KIO 2507/17 WYROK dnia 15 grudnia 2017 r.

Sygn. akt KIO 2507/17 

WYROK 

z dnia 15 grudnia 2017 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   –   w składzie: 

Przewodniczący:     Anna Packo 

Protokolant:             Edyta Paziewska  

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  11  grudnia  2017 

r.,  w  Warszawie,  odwołania 

wn

iesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  27  listopada  2017  r.  przez 

wykonawcę 

H. P. 

prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usługowy Instalacji WOD-

KAN I CO H. P., ul. 3 Maja 12a/31, 22-

500 Hrubieszów 

w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego   

Gminę Werbkowice, ul. Zamojska 1, 22-550 Werbkowice 

przy udziale wykonawcy A. K. 

prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład 

Remontowo-

Budowlany  w  Zamościu  A.  K.,  ul.  Wyszyńskiego  55/19,  22-400  Zamość 

zgłaszającego  swoje  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

zamawiającego 

orzeka: 

1.  oddala 

odwołanie, 

kosztami  postępowania  obciąża  H.  P.  prowadzącą  działalność  gospodarczą  pod 

firmą Zakład Usługowy Instalacji WOD-KAN I CO H. P. i: 

2.1.  zalicza w poczet  kosztów postępowania odwoławczego  kwotę  10  000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  H.  P. 

prowadzącą  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Zakład  Usługowy  Instalacji 

WOD-KAN I CO H. P. t

ytułem wpisu od odwołania, 

zasądza  od  H.  P.  prowadzącej  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Zakład 

Usługowy  Instalacji  WOD-KAN  I  CO  H.  P.,  ul.  3  Maja  12a/31,  22-500 

Hrubieszów  na  rzecz  Gminy  Werbkowice  kwotę  3  949  zł  52  gr  (słownie:  trzy 

tysiące  dziewięćset  czterdzieści  dziewięć  złotych  pięćdziesiąt  dwa  grosze) 

stanowiącą 

koszty 

postępowania 

odwoławczego 

poniesione  

z tytułu wynagrodzenia i dojazdu pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r. 

–  Prawo  zamówień 

publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2017  r.,  poz.  1579 

z  późn.  zm.)  na  niniejszy  wyrok  –  w  terminie  

7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby 

Od

woławczej do Sądu Okręgowego w Zamościu. 

Przewodniczący:      ……………………..… 

Sygn. akt: KIO 2507/17 

U z a s a d n i e n i e 

Zamawiający  –  Gmina  Werbkowice  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego na „budowę sieci wodociągowej dla miejscowości Hostynne i Hostynne Kolonia - 

etap I oraz budowę dwóch oczyszczalni ścieków wraz z siecią kanalizacyjną”, na podstawie 

ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2017  r.  poz. 

1579 z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego. 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  zamieszczone  17  lipca  2017  r.  w  Biuletynie  Zamówień 

Publicznych  pod  numerem  552135-N-

2017.  Wartość  zamówienia  jest  mniejsza  niż  kwoty 

określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych. 

I Zarzuty i żądania odwołania: 

Odwołujący  –  H.  P.  prowadząca  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Zakład  Usługowy 

Instalacji WOD-KAN  i  CO  H.  P. 

wniósł odwołanie zarzucając Zamawiającemu niezgodnie z 

przepisami  ustawy  dokonanie  lub  zaniechanie  następujących  czynności,  do  których 

dokonania  był  zobowiązany:  dokonanie  czynności  odrzucenia  oferty  Odwołującego, 

dokonanie  czynności  wyboru  jako  najkorzystniejszej  oferty  Przystępującego  A.  K. 

prowadzącego 

działalność 

gospodarczą 

pod 

firmą 

Zakład 

Remontowo- 

-Budowlany  w 

Zamościu  A.  K.,  zaniechanie  wyboru  jako  najkorzystniejszej  oferty 

Odwołującego.  Czynności  te naruszają przepisy  ustawy  Prawo  zamówień publicznych oraz 

zapisy  postanowień  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia,  a  w  szczególności 

dyspozycje art. 7 ust. 1 i 3, art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 90 ust. 3. 

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu:  unieważnienia  czynności  wyboru  jako 

najkorzystniejszej  oferty  Przystępującego,  unieważnienia  czynności  odrzucenia  oferty 

Odwołującego,  dokonania  ponownej  oceny  złożonych  ofert,  ewentualnie  ponowny  wybór 

oferty najkorzystniejszej.  

W  uzasadnieniu  Odwołujący  wskazał,  że  7  sierpnia  2017  r.  Zamawiający  wezwał  go,  na 

podstawie art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych do złożenia wyjaśnień  

w  zakresie 

ceny  zaproponowanej  w  złożonej  ofercie.  9  sierpnia  2017  r.  Odwołujący  złożył 

wyjaśnienia, w których w wyczerpujący sposób uzasadnił zaproponowaną cenę odnosząc się 

do poszczególnych zagadnień wskazanych przez Zamawiającego w piśmie wzywającym do 

wyjaśnień. 24 sierpnia 2017 r. Zamawiający poinformował Odwołującego o odrzuceniu jego 

oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych ze względu na 

uznanie  jego  oferty  za  zawierającą  rażąco  niską  cenę.  Jako  uzasadnienie  faktyczne 

Zamawiaj

ący podał następujące okoliczności: 

1.  zastosowana stawka roboczogodziny  w  wysokości  12,00  zł  jest  stawką niedopuszczalną 

oraz sprzeczną z ustawą z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za 

pracę od 1 stycznia 2017 roku. Według opinii Zamawiającego stawka minimalna wynosi 13 

zł; 

2.  Odwołujący  w  złożonym  kosztorysie  nie  zastosował  kosztów  pośrednich  np.  koszty 

transportu,  amortyzacji,  koszty  wyposażenia  zaplecza,  opłaty  za  zajęcie  pasa  drogowego, 

koszty kierownika budowy; 

3.  zastosowanie  b

ardzo  niskich  cen  materiałów  i  sprzętu  tzn.  kosztu  pracy  koparki  na 

poziomie 25 zł/mg. W opinii Zamawiającego są to koszty zaniżone i nierealne. 

W  wyniku  wniesionego  odwołania  Krajowa  Izba  Odwoławcza  15  września  2017  r.  wydała 

orzeczenie,  sygn.  KIO  1798/17

, w którym uznała czynność Zamawiającego za niezgodną z 

przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych. W związku z tym Zamawiający unieważnił 

czynność wyboru oferty najkorzystniejszej i dokonał dalszych czynności, w tym 29 września 

2017 r. wezwał Odwołującego do złożenia kolejnych wyjaśnień w zakresie zaproponowanej 

ceny.  Odwołujący  9  października  2017  r.  złożył  odpowiedź,  w  której  wyjaśniał  wątpliwości 

Zamawiającego. 21 listopada 2017 r. Zamawiający ponownie uznał, że oferta Odwołującego 

zawiera  rażąco  niską  cenę  i,  działając  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  4  ustawy  Prawo 

zamówień publicznych, dokonał czynności odrzucenia oferty jako zawierającej rażąco niską 

cenę.  

W ocenie Odwołującego Zamawiający w sposób nieprofesjonalny uzasadnił dokonanie ww. 

czynności  odrzucenia  oferty,  przytacza  bowiem  okoliczności  bez  wskazania  na  stopień 

przyczynienia się tych okoliczności na skalkulowanie ceny rażąco niskiej.  

Dla  celów  odwołania  Odwołujący  dokonał  identyfikacji  następujących  podstaw  faktycznych 

odrzucenia jego oferty: 

1. naruszenie przepisów dotyczących stawki minimalnego wynagrodzenia, 

2. brak wyceny kosztów pośrednich, 

3. przyjęty przez odwołującego poziom zysku, 

4. brak uwzględnienia w złożonej ofercie prac dotyczących przepompowni ścieków, 

5. ceny i rodzaj rur, 

6. koszty pracy sprzętu. 

Ad. 1: Kwestia naruszenia przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia była również 

podstawą  pierwszej  czynności  odrzucenia  oferty,  która  to  czynności  została  unieważniona 

poprzez orzeczenie KIO. Dokonując ponownej oceny ofert Zamawiający doszedł do wniosku, 

że  minimalne  wynagrodzenie  pracownika  zatrudnionego  na  podstawie  umowy  o  pracę 

powinno  wynosić  2.757,01  zł.  Ustalenia  dokonane  przez  Zamawiającego  są  niezgodne  

z obowiązującymi przepisami prawa. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami do świadczenia 

pracy na podstawie stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks 

Pracy zastosowanie ma rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 września 2016 r. w sprawie 

wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r. wydane na podstawie art. 2 ust. 5 

ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę.  Zgodnie  

z  nim  minimalne  wynagrodzenie  w  roku  2017  osób  zatrudnionych  na  podstawie  umowy  

o  pracę  wynosi  2.000  zł  brutto.  Art.  6  ustawy  z  10  października  2002  r.  o  minimalnym 

wynagrodzeniu za pracę wskazuje, że wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego 

w  pełnym  miesięcznym  wymiarze  czasu  pracy  nie  może  być  niższa  od  wysokości 

minimalnego  wynagrodzenia  ustalonego  zgodnie  z  tą  ustawą,  tj.  2.000  zł  brutto. 

Zamawiający  nie  kwestionuje,  iż  obsada  kadrowa  opisana  przez  Odwołującego,  tj.  5 

pracowników fizycznych, 2 pracowników na stanowisku operatora oraz 1 kierownik budowy 

nie  jest  w  stanie  zrealizować  zakresu  prac  objętych  w  projekcie  budowlanym.  Jeżeli  więc 

przyjąć  8  osób  przy  minimalnym  wynagrodzeniu  2.000  zł  brutto,  minimalne  obciążenia 

ustawowe  wynoszą  poniżej  kwoty  209.314,56  zł,  podczas  gdy  na  realizację  prac 

przewidzianych w pkt 5.1 i 5.3 specyfikacji istotnych warunków zamówienia zarezerwowana 

j

est  kwota  573.950,02  zł.  Sam  zamawiający  w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty  wylicza,  iż 

koszt  wynagrodzenia  to  603.943,34  zł.  Oferta  wybrana  jako  najkorzystniejsza  

w  dostarczonych kosztorysach  zmniejsza element  RMS  nakładu kosztorysowego robocizny 

o  6.547,7

1  roboczogodzin.  Spowodowane  jest  to  błędami  kosztorysu  inwestorskiego,  co 

przyznał sam Zamawiający podczas pierwszego postępowania odwoławczego. 

Ad.  2:  Zamawiający  również  po  raz  kolejny  podniósł  kwestię kosztów  pośrednich.  Zdaniem 

Odwołującego  w  sytuacji,  gdy  wynagrodzenie  ma  charakter  ryczałtowy,  jeżeli  warunki 

specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  nie  przewidują  obowiązku  przedstawiania 

poziomu  tych  kosztów  na  etapie  składania  ofert,  podczas  gdy  kosztorysy  są  wymagane 

dopiero przed podpisaniem umow

y, to na etapie wyjaśnień ceny żądanie ich przedstawienia 

jest nieuzasadnione. Zamawiający nie zawarł w specyfikacji istotnych warunków zamówienia 

żadnych  wymagań  co  do  rodzaju  kosztorysów  lub  sposobu  przedstawienia  kosztów 

pośrednich.  W  związku  z  powyższym  Zamawiający  nie  ma  podstaw  do  twierdzenia,  że 

kosztorysy  złożone  przez  Odwołującego  i  sposób  kalkulacji  ceny  są  błędne.  Koszty 

pośrednie  ujęte  zostały  w  cenie  ryczałtowej  oraz  w  poszczególnych  pozycjach  kosztorysu, 

np.  koszty  transportu  materiałów  są  wliczone  w  ceny  materiałów,  co  jest  zwykłą  praktyką 

handlową  przy  umowach  sprzedaży  materiałów  i  ich  dostawy  loco  plac  budowy.  Koszty 

kierownika  budowy  również  uwzględnione  są  w  złożonej  ofercie,  co  było  wyjaśnianie  na 

etapie  wezwania  do  wyjaśnień,  gdyż  kierownikiem  będzie  mąż  prowadzącej  działalność 

gospodarczą H. P., posiadający wszystkie potrzebne uprawnienia. Również koszty zaplecza 

technicznego,  czy  amortyzacji  są  ujęte  w  zaproponowanej  cenie  ryczałtowej.  Koszty 

związane  z  zatrudnieniem  przez  Odwołującego  personelu  kierowniczego  technicznego  i 

administracyjnego  budowy  obejmujące  wynagrodzenie  tych  pracowników,  nie  zaliczane  do 

płac 

bezpośrednich, 

omówione 

są 

w 

części 

poświęconej 

kosztom 

pracy  

i  zawarte  w  kwocie  573.950,02  zł.  Wynagrodzenia  bezosobowe  obciążające  daną  budowę 

nie  istnieją  w  przypadku  Odwołującego,  gdyż  pracownik  jest  właścicielem  i  jego 

wynagrodzeniem jest zysk. Koszty montażu i demontażu obiektów zaplecza tymczasowego 

oraz  koszty  amortyzacji  lub  zużycia  tych  obiektów  w  kosztach  dla  tej  budowy  nie  istnieją, 

gdyż  zaplecze  zostanie bezpłatnie  udostępnione  przez  p.  J.  A.,  który  posiada  odpowiednie 

pomieszczenia, co było wyjaśniane Zamawiającemu. Koszty zużycia konserwacji i remontów 

lekkiego sprzętu przedmiotów i narzędzi kwalifikowanych jako środki nietrwałe zostały ujęte 

w cenach jednostkowych takich urządzeń jak ubijak spalinowy, zgrzewarka elektrooporowa, 

agregat  prądotwórczy,  pompa  zatapialna  do  wody  lekkiego  sprzętu.  Koszty  rozładunku 

materiałów  na  placu  budowy  ponosi  dostawca.  Koszty  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy 

obejmujące  koszty  wykonania  niezbędnych  zabezpieczeń  stanowisk  roboczych  i  miejsc 

wykonywania  robót,  koszt  odzieży  i  obuwia  ochronnego,  koszty  środków  higienicznych 

sanitarnych i leczniczych itd.: zabezpieczeni

e stanowisk pracy odbywa się przez wykonanie 

szalowania  ścian  wykopów  (koszty  te  zostały  ujęte  w  toku  szacowania  prac  ziemnych); 

sprzęt  ochronny,  kaski,  koszulki  odblaskowe,  okulary  gogle  znajdują  się  na  wyposażeniu 

firmy,  podobnie  jak  infrastruktura  typu 

stojaki  do  grodzenia  wykopów.  Koszty  odzieży  i 

obuwia  ochronnego  zostały  ujęte  w  kosztach  przeznaczonych  na  zapewnienie  wszelkich 

świadczeń  związanych  z  zatrudnieniem  w  kwocie  573.950,02  zł.  Koszty  zatrudnienia 

pracowników zamiejscowych dla danej budowy nie istnieją, gdyż pracownicy zamieszkują na 

terenie  gminy  Werbkowice  lub  w  Hrubieszowie,  gdzie  jest  siedziba  firmy.  Koszty  podróży 

służbowych  personelu  budowy  nie  istnieją,  gdyż  siedziba  firmy  jest  w  bezpośrednim 

sąsiedztwie  budowy,  a  jedynym  personelem  budowy  jest  kierownik  budowy,  którego 

transport jest zapewniony przez samochód dostawczy, którego koszty zostały ujęte w pracy 

tego rodzaju sprzętu. Opłaty za zajęcie chodników i pasów drogowych i innych terenów na 

cele  budowy  oraz  koszty  tymczasowej  organiza

cji  ruchu  nie  istnieją  dla  danej  budowy  – 

koszty zajęcia pasów drogowych i terenu zamkniętego PKP zostały wyjaśnione w piśmie z 9 

października  2017  r.  Koszty  badań  jakości  materiałów  robót  i  prób  odbiorowych 

przewidzianych  w  specyfikacjach  technicznych  zos

tały  wycenione  jako  oddzielna  pozycja 

kosztorysów  i  są  wykazane  jako  oddzielny  element  wyceny,  nie  zawarte  

w kosztach ogólnych budowy. Nie przewiduje się natomiast badań jakości materiałów, gdyż 

wszystkie  materiały  są  nowe  i  posiadają  aprobaty  techniczne  oraz,  jeśli  jest  to  potrzebne, 

atesty higieniczne wydane przez producentów. Koszty ubezpieczeń majątkowych – budowa 

ubezpieczona  jest  w  obrębie  firmy,  polisa  w  odpowiednim  zakresie  jest  w  posiadaniu 

niezależnie od  uzyskania danego  zamówienia,  a związane jest  to  z  prowadzeniem  również 

szerszej  działalności  gospodarczej.  Koszty  uporządkowania  terenu  budowy  – 

uporządkowanie  terenu  budowy,  tj.  rozścielenie  ziemi  urodzajnej  humusu  czy  wywożenie 

wyciętych zagajników krzewiastych jest wyceniane w kosztorysie jako oddzielne pozycje, nie 

w  kosztach  ogólnych.  Koszty  jako  dodatkowe  w  danym  typie  prac  nie  występują.  Opłaty 

graniczne, cła, akcyzy i inne podatki tego typu w przypadku tej budowy nie występują. Koszty 

zarządu  nie  istnieją,  gdyż  działalność  gospodarcza  prowadzona  jest  przez  osobę  fizyczną. 

Tym  samym  zarzuty  braku  uwzględnienia  kosztów  pośrednich  nie  potwierdziły  się,  

a Odwołujący udowodnił, że nie doszło do zaniżenia ceny. 

Zysk  z  działalności  gospodarczej  jest  sprawą  zmienną.  Szacując  poziom  zysku  dla  danej 

inwestycji  wykonawcy  nie  opierają  się  na  kalkulacji  oraz  danych  teoretycznych 

Sekocenbudu, jak to czyni  Zamawiający,  lecz  na  twardych wyliczeniach  i  aktualnej  sytuacji 

na  rynku.  Dokładny  sposób  liczenia  zysku  jako  dochodu  ze  zrealizowanej  inwestycji  jest 

o

pisany w punkcie 5. pisma z 9 października 2017 r. Nie może być podstawą uznania danej 

oferty  za  zawierającą  rażąco  niską  cenę  tylko  to,  że  jakiś  system  będący  informatorem 

cenowym  przewiduje  inny  poziom  zysku.  W  zakresie  założonego  zysku  Zamawiający  nie 

u

dowodnił, że miały one wpływ na zaniżenie ceny. 

Ad.  4:  W  toku  powadzonych  przygotowań  do  złożenia  oferty,  wiedząc,  iż  kwestia 

prawidłowego  doboru  urządzeń  będzie  na  długo  determinowała  eksploatację  oczyszczalni, 

Odwołujący  zwrócił  się  do  autora  programu  funkcjonalno-użytkowego  o  wycenę  prac 

projektowych, tj. wykonania dokumentacji projektowej z uwzględnieniem kosztów uzgodnień  

i  pozwoleń  na  budowę.  Wycena  prac  projektowych  została  określona  na  kwotę  20.000  zł 

netto. Projekt wstępnie zakłada zastosowanie urządzeń firmy P.P.H. CENTROPLAST Sp. z 

o.o. 

– oczyszczalnie typu BIOEKOCENT za cenę 12.600.00 zł netto za dwie oczyszczalnie. 

Do wyceny przepompowni ścieków zostało przyjęte urządzenie firmy HYDRO-PARTNER Sp. 

z o.o. za kwotę 11.000.00 zł. Wartość oferty Odwołującego za zakres opisany w punkcie 5.2 

specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  wynosi  112.000,00  zł  netto.  Koszty  robocizny 

za  zakres  opisany  w  punkcie  5.2  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  zostały 

przyjęte na kwotę 23.577 zł, co jest zgodne z art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Prawo zamówień 

publicznych w zakresie kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może 

być  niższa  od  minimalnego  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za 

pracę.  Kalkulacja  kosztów  pracy  zakłada  zatrudnienie  dwóch  pracowników  fizycznych  na 

okres dwóch miesięcy, jaki został zaplanowany do wykonania kanalizacji sanitarnej i dwóch 

oczyszczalni ścieków. Wartość pracy sprzętu określonej w kalkulacji przyjęto na kwotę 9.000 

zł  netto.  Kalkulacja  pracy  sprzętu  zakłada koszty  pracy  operatora  i  koszty  obsługi  maszyn. 

Wartość materiałów przyjętych w kalkulacji do wykonania sieci kanalizacji sanitarnej wyniosła 

30.000  zł  netto.  Wartość  robót  elektrycznych  do  wykonania  przy  instalacji  oczyszczalni 

ścieków został przyjęta na kwotę 3.200 zł netto.  

W  związku  z  zarzutem  nieujęcia  w  złożonej  ofercie  części  robót:  koszt  przygotowania 

podłoża  do  osadzenia  zbiornika  –  na  materiały  inne  niż  sama  oczyszczalnia  

i  przepompownia  Odwołujący  zarezerwował  30.000  zł.  Doprowadzenie  zasilania  szafy 

sterowniczej  3*440  V  do  szafy  sterowniczej,  wykonanie  uziomu  oraz  doprowadzenie 

przewodu pcv umożliwiającego montaż przewodów  zasilających pompy  – prace te ujęte są  

w  kosztach  prac  elektrycznych  wycenionych  na  kwotę  3.200  zł.  Zapewnienie  dźwigu  – 

przepompownia  jest  w  obudowie  z  tworzywa  sztucznego,  gdzie  praca  dźwigu  zostaje 

zastąpiona  pracą  koparko-ładowarki,  która  jest  na  wyposażeniu  firmy.  Na  cały  sprzęt 

potrzebny  do  realizacji  zakresu  opisanego  w  punkcie  5.2  specyfikacji  isto

tnych  warunków 

zamówienia  Odwołujący  zarezerwował  kwotę  9.000  zł.  Utwardzenie  drogi  dojazdowej  – 

materiały zawarte są w kosztach 30.000 zł, natomiast koszty robocizny zawarte są w kwocie 

23.577  zł.  Podłączenie  króćców  –  jest  to  etap  prac  montażowych,  materiał  jest  zawarty  

w cenie oczyszczalni, natomiast robocizna zawarta jest w kosztach pracy i na ten cel zostało 

przeznaczone  23.577  zł  (na  cały  zakres  5.2  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia). 

Zapewnienie medium  do przeprowadzenia rozruchu 

– nie jest to kosztem, gdyż medium są 

ścieki,  a  z  ich  dostawą  od  odbiorców  podłączonych  do  sieci  kanalizacyjnej  nie  będzie 

problemu. W  przypadku  ich  niedoboru  zostaną  za  darmo  pozyskane  od  firm  świadczących 

usługi  asenizacyjne.  Brak  wyceny  robót  do  budowy  kompletnej  przepompowni  ścieków  – 

przepompownia  kompletna  z  rozruchem  jest  ujęta  w  kosztach  jej  zakupu  11.000  zł, 

osadzenie  zbiornika  jest  zapewnione  w  środkach  zarezerwowanych  na  robociznę  i  sprzęt. 

Kwota  12.600 zł  zgodnie z  wyceną zapewnia dostawę dwóch  projektowanych oczyszczalni 

ścieków kompletnych, wszystkie prace montażowe ujęte są w kosztach robocizny i sprzętu. 

Oferta  na  oczyszczalnie  firmy  PPH  Centroplast  została  pozyskana  przy  pomocy  strony 

internetowej na ww. urządzenia i potwierdzona podczas rozmowy telefonicznej z dyrektorem 

handlowym oraz rozmów z autorem programu funkcjonalno-użytkowego. 

Oferta wybrana jako najkorzystniejsza na zakres prac opisanych w punkcie 5.2 specyfikacji 

istotnych  warunków  zamówienia  przewiduje  kwotę  140.322,72  zł  brutto,  natomiast  oferta 

Odwołującego  na  ten  sam  zakres  prac  kwotę  137.760  zł  brutto.  W  związku  z  powyższym 

nieprawdziwy  jest  zarzut  rażąco  niskiej  ceny  poprzez  nieujęcie  pewnego  rodzaju  prac  

w ofercie. 

Ad.  5:  Cena  materiałów  była  wielokrotnie  wyjaśniana  Zamawiającemu.  Kalkulacja  ceny  za 

przedmiotowy  materiał  oparta  została  na  przekazanych  Zamawiającemu  dokumentach  – 

ofertach. Ważność ofert nie może być kwestionowana przez Zamawiającego, gdyż na dzień 

składania ofert są one aktualne i obowiązujące. Oferta firmy PIPELIFE jest z 1 sierpnia 2017 

r., a otwarcie ofert odbyło się 4 sierpnia 2017 r. Stawianie zarzutu o nieaktualności ofert jest 

bezpodstawne,  co  potwierdziła  już  KIO  w  wydanym  w  przedmiotowym  postępowaniu 

orzeczeniu.  Również  zarzut  dotyczący  niespełniania  przez  wyceniony  materiał  wymagań 

technicznych,  zawartych  w  specyfikacji  technicznej,  jest  błędny.  W  trakcie  postępowania 

przetargowego  wykonawcy  otrzymali  od  Zamawiającego  odpowiedź  na  jedno  z  pytań. 

Informacje  te  dotyczyły  kwestii,  jakie  rury  mogą  być  zastosowane.  Odwołujący  wycenił 

materiał w tym zakresie zgodnie z treścią tej odpowiedzi. Wszystkie materiały zastosowane 

przez  Odwołującego  odpowiadają  wymaganiom  stawianym  przez  Zamawiającego  

i sprecyzowanym w projekcie budowlanym. Zamawiający, poddając w wątpliwość rzetelność 

kalkulacji ceny rur, opiera się na cenach średnich Sekocenbudu – właśnie ta okoliczność jest 

podstawą błędnej wyceny kosztorysu inwestorskiego i przeszacowania kwoty przeznaczonej 

na wykonanie zamówienia. Odwołujący uzyskał dogodne warunki handlowe. Inni wykonawcy 

zwrócili  się  do  jednego  pośrednika  lub  bazowali,  podobnie  jak  Zamawiający,  na  średnich 

cenach  katalogowych.  Taka  okoliczność  nie  może  być  podstawą  uznania  oferty  za  rażąco 

niską.  Zamawiający  nie  może  kwestionować  dokumentów  w  postaci  ofert  i  wielkości 

posiadanych rabatów.  

Informacja znajdująca się w ofertach: „oferta cenowa na poszczególne elementy jest wiążąca 

jedynie  w  przypadku  realizacji  całego  zamówienia”  powinna  być  interpretowana  w  ten 

sposób,  iż  oferta  cenowa  na  poszczególne  elementy  jest  wiążąca  jedynie  w  przypadku 

realizacji całego zamówienia na dany asortyment i ma na celu wyeliminowanie sytuacji, gdy 

zapytanie  ofertowe  składane  jest  np.  na  73  hydranty,  a  potem  kupujący  wymaga,  aby 

sprzedawca sprzedał np. tylko 5 hydrantów w cenie identycznej jak przy zakupie 73. 

Ad.  6:  W  zakresie  pracy  sprzętu,  w  wyjaśnieniach  z  9  października  2017  r.  zostały 

przekazane  wyczerpujące  informacje  dotyczące  22  pozycji  budzących  wątpliwości 

Zamawiającego. Odwołujący  wskazał  wtedy,  że większość wskazywanych w  tych punktach 

sprzętów  nie  będzie  wykorzystywana  w  toku  realizacji  inwestycji  i  zostaną  one  zastąpione 

innymi,  bardziej  ekonomicznymi  maszynami,  Odwołujący  posiada.  Zamawiający  otrzymał 

wyjaśnienia odnośnie wszystkich  zadanych pytań  i  dokumenty,  o które prosił.  Zamawiający 

nie  kwestionuje  wyceny  pracy  poszczególnych  urządzeń,  które  otrzymał,  ale  porównuje  te 

ceny  ze  średnimi  Sekocenbudu.  Taki  tok  rozumowania  jest  błędny,  gdyż  mając  błędny 

kosztorys inwestorski stara się udowodnić, iż wykonawca musi używać do realizacji zakresu 

przewidzianego w p

rojekcie budowlanym archaicznych rozwiązań, pomimo przedstawionego 

w wyjaśnieniach sposobu na wprowadzenie metod oszczędnościowych realizacji inwestycji. 

Zarzut  braku  uwzględnienia  kosztów  amortyzacji,  kosztów  obsługi  oraz  zysku  bazy 

sprzętowej był również rozstrzygany wcześniej. Koszty amortyzacji są zapisami księgowymi, 

koszty inne związane z obsługą na poziomie 0,25 zł/mg przyjęte są tylko dla pracy koparko- 

ładowarki  i  są  wystarczające,  gdyż  przy  założeniach  kosztorysowych  dają  kwoty,  które 

zapewniają  spokojną  eksploatację  tych  maszyn.  Kwoty  te  przy  nowym  sprzęcie  są 

wystarczające. Sprzęt nie jest wyeksploatowany, a naprawy bieżące  wykonywane są przez 

operatorów. Koszty obsługi są ujęte w kosztach wynagrodzenia operatora, a ta kwestia jest 

wyraźnie  rozstrzygnięta  w  wyjaśnieniach  składanych  poprzednio,  tj.  wynagrodzenie  dla 

operatorów sprzętu jest ujęte w kosztach pracy kalkulacji cenowej dla zamówienia.  

W  opinii  Odwołującego  czynności  dokonane  przez  Zamawiającego  są  sprzeczne  

z  przepisami  ustawy  Prawo 

zamówień  publicznych.  Zarówno  złożona  przez  Odwołującego 

oferta,  jak  i  wyjaśnienia  były  zgodne  z  wymaganiami  zawartymi  w  specyfikacji  istotnych 

warunków  zamówienia  oraz  w  wezwaniu  do  wyjaśnień  zaproponowanej  ceny.  Fakt 

występującej różnicy pomiędzy cenami poszczególnych wykonawców oraz pomiędzy kwotą 

przeznaczoną  przez  Zamawiającego  na  wykonanie  przedmiotowego  zamówienia,  nie  dają 

podstaw  do  automatycznego  uznania  oferty  Odwołującego  za  zawierającą  rażąco  niską 

cenę. W opinii  Odwołującego  Zamawiający  nie dołożył  należytej  staranności  w  szacowaniu 

wartości  przedmiotu  zamówienia  i  znacznie  zawyżył  jego  wartość  w  stosunku  do  realnych 

kosztów  przedmiotowej  inwestycji.  Odwołujący  w  ostatnim  okresie  czasu  wykonywał 

podobne  inwestycje  na  rzecz  tego  samego  Zamawiającego  po  zbliżonych  cenach. 

Zamawiający nie kwestionował proponowanych cen. 

W  wyroku  sygn.  KIO  1798/17  Izba  wprost  wskazuje,  jakie  okoliczności  mogłyby  być 

podstawą uznania ceny za rażąco niską przy uwzględnieniu zasad postępowania ustalonych 

przez samego Z

amawiającego.  

II Odpowiedź Zamawiającego 

W  odpowiedzi  na  odwołanie  Zamawiający  wniósł  o  oddalenie  odwołania  w  całości  

i  zasądzenie  od  Odwołującego  na  rzecz  Zamawiającego  kosztów  postępowania  

z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów dojazdu na posiedzenie, 

a  także  dopuszczenie  i  przeprowadzenie  dowodów  wskazanych  w  treści  niniejszej 

odpowiedzi na odwołanie. 

W  ocenie  Zamawiającego  postawione  zarzuty  są  bezpodstawne  i  nie  zasługują  na 

uwzględnienie. 

Zamawiający podczas oceny oferty Odwołującej stwierdził, że oferta ta zawiera cenę niższą 

o  34,86  %  od  średniej  arytmetycznej  wszystkich  złożonych  ofert  oraz  niższą  o  58,36%  od 

ustalonej  przez  Zamawiającego  wartości  zamówienia  powiększonej  o  podatek  VAT.  W 

związku  z  powyższym,  na  podstawie  art.  90  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  w  celu 

ustalenia, czy oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia, 

zwrócił  się  z  prośbą  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących 

wyliczenia  ceny  oferty  w  zakresie  ws

kazanym  w  art.  90  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych.  Ponadto,  z  uwagi  na  ustalenie  dla  zamówienia  wynagrodzenia  ryczałtowego, 

aby  wyjaśnić  wątpliwości  co  do  rażąco  niskiej  ceny,  dodatkowo  żądał  złożenia  poniższych 

dowodów: 

1. szczegółowej kalkulacji ceny oferty, np. kosztorysu ofertowego sporządzonego w oparciu 

o  przedmiar  robót  dołączony  do  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  w  zakresie 

sieci  i  przyłączy  wodociągowych  z  wyszczególnieniem  cen  materiałów,  robocizny,  sprzętu, 

kosztów pośrednich oraz zysku, 

2. w zakresie zadania opisanego w punkcie 5.2 specyfikacji istotnych warunków zamówienia 

–  szczegółowego  opisu  kosztu  opracowania  dokumentacji  projektowej  z  uwzględnieniem 

kosztów uzgodnień i pozwoleń na budowę, ceny projektowanych oczyszczalni ścieków, ceny 

kanalizacji sanitarnej oraz ceny robocizny i sprzętu. 

9  sierpnia  2017  r.  Odwołujący  przedłożył  szczegółowy  kosztorys  ofertowy  opracowany  

w  oparciu  o  przedmiar  robót  udostępniony  przez  Zamawiającego  oraz  złożył  obszerne 

wyjaśnienia.  Zamawiający  po  dokonaniu  szczegółowej  analizy  dostarczonych  dokumentów 

stwierdził,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  i  podlega  odrzuceniu.  Od  ww.  czynności 

zostało  wniesione  odwołanie.  Krajowa  Izba  Odwoławcza  wyrokiem  z  15  września  2017  r., 

sygn.  KIO  1798/17  orz

ekła  o  uwzględnieniu  odwołania  oraz  nakazała  unieważnienie 

czynności wyboru najkorzystniejszej oferty i odrzucenia oferty Odwołującego oraz nakazała 

Zamawiającemu  dokonanie  ponownej  oceny  i  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  

z uwzględnieniem oferty Odwołującego. 

Zamawiający  dokonał  zatem  powtórnej  oceny  ofert  złożonych  w  niniejszym  postępowaniu.  

W  szczególności  zasięgnął  opinii  na  temat  oferty  Odwołującego  w  Warszawskim  Centrum 

Postępu  Techniczno-Organizacyjnego  Budownictwa  WACETOB  Sp.  z  o.o.  Ponadto, 

reali

zując  postanowienia  ww.  wyroku  zażądał  dodatkowych  wyjaśnień  i  dokumentów  od 

Wykonawcy,  tj.  kalkulacji  stawki  roboczogodziny  do  umowy  o  pracę  i  do  umowy  zlecenia 

świadczenia  usług,  jaka  będzie  obowiązywać  przy  wykonywaniu  przedmiotu  zamówienia  

z  uwzględnieniem  i  wyszczególnianiem  obciążeń,  które  ponosi  pracodawca.  Celem 

ustalenia,  czy  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  jest  niższa  od  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  ustalonego  na  podstawie  art.  2  ust.  3-5  ustawy  z  dnia  10 

października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. 

Odwołujący, w wyjaśnieniu złożonym 10 października 2017 r. nie przedłożył Zamawiającemu 

kalkulacji  stawki  roboczogodziny,  wskazał  tylko,  że  stawka  miesięczna  wynosi  2000  zł,  co 

daje  11,98  zł  za  1  godzinę  pracy.  Natomiast  w  przedłożonych  kosztorysach  Odwołującego 

zastosowane  stawki  to  12,00  zł  i  4,40  zł.  W  piśmie  9  sierpnia  2017  r.  Odwołujący  podał 

koszty pracy na kwotę 573.949,00 zł, natomiast w wyjaśnieniach z 9 października 2017 r. na 

kwotę  209.314,56  zł.  Wykonawca  podał  także  skład  osobowy  przeznaczony  do  realizacji 

zamówienia, przyjmując minimalne wynagrodzenie 2.000 zł, bez kosztów, jakie zobowiązany 

jest ponieść pracodawca. 

W zakresie  żądania kalkulacji jednostkowej  pracy  sprzętu Odwołujący  przedłożył  kalkulację 

niektórych  jednostek  sprzętowych.  W  swojej  kalkulacji  cen  pracy  sprzętu  uwzględnił  tylko 

koszt  paliwa  oraz  koszty  pośrednie  w  wysokości  0,25  zł.  Koszty  pośrednie  stanowią  1% 

kosztu  w  zł/mg.  Odwołujący  w  swojej  kalkulacji  nie  uwzględnił  kosztu  amortyzacji,  kosztu 

prz

eglądów,  napraw  dla  sprzętu  przy  wieloletniej  eksploatacji.  Z  załączonych  dokumentów 

wynika, że sprzęt był zakupiony w 2010 r., więc jest użytkowany 7 lat. Zaproponowane przez 

Odwołującego  koszty  pracy  sprzętu  w  ocenie  Zamawiającego  są  zaniżone  w  stosunku  do 

minimalnych cen publikowanych przez Sekocenbud o ok. 70%. 

Z  oceny  przedłożonych  przez  Odwołującego  dokumentów  w  sprawie  wykazu  rodzaju  i  cen 

materiałów  proponowanych  do  realizacji  zamówienia  wynika,  że  ceny  materiałów  są 

zaniżone, ale też należy podkreślić, że z wyjaśnień Odwołującego nie wynika jednoznacznie, 

że wszystkie zaproponowane w ofercie materiały odpowiadają zaprojektowanym. Natomiast 

ceny materiałów, w tym wiodących (rury), są niższe od cen katalogowych dostawców o ok. 

70%, a załączone jako dowody oferty dostawców nie zawierają klauzuli, że zaproponowane 

ceny  zostaną  utrzymane  dla  realizacji  zadania,  wręcz  przeciwnie,  są  ważne  tylko  do  30 

sierpnia  2017  r.  z  zastrzeżeniem,  że  ceny  mogą  ulec  zmianie,  podczas  gdy  termin 

zakończenia  zadania  przewidziano  do  30  września  2018  r.  Dodatkowo  ceny  w  ofercie 

dostawcy  są  zastrzeżone  tylko  w  przypadku  zakupu  określonego  zestawu.  Wykonawca  

w kosztorysie przyjmował ceny z ofert wybiórczo – te, które były niższe. 

Opinia  sporządzona  przez  Warszawskie  Centrum  Postępu  Techniczno-Organizacyjnego 

Budownictwa  WACETOB  Sp.  z  o.o.  zawiera  szczegółową  ocenę  oferty  Odwołującego.  

W  oparciu  o  powyższą  opinię,  jak  również  w  oparciu  o  dokumenty  przedłożone  przez 

Odwołującego  i  zgromadzone  w  aktach  sprawy,  Zamawiający  ustalił,  że  oferta  zawiera 

rażąco  niską  cenę  i  nie  jest  możliwe  wykonie  robót  objętych  dokumentacją  budowlaną  za 

cenę  wskazaną  w  ofercie.  Zamawiający  stwierdził  wiele  niezgodności  ceny  oferty  z  treścią 

wyjaśnień  i  przedstawionych  kosztorysów,  co  wskazuje  na  dopasowanie  danych 

wyjściowych do ceny ofertowej. Do najważniejszych niezgodności należą: 

1.  kosztorysy,  które  Odwołujący  przedłożył,  a  które  według  wymogu  specyfikacji  istotnych 

warunków  zamówienia  powinny  być  przekazane  Zamawiającemu  przed  podpisaniem 

umowy,  n

ie  potwierdzają,  aby  zamówienie  mogło  zostać  wykonane  za  cenę  podaną  przez 

wykonawcę, 

2.  załączone dowody  na  zakup materiałów  nie potwierdzają,  że ceny  w  kosztorysie zostały 

przyjęte według tych ofert, 

3  przyjęta  w  kosztorysie  na  wykonanie  przyłączy  stawka  kosztorysowa  robocizny  

w wysokości 4,40 zł jest niższa niż stawka przyjęta w kosztorysie na wykonanie sieci (12,00 

zł), 

4. ceny materiałów są niższe od cen katalogowych dostawców realizacji całego zadania, 

5. nie uwzględniono wartości materiałów pomocniczych.  

Z  porównania  wskaźnika  budowy  sieci  wodociągowej  1  m  w  publikacji  Sekocenbud  

i obliczonego na podstawie oferty wynika, że różnica wynosi 61,07%. 

Wobec powyższego potwierdza się nierealność proponowanej ceny ofertowej na wykonanie 

ww.  zadania  w  odni

esieniu  do  możliwości  zrealizowania  zadnia  inwestycyjnego  za 

przedstawioną  cenę  rzetelnie  i  terminowo,  a  wręcz  mogącej  generować  straty  wykonawcy  

i  inwestorowi,  gdyż  nie  zapewnia  zrealizowania  zadania  terminowo  i  należycie,  

z zachowaniem bezpieczeństwa pracy pracowników realizujących ww. zadanie inwestycyjne 

przy  przedstawionym  przez  oferenta  zatrudnieniu  oraz  opisanym  w  wyjaśnieniu  sposobie 

realizacji  robót.  Jest  to  również  nierealne  ze  względu  na  ceny  materiałów  zastosowane  

w przedstawionej ofercie. 

III Ustalenia Izby  

Na  wstępie  Izba  ustaliła,  że  nie  zachodzi  żadna  z  przesłanek  skutkujących  odrzuceniem 

odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący 

ma interes we wniesieniu odwołania. 

Izba  stwierdziła  także,  iż  stan  faktyczny  postępowania,  w  szczególności  treść  specyfikacji 

istotnych  warunków  zamówienia  oraz  treść  złożonej  oferty  oraz  udzielonych  wyjaśnień,  nie 

jest sporny między Stronami.  

Po  zapoznaniu  się  z  przedmiotem  sporu  oraz  argumentacją  obu  Stron  i  Przystępującego,  

w 

oparciu o stan faktyczny ustalony podczas rozprawy Izba ustaliła i zważyła, co następuje: 

odwołanie podlega oddaleniu. 

Zgodnie  z  art.  89  ust.  1  pkt  4  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  zamawiający  odrzuca 

ofertę,  jeżeli  zawiera  ona  rażąco  niską  cenę  lub  koszt  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia.  Z  przepisem  tym  skorelowany  jest  przepis  art.  90  ust.  3  ustawy  Prawo 

zamówień publicznych, który stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie 

udzielił wyjaśnień (o których mowa w art. 90 ust. 1 tej ustawy) lub jeżeli dokonana ocena tych 

wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub 

koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

Należy  tu  zauważyć  przede  wszystkim,  że  z  powyższych  przepisów  wynika,  że  kwestia 

odrzucenia  oferty  jako  zawierającej  rażąco  niską  cenę  związana  jest  w  istocie  nie  

z  koniecznością  udowodnienia  tej  okoliczności  przez  zamawiającego,  lecz  dokonaną  przez 

zamawiającego  oceną  sytuacji  –  oceną  warunkowaną  udzielonymi  wyjaśnieniami,  które 

zamawiający  ocenia  zarówno  pod  kątem  ich  poprawności,  jak  i  wiarygodności.  Jest  to 

widoczne  w  szczególności  w  art.  69  ust.  3  dyrektywy  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady 

2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 

2004/18/WE, 

który wskazuje, że zamawiający może odrzucić ofertę wyłącznie w przypadku, 

gdy  dostarczone 

(w  ramach  ww.  wyjaśnień)  dowody  nie  uzasadniają  w  zadowalającym 

stopniu niskiego poziomu proponowanej ceny lub proponowanych kosztów. 

Udzielane  wy

jaśnienia  mogą mieć dowolną  formę, która będzie użyteczna  w  danej  sytuacji  

i która będzie dla zamawiającego przekonująca. Nie ma też przeszkód, by zamawiający, dla 

ułatwienia złożenia i oceny wyjaśnień, wskazał wykonawcy formę lub zakres, którą uzna za 

na

jbardziej  użyteczną  lub  przekonującą,  np.  właśnie  sporządzenie  kosztorysu  –  jakkolwiek 

niedochowanie  tej  formy  nie  jest  przeszkodą  formalną  do  dokonania  pozytywnej  oceny 

wyjaśnień. 

Izba  zauważa  też,  iż,  jak  wynika  z  art.  180  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych, 

odwołanie  przysługuje  wyłącznie  od  niezgodnej  z  przepisami  ustawy  (Prawo  zamówień 

publicznych)  czynności  zamawiającego  podjętej  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia 

lub  zaniechania  czynności,  do  której  zamawiający  jest  zobowiązany  na  podstawie  ustawy. 

Czynności  Izby  są  więc  czynnościami  o  charakterze  kontrolnym  pod  względem  zgodności  

z  przepisami  prawa. 

Tym  samym  Izba  bada,  czy  dany  zamawiający  prawidłowo  (legalnie) 

dokonał spornych czynności.  

W  przedmiotowym  postępowaniu  Zamawiający,  w  piśmie  z  21  listopada  2017  r.,  na 

potwierdzenie  dokonanej  przez  siebie  oceny,  przedstawił  szeroką  argumentację  dotyczącą 

odrzucenia  oferty  Odwołującego,  w  wyniku  której  Izba  uznała  dokonaną  ocenę  za 

mieszcząca się w granicach poprawności oceny.   

Przy  tym  Izba 

zwraca  uwagę,  że  ze  względu  na  kontrolny  i  kontradyktoryjny  charakter 

postępowania  odwoławczego,  jej  rozstrzygnięcia  dokonywane  w  poszczególnych  wyrokach 

są  w  dużej  mierze  warunkowane  stanowiskami  i  argumentacją  stron  –  zatem  również 

„poprawienie”  zakresu  czynności  zamawiającego  podczas  powtórzenia  tej  czynności 

(włącznie  z  innym  lub  uzupełnionym  uzasadnieniem),  może  skutkować  inną  oceną  Izby  co 

do poprawności danej czynności.  

W  uzasadnieniu  swojej  oceny  Zamawiający  przede  wszystkim  zwrócił  uwagę  na  kwestię 

wysokości  kosztów  pracy,  co  do  których  słusznie  wskazał,  że  już  z  samego  art.  90  ust.  1 

ustawy Prawo zamówień publicznych wynika, że ich wartość przyjęta do ustalenia ceny nie 

może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  

o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  (Dz.U.  z  2017  r.  poz.  847).  Przy  ocenie  ofert 

zamawiający  musi  wziąć  pod  uwagę  także,  czy  wykonawcy  wzięli  pod  uwagę  także  inne 

koszty wynikające z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym (art. 

90 ust. 1).  

Realizacja  umowy  przewidziana  była  na  rok  2017  i  2018  (jakkolwiek,  skoro  umowa  nie 

została jeszcze zawarta, w praktyce będzie obejmować głównie rok 2018).  

Jak  wynika  z 

rozporządzenia  Rady  Ministrów  w  sprawie  wysokości  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  w  2017  r.  z  dnia  9  września  2016  r.  (Dz.U.  z  2016  r.  poz.  1456), 

minima

lne  wynagrodzenie  w  roku  2017  to  2000  zł.  Minimalna  stawka  godzinowa  to  13  zł. 

Jednak są to kwoty odnoszące się jedynie do wynagrodzenia brutto pracowników. Koszty po 

stronie pracodawców obejmujące składki emerytalne, rentowe, wypadkowe, Fundusz Pracy  

i F

GŚP – a te są dla wykonawcy kosztotwórcze i te powinny być oceniane w ramach badania 

realności  kosztów  ponoszonych  przez  wykonawcę  przy  realizacji  zamówienia  –  to  2412,20 

zł. Tym samym średni koszt pracodawcy stawki godzinowej pracownika to 14,44 zł. 

W  201

8  r.,  przy  wzroście  wynagrodzenia  minimalnego  do  2100  zł  i  stawki  godzinowej 

pracownika  do  13,70  zł,  koszt  pracy  pracownika  obciążający  pracodawcę  to  2532,81  zł,  

a stawki godzinowej to 15,17 zł.  

I  to  już  nawet  przy  założeniu,  że  pracownicy  w  okresie  budowlanym  nie  będą  korzystać  

z  urlopów  ani  zwolnień  chorobowych,  a  także  nie  będą  pracować  w  godzinach 

wymagających podwyższonych stawek wynagrodzenia (jakkolwiek w ocenie Izby działający 

z  należytą  starannością  wykonawca  również  te  okoliczności  powinien  brać  pod  uwagę  – 

zatem  to  obliczenia  Zamawiającego  zawarte  w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty  są  bardziej 

adekwatne).  

Tym  samym  przy  każdej  wycenie  zakresu  robót  budowlanych  wymagającej  wliczenia 

robocizny 

–  czyli  większości  –  stawka  roboczogodziny  powinna  zostać  odpowiednio 

skorygowana, co zwiększa wartość danej pozycji, a w konsekwencji cenę globalną oferty. 

Należy  też  zwrócić  uwagę,  że  Odwołujący  w  ramach  udzielanych  wyjaśnień  znacząco 

zmieniał  informacje  co  do  wysokości  kosztów  pracy,  które  przewidział  w  swojej  wycenie.  

W opinii Izby nie świadczy to o rzetelności udzielanych wyjaśnień.  

Co do okresu realizacji umowy, to po pierwsze 

– w chwili składania ofert wykonawcy powinni 

byli przewidzieć koszty dla całego okresu umownego; po drugie – skrócenie okresu realizacji 

będzie wiązać się nie tyle ze zmniejszeniem zakresu prac, co z ich intensyfikacją.   

Co do kosztów pracy kierownika budowy, to zdaniem Izby, jego wynagrodzenie powinno być 

adekwatne  do  zajmowanego  stanowiska,  nawet  pomimo  powiązań  rodzinnych  (Izba  nie 

rozpatrywała  tu  kwestii,  czy  osoba  wskazana  na  to  stanowisko  rzeczywiście  posiada 

wymagane  uprawnienia,  skoro  Zamawiający  tego  nie  negował  przy  badaniu  ofert)  –  ale  ze 

względu  na  to,  że  jest  to  tylko  jedna  osoba,  różnica  kosztów  przy  porównaniu  z  kosztem 

całości prac nie jest znacząca i jest pomijalna. 

Izba  zwróciła  również  uwagę  na  kwestię,  która  była  podkreślana  podczas  rozprawy  i  którą 

Izba  uznała  za  przyznaną  przez  Odwołującego,  tj.  Odwołujący  przewiduje  wykonanie 

niektórych robót w sposób inny niż w wymaganiach Zamawiającego – np. przewiert zamiast 

georusztu. Strona zamawiająca (Zamawiający i przystępujący po jego stronie) wskazywała to 

jako jedną z okoliczności, którą Odwołujący uzasadniał ustalony koszt realizacji zamówienia. 

Otóż  niedopuszczalne  jest,  aby  wykonawca  bez  zgody  zamawiającego  zmieniał  założenia 

wykonania prac 

– po pierwsze może na takie zmiany zgody zamawiającego nie uzyskać, po 

drugie 

–  taka  samowolna  zmiana  narusza  uczciwą  konkurencję  pomiędzy  wykonawcami, 

którzy  powinni  składać  oferty  w  takich  samych  warunkach  określonych  wymaganiami 

zamawiającego.  

Izba  przychyliła  się  również  do  stanowiska  Zamawiającego,  że  wycena  rur,  które  są 

materiałem  wiodącym  przy  realizacji  zamówienia,  jest  zaniżona.  Izba  nie  dała  wiary 

złożonym  wyjaśnieniom,  iż  Odwołujący  jest  w  stanie  uzyskać  aż  tak  wysokie  rabaty  

w  stosunku  do  cen  regularnych.  Rabatów  tego  rzędu  nie  mają  nawet  największe  firmy 

budowlane działające na polskim rynku.  

Odwołujący  nie  udowodnił  również,  że  wskazany  koszt  pompowni  ścieków  obejmuje  jej 

instalację włącznie z wszystkimi wymaganymi robotami budowlanymi. 

W związku z powyższym również te elementy oceny dokonane przez Zamawiającego uznała 

za prawidłowe. 

Co  do  zastosowania  cennika  Sekocenbud 

–  jest  wiadome  w  branży,  że  ceny  wskazywane  

w  tej  publikacji  i  ceny  oferowane  przez  wykonawców  zamawiającym  znacząco  się  różnią, 

więc nie mogą być porównywane bezpośrednio. Nie zmienia to jednak faktu, że publikacja ta 

zbiera  informacje  z  rynku  budowlanego  i  choć  nie  jest  niczym  niezwykłym  duża  różnica 

pomiędzy cenami tam wskazywanymi jako minimalne a oferowanymi, to jeśli jednak różnica 

ta wynosi  wielokrotność stawki, to jest zrozumiałe, że oferowane stawki można ocenić jako 

zaniżone, jak zrobił to Zamawiający. 

Tym  samym,  choć  nie  wszystkie  elementy  wskazywane  przez  Zamawiającego  

w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty  Odwołującego  można  uznać  za  uzasadnione  –  co  do 

części  z  nich  Odwołujący  zawarł  w  odwołaniu  przekonującą  argumentację,  zwłaszcza  

w  zakresie  tego,  ze  odwołujący  prowadzi  jednoosobową  działalność  gospodarczą  

o  charakterze  lokalnym,  więc  nie  ponosi  kosztów  charakterystycznych  dla  większych 

przedsiębiorstw  –  to  jednak  dokonana  przez  Zamawiającego  ocena  oferty  jako  całość 

potwierdziła się. 

Izba nie przyjęła w poczet materiału dowodowego przedstawionej przez Zamawiającego jako 

załącznik  do  odpowiedzi  na  odwołanie  opinii  sporządzonej  przez  Warszawskie  Centrum 

Postępu  Techniczno-Organizacyjnego  Budownictwa  WACETOB  Sp.  z  o.o.  ze  względu  na 

stwierdzenie  wystąpienia  konfliktu  interesów  polegającego  na  tym,  że  jedna  z  osób 

sporządzających  tę  opinię  występowała  jako  pełnomocnik  przystępującego  po  stronie 

zamawiającego.  Oferta  wykonawcy  przystępującego  po  stronie  zamawiającego  została 

uznana  za  najkorzystniejszą,  zatem  w  jego  interesie  była  eliminacja  Odwołującego  

z  postępowania  jako  konkurenta.  Zamawiający  natomiast,  pomimo  swojej  roli  

w  postępowaniu  odwoławczym  jako  przeciwnika  procesowego  odwołującego,  musi 

zachować neutralność wobec wykonawców biorących udział w postępowaniu przetargowym 

–  podobny,  w  powyższym  znaczeniu,  charakter  muszą  mieć  przedstawiane  przez  niego 

dowody, które jakkolwiek mają prowadzić do wygranej podczas procesu, to jednak nie mogą 

wskazywać na faworyzowanie któregokolwiek z wykonawców. 

Izba  wzięła  jednak  pod  uwagę  i  uznała  za  przekonujące  złożone  wyjaśnienia,  z  których 

wynika,  że  sytuacja  taka  zaistniała  dopiero  na  etapie  postępowania  odwoławczego  i  nie 

miała  żadnego  związku  z  czynnościami  Zamawiającego  podejmowanymi  podczas 

postępowania  przetargowego  i  dokonaną  przez  niego  oceną  oferty  Odwołującego.  Izba 

zwraca  jednak  uwagę  Zamawiającemu,  że  w  przyszłości,  zawierając  umowy  z  ekspertami, 

powinien zastrzegać, że eksperci ci następnie nie mogą, w związku z danym postępowaniem 

przetargowym,  świadczyć  usług  na  rzecz  wykonawców.  Rzutuje  to  bowiem  negatywnie  na 

postrzeganie  dochowywania  przez  zamawiającego  zasad  wynikających  z  art.  7  ust.  1  i  2 

ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. zasady zachowania uczciwej konkurencji pomiędzy 

wykonawcami oraz bezstronności i obiektywizmu. 

W 

związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji oddalając odwołanie.  

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy 

Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 2 pkt 

1,  §  3  i  §  5  ust.  3  pkt  1  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  r.  

w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów 

w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania  (Dz.  U.  Nr  41,  poz.  238  z  późn. 

zm.).  

Przewodniczący:   ……………………..…