Sygn. akt: KIO 3065/24
WYROK
Warszawa, dnia 16
września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Elżbieta Dobrenko
Protokolant:
Oskar Oksiński
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 26 sierpnia 2024 r. przez wykonawc
ę D. D., prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą P.T.H.U. Dar-Bus D. D.
w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Rząśnia
orzeka:
Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża Odwołującego i zalicza w poczet
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy
pięćset złotych 00 groszy), uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga
za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
…………………………..
Sygn. akt KIO 3065/24
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Gmina Rząśnia, dalej: „Zamawiający” prowadzi, na podstawie ustawy z dnia
11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, dalej: „ustawa Pzp” postępowanie
o udzielenie zamówienia pn.: „Przewóz uczniów do szkół na terenie Gminy Rząśnia w latach
2026 na podstawie biletów miesięcznych”, dalej: „Postępowanie”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu
5 sierpnia 2024 r. pod numerem 2024/BZP 00445685.
W dniu 26 sierpnia 2024 r. wykonawca D. D.
, prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą P.T.H.U. Dar-Bus D. D., dalej: „Odwołujący” wniósł odwołanie wobec niezgodnej z
przepisami Pzp czynności Zamawiającego polegającej na:
a) zaniechaniu odrzucenia oferty Wykonawcy Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej
w Bełchatowie Sp. z o.o.,
b) w
yborze Wykonawcy Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Bełchatowie Sp.
z o.o.,
w sytuacji kiedy oferta ta nie jest ofertą najkorzystniejszą z uwagi na konieczność jej
odrzucenia,
ewentualnie (w przypadku gdyby Wykonawca w toku postępowania
odwoławczego składał oświadczenie iż nie będzie korzystał z dopłat właściwego Urzędu
Marszałkowskiego na zasadzie art. 8a ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów
środkami publicznego transportu zbiorowego):
c) zaniechania wezwania Wykonawcy PKS Bełchatów do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny
w sytuacji kiedy wykonawca ten nie korzystałby z dofinansowania, o którym mowa w ustawie
z dnia 20 czerwca 1992 roku o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami
publicznego transportu zbiorowego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu:
a) n
aruszenie art. 226 ust.1 pkt. 4 w zw. z art. 58 § 1 kc oraz art. 226 ust.1 pkt. 5 oraz 7 a
także pkt 10 ustawy Prawo zamówienia publiczne albowiem wykonawca ten zaoferował cenę
brutto 1 biletu miesięcznego dla oddziału przedszkolnego w wysokości 112,00 złote, tj. w
takiej samej cenie jak cena ulgowa (czyli zastosował taką samą ulgę w wysokości 49 %)
biletu dla uczniów szkół podstawowych co w sposób oczywisty narusza przepisy art. 5 ust.1
w zw. z art. 1b ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych
przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego poprzez zaoferowanie ulgi na ten
bilet w wysokości 49 %, co w konsekwencji doprowadziło do wyboru oferty sporządzonej
niezgodnie z prawem,
b) naruszenie art. 239 ustawy P
zp poprzez wybór oferty która powinna zostać odrzucona,
ewentualnie, w przypadku gdyby wykonawca
w toku postępowania odwoławczego składał
oświadczenie, iż nie będzie korzystał z dopłat właściwego Urzędu Marszałkowskiego do tej
linii (na zasadzie art. 8a ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami
publicznego transportu zbiorowego)
Odwołujący zarzucił:
c) naruszenie art. 224 ustawy P
rawo zamówień publicznych albowiem w takiej sytuacji
zaoferowana cena wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i powinna
budzić wątpliwości zamawiającego co do możliwości jego wykonania zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia, co winno skutkować wezwaniem
w
ykonawcy do wyjaśnienia w tym do złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub
kosztu lub ich istotnych części składowych.
Odwołujący wniósł o:
nakazanie Zamawiającemu uchylenie czynności polegającej na wyborze oferty
Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Bełchatowie Sp. z o.o.,
nakazanie
Z
amawiającemu
odrzucenie
oferty
Przedsiębiorstwa
Komunikacji
Samochodowej w Bełchatowie Sp. z o.o. – względnie (stosownie do składanych oświadczeń
przez tego
Wykonawcę w toku postępowania odwoławczego),
nakazanie Zamawiającemu wezwanie tegoż Wykonawcy do wyjaśnienia rażąco niskiej
ceny w tym do złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu lub ich istotnych
części składowych;
- nakazanie Z
amawiającemu przeprowadzenia ponownie czynności badania i oceny ofert.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że Zamawiający prowadzi postępowanie
którego przedmiotem jest Przewóz uczniów do szkół na terenie Gminy Rząśnia w latach
2026 na podstawie biletów miesięcznych. Przedmiotem postępowania jest przewóz
uczniów do szkół na terenie Gminy Rząśnia w latach 2024-2026 na podstawie biletów
miesięcznych wystawionych przez wykonawcę.
W szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia, Zamawiający wskazał, iż łącznie objętych
dowozem będzie około:
a) 216 uczniów szkół podstawowych,
b) 24 osób 6-letnich,
c) 25 osób 5-letnich.
Powyższy zapis koresponduje ze wzorem załącznika nr 1 do SWZ w którym Zamawiający
przewidział możliwość zaoferowania ceny dla 216 sztuk biletów uczniów szkół
podstawowych
oraz 49 sztuk biletów dla oddziału przedszkolnego. Zamawiający prawidłowo postąpił zatem
przewidując dwie oddzielne ceny dla uczniów szkół podstawowych i przedszkolaków z uwagi
na fakt, iż 49 % ulga ustawowa przy przejazdach środkami publicznego transportu
zbiorowego
autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów imiennych
miesięcznych, przysługuje dzieciom i młodzieży w okresie od rozpoczęcia odbywania
obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, tj. nie obejmuje dzieci 5 letnich
i 6 letnich (które nie rozpoczęły odbywania rocznego przygotowania przedszkolnego).
Zamawiający wymagał zatem, aby wykonawca wskazał dwie oddzielne ceny biletów, tj. cenę
zawierającą ulgę ustawową i cenę pozostałych biletów.
Odwołujący wskazał, że nie ulega wątpliwości, że wykonawca może przyznać w ramach
własnej strategii handlowej ulgi i zniżki taryfowe o charakterze komercyjnym dowolnym
osobom i wówczas do takich osób nie stosuje się ustawy o uprawnieniach do ulgowych
przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (art. 1b ust.1 pkt.2 tejże ustawy in
fine).
Niemniej przyznane poza ustawą ulgi (ramach własnej strategii handlowej i marketingowej)
muszą być zgodne z treścią tejże ustawy, która w art. 1 b ust. 2 wprost wskazuje iż wielkość
ulg i zniżek taryfowych, o których mowa w ust. 1 pkt 2, nie może wynosić 95%, 93%, 78%,
49%, 37% i 33%, stanowić wielokrotności tych liczb oraz nie może być przez nie
podzielna.
Odwołujący wskazał, iż zaoferowanie jednakowych cen dla biletów objętych ulgą (tj. dla
uczniów szkól podstawowych) i biletów pozostałych w sposób jaskrawy jest sprzeczne z
wyżej wskazaną regulacją albowiem świadczy to o tym, iż wykonawca PKS Bełchatów
zastosował 49% ulgę dla biletów przeznaczonych dla dzieci, którym ulga ustawowa nie
przysługuje. Wykonawca ten zastosował własną ulgę komercyjną w wysokości zakazanej
przez ustawę (49 %), co w sposób oczywisty jest zabronione.
Co więcej, wszyscy pozostali uczestnicy konkursu zdawali sobie sprawę z istniejącego
ustawowego ograniczenia w wysokości przyznawania ulg handlowych i przyznali ulgę
w wysokości zgodnej z ustawą albo w ogóle żadnej ulgi nie przyznawali. Wykonawca D. B.
zaoferował cenę regularną dla dzieci w przedszkolu w wysokości 197,93 pln za bilet
i cenę 51 % (dofinansowaną) w wysokości 100,94 pln za bilet. Podobnie postąpiła A. K. G.,
która zaoferowała cena regularna w wysokości 192,97 za bilet i cenę 51% (dofinansowaną)
w wysokości 98,41 pln za bilet. Pozostali uczestnicy konkursu dali zniżkę handlową zgodną z
ustawą.
Odwołujący wskazał, że w uzasadnieniu do ustawy z dnia z dnia 21 grudnia 2001 r. o
zmianie
ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego
transportu zbiorowego oraz o zmianie innych ustaw (którą to ustawą wprowadzono
obostrzenie naruszone przez Wykonawcę PKS Bełchatów):
Zgodnie z obecnie obowiązującymi regulacjami prawnymi ulgi ustawowe w transporcie
kolejowym pokrywane są dotacją przedmiotową, której stawki corocznie określa Minister
Finansów w drodze rozporządzenia. Natomiast w zakresie finansowania ulg ustawowych
w transporcie autobusowym, przewoźnicy mają obowiązek honorowania bezpłatnych
i ulgowych przejazdów osób do tego uprawnionych, zaś budżet państwa zobowiązany jest do
uzupełniania przewoźnikom ubytku wpływów z tytułu sprzedaży bezpłatnych i ulgowych
biletów. Tak więc aktualny system finansowania ulg sprawia, że budżet państwa zobligowany
jest do zapłaty za rachunki przedstawiane przez przewoźników autobusowych bez
możliwości ich weryfikacji.
Ponadto w trakcie roku budżetowego przewoźnicy mogą dowolnie podnosić ceny biletów co
automatycznie zwiększa wydatki budżetowe. Realizacja tych dopłat napotyka od 1999 r.
trudności, co jest spowodowane powstawaniem coraz wyższych zaległości budżetu państwa
z tego tytułu. Odwołujący wskazał, iż zapotrzebowanie na dopłaty ma charakter wręcz
skokowy. Ponad trzykrotny wzrost wydatków budżetowych w latach 1999-2001 nie tylko nie
zahamował zjawiska powstających zaległości dla przewoźników autobusowych, ale
zwiększyły się one ponad dwukrotnie, by osiągnąć w roku bieżącym szacunkową kwotę
261,9 mln zł. Proponowana zmiana ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych
przejazdów
środkami publicznego transportu zbiorowego ma na celu ograniczenie stwierdzonych w
wyniku kontroli nadużyć oraz ograniczenie wydatków budżetowych w zakresie finansowania
ulg ustawowych rzędu 250 mln zł. W projekcie ustawy dokonano także niezbędnych zmian
w przepisach innych ustaw (art. 2-4). Ponadto projekt dostosowuje przepisy do zmian
organizacyjnych u przewoźników, w tym szczególnie Polskich Kolei Państwowych S.A.
Odwołujący wskazał, że proponowane przepisy nie ograniczają kręgu osób uprawnionych do
ulg
. Zasadnicza zmiana ustawy polega na tym, że dla większości uprawnionych do
ustawowych ulg, w miejsce dotychczasowych biletów z ulgą 100% i 50% wprowadza się
bilety z ulgami 78% i 37%, z wyjątkiem ulg dla dzieci do lat 4. Ze względu na specyfikę pracy
służb mundurowych, w celu umożliwienia bezpiecznego wykonywania przez nie czynności
służbowych pozostawiono im ulgę 100%. Natomiast dla uprawnionego dotychczas do ulgi
50% żołnierza odbywającego niezawodową służbę wojskową, z wyjątkiem służby okresowej
i nadt
erminowej oraz osób spełniających obowiązek tej służby w formach równorzędnych –
uprawnienie zwiększono do 78%. Zmiana ta zmniejszy wydatki finansowe z części Ministra
Obrony Narodowej.
Obecnie głównym źródłem nadużyć jest sprzedaż biletów z ulgą 100%.
W przewozach kolejowych nie są one w żaden sposób rejestrowane, nie ma zatem ewidencji
tych przejazdów. W transporcie autobusowym przewoźnik, wystawiając uprawnionemu bilet
z ulgą 100%, otrzymuje dotację budżetową stanowiącą równowartość ceny biletu, nie
po
nosząc dodatkowych kosztów z tego tytułu. Sprzyja to potencjalnym nadużyciom
polegającym na drukowaniu dodatkowych biletów, a tym samym domaganiu się dotacji
budżetowej z tego tytułu. Przy zastąpieniu uprawnienia do ulgi 100% choćby symboliczną
odpłatnością, przewoźnik, wydając bilet, będzie zobligowany do wprowadzenia kwoty
pobranej za bilet do kasy oraz do odprowadzenia podatku VAT od ceny sprzedanego biletu.
Kolejna zmiana zawarta w projekcie polega na tym, że ulgi wprowadzone przez
przewoźników nie mogą pokrywać się ani stanowić wielokrotności ulg ustawowych.
Przewoźnicy autobusowi mają obowiązek stosowania kas rejestrujących, na których
ewidencjonowane są zarówno ulgi
komercyjne jak również ustawowe. Wprowadzenie tych zmian wyeliminuje możliwość
domagania się dotacji do stosowanych przez przewoźników ulg komercyjnych, a także
uniemożliwi drukowanie w miejsce pełnopłatnego biletu nie podlegającego dotowaniu dwóch
biletów ulgowych.
Odwołujący wskazał, że wykonawca PKS Bełchatów w sposób oczywisty naruszył ustawę,
zaoferował ulgę zakazaną, który to zakaz został wprowadzony w celu zaniechania
pobierania nienależnych dotacji. Takie działanie nie pozostać w obrocie prawnym poprzez
wybór takiej oferty jako oferty najkorzystniejszej.
Odrzucenie oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 4 p.z.p. w zw. z art. 58 § 1 lub 2 k.c.
wymaga
stwierdzenia, że oferta wykonawcy została sporządzona niezgodnie z prawem, ma na celu
obejście przepisów prawa lub jest sprzeczna z zasadami uznawanymi za społecznie
akceptowalne, narusza tzw. reguły słuszności, Nowicki Józef Edmund, Wiśniewski Piotr,
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. V. Opublikowano: WKP 2023, co w
niniejszej sytuacji w sposób jaskrawy nastąpiło. Odwołujący wskazał, że wykonawca PKS
Bełchatów zastosował ulgę w wysokości zakazanej przez ustawę, a co więcej ten zakaz miał
na celu uniemożliwienie pobierania niezasadnych dotacji z budżetu państwa. Tym samym
oferta taka jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów (w tym wypadku kodeksu
cywilnego) i jako taka winna zostać odrzucona.
Oferta wykonawca PKS Bełchatów jest również niezgodna z warunkami zamówienia,
albowiem Zamawiające celowo przewidział dwie oddzielne kolumny „cenowe”, aby
zaoferować dwie różne ceny – co wprost wynika z przytoczonych wyżej przepisów (ulga
handlowa nie może być taka sama jak ulga ustawowa). Co więcej, wszyscy wykonawcy
dokładnie w ten sposób rozumieli formularz ofertowy w kontekście obowiązujących
przepisów i albo zaoferowali ulgi zgodne z ustawą, albo też (jak wyżej wskazano) żadnych
ulg nie oferowali.
Zatem zaoferowanie takiej samej ceny dla szkoły i przedszkola narusza
warunki
zamówienia
i również powoduje koniczność odrzucenia takiej oferty.
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami,
jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Nie budzi zatem możliwości, iż zaoferowanie ulgi zakazanej ustawą, która do tego umożliwia
pobieranie nienależnych dotacji narusza interesy pozostałych uczestników konkursu, którzy
w takich warunkach pozbawieni są możliwość uczciwej i niezakłóconej konkurencji. Poprzez
takie działanie wykonawca PKS Bełchatów uzyskał nieuczciwą przewagę handlową, naruszył
dobre obyczaje i przepisy prawa.
Odwołujący wskazał, że niewątpliwie oferta wykonawcy
PKS Bełchatów została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu
ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, co skutkuje
obowiązkiem
jej
odrzucenia.
Odwołujący przytoczył wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 29 stycznia 2020 r., sygn.
akt KIO 97/20:
do popełnienia błędu w obliczeniu ceny lub kosztu dochodzi w wyniku
błędnego rozpoznania stanu prawnego lub faktycznego przez wykonawcę, wynikającego z
przepisów prawa lub wymagań określonych w SIWZ i przyjęcia nieprawidłowych podstaw
dokonywanej kalkulacji, nie znajdujących uzasadnienia prawnego lub w wymaganiach
zamawiającego.
Niewątpliwie stan faktyczny wykreowany przez PKS Bełchatów wyczerpuje i tą przesłankę
odrzucenia oferty tegoż wykonawcy albowiem w wyniku błędnego rozpoznania stanu
prawnego (bez znaczenia czy to umyślnie czy też nie), wykonawca ten przyjął nieprawidłową
podstawę kalkulacji i w konsekwencji zaoferował ulgę w zakazanej wysokości. Również ta
przesłanka winna skutkować odrzuceniem oferty tego wykonawcy.
W odpowiedzi na odwołanie – piśmie z 10 września 2024 r. Zmawiający wniósł o oddalenie
odwołania w całości.
W uzasadnieniu pisma wskazał, że twierdzenia Odwołującego są bezpodstawne i nie mają
żadnej podstawy faktycznej ani prawnej. Zgodnie z dyspozycją art. 226 ust. 1 pkt. 4 ustawy
Pzp,
zamawiający odrzuca ofertę, jeśli jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Zgodnie z zapisami art. 5 ust. 1 w zw. z art. 1b ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r.
o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, na
który to powołuje się Odwołujący określa tylko i wyłącznie zakres podmiotowy osób
uprawnionych do ulg oraz ich procentową wysokość. Przedmiotowe zapisy wskazują jedynie
uprawnienie do otrzymania ulgi,
nie odnoszą się w jakikolwiek sposób do składanych
w postępowaniach przetargowych ofert, o czym pisze Odwołujący wskazując przesłankę
określoną w art. 226 ust.1 pkt. 4 ustawy Pzp. Zamawiający wskazał, że chybiona jest
również argumentacja Odwołującego o wystąpieniu podstawy odrzucenia oferty na
podstawie art. 226
ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp,
tzn. z powodu, iż jej treść jest niezgodna z warunkami zamówienia.
Zamawiający podkreślił, że sposób obliczania ceny ofertowej Zamawiający określił w
rozdziale
XV SWZ,
gdzie w pkt 2 określił, iż „Cena ofertowa brutto musi uwzględniać wszystkie koszty
związane z realizacją przedmiotu zamówienia zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia
oraz istotnymi postanowieniami umowy określonymi w niniejszej SWZ.”
Natomiast zgodnie z zapisem pkt 3 przedmiotowego rozdziału „Cena podana na Formularzu
Ofertowym jest ceną ostateczną, niepodlegającą negocjacji i wyczerpującą wszelkie
należności Wykonawcy wobec Zamawiającego związane z realizacją przedmiotu
zamówienia”. Zamawiający wskazał, że jak jasno i wyraźnie określił to w zapisach SWZ nie
dał wykonawcom żadnych wymagań odnoście stosowania ulg. Odniesienie się do ilości czy
wysokości procentowych ulg zastosowanych do obliczenia ceny ofertowej biletu nie było
wymagane treścią formularza ofertowego. Zamawiający stwierdził, iż w zapisach SWZ żądał,
aby cena jednostkowa (ryczałtowa) biletu miesięcznego obejmowała wszystkie koszty
związane z realizacją przedmiotu zamówienia zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia
oraz istotnymi postanowieniami umowy określonymi w niniejszej SWZ (koszty
wynagrodzenia kierowców, paliwa, koszty opieki nad dziećmi itp.). Zamawiający nie
nakazywał stosowania ulg a interesowała go jedynie najniższa cena za wykonanie
przedmiotu
umowy
opisanego
w dokumentach zamówienia. I to właśnie taką cenę łączną Zamawiający brał do oceny ofert.
Jako dowód Zamawiający przywołał zapisy rozdziału XV SWZ.
W odniesieniu do zarzutu naruszenie art. 239 ustawy P
zp poprzez wybór oferty, która
powinna zostać odrzucona, Zamawiający wskazał, że twierdzenia Odwołującego w tym
zakresie również są bezpodstawne i nie mają żadnej podstawy faktycznej ani prawnej.
Zgodnie
z dyspozycją art. 239 ustawy Prawo zamówień publicznych, Zamawiający wybiera
najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach
zamówienia. Zamawiający rozstrzygając w dniu 21.08.2024 r. w uzasadnieniu jasno i
wyraźnie określił, że wybrana oferta spełniała wszystkie warunki określone w Specyfikacji
Warunków Zamówienia i uzyskała 100 punktów po przeliczeniu wszystkich kryteriów oceny
ofert według wzorów określonych w Specyfikacji Warunków Zamówienia. Oferta wybrana
uzyskała największą ilość punktów w każdym z kryteriów wyboru ofert określonych w SWZ
tzn. 60 pkt w kryterium cena i 40 pkt w kryterium termin płatności faktury. Zamawiający
wskazał, że zarzut Odwołującego, iż Zamawiający naruszył przepis art. 239 ustawy Pzp i nie
wyb
rał najkorzystniejszej oferty na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w
dokumentach zamówienia jest całkowicie bezzasadny. Zamawiający wybrał ofertę, ponieważ
spełniała ona wszystkie wymagania określone w SWZ i nie wystąpiły przesłanki jej
odrzucenia na podstawie art. 226 ust 1 pkt 4,
5 czy 7 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Jako dowód Zamawiający przedstawił informację z dnia 21.08.2024 roku o wyborze oferty
najkorzystniejszej.
Odnosząc się do zarzutu naruszenie art. 224 ustawy Prawo zamówień publicznych
albowiem w takiej sytuacji zaoferowana cena wydaje się rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia i powinna budzić wątpliwości zamawiającego co do możliwości jego
wykonania zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia, co winno
skutkować wezwaniem wykonawcy do wyjaśnienia w tym do złożenia dowodów w zakresie
wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, Zamawiający wskazał, że
twierdzenia O
dwołującego w tym zakresie również są bezpodstawne i nie mają żadnej
podstawy faktycznej ani prawnej. Zaoferowana cena w żadnym razie nie może być uznana
za rażąco niską. Cena wybranej oferty wynosi 593.600,00 zł, natomiast cena kolejnej oferty
w rankingu oferty (oferta Odwołującego) wynosi 599.301,00 zł. W łącznej punktacji oferta
wybrana uzyskała 100 pkt, natomiast oferta Odwołującego 99,43 pkt. Zamawiający dokonał
analizy
cen
ofert
w
oparciu
o dyspozycję art. 224 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych i stwierdził jednoznacznie,
że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. W kwestii rażąco niskiej ceny wykształtowało się
liczne orzecznictwo KIO.
Zamawiający przytoczył sentencję jednego z orzeczeń Krajowej
Izby Odwoławczej, w którym Izba stwierdziła, iż „Rażąco niska cena jest to cena
niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych. Przykładem może być
oferowanie towarów czy usług za symboliczną kwotę”, (wyrok KIO z dnia 01.02.2016 r, sygn.
akt
KIO
Zamawiający wskazał, że w przedmiotowym przypadku na pewno nie można mówić, że
wybrana oferta zawiera cenę niewiarygodną oderwaną całkowicie od realiów rynkowych,
twierdzenie Odwołującego, że Zamawiający nie wzywał wybranego wykonawcy do złożenia
wyjaśnień ceny ofertowej jest bezpodstawne. Zamawiający wezwał wykonawcę do złożenia
wyjaśnień w zakresie wyliczania ceny ofertowej i między innymi żądał wyjaśnienia, czy do
obliczania ceny ofertowej wykonawca przyjął ulgi dla właściwej kategorii osób, o których
mowa w art. 5 ust. 1 przedmiotowej ustawy. W odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnień
w
ykonawca potwierdził, iż cena ofertowa została obliczona z uwzględnieniem stosowania
ulg,
zgodnie
z ustawą z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami
publicznego transportu zbiorowego.
Po przeprowadzeniu rozprawy, uwzględniając dokumenty zamówienia, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron zawarte w odwołaniu i odpowiedzi
na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie, Izba ustaliła i zważyła:
Izba stwierdziła, że nie wystąpiła żadna z przesłanek wskazanych w art. 528 ustawy Pzp,
których skutkiem jest odrzucenie odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał spełnienie przesłanek z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp,
zarówno posiadania interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody
w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego przystąpienie zgłosił wykonawca
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Bełchatowie Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Bełchatowie.
Izba stwierdziła, że zgłoszenie przystąpienia do postępowania odwoławczego nastąpiło
z uchybieniem 3-
dniowego terminu, o którym mowa w art. 525 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający przesłał do tego wykonawcy wezwanie do przystąpienia do postępowania
odwoławczego
26 sierpnia 2024 r., natomiast zgłoszenie przesłane pocztą wpłynęło, zgodnie z prezentatą
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 3 września 2024 r.
Z
głoszenie przystąpienia ww. wykonawcy okazało się nieskuteczne.
Na podstawie przekazanej dokumentacji postępowania Izba ustaliła, że Zamawiający –
Gmina Rząśnia prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia pn.: „Przewóz uczniów do
szkół na terenie Gminy Rząśnia w latach 2024-2026 na podstawie biletów miesięcznych”.
Izba ustaliła, że w Specyfikacji Warunków Zamówienia w pkt IV Opis przedmiotu zamówienia
w ppkt 1
Zamawiający przewidział, iż: „Przedmiotem zamówienia jest przewóz uczniów do
szkól na terenie Gminy Rząśnia w latach 2024-2026 na podstawie biletów miesięcznych
wystawionych przez Wykonawcę”, w ppkt 2: „Proponowana łączna ilość uczniów objętych
dowozem w roku szkolnym 2024/2025 wynosi 265 uczniów, dla takiej liczby uczniów
Zamawiający dokona zakupu imiennych biletów miesięcznych”.
W Załączniku nr 1 do SWZ – Wzór oferty, Zamawiający przewidział w pkt 3: „Łączna cena
brutto określona w pkt 1 zawiera:
Bilety dla uczniów szkół podstawowych – 216 szt.,
Bilety dla oddziału przedszkolnego – 49 szt.”
Wykonawca Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Bełchatowie Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Bełchatowie, dalej: „wykonawca PKS
Bełchatów”, zaoferował cenę brutto 1 biletu miesięcznego dla uczniów szkół podstawowych
oraz dla oddziału przedszkolnego w tej samej wysokości 112,00 złotych.
W dniu 21 sierpnia 2024 r.
Zamawiający, na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, wezwał
wykonawcę PKS Bełchatów do wyjaśnienia ceny oferty, w tym samym dniu wykonawca PKS
Bełchatów przesłał wyjaśnienia.
Z informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej
– pismo z dnia 21 sierpnia 2024 r. wynika, iż
oferta wykonawcy
PKS Bełchatów została wybrana jako oferta najkorzystniejsza.
Od powyższej czynności oraz zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy PKS Bełchatów
Odwołujący wniósł w dniu 26 sierpnia 2024 r. odwołanie.
Izba zaliczyła do materiału dowodowego sprawy dokumenty pochodzące z akt sprawy
odwoławczej, a także złożone na rozprawie w dniu 16 września 2024 r. przez Odwołującego.
Po zapoznaniu się z argumentacją stron, wyrażoną we wniesionych w nim pismach oraz
przedstawioną w trakcie rozprawy Izba uznała, że odwołanie podlegało oddaleniu.
Zgodnie z art. 1b ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach
do ulgowych przejazdów środkami publicznymi transportu zbiorowego:
przepisów ustawy nie stosuje się do osób, którym przewoźnik przyznał, w ramach własnej
strategii handlowej, ulgi i zniżki taryfowe o charakterze komercyjnym;
wielkość ulg i zniżek taryfowych, o których mowa w ust. 1 pkt 2, nie może wynosić 95%,
93%, 78%, 51%, 49%, 37% i 33%, stanowić wielokrotności tych liczb oraz nie może być
przez nie podzielna.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ww. ustawy
, do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego
transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie
biletów imiennych miesięcznych, są uprawnione dzieci i młodzież w okresie od rozpoczęcia
odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia szkoły
podstawowej lub ponadpodstawowej -
publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły
publicznej, nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.
Zgodnie z art. 224 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp
, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest nieważna
na postawie odrębnych przepisów.
Stosowanie do art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego, czynność prawna sprzeczna z ustawą albo
mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny
skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej
wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść jest
niezgodna z warunkami zamówienia.
Stosowanie do art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli została
złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia
1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Zgodnie z brzmieniem art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli
zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu.
Stosownie do art. 224 ust. 1 ustawy Pzp,
jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.
Na podstawie art. 239 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.
Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stanowiska stron oraz
uczestnika postępowania odwoławczego, Izba uznała, że odwołanie podlegało oddaleniu.
Izba wskazuje, że aby było możliwe uznanie, że oferta wykonawcy jest nieważna na
podstawie odrębnych przepisów, powyższa okoliczność nie może budzić wątpliwości – musi
być jednoznaczna. W niniejszej sprawie Odwołujący, aby wykazać nieważność oferty
wykonawcy PKS Bełchatów na podstawie odrębnych przepisów, wskazał, że ww.
wykonawca zaoferował cenę brutto biletu dla uczniów szkół podstawowych oraz dla oddziału
przedszkolnego w tej samej wysokości, czyli zastosował taką samą ulgę w wysokości 49% z
naruszeniem przepis
ów art. 5 ust. 1 w zw. z art. 1 b ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r.
o uprawnieniach
do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.
Odwołujący nie wykazał, że wykonawca PKS Bełchatów składał w Postępowaniu
oświadczenie o wysokości zastosowanej ulgi dla oddziału przedszkolnego. Złożenia
oświadczenia o wysokości zastosowanych ulgach nie wymagał również Zamawiający – taki
obowiązek nie został przewidziany w dokumentach postępowania.
A zatem, w ocenie Izby,
nie można w sposób jednoznaczny stwierdzić, że wykonawca PKS
Bełchatów zaoferował ulgę 49% dla dzieci z oddziału przedszkolnego, a zatem oferta tego
wykonawcy jest sprzeczna z przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach
do ulgowych przejazdów środkami publicznymi transportu zbiorowego. Jest to domniemanie
Odwołującego wywiedzione z faktu zaoferowania ceny biletów w takiej samej wysokości dla
uczniów szkół podstawowych oraz oddziału przedszkolnego.
Wobec niewykazania przesłanki odrzucenia oferty wykonawcy PKS Bełchatów, na podstawie
art. 226 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp, odwołanie w powyższym zakresie podlegało oddaleniu.
Izba
stwierdziła, że niezgodności oferty wykonawcy PKS Bełchatów z warunkami
zamówienia Odwołujący upatrywał w fakcie zaoferowania przez wykonawcę PKS Bełchatów
ceny
biletów dla uczniów szkół podstawowych oraz oddziału przedszkolnego w tej samej
wysokości,
który, w ocenie Odwołującego, stanowił o niezgodności oferty ww. wykonawcy z warunkami
zamówienia. Zgodnie ze stanowiskiem Odwołującego, Zamawiający przewidział dwie
oddzielne kolumny cenowe dla
ceny biletów dla uczniów szkół podstawowych oraz dla
oddziału przedszkolnego, a powyższe oznaczało konieczność zaoferowania przez
wykonawców dwóch różnych cen.
Stosowanie do art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp,
zamawiający odrzuca ofertę jeżeli jej treść
jest niezgodna z warunkami zamówienia.
Przez warunki zamówienia, zgodnie z art. 7 pkt 29 ustawy Pzp, należy rozumieć warunki,
które dotyczą zamówienia lub postępowania o udzielenie zamówienia, wynikające w
szczególności z opisu przedmiotu zamówienia, wymagań związanych z realizacją
zamówienia, kryteriów oceny ofert, wymagań proceduralnych lub projektowanych
postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego.
T
reść oferty obejmuje świadczenie wykonawcy. O niezgodności treści oferty z warunkami
zamówienia świadczy fakt sporządzenia oferty w sposób, który nie odpowiada wymaganiom
zamawiającego.
Odwołujący nie wskazał warunku zamówienia, z którego wynikał obowiązek zaoferowania
cen
biletów dla uczniów szkół podstawowych oraz oddziału przedszkolnego w różnej
wysokości czy też zakaz oferowania cen w tej samej wysokości.
Stosowanie do ppkt
2 w pkt XV Sposób obliczenia ceny w Specyfikacji Warunków
Zamówienia cena jednostkowa (ryczałtowa) biletu miesięcznego obejmowała wszystkie
koszty
związane
z realizacją przedmiotu zamówienia zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia oraz istotnymi
postanowieniami umowy określonymi w SWZ,.
W ocenie Izby,
Odwołujący nie wykazał niezgodności oferty wykonawcy PKS Bełchatów
z warunkami zamówienia, a zatem zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 226 ust. 1
pkt 5 ustawy Pzp podlegał oddaleniu.
Czynem nieuczciwej konkurencji, stosownie do przepisu art. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia
1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi
obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Ust. 2 ww. ustawy zawiera
przykładowe czyny nieuczciwej konkurencji: wprowadzające w
błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia
geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania
umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie
dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub
zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, prowadzenie lub
organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym oraz nieuzasadnione wydłużanie
terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi.
Izba stwierdziła, że Odwołujący nie wykazał, że wykonawca PKS Bełchatów zaoferował ulgę
zakazaną ustawą. Wykonawca PKS Bełchatów nie składał żadnego oświadczenia
w przedmiocie
przyjętej przez tego wykonawcę ulgi, złożenia oświadczenia o wysokości
przyznanej ulgi
nie wymagał także Zamawiający. Stanowisko Odwołującego oparte jest na
jego własnym założeniu, że ww. wykonawca zastosował ulgę 49% dla oddziału
przedszkolnego.
Powyższe, w ocenie Izby, oznacza, że Odwołujący nie wykazał przesłanki odrzucenia oferty
wykonawcy na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Zamawiającego przepisu art. 226 ust. 1 pkt
10 ustawy Pzp,
Izba wskazuje, że błąd w obliczeniu ceny lub kosztu oferty występuje
w przypadku nieuwzględnienia (lub uwzględnienia w sposób nieprawidłowy) w wyliczeniu
ceny lub kosztu wszystkich elementów ceno- lub kosztotwórczych, wynikających z przepisów
prawa lub wymaganych cech przedmiotu zamówienia, jego zakresu lub warunków realizacji.
Błąd w obliczeniu ceny jest skutkiem błędnego rozpoznania stanu prawnego lub faktycznego
przez wykonawcę, wynikającego z przepisów prawa lub wymagań określonych
w dokumentach zamówienia i przyjęcia nieprawidłowych podstaw dokonywanej kalkulacji,
które nie znajdują uzasadnienia w przepisach prawa lub w wymaganiach zamawiającego.
W ocenie Izby, Odwołujący nie sprostał ciężarowi wykazania, że oferta wykonawcy PKS
Bełchatów zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu.
Stanowisko Odwołującego w powyższym zakresie oparte jest na założeniu, że wykonawca
PKS Bełchatów zaoferował ulgę dla dzieci z oddziału przedszkolnego w zakazanej
wysokości, jednak Odwołujący nie przedstawił, stosownie do art. 534 ust. 1 ustawy Pzp, na
poparcie swojego stwierdzenia.
Odwołujący przedstawił w odwołaniu również zarzut naruszenia art. 224 ustawy Pzp,
w przypadku gdyby wykonawca
PKS Bełchatów w toku postępowania odwoławczego składał
oświadczenie, iż nie będzie korzystał z dopłat właściwego Urzędu Marszałkowskiego do tej
linii (na zasadzie art. 8a ustawy o uprawnieniach
do ulgowych przejazdów środkami
publicznego transportu zbiorowego), bo wówczas zaoferowana cena wydaje się rażąco niska
w stosunku do przedmiotu zamówienia i powinna budzić wątpliwości zamawiającego co do
możliwości jego wykonania zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia, co winno skutkować wezwaniem wykonawcy do wyjaśnienia w tym do złożenia
dowodów
w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu
lub ich istotnych części składowych.
Izba wskazuje, że Odwołujący nie wyjaśnił konieczności złożenia przez wykonawcę PKS
Bełchatów oświadczenia o korzystaniu z dopłat właściwego Urzędu Marszałkowskiego do
linii, skoro taki obowiązek nie został przewidziany w dokumentach Postępowania.
Odwołujący pominął fakt, iż Zamawiający żądał od wykonawcy PKS Bełchatów wyjaśnień
w zakresie wyliczenia ceny, a ww. wykonawca
takie wyjaśnienia złożył.
Izba wskazuje, że oświadczenia wykonawców złożone przez Odwołującego podczas
rozprawy w dniu 16 września 2024 r. o uwzględnieniu w kalkulacji oferty środków
finansowych z dopłat do biletów ulgowych, w ocenie Izby, nie mogą stanowić dowodu na fakt
przyznania przez wykonawcę PKS Bełchatów ulgi dla oddziału przedszkolnego.
Wobec powyższego, Izba uznała, że Odwołujący nie wykazał, iż ww. zarzut jest zasadny.
Wobec
wskazanych powyżej okoliczności, Izba uznała, że odwołanie podlegało oddaleniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na
podstawie art. 557 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 8 ust. 2 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów
kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania.
Wobec oddalenia odwołania w całości, koszty ponosi Odwołujący.
Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji.
Przewodnicząca:
………………………