Sygn. akt: KIO 3033/24
WYROK
Warszawa, dnia
17 września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Beata Konik
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 21 sierpnia 2024
r. przez wykonawcę PRO-ECO spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Gdyni, w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Gminę Czajków, przy udziale uczestnika po stronie Zamawiającego –
wykonawcy
Pagra spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we Wrocławiu,
orzeka:
Oddala odwołanie.
2. K
osztami postępowania obciąża Odwołującego i:
Z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) poniesioną przez Odwołującego tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
…………………….
Sygn. akt: KIO 3033/24
Uzasadnienie
Gmina Czajków, (dalej: „Zamawiający”) prowadzi w trybie podstawowym, na
podstawie art. 275 pkt 1 ustawy Pzp
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
roboty budowlane pn.:
„Poprawa efektywności energetycznej budynków i obiektów
stanowiących własność Gminy Czajków”, nr postępowania: ZP.271.4.2024.
Przedmiotowe postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone
na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z
2024 r. poz. 1320).
Szacunkowa wartość zamówienia jest niższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
z 10 lipca 2024 r., nr 2024/BZP 00404779.
W
postępowaniu
tym
wykonawca
PRO-
ECO
spółka
z
ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Gdyni (dalej: „Odwołujący”) 21 sierpnia 2024 r., złożył
odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wobec wyboru oferty najkorzystniejszej
oraz zaniechania odrzucenia
ofert złożonych przez PAGRA sp. z o.o. oraz NAT-BUD Z. B.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 239 ustawy Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp przez niezgodny z
obowiązującymi przepisami wybór najkorzystniejszej oferty PAGRA sp. z o.o.,
2) art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp
przez zaniechanie odrzucenia ofert wykonawców
PAGRA sp. z o.o. oraz NAT-BUD Z. B.
W związku z powyższym, Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu:
1) u
nieważnienie decyzji o wyborze najkorzystniejszej oferty firmy PAGRA sp. z o.o.
2) na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp odrzucenie ofert PAGRA sp. z o.o.
oraz NAT-BUD Z. B
z powodu złożenia ofert zawierających błędy w obliczeniu ceny.
3) d
okonanie ponownego badania i oceny pozostałych ofert.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, co następuje.
W pierwszej kolejności Odwołujący wskazał, że ma interes we wniesieniu odwołania i
może ponieść szkodę.
Następnie Odwołujący wskazał, że z treści złożonych ofert wynika, że tylko
Odwołujący w cenie ofertowej uwzględnił zarówno 8%, jak i 23% stawkę VAT. Pozostali
wykonawcy uwzględnili w cenie wyłącznie 23% stawkę VAT.
Odwołujący wskazał na treść art. 41 ust. 12 i 12a w związku z art. 2 pkt 12 ustawy z
dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 Nr 54 poz. 535 ze zm.)
oraz tabel
ę IV, dział 11, grupa 113, klasa 1130 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 1999 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB); (Dz.U.
1999 nr 112 poz. 1316 ze zm.)
, które stanowią, że w przypadku dostawy, budowy, remontu,
modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących
obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym
programem mieszkaniowym - stawka VAT wynosi 8%.
Następnie Odwołujący wskazał, że zgodnie z powyższą ustawą: „Przez budownictwo
objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa
mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, lokale mieszkalne w
budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych
w dziale 12, oraz obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w
klasie ex 1264
– wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych, a także mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20
lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1436, 1597, 1681 i
1762).”
Dodatkowo, Odwołujący wyjaśnił, że Tabela IV (dział 11, grupa 113, klasa 1130)
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych (PKOB); (Dz.U. 1999 nr 112 poz. 1316 ze zm.) informuje zaś, co
wchodzi w skład budownictwa zbiorowego zamieszkania.
Ponadto, Odwołujący podniósł, że art. 146ef w zw. z art. 41 ust. 2 powołanej
wcześniej ustawy o VAT wskazuje, że właściwa stawka podatku w zakresie wskazanych
przepisów (i niniejszego odwołania) wynosi 8%.
Odwołujący wskazał też, że zgodnie z art. 2 pkt 2 lit. a-d ustawy z dnia 21 listopada
2008 roku o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji
emisyjności budynków (Dz. U. 2008 Nr 223 poz. 1459 ze zm.): „Przedsięwzięcia
termomodernizacyjne
– przedsięwzięcia, których przedmiotem jest: a) ulepszenie, w wyniku
którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby
ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych,
budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek
samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych, b)
ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych
sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki
wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w
zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały
podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych
budynków, c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w
związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie
kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a, d) całkowita
lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie
wysokosprawnej kogeneracji;”.
W ocenie Odwołującego, zarówno w przypadku Domu Nauczyciela oraz Klubu
Seniora zamówienie obejmuje między innymi wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz
docieplenie ścian zewnętrznych, w związku z czym zakres ten bez wątpienia klasyfikuje się
pod definicję „przedsięwzięcia termomodernizacyjnego”. Są to bowiem ulepszenia w wyniku
których następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię potrzebną do ogrzania
budynków.
Odwołujący podkreślił, że przedmiotowa inwestycja obejmuje w szczególności: -
Termomodernizację budynku mieszkalnego 3 lokalowego Domu Nauczyciela oraz budynku
gospodarczego -
Termomodernizację budynku Klubu Seniora+ wraz z 3 lokalami
mieszkalnymi na poddaszu i kotłownią. Odwołujący wskazał, że zgodnie z przepisami ustawy
o VAT dla dostawy bądź usług budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji oraz
przebudowy obiektów budownictwa mieszkaniowego objętego społecznym programem
mieszkaniowym w rozumieniu art. 41 ust. 12a ustawy o VAT stosuje się stawkę 8%, co
wymaga spełnienia dwóch przesłanek. Zakres wykonywanych czynności musi dotyczyć
usług budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy obiektów
budowlanych lub ich części bądź ich dostawy oraz budynki lub ich części, których dotyczą
wskazane czynności muszą być zaliczane do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 ze zm.) § 3 pkt 5 wskazuje zaś na definicję budynku zbiorowego
zamieszkania. Przez taki budynek należy rozumieć budynek przeznaczony do okresowego
pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom
wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek
koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego,
zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w
szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny.
Odwołujący zwrócił uwagę, że opis robót do wykonania informuje, że roboty będą
prowadzone również w części mieszkalnej budynków, w związku z czym zasadne jest
zastosowanie (poza 23% stawką VAT) 8% stawki VAT. W przypadku Domu Nauczyciela
jeden z budynków jest w całości budynkiem mieszkalnym, natomiast w przypadku Klubu
Seniora
– obiekt ten obejmuje również 3 lokale mieszkalne na poddaszu tego budynku.
Projekty udostępnione do postępowania również informują, że w powyższym przypadku
mamy do czynienia z częściami mieszkalnymi. W przypadku Klubu Seniora projekt między
innymi wskazuje, że „przedmiotem zamierzenia jest termomodernizacja budynku Klubu
Seniora+ wraz z 3 lokalami mieszkalnymi na poddaszu w Mielcuchach…” (str. 6 projektu).
Analogiczna informacja jest również na stronie tytułowej projektu. W przypadku budynku
Domu Nauczyciela
Odwołujący wskazał, że projekt wskazuje, że „przedmiotem zamierzenia
jest termomodernizacja budynku mieszkalnego 3 lokalowego oraz budynku gospodarczego
w Czajkowie….” (str. 6 projektu). Analogiczna informacja jest również na stronie tytułowej
projektu.
W przypadku Klubu Seniora, zdaniem Odwołującego, bez wątpienia mamy do
czynienia z budownictwem zbiorowego zamieszkania. O
dwołujący wyjaśnił, że obiekt ten
obejmuje 3 lokale mieszkalne. Dodatkowo, mimo że w projekcie budynek zaklasyfikowano
do kategorii I (budynki mieszkalne -
jednorodzinne) to w opisie wyraźnie wskazano, że w
obiekcie są trzy lokale mieszkalne. W przypadku Domu Nauczyciela obiekt ten również
zaklasyfikowano do I kategorii, co potwierdza opis w projekcie wskazujący, że budynek w
całości jest budynkiem mieszkalnym - jednorodzinnym. Zgodnie z art. 41 ust. 12a ustawy o
VAT -
przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się
obiekty budownictwa mieszkaniowego (zarówno jednorodzinne i zbiorowe). Ust. 12b
powyższego artykułu stanowi zaś, że: „ Do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym określonego w ust. 12a nie zalicza się: 1) budynków mieszkalnych
jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m2 2) lokali mieszkalnych,
których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m2 Ust. 12c. wskazuje natomiast, że: „W
przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej limity określone w
ust. 12b stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się tylko do części podstawy
opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni
użytkowej, z zastrzeżeniem ust. 12 pkt 2.”
Mając na uwadze powyższe, zdaniem Odwołującego w tym postępowaniu, w
przypadku Domu Nauczyciela (w zakresie budynku mieszkalnego) zastosowanie znajdzie
przepis stanowiący o możliwości zastosowania preferencyjnej stawki VAT do budynków
mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa nie przekracza 300 m2.
Wyprzedzająco, w przypadku wykazywania przez Zamawiającego, że powierzchnia wynosi
>300 m2, a tym samym niemożliwe jest zastosowanie 8% stawki VAT, Odwołujący wskazał,
że w przypadku domów o powierzchni powyżej 300m2 wciąż można skorzystać z
preferencyjnej stawki VAT w wysokości 8% (o czym stanowił przepis wymieniony powyżej).
W tej sytuacji niższa stawka VAT będzie obowiązywać przy kosztach związanych z
termomodernizacją 300 m2 domu jednorodzinnego, a dla nadwyżki zostanie już
zastosowana stawka podstawowa w wysokości 23%.
W przypadku
Klubu Seniora (w części mieszkalnej), Odwołujący podniósł, że
zastosowanie znajdzie przepis stanowiący o możliwości zastosowania preferencyjnej stawki
VAT w wysokości 8% do budynków zbiorowego zamieszkania, ale wyłącznie w zakresie
części mieszkalnej budynku. Z uwagi na stałe/czasowe zamieszkiwanie osób w 3 lokalach
mieszkalnych zlokalizowanych na poddaszu,
Odwołujący argumentował, że ta część
budynku spełnia definicję budynku zbiorowego zamieszkania. Reasumując, w obu
wymienionych budynkach zasadne było zastosowanie (poza 23% stawką VAT) 8% stawki
VAT. Na marginesie należy wskazać, że na podstawie udostępnionej dokumentacji
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego było możliwe ustalenie m2 do
zastosowania odpowiednich stawek VAT. Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy PZP
–
Zamawiający odrzuca ofertę jeżeli zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. Zastosowanie
niewłaściwej stawki podatku VAT niewątpliwie jest błędem w obliczeniu ceny ofertowej, co
wielokrotnie było podkreślane przez orzecznictwo i doktrynę.
Odwołujący podkreślił, że ustalenie stawki VAT we właściwej wysokości to obowiązek
spoczywający na podatnikach. Obowiązkiem podatnika jest zatem przyporządkowanie
sprzedaży towarów czy usług do określnej, właściwej stawki. Oznacza to, że określając
wysokość stawki VAT podatnik musi przede wszystkim ustalić, czy sprzedawany przez niego
towar lub świadczona usługa nie korzystają z obniżonej stawki lub ze zwolnienia z VAT. Jeśli
tak, to powinien zastosować taką stawkę, jaka wynika z przepisów ustawy o VAT.
W złożonej pismem z 30 sierpnia 2024 r. odpowiedzi na odwołanie, Zamawiający
wniósł o oddalenie odwołania w całości i przedstawił argumentację. Zamawiający stanął na
stanowisku, że w tym postępowaniu mamy do czynienia z tzw. świadczeniem kompleksowym
wobec czego zasadnym jest zastosowanie jednolitej stawki podatku VAT.
W piśmie procesowym z 9 września 2024 r., Odwołujący odniósł się do stanowiska
Zamawiającego przedstawionego w odpowiedzi na odwołanie.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie i
uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, stanowiska stron złożone na piśmie i podane do protokołu
rozprawy ustaliła, co następuje.
Odwołującemu zgodnie z treścią w art. 505 ustawy Pzp przysługują środki ochrony
prawnej, ponieważ jest wykonawcą biorącym udział w postępowaniu o to zamówienie
publiczne.
Do przedmiotowego postępowania odwoławczego przystąpienie w charakterze
uczestnika postępowania, po stronie Zamawiającego, w ustawowym terminie, skutecznie
zgłosił wykonawca Pagra spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we Wrocławiu,
(dalej:
„Przystępujący”).
Odwołanie zostało rozpoznane w granicach zawartych w nim zarzutów (art. 555
ustawy Pzp), podtrzymanych na rozprawie z uwzględnieniem zasady kontradyktoryjności
postępowania (art. 534 ust. 1 ustawy Pzp). Rozpoznając przedmiotowe odwołanie Izba miała
na uwadze treść akt postępowania (§8 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
postępowania przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą z dnia 30
grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2453). Izba przy rozpoznaniu sprawy miała na uwadze
ponadto stanowiska Stron i Przystępującego zaprezentowane zarówno w pismach
procesowych, w tym w odpowiedzi na odwołania jak i podczas rozprawy oraz złożone
dowody.
Izba ustaliła następujące okoliczności faktyczne jako istotne dla rozstrzygnięcia
sprawy.
Na podstawie specyfikacji warunków zamówienia (dalej: „SWZ”), Izba ustaliła, że
p
rzedmiotem zamówienia jest realizacja zadania „Poprawa efektywności energetycznej
budynków i obiektów stanowiących własność Gminy Czajków” Zamówienie obejmuje
wykonanie: 1. Instalacji fotowoltaicznej na terenie stacji uzdatniania wody w Muchach 2.
Instalacji fotowoltaicznej na terenie stacji uzdatniania wody w Czajkowie 3. Instalacji
fotowoltaicznej na dachu Urzędu Gminy w Czajkowie 4. Termomodernizacji budynku
mieszkalnego 3 lokalowego
– Domu Nauczyciela oraz budynku gospodarczego 5.
Termomodernizacji budynku Klubu Seniora+ wraz z 3 lokalami mieszkalnymi na poddaszu i
kotłownią.
W SWZ wskazano, że zakres postępowania obejmuje m.in.:
• w zakresie termomodernizacji budynku mieszkalnego 3 lokalowego – Domu
Nauczyciela oraz budynku gospodarczego: dach, wymiana okien, ocieplenia
wewnętrzne, roboty rozbiórkowe, ocieplenie budynku powyżej i poniżej poziomu „0”,
odbudowa ganków i tarasów, prace w pomieszczeniu kotłowni prace demontażowe,
instalacja centralnego ogrzewania, kotłownia, prace budowlane towarzyszące,
demontaże instalacji elektrycznych, montaż tablic, montaż tras kablowych,
oprzewodowanie i montaż osprzętu, montaż opraw oświetleniowych, instalacja sieci
strukturalnej, instalacja RTV/SAT, połączenia wyrównawcze, pomiary powykonawcze,
• zakresie termomodernizacji budynku Klubu Seniora+ wraz z 3 lokalami mieszkalnymi
na poddaszu i kotłownią: dach i więźba, wymiana okien i drzwi, ocieplenie
wewnętrzne, ocieplenie budynku – elewacje powyżej i poniżej poziomu „0”, PZT,
prace demontażowe, instalacja centralnego ogrzewania, kotłownia, prace budowlane
towarzyszące, demontaże instalacji elektrycznych, montaż tablic, montaż tras
kablowych, oprzewodowanie i montaż osprzętu, montaż opraw oświetleniowych,
pomiary powykonawcze.
Zamawiający wskazał w treści SWZ, że szczegółowy opis i warunki realizacji
zamówienia określa dokumentacja techniczna, przedmiary robót oraz postanowienia umowy.
W pkt 3.6 SWZ, Zamawiający wskazał: „Zamawiający nie dopuszcza składania ofert
częściowych. Powody niedokonania podziału zamówienia na części: Roboty budowlane
będą prowadzone na ograniczonym terenie, w sposób który ma umożliwić funkcjonowanie
przedmiotowych obiektów co wymusza ścisłą koordynację tychże robót. Wobec szacunkowej
wartości zamówienia może być ono zrealizowane nawet przez mikro/małego/średniego
przedsiębiorcę. Mając na uwadze, że ustawa Prawo przedsiębiorców za małego/średniego
przedsiębiorcę uznaje podmiot, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych
zatrudniał średniorocznie mniej niż 50/250 osób oraz osiągnął roczny obrót netto ze
sprzedaży towarów, wyborów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczających
równowartości w złotych 10 000 000/50 000 000 euro, lub sumy aktywów jego bilansu
sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10
000 000/43 000 000 euro, Zamawiający uznał, że skala zamówienia umożliwia ubieganie się
o udzielenie zamówienia nawet mikro/małym/średnim przedsiębiorcom również w przypadku
nie przewidzenia udzielenia zamówienia w częściach. Argumentami przemawiającymi za
takim rozwiązaniem jest również planowany czas realizacji zamówienia i sposób
dokonywania płatności. W związku z tym podział zamówienia na części nie poszerzyłby
kręgu podmiotów mogących wziąć w nim udział. Zgodnie z uzasadnieniem do Dyrektywy
parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień
publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE jednym z celów obowiązującej dyrektywy
było ułatwienie udziału małych i średnich przedsiębiorstw w zamówieniach publicznych.”.
W pkt 15 SWZ Zamawiający wskazał sposób obliczenia ceny, tj.:
„15.1.Zamawiający będzie brał pod uwagę cenę brutto za wykonanie przedmiotu niniejszego
zamówienia. 15.2.Cenę deklaruje się na formularzu oferty załączonym do SWZ, podając:
cenę netto, cenę brutto, podatek vat. 15.3.Zaoferowana cena musi zawierać wszelkie koszty
Wykonawcy związane z prawidłową i właściwą realizacją przedmiotu zamówienia, przy
zastosowaniu obowiązujących norm, z uwzględnieniem ewentualnego ryzyka wynikającego z
okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili składania oferty. 15.4.Cena musi
być wyrażona w złotych polskich, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. 15.5.
Zastosowanie przez wykonawcę stawki podatku od towarów i usług niezgodnej z
obowiązującymi przepisami spowoduje odrzucenie oferty. (…)”.
Formularz cenowy stanowił załącznik nr 4 do SWZ, zgodnie z wzorem Formularza
cenowego,
cenę należało podać w następujący:
„W odpowiedzi na ogłoszenie o ww. postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym w trybie
podstawowym w imieniu Wykonawcy oferuję wykonanie przedmiotowego zamówienia za następującą
cenę:
Cena netto: ………………………………………………… (słownie:…………………………………………………..)
Podatek vat: ………………………………..%
Cena brutto: …………………………………………… (słownie:……………………………………………………)”
Na podstawie informacji z otwarcia ofert z
7 sierpnia 2024 r. w postępowaniu złożono
3 oferty:
a. PRO-
ECO sp. z o.o, kwota oferty brutto: 2.315.069,55zł, dodatkowa gwarancja 24
miesiące.
b. PAGRA Sp. z o.o., kwota oferty brutto: 2.098.000,00zł, dodatkowa gwarancja 24 miesiące.
c. NAT-BUD Z. W.
, kwota oferty brutto 2.176.977,00zł, dodatkowa gwarancja 24 miesiące.
Odwołujący wypełnił formularz ofertowy w sposób następujący:
„Cena netto: 1 967 010,65 zł (słownie: jeden milion dziewięćset sześćdziesiąt siedem tysięcy
dziesięć i 65/100) Podatek vat: 8% i 23% Cena brutto: 2 315 069,55 (słownie: dwa miliony
trzysta piętnaście tysięcy sześćdziesiąt dziewięć i 55/100)”.
Pozostali wykonawcy zaoferowali cenę ze stawką VAT w wysokości 23%.
Zamawiający nie odrzucił żadnej oferty w postępowaniu, a za najkorzystniejszą
wybrał ofertę złożoną przez Przystępującego (vide informacja o wyborze oferty
najkorzystniejszej z 16 sierpnia 2024 r.).
Izba zważyła co następuje.
W pierwszej kolejności Izba wskazuje na treść przepisów ustawy Pzp, będących podstawą
zarzutów odwołania w przedmiotowej sprawie.
art. 40 ust. 12
ustawy z dnia 11 marca 2004 r., o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2024 r.
poz. 361 ze zm.), dalej:
„ustawa o VAT”
12. Stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się do:
dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót
konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym;
robót konserwacyjnych dotyczących:
a)
obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych,
b) lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej
Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12
w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 1.
art. 40 ust. 12 a ustawy o VAT
12a. Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty
budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, lokale
mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w dziale 12, oraz obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w klasie ex 1264 -
wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących
usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych, a także mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20
lutego
r.
o
odnawialnych
źródłach
energii
(Dz.U.
z
r. poz.
), funkcjonalnie z nimi związaną, z zastrzeżeniem ust. 12b.
art. 145ef ustawy o VAT
1. W okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku, w którym suma wydatków
wymienionych w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny
(Dz.U. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347, 641, 1615, 1834 i 1872) określonych na ten rok w
ustawie budżetowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 lipca tego roku, oraz planie
finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przedłożonym zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy
z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny albo projekcie tego planu przedstawionym do
zatwierdzenia Ministrowi Obrony Narodowej zgodnie z art. 42 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli plan
ten nie został przedłożony zgodnie z art. 42 ust. 4 tej ustawy, po wyłączeniu planowanych
przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, jest wyższa niż 3% wartości
produktu krajowego brutto określonego zgodnie z art. 40 ust. 2 tej ustawy:
1) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2, art. 110 i art. 138i ust.
4, wynosi 23%;
2) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz tytule załącznika nr
3 do ustawy, wynosi 8%;
3) stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, o której mowa w art. 115 ust. 2, wynosi 7%;
4) stawka ryczałtu, o której mowa w art. 114 ust. 1, wynosi 4%.
art. 2 pkt 2 lit. a)
– d) ustawy z dnia 21 listopada 2008 r., o wspieraniu termomodernizacji i
remontu budynków oraz centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz.U. z 2023 r. poz.
2496 ze zm.), dalej:
„ustawa o termomodernizacji”
2) przedsięwzięcia termomodernizacyjne - przedsięwzięcia, których przedmiotem jest:
a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię
dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do
budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących
własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań
publicznych,
b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych
sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki
wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w
zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały
podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych
budynków,
c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z
likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów
pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a,
d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie
wysokosprawnej kogeneracji;
art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp
1. Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: (…)
zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu;
Izba stwierdziła, iż odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Odnosząc się do zarzutów odwołania, odnotowania wymaga, że Odwołujący
zasadność swojego stanowiska uparuje w twierdzeniu, że „opis robót do wykonania
informują, że roboty budowlane będą prowadzone również w części mieszkalnej budynków,
w związku z czym zasadne jest zastosowanie (poza 23% stawką VAT) 8% stawki VAT. W
przypadku Domu Nauczyciela jeden z budynków jest w całości budynkiem mieszkalnym,
natomiast w przypadku Klubu Seniora
– obiekt ten obejmuje również 3 lokale mieszkalne na
poddaszu tego budynku”.
Ponadto Odwołujący powołał się na str. 6 projektu Klubu Seniora i Domu nauczyciela oraz na
strony tytułowe tych projektów, gdzie wskazano, że Klub Seniora został zakwalifikowany do
następujących kategorii obiektów budowlanych: I oraz IX, natomiast Dom Nauczyciela
zakwalifikowano do kategorii I oraz III.
Jak wynika z załącznika do ustawy z 7 lipca 1997 r., prawo budowlane (t.j. Dz.U. z
2023 r. poz. 682), kategoria I obejmuje budynki mieszkalne jednorodzinne, kategoria III
dotyczy innych niewielkich budynk
ów, jak: domy letniskowe, budynki gospodarcze, garaże do
dwóch stanowisk włącznie, natomiast do kategorii IX zalicza się: budynki kultury, nauki i
oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury,
budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie,
laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria,
budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych.
Odwołujący lakonicznie wskazał w odwołaniu, że w obu wymienionych budynkach, na
podstawie
dokumentacji postępowania możliwe było ustalenie m
do zastosowania
odpowiednich stawek VAT, jednak Odwołujący nie wskazał szczegółowego zakresu tej części
zamówienia, wobec którego należało w ocenie Odwołującego zastosować 8% VAT, a także
nie wskazał szczegółowo zakresu zamówienia, jaki powinien być opodatkowany stawką 23%
VAT. Dopiero na rozprawie, w odpowiedzi na pytania Izby
, w oparciu o dokumentację
postępowania, Odwołujący podał określone wartości procentowe odnoszące się do
powierzchni mieszkalnej i
pozostałej powierzchni w Klubie Seniora oraz w Domu
Nauczyciela, jednak w odwołaniu takiej argumentacji nie podano.
W ocenie Izby argumentacja podana w odwołaniu nie jest wystarczająca dla uznania
w sposób niebudzący wątpliwości, że w tym postępowaniu sporny zakres prac objęty
postępowaniem powinien być w części opodatkowany stawką 8% VAT. Konsekwencją
uznania odwołania byłoby nakazanie odrzucenia ofert z pierwszego i drugiego miejsca
rankingu ofert, jako zawierających błąd w obliczeniu ceny, a taka ocena powinna mieć
miejsce na podstawie okoliczności nie budzących wątpliwości. Odwołujący w swoim
odwołaniu nie zdołał natomiast w sposób niewątpliwy wykazać, że zawarte w nim
twierdzenia są zasadne w okolicznościach tej sprawy. Po pierwsze, argumentacja odwołania
nie jest kompleksowa. Mimo twierdzenia, że dokumentacja postępowania pozwala
precyzyjnie ustalić zakres zamówienia podlegający opodatkowaniu stawką 8% VAT oraz
podlagający opodatkowaniu stawką 23% VAT, Odwołujący nie podjął takiej analizy. Z treści
samej oferty Odwołującego również nie sposób wywieźć w jaki sposób dokonał on rozdziału
spornej części zamówienia ze względu na zastosowanie obu stawek podatku VAT. Po drugie,
Odwołujący w swoim stanowisku wskazanym w odwołaniu dokonał szczegółowej analizy
przepisów z których wywodzi zasadność zastosowania w tym postępowaniu, do części
spornego zakresu, stawki VAT 8%, jednak
stanowisko to zostało zaprezentowane w ocenie
Izby w oderwaniu od okoliczności tej sprawy. Odwołujący bowiem nie dostrzega, że choć
Zamawiający w treści dokumentacji zamówienia nie wskazał stawki podatku VAT, to jednak
zaprojektował to postępowanie jako jednolite. Jak wynika bowiem z ustaleń faktycznych
poczynionych na podstawie dokumentów zamówienia, Zamawiający skonstruował Formularz
ofertowy
w sposób sugerujący podanie jednej stawki VAT. Ewentualna możliwość modyfikacji
treści formularza ofertowego wynikała z treści pkt 15.9 SWZ, który stanowi: „Wzór formularza
ofertowego został opracowany przy założeniu, iż wybór oferty nie będzie prowadzić do
powstania u Zamawiającego obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT. W
przypadku, gdy Wykonawca zobowiązany jest złożyć oświadczenie o powstaniu u
Zamawiającego obowiązku podatkowego, to winien odpowiednio zmodyfikować treść
formularza o informacje zawarte w pkt. 15.8.”. Ponadto, jak wynika wprost z treści pkt 3.6
SWZ, Zamawiający nie dopuścił składania ofert częściowych. W formularzu ofertowym
należało podać jedną cenę za całość zamówienia, tj. za wszystkie jego zakresy.
W tych ok
olicznościach Izba nie znalazła podstaw, aby zastosować wobec
wykonawców, którzy wywnioskowali na podstawie dokumentacji zamówienia, że należy
zastosować jedną stawkę podatku VAT, najbardziej dotkliwej sankcji w postaci odrzucenia
złożonych przez nich ofert. Dokumentacja zamówienia, w tym postanowienia SWZ a także
wzór oferty sugerowały bowiem, że należy całość przedmiotu zamówienia opodatkować
jedną stawką podatku VAT. W treści formularza cenowego nie było bowiem przestrzeni na to,
aby zastosować dwie różne stawki podstawku VAT w zależności od tego, jakiego rodzaju
budynku dotyczy wycena. Wykonawcy mieli podać jedną cenę za całość przedmiotu
zamówienia, nie zaś odrębne ceny za poszczególne budynki w poszczególnych
lokalizacjach.
Jednocześnie w treści pkt 15.9 Zamawiający wskazał w jakim zakresie można
zmodyfikować formularz ofertowy. Mając na uwadze powyższe, w ocenie Izby nie można
uznać za błędne zastosowanie do całości zamówienia stawki VAT w wysokości 23%. Zwrócić
bowiem należy uwagę, że Odwołujący kwestionuje tylko objecie tą stawką części zakresu
zamówienia tj. budynków znajdujących się w dwóch lokalizacjach, które zostały częściowo
zakwalifikowane do kategorii I
. Niemniej jednak zamówienie obejmuje, oprócz spornych
budynków, również budynki znajdujące się w trzech innych lokalizacjach, gdzie należy
wykonać instalację fotowoltaiczną. W związku z powyższym wykonawcy byli uprawnieni, w
ocenie Izby,
w okolicznościach tej sprawy zastosować do całości zamówienia jedną stawkę
podatku VAT.
Przy czym zwrócić należy uwagę, że w treści odwołania, Odwołujący nie
kwestionuje,
że do pozostałego zakresu właściwa jest stawka 23% VAT, a w treści pisma z 9
września 2024 r., Odwołujący wskazał wprost: „PRO-ECO sp. z o.o. zatem podkreśla, że w
odwołaniu nie zarzuciła, iż 23% stawka VAT jest niezgodna z przepisami, lecz zarzuciła, że
zastosowanie wyłącznie 23% stawki VAT stanowiło błąd w obliczeniu ceny ofertowe,
albowiem
zasadne było jeszcze zastosowanie (poza 23%) 8% stawki VAT”. Stąd też Izba w
okolicznościach tej sprawy nie znalazła podstaw aby wyciągać negatywne konsekwencje w
postaci odrzucenia ofert Przystępującego i wykonawcy, którego oferta znalazła się na drugim
miejscu rankingu ofert.
Odnosząc się do argumentacji Zamawiającego przedstawionej w odpowiedzi na
odwołanie, Izba częściowo uznała ją za zasadną w okolicznościach tej sprawy, choć
podkreślenia wymaga, że o oddaleniu odwołania przede wszystkim zdecydowała treść
uzasadnienia zarzutów, o czym była mowa wyżej, a także ocena Izby wskazana wyżej.
Dodatkowo
również, Izba wzięła pod uwagę stanowisko Zamawiającego, zgodnie z którym
nie było możliwe w sposób niewątpliwy ustalenie na podstawie dokumentacji zamówienia
zakresu, jaki należało opodatkować stawką 8% VAT. W ocenie Izby, o czym była już mowa
wyżej, Odwołujący w odwołaniu nie wykazał jaki sporny zakres zamówienia powinien zostać
opodatkowany stawką 8%, a tym samym, uznała że Odwołujący co najmniej nie wykazał czy
i w jaki sposób taki zakres można w oparciu o dokumenty zamówienia ustalić. Izba wzięła
również pod uwagę stanowisko Zamawiającego, zgodnie z którym stawka podatku VAT 23%
jest stawką podstawową, zatem w razie wątpliwości jest to stawka „bezpieczna” do
zastosowania.
Mając na uwadze, że wzór Formularza ofertowego sugerował podanie jednej
stawki podatku VAT,
Przystępujący i wykonawca którego oferta zajęła drugie miejsce, byli
uprawnieni w okolicznościach tej sprawy zastosować jednolitą stawkę podatku VAT w
wysokości 23%. Izba nie podziela zaprezentowanej przez Zamawiającego w treści
odpowiedzi na odwołanie koncepcji świadczenia kompleksowego w odniesieniu do
przedmiotowego postępowania o zamówienie. Jednak nie stoi to na przeszkodzie oddaleniu
odwołania, gdyż - jak wskazano wyżej, niewątpliwie okoliczności tej sprawy wskazują, że
Zamawiający traktował to zamówienie jako jednolite, a Formularz ofertowy sugerował
zastosowanie jednej stawki podatku VAT i mając na uwadze, że przedmiotem sporu jest tylko
część zakresu zamówienia dotycząca budynków zakwalifikowanych do kategorii I,
wykonawcy
którzy zastosowali jednolitą stawkę VAT w wysokości 23%, byli do tego w
okolicznościach tej sprawy uprawnieni.
Na zakończenie warto odnotować, że w treści pkt 3.6 SWZ, Zamawiający podał
powody zaniechania podziału zamówienia na części. Odwołujący mógł więc w
przewidzianym do tego terminie kwestionować zaprojektowanie tego postępowania jako
zamówienia jednolitego i forsować jego podział na części, który pozwoliłby wycenić każdą
lokalizację oddzielnie i zastosować odmienne stawki podatku VAT w zależności od
charakteru danego budynku i jego przeważającej części (relacja części mieszkalnej
uzasadniającej 8% VAT do pozostałej części). Wreszcie, w razie wątpliwości należało
zwrócić się do Zamawiającego z odpowiednim zapytaniem, co również jak Strony zgodnie
wskazały, nie miało miejsca. Stąd też stanowisko wskazane na str. 4 pisma procesowego z 9
w
rześnia 2024 r. jest na obecnym etapie postępowania co najmniej spóźnione, choć
jednocześnie pokazuje w sposób wyraźny, że skoro taki podział nie został przez
Zamawiającego w Formularz ofertowym wskazany, to w tych okolicznościach zastosowanie
przez dwóch innych wykonawców jednolitej stawki VAT w wysokości 23% nie stanowi błędu
w obliczeniu ceny.
Mając na uwadze powyższe złożony przez Odwołującego podczas rozprawy dowód
w postaci
interpretacji indywidualnej z 16 marca 2018 r, nie miał znaczenia dla
rozstrzygnięcia sprawy. Dowód ten dotyczy zapytania o prawidłową stawkę podatku VAT w
przypadku zamówienia na prace budowlane dotyczące całego budynku, w którym znajdują
się zarówno lokale mieszkalne jak i lokale użytkowe. W interpretacji potwierdzono możliwość
zastosowania stawki preferencyjnej
, tj. 8% VAT kierując się okolicznością, iż przeważała
powierzchnia mieszkalna oraz faktem, iż budynek jako całość został sklaryfikowany jako
objęty społecznym programem mieszkaniowym. Okoliczności tej sprawy są inne, ponieważ
tu
sporne budynki nie stanowią odrębnego przedmiotu zamówienia, lecz stanowią część
zamówienia uznawaną przez Zamawiającego jako pewna całość, jako zamówienie jednolite.
Stąd też Izba nie znalazła podstaw aby dowód ten odnosić wprost do stanu faktycznego tej
sprawy. Natomiast na uwagę zasługuje okoliczność, że również z tego dowodu wynika, iż
organ przesądził możliwość zastosowania do całego zamówienia jednej stawki podatku VAT,
a nie dwóch różnych, stąd też z tego powodu Izba uznała, że dowód ten nie może
potwierdzać stanowiska Odwołującego, który w treści odwołania wskazał wprost, że do
części zakresu prac w spornych budynkach zastosowanie mieć będzie stawka 8%, a do
pozostałego zakresu stawka 23%.
O kosztach
postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art.
575 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2023 r. poz.
1605 ze zm.) oraz § 8 ust. 2 związku z § 2 ust. 2 pkt 1 w zw. z §5 pkt 2 lit b) rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów
kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania
wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.
Przewodnicząca:
…………………….