Sygn. akt: KIO 3177/24
POSTANOWIENIE
Warszawa, dnia 10
września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Bartosz Stankiewicz
Joanna Stankiewicz-Baraniak
Ryszard Tetzlaff
po rozpoznaniu na posiedzeniu bez
udziału stron oraz uczestnika postępowania
odwoławczego w dniu 10 września 2024 r. w Warszawie odwołania wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 września 2024 r. przez wykonawcę Elfeko spółkę
akcyjną z siedzibą w Gdyni przy ul. Hutniczej 20a (81-061 Gdynia) w postępowaniu
prowadzonym przez Energa-Operator
spółkę akcyjną z siedzibą w Gdańsku przy ul.
Marynarki Polskiej 130 (80-
557 Gdańsk) Oddział w Koszalinie z siedzibą w Koszalinie przy
ul. Morskiej 10 (75-950 Koszalin)
przy udziale uczestnika po stronie odwołującego – wykonawcy ATREM spółki akcyjnej
z siedzibą w Bydgoszczy przy Placu Kościeleckich 3 (85-033 Bydgoszcz)
postanawia:
1. U
morzyć postępowanie odwoławcze.
2. N
akazać zwrot z rachunku bankowego Urzędu Zamówień Publicznych kwoty 20 000 zł
00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) na rzecz wykonawcy Elfeko
spółki akcyjnej z siedzibą w Gdyni, uiszczonej tytułem wpisu od odwołania.
3. Zn
ieść w pozostałym zakresie koszty między Stronami.
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie –
S
ądu Zamówień Publicznych.
Przewodniczący:
………….………………….
………….………………….
………….………………….
Sygn. akt: KIO 3177/24
Uzasadnienie
Energa-
Operator S.A. z siedzibą w Gdańsku Oddział w Koszalinie zwana dalej
„zamawiającym”, w imieniu i na rzecz której działa ENERGA Logistyka Sp. z o.o., Biuro
Zakupów Operacyjnych z siedzibą w Płocku prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego, na podstawie przepisów ustawy z dnia z dnia 11 września 2019 r.
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1605 ze zm.) zwanej dalej: „Pzp”, w
trybie przetargu nieograniczonego, pn.
Wykonanie robót budowlano-montażowych dla
zadania „Przebudowa Stacji Transformatorowej 110/15 kV GPZ Białogard o numerze
referencyjnym: P/5/0021/2024
, zwane dalej „postępowaniem”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 12 czerwca 2024 r., pod numerem 347549-2024 (numer wydania Dz.U.
S: 113/2024).
Szacunkowa wartość zamówienia, którego przedmiotem są roboty budowlane, jest
wyższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust.
3 Pzp.
W dniu 2
września 2024 r. wykonawca Elfeko S.A. z siedzibą w Gdyni (zwany dalej:
„odwołującym”) wniósł odwołanie wobec następujących czynności i zaniechań
z
amawiającego:
- zaniechania
odrzucenia oferty złożonej przez wykonawcę Atrem S.A. z siedzibą
w Bydgoszczy (zwanego dalej jako:
„Atrem” lub „Wykonawca”) z uwagi na zaistnienie
w stosunku do tego Wykonawcy przesłanek wykluczenia z postępowania, o których mowa
w art. 109 ust. 1 pkt 8 i 10 Pzp, tj. z uwagi na wprowadzenie z
amawiającego w błąd przy
przedstawianiu informacji w zakresie historii kontraktowej;
- wyboru oferty Atrem jako najkorzystniejszej w p
ostępowaniu.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1) art. 109 ust. 1 pkt 8 Pzp oraz art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a)
Pzp w zw. z art. 239 ust. 1 Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty Atrem, pomimo
ziszczenia się w stosunku do tego Wykonawcy przesłanek wykluczenia, gdyż Wykonawca, w
wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa, a przynajmniej lekkomyślności lub
niedbalstwa, przedstawił zamawiającemu informacje wprowadzające w błąd (poprzez
zatajenie informacji na temat przeszłości kontraktowej), mające istotne znaczenie dla decyzji
podejmowanych przez z
amawiającego w postępowaniu, polegające na udzieleniu przeczącej
odpowiedzi na pytanie w Jednolitym Europejskim Dokumencie Zamówienia („JEDZ”)
dotyczące art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp: Czy wykonawca znajdował się w sytuacji, w której
wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa z
podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została rozwiązana
przed czasem, lub w której nałożone zostało odszkodowanie bądź inne porównywalne
sankcje
w związku z tą wcześniejszą umową?, gdy tymczasem informacja ta jest nieprawdziwa
wobec nałożenia na Atrem kary umownej w toku realizacji umowy, przedmiotem której było:
Zaprojektowanie, dostawa i wdrożenie zintegrowanego systemu bezpieczeństwa Portu
Lotniczego Poznań - Ławica oraz wymiana fragmentu ogrodzenia Portu Lotniczego
(„Umowa”), która realizowana była na rzecz zamawiającego – Portu Lotniczego Poznań-
Ławica Sp. z o.o. („Port Lotniczy”), co doprowadziło do nieuzasadnionego wyboru oferty
złożonej przez Atrem jako najkorzystniejszej w postępowaniu;
2) art. 16 ust. 1 Pzp przez prowadzenie p
ostępowania w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców, proporcjonalności i
przejrzystości.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o rozpatrzenie i uwzględnienie odwołania
oraz nakazanie z
amawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
- wykluczenie wykonawcy Atrem i odrzucenie Jego oferty;
dokonania ponownego badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu (z pominięciem
oferty Atrem).
W ramach postępowania odwoławczego przystąpienie po stronie zamawiającego
zgłosił wykonawca Atrem S.A. z siedzibą w Bydgoszczy. Izba stwierdziła skuteczność
zgłoszonego przystąpienia w związku z tym ww. wykonawca stał się uczestnikiem
postępowania odwoławczego.
W dniu 6
września 2024 r. zamawiający złożył pismo, z którego wynikało, że tego
samego dnia
unieważnił dokonaną w dniu 21 sierpnia 2024 r. czynność wyboru
najkorzystniejszej oferty
w postępowaniu, celem wykonania czynności związanych z
ponowną oceną ofert.
W ocenie Izby
w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie budziło wątpliwości, że
w związku z dokonanymi czynnościami zamawiającego znalazł zastosowanie art. 568 pkt 2
Pzp, zgodnie z którym Izba umarza postępowanie odwoławcze w przypadku stwierdzenia, że
dalsze postępowanie stało się z innej przyczyny zbędne. Warto w tym miejscu dodać, że
odwołanie koncentrowało się wyłącznie na zaniechaniu odrzucenia oferty złożonej przez
wykonawcę Atrem oraz na czynności wyboru oferty tego wykonawcy jako najkorzystniejszej
w p
ostępowaniu. Czynność wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu została
dokonana w dniu 21 sierpnia 2024 r. Jak
ustaliła Izba z informacji przekazanej od
zamawiającego, w dniu 6 września 2024 r. została unieważniona czynność wyboru oferty
najkorzystniejszej oferty w postępowaniu, która miała miejsce w dniu 21 sierpnia 2024 r.
Ponadto z informacji przekazanej od zamawiającego w dniu 6 września 2024 r. wynikało, że
ocena ofert w postępowaniu zostanie ponownie przeprowadzona.
Zgodnie ze stanowiskiem doktryny
Podstawą do umorzenia postępowania jest
również stwierdzenie przez Izbę, że postępowanie stało się z innej przyczyny zbędne lub
niedopuszczalne. Ustawodawca nie doprecyzował, o jakie sytuacje chodzi. Z pewnością
dyspozycją przepisu objęte będą sytuacje utraty bytu prawnego przez stronę odwołania,
na skutek likwidacji lub śmierci odwołującego. Wydaje się również, że podstawa umorzenia
zaistnieje, jeśli zamawiający przed zakończeniem rozprawy unieważni postępowanie,
wówczas spór stanie się bezprzedmiotowy, a ewentualnemu zaskarżeniu w drodze
odwołania będzie podlegała nowa czynność zamawiającego.” (Komentarz Prawo Zamówień
Publicznych, pod red. Marzeny Jaworskiej, Wydawnictwo C. H. Beck, W-wa 2021, str. 1236).
W ocenie Izby do takich sytuacji zalicza się również sytuacja, która zaistniała
w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz postępowaniu
odwoławczym. Zamawiający po wniesieniu odwołania unieważnił czynność wyboru
najkorzystniejszej oferty w postępowaniu, a do tej czynności odnosiło się odwołanie. Ponadto
zamawiający stwierdził, że dokona ponownej oceny ofert w postępowaniu, co oznaczało, że
czynność badania i oceny ofert w postępowaniu nie została jeszcze zakończona.
Dodatkowo
, jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 18
stycznia 2019 r. III CZP 55/18, w którym SN analizował rozbieżność orzeczniczą skutku
procesowego następczej utraty interesu prawnego: przyczyna umorzenia postępowania
określona w art. 355 § 1 kpc. jako zbędność postępowania stanowi ogólny przejaw uznania
przez ustawodawcę, że nie jest dopuszczalne kontynuowanie postępowania w sytuacji, w
której jego cel został osiągnięty w inny sposób. W rezultacie wydanie wyroku stało się
zbędne. Pojęcie zbędności wydania wyroku jako przyczyny umorzenia postępowania
wiązane jest najczęściej z szeroko pojętą następczą bezprzedmiotowością postępowania.
Stanowi ona jej swoisty korelat (zbędność wydania wyroku jako następstwo odpadnięcia
przedmiotu postępowania ewentualnie inne przypadki niecelowości wydawania wyroku).
Dalej Sąd wywiódł, że skoro wskutek zgaśnięcia interesu prawnego powoda – zazwyczaj w
rezultacie uzyskania ochrony prawnej poszukiwanej w toczącym się postępowaniu poza jego
ramami
– proces cywilny nie może doprowadzić do oczekiwanego przez powoda rezultatu
(choćby powództwo to w chwili wniesienia było całkowicie zasadne), to dalsze procedowanie
w kierunku wydania wyroku oddalającego to powództwo staje się zbyteczne i bezcelowe. W
konsekwencji trzeba przyjąć, że w sytuacji, w której potrzeba udzielenia żądanej przez strony
ochrony prawnej uległa dezaktualizacji, wydanie orzeczenia kończącego postępowanie w
sprawie o charakterze procesowym w postaci umorzenia procesu jest w pełni wystarczające
dla uczynienia zadość prawu stron do sądu i rzetelnego procesu.
Wobec nowych czynności podjętych przez zamawiającego w postępowaniu
o
dwołujący będzie uprawniony skorzystać ze środków ochrony prawnej. Ostatecznie spór
stał się bezprzedmiotowy. Aby Izba mogła rozpoznać wniesione odwołanie – musi ono
dotyczyć czynności zamawiającego (art. 513 pkt 1 Pzp). Zatem na moment wniesienia
odwołania musi istnieć substrat zaskarżenia, będący podstawą dla wykonawcy do wniesienia
środka ochrony prawnej. Następnie dostrzeżenia wymaga, że zgodnie z treścią art. 552 ust.
1 P
zp Izba wydając orzeczenie bierze pod uwagę stan rzeczy ustalony na moment
zamknięcia postępowania odwoławczego. Ustawodawca przewidział zatem sytuację, w
której może dojść do zmian w toku postępowania o udzielenie zamówienia – co Izba
zobowiązana jest uwzględnić wydając orzeczenie w sprawie w toku postępowania
odwoławczego. Zauważenia również wymaga, że przepisy ustawy nie zobowiązują
z
amawiającego do zawieszenia postępowania o udzielenie zamówienia, wobec wniesionego
odwołania.
Skład orzekający wskazał, że treść art. 552 ust. 1 Pzp – podobnie jak w przypadku
art. 316 § 1 kpc., w myśl którego podstawą wydania przez sąd wyroku jest stan rzeczy
istniejący w chwili zamknięcia rozprawy – nakazuje uwzględnienie aktualnego stanu
faktycznego
w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Ponadto stan rzeczy o którym mowa w przepisie
art. 552 ust. 1 P
zp należy analogicznie – jak w art. 316 § 1 kpc. – interpretować jako
okoliczności faktyczne ustalone przed zamknięciem rozprawy oraz stan prawny, tj.
obowiązujące przepisy, które mogą stanowić podstawę rozstrzygnięcia (wyrok SN z 25
czerwca 2015 r., sygn. akt: V CSK 535/14, wyrok Sądu Apelacyjnego ze Szczecina z 13
września 2018 r., sygn. akt: I Aga 159/18). Rolą ustalenia stanu rzeczy na moment
zamknięcia postępowania odwoławczego jest uwzględnienie aktualnego stanu faktycznego
w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Izba jest więc w takim przypadku zobowiązania
uwzględnić czynności zamawiającego, które miały miejsce po wniesieniu odwołania, do
czasu wydania orzeczenia w sprawie. Skoro z
amawiający dokonał unieważnienia
zaskarżonych czynności, tym samym czynność stanowiąca podstawę wniesienia środka
ochrony prawnej przestała istnieć. Zaskarżenie czynności, która już nie istnieje, nie daje
podstaw Izbie do stwierdzenia naruszenia przepisów przez zamawiającego i nie może być
podstawą do wydania orzeczenia merytorycznego. Uznać w takiej sytuacji należało, że
prowadzenie dalszego postępowania odwoławczego było bezcelowe, czyli jak stanowi
przepis Pzp
– zbędne. Jest to przesłanka umożliwiająca umorzenie postępowania
odwoławczego i zdaniem Izby może być ona wykorzystywana właśnie w podobnych
sytuacjach. W innym wypadku bowiem odwołanie podtrzymywane przez odwołującego
podlegałoby oddaleniu jako bezzasadne wobec nieistniejącej czynności zamawiającego.
Orzekanie przez Izbę wobec nowych czynności zamawiającego nie może mieć miejsca, gdyż
wykraczałoby poza ramy postępowania odwoławczego, które wyznacza treść wniesionego
odwołania.
W konsekwencji mając na względzie okoliczności przedmiotowej sprawy, orzeczono
jak w sentencji, na podstawie przepisu art. 568 pkt 2 Pzp,
umarzając postępowanie
odwoławcze.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 557 Pzp w zw. z
§ 9 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020
r., poz. 2437)
z którego wynika, że w przypadku umorzenia postępowania odwoławczego
przez Izbę w całości na skutek stwierdzenia, że dalsze postępowanie stało się z innej
przyczyny zbędne lub niedopuszczalne, koszty o których mowa w § 5 pkt 2, znosi się
wzajemnie.
Na podstawie art. 574 Pzp Izba orzeka
ła o dokonaniu zwrotu odwołującemu
uiszczonego wpisu, o czym orzeczono w pkt 2 sentencji orzeczenia.
Przewodniczący:
………………………………….
………………………………….
………………………………….