KIO 1002/18
Sygn. akt: KIO 1002/18
WYROK
z dnia 5 czerwca 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Emilia Garbala
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2018
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 21 maja 2018 r. przez wykonawcę Drager
Sp. z o.o., ul. Powstańców Śląskich 103/33, 01-466 Warszawa,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Zarząd Terenów Publicznych,
ul. Podwale 23, 00-261 Warszawa,
przy udziale wykonawcy Nobile Polska Sp. z o.o., ul. Rumiana 55/57 lok. 1, 02-954
Warszawa,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
orzeka:
oddala
odwołanie,
kosztami postępowania obciąża wykonawcę Drager Sp. z o.o., ul. Powstańców
Śląskich 103/33, 01-466 Warszawa, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Drager
Sp. z o.o., ul. Powst
ańców Śląskich 103/33, 01-466 Warszawa, tytułem wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 poz. 1579 ze zm.) na niniejszy wyrok w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………
KIO 1002/18
Sygn. akt KIO 1002/18
UZASADNIENIE
Zamawiający -
Zarząd Terenów Publicznych, ul. Podwale 23, 00-261 Warszawa, prowadzi
w trybie przetargu nieograniczonego,
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
pn.
„Wykonanie prac związanych z wykonaniem rewaloryzacji konstrukcyjno-
konserwatorskiej dolnej części Barbakanu (wraz z ciągiem pieszo-jezdnym) zlokalizowanego
w ciągu murów staromiejskich w Warszawie”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w
Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 23 kwietnia 2018 r., nr 547832-N-
2018. Pismem z dnia 14 maja 2018 r.
(wysłanym w dniu 15 maja 2018 r.) zamawiający
zawiadomił o odrzuceniu, na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień
publicznych (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 ze zm.), zwanej dalej „ustawą Pzp”, m.in. oferty
wykonawcy
Drager Sp. z o.o., ul.
Powstańców Śląskich 103/33, 01-466 Warszawa, (dalej:
„Drager” lub „odwołujący”). Powodem odrzucenia było niezałączenie do oferty kosztorysu
ofertowego.
W dniu 21 maja 2018
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wniesione przez wykona
wcę Drager, w którym odwołujący zarzucił zamawiającemu
naruszenie:
1) art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
Pzp poprzez bezzasadne odrzucenie oferty odwołującego,
w sytuacji gdy specyfikacja istotnych
warunków zamówienia (dalej: „siwz”) w zakresie
wymaganych dokumentów nie przewidywała konieczności przedłożenia kosztorysu
ofertowego,
„art. 82 pkt 3” w zw. z art. 87 ust. 1 ustawy Pzp poprzez odrzucenie oferty odwołującego,
w sytuacji gdy zamawiający winien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające
w przypadku powz
ięcia jakichkolwiek wątpliwości w przedmiocie zaoferowanej ceny,
3) art. 7 ust. 1 i 3 ustawy
Pzp poprzez prowadzenie postępowania w sposób naruszający
zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców polegające na:
zaniechaniu
wyjaśnienia treści oferty odwołującego lub poprawienia omyłki
polegającej na niezgodności oferty ze specyfikacją i wyborze najkorzystniejszej
oferty,
„powzięciu przez zamawiającego wiedzy w zakresie błędnie sformułowanej siwz (dot.
Barb
akan) i uzupełnienie innego siwz (dot. ul. Brzozowej), których dotyczył innego
zamówienia,
zaniechani
u uzupełnienia siwz dot. Barbakanu”,
KIO 1002/18
alternatywnie:
4) art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy
Pzp polegające na odrzuceniu oferty, w sytuacji gdy - przy
założeniu, że odwołujący nie złożył wymaganego w siwz kosztorysu ofertowego - jego
treść nie kształtowała w żaden sposób treści zobowiązania, co więcej nawet w sposób
pośredni na nią nie wpływała.
W szczególności odwołujący wskazał, że zamawiający „w piśmie z dnia 14 maja 2018 r.
(doręczono 15 maja 2018) podniósł, iż nie zostały spełnione wymogi określone na stronie 12
SIWZ
, w części IV pn.: »Opis sposobu obliczania ceny oferty« pkt 15. Wskazać należy, że
przywołany fragment dotyczy jedynie sposobu obliczania kosztorysu, natomiast konieczność
przedłożenia określonych dokumentów została określona na stronie 5 SIWZ, w części III pn.:
»Warunki udziału w postępowaniu« pkt 10. (…) w równocześnie toczącym się przetargiem
ogłoszonym przez zamawiającego na rewitalizację murów Barbakanu w Warszawie, gdzie
treść SIWZ była zbieżny z tym dotyczącej wykonania konserwatorskich części murów
obronnych Starego Miasta w strefie ul. Brzozowej w Warszawie, wprowadzono przed
złożeniem ofert poprawkę, dodającą do SIWZ punktu 10.1. literę b [pisownia oryginalna].
Obecnie
cały zapis punktu 10.1. brzmi: »Oferta powinna składać się z:
a)
wypełnionego Formularza oferty wykonawcy o treści zgodnej z określoną we wzorze
stanowiącym załącznik nr 1 do SIWZ.
b) kosztorysu
ofertowego zgodnie z przedmiarem robót stanowiący załącznik do
dokumentacji projektowej -
załącznik nr 2 do SIWZ«.
(…) Nieprecyzyjne zapisy SIWZ spowodowały, że w kolejnym przetargu zamawiający
uzupełnił przedmiotowy brak - a zatem prawidłowe było też rozumienie odwołującego. Jeśli
zatem zamawiający chciał by dany wymóg, zapis był rozumiany przez wykonawców
w określony sposób winien był sporządzić zapisy SIWZ tak, aby wskazać kierunek
interpretacyjny wykonawcom. Zapisy SIWZ powinny być na tyle precyzyjne aby nie
pozostawiać pola do interpretacji. SIWZ jest w końcu swego rodzaju instrukcją dla
wykonawców, a zapisy instrukcji powinny być jednoznaczne i wskazywać wykonawcom
konkretny sposób postępowania. (…) Z ostrożności odwołujący wskazuje, że w niniejszej
sprawie wymóg złożenia kosztorysu ofertowego stanowił jedynie wymóg formalny. Treść
złożonego dokumentu, w świetle zapisów SIWZ, nie wpłynęłaby na zobowiązanie zawarte
w ofercie odwołującego. Przedłożona dokumentacja służyła odwołującemu, jako dane
wyjściowe przy ustalaniu wysokości ceny ofertowej. Zdaniem odwołującego kosztorys
ofertowy miał zostać złożony zamawiającemu jedynie w celu informacyjnym. Jego treść nie
kształtowała w żaden sposób treści zobowiązania, co więcej nawet w sposób pośredni na nią
nie w
pływała”.
KIO 1002/18
W związku z powyższym odwołujący wniósł o:
uwzględnienie odwołania,
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
unieważnienie czynności odrzucenia oferty odwołującego,
powtórzenie czynności badania i oceny oferty z uwzględnieniem oferty odwołującego,
dokonanie wyboru oferty odwołującego jako najkorzystniejszej,
6) obciążenie zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego.
Pismem z dnia 23 maja 2018 r. wykonawca Nobile Polska Sp. z o.o., ul. Rumiana
55/57 lok. 1, 02-954 Warszawa (
dalej: „przystępujący”), zgłosił przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego.
Izba
stwierdziła prawidłowość przystąpienia wykonawcy Nobile Polska Sp. z o.o. po
stronie zamawia
jącego.
W trakcie rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Przedmiotem
zamówienia jest wykonanie prac związanych z wykonaniem
rewaloryzacji konstrukcyjno-
konserwatorskiej dolnej części Barbakanu (wraz z ciągiem
pieszo-
jezdnym) zlokalizowanego w ciągu murów staromiejskich w Warszawie.
W części III siwz pn. „Warunki udziału w postępowaniu” w punkcie 10 pn.
„Oświadczenia i dokumenty wymagane w postępowaniu”, zamawiający wymienił wymagane
dokumenty, w tym w podpunkcie
10.3. wskazał: „Inne dokumenty lub oświadczenia
wymagane w postępowaniu”.
W części IV siwz pn. „Opis sposobu obliczania ceny oferty” w punkcie 15
zamawiający wskazał: „15. Wykonawca opracuje kosztorysy ofertowe wg następujących
zasad:
należy określić ceny na wszystkie elementy zamówienia wymienione w przedmiarach
robót,
wszystkie pozycje kosztorysu ofertowego muszą zawierać wpisaną cenę jednostkową
netto bez podatku VAT,
cena jednostkowa każdej pozycji kosztorysowej musi obejmować koszty
bezpośrednie robocizny, materiałów, zakupu, pracy sprzętu i transportu
technologicznego oraz koszty pośrednie i zysk oraz inne wymagane przepisami”.
KIO 1002/18
W części VII siwz pn. „Zasady przygotowania oferty” w punkcie 26.4. zamawiający
wskazał: „Oferta powinna zawierać wszystkie dokumenty, oświadczenia i załączniki,
o których mowa w niniejszej specyfikacji”.
W załączniku nr 1 do siwz i do umowy, tj. we wzorze formularza ofertowego,
w punkcie
1 zamawiający wskazał: „Oferujemy realizację zamówienia zgodnie
z dokumen
tacją przetargową oraz zgodnie z załączonym kosztorysem ofertowym”. Z kolei
w pkt 11
zamawiający wskazał: „Do niniejszego formularza oferty są załączone
i stanowią integralną część oferty, załączniki określone w Części III w punkcie 10 SIWZ oraz
w pkt 26.2 SIWZ
”.
W załączniku nr 9 do siwz, tj. we wzorze umowy, w § 1 ust. 2 pkt 1 zamawiający
wskazał: „Przedmiot umowy szczegółowo określają niżej wymienione dokumenty:
1) formularz ofertowy wraz z kosztorysem ofertowym -
zał. 1”.
Dodatkowo w
§ 6 wzoru umowy zamawiający wskazał:
Za prawidłowe wykonanie przedmiotu Umowy Wykonawca otrzyma wynagrodzenie
kosztorysowe.
Wykonawca oświadcza, że w wynagrodzeniu kosztorysowym, określonym na podstawie
formularza ofertowego wraz z kosztorysem ofertowym (załącznik nr 1 do niniejszej
Umowy) ujął wszystkie koszty niezbędne do wykonania przedmiotu Umowy.
3. Strony ustal
ają, że za wykonanie przedmiotu umowy Zamawiający zapłaci wynagrodzenie
na podstawie faktycznie wykonanego i odebranego zakresu robót przy wykorzystaniu cen
jednostkowych, określonych i wskazanych w formularzu ofertowym wraz z kosztorysem
ofertowym stanowi
ących załącznik nr 1 do niniejszej Umowy, przy czym wysokość
wynagrodzenia nie będzie mogła przekroczyć kwoty określonej w ust. 1.
Załącznikiem do siwz był m.in. przedmiar robót.
Wykonawca Drager złożył ofertę, do której nie dołączył kosztorysu ofertowego.
Pismem z dnia 14 maja 2018 r. zamawiający poinformował o odrzuceniu oferty odwołującego
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp. W uzasadnieniu zamawiający wskazał, że
„w treści SIWZ, na stronie 12, w Części IV pn.: »Opis sposobu obliczania ceny oferty« w pkt
15, wymagał sporządzenia przez Wykonawcę kosztorysu ofertowego na podstawie
załączonego Przedmiaru zał. nr 10 do SIWZ, zeszyt VII, który należało załączyć do
Formularza ofertowego Wykonawcy.
Komisja przetargowa analizując ofertę firmy DRAGER
Sp. z o. o. stwierdziła, iż nie załączyliście Państwo dokumentu wskazanym w powyższym
zdaniu, w związku z tym, oferta jest w sposób bezsprzeczny niezgodna z warunkami
określonymi w SIWZ”.
KIO 1002/18
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i uwzględniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron i przys
tępującego złożone na piśmie i podane do
protokołu rozprawy, zważyła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że w stosunku do zarzutu naruszenia przez
zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp. Ponadto Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 179 ust. 1 Pzp, tj. istnienie po
stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość poniesienia przez
niego szkody z uw
agi na kwestionowaną czynność odrzucenia jego oferty. Dlatego też
odwołanie w zakresie dotyczącym odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
Pzp, podlega rozpoznaniu.
Odwołanie to nie podlega natomiast rozpoznaniu w zakresie zarzutów dotyczących
naruszenia art. 82 ust. 3 w zw. z art. 87 ust. 1, art. 87 ust. 2 pkt 3 i art. 7 ust. 1 i 3
ustawy
Pzp
, tj. zarzutów dotyczących wzywania odwołującego do wyjaśnień, poprawienia jego oferty
i uzupełniania treści siwz. Zgodnie bowiem z art. 180 ust. 2 ustawy Pzp powyższe czynności
zamawiającego nie mieszczą się w katalogu czynności, wobec których przysługuje
odwołanie w postępowaniu o wartości mniejszej niż kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy Pzp. Tym samym, w myśl art. 189 ust. 2 pkt 6 ustawy
Pzp, odwołanie w zakresie, w jakim dotyczy czynności innych niż opisane w art. 180 ust. 2
ustawy Pzp, podlega odrzuceniu.
W zakresie zarzutu dotyczącego odrzucenia oferty odwołującego na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp
Izba stwierdziła, że odwołanie nie jest zasadne i podlega
oddaleniu.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść
nie odpowiada treści siwz, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Niezgodność
oferty z siwz musi mieć charakter merytoryczny, nie zaś wyłącznie formalny, o czym
świadczy użycie przez Ustawodawcę słowa „treść”.
Odnosząc się do argumentacji odwołującego w szczególności nie można zgodzić się,
że brak wskazania kosztorysu ofertowego w części III pkt 10 siwz, oznacza, że wykonawcy
nie mieli
obowiązku dołączenia go do oferty. Należy bowiem po pierwsze zauważyć, że
w punkcie tym znajduje się podpunkt 10.3., który wyraźnie przewiduje obowiązek
przedłożenia także dokumentów lub oświadczeń wymaganych w postępowaniu
innych
, niż
KIO 1002/18
poz
ostałe wymienione w punkcie 10 (obowiązek ten został także wskazany w sekcji III pkt
III.7. ogłoszenia o zamówieniu). Po drugie, w części IV w punkcie 15 siwz zamawiający
jednoznacznie zobligował wykonawców do opracowania kosztorysu ofertowego. Oczywistym
jest,
że najwygodniej dla wykonawców byłoby, gdyby zamawiający wszystkie wymagane
dokumenty wymieniali w jednym punkcie siwz, niemniej jednak ustawa Pzp ich do tego nie
zobowiązuje, natomiast w interesie wykonawcy jest zapoznanie się z całą treścią siwz, a nie
tylko jej wybranymi fragmentami. Tym samym odwołujący w przedmiotowej sprawie miał
obowiązek dołączyć do oferty wszystkie dokumenty wymagane w siwz, niezależnie od tego,
w którym punkcie zostały wymienione, nie zaś tylko dokumenty wskazane w punkcie 10
części III siwz konkretnie z nazwy.
Obowiązek dołączenia do oferty kosztorysu ofertowego wynika także z innych
fragmentów siwz. W pkt 11 wzoru formularza ofertowego zamawiający przewidział, że
załączone do niego zostaną i stanowić będą integralną część oferty m.in. dokumenty
określone w części III pkt 10 siwz, a więc także wskazane w tym punkcie „inne dokumenty
lub oświadczenia wymagane w postępowaniu”. Takim „innym” dokumentem jest właśnie
kosztorys ofertowy, wymieniony w pkt 15 części IV siwz. Niezależnie od treści punktu 11,
w pkt 1
formularza ofertowego zamawiający wprost przewidział oświadczenie wykonawcy
o t
ym, że oferuje on przedmiot zamówienia zgodnie m.in. „z załączonym kosztorysem
ofertowym”. Oznacza to, że obowiązek dołączenia kosztorysu ofertowego do formularza
ofertowego (oferty) został przewidziany również w samej treści formularza.
Również w części VII siwz w punkcie 26.4. zamawiający wskazał: „Oferta powinna
zawierać wszystkie dokumenty, oświadczenia i załączniki, o których mowa w niniejszej
specyfikacji”. Tym samym zamawiający jednoznacznie odwołał się do całej siwz i wymagał
dołączenia do oferty wszystkich dokumentów określonych w jej treści, a nie tylko w części III
pkt 10 (abstrahując od faktu, że w ww. pkt 10 przewidziano „inne” dokumenty, a więc także
wymieniony w pkt 15 części IV siwz kosztorys ofertowy).
Ponadto w
§ 1 i § 6 wzoru umowy zamawiający odwołał się do „formularza
ofertowego wraz z kosztorysem ofertowym” stanowiących załącznik nr 1 do umowy. Zarówno
słowo „wraz” (pojawiające się trzykrotnie), jak i słowo „stanowiących” użyte w liczbie mnogiej,
świadczą o tym, że formularz ofertowy miał być złożony łącznie z kosztorysem ofertowym
i oba razem mają stanowić załącznik do umowy. Zatem z powyższych zapisów wynika, że
kosztorys ofertowy musiał być dołączony do formularza ofertowego (oferty), aby łącznie
w f
ormie załącznika stanowić integralną część umowy.
Wyżej wskazane postanowienia siwz i załączników do niej (nr 1 i nr 9) przesądzają
o istnieniu wymogu dołączenia do oferty kosztorysu ofertowego. Postanowienia te są jasne
i jed
noznaczne. Tym samym nie ma podstaw do stwierdzenia, że treść siwz budzi
jakiekolwiek wątpliwości, które musiałyby być rozstrzygane na korzyść wykonawcy.
KIO 1002/18
Nie można także zgodzić się ze stanowiskiem odwołującego, że przedłożenie
kosztorysu ofertowego było jedynie wymogiem formalnym. Należy zauważyć, że
w przedmiotowym postępowaniu przewidziane zostało wynagrodzenie kosztorysowe. Sam
odwołujący w odwołaniu pisze, że: „Wynagrodzenie kosztorysowe ma umożliwić
dostosowanie wysokości wynagrodzenia do rzeczywistego zakresu i kosztów wykonanych
robót. Jest to wynagrodzenie opierające się na przewidywaniach dotyczących zakresu prac
oraz kosztów ich wykonania, które nie są ostateczne i mogą ulec zmianie, stosownie do
zmiany okoliczności wykonania umowy”. Należy zatem dodać, że przy wynagrodzeniu
kosztorysowym do rozliczenia wykonanych robót kosztorys ofertowy
jest
niezbędny, aby
możliwe było obliczenie na podstawie zakresu faktycznie wykonanych prac należnego
wykonawcy wynagrodzenia. Tym samym kosztorys ofertowy, w przypadku wynagrodzenia
kosztorysowego, jest jednym z dokumentów warunkujących możliwość rozliczenia
wykonanych robót. Również w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
dokument ten jest wykorzystywany do zbadania of
erty pod kątem tego, czy zakres lub
sposób wykonania robót przewidziany w kosztorysie ofertowym jest zgodny z oczekiwaniami
zamawiającego wyrażonymi w siwz oraz czy istotna składowa ceny oferty nie jest rażąco
niska. Tym samym kosztorys ofertowy jest dokum
entem, na podstawie którego zamawiający
dokonuje niezbędnych czynności merytorycznych w zakresie oceny oferty i rozliczenia robót,
a w konsekwencji wymóg jego złożenia nie może być uznany za wymóg wyłącznie formalny.
Nie zasługuje również na uznanie argument odwołującego odnoszący się do faktu, że
zamawiający w innym równolegle prowadzonym postępowaniu dokonał zmiany siwz i dodał
do punktu 10.1. części III siwz wymóg złożenia wymienionego konkretnie z nazwy kosztorysu
ofertowego.
Jak wskazano wyżej, zamawiający nie mają obowiązku wskazywać wszystkich
wymaganych dokumentów w jednym punkcie siwz, choć byłoby to najwygodniejsze
i najbardziej przejrzyste dla wykonawców. Fakt ujęcia wymaganych dokumentów w różnych
punktach siwz nie zwalnia wykon
awcy z obowiązku ich przedłożenia. W niniejszej sprawie,
brak wskazania kosztorysu ofertowego jako dokumentu wymienionego konkretnie z nazwy
w części III pkt 10 siwz, nie zmienia faktu, że dokument ten był wymagany w innych – wyżej
już omawianych - postanowieniach siwz. Postanowienia te są jednocześnie wystarczająco
jasne i jednoznaczne
, aby możliwe było zauważenie i zrozumienie wymogu przedłożenia
kosztorysu ofertowego wraz z ofertą, bez konieczności dokonywania w tym celu zmiany
siwz. Tym samym brak modyfikacji siwz poprzez dopisanie wprost kosztorysu ofertowego do
części III pkt 10 siwz, nie ma w niniejszym postępowaniu znaczenia dla istnienia wymogu
dołączenia tego dokumentu do oferty.
KIO 1002/18
Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, Izba stwierdziła, że zamawiający nie naruszył
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp
odrzucając ofertę odwołującego z powodu braku załączenia
kosztorysu ofertowego.
Wobec powyższego Izba postanowiła jak w sentencji wyroku,
orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust. 7 i art. 191 ust. 2 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Przewodniczący …………………….