KIO 534/24 WYROK Warszawa, dnia 6 marca 2024 r.

Sygn. akt: KIO 534/24 

WYROK  

Warszawa, dnia 6 marca 2024 r.

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodnicząca: 

Beata Konik 

Protokolant:   

Piotr Cegłowski 

po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 

w dniu 19 lutego 2024 

r. przez wykonawcę T. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod 

firmą Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Polbud T. S. z siedzibą w Rzeszowie, 

w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Domaradz, 

orzeka: 

Uwzględnia  odwołanie  i  nakazuje  unieważnienie  czynności  z  14  lutego  2024  r. 

polegającej na wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawcę T. L. 

prowadzącego  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Firma  Handlowa  ROSE  T.  L., 

ponowne badanie i ocen

ę ofert, w tym odrzucenie oferty złożonej przez wykonawcę T. 

L. 

prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowa ROSE T. L. na 

podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp. 

kosztami postępowania obciąża zamawiającego Gminę Domaradz i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  10  000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  odwołującego  T. 

S. 

prowadzącego  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Przedsiębiorstwo 

Wielobranżowe Polbud T. S. z siedzibą w Rzeszowie tytułem wpisu od odwołania 

oraz 

kwotę  3  600  zł  00  gr  (słownie:  trzy  tysiące  sześćset  złotych  zero  groszy) 

poniesioną przez Odwołującego tytułem wynagrodzenia pełnomocnika. 

zasądza  od  Zamawiającego  na  rzecz  Odwołującego  kwotę  13 600  zł  00  gr 

(słownie:  trzynaście  tysięcy  sześćset  złotych  zero  groszy)  stanowiącą  sumę 

koszt

ów postępowania odwoławczego poniesionych przez Odwołującego. 

Na  orzeczenie  - 

w  terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za 

pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do  Sądu  Okręgowego  w  Warszawie  - 

Sądu Zamówień Publicznych. 

Przewodnicząca: 

……………………. 

Sygn. akt: KIO     534/24 

Uzasadnienie 

Gmina  Domaradz,  (dalej: 

„Zamawiający”)  prowadzi  w  trybie  podstawowym 

postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane pn.: „Nadbudowa i 

przebudowa  części  budynku  Zespołu  Szkolno-Przedszkolnego  w  Domaradzu”,  nr 

postępowania: ZP.271.1.2024. 

Przedmiotowe  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  jest  prowadzone 

na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych  (Dz.U. z 2023 

r. poz. 1605 ze zm.). 

Szacunkowa  wartość  zamówienia  jest  niższa  od  kwot  wskazanych  w  przepisach 

wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy Pzp. 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych 

z 12 stycznia 2024 r., nr 2024/BZP 00032820/01. 

W  postępowaniu  tym  wykonawca  T.  S.  prowadzący  działalność  gospodarczą  pod 

firmą  Przedsiębiorstwo  Wielobranżowe  Polbud  T.  S.  z  siedzibą  w  Rzeszowie  (dalej: 

„Odwołujący”)  19  lutego  2024  r.  złożył  odwołanie  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej 

wobec 

wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  złożonej  przez  wykonawcę  T.  L.  prowadzącego 

działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowa ROSE T. L. z siedzibą w Strzyżowie.  

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie: 

1)  art.  224  ust.  6  ustawy  Pzp  przez 

uznanie  wyjaśnień  złożonych  przez  Wykonawcę 

Firma Handlowa ROSE T. L. 

za wystarczające do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny; 

2)  art.  226  ust.  1  pkt  8  ustawy  Pzp  przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  Wykonawcy 

Firma Handlowa ROSE T. L. 

mimo, iż zawierała ona rażąco niską cenę; 

art.  16  pkt  1  ustawy  Pzp  przez  prowadzenie  postępowania  z  naruszeniem  zasady 

uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców; 

W związku z powyższym, Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie 

Zamawiającemu:  unieważnienie  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  i  nakazanie  jej 

powtórzenia,  odrzucenie  oferty  Wykonawcy  Firma  Handlowa  ROSE  T.  L.  jako  zawierającą 

rażąco  niską  cenę,  dokonanie  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  najkorzystniejszej  w 

Postępowaniu  na  podstawie  ustalonych  w  SWZ  kryteriów  oceny  ofert,  przy  uwzględnieniu 

konsekwencji wynikających z powtórnej oceny ofert. 

W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, co następuje.  

Odwołujący wskazał, że ma interes we wniesieniu odwołania z uwagi na fakt, iż jego 

oferta jest na drugim miejscu w rankingu i w przypadku uwzględnienia odwołania ma szanse 

na  wygranie  postępowania  i  uzyskanie  zamówienia  a  w  wyniku  czynności  zamawiającego 

może ponieść szkodę polegająca na nieuzyskaniu zamówienia.  

Odwołujący  wyjaśnił,  że  wezwaniem  z  6  lutego  2024  r.  Zamawiający  zobowiązał 

Wykonawcę  T.  L.  do  złożenia  wyjaśnień  dotyczących  rażąco  niskiej  ceny  oferty  ww. 

Wykonawcy  oraz  złożenia  dowodów  dotyczących  ceny  i  kosztów  realizacji  przedmiotu 

zamówienia.  Następnie  Odwołujący  wskazał,  że  z  treści  ww.  wezwania  wynika,  że  cena 

realizacji zamówienia (marża), podana przez Wykonawcę jest niższa o co najmniej 30% od 

wartości zamówienia powiększonej o podatek od towarów i usług.  

Odwołujący  podał,  że  w  odpowiedzi  na  powyższe  wezwanie,  Wykonawca  T.  L. 

przedstawił  bardzo  lakoniczne  wyjaśnienia  z  dnia  7  lutego  2024  r.,  nie  załączając 

jakichkolwiek  dowodów  mimo  wyraźnego  wezwania  w  tym  zakresie  ze  strony 

Zamawiającego jak również dyspozycji wynikającej z art. 224 ust. 1 Pzp.  

W ocenie Odwołującego, powyższe wezwanie oznacza, że wezwany wykonawca miał 

obowiązek  wykazania,  że  jego  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny,  przy  czym  miał 

obowiązek wykazania, co składa się na zaoferowaną przez niego cenę. Odwołujący poniósł, 

że  zastosowanie  procedury  z  art.  224  Pzp,  tworzy  domniemanie,  że  zaproponowana  w 

ofercie  cena  nosi  znamiona  ceny  rażąco  niskiej,  a  zatem  dowód  na  twierdzenie  przeciwne 

spoczywa  na  wykonawcy.  Na  skutek  powyższego  domniemania  Wykonawca  wezwany  do 

złożenia wyjaśnień jeżeli chce je obalić, musi udowodnić, iż zaoferowana przez niego cena 

nie jest ceną rażąco niską. W tym też celu wykonawca musi złożyć takie wyjaśnienia, które 

jednoznacznie  wykażą,  że  możliwe  i  realne  jest  rzetelne  wykonanie  zamówienia  za 

zaproponowaną  cenę  oraz  załączyć  potwierdzające  to  dowody.  Stąd  też  w  orzecznictwie 

utrwalił  się  już  jednolity  w  tym  zakresie  pogląd,  że  owe  wyjaśnienia  muszą  być  konkretne, 

odpowiednio  umotywowane  i  odnoszące  się  do  danego  zamówienia,  jak  również  poparte 

dowodami. 

Odwołujący wskazał, że powyższe potwierdza m.in. wyrok KIO z dnia 17 czerwca 

2019 r. (KIO 992/19).  

Odwołujący wskazał tez na stanowisko wyrażone w wyroku z dnia 12 

października  2009  r.  (KIO/UZP  1415/09)  oraz  w  wyroku  z  dnia  7  marca  2023  roku  KIO 

Odnosząc  się  do  wyjaśnień  złożonych  przez  wykonawcę  T.  L.  Odwołujący  zwrócił 

uwagę,  że  wykonawca  te  wskazuje,  iż  znajduje  się  w  szczególnej  sytuacji,  ponieważ 

uzyskuje  rabaty  w  zakresie  materiałów  budowlanych  na  poziomie  50%  przy  czym  nie 

załączył w tym zakresie żadnych dowodów. Odwołujący podniósł, że uzyskiwanie rabatów w 

zakresie  materiałów  budowlanych  nie  jest  niczym  szczególnym  dla  każdego  z 

przedsiębiorców  prowadzących  działalność  w  tym  zakresie,  natomiast  wykazanie 

konkretnego  poziomu  opustów  wymaga,  zdaniem  Odwołującego,  wykazania  rzeczywistego 

poziomu rabatów, choćby  poprzez wskazanie umowy,  która  taki  poziom  rabatów  zapewnia. 

Odwołujący  podniósł,  że  wykonawca  nie  wskazał  w  swoich  wyjaśnieniach  czy  ten  rabat  w 

wysokości 50 % uzyskuje u wszystkich dostawców i czy liczony jest on od cen katalogowych 

czy  też  rynkowych,  które  są  znacząco  niższe.  Odwołujący  w  tym  zakresie  powołał  się  na 

stanowisko Krajowej Izby 

Odwoławczej w wyroku z dnia 15 maja 2023 roku KIO 1191/23.  

Odwołujący  wskazał,  że  także  w  zakresie  stawki  roboczogodziny  wskazana  przez 

Wykonawcę stawka 30 zł jest poniżej kosztów zatrudnienia pracownika, nawet na podstawie 

minimalnego  wynagrodzenia. 

Odwołujący  podniósł,  że  opracowania  dostępnego  na  stronie 

www.zzbudowlani.pl  minimalna  kalkulacyjna  stawka  wynagrodzenia  w  budownictwie  dla 

robót  budowlano  –  montażowych  wynosi  w  I  półroczu  35,68  zł  za  roboczogodzinę,  a  w  II 

półroczu  36,16  zł  (wydruk  ze  strony  w  załączeniu).  Odwołujący  wyjaśnił,  że  zgodnie  z 

wytycznymi  kosztorysowania  w  skład  ceny  robocizny  wchodzą  następujące  składniki 

kosztów  pracy  robotników  zatrudnionych  bezpośrednio  przy  wykonywaniu  robót 

budowlanych:  1) 

płace  zasadnicze  według  osobistego  zaszeregowania,  przyjmowane  jako 

średnie ważone,  2)  premie regulaminowe,  3)  płace  dodatkowe  (np. za kierowanie brygadą, 

dodatki funkcyjne, stażowe itp.), 4) płace uzupełniające (np. wynagrodzenia za okres urlopu i 

inne płatne nie obecności w pracy, zasiłki chorobowe nierefundowane przez ZUS, odprawy 

emerytalne, nagrody jubileuszowe), 5) 

obligatoryjne obciążenia płac, np. z tytułu składek na 

rzecz ZUS, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, 6)odpisy 

na  zakładowy  fundusz  świadczeń  socjalnych,  mieszkaniowy  itp.  Odwołujący  zaznaczył,  że 

p

rawidłowość  takiego  wyliczenia  kosztów  robocizny  (roboczogodziny)  potwierdziła  Krajowa 

Izba  Odwoławcza  w  wyroku  z  dnia  4  czerwca  2021  KIO  1441/21.  Co  więcej  powyższe 

wyliczenia  oparte  są  na  założeniu,  iż  wszyscy  zatrudnieni  pracownicy  otrzymują  płacę 

minimalną, co w świetle doświadczenia życiowego, zdaniem Odwołującego, należy uznać za 

nierealne. 

Odwołujący    podkreślił,  że  wykonawca  w  swoich  wyjaśnieniach  powołuje  się  na 

ceny zawarte w kosztorysie inwestorskim (pkt 8 wyjaśnień), który nie powinien być mu znany, 

a  jeśli  został  udostępniony,  to  stanowi  to  jawne  naruszenia  zasad  równego  traktowania 

wykonawców  i  prowadzenia  postepowania  z  zachowaniem  zasad  uczciwej  konkurencji.  W 

ocenie  O

dwołującego  niemal  wszystkie  punkty  wyjaśnień  oparte  są  na  ogólnikowych 

sformułowaniach, które w żaden sposób nie obalają domniemania rażąco niskiej ceny.  

W złożonej pismem z 1 marca 2024 r. odpowiedzi na odwołanie, Zamawiający wniósł 

o 

oddalenie odwołania w całości.   

Krajowa  Izba  Odwoławcza,  rozpoznając  na  rozprawie  złożone  odwołanie  i 

uwzględniając  dokumentację  z  przedmiotowego  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego,  stanowiska  stron złożone  na  piśmie  i  podane  do  protokołu 

rozprawy ustaliła, co następuje.  

Odwołującemu  zgodnie  z  treścią  w  art.  505  ustawy  Pzp  przysługują  środki  ochrony 

prawnej,  ponieważ  jest  wykonawcą  biorącym  udział  w  postępowaniu  o  to  zamówienie 

publiczne.  

Do  przedmiotowego  postępowania  odwoławczego  żaden  wykonawca  nie  zgłosił 

przystąpienia w charakterze uczestnika postępowania.  

Odwołanie  zostało  rozpoznane  w  granicach  zawartych  w  nim  zarzutów  (art.  555 

ustawy  Pzp),  podtrzymanych  na  rozprawie  z  uwzględnieniem  zasady  kontradyktoryjności 

postępowania (art. 534 ust. 1 ustawy Pzp). Rozpoznając przedmiotowe odwołanie Izba miała 

na  uwadze  treść  akt  postępowania (§8  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  w  sprawie 

postępowania  przy  rozpoznawaniu  odwołań  przez  Krajową  Izbę  Odwoławczą  z  dnia  30 

grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2453). Izba przy rozpoznaniu sprawy miała na uwadze 

ponadto  stanowiska  Stron  i  Przystępującego  zaprezentowane  zarówno  w  pismach 

procesowych,  w  tym  w  odpowiedzi  na  odwołania  jak  i  podczas  rozprawy  oraz  złożone 

dowody.  

Izba ustaliła następujące okoliczności faktyczne jako istotne dla rozstrzygnięcia 

sprawy.  

Na podstawie  treści  specyfikacji  warunków  zamówienia (dalej: „SWZ”), Izba  ustaliła, 

że przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych polegających na wykonaniu 

nadbudowy  i  przebudowy  części  budynku  Zespołu  Szkolno-Przedszkolnego  w  Domaradzu, 

w następującym zakresie: 

Wykonanie  nadbudowy  trzeciej  kondygnacji  nad  istniejącym  segmentem  szkolno-

przedszkolnym, dla uzyskania dodatkowych klas lekcyjnych, 

2)  Wejście  do  projektowanych  pomieszczeń  na  drugim  piętrze  projektuje  się  poprzez 

istniejącą  klatkę  schodową,  którą  należy  dostosować  do  warunków  przeciwpożarowych 

zgodnie z obowiązującymi przepisami, 

3)  Istniejący  budynek  jak  i  projektowana  nadbudowa  ma  konstrukcję  murowaną  z 

elementami  żelbetowymi  -  słupy,  belki,  stropy,  pokryty  będzie  dachem  wielospadowym,  o 

konstrukcji drewnianej i nachyleniu połaci dachowych 20°, pokrycie z blachy profilowanej (na 

rąbek stojący lub niski, szeroki trapez) w kolorze rudobrązowym 

4) Projektuje się dźwig osobowy dla osób z ograniczoną zdolnością poruszania się, 

5)  Projektuje  się  docieplenie  budynku,  wymianę  stolarki  okiennej  na  spełniającą 

obowiązujące przepisy w zakresie energooszczędności oraz wykonanie nowej elewacji. 

Zamawiający  wskazał,  że  przedmiot  zamówienia  należy  wykonać  z  materiałów 

własnych  wykonawcy  zgodnie  ze  sztuką  budowlaną,  przy  zastosowaniu  obowiązujących 

norm  i  zgodnie  z  załączoną  dokumentacją  projektową  (projekt  architektoniczno-budowlany, 

specyfikacja  techniczna  wykonania  i  odbioru  robót  budowlanych,  przedmiar  robót,  oferta 

wykonawcy z kosztorysem ofertowym). 

Zamawiający wskazał, że termin realizacji zamówienia wynosi do 12 miesięcy od daty 

zawarcia  umowy. 

Projektowane  postanowienia  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego, 

które  zostaną  wprowadzone  do  treści  tej  umowy,  określone  zostały  w  Załączniku  nr  6  do 

SWZ. 

W rozdziale XVI SWZ, Zamawiający wskazał następujące postanowienia odnoszące 

się  do  sposobu  obliczenia  ceny:  „1.  Przed  obliczeniem  ceny  oferty  wykonawca  dokładnie  i 

szczegółowo zapozna się z opisem przedmiotu zamówienia zawartym w rozdz. III SWZ oraz 

załączonymi  dokumentami  zamówienia.  Cenę  za  wykonanie  zamówienia  wykonawca 

przedstawi  na formularzu oferty (Zał.  Nr  1).  3. W formularzu  ofertowym  należy podać cenę 

netto  za  wszystkie  elementy  zamówienia.  Cenę  oferty  oraz  należny  podatek  VAT  należy 

podać z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.”. 

Na podstawie informacji z otwarcia ofert ustalono, że w postępowaniu złożono 8 ofert. 

Zamawiający poinformował, że na realizacje zamówienia przeznaczył 4 992 674,48 zł. Cena 

oferty wykonawcy Firma Handlowa ROSE T. L. to 3 479 929.53 

zł, cena oferty Odwołującego 

to 3 830 807.74 

zł.  

Pismem z 6 lutego 2024 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Firma Handlowa ROSE 

T. L. 

do złożenia wyjaśnień ceny. Podstawą prawną wezwania był art. 224 ust. 1 i ust. 2, pkt 

1  ustawy 

Pzp.  Wezwanie  dotyczyło  złożenia  wyjaśnień,  w  tym  dowodów  w  zakresie 

wyliczenia ceny oferty. 

Zamawiający w treści wezwania wskazał: „Zamawiający informuje, że 

cena  złożonej  przez  Państwa  oferty  budzi  wątpliwości,  co  do  możliwości  wykonania 

przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez  Zamawiającego  lub 

wynikającymi z odrębnych przepisów oraz jest niższa o ponad 30 % od wartości zamówienia 

powiększonej o należny podatek od towarów i usług. 

Wartość  zamówienia  została  ustalona  na  podstawie  kosztorysu  inwestorskiego  i  wynosi  4 

674,48 zł., wartość niższa o 30 % wynosi 3 494 872,14 zł., a oferta Wykonawcy wynosi 

3 479 929,53 zł. 

W  związku  z  tym,  że  cena  oferty  jest  niższa  o  ponad  30  %  od  w/w  wartości  zamówienia, 

Zamawiający działając na podstawie art. 224 ust. 2, pkt 1 ustawy Pzp, jest zobowiązany do 

wezwania  Wykonawcy  do  złożenia  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów  w  zakresie 

wyliczenia ceny oferty. 

Zamawiający dokonując oceny wyjaśnień wraz z dowodami na ich potwierdzenie, będzie brał 

pod uwagę czynniki wskazane w treści art. 224 ust. 3 ustawy Pzp, tj; 

1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy; 

2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług albo 

związanych z realizacją robót budowlanych; 

3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę; 

4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o 

minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych 

właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie; 

5)  zgodności  z  prawem  w  rozumieniu  przepisów  o  postępowaniu  w  sprawach  dotyczących 

pomocy publicznej; 

6)  zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; 

7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska; 

8)  wypełniania  obowiązków  związanych  z  powierzeniem  wykonania  części  zamówienia 

podwykonawcy. 

Zamawiający  informuje,  że  zgodnie  z  art.  224  ust.  5  ustawy  Pzp  obowiązek  wykazania,  że 

oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu, spoczywa na Wykonawcy.”.  

Wykonawca Firma Handlowa ROSE T. L. 

złożył wyjaśnienia pismem z 7 lutego 2024 

r.  

Pismem  z 

14  lutego  2024  r.  Zamawiający  poinformował  o  wyborze  jako 

najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawcę Firma Handlowa ROSE T. L.  

Izba zważyła co następuje. 

Izba  stwierdziła,  iż  odwołanie  zasługiwało  na  uwzględnienie  z  następujących 

powodów.  

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp  

zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  koszt  w  stosunku  do 

przedmiotu  zamówienia.  Stosownie  do  treści  art.  224  ust.  6  ustawy  Pzp  odrzuceniu,  jako 

oferta  z  rażąco  niską  ceną  lub  kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił 

wyjaśnień  w  wyznaczonym  terminie,  lub  jeżeli  złożone  wyjaśnienia  wraz  z  dowodami  nie 

uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu. 

Natomiast jak wynika z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, 

lub  ich  istotne  części  składowe,  wydają  się  rażąco  niskie  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu 

zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  w  dokumentach  zamówienia  lub 

wynikającymi  z  odrębnych  przepisów,  zamawiający  żąda  od  wykonawcy  wyjaśnień,  w  tym 

złożenia  dowodów  w  zakresie  wyliczenia  ceny  lub  kosztu,  lub  ich  istotnych  części 

składowych. Zgodnie z ust. 2 ww. regulacji w przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w 

terminie jest niższa o co najmniej 30% od:  

wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

ustalonej  przed  wszczęciem  postępowania  lub  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich 

złożonych  ofert  niepodlegających  odrzuceniu  na  podstawie  art.  226  ust.  1  pkt  1  i  10, 

zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień,  o  których  mowa  w  ust.  1,  chyba  że 

rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia; 

wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, 

w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie 

wyjaśnień, o których mowa w ust. 1. 

Jak natomiast wynika z art. 224 ust. 3 wyjaśnienia mogą dotyczyć w szczególności: 

1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy; 2) wybranych 

rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług albo związanych z 

realizacją  robót  budowlanych;  3)  oryginalności  dostaw,  usług  lub  robót  budowlanych 

oferowanych  przez  wykonawcę;  4)  zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy, 

których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na  podstawie 

przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę 

(Dz.U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla 

spraw,  z  którymi  związane  jest  realizowane  zamówienie;  5)  zgodności  z  prawem  w 

rozumieniu  przepisów  o  postępowaniu  w  sprawach  dotyczących  pomocy  publicznej;  6) 

zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi  w  miejscu,  w  którym  realizowane  jest  zamówienie;  7)  zgodności  z 

przepisami  z  zakresu  ochrony  środowiska;  8)  wypełniania  obowiązków  związanych  z 

powierzeniem wykonania części zamówienia podwykonawcy. 

Ustawa  Pzp  przesądza  również,  że  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera 

rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy (vide art. 224 ust. 5 ustawy Pzp), a 

ponadto    stanowi,  że  odrzuceniu,  jako  oferta  z  rażąco  niską  ceną  lub  kosztem,  podlega 

oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym  terminie,  lub  jeżeli  złożone 

wyjaśnienia wraz  z  dowodami nie  uzasadniają  podanej  w  ofercie  ceny  lub  kosztu  (vide  art. 

224 ust. 6 ustawy Pzp). 

Reasumując  powyższe,  gdy  zaistnieją  przesłanki  do  wezwania  wykonawcy  do 

złożenia wyjaśnień na podstawie art. 224 ust. 1 lub 2 ustawy Pzp, ustawowym obowiązkiem 

wykonawcy jest wykazanie, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. W takiej sytuacji 

to na wykonawcy spoczywa ciężar dowodu, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Na 

powyższe  wskazuje  wprost  art.  224  ust.  5  ustawy  Pzp.  Mając  na  uwadze,  że  złożone 

wyjaśnienia  stanowią  podstawę  dla  Zamawiającego  do  oceny  prawidłowości  zaoferowanej 

ceny, oczywistym jest, że wyjaśnienia te powinny być wyczerpujące, zawierać uzasadnienie 

zaoferowanej ceny, 

w tym wskazanie okoliczności wpływających na zaoferowanie takiej a nie 

innej  ceny  oraz  przede wszystkim  potwierdzające jej  realny  charakter.  Niewątpliwie z  treści 

art.  224  ust.  6  ustawy  Pzp  wynika,  że  nie  tylko  nieudzielenie  wyjaśnień  w  wyznaczonym 

terminie skutkować będzie koniecznością odrzucenia oferty, podstawą do odrzucenia oferty 

w  oparciu  o  tę  przesłankę  będzie  również  sytuacja,  gdy  złożone  wyjaśnienia  wraz  z 

dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu. W tym miejscu podkreślenia 

wymaga,  że  ustawodawca  przesądził,  że  wyjaśnienia  muszą  być  poparte  dowodami, 

zostawiając jednocześnie wykonawcy swobodę w ich doborze. Oczywiście, w zależności od 

okoliczności  danego  stanu  faktycznego,  niewykluczone  będzie,  że  złożenie  samych 

wyjaśnień  będzie  wystarczające  dla  pozytywnej  ich  oceny,  ale  może  mieć  to  miejsce  w 

sytuacji  szczególnej,  gdy  same  wyjaśnienia  są  na  szczegółowe  i  rzeczowe  i  zawierają 

kluczowe  informacje  pozwalające  na  wniosek,  że  wykonawca  wykazał  prawidłowość 

zaoferowanej  ceny.  Niewątpliwie  ocena  taka  musi  być  dokonywana  z  uwzględnieniem 

okoliczności danej sprawy.  

Przechodząc  do  oceny  wyjaśnień  złożonych  przez  wykonawcę  T.  L.  prowadzącego 

działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowa ROSE T. L., Izba doszła do przekonania, 

że  czynność  Zamawiającego  polegająca  na  ich  pozytywnej  ocenie  nie była  prawidłowa,  co 

skutkowało uwzględnieniem odwołania.  

W  pierwszej  kolejności, odnosząc się do stanowiska Zamawiającego  wyrażonego  w 

odpowiedzi na odwołanie, Izba wskazuje, że nie zgadza się z twierdzeniem jakoby w świetle 

treści wezwania z 6 lutego 2024 r. udzielone przez  Firmę Handlową Rose wyjaśnienia były 

wystarczające, w tym aby uzasadniały podaną w ofercie cenę.  

Analizując  wezwanie  z  6  lutego  2024  r.  Izba  dostrzega,  że  choć  nie  było  ono 

obszerne  i  miało  raczej  standardowy  charakter,  to  niewątpliwie  z  jego  treści  wynika,  że  po 

pierwsze Zamawiający powiadomił wykonawcę o podstawie wezwania, którą był art. 224 ust. 

1 i 2 pkt 1 ustawy Pzp, co oznacza, że Zamawiający miał obowiązek wezwać wykonawcę do 

wyjaśnienia ceny. W tym miejscu zwrócić uwagę należy, że jak stanowi art. 224 ust. 2 pkt 1 

ustawy  Pzp  Zamawiający,  mimo  wystąpienia  obowiązku  wezwania  wykonawcy  do  złożenia 

wyjaśnień  w  przedmiocie  zaoferowanej  ceny  ma  możliwość  odstąpienia  od  takiego 

wezwania,  jeśli  „rozbieżność  wynika  z  okoliczności  oczywistych,  które  nie  wymagają 

wyjaśnienia”. Zamawiający nie skorzystał z tej możliwości, co oznacza tym samym, że uznał 

iż  wyjaśnienia  są  mu  niezbędne.  W  tym  kontekście,  nie  jest  dla  Izby  jasne  stanowisko 

wyrażone  w  odpowiedzi  na  odwołanie,  zgodnie  z  którym:  „Z  doświadczenia  zawodowego  i 

logiki wynika, że przedsiębiorca Firma Handlowo Usługowa ROSE T. L., który realizował już 

podobne  zamówienia, (nawet  wiele lat  temu  u  Zamawiającego),  posiada  doświadczenie na 

danym rynku, umie wybrać bardziej optymalny sposób realizacji zamówienia, lepiej przewidzi 

ryzyka  i  nie  dolicza  nadmiernego  buforu  bezpieczeństwa,  co  znalazło  odzwierciedlenie  w 

cenie  oferty  (…)”.  Podobnie  Izba  ocenia  powołanie  się  przez  Zamawiającego  na  ceny 

oferowane w innych postępowaniach prowadzonych przez Zamawiającego – okoliczność ta 

również  nie  była  dla  Zamawiającego  na  tyle  przekonującym  argumentem,  aby  na  tej 

podstawie  odstąpił  on  od  wezwania.  Innymi  słowy,  skoro  Zamawiający  zdecydował  się 

wywiązać  z  obowiązku  wezwania  wykonawcy  do  wyjaśnienia  ceny,  to  następnie  udzielone 

mu  wyjaśnienia  powinien  wnikliwie  ocenić,  nie  sprowadzając  tej  czynności  jedynie  do 

formalnego jej wykonania.  

Następnie  Izba  wskazuje,  że  w  treści  wezwania  Zamawiający  wskazał  wprost,  że 

„dokonując oceny wyjaśnień wraz z dowodami na ich potwierdzenie, będzie brał pod uwagę 

czynniki wskazane w treści art. 224 ust. 3 ustawy Pzp” oraz wskazał na pkt od 1) do 8), tj. 

wskazał też na pkt 4) i 6) odnoszące się do kwestii związanych z zatrudnieniem. Oznacza to, 

że  wykonawca  powinien  w  sposób  wyczerpujący  udzielić  wyjaśnień  w  tym  zakresie,  co  w 

ocenie Izby nie miało miejsca. Choć w wyjaśnieniach z 7 lutego 2024 r. wykonawca odniósł 

się  do  wszystkich  punktów  wezwania,  to  udzielone  przez  niego  wyjaśnienia  są  bardzo 

lakoniczne. 

Przypomnieć  należy,  że  w  warunkach  tego  zamówienia  Zamawiający  wymaga 

zatrudnienia  osób  wykonujących  wskazane  przez  Zamawiającego  czynności  na  podstawie 

stosunku pracy

. Jak wynika z treści pkt III.7 SWZ, Zamawiający wskazał wprost: 

„Zamawiający  zgodnie  art.  95  ustawy  Pzp  wymaga  zatrudnienia  przez  wykonawcę  lub 

podwykonawcę  na  podstawie  stosunku  pracy  osób  wykonujących  wskazane  poniżej 

czynności  w  zakresie  realizacji  zamówienia,  jeżeli  wykonanie  tych  czynności  polega  na 

wykonywaniu  pracy  w  sposób  określony  w  art.  22  §  1  ustawy  z  dnia  26  czerwca  1974  r.  - 

Kodeks  pracy  (t.j.  Dz.  U.  z  2023  r.,poz.  1320  z  późn.  zm.),  obejmują  następujące  rodzaje 

czynności: 

a) roboty ogólno–budowlane i wykończeniowe, 

b) roboty instalacyjne wod-kan, 

c) roboty elektryczne i elektrotechniczne, 

d) roboty przy wykonywaniu pokryć i konstrukcji dachowych oraz podobnych robót.” 

Powyższy obowiązek ma odzwierciedlenie w treści §5 wzoru umowy (załącznik nr  6 

do SWZ).  

Tymczasem  w  wyjaśnieniach  z  7  lutego  2024  r.  w  pkt  7  wykonawca  bardzo 

enigmatyczne 

wyjaśnił stawkę jednostkową za roboczogodzinę i nie jest jasne z czego, tj. z 

jakich  elementów  składowych,  wynikają  podane  przez  niego  wartości.  W  pkt  4  wyjaśnień 

wykonawca  jednym  zdaniem  oświadczył,  że  zatrudnia  kadrę  na  podstawie  umowy  o  pracę 

na  pełen  etat,  przy  czym  wykonawca  nie  podał  żadnych  informacji  na  temat  stawek,  w 

oparciu  o  jakie  zatrudnia  pracowników,  w  tym  czy  uwzględnił  w  kalkulacji  nowe  stawki  na 

umowę  o  pracę  obowiązujące  w  2024  r.,  co  ma  istotne  znaczenie  mając  na  uwadze,  że 

Zamawiający  określił  termin  realizacji  zamówienia  na  12  miesięcy.  Brak  też  informacji  o 

ponoszonych  przez  wykonawcę  kosztach  (ich  rodzaju  i  wysokości)  związanych  z 

zatrudnieniem personelu na umowę o pracę.  

Wreszcie,  dostrzec  należy,  że  w  wezwaniu  Zamawiający  zwrócił  się  o  wyjaśnienie 

całej ceny oferty i choć Zamawiający wprost nie zażądał kalkulacji, jest dla Izby oczywiste, że 

w  celu  wyjaśnienia  całej  ceny  oferty,  powinna  zostać  ona  przedstawiona.  Oczywiście 

wykonawca,  z  uwagi  na  brak  narzucenia 

określonej  metodologii  jej  sporządzenia,  miał 

swobodę  w  jej  zaprezentowaniu,  niemniej  jednak  wykonawca  w  wyjaśnieniach  powinien 

dążyć do wykazania i wyjaśnienia poszczególnych elementów składowych ceny, co również 

nie  miało  miejsca.  Samo  lakoniczne  wskazanie  w  pkt  7  wyjaśnień  wysokości  zysku,  czy 

kosztów  pośrednich  wyrażone  procentowo,  nie  może  być  zdaniem  Izby  uznane  za 

wystarczające.  Jest  to  bowiem  duży  poziom  uogólnienia  i  nie  poddaje  się  jakiekolwiek 

weryfikacji.  

Podobnie  wyjaśnienia  odnoszące  się  do  cen  zakupu  materiałów,  pozyskanych 

rabatów  są  niezwykle  lakoniczne  i  niepoparte  żadnymi  dowodami.  Słusznie  podniósł 

Odwołujący,  że  sama  wysokość  rabatu  nie  pokazuje  jak  udało  się  obniżyć  cenę  jeśli  nie 

wiadomo od jakiej ceny rabat jest naliczany. 

Podobnie należy ocenić oświadczenie, zgodnie 

z  którym  posiadanie  udziałów  w  hurtowni  materiałów  pozwala  wykonawcy  na  uch  zakup  w 

„dobrych cenach”.  

Powołanie  się  przez  wykonawcę  na  wcześniejszą  realizację  i  okazanie  referencji 

również  nie  może zostać  uznane  za  wystarczające.  Inwestycja  realizowana  była  w  2021  w 

okresie półrocznym.  Wykonawca nie wykazał w treści wyjaśnień z jakiego powodu uważa, 

że  powołanie  się  na  to  zadanie  jest  adekwatne  w  okolicznościach  tej  sprawy.  Nie  zostało 

dokonane żadne porównane między przedmiotową inwestycją, a tą której dotyczą referencje 

zatem  nie  jest  w  ocenie  Izby  jasne,  z  czego  wywodzone  jest  ewentualne  podobieństwo. 

Zamawiający  również,  poza  lakonicznym  stwierdzeniem,  że  zakresy  obu  inwestycji  są 

podobne  nie 

dokonał  żadnej  analizy  porównawczej.  Wskazać  w  tym  miejscu  należy,  że 

każda  inwestycja  ma  swoje  warunki  realizacji,  począwszy  od  zakresu  rzeczowego,  przez 

zaprojektowane materiały, po termin i warunki realizacji co niewątpliwie rzutuje na cenę. Stąd 

też  w  ocenie  Izby  powołanie  się  na  referencje,  nie  mogło  przesądzić  o  prawidłowości 

zaoferowanej ceny.   

Reasumując  udzielone  przez  wykonawcę  wyjaśnienia  z  7  lutego  2024  r.  są  bardzo 

lakoniczne, 

sporządzone  zostały  na  dużym  poziomie  ogólności  i  ich  forma  oraz  treść  nie 

może zostać uznana za wystarczającą, w ocenie Izby, dla uzasadnienia zaoferowanej ceny. 

Przepis art. 224 ust. 6 ustawy Pzp stanowi, że odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną 

lub  kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym 

terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie 

ceny  lub  kosztu. 

W  ocenie  Izby,  w  okolicznościach  tej  sprawy,  powyższa  norma  prawna 

znajduje zastosowanie,  ponieważ  jakość  udzielonych  przez  wykonawcę  pismem  z  7  lutego 

2024  r. 

wyjaśnień  pozwala  na  wniosek  że  złożone  wyjaśnienia  wraz  z  dowodami  nie 

uzasadniają podanej w ofercie ceny. W konsekwencji Izba uwzględniła odwołanie i nakazała 

odrzucenie  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  T.  L.  prowadzącego  działalność  gospodarczą 

pod firmą Firma Handlowa ROSE T. L. na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z 

art. 224 ust. 6 ustawy Pzp.  

O kosztach 

postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 

575 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 

1605 ze zm.) oraz § 7 ust. 1 w związku z § 2 ust. 2 pkt 1 w związku z § 5 pkt 1) i pkt 2) lit b) 

rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych 

rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  ich  rozliczania  oraz  wysokości  i  sposobu 

pobierania wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437). 

Przewodnicząca:    ……………………….