KIO 560/17 Sygn. akt KIO 564/17 WYROK dnia 6 kwietnia 2017 r.

Stan prawny na dzień: 24.10.2017

Sygn. akt KIO 560/17 

Sygn. akt KIO 564/17 

WYROK 

z dnia 6 kwietnia 2017 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:     Marzena Teresa Ordysińska 

Protokolant:            

Mateusz Zientak 

po rozpoznaniu na rozprawie  w dniu 3 kwietnia 2017 r. w Warszawie odwołań  wniesionych 

do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej przez: 

A. w dniu 21 marca br. N. Strony spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (…)

 (KIO 560/17), 

B. w dniu 22 marca br. P. P. S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (…) (KIO 564/17) 

w postępowaniu prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Zamościu 

przy udziale po stronie zamawiającego w postępowaniu sygn. akt KIO 560/17 wykonawcy  J. 

P., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą F. J. P. w (…) 

przy  udziale  po  stronie  zamawiającego  w  postępowaniu  sygn.  akt  KIO  564/17  wykonawcy 

zamawiającego Lucjan spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (…) 

orzeka: 

1A.  Uwzględnia  odwołanie  sygn.  akt  KIO  560/17  i  nakazuje  zamawiającemu  Sądowi 

Okręgowemu  w  Zamościu  powtórzenie  badania  i oceny  ofert  w  części  7  zamówienia 

i odrzucenie oferty złożonej przez J. P., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą F. 

J.  P.  w  (…)  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  4  w  zw.  z  art.  90  ust.  3  Prawa  zamówień 

publicznych. Pozostałe zarzuty oddala. 

1B. Oddala odwołanie sygn. akt KIO 564/17. 

2A. Kosztami postępowania sygn. akt KIO 560/17 obciąża Sąd Okręgowy w Zamościu i: 

2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00  gr  (słownie: 

piętnaście  tysięcy  złotych,  zero  groszy),  uiszczoną  przez  N.  S.  spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością w (…) tytułem wpisu od odwołania, 


2.2.  zasądza  od  Sądu  Okręgowego  w  Zamościu  na  rzecz  N.  S.  spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  w  (…)  kwotę  18  600  zł  00    gr    (słownie:  osiemnaście  tysięcy  sześćset 

złotych,  zero  groszy),  stanowiącą  koszty  postępowania  odwoławczego  poniesione  z tytułu  

wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika. 

2B.  kosztami  postępowania  sygn.  akt  KIO  564/17  obciąża  P.  P.  S.  spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  w  (…)  i  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę 

15 000  zł  00    gr    (słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych,  zero  groszy),  uiszczoną  przez 

Puławskie  Przedsiębiorstwo  Społeczne  spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  w 

Puławach tytułem wpisu od odwołania. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo  zamówień 

publicznych (Dz. U. z 2015, poz. 2164 z późn. zm.)  na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od 

dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Zamościu. 

Przewodniczący:      ………………………… 

Sygn. akt KIO 560/17, KIO 564/17 


U z a s a d n i e n i e 

I.  Sąd  Okręgowy  w  Zamościu  (zwany  dalej  Zamawiającym),  prowadzi  postępowanie  na 

wykonanie zamówienia publicznego pn. dostawa, rozładunek, montaż i wniesienie mebli do 

budynku Sądu Okręgowego i Sądu Rejonowego w Zamościu”. Postępowanie jest podzielone 

na części. 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym WE z dnia 

23 grudnia 2016 r., poz. 2016/S 248-453710. Zamawiający zamieścił specyfikację istotnych 

warunków  zamówienia  (dalej:  SIWZ)  na  swojej  stronie  internetowej.  Postępowanie 

prowadzone  jest  w trybie  przetargu  nieograniczonego  na  podstawie  ustawy  z dnia 

29 stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  z  2015,  poz.  2164  z  poźn.  zm.;  

dalej: Prawo zamówień publicznych albo ustawa). 

Sygn. akt KIO  560/17 

W dniu 21 marca 2017 r. wykonawca N. S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 

w  (…)  (dalej:  Odwołujący)  wniósł  odwołanie  w  zakresie  części  7  postępowania,  w którym 

zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:  

art. 89 ust. 1 pkt 4) w związku z art. 90 ust. 3 Prawa zamówień publicznych, poprzez ich 

niewłaściwe  zastosowanie  polegające  na  przyjęciu,  iż  wyjaśnienia  złożone  przez 

wybranego  w  niniejszym  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego 

Wykonawcę, potwierdzają, iż złożona przez Wykonawcę F. J. Przystępujący, oferta nie 

zawiera rażąco niskiej ceny; 

art.  24  ust.  1  pkt  12)  Prawa  zamówień  publicznych,  poprzez  jego  niewłaściwe 

zastosowanie  i  dokonanie  wyboru  przez  Zamawiającego  oferty  Wykonawcy,  który  nie 

wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz nie wykazał braku podstaw 

do wykluczenia i z powyższych powodów podlegał wykluczeniu z postępowania; 

art.  7  ust.  1  i  ust.  3  Prawa  zamówień  publicznych,  poprzez  dokonanie  wyboru  jako 

najkorzystniejszej oferty z naruszeniem przepisów ww. ustawy. 

Odwołujący uzasadnił swoje zarzuty następująco: 

J. P., wezwany do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, nie przedstawił, zdaniem 

Odwołującego,  szczegółowej  kalkulacji  odnoszącej  się  kosztów  zatrudnienia  pracowników, 

ograniczając  się  do  ogólnikowego  stwierdzenia,  że  firma  F.  posiada  stosunkowo  nieduże 

zatrudnienie,  zoptymalizowane  do  dużych  kontraktów  stanowiących  domenę  firmy,  co 

pozwala  uzyskać  niskie  koszty  własne.  Odwołujący  szczegółowo  w  odwołaniu  analizował 


treść  wyjaśnień  i  dochodził  do  wniosku,  że  wyjaśnienia  są  lakoniczne,  ogólnikowe  i 

niepoparte  żadnymi  dowodami.  Bez  znaczenia  dla  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  przez 

Wykonawcę  –  F.  J.  P.,  pozostaje  zawarte  w  złożonych  wyjaśnieniach  stwierdzenie 

otrzymania  przez  ww.  Wykonawcę  w 2011 r.,  dotacji  na  rozwój  firmy,  bowiem  powyższe 

stwierdzenie  w  żaden  sposób  nie  zostało  odniesione  do  wpływu,  jaki  wskazana  pomoc 

publiczna miałaby na obniżenie kosztów realizacji przedmiotowego postępowania. 

Ponadto  z  referencji,  mających  potwierdzać  należyte  wykonanie  zamówień, 

składanych w ramach wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu nie wynikało, 

ż

e wykonane zamówienia obejmują również montaż, a Zamawiający wymagał legitymowania 

się wykonanie dostawy wraz z montażem. 

Odwołujący  podnosił  również,  że  J.  P.  w  odpowiedzi  na  wezwanie  Zamawiającego 

przedłożył  co  prawda  informację  z  Krajowego  Rejestru  Karnego,  jednakże  jak  wynika  z  jej 

literalnego  brzmienia,  obejmuje  ona  dane  objęte  treścią  art.  24  ust.  1  pkt  4-8,  pkt  10  i  11 

ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych.  Powyższa  treść,  tj. 

stwierdzony  brak  karalności  w  zakresie  24  ust.  1  pkt  4-8,  pkt  10  i  11  Prawa  zamówień 

publicznych,  nie  był  i  w  świetle  obowiązujących  przepisów  nie  mógł  być  wymagany  przez 

Zamawiającego,  bowiem  wskazane  powyżej  przepisy  zostały  uchylone  w  całości  na  mocy 

ustawy  z  dnia  22  czerwca  2016  r.  o  zmianie  ustawy  -  Prawo  zamówień  publicznych  oraz 

niektórych innych ustaw, tym samym złożona informacja jest bezprzedmiotowa, nie znajduje 

umocowania  zarówno  w  dokumentacji  postępowania,  jak  i  obowiązującym  stanie  prawnym. 

Nie daje więc Zamawiającemu informacji przez niego żądanych. Przedłożona treść informacji 

nie  pozwala  Zamawiającemu  na  prawidłową  weryfikację  istnienia  lub  braku  występowania 

określonych  ustawą  Prawo  zamówień  publicznych  przesłanek  wykluczenia  Wykonawcy, 

który informację złożył 

W związku z powyższym Odwołujący  wnosił o  uwzględnienie odwołania i nakazanie 

Zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert. 

Zamawiający nie uwzględnił zarzutów podniesionych w odwołaniu. 

Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego skutecznie przystąpił, stając się 

uczestnikiem  postępowania  odwoławczego,  wykonawca  J.  P.,  prowadzący  działalność 

gospodarczą pod firmą F. J. P. w (…), którego oferta została uznana przez Zamawiającego 

za najkorzystniejszą (dalej: Przystępujący, albo J. P., albo F.). 

Izba  ustaliła,  że  do  postępowania  odwoławczego  sygn.  akt  KIO  560/17  w  dniu 

23 marca  2017  r.  zgłosił  przystąpienie  wykonawca  T.  P.  spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  (skutecznie zawiadomiony o terminie posiedzenia). Izba stwierdziła, że 


w  treści  zgłoszenia  przystąpienia  nie  wskazano  strony,  po  której  wykonawca  zgłasza 

przystąpienie,  ani  nie  wskazano  interesu  w rozstrzygnięciu  na  korzyść  jakiejkolwiek  strony 

postepowania. Zamawiający oświadczył również, że  wykonawca ten nie  przekazał mu kopii 

zgłoszenia  przystąpienia.  W konsekwencji  na  podstawie  art.  185  ust.  2  Prawa  zamówień 

publicznych  Izba  stwierdziła,  że  zgłoszenie  przystąpienia  było  nieskuteczne.  Dlatego 

wykonawca ten nie stał się uczestnikiem postepowania odwoławczego. 

Sygn. akt KIO  564/17 

W  dniu  22  marca  2017  r.  wykonawca  P.  P.  S.  spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  (dalej:  Odwołujący)  wniósł  odwołanie  w  zakresie  części  1  i  2 

postępowania, w którym zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:  

naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw.  z art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw.  z art. 22 ust. 2 pkt 3 

Prawa zamówień publicznych poprzez brak odrzucenia oferty wykonawcy L. Sp. z o.o. z 

postępowania  pomimo,  iż  treść  oferty  wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o.  nie  odpowiada  treści 

SIWZ  w  odniesieniu  do  wymogu  określonego  w  art.  22  ust.  2  pkt  3  Prawa  zamówień 

publicznych,  tj.  wykonawca  nie  wykazał,  że  jego  działalność,  lub  działalność  jego 

wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje 

społeczną  i  zawodową  integrację  osób  będących  członkami  grup  społecznie 

marginalizowanych  (tu:  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z zakładów 

karnych); 

naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. 2a Prawa 

zamówień  publicznych  poprzez  brak  odrzucenia  oferty  wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o. 

z postępowania

 pomimo, iż treść oferty wykonawcy L. Sp. z o.o. nie odpowiada treści 

SIWZ  w  odniesieniu  do  wymogu  określonego  w  art.  22  ust.  2a  Prawa  zamówień 

publicznych,  tj.  wykonawca  nie  wykazał,  że  spełnia  określony  przez  Zamawiającego 

procentowy  wskaźnik  zatrudnienia  osób  należących  do  kategorii  osób  będących 

członkami  grup  społecznie  marginalizowanych,  tj.  że  zatrudnia  min.  30%  osób 

pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych; 

naruszenie  art.  24  ust.  1  pkt  12  w  zw.  z  art.  22  ust.  1  pkt  2  oraz  ust.  1b  pkt  3  Prawa 

zamówień publicznych poprzez niewykluczenie wykonawcy L. Sp. z o.o. z postępowania 

pomimo,  iż  Wykonawca  nie  wykazał,  że  spełnia  warunek  udziału  w postępowaniu  w 

zakresie posiadania zdolności technicznej lub zawodowej; 

naruszenie art. 24 ust. 4 oraz art. 89 ust. 1 pkt 5 Prawa zamówień publicznych, poprzez 

brak  odrzucenia  oferty  wykonawcy  wykluczonego  z  postępowania  w  oparciu  o  zarzut 

z pkt 3) powyżej. 


Odwołujący uzasadnił swoje zarzuty następująco: 

W ocenie Odwołującego, oferta wykonawcy L. Sp. z o.o., w zakresie Zadania 1 - meble 

pracownicze i Zadania 2 - meble sędziowskie, powinna zostać odrzucona na podstawie art. 89 

ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 1 Prawa zamówień publicznych, jako nieodpowiadająca 

treści  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  (dalej  jako  „SIWZ”),  w odniesieniu  do 

wymogu określonego w art. 22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych, gdyż wykonawca nie 

wykazał,  że  jego  działalność,  lub  działalność  jego  wyodrębnionych  organizacyjnie  jednostek, 

które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących 

członkami  grup  społecznie  marginalizowanych  (tu: osób  pozbawionych  wolności  lub 

zwalnianych  z  zakładów  karnych),  pomimo  zawarcia  takiego  zastrzeżenia  przez 

Zamawiającego w SIWZ (naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 

22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych). 

Z  ostrożności  Odwołujący  podnosił,  iż  jeżeli  wymogi  określone  w  art.  22  ust  2  pkt  3 

Prawa zamówień publicznych zostałyby uznane za „warunki udziału w postępowaniu”, zgodnie 

z  terminologią  stosowaną  przez  Zamawiającego,  to  czynności  Zamawiającego  należałoby 

zarzucić naruszenie art 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22 ust 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych 

poprzez niewykluczenie wykonawcy L. Sp. z o. o. z postępowania pomimo, iż nie wykazał, że 

jest  wykonawcą,  którego  działalność,  lub  działalność  jego  wyodrębnionych  organizacyjnie 

jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób 

będących członkami grup społecznie marginalizowanych (tu: osób pozbawionych wolności lub 

zwalnianych z zakładów karnych). 

W  ocenie  Odwołującego,  wykonawca  L.  Sp.  z  o.o.  nie  wykazał  w  żaden  sposób,  iż 

spełnia postawiony przez Zamawiającego wymóg, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt. 3 Prawa 

zamówień publicznych, tj. że jego działalność obejmuje społeczną i zawodową integrację osób 

pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z  zakładów  karnych.  W szczególności  nie  można 

uznać  za  potwierdzenie  spełniania  wskazanego  zastrzeżenia  poprzez  powołanie  się  na  fakt 

zatrudnienia  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z zakładów  karnych  na  poziomie 

wymaganym przez Zamawiającego (tj. minimum 30%). 

Zauważał,  że  Zamawiający  wzywał  wykonawcę  L.  Sp.  z  o.o.  do  złożenia  wyjaśnień  w 

zakresie uznania go za „przedsiębiorstwo społeczne” wprost w wezwaniu do złożenia wyjaśnień 

z  dnia  20  lutego  2017  r.  oraz  pośrednio  w  wezwaniu  do  złożenia  wyjaśnień  z dnia  10  lutego 

2017 r. 


Odwołujący  podnosił,  że  w  odpowiedzi  na  wezwania  Zamawiającego  wykonawca  w  żaden 

sposób nie wykazał, iż spełnia wymóg SIWZ, określony w art. 22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień 

publicznych. 

Wyjaśnienia  wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o.,  zawarte  w  piśmie  do  Zamawiającego  z dnia 

14 lutego 2017 r., iż: „działalność Wykonawcy obejmuje społeczną i zawodową integrację osób 

będących  członkami  grup  społecznie  marginalizowanych  poprzez  zatrudnienie  osób 

wskazanych w art 22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych, mających trudności w integracji 

ze środowiskiem”, nie mogą, zdaniem Odwołującego, być uznane za argument potwierdzający, 

iż  wykonawca  jest  podmiotem,  o  którym  mowa  w  art.  22  ust.  2  pkt  3  Prawa  zamówień 

publicznych i SIWZ. 

W  ocenie  Odwołującego,  samo  zatrudnienie  osób  z  odpowiedniej  grupy  społecznie 

marginalizowanej,  na  poziomie  wymaganym  w  konkretnym  postępowaniu,  nie  potwierdza,  że 

głównym celem  działalności  wykonawcy  jest  szeroko pojęta  społeczna  i  zawodowa  integracją 

osób  niepełnosprawnych  lub  defaworyzowanych,  czy  też,  że  jego  działalność  obejmuje 

społeczną  i  zawodową  integrację  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z zakładów 

karnych. 

W  ocenie  Odwołującego  w  świetle  uregulowań  Prawa  zamówień  publicznych  oraz 

wymogów SIWZ, wykonawca składający ofertę w  postępowaniu będącym tzw. „zamówieniem 

zastrzeżonym”, musi spełnić łącznie dwa odrębne wymogi: 

1)  głównym celem jego działalności musi być szeroko pojęta społeczna i zawodowa integracja 

osób niepełnosprawnych lub defaworyzowanych (nieformalnie „przedsiębiorstwo społeczne”), w 

tym  działalność  ta  musi  obejmować  społeczną  i  zawodową  integrację  osób  pozbawionych 

wolności lub zwalnianych z zakładów karnych: 

2)  musi  wykazać  określony  przez  zamawiającego  procentowy  wskaźnik  zatrudnienia  osób 

z grupy  defaworyzowanej,  wymaganej  przez  zamawiającego  w  konkretnym  postępowaniu,  tu: 

osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych. 

Taki  wniosek,  zdaniem  Odwołującego,  potwierdza  sformułowanie  przepisów  Prawa 

zamówień  publicznych,  która  odrębnie  odnosi  się  do  (1)  wymogu  wykazania,  że  działalność 

wykonawcy 

obejmuje 

szeroko 

pojętą 

społeczną 

zawodową 

integrację 

osób 

niepełnosprawnych  lub  defaworyzowanych  -  art.  22  ust.  2  Prawa  zamówień  publicznych 

a odrębnie  do  (2)  wymogu  wykazania  wskaźnika  procentowego  zatrudnienia  osób 

z odpowiedniej grupy defaworyzowanej - art. 22 ust. 2a Prawa zamówień publicznych. 


Powyższą  konkluzję,  zdaniem  Odwołującego,  potwierdza  również  sama  formuła  dokumentu 

jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (dalej jako „JEDZ”), który zawiera w części II 

lit. A rubrykę z następującym opisem: „Jedynie w przypadku gdy zamówienie jest zastrzeżone 

(8): czy wykonawca jest zakładem pracy chronionej, „przedsiębiorstwem społecznym ” (9) lub 

czy będzie realizował zamówienie w ramach programów zatrudnienia chronionego? Jeżeli tak, 

jaki  jest  odpowiedni  odsetek  pracowników  niepełnosprawnych  lub  defaworyzowanych?  Jeżeli 

jest  to  wymagane,  proszę  określić,  do  której  kategorii  lub  których  kategorii  pracowników 

niepełnosprawnych  lub  defaworyzowanych  należą  dani  pracownicy.”  Ze  sformułowania 

przytoczonej  rubryki  JEDZ  wynika,  iż  odrębnie  należy  wykazać  sam  fakt  bycia 

„przedsiębiorstwem społecznym”, a odrębnie wskaźnik zatrudnienia. 

Odwołujący w odniesieniu do argumentacji wykonawcy L. Sp. z o.o. odnośnie faktu, że 

polskie  przepisy  nie  posługują  się  pojęciem  „przedsiębiorstwa  społecznego”  zauważał,  iż 

wprawdzie  pojęcie  takie  nie  jest  wprost  zdefiniowane  w  przepisach  Prawa  zamówień 

publicznych,  niemniej  jednak  ustawodawca  posługuje  się  pojęciem  opisowym:  zakłady  pracy 

chronionej  oraz  inni  wykonawcy,  których  działalność,  lub  działalność  ich  wyodrębnionych 

organizacyjnie jednostek które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową 

integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych ” (art. 22 ust. 2 Prawa 

zamówień publicznych). 

Rubrykę  formularza  JEDZ,  odnoszącą  się  do  zamówień  zastrzeżonych,  należy  uzupełnić 

z uwzględnieniem  odrębności  polskich  przepisów  Prawa  zamówień  publicznych,  co 

jednoznacznie potwierdza instrukcja wypełnienia JEDZ, dostępna na stronie Urzędu Zamówień 

Publicznych.  Jak  wskazuje  powołana  instrukcja:  ,,Pozycję  formularza  wypełniamy 

z zaznaczeniem Tak”, jeżeli zamawiający w konkretnym postępowaniu skorzystał z możliwości 

wynikającej  z  art.  22  ust.  2  Pzu.  [...]  Przez  „przedsiębiorstwo  społeczne  ”  należy  rozumieć 

przedsiębiorstwo,  którego  głównym  celem  jest  społeczna  i zawodowa  integracja  osób 

niepełnosprawnych lub defaworyzowanych. ” 

Odwołujący  podkreślał,  że  Prawo  zamówień  publicznych,  w  przepisie  art.  22  ust.  2, 

wprost  dopuszcza  możliwość  ograniczenia  kręgu  wykonawców  mogących  wziąć  udział 

w realizacji  zamówienia  do  podmiotów,  których  działalność  obejmuje  społeczną  i  zawodową 

integrację  osób  będących  członkami  grup  społecznie  marginalizowanych,  co  nie  oznacza,  iż 

przepis  wyklucza  możliwość  prowadzenia  przez  podmiot  składający  ofertę  działalności 

gospodarczej.  Realizacja  celu  w  postaci  „społecznej  i  zawodowej  integracji  osób  będących 

członkami grup społecznie marginalizowanych" nie wyklucza bowiem możliwości prowadzenia 

działalności  gospodarczej,  nastawionej  na  osiąganie  zysku.  Odwołujący  podnosił,  iż  nawet 

instytucje  z  założenia  nastawione  na  realizację  celów  innych  niż  zarobkowa  działalność 


gospodarcza,  np.  fundacje  czy  stowarzyszenia,  mogą  prowadzić  zyskowną  działalność 

gospodarczą  i  często  taka  działalność  prowadzą,  osiągając  przy  tym  istotne  zyski.  Zysk  taki 

powinien być jednak przeznaczany w istotnej części na realizację celu zasadniczego, jakim jest 

pomoc grupom marginalizowanym - i przez taki pryzmat należy interpretować przepisy Prawa 

zamówień  publicznych  dotyczące  „zamówień  zastrzeżonych”.  Odwołujący  zauważał,  że  tzw. 

klauzule  społeczne  zostały  wprowadzone  przez  Ustawodawcę  z  zamiarem  realizacji  celów 

społecznie  pożytecznych,  zmierzających  do  faktycznej  aktywizacji  osób  zagrożonych 

wykluczeniem  społecznym.  Stąd  też  kategoria  zamówień  zastrzeżonych  z  definicji  stanowi 

o zawężeniu  kręgu  potencjalnych  wykonawców  do  ściśle  wyspecyfikowanych  podmiotów, 

realizujący szczególny cel społeczny. 

Wykonawca,  składając  ofertę  w  ramach  zamówienia  zastrzeżonego,  w  pierwszej 

kolejności powinien w ocenie Odwołującego wykazać, iż jego działalność obejmuje społeczną 

i zawodową integrację osób pozbawionych wolności, a jeżeli tak, powinien udowodnić, jaki jest 

procentowy wskaźnik zatrudnienia osób ze wskazanej grupy marginalizowanej. 

Odwołujący wywodził, że cel działalności powinien wynikać z dokumentów statutowych 

danego  podmiotu,  w przypadku  spółki  z  o.o.  cele  jej  utworzenia  i  działania  powinny  wynikać 

z umowy  spółki.  Zasadniczo  spółki  w  polskiej  rzeczywistości  gospodarczej,  zarejestrowane 

w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, jako przedsiębiorcy - tworzone są 

w celu prowadzenia działalności gospodarczej, która to działalność gospodarcza z samej swej 

natury  nastawiona  jest  na  osiąganie  zysków.  Jeżeli  natomiast  cel  działalności  jest  inny  niż 

działalność  gospodarcza,  powinno  to  wprost  wynikać  z  umowy  spółki.  Działalność  społeczna 

ma  definitywnie  inne  cele  niż  osiąganie  zysku  przez  przedsiębiorcę  czy  jej  wspólników, 

a skierowana  jest  na  wspieranie  podmiotów  czy  jednostek  potrzebujących  wsparcia  instytucji 

zewnętrznych. 

Odwołujący  podnosił,  że  z  informacji  z  KRS  dot.  spółki  L.  Sp.  z  o.o.  wynika,  iż  przedmiotem 

działalności  wykonawcy  jest  m.in.  produkcja  konstrukcji  metalowych  i  ich  części,  produkcja 

metalowych  elementów  stolarki  budowlanej,  obróbka  metali  i  nakładanie  powłok  na  metale, 

produkcja  pozostałych  gotowych  wyrobów  metalowych,  gdzie  indziej  niesklasyfikowana, 

produkcja  mebli  biurowych  i  sklepowych,  działalność  agentów  zajmujących  się  sprzedażą 

mebli,  artykułów  gospodarstwa  domowego  i  drobnych  wyrobów  metalowych  itp.  Zgodnie 

natomiast  z  informacją  z  rejestru  REGON,  główny  cel  działalności  spółki  L.  sp.  z  o.o.  to 

działalność  agentów  zajmujących  się  sprzedażą  mebli,  artykułów  gospodarstwa  domowego 

i drobnych wyrobów metalowych, PKD 4615Z. 


Z  powołanych  rejestrów  nie  sposób  zdaniem  Odwołującego  wywnioskować,  by 

działalność  wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o.  obejmowała  inne  niż  działalność  gospodarcza  cele, 

w szczególności  nie  potwierdzają  one,  że  działalność  wykonawcy  obejmuje  społeczną 

i zawodową  integrację  osób  defaworyzowanych.  Jeżeli  takie  cele  są  przez  wykonawcę 

realizowane,  powinny  zostać  określone  w  dokumentach  statutowych  podmiotu,  w  przypadku 

spółki z o.o., postanowienia takie powinny znaleźć się w umowie spółki. 

Tym  samym  zasadne  było,  w  ocenie  Odwołującego,  zbadanie  przez  Zamawiającego  treści 

umowy Spółki oferenta L. Sp. z o.o. i ustalenie, czy jakiekolwiek jej zapisy potwierdzają fakt, że 

działalność  oferenta  obejmuje społeczną  i  zawodową  integrację osób  pozbawionych  wolności 

lub zwalnianych z zakładów karnych. Taki dokument nie został jednak przez wykonawcę L. Sp. 

z o.o. złożony, pomimo wezwania otrzymanego od Zamawiającego do złożenia wyjaśnień, czy 

wykonawca jest zakładem pracy chronionej lub tzw. „przedsiębiorstwem społecznym”. 

Przedstawione na wezwania Zamawiającego przez wykonawcę L. Sp. z o.o. oświadczenia oraz 

dokumenty w żaden sposób nie dowodzą, zdaniem Odwołującego, iż działalność wykonawcy L. 

Sp. z o.o. w ogóle obejmuje społeczną i zawodową integrację osób pozbawionych wolności lub 

zwalnianych  z  zakładów karnych,  a  tym bardziej nie  potwierdzają,  iż taka działalność  stanowi 

główny cel funkcjonowania wykonawcy L. Sp. z o.o. 

Odwołujący  wskazywał,  iż  w  jego  ocenie  ponowne  wzywanie  wykonawcy  do  złożenia 

wyjaśnień  w  powyższym  zakresie  mogłoby  prowadzić  do  naruszenia  przez  Zamawiającego 

zasad  uczciwej  konkurencji  w  udzielaniu  zamówień  publicznych.  Tym  samym  uznanie  przez 

Zamawiającego,  iż  wykonawca  L.  Sp.  z  o.o.  spełnia  wymóg  określony  w  SIWZ na  podstawie 

art.  22  ust.  2  pkt  3  Prawa  zamówień  publicznych,  nie  znajduje  żadnej  podstawy 

w przedstawionych przez wykonawcę wyjaśnieniach bądź dokumentach. 

Niezależnie  od  powyższego  Odwołujący  zauważał,  iż  wykonawca  L.  Sp. z o.o., 

zaznaczając pole w formularzu JEDZ, iż jest „przedsiębiorstwem społecznym”, zadeklarował na 

etapie  składania  ofert,  iż  na  dzień  wypełniania  formularza  JEDZ  spełnia  zastrzeżenie  SIWZ, 

o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych, co w świetle przytoczonych 

powyżej  okoliczności  może  wskazywać  na  złożenie  przez  wykonawcę  oświadczenia 

niezgodnego  ze  stanem  faktycznym.  W  świetle  powyższego,  zaniechanie  przez 

Zamawiającego  odrzucenia  oferty  wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o.,  narusza  powołane  na  wstępie 

przepisy Prawa zamówień publicznych i jako takie powinno zostać unieważnione. 

Ponadto w ocenie Odwołującego, oferta wykonawcy L. Sp. z o.o., w zakresie Zadania 1 

- meble pracownicze i Zadania 2 - meble sędziowskie, powinna zostać odrzucona na podstawie 


art.  89  ust.  1  pkt  2  w  zw.  z  art.  89  ust.  1  pkt  1  Prawa  zamówień  publicznych,  jako 

nieodpowiadająca treści SIWZ w odniesieniu do wymogu określonego w art. 22 ust. 2a Prawa 

zamówień  publicznych,  gdyż  wykonawca  nie  wykazał,  że  zatrudnia  min.  30%  osób 

pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z  zakładów  karnych,  pomimo  zawarcia  takiego 

zastrzeżenia przez Zamawiającego w SIWZ (naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 

1 pkt 1 w zw. z art 22 ust. 2a Prawa zamówień publicznych). 

Z ostrożności podnosił, iż jeżeli wymogi określone w art 22 ust 2a Prawa zamówień publicznych 

zostałyby  uznane  za  „warunki  udziału  w  postępowaniu  ”,  zgodnie  z  terminologią  stosowaną 

przez Zamawiającego, to czynności Zamawiającego należałoby zarzucić naruszenie art. 24 ust 

1  pkt  12  w  zw.  z  art  22  ust  2a  Prawa  zamówień  publicznych  poprzez  niewykluczenie 

wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o.  z  postępowania  pomimo,  iż  nie  wykazał,  że  jest  wykonawcą,  który 

spełnia określony przez Zamawiającego procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do 

kategorii  osób  będących  członkami  grup  społecznie  marginalizowanych,  tj.  że  zatrudnia  min. 

30% osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych 

Odwołujący podnosił, iż dla wykazania spełnienia wymogu minimalnego procentowego 

wskaźnika  zatrudnienia  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z zakładów  karnych, 

wykonawca L. Sp. z o.o., przedłożył umowę o dzieło zawartą w dniu 26 stycznia 2017 roku z 

osobą  pozbawioną  wolności,  odbywającą  karę  poza  zakładem  karnym  w  systemie  dozoru 

elektronicznego. Na dzień upływu terminu składania ofert oraz na dzień złożenia w formularzu 

JEDZ  oświadczenia  w  zakresie  procentowego  wskaźnika  zatrudniania  osób  pozbawionych 

wolności lub zwalnianych z zakładów karnych, wskazana umowa o dzieło była jedyną umową 

mającą potwierdzać fakt „zatrudnienia” osoby pozbawionej wolności przez wykonawcę L. Sp. z 

o.o. 

W ocenie Odwołującego przedstawiona umowa o dzieło z osobą odbywającą karę pozbawienia 

wolności  poza  zakładem  karnym  nie  stanowi  podstawy  „zatrudnienia”  osoby  pozbawionej 

wolności,  a  tym  samym  nie  potwierdza  zatrudnienia  przez  wykonawcę  L.  Sp.  z  o.o.  osoby 

pozbawionej wolności zgodnie z wymogiem SIWZ. 

Odwołujący  wskazywał,  iż  z  przedłożonego  przez  wykonawcę  L.  Sp,  z  o.o. 

postanowienia  Sądu  Okręgowego  w  Bydgoszczy  V  Wydział  Penitencjarny  i  Nadzoru  nad 

Wykonywaniem  Orzeczeń  Karnych  z  dnia  9  stycznia  2017  r„  sygn.  akt  V  Kow  3800/16/el 

wynika, iż skazany, z którym wykonawca zawarł umowę o dzieło, na dzień 9 stycznia 2017 r. 

był już zatrudniony na podstawie umowy o pracę u innego pracodawcy niż L. Sp. z o.o. System 

odbywania kary i ustalone w orzeczeniu Sądu godziny, w których skazany może oddalać się z 


miejsca  zamieszkania,  wykluczają  możliwość  świadczenia  dodatkowej  pracy  na  rzecz 

wykonawcy L. Sp. z o.o. 

Ponadto Odwołujący podnosił, iż z istoty umowy o dzieło wynika, iż jej przedmiot musi 

być ściśle określony. Jak bowiem wskazuje art. 627 kodeksu cywilnego, przez umowę o dzieło 

przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do 

zapłaty  wynagrodzenia. Przedmiot  umowy  zawartej pomiędzy  L.  Sp.  z  o.o.,  a  osobą  skazaną 

nie jest jednoznacznie określony. Z umowy o dzieło przedstawionej przez wykonawcę L. Sp. z 

o.o. trudno wywnioskować, jakie to dzieło z zakresu branży wyposażenia wnętrz i meblarskiej 

miałoby  zostać  wykonane  przez  skazanego  w  miejscu  jego  stałego  pobytu,  w sposób 

niekolidujący z orzeczeniem sądu penitencjarnego. Z treści umowy można wnioskować, iż nie 

jest  to  umowa  o  dzieło,  a  co  najwyżej  umowa  zlecenia.  Co  istotne,  umowa  zlecenia  podlega 

obowiązkowi  zgłoszenia  do  ZUS  i  odprowadzania  składek  na  ubezpieczenia  zdrowotne  -  w 

przeciwieństwie do umowy o dzieło. 

Analizując  treść  przedstawionej  umowy  o  dzieło  Odwołujący  dochodził  do  wniosku,  iż 

została  zawarta  jedynie  na  potrzeby  przedmiotowego  postępowania.  W  świetle  powyższego 

Zamawiający  powinien,  zdaniem Odwołującego,  powziąć  wątpliwość  w  tym  zakresie  i zwrócić 

się  do  wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o.,  o  złożenie  stosownych  wyjaśnień  lub  dokumentów 

potwierdzających  fakt  zatrudnienia  skazanego  (np.  stosownego  zgłoszenia  umowy  -  mającej 

charakter umowy zlecenia - do ZUS), a nie uznać, iż wykonawca potwierdził fakt zatrudnienia 

osoby pozbawionej wolności w oparciu o samą umowę o dzieło o wątpliwej treści. 

Abstrahując  od  powyższego  Odwołujący  zwracał  uwagę,  iż  kwestie  zatrudniania  osób 

pozbawionych wolności uregulowane są w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks kamy 

wykonawczy (Dz.U. nr 90, poz. 557, dalej jako „KKW”). 

Konkludując,  Odwołujący  wywodził,  że  przedstawiona  przez  wykonawcę  L.  Sp.  z o.o. 

umowa  o  dzieło  z  dnia  26  stycznia  2017  r.,  bez  przedstawienia  właściwego  porozumienia  z 

dyrektorem  zakładu  karnego,  nie  potwierdza,  że  wykonawca  zatrudnia  osoby  pozbawione 

wolności na poziomie wymaganym przez Zamawiającego. 

Oświadczenie złożone przez wykonawcę L. Sp. z o.o. w formularzu JEDZ, przedłożonym wraz 

z ofertą w przedmiotowym postępowaniu, wskazujące procentowy wskaźnik zatrudnienia osób 

pozbawionych 

wolności, 

nie 

znajduje 

potwierdzenia 

w przedstawionych 

powyżej 

okolicznościach faktycznych i uwarunkowaniach prawnych. 

Tym samym na dzień złożenia oświadczenia w JEDZ i na dzień upływu terminu składania ofert, 

wykonawca  L.  Sp.  z  o.o.  nie  spełniał  określonego  w  SIWZ  minimalnego  procentowego 


wskaźnika  zatrudnienia  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z zakładów  karnych  na 

poziomie nie mniejszym niż 30% osób zatrudnionych przez Wykonawcę. 

W szczególności potwierdzeniem spełniania zastrzeżenia określonego w SIWZ w oparciu o art. 

22 ust. 2a Prawa zamówień publicznych nie może być zawarta w dniu 6 marca 2017 r. przez 

spółkę  L.  Sp.  z  o.o.  umowa  o  odpłatnym  zatrudnieniu  skazanych  skierowanych  do  pracy  z 

Aresztu  Śledczego  w  Starogardzie  Gdańskim.  Umowa  zawarta  została  bowiem  zawarta  po 

upływie  terminu  składania  ofert  i  po  dacie  złożenia  przez  wykonawcę  L.  Sp.  z  o.o.  w JEDZ 

oświadczenia  o  spełnianiu  wymogu  Zamawiającego,  wynikającego  z  art.  22  ust.  2a  Prawa 

zamówień publicznych. 

Odwołujący  zwracał  uwagę,  iż  wymóg  określony  w  art.  22  ust.  2  oraz  art.  22  ust.  2a 

Prawa  zamówień  publicznych  musi  być  spełniony  przez  wykonawcę  już  na  etapie  składania 

ofert  i  podpisywania  oświadczenia  JEDZ.  Powołana  umowa  o  odpłatnym  zatrudnieniu 

skazanych skierowanych do pracy z dnia 6 marca 2017 r. nie może zatem zostać uznana za 

dokument potwierdzający, iż wykonawca L. Sp. z o.o. złożył ofertę odpowiadającą treści SIWZ 

w  zakresie  wskaźnika  zatrudnienia  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z zakładów 

karnych. 

Zakreślając rubrykę w części 11 lit. A JEDZ, dotyczącą zamówień zastrzeżonych, Wykonawca 

deklaruje,  iż  spełnia  wymogi  Zamawiającego  dotyczące  zamówienia  zastrzeżonego,  a  nie  że 

takie wymogi spełni w przyszłości, po otrzymaniu od Zamawiającego stosownego wezwania do 

złożenia dokumentów lub wyjaśnień. 

Odwołujący  podnosił,  iż  w  świetle  aktualnego  brzmienia  art.  26  ust.  1  Prawa  zamówień 

publicznych  Ustawodawca  zasadniczo  dopuścił  możliwość  składania  przez  wykonawców 

dokumentów  datowanych  na  okres  przypadający  po  upływie  terminu  składania  ofert, 

w przeciwieństwie do stanu prawnego sprzed nowelizacji Prawa zamówień publicznych z dnia 

22.6.2016  r.  Możliwość  taka  dotyczy  jedynie  dokumentów,  o  których  mowa  w  art.  25  ust.  1 

Prawa zamówień publicznych, tj. oświadczeń lub dokumentów potwierdzających (1) spełnianie 

warunków  udziału  w  postępowaniu  lub  kryteria  selekcji,  (2)  spełnianie  przez  oferowane 

dostawy,  usługi  lub  roboty  budowlane  wymagań  określonych  przez  zamawiającego,  (3)  brak 

podstaw wykluczenia. 

Wymogi Prawa zamówień publicznych z zakresu zamówień zastrzeżonych, określone w art. 22 

ust. 2 i ust. 2a Prawa zamówień publicznych, nie mieszczą się w katalogu określonym w art. 25 

ust  1  Prawa  zamówień  publicznych,  tj.  nie  mogą  być  uznane  ani  za  warunki  udziału 


w postępowaniu,  ani  za  kryteria  selekcji,  ani  też  nie  stanowią  podstaw  wykluczenia 

z postępowania. 

Tym  samym  niedopuszczalne  jest,  w  powołaniu  się  na  art.  26  ust  1  Prawa  zamówień 

publicznych  twierdzenie,  iż  wymóg  wskazany  w  SIWZ  w  oparciu  o  art  22  ust  2  i  2a  Prawa 

zamówień publicznych, może być wypełniony po upływie terminu składania ofert 

Odwołujący  podnosił,  iż  Zamawiający  wzywał  wykonawcę  L.  Sp.  z  o.o.  do  złożenia 

wyjaśnień  w  zakresie  wskaźnika  zatrudnienia  dwukrotnie,  tj.  w  wezwaniach  do  złożenia 

wyjaśnień z dnia 10 lutego 2017 r. oraz z dnia 17 lutego 2017 r. Ponadto wykonawca L. Sp. z 

o.o. został w dniu 22 lutego 2017 r. wezwany do przedłożenia dokumentów określonych w § 6 

pkt 5 SIWZ. Dopiero w odpowiedzi na to ostatnie wezwanie  wykonawca przedłożył powołaną 

powyżej umowę o odpłatnym zatrudnieniu skazanych skierowanych do pracy zawartą w dniu 6 

marca 2017 r. 

W  związku  z  dwukrotnym  wezwaniem  skierowanym  do  wykonawcy  w  zakresie 

wykazania  faktu  zatrudniania  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z  zakładów 

karnych,  Odwołujący  dostrzegał,  że  nie  można  zarzucić  Zamawiającemu,  iż  nie  podjął  próby 

wyjaśnienia  pojawiających  się  wątpliwości.  Natomiast  podnosił,  że  można  zarzucić 

Zamawiającemu niewłaściwą ocenę przedstawionych przez wykonawcę L. Sp. z o.o. wyjaśnień 

i dokumentów. 

W  świetle  powyższego,  zaniechanie  przez  Zamawiającego  odrzucenia  oferty 

wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o.,  narusza  w  ocenie  Odwołującego  powołane  na  wstępie  przepisy 

Prawa zamówień publicznych i jako takie powinno zostać uznane za nieważne. 

Niezależnie od podniesionych wcześniej zarzutów, Odwołujący podnosił, że w zakresie 

Zadania 1 - meble pracownicze, powinna zostać odrzucona na podstawie art. 24 ust. 4 Prawa 

zamówień publicznych oraz art. 89 ust. 1 pkt 5 Prawa zamówień publicznych, gdyż Wykonawca 

podlega wykluczeniu z postępowania z uwagi na to, iż nie wykazał spełnienia warunków udziału 

w postępowaniu w zakresie posiadania zdolności technicznej lub zawodowej, tj. nie wykazał, iż 

w  okresie  ostatnich  trzech  lat  przed  upływem  terminu  składania  ofert,  a  jeżeli  okres 

prowadzenia  działalności  jest  krótszy  -  w  tym  okresie,  należycie  wykonał  co  najmniej  jedną 

dostawę odpowiadającą swoim rodzajem i wartością przedmiotowi zamówienia (naruszenie art. 

24  ust.  1  pkt  12  w  zw.  z  art.  22  ust.  1  pkt  2  oraz  art.  22  ust.  1b  pkt  3  Prawa  zamówień 

publicznych).  Z  przedłożonych  referencji  bowiem  nie  wynika  w  ocenie  Odwołującego,  czy 

przedmiotem zamówienia realizowanego przez wykonawcę L. Sp. z o.o. był również montaż 

dostarczanych mebli, czy jedynie sama ich dostawa. 


W związku z powyższym Odwołujący  wnosił o  uwzględnienie odwołania i nakazanie 

Zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert. 

Zamawiający nie uwzględnił zarzutów podniesionych w odwołaniu. 

Do  postępowania  odwoławczego  po  stronie  Zamawiającego  skutecznie  przystąpił, 

stając  się  uczestnikiem  postępowania  odwoławczego,  wykonawca  L.  spółka  z ograniczoną 

odpowiedzialnością  w  (…),  którego  oferta  została  uznana  przez  Zamawiającego  za 

najkorzystniejszą (dalej: Przystępujący albo L. Sp. z o.o.). 

II. Nie stwierdzono zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 189 ust. 2 Prawa zamówień 

publicznych, wobec czego rozpoznano odwołanie na rozprawie.  

Odwołującym  przysługuje  prawo  do  wniesienia  odwołania  zgodnie  z  art.  179  ust.  1 

Prawa zamówień publicznych, bowiem mają interes w uzyskaniu danego zamówienia i mogą 

ponieść szkodę w wyniku ewentualnego naruszenia przez Zamawiającego Prawa zamówień 

publicznych. 

Sygn. akt KIO  560/17 

Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4) w związku z art. 

90  ust.  3  Prawa  zamówień  publicznych,  poprzez  ich  niewłaściwe  zastosowanie  polegające 

na  przyjęciu,  iż  wyjaśnienia  złożone  przez  Przystępującego,  potwierdzają,  iż  złożona  przez 

niego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. 

Izba ustaliła, co następuje: 

1. J. P., wezwany do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny (odpis pisma z dnia 10 lutego 

2017  r.  i  innych  dokumentów  przywołanych  w  uzasadnieniu  –  w  aktach  sprawy),  złożył 

dwustronicowe  pismo  (wyjaśnienia  z  dnia  14  lutego  2017  r.),  w  którym  oświadczył,  że 

zaoferowana  cena  obejmuje  wszystkie  koszty  realizacji  zamówienia  i  zawiera  zysk. 

Poinformował,  że  od  lat  współpracuje  z  kontrahentami,  dzięki  czemu  ma  wynegocjowane 

bardzo atrakcyjne warunki handlowe oraz wysokie rabaty. Posiada nieduże zoptymalizowane 

zatrudnienie,  które  pozwala  obniżyć  koszty  własne.  W  2011  roku  właściciel  firmy  otrzymał 

pomoc  publiczną.  Polemizował  z  zasadnością  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień.  Przedstawił 

kalkulację ceny złożonej oferty, przedstawiając składniki wyceny, jednak nie poparł wysokości 

zadeklarowanych cen składowych żadnymi dowodami ani wyliczeniami. 

2.  Zamawiający  uznał  ofertę  Przystępującego  za  najkorzystniejsza  w  zadaniu  7,  z  czym  nie 

zgodził się Odwołujący i wniósł odwołanie. 


Na  podstawie  tak  ustalonego  stanu  faktycznego  Izba  przyznała  rację  Odwołującemu 

i stwierdziła,  że  Przystępujący  nie  przedstawił  wyczerpujących  wyjaśnień,  pozwalających  na 

uznanie,  że  jego  cena  nie  jest  rażąco  niska,  a  więc  jego  oferta  podlega  odrzuceniu  na 

podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Prawa zamówień publicznych.  

Rację  miał  Odwołujący  twierdząc,  że  wyjaśnienia  Przystępującego  są  lakoniczne, 

ogólnikowe  i niepoparte  żadnymi  dowodami.  Bez  znaczenia  dla  wyjaśnień  rażąco  niskiej 

ceny  pozostaje  zawarte  w  złożonych  wyjaśnieniach  stwierdzenie  otrzymania  przez 

wykonawcę  w  2011  r.,  dotacji  na  rozwój  firmy,  bowiem  nie  wyjaśniono,  jaki  wpływ  pomoc 

publiczna  sprzed  6  lat  mogłaby  mieć  na  obniżenie  kosztów  realizacji  przedmiotowego 

postępowania.  Przystępujący  w  wyjaśnieniach  nie  przywołał  żadnych  szczególnych 

czynników,  które  mogłyby  mieć  wpływ  na  możliwość  zadeklarowania  przez  niego  ceny 

niższej,  niż  inni  wykonawcy.  Izba  nie  brała  pod  uwagę  wywodów  Przystępującego  na 

rozprawie,  że  jako  pośrednik  w  sprzedaży  mebli  może  zaoferować,  w  przeciwieństwie  do 

Odwołującego  –  producenta  mebli,  niższe  ceny.  Abstrahując  od  oceny  takiego  argumentu, 

na  obecnym  etapie  postępowania  Izba  bada  jedynie  prawidłowość  czynności 

Zamawiającego, a więc bada, czy na podstawie złożonych przez Przystępującego wyjaśnień 

można  było,  biorąc  pod  uwagę  ich  treść,  uznać,  że  cena  oferty  Przystępującego  nie  jest 

rażąco  niska.  Oceniając  złożone  wyjaśnienia,  Izba  stwierdziła,  że  nie  można  dojść  do 

takiego wniosku, ponieważ że złożonych wyjaśnień nie wynika, jakie, szczególne wyłącznie 

dla  Odwołującego  czynniki,  wywarły  wpływ  na  wysokość  ceny  (z reguły  każdy  podmiot, 

funkcjonujący  przez  pewien  czas  na  rynku,  ma  kontrahentów,  u  których  wynegocjował 

rabaty  w  określonej  wysokości,  każdy  wykonawca  dąży  do  optymalizacji  zatrudnienia  itd.). 

Reasumując, Przystępujący nie wskazał w toku postępowania wyjaśniającego, jakie czynniki 

miały  wpływ  na  wysokość  zaoferowanej  ceny.  Dodatkowo,  przedstawione  w  wyjaśnieniach 

składniki kalkulacyjne nie zostały poparte żadnymi dowodami, ani nawet wyliczeniami.  

Takie wyjaśnienia w ugruntowanym już orzecznictwie uznaje się za niewystarczające 

i pociągające za sobą obowiązek odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. 

z art.  90  ust.  3  Prawa  zamówień  publicznych.  Przykładowo,  w wyroku  z  dnia  30  maja 

2016 r.,  sygn.  akt  KIO  817/16,  Izba  stwierdziła,  że  wykonawca 

w  sposób  lakoniczny 

i bardzo ogólnikowy przedstawił zamawiającemu wyjaśnienia, z których nie sposób wywieść, 

w  jaki  sposób  odwołujący  dokonał  kalkulacji  ceny  oferty,  jakie  to  specyficzne  czynniki, 

niedostępne  innym  wykonawcom,  pozwoliły  na  oszacowanie  przedmiotu  zamówienia 

w sposób, w jaki dokonał tego odwołujący. Zadaniem odwołującego, który zostaje wezwany 

przez  zamawiającego  do  złożenia  wyjaśnień  w  trybie  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp,  jest 

ostateczne  i  definitywne  udowodnienie  (przekonanie)  zamawiającemu,  że  cena 

zaproponowana  w  ofercie  wykonawcy  pytanego  o  cenę  ofertową,  jest  ceną  rzeczywistą, 


realną,  a  w  szczególności  pokrywającą  wszystkie  niezbędne  koszty,  umożliwiające 

realizację  zamówienia  w  sposób  prawidłowy.” W  orzeczeniu  sygn.  akt  KIO  1397/16,  wyrok 

KIO  z  dnia  10  sierpnia  2016  r.  Izba  uznała,  że 

potwierdził  się  zarzut  zaniechania 

odrzucenia oferty X z powodu złożenia niewystarczających wyjaśnień dotyczących kalkulacji 

ceny  oferty.  Z  treści  art.  90  ust.  2  ustawy  Pzp  wynika  wprost,  że  ciężar  udowodnienia  że 

cena  oferty  nie jest  ceną  rażąco  niską  spoczywa  na  wykonawcy,  składającym  wyjaśnienia. 

Oznacza  to,  że  obowiązkiem  wykonawcy,  wezwanego  do  złożenia  wyjaśnień  jest 

przedstawienie  przekonywujących  wyjaśnień  i  dowodów  na  potwierdzenie  tego,  że  cena 

oferty  została  skalkulowana  w  sposób  rzetelny  i  gwarantuje  realizację  całego  zakresu 

objętego  zamówieniem.  W  orzecznictwie  Krajowej  Izby  Odwoławczej  podkreśla  się,  że 

wyjaśnienia  elementów  mających  wpływ  na  wysokość  ceny  muszą  być  konkretne, 

wyczerpujące i nie mogą pozostawiać jakichkolwiek wątpliwości co do rzetelności kalkulacji 

ceny  oferty.  Tymczasem  wyjaśnienia  wezwanego  w trybie  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp 

wykonawcy  X  nie  zawierają  żadnej  szczegółowej  kalkulacji  ceny  oferty,  poza  kosztami 

zatrudnienia  36  pracowników  na  umowę  o  pracę,  tj.  kosztami  na  poziomie  1  mln  zł,  nie 

podają  żadnych    pozostałych  elementów  składowych  ceny  oferty  takich jak  choćby:  koszty 

sprzętu,  jego  utrzymania  czy  koszty  zakupu  środków  chemicznych,  transportu  i  innych 

składników  niezbędnych  dla  prawidłowej  realizacji  przedmiotu  zamówienia.  Nie  załączono 

także żadnych dowodów potwierdzających, że wykonawca posiada zmagazynowane zapasy 

materiałowe  czy  sprzętowe  czy  choćby  dowodów  potwierdzających  możliwość  uzyskania 

korzystnych  rabatów  na  zakup  materiałów  i  sprzętu,  na  które  wskazuje  w  treści  swoich 

wyjaśnień.  Twierdzenia  o  posiadaniu  zaplecza  technicznego  oraz  bazy  zlokalizowanej 

w bliskiej 

odległości, 

posiadaniu 

własnego 

sprzętu 

i urządzeń 

oraz 

zmagazynowanych  zapasów  materiałowych,  które  rzekomo  wpływają  na  obniżenie  ceny 

oferty  są  ogólnikowe,  nie  odnoszą  się  do  konkretnych  cen,  co  powoduje,  że  nie  wiadomo 

jakie  mają  one  znaczenie  i  wpływ  na  cenę  ofertową.”.  Stanowisko  Krajowej  Izby 

Odwoławczej,  iż  Zamawiający  nie  może  akceptować  wyjaśnień  tylko  na  tej  podstawie,  że 

wykonawca  złożył  je  w  odpowiednim  terminie,  zostało  potwierdzone  także  przez 

orzecznictwo sądów okręgowych. Znaczenie ma treść złożonych wyjaśnień; istotne jest, czy 

pozwalają one na rzeczywiste ustalenie, dlaczego właśnie ten wykonawca mógł zaoferować 

cenę  na  niższym  poziomie,  niż  pozostali,  przy  czym  nie  tylko  należy  wskazać  czynnik 

(czynniki) umożliwiające obniżenie ceny, ale konieczne jest wyliczenie realnego kosztu. Nie 

jest  wystarczające  złożenie  jakichkolwiek  wyjaśnień,  ale  wyjaśnień  odpowiednio 

umotywowanych, przekonujących (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 5 stycznia 

2017 r, sygn. akt V Ca 2214/06). 

Ponieważ  potwierdzenie  się  przedmiotowego  zarzutu  miało  wpływ  na  wynik 


postępowania, Izba orzekła jak w sentencji, uwzględniając odwołanie i nakazując odrzucenie 

oferty Odwołującego w części 7 zamówienia na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 

ust.  3  Prawa  zamówień  publicznych.  Natomiast,  w  ocenie  składu  orzekającego,  żaden 

z pozostałych zarzutów odwołania nie znalazł potwierdzenia. 

Odwołujący  mianowicie  zarzucał  naruszenie  art.  24  ust.  1  pkt  12  Prawa  zamówień 

publicznych,  poprzez  jego  niewłaściwe  zastosowanie  i  dokonanie  wyboru  przez 

Zamawiającego  oferty  Wykonawcy,  który  nie  wykazał  spełniania  warunków  udziału 

w postępowaniu  oraz  nie  wykazał  braku  podstaw  do  wykluczenia  i  z  powyższych  powodów 

podlegał  wykluczeniu  z postępowania.  Odwołujący  wywodził,  że  z  referencji,  mających 

potwierdzać  należyte  wykonanie  zamówień,  składanych  w  ramach  wykazania  spełnienia 

warunków udziału w postępowaniu nie wynikało, że wykonane zamówienia obejmują również 

montaż, a Zamawiający wymagał legitymowania się wykonaniem dostawy wraz z montażem. 

W ocenie składu orzekającego tak sformułowany zarzut jest niezasadny, a Odwołujący 

nie udowodnił, że Przystępujący nie spełnia warunków udziału w postępowaniu.  

Z  żadnego  przepisu  nie  wynika,  że  dokumenty  potwierdzające,  iż  przedmiot  umowy  został 

wykonany  należycie  (tzw.  referencje),  mają  potwierdzać  również  zakres  wykonanych  prac. 

Wykonawca,  składając  ofertę,  składa  oświadczenie  o  zakresie  zrealizowanych  zamówień 

w wykazie  dostaw  (usług,  robót  budowlanych). W  konsekwencji  z  samego  faktu,  że  z  treści 

referencji  nie  wynika  zakres  wykonanych  prac,  nie  można  wywodzić  negatywnych  dla 

wykonawcy  skutków.  Konkludując,  nie  było  podstaw  do  uwzględnienia  zarzutu  z  tak 

sformułowanym uzasadnieniem faktycznym. 

Odwołujący  kwestionował  również  prawidłowość  złożonej  przez  Przystępującego 

informacji  z  Krajowego  Rejestru  Karnego,  wskazując,  że  dotyczy  ona  tylko  przestępstw 

w niej  wymienionych,  a  nie  pełnego,  zgodnego z  przepisami  Prawa  zamówień  publicznych, 

katalogu  (a  dokładnie  -  obejmuje  ona  czyny  wymienione  art.  24  ust.  1  pkt  4-8,  pkt  10  i  11 

Prawa zamówień publicznych, a przepisy te zostały uchylone w całości przez ustawę z dnia 

22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych 

ustaw;  w  konsekwencji,  zdaniem  Odwołującego,  złożona  przez  Przystępującego  informacja 

jest bezprzedmiotowa). 

Izba  nie  podzieliła  stanowiska  Odwołującego  –  zaświadczenie  z  KRK,  w  którym 

stwierdzono,  że  wykonawca  ,,nie  figuruje”  w  rejestrze  karnym,  oznacza,  że  nie  popełnił  on 

ż

adnego  przestępstwa,  w  tym  przestępstw  wymienionych  w  art.  24  Prawa  zamówień 

publicznych.  Izba  nie  znalazła  żadnych  podstaw  do  uwzględnienia  tak  sformułowanego 

zarzutu. 


Sygn. akt KIO  564/17 

W ocenie składu orzekającego nie potwierdził się żaden z zarzutów odwołania. 

Odwołujący  zarzucał  naruszenie  art.  24  ust.  1  pkt  12  Prawa  zamówień  publicznych 

zasadniczo  z  analogicznym  uzasadnieniem  jak  w  odwołaniu  sygn.  akt  KIO    560/17: 

Odwołujący  podnosił,  że  w zakresie  Zadania  1  -  meble  pracownicze,  oferta  Przystępującego 

powinna zostać odrzucona na podstawie art. 24 ust. 4 Prawa zamówień publicznych oraz art. 

89  ust.  1  pkt  5  Prawa  zamówień  publicznych.  Zdaniem  Odwołującego,  wykonawca  podlega 

wykluczeniu,  ponieważ  nie  wykazał  spełnienia  warunków  udziału  w postępowaniu  w  zakresie 

posiadania zdolności technicznej lub zawodowej, tj. nie wykazał, iż w okresie ostatnich trzech 

lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - 

w tym okresie, należycie wykonał co najmniej jedną dostawę odpowiadającą swoim rodzajem 

i wartością przedmiotowi zamówienia (naruszenie art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 

2  oraz  art.  22  ust.  1b  pkt  3  Prawa  zamówień  publicznych).  Tak  sformułowany  zarzut 

Odwołujący uzasadniał tym, iż z przedłożonych przez Przystępującego referencji nie wynika, 

czy  przedmiotem  zamówienia  realizowanego  przez  wykonawcę  L.  Sp.  z  o.o.  był  również 

montaż dostarczanych mebli, czy jedynie sama ich dostawa. 

Izba  oddaliła  tak  sformułowany  zarzut  z  analogicznym  uzasadnieniem,  jak 

w uzasadnieniu  odnoszącym  się  do  podobnego  zarzutu  z  odwołania  sygn.  akt  KIO  560/17: 

Odwołujący nie udowodnił, że Przystępujący nie spełnia warunków udziału w postępowaniu.  

Z  żadnego  przepisu  nie  wynika,  że  dokumenty  potwierdzające,  iż  przedmiot  umowy  został 

wykonany  należycie  (tzw.  referencje),  mają  potwierdzać  również  zakres  wykonanych  prac. 

Wykonawca,  składając  ofertę,  składa  oświadczenie  o  zakresie  zrealizowanych  zamówień 

w wykazie  dostaw  (usług,  robót  budowlanych). W  konsekwencji  z  samego  faktu,  że  z  treści 

referencji  nie  wynika  zakres  wykonanych  prac,  nie  można  wywodzić  negatywnych  dla 

wykonawcy  skutków.  Konkludując,  nie  było  podstaw  do  uwzględnienia  zarzutu  z  tak 

sformułowanym uzasadnieniem faktycznym. 

Niezależnie  od  powyższego,  Odwołujący  zarzucił  Zamawiającemu  naruszenie 

następujących przepisów:  

1) naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. 2 pkt 3 Prawa 

zamówień  publicznych  poprzez  brak  odrzucenia  oferty  wykonawcy  L.  Sp. z  o.o. 

z postępowania pomimo, iż treść oferty wykonawcy L. Sp. z o.o. nie odpowiada treści SIWZ 

w odniesieniu do wymogu określonego w art. 22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych, tj. 

wykonawca  nie  wykazał,  że  jego  działalność,  lub  działalność  jego  wyodrębnionych 

organizacyjnie  jednostek,  które  będą  realizowały  zamówienie,  obejmuje  społeczną  i 

zawodową  integrację  osób  będących  członkami  grup  społecznie  marginalizowanych  (tu: 


osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych); 

2) naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. 2a Prawa 

zamówień  publicznych  poprzez  brak  odrzucenia  oferty  wykonawcy  L.  Sp.  z  o.o. 

z postępowania

 pomimo, iż treść oferty wykonawcy L. Sp. z o.o. nie odpowiada treści SIWZ 

w  odniesieniu  do  wymogu  określonego  w  art.  22  ust.  2a  Prawa  zamówień  publicznych,  tj. 

wykonawca  nie  wykazał,  że  spełnia  określony  przez  Zamawiającego  procentowy  wskaźnik 

zatrudnienia  osób  należących  do  kategorii  osób  będących  członkami  grup  społecznie 

marginalizowanych, tj. że zatrudnia min. 30% osób pozbawionych wolności lub zwalnianych 

z zakładów karnych. 

W ocenie składu orzekającego, nie potwierdził się żaden z powyższych zarzutów. 

Odwołujący wywodził, że oferta wykonawcy L. Sp. z o.o., w zakresie Zadania 1 - meble 

pracownicze i Zadania 2 - meble sędziowskie, powinna zostać odrzucona na podstawie art. 89 

ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 1 Prawa zamówień publicznych, jako nieodpowiadająca 

treści  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  (dalej  jako  „SIWZ”),  w odniesieniu  do 

wymogu określonego w art. 22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych, gdyż wykonawca nie 

wykazał,  że  jego  działalność,  lub  działalność  jego  wyodrębnionych  organizacyjnie  jednostek, 

które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących 

członkami  grup  społecznie  marginalizowanych  (tu: osób  pozbawionych  wolności  lub 

zwalnianych  z  zakładów  karnych),  pomimo  zawarcia  takiego  zastrzeżenia  przez 

Zamawiającego w SIWZ (naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art 89 ust. I pkt 1 w zw. z art. 

22 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych). 

Z  ostrożności  Odwołujący  podnosił,  iż  jeżeli  wymogi  określone  w  art.  22  ust  2  pkt  3 

Prawa zamówień publicznych zostałyby uznane za „warunki udziału w postępowaniu”, zgodnie 

z  terminologią  stosowaną  przez  Zamawiającego,  to  czynności  Zamawiającego  należałoby 

zarzucić naruszenie art 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22 ust 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych 

poprzez niewykluczenie wykonawcy L. Sp. z o. o. z postępowania pomimo, iż nie wykazał, że 

jest  wykonawcą,  którego  działalność,  lub  działalność  jego  wyodrębnionych  organizacyjnie 

jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób 

będących członkami grup społecznie marginalizowanych (tu: osób pozbawionych wolności lub 

zwalnianych z zakładów karnych). 

Zdaniem  składu  orzekającego,  ewentualne  niewykazanie,  że  wykonawca  może 

wykonać  zamówienie  zastrzeżone,  skutkuje  wykluczeniem  wykonawcy  z  postępowania,  a nie 

odrzuceniem jego oferty jako niezgodnej z SIWZ. Jednak kwalifikacja prawna ma w tej kwestii 


znaczenie  drugorzędne  –  dla  rozstrzygnięcia  zarzutów  odwołania  istotne  było  ustalenie,  czy 

Przystępujący spełnił wymogi Zamawiającego, czy też nie. 

Odwołujący  podnosił,  że  wykonawca  L.  Sp.  z  o.o.  nie  wykazał,  że  spełnia  postawiony 

przez  Zamawiającego  wymóg,  o  którym  mowa  w  art.  22  ust.  2  pkt.  3  Prawa  zamówień 

publicznych,  tj.  że  jego  działalność  obejmuje  społeczną  i zawodową  integrację  osób 

pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych. W szczególności nie można było 

zdaniem Odwołującego uznać za potwierdzenie spełniania wskazanego zastrzeżenia poprzez 

powołanie  się  na  fakt  zatrudnienia  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z zakładów 

karnych  na  poziomie  wymaganym  przez  Zamawiającego  (tj. minimum  30%).  Odwołujący 

wywodził,  że  samo  zatrudnienie  osób  z  odpowiedniej  grupy  społecznie  marginalizowanej,  na 

poziomie  wymaganym  w  konkretnym  postępowaniu,  nie  potwierdza,  że  głównym  celem 

działalności  wykonawcy  jest  szeroko  pojęta  społeczna  i zawodowa  integracją  osób 

niepełnosprawnych  lub  defaworyzowanych,  czy  też,  że  jego  działalność  obejmuje  społeczną 

i zawodową  integrację  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych  z  zakładów  karnych. 

W ocenie  Odwołującego  w  świetle  uregulowań  Prawa  zamówień  publicznych  oraz  wymogów 

SIWZ,  wykonawca  składający  ofertę  w  postępowaniu  będącym  tzw.  „zamówieniem 

zastrzeżonym”, musi spełnić łącznie dwa odrębne wymogi: 1) głównym celem jego działalności 

musi  być  szeroko  pojęta  społeczna  i  zawodowa  integracja  osób  niepełnosprawnych  lub 

defaworyzowanych  (nieformalnie  „przedsiębiorstwo  społeczne”),  w  tym  działalność  ta  musi 

obejmować  społeczną  i  zawodową  integrację  osób  pozbawionych  wolności  lub  zwalnianych 

z zakładów  karnych;  2)  musi  wykazać  określony  przez  zamawiającego  procentowy  wskaźnik 

zatrudnienia osób z grupy defaworyzowanej, wymaganej przez zamawiającego w konkretnym 

postępowaniu, tu: osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych. Zdaniem 

Odwołującego, Przystępujący nie wykazał żadnego z tych wymogów: jego głównym celem nie 

jest  integracja  społeczna,  a zatrudnienie  osoby  odbywającej  karę  w  systemie  dozoru 

elektronicznego  nie  jest  równoznaczne  z  zatrudnieniem  osoby  pozbawionej  wolności  lub 

zwalnianej z zakładu karnego. 

Aby  odnieść  się  do  tak  sformułowanego  zarzutu,  Izba  musiała  przeanalizować 

następujące  zagadnienia:  pojęcie  przedsiębiorstwa  społecznego  i  wiążąca  się  z  tym  kwestia 

postulowanej przez Odwołującego integracji społecznej jako ,,głównego celu” działalności oraz 

zagadnienie,  czy  osoba  odbywająca  karę  w  systemie  dozoru  elektronicznego  może  być 

traktowana na równi z osobą pozbawioną wolności. 

Po  pierwsze,  Izba  stwierdziła,  że  nie  ulega  wątpliwości,  że  brak  w  przepisach  prawa 

jakiejkolwiek definicji ,,przedsiębiorstwa społecznego” (co zresztą przyznawał sam Odwołujący 

w odwołaniu). Pojęcie to pojawia się w opracowaniach, często ekonomicznych, ale brak definicji 


ustawowej. Przykładowo, pojęcie to zostało opisane w wytycznych Ministra Rozwoju i Finansów 

z  dnia  24  października  2016  r

.  w  zakresie  realizacji  przedsięwzięć  w obszarze  włączenia 

społecznego  i  zwalczania  ubóstwa  z  wykorzystaniem  środków  Europejskiego  Funduszu 

Społecznego  i  Europejskiego  Funduszu  Rozwoju  Regionalnego  na  lata  2014-2020 

(MR/H/2014-2020/13(3)/10/2016).  I  tak,  przedsiębiorstwem  społecznym  jest  podmiot,  który 

spełnia łącznie poniższe warunki: 

a)  jest  podmiotem  wyodrębnionym  pod  względem  organizacyjnym  i  rachunkowym, 

prowadzącym  działalność  gospodarczą  zarejestrowaną  w  Krajowym  Rejestrze  Sądowym  lub 

działalność oświatową w rozumieniu art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie 

oświaty,  lub  działalność  kulturalną  w  rozumieniu  art.  1  ust.  1  ustawy  z  dnia  25 października 

1991  r.  o  organizowaniu  i  prowadzeniu  działalności  kulturalnej  (Dz.  U.  z  2012  r.  poz.  406, 

z późn. zm.), której celem jest: 

i)  integracja  społeczna  i  zawodowa  określonych  kategorii  osób  wyrażona  poziomem 

zatrudnienia tych osób: 

(1) zatrudnienie co najmniej 50%: 

· osób bezrobotnych lub 

· osób z niepełnosprawnościami, lub 

· osób, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. 

o zatrudnieniu socjalnym, lub 

· osób, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. 

o spółdzielniach socjalnych, lub 

(2)  zatrudnienie  co  najmniej  30%  osób  o  umiarkowanym  lub  znacznym  stopniu 

niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia  27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej 

i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub osób z zaburzeniami psychicznymi, 

o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego; 

ii)  lub  realizacja  usług  społecznych  świadczonych  w  społeczności  lokalnej,  usług  opieki  nad 

dzieckiem  w  wieku  do  lat  3  zgodnie  z  ustawą  z  dnia  4  lutego  2011  r.  o  opiece  nad  dziećmi 

w wieku  do  lat  3  (Dz.  U.  z  2016  r.  poz.  157)  lub  usług  wychowania  przedszkolnego 

w przedszkolach  lub  w  innych  formach  wychowania  przedszkolnego  zgodnie  z  ustawą  z dnia 


7 września  1991  r.  o  systemie  oświaty,  przy  jednoczesnej  realizacji  integracji  społecznej 

i zawodowej osób, o których mowa w ppkt i, wyrażonej zatrudnieniem tych osób na poziomie co 

najmniej 30%; 

b) jest podmiotem, który nie dystrybuuje zysku lub nadwyżki bilansowej pomiędzy udziałowców, 

akcjonariuszy lub pracowników, ale przeznacza go na wzmocnienie potencjału przedsiębiorstwa 

jako kapitał niepodzielny oraz w określonej części na reintegrację zawodową i społeczną lub na 

działalność  pożytku  publicznego  prowadzoną  na  rzecz  społeczności  lokalnej,  w  której  działa 

przedsiębiorstwo;  

c)  jest  zarządzany  na  zasadach  demokratycznych,  co  oznacza,  że  struktura  zarządzania 

przedsiębiorstwami społecznymi lub ich struktura własnościowa opiera się na współzarządzaniu 

w przypadku spółdzielni, akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji pracowników, 

co podmiot określa w swoim statucie lub innym dokumencie założycielskim; 

d)  wynagrodzenia  kadry  zarządzającej  są  ograniczone  limitami  tj.  nie  przekraczają  wartości, 

o której  mowa  w  art.  9  ust.  1  pkt  2  ustawy  z  dnia  24  kwietnia  2003  r.  o  działalności  pożytku 

publicznego i o wolontariacie; 

e)  zatrudnia  w  oparciu  o  umowę  o  pracę,  spółdzielczą  umowę  o  pracę  lub  umowę 

cywilnoprawną  co  najmniej  trzy  osoby,  przy  zachowaniu  proporcji  zatrudnienia  określonych 

w lit. a.  

Jednak  trudno  wymagać  od  wykonawcy  składającego  ofertę  w  postępowaniu 

o udzielenie  zamówienia,  aby  domyślał  się,  że  jego  przedsiębiorstwo  powinno  spełniać 

powyższe  wytyczne,  skoro  nie  są  one  w  żaden  sposób  skodyfikowane  w  obowiązujących 

przepisach. Należy zauważyć, że wymóg odnośnie zatrudnienia osób z określonej kategorii jest 

postawiony  w  wytycznych  na  znacznie  wyższym  poziomie  (50%),  niż  w  przepisach  Prawa 

zamówień  publicznych  (30%).  Wymogi  odnośnie  przedsiębiorstwa  społecznego  zawarte 

w wytycznych  są  postawione  na  bardzo  wysokim  poziomie;  wytyczne  te  nie  mogą  stanowić 

oparcia  dla  decyzji  eliminującej  wykonawcę  z  postępowania  bez  wyraźnego  odesłania 

ustawowego.  Nie  ulega  wątpliwości,  że  podstawa  do  eliminacji  wykonawcy  z  postępowania 

musi być ścisła, jasno określona i dla niego zrozumiała. Wykonawca musi mieć pewność co do 

swojej  sytuacji  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego.  W  ocenie  składu 

orzekającego  nie  ma  więc  żadnej  podstawy,  aby  oczekiwać  w  niniejszym  postępowaniu,  że 

wykonawca jest ,,przedsiębiorstwem społecznym” w rozumieniu zacytowanych wytycznych.  

Oczekiwania  takiego  nie  można  wywodzić  z  formularza  Jednolitego  Dokumentu 

Elektronicznego  (dalej:  JEDZ).  W części  II  lit.  A  formularza  JEDZ  pouczono,  że  „Jedynie 


w przypadku,  gdy  zamówienie  jest  zastrzeżone  (8):  czy  wykonawca  jest  zakładem  pracy 

chronionej,  „przedsiębiorstwem  społecznym    (9)  lub  czy  będzie  realizował  zamówienie 

w ramach  programów  zatrudnienia  chronionego?  Jeżeli  tak,  jaki  jest  odpowiedni  odsetek 

pracowników  niepełnosprawnych  lub  defaworyzowanych?  Jeżeli  jest  to  wymagane,  proszę 

określić,  do  której  kategorii  lub  których  kategorii  pracowników  niepełnosprawnych  lub 

defaworyzowanych  należą  dani  pracownicy.”  Zgodnie  z  instrukcją  wypełniania  formularza 

JEDZ,  dostępną  na  stronie  Urzędu  Zamówień  Publicznych,  (…)  ,,pozycję  formularza 

wypełniamy  z  zaznaczeniem Tak”, jeżeli  zamawiający  w  konkretnym  postępowaniu  skorzystał 

z możliwości  wynikającej  z  art. 22 ust.  2  Pzp. [...]  Przez „przedsiębiorstwo  społeczne ”  należy 

rozumieć przedsiębiorstwo, którego głównym celem jest społeczna i zawodowa integracja osób 

niepełnosprawnych lub defaworyzowanych. ”. 

Z  takiego  sformułowania  Odwołujący  wywodził,  że  odrębnie  należy  wykazać  sam  fakt 

bycia  „przedsiębiorstwem  społecznym”,  a odrębnie  wskaźnik  zatrudnienia.  Niemniej  jednak, 

skoro,  jak  już  zauważono  wyżej,  brak  definicji  prawnej  przedsiębiorstwa  społecznego,  to 

wyłącznie  w  oparciu  o  brzmienie  pouczenia formularza  JEDZ,  w  ocenie składu  orzekającego, 

brak  podstawy  do  oczekiwania  od  wykonawcy  spełnienia  wymogu  ,,bycia  przedsiębiorstwem 

społecznym”. Brak też w przepisach podstawy do oczekiwania zrealizowania się postulatu, aby, 

jak  wywodził  Odwołujący  w  odwołaniu,  ,,Zysk  [przedsiębiorstwa  społecznego]  powinien  być 

jednak  przeznaczany  w  istotnej  części  na  realizację  celu  zasadniczego,  jakim  jest  pomoc 

grupom  marginalizowanym  -  i  przez  taki  pryzmat  należy  interpretować  przepisy  Prawa 

zamówień  publicznych  dotyczące  „zamówień  zastrzeżonych”.”  Takie  wywody  są  pozbawione 

zdaniem składu orzekającego podstawy prawnej. 

Odwołujący w odwołaniu zauważał, że ustawodawca posługuje się pojęciem opisowym: 

,,zakłady  pracy  chronionej  oraz  inni  wykonawcy,  których  działalność,  lub  działalność  ich 

wyodrębnionych  organizacyjnie  jednostek,  które  będą  realizowały  zamówienie,  obejmuje 

społeczną 

zawodową 

integrację 

osób 

będących 

członkami 

grup 

społecznie 

marginalizowanych ” (art. 22 ust. 2 Prawa zamówień publicznych). W ocenie Izby jeżeli przyjąć, 

ż

e  powyższe  sformułowanie  należy  utożsamiać  z  pojęciem  przedsiębiorstwa  społecznego,  to 

kolejnym  krokiem  jest  ustalenie,  co  ma  oznaczać,  że  przedmiot  działalności  ,,obejmuje 

integrację osób (…)”. Jest to również pojęcie nieostre, i wymaga poszukiwania jego znaczenia. 

Zdaniem Odwołującego, wykonawca w pierwszej kolejności powinien wykazać, iż jego 

działalność  obejmuje  społeczną  i zawodową  integrację  osób  pozbawionych  wolności,  a jeżeli 

tak, powinien udowodnić, jaki jest procentowy wskaźnik zatrudnienia osób ze wskazanej grupy 

marginalizowanej.  


Jednak w ocenie składu orzekającego, skoro ustawodawca nie zdefiniował, co oznacza, 

ż

e  działalność  wykonawcy  obejmuje  integrację  określonej  grupy  osób,  a  równocześnie 

wskazuje na postawienie wymogu minimalnego zatrudnienia takich osób, to należy przyjąć, że 

jeżeli  wykonawca  zatrudnia  osoby  z  grupy  marginalizowanej,  to  jego  działalność  obejmuje 

integrację  takich  osób.  Jak  Izba  zauważyła  wcześniej,  nie  można  wyeliminować  wykonawcy 

z postępowania z powołaniem się na niejasną, niewynikającą z przepisów czy SIWZ podstawę. 

Takiej podstawy nie można domniemywać, czy opierać na postulatach de lege ferenda. Jedyny 

skonkretyzowany wymóg, jaki stawia ustawodawca w odniesieniu do integracji, jest zatrudnienie 

na  określonym  poziomie  osób  z  wskazanych  kategorii.  W konsekwencji,  jedyny  wymóg,  jaki 

należy spełnić, aby wykonać ,,zamówienie zastrzeżone”, odnosi się do wykazania wymogu co 

do  wskaźnika  zatrudnienia.  Należy  również  zauważyć,  że  pouczenia  z  instrukcji  wypełniania 

formularza JEDZ są tak dalece oderwane od literalnego brzmienia przepisów Prawa zamówień 

publicznych,  że  można  przypuszczać,  że  wykonawca  zaznaczając  opcję  odnoszącą  się  do 

wskaźnika zatrudnienia może być przekonany, że jest również przedsiębiorstwem społecznym, 

o  którym  mowa  w formularzu  (dlatego  również  nie  ma  żadnych  podstaw,  aby  z  takiego 

wypełnienia  formularza  wywodzić  podania  nieprawdziwych  informacji,  czy  jak  podnosił 

Odwołujący w odwołaniu, ,,niezgodności ze stanem faktycznym”). 

Jak  wynika  z  powyższej  argumentacji,  nie  ma  również  podstawy  do  oczekiwania,  aby 

integracja  była  ,,głównym  celem”  wykonawcy.  Nie  wynika  to  w  żaden  sposób  z  przepisów 

Prawa  zamówień  publicznych. W  ocenie  Izby  taka  interpretacja  nie  jest  sprzeczna  z  prawem 

europejskim.  Rzeczywiście,  artykuł  20  „Zamówienia  zastrzeżone”  Dyrektywy  Parlamentu 

Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, 

stanowi,  iż  ,,Państwa  członkowskie  mogą  zastrzec  prawo  udziału  w  postępowaniach 

o udzielenie  zamówienia  publicznego  dla  zakładów  pracy  chronionej  oraz  wykonawców, 

których  głównym  celem  jest  społeczna  i  zawodowa  integracja  osób  niepełnosprawnych  lub 

osób  defaworyzowanych,  lub  mogą  przewidzieć  możliwość  realizacji  takich  zamówień 

w ramach  programów  zatrudnienia  chronionego,  pod  warunkiem,  że  co  najmniej  30%  osób 

zatrudnionych  przez  te  zakłady,  przez  tych  wykonawców  lub  w  ramach  tych  programów 

stanowią  pracownicy  niepełnosprawni  lub  pracownicy  defaworyzowani”.  Treść  przepisu 

art. 22  ust.  2  i  2a  Prawa  zamówień  publicznych  nie  jest  zdaniem  składu  orzekającego 

sprzeczna  z  przywołanym  przepisem  dyrektywy,  ponieważ  po  pierwsze  polskie  prawo, 

dopuszczając podmioty, których działalność obejmuje integrację określonych osób, jest szerszy 

(a więc względniejszy dla wykonawcy ubiegającego się o udzielenie zamówienia), niż przepis 

prawa  europejskiego,  przewidujący,  że  integracja  powinna  być  głównym  celem 

przedsiębiorstwa.  Po  drugie,  przepisy  dyrektywy  dopuszcza,  obok  możliwości  wykonania 

zamówienia  zastrzeżonego  przez  przedsiębiorcę,  którego  głównym  celem  jest    integracja, 

również  możliwość  realizacji  takiego  zamówienia  przez  przedsiębiorców  z  określonym 

wskaźnikiem  wynagrodzenia  (użyto  spójnika  ,,lub”).  Zatem  również  w  świetle  przepisów 


dyrektywy zamówienie może zrealizować podmiot, którego ,,głównym celem” nie jest integracja, 

ale zatrudnia osoby z określonych grup defaworyzowanych na określonym poziomie. 

Takie rozumienie przepisu Prawa zamówień publicznych jest też w ocenie Izby zgodne 

z  realizacją  głównego  celu  integracji  osób  defaworyzowanych  –  nie  ulega  wątpliwości  że 

ustawodawca  upatruje  szansy  na  integrację  właśnie  w  zatrudnieniu,  a  zatem  spełnienie 

wymogu co do wskaźnika zatrudnienia osób defaworyzowanych postulat ten realizuje. 

W konsekwencji Izba nie podzieliła argumentacji Odwołującego odnośnie szczegółowej 

analizy celów działalności przedsiębiorstwa Przystępującego – Odwołujący wywodził, że cel ten 

powinien wynikać z dokumentów statutowych danego podmiotu, w przypadku spółki z o.o. cele 

jej  utworzenia  i działania  powinny  wynikać  z  umowy  spółki,  analizował  również  przedmiot 

działalności spółki. Pomijając fakt, że przedmiot działalności spółki, wpisany w KRS, jest zgodny 

z  klasyfikacją  PKD,  w  której  brak  takiego  działu,  jak  ,,integracja  społeczna  osób 

defaworyzowanych”,  to  w świetle  przywołanych  przepisów  nie  ma  podstawy,  aby  uznać,  że 

podmiot,  który  w  umowie  spółki  jako  cel  wpisał  integrację  społeczną,  jest  bardziej 

predystynowany  do  wykonania  zamówienia  zastrzeżonego  niż  podmiot,  który  faktycznie 

zatrudnia takie osoby. W konsekwencji nie może mieć znaczenia argumentacja, która odwołuje 

się  do  przypuszczenia,  że  być  może  wykonawca  zatrudnia  określone  osoby  tylko  po  to,  aby 

zdobyć  zamówienie.  Analogicznie  można  bowiem  argumentować,  że  wykonawca  tylko  po  to 

zmienił umowę spółki, wpisując integrację jako główny cel, aby uzyskać zamówienie.  

Konkludując, wobec literalnego brzmienia obowiązujących przepisów, biorąc pod uwagę 

ich  cel  –  dążenie  do  integracji  osób  defaworyzowanych  za  pomocą  zatrudnienia  –  tylko  fakt 

rzeczywistego  zatrudnienia  osób  defaworyzowanych  na  określonym,  wymaganym  przez 

Zamawiającego poziomie ma znaczenie dla oceny, czy wykonawca może wykonać zamówienie 

zastrzeżone.  

Niezależnie  od  wcześniejszych  zarzutów,  Odwołujący  podnosił,  że  oferta 

Przystępującego w zakresie Zadania 1 - meble pracownicze i Zadania 2 - meble sędziowskie, 

powinna zostać odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 1 Prawa 

zamówień  publicznych,  jako  nieodpowiadająca  treści  SIWZ  w  odniesieniu  do  wymogu 

określonego w art. 22 ust. 2a Prawa zamówień publicznych, gdyż wykonawca nie wykazał, że 

zatrudnia min. 30% osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych, pomimo 

zawarcia  takiego  zastrzeżenia  przez  Zamawiającego  w  SIWZ (naruszenie  art.  89  ust.  1 pkt 2 

w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art 22 ust. 2a Prawa zamówień publicznych). 

Tak  jak  Izba  stwierdziła  wcześniej,  ewentualne  niespełnienie  wymogu  odnośnie 

zdolności  do  wykonania  zamówienia  zastrzeżonego  skutkuje  wykluczeniem  wykonawcy 

z postępowania, a nie odrzuceniem jego oferty z powodu niezgodności jej treści z treścią SIWZ. 

Izba  przeanalizowała  podstawę  faktyczną  zarzutu  i  ostatecznie  doszła  do  wniosku,  że 

nie  ziściły  się  przesłanki  do  eliminacji  Przystępującego  z  postępowania.  Odwołujący  podnosił 


zastrzeżenia co do samej umowy – czy jej treść jest prawidłowa, i czy umowa o dzieło z osobą 

odbywającą karę pozbawienia wolności poza zakładem karnym potwierdza zatrudnienia przez 

wykonawcę L. Sp. z o.o. osoby pozbawionej wolności zgodnie z wymogiem SIWZ. 

Odnośnie formy i treści umowy – nie ma podstawy w ocenie Izby do analizy, czy jest to 

umowa  o  dzieło,  zlecenia  czy  o  pracę,  ponieważ  Zamawiający  nie  ograniczył  możliwości 

zatrudnienia  do  wykonywania  pracy  w  określonej  formie.  Znaczenie  ma  wyłącznie,  czy  dana 

osoba  będzie  realizowała  zamówienie  –  i  Odwołujący  nie  przedstawił  dowodu,  że  co  innego 

wynika z zawartej umowy.  

Co  do  możliwości  zatrudnienia  osoby  odbywającej  karę  w  systemie  dozoru 

elektronicznego – przepisy Prawa zamówień publicznych nie wyłączają możliwości zatrudnienia 

takiej osoby. Zgodnie z art. 22 ust. 2 ust. 3 Prawa zamówień publicznych, Zamawiający może 

zastrzec  w  ogłoszeniu  o  zamówieniu,  że  o  udzielenie  zamówienia  mogą  się  ubiegać 

wykonawcy,  których  działalność  obejmuje  integrację  ,,osób  pozbawionych  wolności  lub 

zwalnianych z zakładów karnych, o których mowa w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks 

karny  wykonawczy,  mających  trudności  w  integracji  ze  środowiskiem”.  Kodeks  karny 

wykonawczy  przewiduje, że  karę 

pozbawienia  wolności  można  wykonywać  w  systemie  dozoru 

elektronicznego  (zgodnie  z  art. 43c   § 1  kkw, 

karę 

pozbawienia  wolności  w  systemie  dozoru 

elektronicznego wykonuje się jako dozór stacjonarny). W konsekwencji nie ma żadnych podstaw 

prawnych,  aby  osób,  wykonujących  karę  pozbawienia  wolności  w  systemie  dozoru 

elektronicznego nie zaliczać do ,,osób pozbawionych wolności”, o których mowa art. 22 ust. 2 pkt 

3 Prawa zamówień publicznych. 

konsekwencji

  Izba  nie  dopatrzyła  się  podstaw  do  wykluczenia  Przystępującego 

z postępowania w oparciu o zarzuty podniesione w odwołaniu.  

Wobec  powyższych  okoliczności  Izba  stwierdziła,  że  nie  doszło  do  wskazywanych 

w odwołaniu  przepisów  Prawa  zamówień  publicznych,  dlatego  orzeczono  jak  w  sentencji, 

oddalając odwołanie. 

Na  podstawie  art.  192  ust.  8  Prawa  zamówień  publicznych  w  sprawach  sygn.  akt  KIO   

560/17 i sygn. akt KIO  564/17 wydano orzeczenie łączne. 


O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 

9  oraz  art.  192  ust.  10  Prawa  zamówień  publicznych    oraz  w  oparciu  o  przepisy  §  3  i  §  5 

rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  r.  w  sprawie  wysokości 

i sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu 

odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). 

Przewodniczący: 

………………………………