KIO 2206/16 WYROK dnia 6 grudnia 2016 r.

Sygn. akt KIO 2206/16 

WYROK 

z dnia 6 grudnia 2016 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodniczący: Lubomira Matczuk-Mazuś        

Protokolant:         Adam Skowroński 

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 r. w Warszawie odwołania wniesionego 

do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 22 listopada 2016 r. przez wykonawcę: 

J. K.

prowadzący  działalność  gospodarczą  Firma  Handlowo-Usługowa  „KOT-BUD” 

J.K., ul. Astrów 21, 43-100 Tychy 

w  postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego: 

Samodzielny  Publiczny  Szpital 

Kliniczny 

im. 

Andrzeja 

Mielęckiego 

Ś

ląskiego 

Uniwersytetu 

Medycznego  

w Katowicach, ul. Francuska 20-24, 40-027 Katowice 

orzeka: 

1. oddala odwołanie; 

2.  kosztami  postępowania  obciąża  wykonawcę:  J.  K.  prowadzący  działalność  gospodarczą 

Firma Handlowo-Usługowa „KOT-BUD” J. K., ul. Astrów 21, 43-100 Tychy, i:   

2.1. zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15  000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę:  J.  K.

prowadzący  działalność  gospodarczą  Firma  Handlowo-Usługowa  „KOT-BUD” 

J. K., ul. Astrów 21, 43-100 Tychy tytułem wpisu od odwołania,

2.2. zasądza od wykonawcy: J. K. prowadzący działalność gospodarczą Firma Handlowo-

Usługowa  „KOT-BUD”  J.  K.,  ul.  Astrów  21,  43-100  Tychy  na  rzecz  zamawiającego: 

Samodzielny  Publiczny  Szpital  Kliniczny  im.  Andrzeja  Mielęckiego  Śląskiego 

Uniwersytetu  Medycznego  w  Katowicach,  ul.  Francuska  20-24,  40-027  Katowice

kwotę 

3 850 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące osiemset pięćdziesiąt złotych zero groszy) 

stanowiącą  koszty  postępowania  odwoławczego  poniesione  z  tytułu  wynagrodzenia 

pełnomocnika,  dojazdu  na  wyznaczone  posiedzenie  Izby,  opłaty  skarbowej  od 

pełnomocnictw.

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień 

publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164, z późn. zm.) na wyrok – w terminie 7 dni od dnia 

jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 

do Sądu Okręgowego w

 Katowicach.  

   Przewodniczący: ……………………………….. 

Sygn. akt KIO 2206/16 

U z a s a d n i e n i e 

Zamawiający  –  Samodzielny  Publiczny  Szpital  Kliniczny  im.  Andrzeja  Mielęckiego 

Ś

ląskiego  Uniwersytetu  Medycznego  w  Katowicach,  prowadzi  w  trybie  przetargu 

nieograniczonego  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na  „Dostawę 

preparatów dezynfekcyjnych” (znak sprawy: ZP-16-064UN), o wartości zamówienia większej 

niż  kwota  określona  w  przepisach  wydanych  na  podstawie  art.  11  ust.  8  ustawy  z  dnia  29 

stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych,  zwanej  dalej  „ustawą  Pzp”,  „ustawą”  lub 

„Pzp”.  

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dz.  Urz.  UE  z  dnia  26  czerwca 

2016 r., nr 2016/S 122-218939.  

Wykonawca  J.  K.  prowadzący  działalność  gospodarczą  Firma  Handlowo-Usługowa 

„KOT-BUD” J. K. z siedzibą  w Tychach, zwany  dalej „Odwołującym”, na podstawie art. 180 

ustawy oraz przepisów rozporządzenia Prezesa  Rady  Ministrów z dnia 22 marca 2010 r. w 

sprawie  regulaminu  postępowania  przy  rozpoznawaniu  odwołań,  wniósł  odwołanie  od 

niezgodnej z przepisami ustawy czynności Zamawiającego w części obejmującej pakiet nr 4 i 

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu, że dokonał on bezpodstawnego unieważnienia 

postępowania, wskutek czego zostały naruszone przepisy Pzp: 

1)  art.  93  ust.  1  pkt  7  przez  jego  niewłaściwe  zastosowanie  i  uznanie,  że  postępowanie  

o udzielenie zamówienia obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą 

zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia – gdy tymczasem 

brak było wad postępowania, które obliguje Zabawiającego do unieważnienia przetargu;   

2) art. 146 ust. 6 przez jego niewłaściwe zastosowanie, przez przyjęcie, że umowa zawarta 

w  wyniku  postępowania  podlegałaby  unieważnieniu  z  uwagi  na  dokonanie  przez 

Zamawiającego czynności lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem przepisu 

ustawy, które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania. 

Odwołujący wniósł o:  

1) uwzględnienie odwołania w całości;  

2) nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności unieważnienia postępowania; 

3) zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych;  

4)  ponadto,  zasądzenie  kosztów  wynagrodzenia  pełnomocnika  w  wysokości  3  600  zł 

(słownie: trzy tysiące sześćset złotych);  

5) przeprowadzenie dowodów z dokumentów wskazanych w treści odwołania. 

Uzasadnienie odwołania.  

W  punkcie  ll.1  ogłoszenia  o  zamówieniu,  Zamawiający  dopuścił  możliwość  złożenia 

oferty częściowej na każdą z 15 części opisanych w Załączniku 1-15 do ogłoszenia. 

Odwołujący złożył ofertę na dwie części obejmujące pakiet 4 i 5.   

W  dniu  14  listopada  2016  r.  Odwołujący  otrzymał  informację  o  dokonaniu  przez 

Zamawiającego  częściowego  unieważnienia  postępowania.  Zgodnie  z  treścią  pisma, 

Zamawiający na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 146 ust. 6 w zw. z art. 85 ust. 1 

oraz art. 14 ust. 1 Pzp w zw. z art. 66 kc unieważnił postępowanie w pakiecie 4 i 5.  

W uzasadnieniu pisma Zamawiający wskazał, że „(...) zgodnie z art. 85 ust. 2 Zamawiający 

może tylko raz zwrócić się do Wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie pierwotnego 

terminu  związania  ofertą  o  oznaczony  okres,  nie  dłuższy  jednak  niż  60  dni  i  to  właśnie  już 

uczynił. W doktrynie prezentowane jest stanowisko, że związanie ofertą trwa tylko przez czas 

oznaczony,  po  upływie  którego  oferta  wygasa.  Obowiązek  dbałości  o  ważność  oferty 

spoczywa  na  Wykonawcy,  który  winien  przed  upływem  terminu  związania  ofertą  złożyć 

zamawiającemu  stosowne  oświadczenie  w  tym  zakresie.  Żaden  z  Wykonawców  po 

ogłoszeniu  przez  Izbę  orzeczenia  nie  przedłożył  Zamawiającemu  oświadczenia 

przedłużającego termin związania ofertą.  

Wobec  faktu,  iż  żaden  z  powyższych  wykonawców  do  dnia  dzisiejszego  nie  złożył 

oświadczenia  o  przedłużeniu  terminu  związania  ofertą  niniejsze  postępowanie  należało 

unieważnić na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp w zw. z art. 146 ust. 6 Pzp w zw. z art. 85 

ust. 1 Pzp oraz art. 14 Pzp ust. 1 w zw. z art. 66 kc. W postępowaniu bowiem w stosunku do 

złożonych  ofert  upłynął  termin  związania  wobec  czego  Zamawiający  nie  ma  możliwości 

wyboru najkorzystniejszej oferty w tym postępowaniu w chwili obecnej”.   

Dowód: kopia otrzymanej informacji od Zamawiającego.  

Uzasadnienie  Zamawiającego,  w  ocenie  Odwołującego,  stanowi  jawne  naruszenie 

art.  93  ust.  1  pkt  7  Pzp  przez  unieważnienie  postępowania  pomimo  braku  okoliczności 

uzasadniających unieważnienie postępowania oraz art. 146 ust. 6 ustawy przez przyjęcie, że 

umowa  zawarta  w  wyniku  postępowania  podlegałaby  unieważnieniu  z  uwagi  na  dokonanie 

przez Zamawiającego czynności lub zaniechania czynności z naruszeniem przepisu ustawy, 

które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania. 

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  art.  93  ust.  1  pkt  7  Pzp  stanowi:  Zamawiający 

unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeśli postępowanie obarczone jest wadą 

uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy w sprawie zamówienia publicznego.  

Przesłanka  unieważnienia  postępowania  określona  tym  przepisem  składa  się  z  koniunkcji 

dwóch  okoliczności,  których  łączne  wystąpienie  warunkuje  zastosowanie  przepisu. 

Przesłanki  unieważnienia  postępowania  na  podstawie  przepisu  –  istnienie  wadliwości 

postępowania  oraz  brak  możliwości  zawarcia  ważnej  umowy  w  sprawie  zamówienia 

publicznego – połączone są normalnym, adekwatnym związkiem przyczynowym.  

Unieważnienie postępowania jest czynnością niweczącą całość postępowania, powodującą, 

ż

e cel prowadzenia procedury – udzielenie zamówienia publicznego – nie zostaje osiągnięty. 

Katalog przesłanek unieważnienia postępowania ma charakter numerus clausus i nie może 

podlegać wykładni rozszerzającej. W odniesieniu do normy art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp oznacza 

to,  że  wada  tkwiąca  w  postępowaniu  musi  mieć  tak  doniosły  charakter,  że  powoduje 

bezwzględną nieważność umowy. W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że  wadą musi 

zostać dotknięte samo postępowanie i wada ta dodatkowo musi mieć charakter nieusuwalny, 

wywierający negatywny wpływ na umowę (uchwała KIO z dnia 2 listopada 2012 r. sygn. akt 

KIO/KD 85/12, wyrok KIO z dnia 5 marca 2012 r. sygn. akt KIO 356/12).   

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  KIO  wielokrotnie  wypowiadała  się  na  temat 

unieważnienia postępowania. W wyroku z dnia 30 lipca 2013 r. sygn. akt KIO 1732/13 oraz  

w wyroku z dnia 10 stycznia 2013 r. sygn. akt KIO 2899/12, Izba zauważyła: zasadą jest, że 

wszczęte  postępowanie  ma  się  zakończyć  wyłonieniem  najkorzystniejszej  oferty  

(a  w  konsekwencji  doprowadzić  do  zawarcia  umowy,  czyli  udzielenia  zamówienia),  a  nie 

unieważnieniem. (...) Konieczne jest wykazanie naruszenia przepisu ustawy Pzp, które miało 

lub  co  najmniej  mogło  mieć  wpływ  na  wynik  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego. W konsekwencji to na Zamawiającym w takiej sytuacji ciąży ciężar wykazania: 

po  pierwsze  –  wystąpienia  naruszenia  konkretnego  przepisu  ustawy  Pzp  regulującego 

udzielanie  zamówień  (wada  postępowania),  po  drugie  –  istotnego  charakteru  tej  wady  jako 

wpływającej  na  ważność  umowy,  co  implikuje,  po  trzecie  –  związku  przyczynowego 

pomiędzy  zaistniałą  wadą  a  niemożnością  zawarcia  ważnej  umowy,  po  czwarte  –  

nieusuwalności  wady  przez  zastosowanie  instytucji  dostępnych  podmiotowi  prowadzącemu 

postępowanie. Izba zważyła na wstępie, że znaczenie uzasadnienia faktycznego i prawnego 

unieważnienia  postępowania  nie  ogranicza  się  do  dopełnienia  formalnego  wymagania,  lecz 

przede  wszystkim  stanowi  element  konstytutywny  podjętej  decyzji  o  unieważnieniu 

postępowania, w szczególności jeżeli została ona podjęta z powołaniem się na art. 93 ust. 1 

pkt 7 Pzp. W konsekwencji właściwe sformułowanie uzasadnienia przez zamawiającego ma 

kluczowe  znaczenie  dla  oceny,  czy  wykazał  on  zaistnienie  podstaw  do  unieważnienia 

prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia. Z aktualnego brzmienia art. 93 ust. 1 

pkt  7  Pzp  wynika,  że  Zamawiający  ma  obowiązek  unieważnienia  postępowania,  jeżeli 

postępowanie  obarczone  jest  wadą,  która,  po  pierwsze  –  jest  niemożliwa  do  usunięcia,  po 

drugie  –  uniemożliwia  zawarcie  umowy  niepodlegającej  unieważnieniu.  De  lege  lata  dla 

umów  w  sprawie  zamówień  publicznych  przyjęto  konstrukcję  względnej  nieważności,  której 

skutki,  choć  co  do  zasady  sięgają  od  momentu  zawarcia  umowy,  mogą  powstać  dopiero  

z chwilą wydania konstytutywnego orzeczenia przez Izbę lub sąd powszechny. 

Jako  podstawę  prawną  unieważnienia  postępowania  Zamawiający  wskazał  przepis 

art.  93  ust.  1  pkt  7  ustawy  Pzp, który  stanowi,  że  postępowanie  obarczone  jest  niemożliwą 

do  usunięcia  wadą  uniemożliwiającą  zawarcie  niepodlegającej  unieważnieniu  umowy  

w sprawie zamówienia publicznego. Wada ta musi dotyczyć samego postępowania, oznacza 

naruszenie  przepisów  ustawy  Pzp.  Dostrzec  należy,  że  upływ  terminu  związania  ofertą  czy 

nieprzedłużenie  terminu  związania  ofertą  odnoszące  się  w  sposób  oczywisty  do  złożonej 

oferty  w  żaden sposób  nie oznacza,  że postępowanie prowadzone było  w sposób  wadliwy. 

Nie ziściła się pierwsza z przesłanek unieważnienia postępowania wynikająca z art. 93 ust. 1 

pkt  7  ustawy  Pzp.  Po  drugie  –  wada  postępowania  musiałaby  być  tego  rodzaju,  że 

prowadziłaby do sytuacji, w której nawet gdyby umowa została zawarta, to i tak podlegałaby 

unieważnieniu.  

Ponadto,  ciężar  dowodu  co  do  zaistnienia  powyższych  okoliczności  spoczywa  w  na 

Zamawiającym jako na podmiocie, który wywodzi skutki prawne zgodnie z art. 6 kc oraz art. 

190 ust. 1 ustawy Pzp. W związku z powyższym, aby udowodnić zasadność unieważnienia 

postępowania,  Zamawiający  powinien  wykazać  w  sposób  niebudzący  żadnych  wątpliwości, 

ż

e  nastąpiła  taka  wada  niemożliwa  do  usunięcia  powodująca  możliwość  unieważnienia 

zawieranej  między  stronami  umowy  w  sprawie  udzielenia  zamówienia  publicznego. 

Odwołujący  nadmienił,  że  przesłanki  unieważnienia  postępowania  należy  interpretować 

ś

ciśle, gdyż unieważnienie postępowania jest wyjątkiem od zasady trwałości postępowania, 

jak  również  jego  celu,  jakim  jest  wybór  oferty  najkorzystniejszej  i  zawarcie  w  konsekwencji 

umowy  o  udzielenie  zamówienia  publicznego.  Ponadto  katalog  przesłanek  umożliwiających 

unieważnienie postępowania ma charakter wyczerpujący i zamknięty (uchwała KIO z dnia 16 

lipca  2010  r.  sygn.  akt  KIO/KD  52/10).  Niedopuszczalna  jest  wykładnia  rozszerzająca 

klauzuli  generalnej  przepisu  art.  146  ust.  6  Pzp,  która  pozwalałaby  Zamawiającemu  na 

unieważnienie  postępowania  z  powołaniem  się  na  jakiekolwiek  wady  prowadzonego  przez 

niego postępowania. 

Zamawiający,  w  ocenie  Odwołującego,  uzasadniając  unieważnienie  postępowania 

nie wykazał, że mogło mieć miejsce naruszenie przepisu ustawy, które mogło mieć wpływ na 

wynik postępowania. De facto Zamawiający nie wskazał jakiejkolwiek wady w postępowaniu, 

która mogłaby mieć wpływ na jego wynik. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny i orzecznictwa 

podstawa  unieważnienia  postępowania  wskazana  w  art.  93  ust.  1  pkt  7  Pzp  występuje 

jedynie w sytuacji, gdy zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego jest obiektywnie 

niemożliwe.  We  wskazanym  postępowaniu,  w  ocenie  Odwołującego,  taka  sytuacja  nie  ma 

miejsca,  ponieważ  Zamawiający  może  zawrzeć  umowę  z  Odwołującym.  Nie  istnieje 

podstawa  do  unieważnienia  postępowania,  w  sytuacji  gdy  zmawiający  nawet  hipotetycznie 

mógłby  uznać  ofertę  Odwołującego  za  najkorzystniejszą.  Nie  można  przyjąć,  że  w  takiej 

sytuacji zaistniało naruszenie przepisów ustawy mające wpływ na wynik postępowania. 

Znaczenie ma również stanowisko Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (uchwała  

z  dnia  2  listopada  2012  r.  KIO/KD  85/12),  w  którym  jednoznacznie  wskazano,  że  zawarcie 

przez  zamawiającego  umowy  z  wykonawcą  po  upływie  terminu  związania  ofertą  nie 

stanowiłoby  czynności  naruszającej  przepisy  Pzp,  która  miała  lub  mogła  mieć  wpływ  na 

wynik  postępowania.  W  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  upływ  terminu 

związania  ofertą  nie  powoduje  utraty  przez  ofertę  waloru  stanowczości,  polegającego  na 

umożliwieniu  zamawiającemu  doprowadzenia  do  zawarcia  umowy  w  sprawie  zamówienia 

publicznego przez samo przyjęcie oferty. Z tego względu upływ terminu związania ofertą nie 

decyduje  o  skuteczności  oferty,  ale  o  braku  istnienia  po  stronie  wykonawcy  obowiązku 

zawarcia umowy. W związku z powyższym, brak jest podstaw do przyjęcia, że oferta, która 

nie  wiąże  wykonawcy,  straciłaby  cechy  oferty  i  w  związku  z  tym  powinna  być  uznana  za 

nieważną.  

Prezes Urzędu Zamówień Publicznych uznał, że  analiza art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp nie 

pozwala  na  uznanie,  że  upływ  terminu  związania  ofertą  stanowi  okoliczność  uzasadniającą 

unieważnienie  postępowania.  Brak  jest  podstaw  do  przyjęcia,  że  upływ  terminu  związania 

ofertą stanowi określoną w art. 93 ust. 1 pkt 7 niemożliwą do usunięcia wadę postępowania 

uniemożliwiającą  zawarcie  niepodlegającej  unieważnieniu  umowy  w  sprawie  zamówienia 

publicznego.  Okoliczność  tego  rodzaju  nie  uniemożliwia  zawarcia  umowy  w  sytuacji,  gdy 

decyzja  w  zakresie  zawarcia  umowy  lub  powstrzymania  się  od  jej  zawarcia  zależy  od 

uznania wykonawcy. Prezes Urzędu słusznie argumentował, że w postępowaniu o udzielenie 

zamówienia publicznego, upływ terminu związania ofertą nie powoduje  w żadnym wypadku 

utraty  przez  ofertę  waloru  stanowczości,  polegającego  na  umożliwieniu  oblatowi 

doprowadzenia  do  zawarcia  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego  przez  samo 

przyjęcie  oferty.  Z  tego  względu  na  gruncie  przepisów  Pzp  upływ  terminu  związania  ofertą 

nie  decyduje  o  skuteczność  oferty  a  jedynie  o  braku  istnienia  po  stronie  wykonawcy 

obowiązku  zawarcia  umowy  (J.E.  Nowicki,  Prawo  zamówień  publicznych.  Komentarz, 

Warszawa 2015). 

Reasumując,  Krajowa  Izba  odwoławcza  stwierdziła,  że  „upływ  terminu  związania 

ofertą  czy  nieprzedłużenie  terminu  związania  ofertą  odnoszące  się  w  sposób  oczywisty  do 

złożonej w postępowaniu oferty w żaden sposób nie oznacza, że postępowanie prowadzone 

było  w  sposób  wadliwy.  Nie  ziściła  się  pierwsza  z  przesłanek  unieważnienia  postępowania 

wynikająca  z  art.  93  ust.  1  pkt  7  ustawy  P.z.p.  Po  drugie  zaś  –  wada  postępowania 

musiałaby  być  tego  rodzaju,  że  prowadziłaby  do  sytuacji,  w  której  nawet  gdyby  umowa 

została zawarta, to i tak podlegałaby unieważnieniu”.  

Odwołujący zwrócił szczególną uwagę, że Zamawiający dąży do odrzucenia ważnych 

i  najkorzystniejszych  cenowo  ofert  Odwołującego  i  nie  dokonania  wyboru  tych  ofert  za 

wszelką cenę. Zamawiający uznał pierwsze odwołanie Odwołującego, uznał również drugie 

odwołanie  Odwołującego  (sygn.  akt  KIO  1999/16)  i  tym  samym  zobowiązał  się  do 

przeprowadzenia ponownego badania ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej. Zamawiający, 

podczas  trwania  powyższego  postępowania,  przyznawał  się  do  błędów  w  ocenie  ofert  oraz 

naruszeń  Pzp.  Pomimo  tych  udokumentowanych  nieprawidłowości,  Zamawiający  

z  premedytacją  przeciąga  terminy  i  długość  rozstrzygnięcia  postępowania  szukając  za 

wszelką cenę argumentów na odrzucenie oferty Odwołującego. Zamawiający postępuje tak 

jakby  jego  celem  było  nie  wybranie  najkorzystniejszej  cenowo  i  spełniającej  wymagania 

SIWZ  oferty  Odwołującego,  a  celem  samym  w  sobie  było  nie  dokonanie  wyboru  oferty 

Odwołującego. Śledząc zakończone postępowania Zamawiającego z zakresu dezynfekcji, tj. 

opisy  przedmiotu  zamówienia,  odpowiedzi  na  zapytania,  prowadzenie  postępowań,  

a  w  szczególności  ich  wyniki,  wydaje  się  uzasadnione  spostrzeżenie,  że  Zamawiający 

preferuje  głównie  jednego  producenta,  który  to  również  jest  bezpośrednim  konkurentem 

Odwołującego  w  pakiecie  4.  Rzuca  to  cień  i  implikuje  podejrzenia  co  do  bezstronnej  pracy 

komisji przetargowej i działu zamówień publicznych Zamawiającego.  

Dowód: kopia otrzymanej informacji od Zamawiającego uznająca odwołanie.  

Naruszenie  przepisów  przez  Zamawiającego  wypaczyło  wynik  postępowania. 

Odwołujący  wskazał,  że  interes  prawny  wyraża  się  w  tym,  że  w  przypadku  prawidłowego 

zastosowania przez Zamawiającego przepisów ustawy nie doszłoby do naruszenia istotnych 

zasad udzielania zamówień publicznych w postępowaniu, ponieważ spełnia warunki udziału 

w  przetargu.  W  obu  przypadkach  Odwołujący  zaoferował  najkorzystniejszą  ofertę  w  danej 

części (pakiet 4 i 5). 

Zamawiający, na podstawie art. 186 ust. 1 ustawy Pzp, w odpowiedzi na odwołanie 

wniósł o jego odrzucenie lub względnie oddalenie na koszt Odwołującego.  

W uzasadnieniu wskazał.  

1.  Zamawiający  w  dniu  14  listopada  2016  r.  unieważnił  postępowanie  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego.  Podstawę  dokonanej  czynności  stanowił  fakt  upływu  terminu 

związania  ofertą  m.in.  złożoną  przez  Odwołującego  w  zakresie  pakietów  4  i  5.  Do  chwili 

dokonania  zaskarżonej  czynności,  Odwołujący  nie  przedłożył  Zamawiającemu  żadnego 

oświadczenia  o  przedłużeniu  terminu  związania  ofertą,  jak  również  nie  przedłożył  wadium  

w tym zakresie. Takiego oświadczenia, jak i wadium, Odwołujący nie przedłożył również do 

dnia sporządzenia niniejszego pisma. 

2.  W  związku  z  powyższym  Zamawiający  w  pierwszej  kolejności  wniósł  o  odrzucenie 

odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 2 Pzp jako odwołania wniesionego przez podmiot 

nieuprawniony. Zgodnie z treścią art. 179 odwołanie wnieść mógł wykonawca, który ma lub 

miał  interes  w  uzyskaniu  danego  zamówienia  oraz  poniósł  lub  może  ponieść  szkodę  

w  wyniku  naruszenia  przez  zamawiającego  przepisów  ustawy.  W  przedmiotowej  sprawie 

odwołujący  nie  przedłużył  terminu  związania  ofertą,  zatem  utracił  status  wykonawcy 

ubiegającego się o zamówienie, a przez to nie posiada interesu w uzyskaniu zamówienia, jak 

również z tego tytułu nie może ponieść szkody. Stanowisko zamawiającego w tym zakresie 

potwierdzone zostało w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej. W wyroku z dnia 26 maja 

2014  r.  sygn.  akt  KIO  883/14  KIO  900/14  KIO  904/14  KIO  905/14  Izba  stwierdziła,  że 

„wykonawca – nie będąc związany ofertą w dacie złożenia środka ochrony prawnej – nie ma 

interesu w uzyskaniu zamówienia oraz nie może ponieść szkody w wyniku naruszenia przez 

zamawiającego  przepisów  Pzp  wskazywanych  w  odwołaniu,  bowiem  w  następstwie 

uwzględnienia  odwołania  i  dokonania  –  zgodnie  z  jego  żądaniami  –  powtórnej  oceny  ofert 

Zamawiający  nie  będzie  miał  możliwości  wyboru  oferty  Odwołującego  i  zawarcia  z  nim 

niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. (...) Reasumując 

–  Odwołujący  nie  ma  interesu  w  uzyskaniu  zamówienia,  bowiem  nie  może  skutecznie 

domagać  się  od  Zamawiającego  wyboru  jego  oferty  i  zawarcia  z  nim  umowy.  Trzeba 

ponownie  podkreślić,  że  celu  odwołania  należy  upatrywać  w  poprawieniu  sytuacji  

w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  podmiotu,  który  z  tego  środka 

korzysta.  W  niniejszej  sprawie  taki  efekt  nie  zostałby  osiągnięty  nie  tylko  z  uwagi  na 

przywrócenie  do  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  wykonawcy,  którego 

oferta jest korzystniejsza niż oferta Odwołującego, ale przede wszystkim ze względu na brak 

możliwości  wyboru  oferty  Odwołującego,  z  uwagi  na  upływ  terminu  związania  ofertą.  

W  konsekwencji  nie  została  również  spełniona  przesłanka  dotycząca  szkody,  bowiem 

wykonawca, który nie może uzyskać zamówienia nie może tym samym ponieść uszczerbku 

majątkowego.”  Podobnie  Krajowa  Izba  Odwoławcza  wypowiedziała  się  w  wyroku  z  dnia  28 

lutego 2014 r. sygn. akt KIO 255/14, wskazując: „O ile w rozpoznawanym przypadku, uznać 

należało, iż Odwołujący miał interes w uzyskaniu danego zamówienia, złożył bowiem ofertę 

w  prowadzonym  przez  Zamawiającego  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia,  to  brak  już 

było podstaw do przesądzenia, iż na dzień wniesienia odwołania mógłby on ponieść szkodę  

w  wyniku  potwierdzenia  się  podnoszonych  przez  niego  zarzutów  naruszenia  przez 

Zamawiającego  przepisów  prawa.  Ewentualne  uwzględnienie  wniesionego  przez  niego 

odwołania,  doprowadziłoby  do  unieważnienia  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  

a  w  konsekwencji  czynności  badania  i  oceny  ofert,  w  wyniku  której  oferta  złożona  przez 

Odwołującego  nie  mogłaby  zostać  uznana  za  najkorzystniejszą,  z  uwagi  na  fakt,  iż 

przerwany  został  stan  związania  nią  Odwołującego.  Stąd  też,  wobec  braku  możliwości 

poniesienia  przez  Odwołującego  szkody,  niemożliwym  było  uznanie,  że  Odwołującemu,  

w świetle przepisu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, przysługiwało prawo wniesienia odwołania”. 

Mając  powyższe  na  uwadze,  wniosek  Zamawiającego  o  odrzucenie  odwołania  na 

podstawie art. 189 ust. 2 pkt 2 Pzp jest w pełni uzasadniony.  

3. W przypadku  braku  odrzucenia  odwołania,  Zamawiający  wskazał  na  kwestie  stanowiące 

podstawę  wniosku  o  oddalenie  odwołania. W  pierwszej  kolejności  Zamawiający  nie  zgodził 

się  z  argumentacją  Odwołującego,  że  wadliwie  dokonał  czynności  unieważnienia 

postępowania  w  zakresie  pakietu  nr  4  i  5  i  nie  dokonał  wyboru  oferty  Odwołującego  jako 

najkorzystniejszej  w  tym  postępowaniu.  Zamawiający  jeszcze  raz  podkreślił,  że  termin 

związania  Odwołującego  ofertą  upłynął  wcześniej,  przed  dokonaniem  zaskarżonej 

czynności,  zarówno  co  do  pakietu  nr  4  jak  i  nr  5.  Zamawiający  wobec  faktu,  że  

w  toku  postępowania  już  raz  zwracał  się  do  wykonawców  o  wydłużenie  terminu  związania 

ofertą,  nie  miał  możliwości  dokonania  tej  czynności  ponownie.  Odwołujący  pomimo 

możliwości  skorzystania  z  uprawnienia  określonego  w  art.  85  Pzp  również  nie  złożył 

oświadczenia  o  przedłużeniu  terminu  związania  ofertą  (nie  uczynił  tego  również  drugi 

wykonawca).  Tym  samym  w  chwili  dokonywania  czynności  unieważnienia  postępowania 

Zamawiający  nie  dysponował  ważnymi  ofertami  w  celu  dokonania  czynności  wyboru 

najkorzystniejszej oferty, co skutkować musiało unieważnieniem postępowania.  

4. Przywołana przez Odwołującego argumentacja ma niejako odsunąć uwagę Krajowej Izby 

Odwoławczej  od  zaniechań  Odwołującego  przez  skupienie  się  tylko  i  wyłącznie  na 

rozważaniu  dotyczącym  unieważnienia  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego 

oraz  poprzednich  dwóch  odwołań  w  tym  postępowaniu.  Zamawiający  zwrócił  jednakże 

uwagę  na  fakt,  że  udział  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  wymaga 

należytej  staranności  wykonawcy,  będącego  profesjonalnym  uczestnikiem  obrotu 

gospodarczego. Wyrażać  powinna  się  ona  zapobiegliwością  rozumianą  jako  podejmowanie 

czynności  niezbędnych  dla  ochrony  swoich  praw  w  procedurze  przetargowej  

a w okolicznościach sporu – utrzymaniem stanu związania ofertą. Ewentualna wyrażona po 

zaskarżonej  czynności  Zamawiającego  gotowość  i  chęć  zawarcia  z  Zamawiającym  umowy  

w  sprawie  zamówienia  publicznego  jest  już  czynnością  spóźnioną,  gdyż  stan  związania 

ofertą musi mieć charakter ciągły (nieprzerwany) oraz, że nie można go domniemywać. 

Przedłużenie  terminu  związania  ofertą  wymaga  wyraźnego  zachowania  wykonawcy 

lub  zamawiającego  i  wykonawcy.  Dotyczy  to  zarówno  sytuacji,  gdy  wykonawca  odmawia 

przedłużenia  tego  okresu,  składając  oświadczenie  tej  treści,  a  także  gdy  wykonawca  takiej 

zgody  nie  wyraża  i  nie  składa  oświadczenia  w  sytuacji,  gdy  zamawiający  zwraca  się  do 

wykonawców  o  przedłużenie  tego  okresu,  jak  również,  gdy  z  uwagi  na  brak  inicjatywy  ze 

strony  zamawiającego,  wykonawca  nie  wyraża  takiej  zgody  samodzielnie.  Ustawa  Prawo 

zamówień  publicznych  nie  przewiduje  samoistnego  przedłużenia  terminu  związania  ofertą. 

To  działanie  wykonawcy  polegać  powinno  na  złożeniu  jednoznacznego  oświadczenia  

o  przedłużeniu  terminu  związania  ofertą.  Nie  można  domniemywać,  że  wykonawca  złożył 

takie  oświadczenie  przez  swoje  milczenie  (wyrok  z  dnia  7  grudnia  2012  r.  sygn.  akt  KIO 

2572/12 i KIO 2573/12).  

5.  Zamawiający  wskazał  na  ugruntowane  już  orzecznictwo  Krajowej  Izby  Odwoławczej  

w  zakresie  możliwości  wyboru  oferty,  której  termin  związania  ofertą  upłynął.  Izba  w  tym 

zakresie  wskazywała  na  konieczność  rozróżnienia  dwóch  kwestii  –  możliwości  zawarcia 

umowy  z  wykonawcą,  który  złożoną  ofertą  związany  już  nie  jest  (pod  tym  wszakże 

warunkiem,  że  jej  wybór  nastąpił  przed  upływem  omawianego  terminu)  oraz  możliwości 

wyboru  jako  oferty  najkorzystniejszej  takiej,  dla  której  termin  związania  ofertą  już  

upłynął.  O  pierwszym  zagadnieniu  pozytywnie  wypowiedział  się  Trybunał  Konstytucyjny  

w  postanowieniu  z  dnia  24  lutego  2010  r.  sygn.  akt  SK  22/08  i  w  odniesieniu  do  niego 

orzecznictwo  Izby  zgodnie  opowiada  się  za  jego  dopuszczalnością.  W  przypadku  drugiej 

kwestii  takiej  możliwości  Izba  już  nie  przewidywała,  podnosząc,  że  skutki  wygaśnięcia 

terminu  związania  ofertą  trzeba  rozpatrywać  nie  tylko  przez  pryzmat  przepisów  Prawa 

zamówień publicznych, które de iure nie wprowadzają wymogu ciągłego utrzymywania przez 

wykonawcę  stanu  związania  ofertą  (przepis  art.  85  Pzp),  ale  sięgnąć  również  –  przez 

odesłanie  zawarte w art. 14 Pzp – do przepisów K.c. Istotne znaczenie  w tym zakresie ma 

przepis art. 66 K.c., w świetle którego stan związania ofertą jest konstruktywnym elementem 

oświadczenia  woli  zmierzającego  do  zawarcia  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego. 

Łączna  interpretacja  ww.  przepisów  prowadzi  w  konsekwencji  do  logicznego  wniosku,  że 

wybór oferty najkorzystniejszej nastąpić musi w dacie związania ofertą. 

Zamawiający  zwrócił  uwagę  na  fakt,  że  związanie  ofertą,  zgodnie  z  istotą  tej 

czynności  i  stanowiskiem  przedstawianym  w  doktrynie  i  orzecznictwie,  jest  oświadczeniem 

wykonawcy  potwierdzającym  uczestniczenie  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  

i  podporządkowanie  się  konsekwencjom  wynikającym  z  tego  faktu,  a  przede  wszystkim 

wyrażającym  gotowość  zawarcia  umowy  na  warunkach  przedstawionych  przez 

zamawiającego, w razie wybrania oferty tego wykonawcy. Wykonawca składa oświadczenie 

o związaniu ofertą do upływu terminu określonego w SIWZ. Związanie ma charakter ciągły,  

a  staranność  wykonawcy  polega  na  dbałości  o  aktualność  związania  ofertą.  Na  gruncie 

Prawa  zamówień  publicznych  jest  niewątpliwe,  że  wybór  oferty  najkorzystniejszej  ma 

nastąpić w terminie związania ofertą, natomiast wykonawca powinien być związany złożoną 

przez  siebie  ofertą  nieprzerwanie  od  dnia  otwarcia  ofert  (wyrok  sygn.  akt  KIO  2020/12). 

Podobnie  o  konieczności  dokonania  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  jedynie 

spośród  tych,  które  w  dniu  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  w  sposób  nieprzerwany 

począwszy  do  chwili  upływu  terminu  składania  ofert  wiążą  wykonawców,  którzy  je  złożyli, 

Izba  wypowiedziała  się  w  orzeczeniach  wydanych  w  sprawach:  KIO  1804/12,  KIO  109/13, 

czy też KIO 1817/12, 1822/12, 2537/13 i 883/14.  

Ponadto  zgodnie  z  orzecznictwem  Krajowej  Izby  Odwoławczej,  w  tym  przypadku 

konieczne  jest  odniesienie  się  do  zmian  legislacyjnych,  jakie  na  przestrzeni  lat  zaszły  

w związku z omawianą  kwestią. Do czasu nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 4  września 

2008  r.  inicjatywa  w  zakresie  przedłużania  terminu  związania  ofertą  należała  wyłącznie  do 

zamawiających.  Przepis  ten  uległ  jednak  zasadniczej  zmianie,  którą  należy  ocenić,  jako 

przesunięcie ciężaru dbałości o stan związania ofertą z zamawiającego na wykonawców. 

Zamawiającemu  de  lege  lata  przysługuje  już  tylko  uprawnienie  do  jednokrotnego 

zwrócenia  się,  w  określonym  czasie,  do  wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie 

terminu  związania  ofertą  na  czas  oznaczony,  nie  dłuższy  niż  60  dni,  podczas  gdy 

wykonawcy zyskali możliwość nieograniczonego czasem i ilością przedłużania omawianego 

terminu.  Przyjęcie  zapatrywań,  że  ciężar  dbałości  o  istnienie  stanu  związania  ofertą 

spoczywa  na  zamawiającym,  jako  gospodarzu  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  oraz  że  możliwy  jest  wybór  jako  oferty  najkorzystniejszej  po  wygaśnięciu 

terminu związania ofertą, byłoby nie do pogodzenia nie tylko z dokonaną zmianą brzmienia 

przepisu  art.  85  Pzp,  ale  w  ogóle  z  sensem  istnienia  tej  regulacji  w  przepisach  Prawa 

zamówień  publicznych.  Na  potwierdzenie  tego  stwierdzenia  Zamawiający  przywołał 

argumentację  Izby  zawartą  w  orzeczeniu  sygn.  akt  KIO  1924/12:  „nie  budzi  wątpliwości,  

i  wraz  z  upływem  oznaczonego  okresu,  w  którym  oferent  był  swoją  ofertą  związany,  oferta 

wygasa. Tym samym staje się ona ofertą jedynie w znaczeniu historycznym lub substratem 

materialnym  oferty,  a  nie  wiążącym  oferenta  oświadczeniem  woli  o  gotowości  zawarcia 

umowy na określonych w ofercie warunkach.”  

6.  Wobec  całkowitej  bierności  odwołującego  w  zakresie  przedłużenia  ważności  złożonej 

przez siebie oferty oraz wobec braku ważnej innej oferty w postępowaniu, Zamawiający nie 

mógł  dokonać  wyboru  najkorzystniejszej  oferty.  W  przedmiotowej  sprawie  mamy  do 

czynienia  z  sytuacją,  w  której  Zamawiający  nie  zwrócił  się  do  wykonawców  

z  prośbą  o  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  (gdyż  raz  już  to  uczynił  w  toku 

postępowania) a żaden z wykonawców terminu związania ofertą nie przedłużył. Tym samym, 

Zamawiający  nie  miał  możliwości  kontynuowania  postępowania,  gdyż  ważność  wszystkich 

ofert już wygasła. Podstawę unieważnienia postępowania stanowić więc musiał art. 93 ust. 1 

pkt 7 Pzp w zw. z art. 146 ust. 6 Pzp w zw. z art. 85 ust. 1 Pzp oraz art. 14 Pzp w zw. z art. 

66 kodeksu cywilnego. Wykładania celowościowa przepisu art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy musi 

prowadzić do wniosku, że – uwzględniając odpowiednio art. 146 ust. 6 Pzp oraz art. 85 ust. 1 

Pzp  oraz  art.  14  Pzp  w  zw.  z  art.  66  kodeksu  cywilnego,  w  sytuacji  gdy  ustawa  wprost  nie 

reguluje  tego  typu  sytuacji  –  wszelkie  nienadające  się  usunąć  wady,  które  mają  lub  mogą 

mieć  wpływ  na  wynik  postępowania,  stanowią  przesłankę  jego  unieważnienia  (wyroki  KIO:  

z 24.08.2011 r. sygn. akt KIO 1689/11, z 02.06.2011 r. sygn. akt KIO 1033/11). 

Zdaniem  Zamawiającego  dokonana  czynność  unieważnienia  postępowania  była 

zgodna  z  przepisami  Prawa  zamówień  publicznych,  w  związku  z  czym  odwołanie  powinno 

zostać oddalone.  

Niezależnie  od  powyższego,  Zamawiający  nie  chcąc  wchodzić  w  polemikę  

z bezpodstawnymi insynuacjami Odwołującego co do przyczyn unieważnienia postępowania 

wskazał,  że  dwa  poprzednie  odwołania  i  ich  uznanie  przez  Zamawiającego,  nie  mają 

ż

adnego  przełożenia  na  niniejszą  sprawę.  Przypomniał  tylko,  że  w  przypadku  pierwszego 

odwołania  Zamawiający  uznał  swój  błąd  i  przez  to  uznał  również  odwołanie  Odwołującego. 

W  zakresie  natomiast  uznania  drugiego  odwołania  Zamawiający  wskazał,  że  czynność  ta 

wynikała nie z uznania swojego błędu (jak to sugeruje Odwołujący) lecz całkowicie z innych 

przyczyn  dotyczących  złożonych  w  postępowaniu  ofert,  również  nie  związanych  z  niniejszą 

sprawą.  Odwołujący  powinien  mieć  świadomość,  że  tego  typu  oskarżenia  powinny  mieć 

swoje  poparcie  dowodowe,  gdyż  w  przeciwnym  razie  naraża  się  co  najmniej  na 

odpowiedzialność  odszkodowawczą  za  tego  typu  stwierdzenia.  To  Odwołujący  w  niniejszej 

sprawie  powinien  sobie  odpowiedzieć  na  pytanie,  czy  ze  swej  strony  dokonał  wszystkich 

czynności  zgodnie  z  przepisami  ustawy,  a  nie  obecnie  swoją  bezczynność  „zasłaniać” 

zarzutem  bezstronności  Zamawiającego.  Szczególnie  jest  to  warte  podkreślenia  w  sytuacji, 

gdy  w  jednym  pakiecie  Odwołujący  był  jedynym,  który  złożył  ofertę,  a  w  drugim  pakiecie 

termin ważności oferty innego wykonawcy również upłynął. 

Mając  na  uwadze  wyżej  podniesione  okoliczności,  stanowisko  Zamawiającego 

wyrażone na wstępie uznać należy za w pełni uzasadnione i konieczne. 

Zamawiający  cofnął  wniosek  o  odrzucenie  odwołania  przedstawiony  w  piśmie 

alternatywnie z wnioskiem o oddalenia odwołania, wniósł o oddalenie odwołania, wskazując 

jak wyżej. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza,  po  rozpoznaniu  odwołania  na  rozprawie,  ustaliła  

i zważyła, co następuje.  

Termin związania odwołującego ofertą, określony  w specyfikacji istotnych  warunków 

zamówienia  pkt  IX)  1  na  60  dni,  tj.  maksymalną  długość  przewidzianą  dla  zamówień,  

o  których  stanowi  przepis  art.  85  ust.  1  pkt  3  ustawy  Pzp,  rozpoczął  bieg  wraz  z  upływem 

terminu składania ofert – w dniu 10 sierpnia 2016 r., stosownie do art. 85 ust. 5 ustawy. 

Po  uwzględnieniu  dwukrotnego  zawieszenia  biegu  terminu  związania  ofertą  

w związku z wniesieniem odwołań po upływie terminu składania ofert zgodnie z art. 182 ust. 

6  Pzp  oraz  przedłużenia  terminu  na  wniosek  zamawiającego  w  myśl  art.  85  ust.  2  ustawy, 

upływ  terminu  związania  odwołującego  ofertą  w  pakietach  4  i  5  nastąpił  w  dniu  3  listopada 

2016 r.  

Ustalenia  przedstawione  przez  zamawiającego  potwierdził  odwołujący  po  weryfikacji 

swoich  ustaleń,  oświadczając  na  rozprawie,  że  termin  związania  ofertą  upłynął  w  dniu  3 

listopada 2016 r.  

Zamawiający  nie  dokonał  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  po  ogłoszeniu  przez  Izbę 

orzeczenia (postanowienie z dnia 2 listopada 2016 r. sygn. akt KIO 1999/16).  

Zamawiający  unieważnił  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  w  pakietach  4  i  5  

w dniu 14 listopada 2016 r. wobec braku ważnych ofert: w pakiecie 4 termin związania ofertą 

drugiego  wykonawcy  uczestniczącego  w  postępowaniu  upłynął  również  w  dniu  3  listopada 

2016 r., w pakiecie 5 oferta odwołującego była jedyną ofertą złożoną w tym zadaniu.  

O  unieważnieniu  postępowania  zamawiający  zawiadomił  odwołującego  w  dniu  14 

listopada  2016  r.  o  godz.  14:32.  W  tym  samym  dniu  o  godz.  15:16  odwołujący  przesłał 

zamawiającemu wniosek-prośbę: „Zwracamy się z prośbą o przedłużenie terminu związania 

z  ofertą  o  30  dni.”  (dokumentacja  postępowania,  rejestr  połączeń,  wyjaśnienia 

pełnomocników stron). 

Zamawiający  poinformował  odwołującego  pismem  z  dnia  15  listopada  2016  r.,  że 

przedłużenie  terminu  związania  ofertą  jest  nieskuteczne.  Dla  skuteczności  czynności 

wymagane jest stosowne, jednoznaczne oświadczenia przedłużające okres związania ofertą, 

jak i przedłużenie ważności wadium lub złożenie nowego wadium w okresie związania ofertą. 

Wskazał,  że  wykonawca  nie  przedłożył  zamawiającemu  oświadczenia  przedłużającego 

termin związania ofertą oraz nie wniósł nowego wadium. 

Podstawy – prawne i faktyczne unieważnienia postępowania dotyczącego pakietów 4  

i  5,  stanowiły  te  same  przepisy  ustawy  Pzp  oraz  te  same  okoliczności,  cytowane  

w odwołaniu (różnice wynikające z dwóch zawiadomień z dnia 14 listopada 2016 r. dotyczą 

ilości ofert: w pakiecie 4 dwie oferty, w pakiecie 5 jedna oferta).  

Fragment zawiadomienia z dnia 14 listopada 2016 r. dotyczącego pakietu 4, w którym 

wskazano  obok  odwołującego  drugiego  wykonawcę  uczestniczącego  w  postępowaniu  

o udzielenie zamówienia brzmi: „Zgodnie z art. 85 ust. 2 Zamawiający może tylko raz zwrócić 

się  do  Wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie  pierwotnego  terminu  związania 

ofertą o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 60 dni i to właśnie już uczynił. W doktrynie 

prezentowane  jest  stanowisko,  że  związanie  ofertą  trwa  tylko  przez  czas  oznaczony,  po 

upływie  którego  oferta  wygasa.  Obowiązek  dbałości  o  ważność  oferty  spoczywa  na 

Wykonawcy,  który  winien  przed  upływem  terminu  związania  ofertą  złożyć  zamawiającemu 

stosowne  oświadczenie  w  tym  zakresie.  Żaden  z  Wykonawców  po  ogłoszeniu  przez  Izbę 

orzeczenia  nie  przedłożył  Zamawiającemu  oświadczenia  przedłużającego  termin  związania 

ofertą.  

Wobec  faktu,  iż  żaden  z  powyższych  wykonawców  do  dnia  dzisiejszego  nie  złożył 

oświadczenia  o  przedłużeniu  terminu  związania  ofertą  niniejsze  postępowanie  należało 

unieważnić na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 pzp w zw. z art. 146 ust. 6 pzp w zw. z art. 85 

ust. 1 pzp oraz art. 14 pzp ust. 1 w zw. z art. 66 kc. W postępowaniu bowiem w stosunku do 

złożonych  ofert  upłynął  termin  związania  wobec  czego  Zamawiający  nie  ma  możliwości 

wyboru najkorzystniejszej oferty w tym postępowaniu w chwili obecnej”.   

W  odwołaniu  i  na  rozprawie  odwołujący  kwestionował  niezasadność  unieważnienia 

postępowania  na  podstawie  zastosowanych  przez  zamawiającego  przepisów  ustawy  Pzp, 

wskazując na gotowość zawarcia umowy oraz podnosząc możliwość dokonania wyboru jego 

oferty  jako  najkorzystniejszej,  mimo  upływu  terminu  związania  ofertą  i  –  jak  dodatkowo 

przedstawił zamawiający na rozprawie – braku zabezpieczenia oferty wadium. 

Izba,  badając  z  urzędu  legitymację  czynną  odwołującego  do  wniesienia  odwołania 

oraz  uwzględniając  wniosek  zamawiającego  o  niemożliwości  poniesienia  przez 

odwołującego szkody, uznała jak niżej.  

Przepis  art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp  (wskazujący  na  kumulatywnie  występujące 

wykazanie  interesu  w  uzyskaniu  zamówienia  oraz  poniesienia  lub  możliwości  poniesienia 

szkody  w  wyniku  naruszenia  przez  zamawiającego  przepisów  ustawy),  stanowi  przesłankę 

materialnoprawną  przesądzającą  o  posiadaniu  przez  odwołującego  legitymacji  czynnej  do 

wniesienia  odwołania. W  razie  potwierdzenia  braku  legitymacji  odwołującego  do  wniesienia 

odwołania, Izba oddala odwołanie bez merytorycznego rozpoznania zarzutów. 

Co  do  braku  możliwości  dokonania  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  po  upływie 

terminu  związania  ofertą  oraz  niewykazania  przesłanki  z  art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp,  Izba  

podzieliła  w  pełni  stanowisko  wynikające  z  orzecznictwa,  w  tym  w  szczególności  

z  przedstawionych  niżej  wyroków  (wybrane  fragmenty)  –  związanie  wykonawcy  ofertą, 

obowiązki i uprawnienia zamawiającego i wykonawcy oraz wynikające z tego skutki prawne. 

1. Z dnia 3 września 2012 r. sygn. akt KIO 1804/12:  

„Podkreślania  wymaga  okoliczność,  iż  termin  związania  ofertą  jest  istotnym  terminem  

w postępowaniu o udzielenie  zamówienia publicznego, a jego upływ skutkuje uznaniem,  że 

oferta wykonawcy przestała wiązać i nie może w związku z tym stanowić podstawy wyboru 

jako  najkorzystniejszej  w  postępowaniu,  zgodnie  z  przepisami  ustawy  Pzp.  W  innym 

przypadku nie miałyby racji bytu i stawiały pod znakiem zapytania racjonalność ustawodawcy 

przepisy  ustawy  Pzp  wskazujące  na  bieg  terminu  związania  ofertą  (art.  85  ust.  5  ustawy 

Pzp), jego długość (art. 85 ust. 1 ustawy Pzp), powiązanie tego terminu z zabezpieczeniem 

wadialnym oferty (art. 85 ust. 4 ustawy Pzp) oraz przede wszystkim przepisy wskazujące na 

możliwości przedłużenia tego terminu w określonych sytuacjach (art. 85 ust. 2 ustawy Pzp), 

(…).  Istotnym  zatem  w  tym  zakresie  jest  oświadczenie  wykonawcy  odnośnie  związania  się 

ofertą  złożoną  Zamawiającemu  na  zasadach  i  warunkach  określonych  w  jej  treści  oraz  

w  treści  SIWZ.  Oświadczenie  wykonawcy  o  terminie  związania  ofertą,  co  do  oceny  jego 

charakteru, nie stanowi nic innego, jak oświadczenie woli wykonawcy, zgodnie  z art. 60 Kc  

w  związku  z  art.  14  ustawy  Pzp.  W  konkluzji  zatem  stwierdzić  należy,  że  dla  skuteczności  

i  prawidłowości  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  w  postępowaniu,  zgodnie  z  zasadą 

określoną w art. 7 ust. 3 ustawy Pzp, istotne jest ustalenie, czy termin związania ofertą ściśle 

określony  w  każdym  postępowaniu  co  do  jego  długości  i  momentu  rozpoczęcia  biegu,  nie 

upłynął.  Powyższego  nie  należy  mylić  z  czynnością  podpisania  umowy  w  sprawie 

zamówienia  publicznego,  która  to  czynność,  dla  jej  skuteczności  –  zgodnie  zresztą  

z  orzeczeniem  Trybunału  Konstytucyjnego  z  dnia  24  lutego  2010  r.  (sygn.  akt  SK  22/08)  – 

nie  wymaga  ważności  terminu  związania  ofertą  (dopuszczalne  jest  zawarcie  umowy  

w  sprawie  zamówienia  publicznego  po  upływie  terminu  związania  ofertą,  jeśli  chęć  jej 

podpisania  wyraża  wykonawca,  którego  oferta  została  uznana  w  postępowaniu  za 

najkorzystniejszą). (…)  

Należy  także  zauważyć,  że  przepisy  ustawy  Pzp  w  sposób  precyzyjny  określają  sposoby 

przedłużania terminu związania ofertą. Art. 85 ust. 2 ustawy Pzp wskazuje w tym zakresie na 

dwa sposoby przedłużenia tego terminu, tj.:  

–  z  inicjatywy  Zamawiającego  –  tylko  raz  w  toku  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  o  maksymalny  okres  60  dni  na  skutek  wezwania  kierowanego  w  tym 

przedmiocie do wykonawców oraz  

–  samodzielnie  przez  wykonawcę  –  na  każdym  etapie  postępowania  po  otwarciu  ofert,  na 

dowolny  okres  i  bez  ograniczeń  ilościowych  co  do  liczby  takich  przedłużeń  w  ramach  tego 

samego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.  

Warto  podkreślić,  że  ustawodawca  określając  te  dwa  sposoby  przedłużania  terminu 

związania ofertą przy przedłużeniu go z inicjatywy zamawiającego dał zamawiającemu taką 

możliwość, a nie nałożył na niego takiego obowiązku (określenie „może” użyte w art. 85 ust. 

2  ustawy  Pzp).  Tym  samym  zatem,  skoro  ustawa  nie  przewiduje  w  tym  zakresie 

obligatoryjnego  działania  ze  strony  zamawiającego,  nie  można  podmiotom  zamawiającym 

stawiać zarzutów, w sytuacji gdy nie korzystają z tego uprawienia, nie wzywają wykonawców 

do  przedłużenia  terminu  związania  ofertą.  W  konsekwencji  zatem  to  wykonawca,  który  ma 

nieograniczoną  możliwość  korzystania  z  prawa  przedłużania  terminu  związania  ofertą, 

powinien czuwać nad ważnością swojej oferty z punktu widzenia okresu związania ofertą.   

Podkreślić  również  należy,  że  dla  skutecznego  złożenia  oświadczenia  woli  wykonawcy  

o przedłużeniu okresu związania swoją ofertą konieczne jest złożenie tego oświadczenia woli 

Zamawiającemu  przed  upływem  terminu  składania  ofert  i  w  taki  sposób,  aby  możliwe  było 

zapoznanie  się  z  treścią  tego  oświadczenia  woli  przez  zamawiającego.  W  tym  zakresie 

istotnym  zatem  będzie  przekazanie  takiego  oświadczenia  woli  przez  wykonawcę 

zamawiającemu  w  taki  sposób,  aby  ten  mógł  się  z  nim  zapoznać  przed  upływem  tego 

okresu,  zgodnie  z  teorią  złożenia  oświadczenia  woli  wyrażoną  w  art.  61  §  2  Kc  

w związku z art. 14 ustawy Pzp (oświadczenie woli wywołuje skutki prawne co do momentu 

jego  złożenia  jeśli  zostało  złożone  drugiej  osobie  w  taki  sposób,  aby  mogła  się  zapoznać  

z jego treścią).”  

2. Z dnia 7 września 2012 r. sygn. akt KIO 1817/12 i KIO 1822/12:  

„Odwołanie okazało się bezzasadne, bowiem odwołujący nie spełnia przesłanek wskazanych 

w  art.  179  ust.  1  Pzp.  Przywołany  przepis  wskazuje,  że  odwołanie  przysługuje  wykonawcy 

lub  innemu  podmiotowi,  jeśli  miał  lub  ma  interes  w  uzyskaniu  zamówienia  oraz  skutkiem 

naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy poniósł lub może ponieść szkodę.  

Wymagania  wynikające  z  przywołanego  przepisu  winny  być  spełnione  na  dzień  wnoszenia 

odwołania  i  podlegają  obligatoryjnemu  badaniu  przez  Izbę  w  kontekście  zarzutów 

podniesionych w odwołaniu, ich spełnienie warunkuje bowiem rozpoznanie odwołania co do 

istoty.   

Przesłanki interesu w uzyskaniu  zamówienia oraz  szkody mają charakter materialnoprawny  

i muszą być spełnione kumulatywnie, w przeciwnym razie odwołanie podlega oddaleniu. 

Odwołujący złożył ofertę w postępowaniu i przez wniesienie odwołania dąży do przywrócenia 

możliwości  jej  wyboru.  W  dniu  wniesienia  odwołania  odwołujący  miał  interes  w  uzyskaniu 

zamówienia.  Nie  została  natomiast  spełniona  przesłanka  szkody  –  wobec  upływu  terminu 

związania  ofertą  przed  dniem  wniesienia  odwołania  odwołujący  nie  może  uzyskać 

zamówienia, złożona przez niego oferta nie może być uznana za najkorzystniejszą.  

(…)  

Trybunał  Konstytucyjny  w  orzeczeniu  z  24  lutego  2010  r.  (sygn.  SK  22/08)  wskazał  na 

możliwość  zawarcia  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego  po  upływie  terminu 

związania ofertą. Pogląd ten jest zgodny z aktualnym stanem prawnym, obecnie przepisy nie 

wymagają zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego w terminie związania ofertą. 

Na  gruncie  ustawy  prawo  zamówień  publicznych  odróżnić  jednak  należy  zawarcie  umowy  

w  sprawie  zamówienia  publicznego,  od  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty 

poprzedzającej udzielenie zamówienia. 

Nie  budzi  wątpliwości  Izby,  że  wybór  oferty  najkorzystniejszej  musi  nastąpić  w  terminie 

związania  ofertą  a  wykonawca  winien  być  związany  złożoną  ofertą  nieprzerwanie  od  dnia 

otwarcia ofert.  

Pogląd ten znajduje oparcie w art. 85 ust. 2 Pzp, który stanowi, że wykonawca, samodzielnie 

lub  na  wniosek  zamawiającego  może  przedłużyć  termin  związania  ofertą,  z  tym  że 

zamawiający  może  tylko  raz,  co  najmniej  3  dni  przed  upływem  terminu  związania  ofertą, 

zwrócić się do wykonawców o wyrażenie  zgody  na przedłużenie tego terminu o oznaczony 

okres,  nie  dłuższy  jednak,  niż  60  dni.  Wbrew  twierdzeniom  odwołującego  ustawa  

w  przywołanym  przepisie,  mimo,  iż  nie  stanowi expressis  verbis  o  konieczności  utrzymania 

stanu  związania  ofertą  przez  wykonawcę,  wymóg  ten  statuuje,  co  powoduje  konieczność 

przedłużenia terminu związania ofertą w czasie związania ofertą. Przedłużyć, czyli – zgodnie 

z językowym znaczeniem tego pojęcia – spowodować, że coś trwa dłużej, niż przewidziano, 

można  jedynie  istniejący  stan  prawny.  Stan  prawny,  który  ustał,  może  być  wyłącznie 

restytuowany  –  ustanowiony  na  nowo.  Możliwości  takiej  ustawa  w  odniesieniu  do  terminu 

związania ofertą nie przewiduje. 

W  konsekwencji  termin  związania  ofertą  ustalony  przez  zamawiającego  w  specyfikacji 

istotnych  warunków  zamówienia  stosownie  do  wymagań  zawartych  w  art.  36  ust.  1  pkt  9 

oraz  art.  85  ust.  1  Pzp  z  nie  może  upłynąć,  lecz  winien  być  przedłużany,  tak  aby  stan 

związania ofertą wykonawcy nie ustał (vide: Komentarz do art. 85 ustawy z dnia 29 stycznia 

2004 r. Prawo zamówień publicznych, [w:] M. Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, 

Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX, 2010, wyd. IV.).  

Dostrzeżenia  wymaga,  że  art.  85  ust.  2  Pzp  nie  nakłada  na  zamawiającego  obowiązku 

dokonania  wezwania  do  przedłużenia  terminu  związania  ofertą.  Używając  czasownika 

„może”  oraz  ograniczając  aktywność  zamawiającego  do  jednokrotnego  wezwania  do 

wyrażenia  zgody  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  ustawodawca  powierzył 

utrzymanie  stanu  związania  ofertą  przede  wszystkim  wykonawcy.  Udział  w  postępowaniu  

o  udzielenie  zamówienia  wymaga  należytej  staranności  wykonawcy  obejmującej 

zapobiegliwość dla ochrony swoich praw w postępowaniu i polegająca na utrzymaniu stanu 

związania ofertą. 

Oświadczenie  wykonawcy  o  przedłużeniu  terminu  związania  oferta  winno  być  złożone  

w sposób jasny, gdyż nie podlega ono ustaleniu na podstawie innych czynności wykonawcy 

– korespondencji z zamawiającym, wnoszenia środków ochrony prawnej.  

(…) 

Podsumowując  należy  stwierdzić,  że  o  ile  ustawa  dopuszcza  możliwość  zawarcia  umowy  

w sprawie zamówienia publicznego po upływie terminu związania ofertą, to wybranie oferty, 

którą wykonawca nie jest związany, narusza prawo. 

Termin  związania  ofertą  przez  odwołującego  upłynął,  nie  podlega  przywróceniu,  oferta 

złożona przez odwołującego nie może zostać uznana za najkorzystniejszą.” 

3. Z dnia 28 lutego 2014 r. sygn. akt KIO 255/14, cytowanym przez zamawiającego: 

„Kierując  się  tak  dokonanymi  ustaleniami,  Izba  stwierdziła,  że  Odwołującemu,  w  świetle 

przepisu  art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp,  nie  przysługiwało  prawo  wniesienia  odwołania  

w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.  

Zgodnie  z  powołanym  przepisem  odwołanie  przysługuje  wykonawcy,  jeżeli  ma  lub  miał 

interes  w  uzyskaniu  danego  zamówienia  oraz  poniósł  lub  może  ponieść  szkodę  w  wyniku 

naruszenia  przez  zamawiającego  przepisów  ustawy.  O  ile  w  rozpoznawanym  przypadku, 

uznać należało, iż Odwołujący miał interes w uzyskaniu danego zamówienia, złożył bowiem 

ofertę  w  prowadzonym  przez  Zamawiającego  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia,  to 

brak już było podstaw do przesądzenia, iż na dzień wniesienia odwołania mógłby on ponieść 

szkodę  w  wyniku  potwierdzenia  się  podnoszonych  przez  niego  zarzutów  naruszenia  przez 

Zamawiającego  przepisów  prawa.  Ewentualne  uwzględnienie  wniesionego  przez  niego 

odwołania,  doprowadziłoby  do  unieważnienia  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  

a  w  konsekwencji  czynności  badania  i  oceny  ofert,  w  wyniku  której  oferta  złożona  przez 

Odwołującego  nie  mogłaby  zostać  uznana  za  najkorzystniejszą,  z  uwagi  na  fakt,  iż 

przerwany  został  stan  związania  nią  Odwołującego.  Stąd  też,  wobec  braku  możliwości 

poniesienia  przez  Odwołującego  szkody,  niemożliwym  było  uznanie,  że  Odwołującemu,  

w świetle przepisu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, przysługiwało prawo wniesienia odwołania.” 

4. Z dnia 30 lipca 2013 r. sygn. akt 1732/13, podstawa unieważnienia postępowania:  

„Stąd  orzecznictwo  i  doktryna  w  znakomitej  większości  przyjmuje  wykładnię  celowościową 

art.  93  ust.  1  pkt  7 pzp,  zgodnie  z  którą  zamawiający  przy  unieważnianiu  postępowania  na 

podstawie  tego  przepisu  uprawnieni  są  do  wzięcia  pod  uwagę  nie  tylko  wąsko  opisanych  

w  art.  146  ust.  1  pzp  okoliczności,  ale  mogą  i  powinni  również  uwzględniać  okoliczności 

skutkujące unieważnieniem umowy mieszczące się w klauzuli generalnej art. 146 ust. 6 pzp.”  

5. Z dnia 5 marca 2012 r. sygn. akt 356/12, podstawa unieważnienia postępowania:

„(…)  podstawę  taką  może  stanowić  art.  146  ust.  6  ustawy  Pzp  przywołany  w  uzasadnieniu 

unieważnienia  przez  Zamawiającego.  Skoro  Prezes  UZP  może,  w  przypadku  dokonania 

przez  Zamawiającego  lub  zaniechania  dokonania  czynności  z  naruszeniem  przepisów 

ustawy, wystąpić  do sądu  o  unieważnienie  umowy,  to tym  bardziej  Zamawiający, w wyniku 

samokontroli postępowania, może unieważnić nieprawidłowo prowadzone postępowanie.” 

Uwzględniając  powyższe,  Izba  uznała  za  zasadne  stanowisko  zamawiającego  

w  przedmiocie  upływu  terminu  związania  odwołującego  ofertą  oraz,  że  wybór 

najkorzystniejszej  oferty  co  do  której  upłynął  termin  związania,  nie  jest  dopuszczalny  po 

upływie  tego  terminu.  Nie  stanowi  natomiast  naruszenia  przepisów  ustawy  Pzp  zawarcie 

umowy po upływie terminu związania ofertą, pod warunkiem jej wyboru w terminie związania 

ofertą. 

Wybór  oferty  po  upływie  terminu  związania  ofertą  stanowi  naruszenie  przepisów 

ustawy,  które  miało  lub  mogło  mieć  wpływ  na  wynik  postępowania.  Umowa  o  wykonanie 

zamówienia  zawarta  w  wyniku  takiego  wyboru,  byłaby  dotknięta  wadą  –  nieważnością 

względną,  uprawniającą  Prezesa  Urzędu  Zamówień  Publicznych  do  wystąpienia  do  sądu  

o  jej  unieważnienie  zgodnie  z  art.  146  ust.  6  ustawy  Pzp.  Okoliczności  te  odpowiadają 

przesłankom  obarczenia  postępowania  wadą,  o  której  stanowi  przepis  art.  93  ust.  1  pkt  7 

ustawy Pzp.  

Zamawiający  dokonując,  w  ustalonych  okolicznościach  sprawy,  unieważnienia 

postępowania w pakietach 4 i 5, nie naruszył przepisów ustawy Pzp. 

Wobec  nie  stwierdzenia  naruszenia  przez  zaskarżoną  czynność  zamawiającego 

przepisów ustawy, odwołujący nie mógł ponieść szkody, co stanowi nieodzowną przesłankę 

przepisu  art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp,  mimo  zainteresowania  odwołującego  w  uzyskaniu 

zamówienia.  

W  wyroku  z  dnia  7  grudnia  2011  r.  sygn.  akt  V  Ca  1973/11  (późniejszym  do 

wskazanego  przez  odwołującego  na  rozprawie),  Sąd  Okręgowy  w  Warszawie  wskazał: 

„Interes  w  uzyskaniu  „danego”  zamówienia  jednak  nie  wystarczy.  Trzeba  jeszcze  wykazać, 

ż

e poniosło się szkodę, albo że do szkody takiej dojść może.” 

Mając  na  uwadze  powyższe  ustalenia  i  ich  ocenę,  Izba  oddaliła  odwołanie  na 

podstawie art. 192 ust. 1 w zw. z art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  Izba  orzekła  na  podstawie  art.  192  ust.  9  

i  10  ustawy  Pzp  stosownie  do  jego  wyniku,  z  uwzględnieniem  przepisów  rozporządzenia 

Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania 

wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich 

rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba zaliczyła do kosztów postępowania odwoławczego 

wpis  uiszczony  przez  odwołującego  w  kwocie  15 000  zł  oraz  zasądziła  na  rzecz 

zamawiającego  uzasadnione  koszty  postępowania  odwoławczego  poniesione  z  tytułu: 

wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 3 600 zł, przejazdu na wyznaczone posiedzenie Izby 

w kwocie 216 zł oraz poniesione z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 34 

zł, na podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy. 

  Przewodniczący: …………………………………