postępowaniu  i  uznaniu  za  taką  oferty  wykonawcy 

POL-

DRÓG  Drawsko  Pomorskie  S.A.  pomimo  upływu  terminu  związania  ofertą  oraz  utraty 

ważności wadium z naruszeniem art. 252 § 2 Pzp wobec braku wezwania tegoż wykonawcy 

do  wyrażenia,  w  wyznaczonym  przez  Zamawiającego  terminie,  pisemnej  zgody  na  wybór 

jego  

oferty. 

W uzasadnieniu powyższego, Odwołujący wskazał nie ma wiedzy, aby Zamawiający wezwał 

Wykonawcę POL-DRÓG Drawsko Pomorskie S.A. do wyrażenia zgody na wybór jego oferty 

po upływie terminu związania ofertą, na podstawie art. 252 Pzp, a do wyboru oferty doszło 

po tym terminie. 

Odwołujący podkreślił, że Zamawiający nie wezwał żadnego z oferentów do 

przedłużeniu  terminu  związania  oferta  i  wydłużenia  ważności  wadium  zgodnie  z  zapisami 

SWZ. Takie działanie czy zaniechanie Zamawiającego winno doprowadzić do unieważnienia 

czynności wyboru najkorzystniejszej oferty. 

W oparciu o przedstawione wyżej zarzuty, na podstawie art. 554 ust. 1 i 3 Pzp. Odwołujący 

wn

iósł o:  

• merytoryczne rozpatrzenie oraz uwzględnienie odwołania,  

• dopuszczenie i  przeprowadzenie dowodu z  dokumentacji  Postępowania  -  na  okoliczności 

wskazane niniejszym odwołaniem, a także o dokonanie:  

1. unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, 

2.  powtórzenia  czynności  badania  i  oceny  ofert  z  uwzględnieniem  zarzutów  podniesionych  

w odwołaniu i w jej wyniku dokonanie wyboru oferty Odwołującego. 

W  uzasadnieniu  odwołania  Odwołujący  wskazał,  że  przedmiotem  zamówienia  jest: 

„Wzmocnienie nawierzchni drogi wojewódzkiej nr 188, odc. Klukowo – Krajenka.”  

Przedmiot zamówienia określony został w Tomie III Specyfikacji Warunków Zamówienia przy  

pomocy  Szczegółowych  Specyfikacji  Technicznych  Wykonania  i  Odbioru  Robót  oraz 

dokumentacji projektowej.  

Zgodnie  z  Tom  II  SWZ 

–  Projektowane  postanowienia  umowy  przyjęto  wynagrodzenie 

kosztorysowe:  

§  6.2.  Wynagrodzenie  o  którym  mowa  w  ust.  1  jest  wynagrodzeniem  kosztorysowym  i 

zostało  wyliczone  w  oparciu  o  kosztorys  ofertowy,  metodą  kalkulacji  uproszczonej. 

Wynagrodzenie  to  może  być  powiększone  lub  pomniejszone  o  wartości  wynikające  z 

protokołów 

konieczności,  

o których mowa w § 2 ust. 5 Umowy.  

Zamawiający  wymagał  dokonania  wyceny  ofertowej  przy  zastosowaniu  kosztorysu 

ofertowego.  

Zgodnie  z  Kosztorysem  ofertowym  Zamawiający  wymagał  dokonania  w  zakresie  poz.  

6  wyceny  następującego  zakresu  rzeczowego robót:  Wykonanie  warstwy  wiążącej  średniej 

grubości  5cm  z  betonu  asfaltowego  AC16W,  asfalt  35/50  –  wg  numeru  specyfikacji 

technicznej D-05.03.05b - 

w ilości 23180,00 m2. 

Zamawiający,  działając  na  podstawie  art.  224  ust.  1  ustawy  Pzp,  zwrócił  się  12.07.2024  r.  

i  24.07.2024  r. 

do  Odwołującego  o  udzielenie  wyjaśnień  w  zakresie  zaoferowanej  w  poz.  

6 TER ceny jednostkowej i przedstawienie szczegółowej kalkulacji. 

Odwołujący  dwukrotnie przedłożył  stosowne  wyjaśnienia w  dniu 18.07.2024 r.  i  29.07.2024 

r.,  

dokumenty  i  wyjaśnienia  wykazały,  że  oferowana  cena  jednostkowa  stanowiąca  istotną 

część  

zamówienia, nie jest rażąco niska.  

Pismem  z  dnia  13.08.2024 

r.  Zamawiający  poinformował,  że  w  wyniku  przeprowadzonego 

postępowania dokonuje wyboru oferty najkorzystniejszej Wykonawcy: POL-DRÓG Drawsko 

Pomorskie S.A. i odrzucenia oferty Odwołującego, jako zawierającej rażąco niską cenę.  

Zamawiający wskazał, że stawki roboczogodziny kształtują się poniżej minimalnej krajowej, 

która  wynosi  28,10zł/h  (Rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  14  września  2023  r.  w 

sprawie  

wysokości  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki 

godzinowej  w  2024  r.  (Dz.U.  z  2023  r.  poz.  1893). 

Odwołujący  podkreślił,  że  stawki 

roboczogodziny  w  dniu składania oferty  wynosiły  27,70 zł/h,  a  zmianie na  kwotę  28,10  zł/h 

uległy  dopiero  od  01.07.2024  r.  Zamawiający  wskazał,  że  nieuwzględnienie  w  cenie 

jednostkowej  pełnych  kosztów  pracy,  wbrew  wymaganiom  SWZ  skutkuje  bowiem 

koniecznością  uznania,  iż  cena  nosi  znamiona  rażąco  niskiej  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia. Jest to bowiem jeden z podstawowych wyznaczników pozwalających na ocenę 

czy rzetelnie wyceniono wszystkie koszty wykonania zamówienia w cenie oferty.  

Odwołujący nie zgodził się ze stanowiskiem Zamawiającego, ponieważ, jak wskazał, celem 

instytucji  wyjaśnień  elementów  oferty  mających  wpływ  na  cenę  jest  udowodnienie 

zamawiającemu,  że  za  daną  cenę  możliwe  jest  wykonanie  zamówienia  z  należytą 

starannością.  Wyjaśnienia  elementów  oferty  mających  wpływ  na  wysokość  zaoferowanej 

ceny mają z punktu widzenia wykonawcy dużą doniosłość prawną.  

Wezwanie  zamawiającego  statuuje  domniemanie  zaoferowania  przez  wykonawcę  ceny 

rażąco  niskiej,  które  wykonawca  zobowiązany  jest  obalić.  Celem  jest  również 

wyeliminowanie  z  postępowania  oferty  wykonawcy,  który  proponuje  realizację  przedmiotu 

zamówienia  

na  warunkach  nierealnych,  niemożliwych  do  spełnienia.  Mając  na  względzie  naczelną 

zasadę  

systemu  zamówień  publicznych,  tj.  zasadę  równego  traktowania  wykonawców  i  uczciwej 

konkurencji,  zamawiający  nie  może  dopuścić  do  powierzenia  realizacji  zamówienia 

wykonawcy, którego oferta nie zapewnia jego właściwego wykonania. Odwołujący zaznaczył, 

że jego wyjaśnienia były szczegółowe i wyczerpujące i  – przede wszystkim wskazywały na 

możliwość wykonania zamówienia w cenach przedstawionych w ofercie Odwołującego.  

Zamawiający  powoływał  się  na  wymagania  SWZ  zobowiązujące  do  uwzględnienia  w  cenie 

jednostkowej  pełnych  kosztów  pracy,  Odwołujący  podkreślił,  że  w  postanowieniach  SWZ 

Zamawiający  nie  przywołał  wprost  Rozporządzenia  Ministra  Infrastruktury  w  sprawie 

określenia  metod  i  podstaw  sporządzania  kosztorysu  inwestorskiego,  obliczania 

planowanych  kosztów  prac  projektowych  oraz  planowanych  kosztów  robót  budowlanych 

określonych  

w programie funkcjonalno - 

użytkowym z dnia 18 maja 2004 r. (Dz. U. nr 130, poz. 1389). 

W  zaistniałej  w  sprawie  sytuacji  przyjąć  należało  jako  „stawkę  roboczogodziny”  minimalną 

kwotę  w  wysokości  netto,  a  nie  27,70  zł/h  (czy  28,10  zł/h)  obejmującą  również  narzuty 

podstawowe i narzuty dodatkowe, które to narzuty wobec tak sformułowanych postanowień 

SWZ  w  tym  formularza  ofertowego,  wykonawcy 

mieli  prawo  wkalkulować  we  wskaźnik 

narzutu kosztów pośrednich, wskaźnik narzutu kosztów zakupu, wskaźnik narzutu zysku. 

Reasumując,  Odwołujący  wskazał,  że  stawka  roboczogodziny  podana  w  jego  ofercie  

i  wyjaśnieniach  w  wysokości  25,23  zł/h  jest  zgodna  z  wymogiem  minimalnej  stawki 

roboczogodziny. W tym stanie rzeczy zarzuty co do rażąco niskiej ceny nie potwierdziły się, 

co do kosztów pracy na poziomie niższym niż minimalne wynagrodzenie za prace ustalone 

na podstawie właściwych przepisów. 

Takie  stanowisko  koresponduje  ze  stanowiskiem  w  wyroku  Krajowej  Izby  Odwoławczej  z 

dnia 11 stycznia 2021 roku (KIO 3304/20 wyrok dnia 11 stycznia 2021 r.). 

Stawka  roboczogodziny podlega  narzutom  - 

w kosztorysie jest stawka netto, którą wypłaca 

się  

Pracownikom: 

64,8% kosztów pośrednich, 

11% zysku naliczanego także od KP, 

więc jej rzeczywista wartość to: 25,230 * 1,648 * 1,11 = 46,1527 zł/h brutto co w zupełności 

pokrywa  pozostałe  koszty  stawki  netto  i  uwzględnienia  wszelkie  obciążenia  związane  

z kosztem pracy.  

Odwołujący założył, że 500 ton masy będzie układanie min. 10 godzin, co daje 461,527 zł na 

robotnika.  Uwzględniając  4  ludzi  do  układania  masy  (operator  jest  w  cenie  sprzętu)  daje 

1846,108 zł/dzień. 

W  tej  sytuacji  zestawienie  cen  oferty  Odwołującego  z  wartością  prezentowaną  przez 

pozostałych uczestników postępowania w zakresie poz. 6 zamówienia wskazuje na różnice, 

jednak oferta Odwołującego nie zawiera cen całkowicie oderwanych od wartości faktycznych 

przedmiotu zamówienia. Skala obniżenia nie ma charakteru rażącego. Poza tym Odwołujący 

wskaza

ł,  iż  wadliwe  było  przyjęcie  przez  Zamawiającego,  że  oferta  Odwołującego  nie 

uwzględnia  w  cenie  jednostkowej  danej  pozycji  formularza  cenowego  wszystkich  kosztów 

wykonania  przedmiotu  zamówienia  wskazanych  w  opisie  sposobu  obliczenia  ceny,  co 

stanowi podstawę nie tylko odrzucenia oferty ze względu na rażąco niską cenę, ale również 

ze względu na niezgodność z wymaganiami SWZ. 

W odpowiedzi na odwołanie – piśmie z 2 września 2024 r. Zamawiający wniósł o:  

1. oddalenie odwołania w zakresie zarzutu naruszenia art. 226 pkt 8 oraz art. 224 ust. 6 PZP 

Pzp  poprzez  odrzucenie  oferty  wykonawcy  Roboty  Drogowo  Budowlane  J.  K.  

w sytuacji, gdy oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny a Odwołujący wezwany do udzielenia 

wyjaśnień ceny udowodnił, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska,  

2. oddalenie odwołania w zakresie naruszenia art. 239 ust. 1 Pzp w zw. z art. 17 ust. 2 Pzp 

poprzez braku wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej,  

3.  dopuszczenie  i  przeprowadzenie  dowodu  z  dokumentów  znajdujących  się  w  aktach 

postępowania:  

1) Specyfikacja Warunków Zamówienia (dalej „SWZ”) na fakt opisania przez Zamawiającego 

w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych 

określeń, z uwzględnieniem wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie 

oferty  przedmiotu  zamówienia  oraz  wskazania  wymagań  związanymi  z  realizacją 

zamówienia, sposobu obliczania wynagrodzenia Wykonawcy, 

2) Opis Przedmiotu Zamówienia w postaci dokumentacji technicznej na fakt opisania przez 

Zamawiającego  w  sposób  jednoznaczny  i  wyczerpujący,  za  pomocą  dostatecznie 

dokładnych  i  zrozumiałych  określeń,  z  uwzględnieniem  wymagań  i  okoliczności  mogących 

mieć  wpływ  na  sporządzenie  oferty  przedmiotu  zamówienia  oraz  sposobu  obliczania 

wynagrodzenia Wykonawcy, 

3) Wyjaśnienia Zamawiającego z 14 czerwca 2022r. na fakt opisania przez Zamawiającego  

w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych 

określeń, z uwzględnieniem wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie 

oferty przedmiotu zamówienia oraz sposobu obliczania wynagrodzenia Wykonawcy,  

4) pismo Zamawiającego z 12 lipca 2024 r. na fakt uprawnionego działania Zamawiającego 

zmierzającego  do  wyjaśnienia  w  tym  złożenia  dowodów  dotyczących  wyliczenia  ceny  poz.  

6 TER.  

5) pismo Wykonawcy z 19 lipca 2024 r. na fakt niewyjaśnienia Zamawiającemu wątpliwości 

przez Wykonawcę,  

6) pismo Zamawiającego z 24 lipca 2024 r. na fakt uprawnionego działania Zamawiającego 

zmierzającego  do  wyjaśnienia  wątpliwości  powziętych  przez  Zamawiającego  w  zakresie  co 

do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  w  zakresie  poz.  6  TER  zgodnie  z 

wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia,  

7) pismo Wykonawcy z 30 lipca 2024 r. na fakt złożenia przez Odwołującego wyjaśnień wraz 

z dowodami nie uzasadniających podanej w ofercie ceny,  

W  uzasadnieniu  pisma 

Zamawiający  poinformował,  że  zwrócił  się  do  POL-DRÓG 

DRAWSKO  POMORSKIE  S.A.  o  wyrażenie  zgody  na  wybór  jego  oferty  po  terminie 

związania  ofertą,  na  podstawie  art.  252  ust.  2  Pzp.  Pismem  z  08.08.2024  r.  Wykonawca 

wyraził pisemna zgodę na wybór jego oferty po upływie terminu związania. W myśl art. 226 

ust.  1  pkt.  13  ustawy  Pzp, 

Zamawiający  wskazał,  że  odrzuciłby  ofertę,  gdyby  Wykonawca 

takiej zgody nie wyraził.  

Zamawiający  wskazał  ponadto,  że  w  Specyfikacji  Technicznej  Wykonania  i  Odbioru  Robót 

Budowlanych nr D-

05.03.05b dotyczącej warstwy wiążącej pkt 9 Podstawa płatności określił, 

iż w poz. 6 TER, cena wykonania 1 m2 obejmuje:  

- prace pomiarowe i roboty przygotowawcze,  

oznakowanie robót,  

zakup i dostarczenie materiałów i sprzętu,  

- opracowanie recepty laboratoryjnej,  

wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego,  

-  zakup  lub  wyprodukowanie  mieszanki  betonu  asfaltowego  i  jej  transport  na  miejsce 

wbudowania,  

posmarowanie  lepiszczem  lub  pokrycie  taśmą  asfaltową  krawędzi  urządzeń  obcych  i 

krawężników,  

rozłożenie i zagęszczenie mieszanki betonu asfaltowego,  

obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem,  

przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej,  

odwiezienie sprzętu.  

Ponadto w ww. STWIORB wskazano, iż do rozliczenia ceny 1 m2 należy dodać:  

roboty  tymczasowe,  które  są  potrzebne  do  wykonania  robót  podstawowych,  ale  nie  są 

przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych,  

prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane 

do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd.  

Zaoferowana przez Wykonawcę Roboty Drogowo Budowlane J. K., cena jednostkowa w poz. 

6 Tabeli Elementów Rozliczeniowych (TER): Wykonanie warstwy wiążącej średniej grubości 

5cm  z  betonu  asfaltowego  AC16W,  asfalt  35/50 

–  29,10  zł/m2  wzbudziła  wątpliwości 

Zamawiającego z uwagi na fakt, że pozycja ta, polegająca na wykonaniu warstwy wiążącej 

średniej grubości 5 cm z betonu asfaltowego AC 16W, asfalt 35/50 jest istotną częścią (ok. 

25  %)  ceny  oferty  a  poprawne  ułożenie  warstwy  wiążącej,  uwzględniające  reżim 

technologiczny  i  dobór  pełnowartościowych  materiałów,  ma  kluczowe  znaczenie  dla 

konstrukcji jezdni.  

W związku z tym, Zamawiający działając na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, zwrócił się 

12.07.2024 r. i 24.07.2024 r. o udzielenie wyjaśnień w zakresie zaoferowanej w poz. 6 TER 

ceny jednostkowej i przedstawienie szczegółowej kalkulacji.  

Przedłożone przez Wykonawcę w dniu 18.07.2024 r. i 29.07.2024 r. dokumenty i wyjaśnienia 

nie wykazały, że oferowana cena jednostkowa stanowiąca istotną część zamówienia, nie jest 

rażąco  niska.  Wyjaśnienia  Wykonawcy  były  niespójne,  między  innymi  w  zakresie  stawki 

roboczogodziny,  która  w  piśmie  z  dnia  18.07.2024r  wynosi  29,30zł/h,  a  w  piśmie  z  dnia 

29.07.2024  r.  wynosi  25,23  zł/h.  Pozostałe  składowe  ceny  podane  w  tych  dwóch  pismach 

także  różniły  się  zestawem  sprzętu  przewidzianego  do  wbudowania  warstwy  wiążącej  

i  przyjętymi  cenami  jednostkowymi.  Zamawiający  wskazał,  że  wydaje  się,  że  w  trakcie 

wyjaśnień  Wykonawca  zorientował  się,  że  zbyt  nisko  wycenił  przedmiotową  pozycję  TER  

a następnie próbując zawrzeć wszystkie składowe oferowanej ceny w 29,10 zł/m2, zmieniał 

rodzaje sprzętu przewidzianego do wykonania robót i z tego wynika niespójność składanych 

wyjaśnień. W ostatnim przesłanym wyjaśnieniu Wykonawca obniżył stawkę roboczogodziny 

do  wartości  poniżej  minimalnej  krajowej,  która  na  dzień  składania  ofert  w  postępowaniu 

wynosiła  27,70zł/h (Rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  14  września  2023  r.  w  sprawie 

wysokości  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki 

godzinowej  w  2024  r.  (Dz.U.  z  2023  r.  poz.  1893)).  Odmienne  wyjaśnienia  przyjętej  stawki  

w  poz.  6  TER  przyjął  Odwołujący  w  odwołaniu,  wskazując,  iż  rzeczywista  wartość 

roboczogodziny (czyli jednego z elementów kalkulacji poz. 6 TER) wynosi 46,1527 zł/h.  

Prawodawca nie  zdefiniował  „rażąco niskiej  ceny”  i  stanowi  ono  pojęcie subiektywne,  które 

należy  odnosić  do  danego  przedmiotu  zamówienia.  Za  rażąco  niską  cenę  przyjmuje  się 

ofertę, której cena jest nierealna, odbiega od rzeczywistej wartości zamówienia i wskazuje na 

fakt wykonania zamówienia poniżej jego kosztów.  

Co  za  tym  idzie,  badanie  oferty  pod  kątem  rażąco  niskiej  ceny  powinno  być 

zindywidualizowane, zależne od realiów danego postępowania.  

Celem  instytucji  wyjaśnień  elementów  oferty  mających  wpływ  na  cenę  jest  udowodnienie 

zamawiającemu,  że  za  daną  cenę  możliwe  jest  wykonanie  zamówienia  z  należytą 

starannością.  Wyjaśnienia  elementów  oferty  mających  wpływ  na  wysokość  zaoferowanej 

ceny mają z punktu widzenia wykonawcy dużą doniosłość prawną.  

Wezwanie  zamawiającego  statuuje  domniemanie  zaoferowania  przez  wykonawcę  ceny 

rażąco  niskiej,  które  wykonawca  zobowiązany  jest  obalić.  Celem  jest  również 

wyeliminowanie  z  postępowania  oferty  wykonawcy,  który  proponuje  realizację  przedmiotu 

zamówienia na warunkach nierealnych, niemożliwych do spełnienia.  

Mając  na  względzie  naczelną  zasadę  systemu  zamówień  publicznych,  tj.  zasadę  równego 

traktowania  wykonawców  i  uczciwej  konkurencji,  zamawiający  nie  może  dopuścić  do 

powierzenia realizacji zamówienia wykonawcy, którego oferta nie zapewnia jego właściwego 

wykonania.  

Zamawiający wskazał, że w świetle przedłożonych wyjaśnień i dowodów, jak również treści 

obowiązujących  przepisów  prawa  nie  budzi  wątpliwości,  iż  oferta  podlegała  odrzuceniu  na 

podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp, art. 226 ust.1 pkt 7 ustawy 

Pzp  w  zw.  z  art.  3  oraz  15  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji,  ponieważ 

Wykonawca  nie  wykazał,  że  złożone  wyjaśnienia  wraz  z  dowodami  uzasadniają  podaną  w 

ofercie  cenę  lub  koszt.  Wyjaśnienia Odwołującego  każdorazowo  wskazywały  inne  sposoby 

kalkulacji, inne kwoty. Co więcej, nawet w odwołaniu Wykonawca wskazał inne wyjaśnienia.  

Nieuwzględnienie  w  cenie  jednostkowej  pełnych  kosztów  pracy,  wbrew  wymaganiom  SWZ 

skutkuje bowiem koniecznością uznania, iż cena nosi znamiona rażąco niskiej w stosunku do 

przedmiotu  zamówienia.  Jest  to  bowiem  jeden  z  podstawowych  wyznaczników 

pozwalających na ocenę czy rzetelnie wyceniono wszystkie koszty wykonania zamówienia w 

cenie oferty.  

Nie  sposób  natomiast  tej  wartości  wykazać  w  ramach  ceny  jednostkowej  opiewającej  na 

29,10  zł  (poz.  6  TER).  Ustawodawca  zobowiązuje  zamawiających  do  odrzucania  ofert 

wykonawców, którzy nie respektują zasad wynagradzania za pracę ustalonych w przepisach 

powszechnie obowiązujących.  

Przepis  nie  ingeruje  w  podstawy  zatrudniania  osób  przez  wykonawców  ubiegających  się  

o  zamówienie.  Nakazuje  jedynie  respektowanie  poziomu  wynagrodzenia  wynikającego 

z przepisów o płacy minimalnej przy kalkulacji kosztorysów w ofertach. Oznacza to, że nawet 

przy  zatrudnianiu  osób  na  podstawie  umowy  cywilnoprawnej  do  obliczenia  ceny  oferty 

muszą być przyjęte kwoty wynagrodzeń minimalnych. Rozwiązanie to nie ingeruje w umowy 

wykonawców  z  zatrudnianymi  osobami,  odnosi  się  wyłącznie  do  kształtowania  ceny  oferty 

i  eliminacji  nierealnie  niskich  cen.  Przepis  ma  charakter  powszechny  i  nie  zwalnia  z 

obowiązku kształtowania cen ofert z uwzględnieniem minimalnych kosztów pracy w Polsce, 

także  wykonawców,  którzy  będą  wykonywać  przedmiot  zamówienia  poza  granicami  RP. 

Taka  regulacja  musi  być  jednak  interpretowana  przez  zamawiającego  z  uwzględnieniem 

stanowiska wyrażonego przez Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 3.04.2008 r., C-346/06, 

Rechtsanwalt  Dr.  Dirk  Rüffert  als  Insolvenzverwalter  über  das  Vermögen  der  Objekt  und 

Bauregie 

GmbH  

& Co. KG v. Land Niedersachsen, EU:C:2008:189.  

W wyroku tym wskazano, że „zaniżenie tych kosztów samoistnie jest czynnością sprzeczną  

z  prawem  konkurencji”  (Dzierżanowski  Włodzimierz  i  in.,  Prawo  zamówień  publicznych. 

Komentarz Opublikowano: WKP 2021).  

Zamawiający  podkreślił,  że  mając  na  uwadze  powyższe  nie  budzi  wątpliwości,  iż  jednym  

z  elementów  nieuwzględnionych  przez  wykonawcę  w  cenie  jednostkowej  są  koszty  pracy 

wynikające z obowiązujących przepisów prawa, w tym koszty ubezpieczenia.  

Stanowisko takie zajęła m.in. KIO w wyroku KIO 1020/22, gdzie jednoznacznie stwierdziła, iż  

nieuwzględnienie  w  cenie  jednostkowej  danej  pozycji  formularza  cenowego  wszystkich 

kosztów  wykonania  przedmiotu  zamówienia  wskazanych  w  opisie sposobu  obliczenia  ceny 

stanowi podstawę nie tylko odrzucenia oferty ze względu na rażąco niską cenę (jeśli zarzut 

ten się potwierdzi), ale również ze względu na niezgodność z wymaganiami SWZ.  

Element  ten  ma  o  tyle  istotne  znaczenie,  że  w  sytuacji,  gdy  Odwołujący  nie  uwzględnił  w 

cenie  

jednostkowej wszystkich kosztów wymienionych w SWZ, jego oferta i tak podlega odrzuceniu 

jako  sporządzona  niezgodnie  z  warunkami  zamówienia.  Tym  samym  –  skoro  nie  budzi 

wątpliwości,  że  kalkulacja  ceny  oferty  Odwołującego  nie  zawiera  wszystkich  kosztów 

realizacji  zamówienia  wymienionych  w  SWZ  –  to  uwzględnienie  niniejszego  odwołania  nie 

mogłoby  mieć  żadnego  wpływu  na  wynik  postępowania,  albowiem  podlega  odrzuceniu  z 

uwagi  na  wystąpienie  co  najmniej  jednej  z  powiązanych  wzajemnie  przesłanek  odrzucenia 

oferty.  

W  przytaczanym  orzeczeniu  KIO  1020/22  KIO  stwierdz

iła:  „Nie  jest  jednak  tak,  że  

na  podstawie  wyjaśnień  ceny  oferty  nie  mogą  ujawnić  się  podstawy  do  odrzucenia  oferty  

w oparciu o inne przepisy ustawy Pzp, w tym np. art. 226 ust. 1 pkt 5. Nie można również 

wykluczyć  sytuacji,  w  której  zostaną  spełnione  łącznie  przesłanki  określone  art.  226  ust.  1 

pkt 5 oraz 8 ustawy Pzp”.  

Także  pokrywanie  przez  Wykonawcę  ewentualnych  strat  wynikających  z  zaniżenia  ceny 

zyskami z innych źródeł, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji (KIO 337/22) i stanowi dowód 

na zaoferowanie rażąco niskiej ceny.  

W ocenie Zamawiającego, wykonawca w swoich wyjaśnieniach nie wykazał, że jest w stanie 

zrealizować  roboty  po  cenie  jednostkowej  wskazanej  w  ofercie  z  zachowaniem  wszystkich 

wymogów  specyfikacji  technicznej  wykonania  i  odbioru  robót  budowlanych  nr  D-05.03.05b.  

W  związku  z  powyższym  Zamawiający  uznał,  że  ceny  jednostkowe,  które  są  w 

przedmiotowym  postępowaniu  cenami  samodzielnymi  za  wykonanie  wyodrębnionych  prac, 

są cenami rażąco niskimi.  

Ponadto 

Zamawiający  nadmienił,  że  Odwołujący  błędnie  interpretował  przywołany  przez 

siebie wyrok (KIO 3304/20 z 11.01.2021 r.), 

który nie odzwierciedlał sposobu obliczenia ceny 

narzuconego przez Zamawiającego. W przywołanym wyroku cena jednostkowa zawiera tylko 

cenę roboczogodziny,  natomiast  Zamawiający  przyjmuje  cenę jednostkową za m2  ułożenia 

warstwy  wiążącej  nawierzchni  a  robocizna  jest  jedną  z  części  składowych  ceny 

jednostkowej.  

Rzeczywista wartość robocizny to, nie jak twierdzi Odwołujący wartość z narzutami kosztów 

pośrednich i zyskiem, tylko wyjściowa (kalkulacyjna) stawka za roboczogodzinę pracy.  

Z  przytoczonych  powyżej  powodów  Zamawiający  stwierdził,  że  zarzuty  naruszenia  przez 

Zamawiającego przepisów PZP w zakresie wskazanym przez Odwołującego są bezzasadne.  

Po  przeprowadzeniu  rozprawy,  uwzględniając  dokumenty  zamówienia,  jak  również 

biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron i uczestnika postępowania zawarte 

w  odwołaniu  i  odpowiedzi  na  odwołanie,  a  także  wyrażone  ustnie  na  rozprawie,  Izba 

ustaliła i zważyła: 

Izba  stwierdziła,  że  nie  wystąpiła  żadna  z  przesłanek  wskazanych  w  art.  528  ustawy  Pzp, 

których skutkiem jest odrzucenie odwołania.  

Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał spełnienie przesłanek z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp, 

zarówno  posiadania  interesu  w  uzyskaniu  zamówienia  oraz  możliwości  poniesienia  szkody  

w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy. 

Do  postępowania  odwoławczego,  w  terminie  przewidzianym  w  art.  525  ust.  1  ustawy  Pzp,  

po stronie Zamawiającego przystąpienie zgłosił wykonawca POL-DRÓG Drawsko Pomorskie 

Spółka Akcyjna z siedzibą w Drawsku Pomorskim, dalej: „Przystępujący”. 

Zgłoszenie spełniało warunki określone w art. 525 ust. 1 ustawy Pzp. 

Przystępujący  w  piśmie  z  23  sierpnia  2024  r.  –  Przystąpienie  do  postępowania 

odwoławczego, wniósł o oddalenie odwołania i przedstawił swoje stanowisko.  

Na  podstawie  przekazanej  dokumentacji  postępowania  Izba  ustaliła,  że  Zamawiający 

Wielkopolski  Zarząd  Dróg  Wojewódzkich  w  Poznaniu  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie 

zamówienia  pn.:  „Wzmocnienie  nawierzchni  drogi  wojewódzkiej  nr  188,  odc.  Klukowo-

Krajenka

”. 

Zamawiający,  w  związku  z  wątpliwościami  dotyczącymi  zaoferowanej  przez  Odwołującego 

ceny jednostkowej 

w poz. 6 Tabeli Elementów Rozliczeniowych, dalej: „TER”, która stanowiła 

ok. 25 % ceny oferty, zwrócił się do Odwołującego – pisma z dnia 12 i 24 lipca 2024 r., na 

podstawie  art.  224 

ust.  1  ustawy  Pzp,  o  wyjaśnienie  ceny  poz.  6  TER  i  przedstawienie 

szczegółowej kalkulacji. 

Odwołujący złożył wyjaśnienia dwukrotnie: w dniu 18 oraz 29 lipca 2024 r.  

Następnie Zamawiający, na podstawie art. 252 ust. 2 ustawy, Pzp zwrócił się do POL-DRÓG 

DRAWSKO  POMORSKIE  S.A.  o  wyrażenie  zgody  na  wybór  jego  oferty  po  terminie 

związania  ofertą.  Pismem  z  8  sierpnia  2024  r.  ww.  wykonawca  wyraził  pisemna  zgodę  na 

wybór jego oferty po upływie terminu związania.  

W  dniu  13  sierpnia  2024  r. 

Zamawiający  wybrał  jako  najkorzystniejszą  ofertę  POL-DRÓG 

Drawsko  Pomorskie  S

półka  Akcyjna  z  siedzibą  w  Drawsku-Pomorskim,  a  ofertę 

Odwołującego, na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z 224 ust. 6 ustawy Pzp, odrzucił – 

Informacja z 13 sierpnia 2024 r.  

W dniu 19 sierpnia 2024 r. od powyższych czynności Odwołujący wniósł odwołanie. 

Izba  rozpoznając  odwołanie  uwzględniła  akta  sprawy  odwoławczej,  które  zgodnie  

z § 8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 30 grudnia 2020 r. w sprawie postępowania 

przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą (Dz. U. z 2020 r., poz. 2453) 

stanowią  odwołanie  wraz  z  załącznikami  oraz  dokumentacja  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  w  postaci  elektronicznej  lub  kopia  dokumentacji,  o  której  mowa  w  §  7  ust.  

2,  a  także  inne  pisma  składane  w  sprawie  oraz  pisma  kierowane  przez  Izbę  lub  Prezesa  

w związku z wniesionym odwołaniem.  

Izba  zaliczyła  do  materiału  dowodowego  sprawy  dokumenty  pochodzące  z  akt  sprawy 

odwoławczej, a także złożone na rozprawie w dniu 6 września 2024 r. przez Odwołującego.   

Izba  umorzyła  postępowanie  odwoławcze  w  zakresie  zarzutu,  podniesionego  z  ostrożności  przez 

Odwołującego, a dotyczącego wyboru  oferty  najkorzystniejszej  w  Postępowaniu  i  uznaniu  za 

taką  oferty  wykonawcy  POL-DRÓG  Drawsko  Pomorskie  S.A.  pomimo  upływu  terminu 

związania  ofertą  oraz  utraty  ważności  wadium  z  naruszeniem  art.  252  ust.  2  Pzp  wobec 

braku  wezwania  tegoż  wykonawcy  do  wyrażenia,  w  wyznaczonym  przez  Zamawiającego 

terminie, pisemnej zgody na wybór jego oferty, w związku z jego cofnięciem na rozprawie w dniu 

6 września 2024 r.  

Stosownie do art. 520 ust. 1 ustawy Pzp, odwołujący może cofnąć odwołanie do czasu zamknięcia 

rozprawy. 

Odwołujący  na  rozprawie  w  dniu  6  września  2024  r.  cofnął  ww.  zarzut  odwołania,  wobec 

powyższego w powyższym zakresie postępowanie odwoławcze podlegało umorzeniu. 

Po  zapoznaniu  się  z  argumentacją  stron  i  uczestnika  postępowania  odwoławczego, 

wyrażoną  we  wniesionych  w  nim  pismach  oraz  przedstawioną  w  trakcie  rozprawy  Izba 

uznała, że odwołanie w pozostałej części podlegało oddaleniu.

Zgodnie  z  art.  224  ust.  6  ustawy  Pzp,  o

drzuceniu,  jako  oferta  z  rażąco  niską  ceną  lub 

kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym  terminie, 

lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub 

kosztu. 

Stosownie do art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp, Zamawiający odrzuca ofertę, zawiera rażąco 

niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

Stosownie  do  art.  17  ust.  2  ustawy  Pzp, 

zamówienia  udziela  się  wykonawcy  wybranemu 

zgodnie z przepisami ustawy. 

Na podstawie  art.  239  ust.  1  ustawy  Pzp,  zamawiający wybiera  najkorzystniejszą  ofertę  na 

podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia. 

W

yjaśnienia  w  zakresie  wyliczonej  ceny  lub  kosztu,  a  także  istotnych  części  składowych 

ceny oferty

, złożone przez wykonawcę, należy oceniać w kontekście skierowanego do niego 

wezwania.  Co  do  zasady, 

sposób  przedstawienia  wyjaśnień  cenowych  oraz  założeń 

kalkulacyjnych  pozostaje  w  gestii  wykonawcy,  natomiast 

stopień  szczegółowości  wyjaśnień 

determinuje 

wezwanie zamawiającego. 

Przez  rażąco  niską  cenę  należy  rozmieć  cenę  niewiarygodną,  nierealistyczną,  która  w 

znaczny  sposób  odbiega  od  warunków  rynkowych,  cenę,  która  nie  pozwala  na  realizację 

zamówienia  zgodnie  z  wymogami  zamawiającego.  Za rażąco  niską  cenę  nie  można  uznać 

ceny 

oferty 

z powodu zakwestionowania elementu lub kilku 

elementów cenotwórczych składających się 

na tę cenę, jeśli nie jest możliwe wykazanie, że wartość tych elementów jest tak duża, iż ich 

zaniżenie  powoduje  rażąco  niski  charakter  ceny  całej  oferty.  Jeśli  wysokość  cen 

jednostkowych wpływa całą cenę oferty, to wówczas istnieje podstawa do odrzucenia oferty. 

Zgodnie  z  art.  224  ust.  5  ustawy  Pzp,  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco 

niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.  

Izba uznała, że decyzja o odrzuceniu oferty Odwołującego była prawidłowa. 

W  dniu  12  lipca  2024  r. 

Zamawiający  zwrócił  się do Odwołującego  o  udzielenie  wyjaśnień,  

w  tym  złożenia  dowodów  dotyczących  wyliczenia  ceny  poz.  6  TER,  w  szczególności  

w zakresie: 

(…); 

4)  zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; 

(…).  

W odpowiedzi 

Odwołujący w pierwszym złożonym piśmie (z 18 lipca 2024 r.) wskazał stawkę 

roboczogodziny 

w wysokości 29,30 zł/roboczogodzinę, w drugim piśmie (z 29 lipca 2024 r.), 

wskazana  stawka  to 

25,23  zł/roboczogodzinę.  W  obu  wyjaśnieniach  można  zauważyć 

również różnicę w wykazanym przez wykonawcę sprzęcie oraz cenach jednostkowych. 

W 

odwołaniu  Odwołujący  stawkę  roboczogodziny  wskazał  jeszcze  w  innej  wysokości  – 

,1527 zł/h brutto. 

Nie  ulega  wątpliwości,  że  wskazana  przez  Odwołującego  stawka  roboczogodziny  w 

wysokości  25,23  zł/h  jest  niższa  minimalnej  stawki  godzinowej,  o  której  mowa  w 

Rozporządzeniu  Rady  Ministrów  z  dnia  14  września  2023  r.  w  sprawie  wysokości 

minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 

r. 

Stawka 

powyższa 

od 

dnia  

1 lipca 2024 r. 

została ustalona w wysokości 28,10 złotych. 

Wskazana  przez  Odwołującego  kwota  stawki  roboczogodziny  nie  obejmowała  wszystkich 

kosztów pracy wynikających z obowiązujących przepisów prawa.  

Odwołujący,  na  mocy  art.  224  ust.  2  pkt  4  ustawy  Pzp,  zobowiązany  był  do  wykazania 

w 

wyjaśnieniach  zgodności  przyjętej  przez  siebie  ceny  w  poz.  6  TER  z  przepisami 

dotyczącymi kosztów pracy. 

Wyjaśnienia Odwołującego nie były jasne oraz spójne, nie mogły usunąć wątpliwości co do 

zaoferowanej przez Odwołującego ceny. 

Izba 

przy  rozpoznaniu  odwołania  nie  uwzględniła  złożonych  przez  Odwołującego 

dokumentów w postaci kosztorysów ofertowych, mając na uwadze fakt, iż wszelkie dowody 

przedstawione 

w celu wykazania, iż cena kwestionowanej pozycji nie zawiera rażąco niskiej 

ceny 

powinny  być  składane  w  celu  usunięcia  wątpliwości  Zamawiającego  w  prowadzonym 

przez niego p

ostępowaniu. 

Mając na uwadze powyższe okoliczności, w ocenie Izby, Odwołujący nie udowodnił, że cena 

istotnej  części  składowej  ceny  oferty  –  cena  poz.  6  Tabeli  Elementów  Rozliczeniowych  nie 

jest  rażąco  niska.  Ponieważ  pozycja  6  dotyczyła  wykonania  warstwy  wiążącej  średniej 

grubości  

5  cm  z  betonu  asfaltowego  AC16W,  asfalt  35/50 

–  istotnej  dla  konstrukcji  jezdni,  a 

Odwołujący  nie obalił  domniemania faktycznego,  że ta pozycja  cenowa nie zawiera  rażąco 

niskiej ceny, to 

w ocenie Izby, Odwołujący nie wykazał również, że będzie w stanie wykonać 

zamówienia za zaoferowaną cenę.  

Wobec powyższego, odwołanie w powyższym zakresie podlegało oddaleniu. 

O kosztach 

postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na 

podstawie art. 557 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy 

§ 8 ust. 2 rozporządzenia 

Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów 

kosztów  postępowania odwoławczego,  ich  rozliczania oraz  wysokości  i  sposobu pobierania 

wpisu od odwołania. 

Wobec oddalenia odwołania w całości, koszty ponosił Odwołujący.  

Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji. 

Przewodnicząca: 

………………………