KIO 1898/16 WYROK dnia 26 października 2016 r.

Sygn. akt: KIO 1898/16 

WYROK 

z dnia 26 października 2016 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:      Ewa Kisiel  

Protokolant:   

Aleksandra Zielonka 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  Warszawie  w  dniu  26  października  2016  r.  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  10  października  2016  r.  przez 

wykonawcę

  Comparex  Poland  Sp.  z  o.o.  ul.  Równoległa  2,  02-235  Warszawa  w 

postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego

  Prokuraturę  Krajową,  ul.  Rakowicka 

26/30, 02-528 Warszawa, 

przy  udziale  wykonawcy

  Integrated  Solutions  sp.  z  o.o.,  ul.  Skierniewicka  10a,  01-230 

Warszawa,  zgłaszającego  swój  udział  w  sprawie  o  sygn.  akt  KIO  1898/16  po  stronie 

zamawiającego  

orzeka: 

1.  oddala odwołanie, 

2.  kosztami  postępowania  obciąża  wykonawcę

  Comparex  Poland  Sp.  z  o.o.  

ul. Równoległa 2, 02-235 Warszawa i:  

2.1.  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę

  15  000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę

Comparex Poland Sp. z o.o. ul. Równoległa 2, 02-235 Warszawa tytułem wpisu 

od odwołania,  

2.2.  zasądza  od  wykonawcy

  Comparex  Poland  Sp.  z  o.o.  ul.  Równoległa  2,  02-235 

Warszawa na rzecz zamawiającego Prokuratury Krajowej, ul. Rakowicka 26/30, 

02-528 Warszawa kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero 

groszy),  stanowiącą  koszty  postępowania  odwoławczego  poniesione  z  tytułu 

zastępstwa prawnego. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo  zamówień  

publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2015  r.,  poz.  2164)  na  niniejszy  wyrok  -  w  terminie  7  dni  od  dnia 

jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 

do Sądu Okręgowego w 

Warszawie. 

Przewodniczący:      ………………….……… 

Sygn. akt: KIO 1898/16 

U z a s a d n i e n i e 

Prokuratura Krajowa, ul. Rakowicka 26/30, 02-528 Warszawa (dalej: „Zamawiający”), 

prowadzi  w  trybie  przetargu  nieograniczonego,  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  29 

stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (j.  t.  Dz.  U.  z  2015  r.  poz.  2164)  –  zwanej 

dalej:  "ustawą"  lub  "Pzp"  –  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  pn.  „Wybór 

Licensing Solution Providers (LSP) - odsprzedawcy licencji oprogramowania Microsoft i usług 

stowarzyszonych  dla  powszechnych  jednostek  organizacyjnych  prokuratury  zgodnie  z 

postanowieniami bezterminowych umów ramowych zawartych przez Ministerstwo Administracji 

i Cyfiyzacji z firma Microsoft”. 

Szacunkowa  wartość  zamówienia  jest  wyższa  od  kwot  wskazanych  w  przepisach 

wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust.  8 Pzp. 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  dniu  2  marca  2016  r.  w 

Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod nr 2016/S 043-070786. 

W  dniu  30  września  2016  r.  Zamawiający  zawiadomił  wykonawców  -  w  tym 

wykonawcę  Comparex  Poland  Sp.  z  o.o.  ul.  Równoległa  2,  02-235  Warszawa

  (dalej: 

„Odwołujący”  lub  „Comparex”)  -  o    wyniku  postępowania,  polegającego  na  wyborze 

najkorzystniejszej oferty za którą została uznana oferta wykonawcy Integrated Solutions sp. 

z  o.o.,  ul.  Skierniewicka  10a,  01-230  Warszawa  (dalej:  „Przystępujący”  lub  „Integrated 

Solutions”).  Tym  samym  pismem  Zamawiający  zawiadomił  o  czynności,  polegającej  na 

wykluczeniu Odwołującego z postępowania, a w konsekwencji na odrzuceniu jego oferty. 

W  dniu  10  października  2016  r.  Odwołujący  wniósł  do  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej    odwołanie,  w  którym  zarzucał  Zamawiającemu  naruszenie  następujących 

przepisów ustawy: 

1.  art.  24  ust.  2  pkt  2  ustawy,  przez  bezpodstawne  wykluczenie  Odwołującego  z 

postępowania  z  uwagi  na  nieprzedłużenie  przez  niego  terminu  związania  ofertą, 

pomimo iż ww. przepis nie daje podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie 

zamówienia publicznego z tej przyczyny, 

2.  art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy w związku z art. 85 ust. 2 ustawy poprzez bezpodstawne 

wykluczenie Odwołującego z Postępowania z uwagi na nieprzedłużenie przez niego 

terminu związania ofert, pomimo iż Zamawiający nie zwracał się do Odwołującego o 

wyrażenie zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, 

a w konsekwencji 

3.  naruszenie art. 24 ust. 4 ustawy, przez uznanie oferty Odwołującego za odrzuconą, 

4.  art.  91  ustawy  poprzez  dokonanie  wyboru  oferty  wykonawcy  Integrated  Solutions, 

która nie była najkorzystniejszą ofertą złożoną w postępowaniu. 

Odwołujący wnosi o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu: 

•  unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty oraz unieważnienie 

czynności wykluczenia Odwołującego z postępowania oraz odrzucenia jego oferty, 

•  dokonanie ponownej oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego, 

•  obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania. 

W  uzasadnieniu  odwołania  wyjaśniał,  że  pismem  z  dnia  30  września  2016  r. 

Zamawiający  poinformował  wykonawców,  w  tym  Odwołującego  o  ponownym  wyborze 

najkorzystniejszej oferty (za jaką Zamawiający uznał ofertę wykonawcy Integrated Solutions 

oraz o wykluczeniu Odwołującego z postępowania. Zamawiający powołał się na okoliczność 

nieprzedłużenia przez Odwołującego terminu związania ofertą. 

Zdaniem  Odwołującego  powyższa  decyzja  Zamawiającego  nie  miała  jednak 

uzasadnionych podstaw. 

Zgodnie z treścią art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy, z postępowania o udzielenie zamówienia 

wyklucza się wykonawców wyłącznie w trzech przypadkach, tj. wykonawców, którzy: 

a/ nie wnieśli wadium do upływu terminu składania ofert, 

b/ nie wnieśli wadium na przedłużony okres związania ofertą lub w terminie, o którym 

mowa w art. 46 ust. 3, albo 

c/ nie zgodzili się na przedłużenie okresu związania ofertą. 

Odwołujący  wyjaśniał,  że  pierwsze  dwie  przesłanki  nie  dotyczą  w  żaden  sposób 

Odwołującego,  bowiem  wniósł  on  prawidłowo  wadium,  a  wobec  wcześniejszego  dokonania 

przez  Zamawiającego  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  i  zwrotu  wadium  Odwołującemu  (na 

podstawie  art.  46  ust.  1  Ustawy,  nie  zachodziła  przesłanka  do  jego  ponownego  wniesienia 

przez  Odwołującego  (co  wynika  z  art.  85  ust.  4  zdanie  drugie  ustawy).  W  ocenie 

Odwołującego  decyzja  Zamawiającego  odnosi  się  zatem  do  trzeciej  z  przesłanek 

wykluczenia  określonych  w  art.  24  ust.  2  pkt  2  ustawy,  na  co  wskazuje  również  pośrednio 

uzasadnienie  faktyczne  tej  decyzji,  tj.  odwołanie  się  przez  Zamawiającego  do 

nieprzedłużenia przez Odwołującego terminu związania ofertą. 

 Odwołujący wskazywał jednak, iż powyższy przepis nie daje podstaw do wykluczenia 

z  postępowania  wykonawcy,  który  nie  przedłużył  okresu  związania  ofertą.  Podstawą  do 

wykluczenia jest natomiast brak zgody wykonawcy na przedłużenie okresu związania ofertą. 

Tymczasem  Odwołujący  w  toku  postępowania  nigdy  nie  wskazywał,  iż  nie  zgadza  się  na 

przedłużenie terminu związania ofertą. 

Zamawiający dokonał zatem wykluczenia Odwołującego z postępowania bez ważnej 

podstawy prawnej. 

Podobnie  stwierdziła  Krajowa  izba  Odwoławcza  (KIO)  np.  w  wyroku  z  dnia  27 

listopada  2014  r.,  KIO  2416/14,  wskazując,  że:  ,Na  podstawie  art.  24  ust.  2  pkt  2  p.z.p., 

zawierającego  zamknięty  katalog  przesłanek  wykluczenia  -  przesłanek  wykluczenia  z 

postępowania  nie  można  interpretować  rozszerzającą  -  można  wykluczyć  wykonawcę  z 

postępowania,  gdy  w  odpowiedzi  na  wezwanie  zamawiającego  nie  wyraził  on  zgody  na 

przedłużenie  terminu  związania  ofertą.  Nie  można  przyjąć,  w  oparciu  o  ten  przepis,  że 

nieprzedłużenie  związania  ofertą  w  sytuacji  braku  wezwania  przez  zamawiającego,  jest 

równoznaczne  z  brakiem  wyrażenia  zgody  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  na 

wezwanie zamawiającego. Zaznaczyć należy, że upływ terminu związania ofertą w żadnym 

przypadku,  sam  przez  się,  nie  może  stanowić  podstawy  do  wykluczenia  wykonawcy  z 

postępowania  na  podstawie  art.  24  ust.  2  pkt  2  p.z.p.,  bowiem  nie  stanowi  przeszkody  do 

badania oferty, jej wyboru i podpisania umowy.” 

Niezależnie  od  powyższego,  Zamawiający  w  toku  Postępowania  nie  wzywał 

Odwołującego  do  przedłużenia  terminu  związania  ofertą.  Zgodnie  z  art.  85  ust.  2  ustawy 

wykonawca samodzielnie lub na wniosek zamawiającego może przedłużyć termin związania 

ofertą, z tym, że zamawiający może tylko raz, co najmniej na 3 dni przed upływem terminu 

związania  ofertą,  zwrócić  się  do  wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie  tego 

terminu  o  oznaczony  okres,  nie  dłuższy  jednak niż  60  dni.  Dopiero  brak  zgody  wykonawcy 

na  przedłużenie  tego  terminu  skutkuje  wykluczeniem  go  z  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia stosownie do art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy. 

W ocenie Odwołującego z literalnego brzmienia powyższych przepisów wynika zatem 

jasno, że samo nieprzedłużenie terminu związania ofertą (na co powołał się Zamawiający w 

decyzji)  nie  stanowi  podstawy  do  wykluczenia  z  postępowania,  ale  dopiero  odmowa 

przedłużenia terminu w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego. 

Powyższe  stanowisko  zostało  potwierdzone  w  orzecznictwie  Krajowej  Izby 

Odwoławczej,  która  uznała  brak  możliwości  wykluczenia  wykonawcy  z  postępowania  w 

sytuacji, gdy  zamawiający  nie  wzywał  do  przedłużenia  terminu  związania  ofertą. Tak  np.  w 

wyrokach: 

a) 

KIO 1281/15; KIO 1282/15 z dnia 29 czerwca 2015 r. 

3.  Wykluczenie  wykonawców  w  oparciu  o  art.  24  ust.  2  pkt  2  p.z.p.  jest  możliwie 

jedynie  w  sytuacji  uprzedniego  zwrócenia  się  zamawiającego  o  przedłużenie  terminu 

związania oferta. 

b) 

KIO 2529/15 z 30.11.2015 r. 

2. Jednak jeśli upływ terminu związania ofertą następuje w toku postępowania, które 

nie  zostało  przez  zamawiającego  w  tym  terminie  rozstrzygnięte,  to  na  zamawiającym 

spoczywa  obowiązek  zwrócenia  się  do  wykonawców  o  przedłużenie  terminu  związania 

oferta,  gdyż  gwarantuje  to  zamawiającemu  wyegzekwowanie  od  wykonawców  obowiązku 

zawarcia umowy, w przypadku oferty wybranej jako najkorzystniejsza. Błąd popełniony w tym 

zakresie  przez  zamawiającego  nie  może  pociągać  za  sobą  negatywnych  skutków  dla 

wykonawców, w szczególności w postaci wykluczenia wykonawcy z postępowania. 

c) 

KIO 1410/14 z dnia 23 lipca 2014 r. 

2.  Nie  może  w  świetle  art.  24  ust.  2  pkt  2  p.z.p.  stanowić  podstawy  wykluczenia 

wykonawcy  z  postępowania  nieprzedłużenie  terminu  związania  ofertą  przez  wykonawcę  w 

przypadku, gdy 

Odwołujący  podnosił,  że  Zamawiający  nie  wezwał  wykonawcy  do  przedłużenia 

terminu  związania  oferta  a  wykonawca  samodzielnie  nie  dokonał  takiej  czynności.  Dodać 

należy,  że  z  żadnego  obowiązującego  przepisu  ustawy  nie  wynika  obowiązek  wykluczenia 

wykonawcy z postępowania w takim przypadku. 

Wobec zaniechania przez Zamawiającego wezwania Odwołującego do przedłużenia 

termin  związania  ofertą,  wykluczenie  go  z  Postępowania  na  podstawie  art.  24  ust.  2  pkt  2 

ustawy  było  bezpodstawne.  W  konsekwencji  nieuzasadnione  było  również  uznanie  jego 

oferty  za  odrzuconą  oraz  dokonanie  przez  Zamawiającego  wyboru  oferty  wykonawcy 

Integrated Solutions jako najkorzystniejszej oferty złożonej w postępowaniu. 

W  dniu  13  października  2016  r.  do  Izby,  ze  strony  Integrated  Solutions  wpłynęło 

pismo, 

zawierające 

przystąpienie 

do 

postępowania 

odwoławczego 

po 

stronie 

Zamawiającego. 

W dniu 26 października 2016 r., w toku niejawnego posiedzenia Izby z udziałem stron 

i  uczestnika  postępowania,  Zamawiający  złożył  odpowiedź  na  odwołanie,  w  której 

Zamawiający  wnosił  o  oddalenie  odwołania  w  całości  jako  niezasadnego.  Również  w  toku 

ww. posiedzenia Izby Przystępujący złożył pismo procesowe. 

Uwzględniając  treść  dokumentacji  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

przekazanej przez Zamawiającego, pismo procesowe Przystępującego, odpowiedź na 

odwołanie  oraz  stanowiska  i  oświadczenia  złożone  na  rozprawie,  Izba  ustaliła  co 

następuje. 

W treści odwołania zgodnie z rzeczywistością przedstawiono stan faktyczny sprawy, 

co zostało zreferowano powyżej. 

Nie  jest  pomiędzy  stronami  sporne  i  znajduje  potwierdzenie  w  dokumentacji 

postępowania,  iż  w  przypadku  oferty  Comparex  60-dniowy  termin  związania  ofertą 

ostatecznie upłynął w dniu 26 czerwca 2016 r.  

Z  ustaleń  Izby  wynika,  że  Zamawiający  w  żadnym  momencie  przedmiotowego 

postępowania,  nie  wzywał  wykonawców  do  przedłużenia  terminu  związania  ofertą,  a 

Odwołujący  nie  składał  żadnych  odrębnych  oświadczeń  o  przedłużeniu  terminu  związania 

ofertą przed jego upływem.  

Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje: 

Na  wstępie  Krajowa  Izba  Odwoławcza  stwierdza,  że  Odwołujący  nie  legitymuje  się 

uprawnieniem do korzystania ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis art. 179 

ust.  1  Pzp,  według  którego  środki  ochrony  prawnej  określone  w  ustawie  przysługują 

wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w 

uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia 

przez zamawiającego przepisów ustawy. 

Wymagania  wynikające  z  przywołanego  przepisu  winny  być  spełnione  na  dzień 

wnoszenia  odwołania  i  podlegają  obligatoryjnemu  badaniu  przez  Izbę,  ich  spełnienie 

warunkuje bowiem rozpoznanie odwołania co do istoty.  

Izba  uznała,  że  Odwołujący  nie  wykazał  spełnienia  materialnoprawnej  przesłanki 

dopuszczalności  odwołania  wynikającej  z  art.  179  ust.  1  ustawy.  Zgodnie  z  tym  przepisem 

ustawy wykonawcy przysługuje prawo do skorzystania ze środków ochrony prawnej, jedynie 

w takiej sytuacji, gdy kumulatywnie zostaną spełnione następujące przesłanki: 

1.  wykonawca posiada lub posiadał interes w uzyskaniu danego zamówienia  

oraz  

2.  poniósł  lub  może  ponieść  szkodę  w  wyniku  naruszenia  przez  Zamawiającego 

przepisów ustawy.  

W  przeciwnym  przypadku  odwołanie  podlega  oddaleniu,  bez  badania  zasadności 

podniesionych w nim zarzutów. 

W  rozpoznawanej  sprawie  Izba  stanęła  na  stanowisku,  że  Odwołujący  wykazał 

jedynie  przesłankę  opisaną  w  pkt  1  tj.  wykazał,  że  posiadał  interes  w  uzyskaniu 

przedmiotowego zamówienia, gdyż  złożył ofertę w przedmiotowym postępowaniu i oferta ta 

była korzystniejsza pod względem ceny od oferty wybranej, tym samym, gdyby Zamawiający 

nie  wykluczył,  go  z  postępowania,  a  jego  oferty  nie  odrzucił,  Odwołujący  miałby  szansę  na 

uzyskanie  zamówienia.  W  ocenie  Izby  jednak  Odwołujący  nie  wykazał  zaistnienia  drugiej  z 

ustawowych przesłanek dopuszczalności odwołania, tj. nie wykazał, ze poniósł lub że może 

ponieść  szkodę  w  związku  z  naruszeniem  przez  zamawiającego  przepisów  ustawy,  co  jest 

związane  w  tym  przypadku  z  faktem,  iż  Odwołujący  na  skutek  własnych  działań  (lub 

zaniechań)  doprowadził  do  wygaśnięcia  ważności  ich  oferty  w  postępowaniu  o  udzielenie 

przedmiotowego  zamówienia.  Wobec  tego  w  ramach  omawianego  postępowania  brak  już 

jest  wiążącej,  wywierające  skutki  prawne  oferty Comparex. Tym  samym  oferta  ta  nie  może 

już zostać wybrana w postępowaniu jako najkorzystniejsza.  

Powyższa  konkluzja  wynika  z  braku  przedłużenia  przez  Odwołującego  okresu 

związania ofertą, czego następstwa związane są ze znaczeniem tej instytucji, ustalonym na 

gruncie  przepisów  ustawy  i  Kodeksu  cywilnego.  W  tym  zakresie  Izba  w  pełni  podziela 

stanowisko Izby wyrażone w wyroku z dnia 24 września 2012 r. o sygn. akt. KIO 1924/12, w 

który  stwierdzono:  „Przed  omówieniem  znaczenia  i  skutków  okresu,  czy  też  terminu, 

związania  ofertą  i  jego  upływu,  tytułem  wstępu  wskazać  należy,  iż  Pzp  nie  jest  swoistą, 

oderwaną  od  całego  porządku  prawnego,  regulacją,  autonomicznie  i  zupełnie  normującym 

stosunki  danego  rodzaju.  Przeciwnie,  ustawę  należy  potraktować  jako  lex  specialis  w 

stosunku  do  regulacji  Kodeksu  cywilnego,  jako  aktu  prawnego  generalnie  regulującego 

problematykę stosunków cywilnoprawnych, w tym umów (arg.  z art. 1 w  zw.  z art. 2 pkt 13 

Pzp).  W  świetle  wskazanych  wyżej  przepisów  zamówienia  publiczne  pozostają  umowami 

zawieranymi pomiędzy równoprawnymi podmiotami - zamawiającym oraz wykonawcą, i jako 

takie  stanowią  przykład  zwykłych  stosunków  cywilno-prawnych  regulowanych  w  K.c.,  z 

zastrzeżeniem  wszelkich  materialnych  czy  proceduralnych,  szczególnych  wymagań, 

przewidzianych  w  przepisach  Pzp,  co  do  ich  treści  i  sposobu  nawiązywania.  Powyższe 

znajduje dodatkowe potwierdzenie w stosowanych, generalnych odesłaniach do regulacji Kc, 

zawartych w art. 14 oraz 139 ust. 1 Pzp. 

W  ramach  i  w  trakcie  stosunków  z  wykonawcami,  nawet  będący  organem  administracji 

publicznej  zamawiający,  nie  działa  jako  taki  organ,  ale  jako  strona  wielostronnych  lub 

dwustronnych  stosunków  cywilnoprawnych.  Z  tego  względu  nieuprawnione  jest 

przyjmowanie  i  postulowanie,  iż  zamawiający  winien  działać  tylko  i  wyłącznie  w  granicach 

przepisów  Pzp  i  tylko  na  podstawie  wyraźnie  wskazanych  w  ustawie  uprawnień  oraz 

zdefiniowanych w niej czynności i kompetencji. Przeciwnie, obok czynności mu przez ustawę 

nakazywanych oraz definiowanych w jej przepisach ściśle, zamawiający uprawniony jest do 

przedsiębrania różnorakich czynności i podejmowania wszelkich decyzji, których przepisy lub 

zasady w ustawie wyrażone nie zakazują lub których podjęcie do naruszenia ww. przepisów 

lub zasad nie doprowadzi, a także ich podjęcie nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia 

społecznego (art. 5 Kc) lub nie będzie zmierzało do obejścia przepisów prawa (art. 58 Kc.). 

Podejmowanie działań i decyzji tego typu będzie miało miejsce zwłaszcza w przypadku, gdy 

wynikać to będzie z innych przepisów. 

W  związku  z  powyższym  należy  przeciwstawić  się  poglądowi,  że  wszelkie  czynności  czy 

instytucje  ustawie  nieznane,  tylko  z  tego  względu  nie  mogą  wywierać  skutków  prawnych. 

Tego typu sytuacja występuje np. w przypadku wygaśnięcia związania ofertą, którego skutki 

definiować  i  rozpoznawać  należy  na  gruncie  norm  K.c.,  których  przepisy  ustawy  w  tym 

zakresie nie modyfikują, ale pozostają z nimi w pełnej zgodności i korelacji. Oferta może więc 

być  uznana  za  wygasłą  czy  niewiążącą,  nawet  bez  jej  formalnego  odrzucania  lub 

wykluczenia wykonawcy w oparciu o przepisy art. 89 i 24 Pzp. 

W  tym  zakresie  należy  w  pełni  poprzeć  i  powielić  stanowisko  wyrażone  w  uzasadnieniu 

wyroku Izby z dnia 7 września 2012 r. (sygn

. akt KIO 1817/12 i 1822/12). 

Trybunał  Konstytucyjny  w  orzeczeniu  z  24  lutego  2010  r.  (sygn.  SK  22/08)  wskazał  na 

możliwość  zawarcia  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego  po  upływie  terminu 

związania ofertą. Pogląd ten jest zgodny z aktualnym stanem prawnym, obecnie przepisy nie 

wymagają zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego w terminie związania ofertą 

(vide art. 94 Pzp). 

Na gruncie ustawy Prawo zamówień publicznych odróżnić jednak należy zawarcie umowy w 

sprawie  zamówienia  publicznego,  od  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty 

poprzedzającej udzielenie zamówienia. 

Nie  budzi  wątpliwości  Izby,  że  wybór  oferty  najkorzystniejszej  musi  nastąpić  w  terminie 

związania  ofertą,  a  wykonawca  winien  być  związany  złożoną  ofertą  nieprzerwanie  od  dnia 

otwarcia ofert.  

Pogląd ten znajduje oparcie w art. 85 ust. 2 Pzp, który stanowi, że wykonawca, samodzielnie 

lub  na  wniosek  zamawiającego  może  przedłużyć  termin  związania  ofertą,  z  tym,  że 

zamawiający  może  tylko  raz,  co  najmniej  3  dni  przed  upływem  terminu  związania  ofertą, 

zwrócić się do wykonawców o wyrażenie  zgody  na przedłużenie tego terminu o oznaczony 

okres,  nie  dłuższy  jednak,  niż  60  dni.  Co  prawda  ustawa  nie  stanowi  expressis  verbis  o 

konieczności  utrzymania  stanu  związania  ofertą  przez  wykonawcę,  jednakże  wymóg  ten  w 

zestawieniu  z  regulacjami  K.c.  statuuje,  co  powoduje  konieczność  przedłużenia  terminu 

związania  ofertą  w  czasie  związania  ofertą.  Przedłużyć,  czyli  –  zgodnie  z  językowym 

znaczeniem tego pojęcia - spowodować, że coś trwa dłużej, niż przewidziano, można jedynie 

istniejący  stan  prawny.  Stan  prawny,  który  ustał,  może  być  wyłącznie  restytuowany  - 

ustanowiony  na  nowo.  Możliwości  takiej  ustawa  w  odniesieniu  do  terminu  związania  ofertą 

nie przewiduje. 

W  konsekwencji  termin  związania  ofertą  ustalony  przez  zamawiającego  w  specyfikacji 

istotnych  warunków  zamówienia  stosownie  do  wymagań  zawartych  w  art.  36  ust.  1  pkt  9 

oraz  art.  85  ust.  1  Pzp,  nie  może  upłynąć,  lecz  winien  być  przedłużany,  tak  aby  stan 

związania ofertą wykonawcy nie ustał (vide:

 Komentarz do art. 85 ustawy z dnia 29 stycznia 

2004 r. Prawo zamówień publicznych, [w:] M. Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, 

Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX, 2010, wyd. IV.). 

Przy czym art. 85 ust. 2 Pzp nie nakłada na zamawiającego obowiązku dokonania wezwania 

do  przedłużenia  terminu  związania  ofertą.  Używając  czasownika  „może”  oraz  ograniczając 

aktywność zamawiającego do jednokrotnego wezwania do wyrażenia zgody na przedłużenie 

terminu związania ofertą, ustawodawca powierzył utrzymanie stanu związania ofertą przede 

wszystkim  wykonawcy.  Udział  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  wymaga  należytej 

staranności  wykonawcy  obejmującej  zapobiegliwość  dla  ochrony  swoich  praw  w 

postępowaniu i polega m.in. na utrzymaniu stanu związania ofertą. 

Oświadczenie  wykonawcy  o  przedłużeniu  terminu  związania  oferta  winno  być  złożone  w 

sposób wyraźny  i  jasny, w formie w SIWZ przewidzianej  i dopuszczanej w art. 27 Pzp. Nie 

podlega  ono  ustaleniu  na  podstawie  innych  czynności  wykonawcy  –  korespondencji  z 

zamawiającym,  wnoszenia  środków  ochrony  prawnej,  wykonywania  czynności  faktycznych 

lub prawnych związanych z przedłużaniem ważności wadium. 

Oczywiście również w postępowaniu o udzielenie zamówienia oświadczenia woli wykonawcy 

winny  być  interpretowane  z  zastosowaniem  dyrektyw  wynikających  z  przepisów  Kodeksu 

cywilnego,  szczególnie  art.  65  Kc.  Istnienie  oświadczeń  woli  wykonawcy  nie  może  być 

jednak  domniemywane,  ani  przez  zamawiającego  w  trakcie  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia, ani przez Izbę w postępowaniu odwoławczym.(…) 

Z faktu,  że ustawodawca dopuścił możliwość przerwy w  zabezpieczeniu oferty wadium, nie 

należy  wywodzić  możliwości  przerwy  w  związania  ofertą,  oferta  oraz  wadium  stanowią 

bowiem  odrębne  instytucje  ustawowe.  W  myśl  art.  182  ust.  6  Pzp  bieg  terminu  związania 

ofertą może jedynie ulec zawieszeniu, podczas, gdy przerwanie stanu zabezpieczenia oferty 

przez wadium wynika z art. 46 Pzp. 

Przede  wszystkim  jednak  w  ocenie  skutków  terminu  związania  ofertą  i  jego  znaczenia, 

należy  odwołać  się  do  przepisów  Kodeksu  cywilnego.  Zgodnie  z  art.  66  §  1  K.c. 

oświadczenie  drugiej  stronie  woli  zawarcia  umowy  stanowi  ofertę,  jeżeli  określa  istotne 

postanowienia tej umowy. Natomiast § 2 tego przepisu stanowi: „Jeżeli oferent nie oznaczył 

w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności 

drugiej  strony  albo  za  pomocą  środka  bezpośredniego  porozumiewania  się  na  odległość 

przestaje  wiązać,  gdy  nie  zostanie  przyjęta  niezwłocznie;  złożona  w  inny  sposób  przestaje 

wiązać  z  upływem  czasu,  w  którym  składający  ofertę  mógł  w  zwykłym  toku  czynności 

otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.” 

Na  gruncie  przepisów  Kodeksu  cywilnego  stan  związania  ofertą  jest  więc  istotnym, 

konstytutywnym  elementem  oświadczenia  woli  zmierzającego  do  zawarcia  umowy, 

stanowiącego  ofertę.  Różnica  w  stosunku  do  przepisów  ustawy  ustalających  obowiązek 

zamawiającego wskazania pierwszego, podstawowego terminu związania ofertą w stosunku 

do przepisu art. 66 § 2 K.c. gdzie termin związania ofertą co do zasady określa oferent, nie 

jest istotna. Zarówno w przypadku zawierania umowy w drodze przyjęcia oferty przez oblata 

opisanego  w  ww.  przepisach  K.c.,  jak  też  w  przypadku  przetargu  publicznego,  gdzie 

następuje  wybór  najkorzystniejszej  oferty  (skutkującym  co  prawda  nie  bezpośrednim 

nawiązaniem stosunku umownego ale powstaniem zobowiązania i tym samym roszczenia do 

odrębnego  zawarcia  umowy)  –  dla  wywarcia  przez  ofertę  i  jej  wybór  lub  przyjęcie, 

wskazanych wyżej skutków prawnych, konieczne jest aby oferent pozostawał nią związany. 

Zgodnie z postanowieniami art. 66 K.c. oświadczenie woli stanowi ofertę jeśli zawiera istotne 

postanowienia  umowy  i  ma  charakter  stanowczy.  Oświadczenie  wiąże  oferenta  przez  czas 

przez  niego  wskazany,  jeśli  w  tym  okresie  adresat  oferty  (oblat)  złoży  oświadczenie  o 

przyjęciu  oferty  dochodzi  do  zawarcia  umowy.  Związanie  jest  koniecznym  elementem 

konstrukcyjnym  oferty (vide:  Komentarz  do  art.  66  kodeksu  cywilnego, [w:]  B.  Giesen, W.J. 

Katner,  P.  Księżak,  B.  Lewaszkiewicz-Petrykowska,  R.  Majda,  E.  Michniewicz-Broda,  T. 

Pajor,  U.  Promińska,  M.  Pyziak-Szafnicka,  W.  Robaczyński,  M.  Serwach,  Z.  Świderski,  M. 

Wojewoda, Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, LEX, 2009). 

Analogicznie  stanowisko,  co  do  znaczenia  instytucji  związania  ofertą  zajęli  przedstawiciele 

doktryny  w  publikacji  „Kodeks  cywilny.  Komentarz  do  artykułów  1-449”,  pod.  red.  K. 

Pietrzykowskiego, Wydawnictwo CH Beck, Warszawa 2011, gdzie na str. 384, w komentarzu 

do  art.  66  K.c.,  wskazano:  „Oferent  jest  swą  ofertą  związany  (art.  66  §  1  in  fine),  w 

następstwie  czego  adresat  oferty  może  poprzez  jej  przyjęcie  doprowadzić  do  zawarcia 

umowy” [w przypadku przetargu publicznego, oczekiwać zawarcia umowy po wyborze oferty 

jako  najkorzystniejszej  –  przypis  Izby].  I  dalej:  „W  okresie  związania  ofertą,  oferent  musi 

pozostawać  w  stanie  gotowości  do  wykonania  umowy,  licząc  się  z  przyjęciem  oferty  przez 

oblata.  Sytuacje  tego  rodzaju  są  zwykle  bardzo  uciążliwe.  Stąd  najczęściej  związanie 

oferenta trwa tylko przez oznaczony czas, po upływie którego oferta wygasa.” 

W  świetle  powyższego  nie  budzi  wątpliwości,  iż  wraz  z  upływem  oznaczonego  okresu,  w 

którym  oferent  był  swoją  ofertą  związany,  oferta  wygasa.  Tym  samym  staje  się  ona  ofertą 

jedynie  w  znaczeniu  historycznym  lub  substratem  materialnym  oferty,  a  nie  wiążącym 

oferenta  oświadczeniem  woli  o  gotowości  zawarcia  umowy  na  określonych  w  ofercie 

warunkach. 

Powyższe znajduje potwierdzenie w znowelizowanym brzmieniu art. 85 ust. 2 Pzp, w którym 

ustawodawca  dał  wykonawcy  możliwość  samodzielnego,  niezależnego  od  inicjatywy 

zamawiającego, przedłużania okresu związania swoją ofertą. Zmiana stanu prawnego w tym 

zakresie  podyktowana  została  konicznością  zapobieżenia  sytuacji,  w  której  możliwe  było 

doprowadzanie  przez  zamawiającego  do  eliminacji  ofert  z  postępowania  przez  brak 

czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w terminie związania ofertą. 

W innym wypadku ww. regulacja art. 85 ust. 2 Pzp i możliwość samodzielnego przedłużania 

przez  wykonawców  terminu  związania  ich  ofertami  ponad  minimum  wymagane  przez 

zamawiającego, byłyby w istocie zbędne, skoro wykonawcy i bez takiego przedłużenia oraz 

poddania  się  rygorom  i  konsekwencjom  z  powyższym  związanym,  mogliby  liczyć  na 

pozostawanie ich oferty w postępowaniu oraz jej przyjęcie, tj. wybór jako najkorzystniejszej. 

Natomiast sprzecznym z zasadami równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji 

byłoby  jednakowe  traktowanie  wykonawców  związanych  złożoną  ofertą  (wobec  których 

zamawiający  zachowywałby  wszelkie  roszenia  wynikające  ze  związania  ofertą)  oraz 

wykonawców  ofertą  swoją  nie  związanych,  którzy  mogą  zawrzeć  umowę  wyłącznie  na 

zasadzie dobrowolności bez zagrożenia jakąkolwiek dolegliwością. 

W  doktrynie  wskazuje  się,  że  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  jest  wielostronnym 

stosunkiem prawnym (vide: R. Szostak – „Przetargowy wybór oferty najkorzystniejszej na tle 

europejskich  tendencji  rozwojowych”  w  „Ekonomiczne  i  prawne  zagadnienia  zamówień 

publicznych  –  Polska  na  tle  UE”,  red.  A.  Borowicz,  UZP,  Warszawa  2012).  Izba  wyraża 

pogląd, że wykonawca przystępuje do niego przez  złożenie oferty i zachowuje w nim swoje 

prawa przez związanie złożoną ofertą. Jeżeli termin związania ofertą upływa, wykonawca nie 

jest już stroną takiego stosunku prawnego nawiązanego przez złożenie oferty.  

Podsumowując należy stwierdzić, że o ile ustawa dopuszcza możliwość zawarcia umowy w 

sprawie  zamówienia  publicznego  po  upływie  terminu  związania  ofertą,  to  wybranie  oferty, 

którą wykonawca nie jest związany, narusza prawo”. 

Podkreślenia  wymaga,  że  stanowisko  Izby  przedstawione  powyżej  koresponduje  z 

argumentacją  zawartą  w  uzasadnieniu  wyroku  Sądu  Okręgowego  w  Tarnowie  z  dnia  13 

lutego 2014 r., zapadłego w sprawie o sygn. akt I Ca 495/13.  

Podsumowując,  Izba  jeszcze  raz  wskazuje,  iż  termin  związania  ofertą  przez 

Comparex  upłynął,  nie  podlega  on  przywróceniu  i  z  tego  względu  oferta  Odwołującego,  w 

ramach rozpoznawanego postępowania, nie może zostać uznana za najkorzystniejszą. Tym 

samym brak jest zaistnienia przesłanki możliwości poniesienia szkody przez Odwołującego. 

Przyjęcie  takiego  stanowiska  przez  Izbę  skutkuje  niedopuszczalnością  możliwości 

skorzystania przez wykonawcę Comparex ze środka ochrony prawnej w postaci odwołania. 

Biorąc pod uwagę powyższe odwołanie podlega oddaleniu, bez badania zasadności 

podniesionych w nim zarzutów. 

Uwzględniając  powyższe  Izba,  działając  na  podstawie  art.  191  ust.1  ustawy  Pzp, 

orzekła jak w sentencji. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 

ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 

2 pkt 1, § 3 pkt 1 i 2 lit b) i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 

marca  2010  r.  w  sprawie  wysokości  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w 

postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).  

Przewodniczący: 

………………………………