Sygn. akt: KIO 1835/18
WYROK
z dnia
27 września 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Robert Skrzeszewski
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 września 2018 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej w dniu 12 września 2018 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Vendi Servis sp. z o.o.,
Łódź 91-204, ul. Traktorowa 126 oraz Catermed S.A., Kraków 31-201, Siemaszki 15 w
postępowaniu prowadzonym przez Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńcze Dom Pomocy
Społecznej w Łodzi, 92-338, ul. Przybyszewskiego 255/267
przy udziale wykonawcy Gastro Serwis sp. z o. o. z siedzibą w Łodzi zgłaszającego
swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 1835/18 po stronie
Zamawiającego
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
odrzucenia oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Vendi
Servis
sp. z o.o., Łódź 91-204, ul. Traktorowa 126 oraz Catermed S.A., Kraków 31-201,
Siemaszki 15 z
przedmiotowego przetargu, nakazuje Zamawiającemu dalsze prowadzenie
postępowania w trybie przepisu art.90 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 wraz ze zm.), nakazuje Zamaw
iającemu
dokonanie ponownego badania i oceny ofert w zakresie rażąco niskiej ceny,
o skróceniu okresu obowiązywania umowy nr 1/AM-CRO/2018/U zawartej w
dniu 11 września 2018r. pomiędzy Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńczym DPS w Łodzi a
wykonawcą Gastro Serwis sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi do dnia 31 października 2018r.,
kosztami postępowania obciąża Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńcze Dom
Pomocy Społecznej w Łodzi, 92-338, ul. Przybyszewskiego 255/267 i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Vendi Servis sp. z o.o., Łódź 91-204, ul.
Traktorowa 126 oraz Catermed S.A.,
Kraków 31-201, Siemaszki 15 tytułem wpisu od
odwołania,
zasądza od Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńczego Domu Pomocy
Społecznej w Łodzi, 92-338, ul. Przybyszewskiego 255/267 na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Vendi Servis sp. z o.o., Łódź 91-204, ul.
Traktorowa 126 oraz Catermed S.A.,
Kraków 31-201, Siemaszki 15 kwotę 11 100 zł 00 gr
(słownie: jedenaście tysięcy sto złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący:……………………
Sygn. akt: KIO 1835/18
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńcze Dom Pomocy Społecznej w
Łodzi, 92-338, ul. Przybyszewskiego 255/267 wszczął postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego pod nazwą „Świadczenie usług gastronomicznych w zakresie
całodobowego żywienia mieszkańców Centrum Rehabilitacyjno- Opiekuńczego w Łodzi, ul.
Przybyszewskiego 255/267”, pod numerem 1/AM-CRO/2018/U.
W dniu 16 lipca 2018 roku w Biuletynie Informacji Publicznej zostało opublikowane
ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu.
Pismem z dnia 31 lipca 2018 roku Zamawiający zwrócił się do Odwołującego -
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Vendi Servis sp. z o.o.,
Łódź 91-204, ul. Traktorowa 126 oraz Catermed S.A., Kraków 31-201, Siemaszki 15 między
innymi w celu przedłożenia szczegółowej kalkulacji ceny za osobodzień wraz z podaniem
wszystkich jej składników oraz o sposobie dokonania przedmiotowej kalkulacji.
W następstwie tego wezwania w dniu 7 sierpnia 2018 roku Odwołujący przedstawił
Zamawiającemu szczegółową kalkulację wraz z wyjaśnieniami.
Ostatecznie w
dniu 7 września 2018r. Odwołujący: powziął wiadomość o wyborze
najkorzystniejszej oferty
Gastro Serwis sp. z o. o. z siedzibą w Łodzi i odrzuceniu jego oferty.
Nie zgadzając się z powyższymi czynnościami Zamawiającego Odwołujący w dniu 12
września 2018r. wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej zarzucając mu:
naruszenie art. 138o ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 wraz ze zm.), zwanej dalej ustawą
Pzp i art. 90 ust. 3 ustawy
Pzp oraz w zw. z art. 89 ust. 1 pkt. 4 ustawy Pzp w związku z
rozdziałem 18 pkt 18.6 ogłoszenia poprzez odrzucenie oferty Odwołującego z uwagi na fakt,
iż złożona przez niego oferta zawiera rażąco niską cenę, w sytuacji, gdy z przedłożonych
Zamawiającemu wyjaśnień wynika, że Odwołujący w sposób wyczerpujący i kompleksowy
wykazał, że zaoferowana przez nich cena nie jest rażąco niska i pozwala na wykonanie
zamówienia zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia,
naruszenie art. 138o ust. 2 ustawy Pzp w zw. z art. 92 ust. 1 pkt. 3 ustawy Pzp
poprzez przeprowadzanie postępowania o udzielenie zamówienia w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców poprzez odrzucenie
oferty Odwołującego bez ostatecznego wyjaśnienia, czy złożona oferta posiada rażąco niską
cenę, w szczególności gdy istniała możliwość wezwania go do uzupełnienia złożonych przez
nich wyjaśnień i kalkulacji w sytuacji, gdy Zamawiający w dalszym ciągu ma wątpliwości co
do ceny w jego ofercie, a także poprzez sformułowanie zawiadomienia o odrzuceniu oferty z
uzasadnieniem nadzwyczaj ogólnikowym, bez wszechstronnego rozważenia złożonych
przez Odwołującego wyjaśnień i kalkulacji i uniemożliwiających odniesienie się przez niego
do tak sformułowanego zawiadomienia o odrzuceniu jego oferty.
Jednocześnie Odwołujący wnosił o:
1. unieważnienie dokonania czynności odrzucenia oferty Odwołujących,
2. unieważnienie dokonania czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
3. powtórzenie dokonania czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, z
uwzględnieniem jego oferty, ewentualnie w przypadku zawarcia umowy przez
Zamawiającego z wybranym wykonawcą - zażądał unieważnienia tej umowy.
Zwrócił uwagę na fakt, że Zamawiający w sposób nieprawidłowy wezwał go do
złożenia wyjaśnień dotyczących podejrzenia rażąco niskiej oferty.
Wskazał przy tym, że zgodnie z pkt. 18.1 ogłoszenia o zamówieniu, Zamawiający
zastrzegł sobie prawo do występowania do Wykonawców z wezwaniami do złożenia
wyjaśnień treści oferty lub dokumentów składanych wraz z ofertą, w szczególności w
sytuacji, gdy zaoferowana cena lub jej istotne części składowe, wydawać się będą rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzić będą wątpliwości Zamawiającego, co
do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymogami określonymi przez
Zamawiającego.
Zauważył również, że w pkt. 18.6 ogłoszenia dodano, co następuje: Zamawiający
informuje, że w prowadzonym postępowaniu, w przypadku zagadnień nieuregulowanych w
Ogłoszeniu, będą miały zastosowanie odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004
r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579.), w szczególności w zakresie:
oświadczeń, dokumentów i pełnomocnictw - art. 26 ust. 3 i ust. 3a, art. 26 ust.
wykluczenia Wykonawcy - art. 24 ust. 1 pkt 12
; • odrzucenia ofert - art. 89 ust.
1 oraz art. 90 ust. 3; • wyjaśnień treści złożonych ofert - art. 87 ust. 1;
poprawek w ofercie dokonywanych przez Zamawiającego - art. 87 ust. 2 pkt 1
i 2;
unieważnienia postępowania - art. 93 ust. 1.
Z powyższego wynika – zdaniem Odwołującego, że Zamawiający przewidział w
postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 138o ustawy Pzp procedurę wyjaśnienia
rażąco niskiej oferty i jej konsekwencji w sposób identyczny z regulacją art. 90 ustawy Pzp,
odwołując się do treści tego przepisu w nieuregulowanym w ogłoszeniu zakresie.
W związku z powyższym, podniósł, iż treść wezwania Odwołującego do wyjaśnienia
podejrzeń dotyczących rażąco niskiej oferty nie spełnia wymogów ustawy Pzp i postanowień
ogłoszenia o zamówieniu.
Wskaz
ał, że Zamawiający w piśmie z dnia 31 lipca 2018 r. wezwał Odwołującego do
złożenia wykazu usług [...], wykazu osób [,..] oraz potwierdzenia, że prawidłowo wykona
przedmiotowe zamówienie, a jedynie w jednym zdaniu zaznaczył cyt. „Jednocześnie proszę
o prze
dstawienie szczegółowej kalkulacji zaoferowanej ceny jednostkowej za dobową
stawkę żywieniową netto, z podaniem wszystkich jej składników oraz informacji o sposobie
kalkulowania tej ceny.”.
Według Odwołującego - trudno uznać to za wezwanie do wyjaśnień zgodne z art. 90
ustawy Pzp czy choćby podobne.
W ocenie Odwołującego - mając na uwadze, że ze względu na dyspozycję art. 90 ust.
3 ustawy Pzp konsekwencją skorzystania z tej procedury jest odrzucenie oferty wykonawcy,
Zamawiający powinien był zawrzeć w wezwaniu ponadto następujące informacje:
1. okoliczności stanowiące faktyczną podstawę do skierowania wezwania;
2. elementy, w odniesieniu do których oczekuje dostatecznie szczegółowych
wyjaśnień lub kalkulacji;
3. wskazanie okoliczności przewidzianych w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp, które
zamawiający jest obowiązany badać w zakresie domniemania rażąco niskiej ceny;
4. możliwość dostarczenia przez wykonawcę wraz z wyjaśnieniami dowodów
umożliwiających dokonanie poprawnej oceny wskazanej w ofercie ceny - art. 90 ust. 3
ustawy Pzp;
5. termin, do którego wykonawca zobowiązany jest złożyć wyjaśnienia.
W opinii Odwołującego - wezwanie skierowane w dniu 31 lipca b.r. przez
Zamawiającego nie spełnia powyższych przesłanek, w szczególności nie wskazuje żadnych
okol
iczności stanowiących faktyczną podstawę do skierowania wezwania, okoliczności
przewidzianych w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp, które Zamawiający jest obowiązany badać w
zakresie domniemania rażąco niskiej ceny (aby wykonawca wiedział jakie okoliczności mogą
ko
nwalidować parametry jego oferty), a ponadto w ogóle nie wskazał na możliwość
dostarczenia przez wykonawcę wraz z wyjaśnieniami dowodów umożliwiających dokonanie
poprawnej oceny wskazanej w ofercie ceny.
Dodatkowo zarzucił, że w wezwaniu Zamawiający nie wskazał, iż cena zawarta w
jego ofercie zawiera cenę, która wzbudza jego wątpliwości co do możliwości rentownej
realizacji zamówienia.
Zakwestionował również okoliczność nie wskazania przez Zamawiającego rygoru, iż
złożenie niesatysfakcjonujących wyjaśnień bądź niezłożenie ich wcale implikuje odrzucenie
oferty -
w nagłówku wskazano bowiem nieprawidłową podstawę wezwania (pkt. 11.16.2
ogłoszenia o zamówieniu dotyczy składania oświadczeń o niepodleganiu wykluczeniu, zaś
rażąco niskiej oferty dotyczą pkt. 18.1 oraz 18.6).
Przyznał, że Odwołujący musiał zatem domyślić się, czego właściwie oczekuje
Zamawiający i jakie będą konsekwencje oświadczeń Odwołujących.
Kontynuując powyższą myśl, należy zwrócił uwagę także na treść pisma
Zamawiającego z dnia 7 września 2018 r. pt. Zawiadomienie (ogłoszenie) o wyborze
najkorzystniejszej oferty, gdzie w pkt. 3 tego pisma wskazano, że odrzucono ofertę
Odwołującego gdyż, zdaniem Zamawiającego, zaoferowana cena oferty i związana z nią
cena jednostkowa za dobową stawkę żywieniową uznano za rażąco niską.
Zauważył, że zdaniem Zamawiającego, przedstawione przez Odwołującego
wyjaśnienia w tym zakresie okazały się bowiem w większości ogólnikowe i nie poparte
żadnymi dowodami, a więc niewystarczające dla uznania, że podana w ofercie cena brutto
uwzględnia wszystkie wymagania Zamawiającego określone w ogłoszeniu o zamówieniu,
obejmuje wszystkie koszty jakie Wykonawca może ponieść z tytułu należytego oraz
zgodnego z umową i obowiązującymi przepisami wykonania przedmiotu zamówienia.
W
ocenie Odwołującego - takie stanowisko Zamawiającego także stanowi naruszenie
przepisów ustawy Pzp, bowiem zawiadomienie wykonawcy o odrzuceniu oferty wykonawcy
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp winno zawierać:
1. przypomnienie tych elementów istotnych dla kalkulacji ceny oferty, które stanowiły
podstawę wezwania wykonawcy do wyjaśnień;
2. krótkie wskazanie dokumentów (oświadczeń i dowodów), które przedstawił
wykonawca w ramach wyjaśnień;
3. odniesienie się do treści tych dokumentów i ocenę ich konkretności (tj. czy były
ogólne, iluzoryczne, albo czy były wyczerpujące, precyzyjne i przekonujące);
4. wskazanie czy zawierały dowody, ocenę czy przedstawione dowody umożliwiają
potwierdzenie wartości rynkowej poszczególnych elementów wyjaśnień;
wskazanie, których informacji wymaganych przez Zamawiającego wykonawca nie
przedstawił;
6. wskazanie w podsumowaniu, które wyjaśnienia nie dają podstaw do przyjęcia i
dlaczego, że cena została skalkulowana prawidłowo, w sposób zapewniający należyte
wykon
anie przedmiotu zamówienia, a które elementy wyjaśnień i jakie okoliczności
podniesione przez wykonawcę w wyjaśnieniach zostały przez wykonawcę dowiedzione,
pismo Zamawiającego z 7 września nie spełnia powyższych przesłanek.
Odwołujący nie zgodził się z zarzutem Zamawiającego o przedstawieniu
ogólnikowych wyjaśnień, co skomentował w wyjątkowo ogólnikowych wyjaśnieniach,
dlaczego nie były one wystarczające.
W związku z powyższym wskazał, że to działanie Zamawiającego nosi znamiona
naruszenia zasad uczciw
ej konkurencji, albowiem w sposób wybitnie arbitralny podszedł on
do skrupulatnych i wyczerpujących wyjaśnień Odwołujących, popartych przedstawionymi
wyliczeniami.
Brak szczegółowego uzasadnienia odrzucenia oferty należy kwalifikować zatem w
kategoriach
naruszenia praw wykonawców do rzetelnej oceny złożonych ofert.
W szczególności skwitowanie jednym zdaniem, iż wyjaśnienia Odwołującego okazały
się w większości ogólnikowe i nie poparte żadnymi dowodami (do których to dowodów
zresztą Zamawiający Odwołujący nie wzywał), stanowi w istocie zupełny brak uzasadnienia i
uniemożliwia Odwołującym odniesienie się do tak postawionych zarzutów.
Zdaniem Odwołującego, przedłożone przez nich wyjaśnienia spełniają wymogi
określone w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, tj. pozwalają na uznanie, że Wykonawca w sposób
niebudzący wątpliwości wykazał, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska w stosunku do
ofert złożonych przez innych oferentów.
Przekonywał, że Odwołujący w sposób wyczerpujący oraz kompleksowy wykazali, że
są w stanie wykonać w sposób prawidłowy przedmiot zamówienia.
Argumentował również, że brzmienie w/w przepisu wskazuje, że procedura
wyjaśniania musi prowadzić do bezsprzecznego oraz ostatecznego rozstrzygnięcia w
przedmiocie, czy zaoferowana cena jest rażąco niska i dana oferta podlega odrzuceniu, czy
też wyjaśnienia Wykonawcy są wyczerpujące i prowadzą do uznania, że zaoferowana cena
nie jest rażąco niska i Wykonawca jest w stanie wykonać przedmiot zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi przez Zamawiającego.
Według Odwołującego - ocena winna opierać się na zgromadzonych w toku
postępowania materiałach oraz przede wszystkim na wyjaśnieniach Wykonawcy oraz
przedłożonej dokumentacji.
Odwołujący wskazał, że przedłożone wyjaśnienia zostały opracowane w oparciu o
treść pisma z dnia 31 lipca 2018 roku, które zawierało jedynie ogólnikowe sformułowania
przedstawiające żądania Zamawiającego.
Zdaniem Odwołującego - w przedmiotowej sprawie Zamawiający winien przyjąć
złożone wyjaśnienia jako wystarczające bądź powinien wezwać ponownie do przedłożenia
konkretyzujących wyjaśnień, jednakże pismo zawierające owe wezwanie winno być
sformułowane w sposób konkretny, gdyż wezwanie nie może być sformułowane w sposób
ogólnikowy.
Wezwanie nie może być ogólnikowe zwłaszcza w sytuacji, gdy zamawiający
dysponuje kosztorysem, a nie tylko samym formularzem cenowym.
Jeżeli zamawiający w wezwaniu nie wskaże, o jakie konkretnie elementy ceny lub
kosztu, lub ich istotnych części składowych chodzi, wykonawca ma prawo dokonać
wyjaśnienia w zakresie elementów wybranych przez siebie i które sam uważa za istotne. W
takim przypadku zarzut, iż wykonawca nie udzielił wyjaśnień, będzie nieuzasadniony.
Z uwagi na powyższe, Zamawiający - w opinii Odwołującego – w sposób wadliwy
dokonał odrzucenia oferty Odwołujących, którzy udzielili wyjaśnień w oparciu o treść pisma
Zamawiającego z dnia 31 lipca 2018 roku.
W konsekwencji, wadliwa była także czynność wyboru oferty najkorzystniejszej, gdyż
pominięto przy tej czynności ofertę Odwołującego, niezasadnie odrzuconą.
Odwołujący podniósł, że stopień szczegółowości wyjaśnień powiązany jest ściśle ze
stopniem szczegółowości żądania w przedmiocie udzielenia wyjaśnień i Wykonawcy nie
mogą ponosić konsekwencji zbyt ogólnikowego sformułowania żądania przedłożenia
wyjaśnień.
To Zamawiający powinien precyzyjnie wskazać w jakim zakresie przedłożona oferta
budzi wątpliwości, gdyż jedynie Zamawiający wie, w jakim zakresie złożona oferta budzi
wątpliwości.
Podsumował stwierdzając, że zakaz formułowania ceny rażąco niskiej wynika z art.
90 Pzp jest wynikiem uzasadnionego podejrzenia ustawodawcy, iż wykonawca w celu
uzyskania zamówienia zaproponuje cenę, która nie będzie gwarantowała wykonania
zamówienia lub spowoduje jego wykonanie w nienależyty sposób, np. kosztem jakości czy
też terminowości wykonania przedmiotu zamówienia.
Obowiązkiem Zamawiającego jest przeprowadzenie procedury wyjaśniającej w
sposób rzetelny. Obowiązek ten wpisuje się w podstawową zasadę z art. 138o, w postaci
zapewnienia uczciwej konkuren
cji i równego traktowania wykonawców.
Odwołujący wskazał również, że w przedmiotowej sprawie procedura oceny ofert
została przeprowadzona w sposób nieobiektywny, nie kompleksowy, co spowodowało
błędne przyjęcie, że oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę, w sytuacji, gdy w
świetle przedstawionych wyjaśnień oraz specyfiki branży, Zamawiający powinien albo uznać
jego wyjaśnienia za wystarczające albo powinien wezwać go do przedstawienia
szczegółowych wyjaśnień, z tym że owo wezwanie winno być sformułowanie w sposób
konkretny, umożliwiający jednoznaczną ocenę, czy dana oferta jest rażąco niska, czy też nie.
Według Odwołującego wykazał on także, że zaoferowana cena pozwoli realizować
usługę z zyskiem, zapewniającym rentowność, co jest także jednym z celów stawianym
postępowaniom przetargowym realizowanym w oparciu o ustawę prawo zamówień
publicznych, a Zamawiający posiada szereg innych instrumentów zabezpieczających jego
interesy, w tym kary umowne za wadliwą realizację przedmiotu zamówienia, w
przedmiot
owej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia a priori przez Zamawiającego, że
Odwołujący nie jest w stanie realizować prawidłowo realizować przedmiotu zamówienia za
cenę przedstawioną w ofercie.
Pismem z dnia września 2018r.wykonawca Gastro Serwis sp. z o. o. z siedzibą w
Łodzi zgłosił swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego, zwanego dalej Przystępującym.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności w
oparciu o treść akt sprawy odwoławczej, w tym treść SIWZ, oferty Odwołującego, wezwania
Zamawiającego z dnia 31 lipca 2018r. do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w stosunku do
Odwołującego, odpowiedzi tego wykonawcy z dnia 7 sierpnia 2018r. na to wezwanie wraz
załącznikiem w postaci wyjaśnień dotyczących szczegółowej kalkulacji zaoferowanej ceny
jednostkowej
(tajemnica przedsiębiorstwa), zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej
oferty i o odrzuceniu oferty Odwołującego z dnia 7 września 2018r., pisma procesowego
Zamawiającego z dnia 26 września 2018r., Pisma Przystępującego z dnia 25 września
2018r., wyjaśnień Odwołującego objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, jak również na
pod
stawie złożonych na rozprawie przez strony i uczestnika wyjaśnień Izba postanowiła
odwołanie uwzględnić.
Odwołanie nie zawierało braków formalnych, wpis został przez Odwołującego
uiszczony, zatem odwołanie podlegało rozpoznaniu.
W pierwszej kolejności Izba nie stwierdziła przesłanek do odrzucenia odwołania,
pomimo w
nioskowania zarówno Zamawiającego, jak i Przystępującego o dokonanie tej
czynności procesowej w oparciu o przepis art. 189 ust.2 pkt. 1 ustawy Pzp, który stanowi, że
Izba odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy
ustawy.
W myśl przepisu art. 138o ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli wartość zamówienia na usługi
społeczne jest mniejsza niż kwoty określone w art. 138g ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający
może udzielić zamówienia stosując przepisy określone w ust. 2 - 4 omawianego.
Zdaniem Izby, jeżeli Zamawiający w postępowaniach podprogowych zdecydował się
na
udzielenie zamówienia publicznego, to był on zobowiązany do skorzystania z powyższych
ustępów powołanego wyżej przepisu.
Wymaga
również zauważenia, że Zamawiający organizując przetarg na powyższych
zasadach
podlegał regułom, o których mowa w art.138o ust.2 ustawy Pzp, zgodnie z, którym
to przepisem
Zamawiający udziela zamówienia w sposób przejrzysty, obiektywny i
niedyskryminujący.
Według zapatrywania Izby również zamówienia podprogowe są prowadzone w trybie
postępowania o udzielenie zamówienia na usługi społeczne z zastosowaniem przepisów
działu I rozdziału 2a, działu II rozdziału 5, działu V rozdziału 3 oraz działu VI, co wynika z
brzmienia art.138l ustawy Pzp.
Idąc dalej, Izba dostrzegła, że Dział VI ustawy Pzp reguluje instytucję środków
ochrony prawnej, w tym w zakresie wyłączenia możliwości wniesienia odwołania w
określonych prawem sytuacjach.
Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia zagadnienia dopuszczalności drogi
odwoławczej ma przepis art. 180 ust. 2 ustawy Pzp, który stanowi, że jeżeli wartość
zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11
ust. 8, odw
ołanie przysługuje wyłącznie wobec czynności:
wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub
zapytania o cenę;
określenia warunków udziału w postępowaniu;
wykluczenia odwołującego z postępowania o udzielenie zamówienia;
odrzucenia
oferty odwołującego;
opisu przedmiotu zamówienia;
wyboru najkorzystniejszej oferty.
Powyższe ograniczenie kognicji Krajowej Izby Odwoławczej nie dotyczy jednak
czynności odrzucenia oferty Odwołującego w zamówieniach podprogowych, a taka czynność
w zamówieniu na usługi społeczne została dokonana przez Zamawiającego.
Przyjęcie innego zapatrywania uniemożliwiałoby kontrolę prowadzoną przez Izbę w
zakresie naruszeń przez Zamawiającego fundamentalnych zasad prawa zamówień
publicznych, w tym zasady przejrzys
tości, obiektywizmu i niedyskryminacji, opisanych w art.
Dodatkowo, w opinii Izby również taka obowiązkowa kontrola wynika z brzmienia
art.138 o ust.
3 ustawy Pzp w zakresie obowiązków Zamawiającego polegających na
zamieszczaniu na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publiczn
ej, a jeżeli nie ma strony
podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, na stronie internetowej, ogłoszenia o
zamówieniu, które zawiera informacje niezbędne z uwagi na okoliczności jego udzielenia, w
szczególności:
1) termin składania ofert uwzględniający czas niezbędny do przygotowania i złożenia
oferty;
2) opis przedmiotu zamówienia oraz określenie wielkości lub zakresu zamówienia;
3) kryteria oceny ofert.
Powołane wyżej regulacje pozostają w ścisłej korelacji z konstytucyjnymi zasadami
wynikającymi:
z art.45 Konstytucji RP
, który stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i
jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny,
bezstronny i niezawisły sąd, dwuinstancyjności postępowania,
z art.78 Konstytucji RP w brzmieni
u, że każda ze stron ma prawo do
zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady oraz
tryb zaskarżania określa ustawa,
z art.176 Konstytucji RP
, mówiącego o postępowaniu sądowym co najmniej
dwuinstancyjnym.
Poza tym, I
zba również nie uznała argumentacji Zamawiającego wynikającej z
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania, przede wszystkim z tego względu, że przepisy te
stanowią akty niższego rzędu w stosunku do ustawy, a tym bardziej wobec Konstytucji RP.
Izba nie mogła również zaakceptować wywodów Zamawiającego o jego prawie do
wyłączenia w ogłoszeniu zastosowania środków ochrony prawnej, w warunkach
jednoczesnego dopuszczenia zastosowania odpowiednio przepisów ustawy, w tym również
w zakresie odrzucenia ofert
– art.89 ust.1 oraz art.90 ust.3 ustawy Pzp.
Zdaniem Izby -
jeżeli Zamawiający wszedł w reżim ustawy Pzp, to miał obowiązek
obok stosowania powołanych wyżej przepisów art.89 i 90 ustawy Pzp, korzystać również z
przepisów Działu VI – środki ochrony prawnej.
Ostatecznie, stosując się do judykatury Sądów Okręgowych, Izba oparła swoje
rozstrzygnięcie między innymi na wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 25 sierpnia
2017r., sygn. akt IX Ca 807/27.
W dalszej kolejności, Izba przeszła do rozpoznania meritum sprawy.
Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Izba doszukała się w działaniach
Zamawiającego naruszenia przepisów art.89 ust.1 pkt 4, art.90 ust.3, art.92 ust.1 pkt 3,
art.138o ust.2 ustawy Pzp.
Rozpoznając istotę sprawy należy wskazać, że podstawowym, istotnym
zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia była kwestia oceny czy Zamawiający miał
dostateczne podstawy prawne do odrzucenia oferty Odwołującego jako zawierającej rażąco
niską cenę.
W zakresie niezbędnym do wydania wyroku Izba ustaliła, że Zamawiający pismem z
dnia 31 lipca 2018r. poprosi
ł Odwołującego o przedstawienie szczegółowej kalkulacji
zaoferowanej ceny jednostkowej za dobową stawkę żywieniową netto, z podaniem
wszystkich jej składników oraz informacji o sposobie kalkulowania tej ceny, bez podania
podstawy prawnej własnego działania.
W następstwie powyższego wezwania Odwołujący pismem z dnia 7 sierpnia 2018r.
odpowiedział na powyższe wezwanie załączając wyjaśnienie dotyczące szczegółowej
kalkulacji zaoferowane
j ceny jednostkowej przedstawiające następujące koszty ze wskazaną
wartością w cenie jednostkowej netto dobowej stawki żywieniowej:
wsadu do kotła zgodnie z wymaganiami pkt 4 załącznika nr 1 ogłoszenia o
zamówieniu,
wynagrodzenia
– pracowników uwzględniające koszty zastępstw chorobowych
i urlopowych, bhp badania, fundusz socjaln
y itp. Z uwzględnieniem PFRON,
koszt utrzymania infrastruktury pomieszczeń produkcyjno magazynowych z
opłatami,
koszty dostosowania i wyposażenia kuchni,
koszty mediów,
koszty serwisu i urządzeń,
koszt zakupu materiałów i środków – środki czystościowe i higieniczne,
pozostałe koszty niezbędne do realizacji umowy( w tym dezynsekcja i
deratyzacja),
oszczędności w okresie przejściowym 45 dni inwestycji rozbite na cały okres
zamówienia,
zysk.
Izba stwierdziła również, że Odwołujący w wyjaśnieniach odniósł się do powyższych
kosztów, zastrzegając je jako tajemnicę przedsiębiorstwa.
Ustalono również, że w zawiadomieniu z dnia 7 września 2018r. Zamawiający na
zasadzie art.92 ust.1 pkt 3 ustawy Pzp
odrzucił ofertę Odwołującego, gdyż zaoferowana
cena oferty i związana z nią cena jednostkowa za dobową stawkę żywieniową uznano za
rażąco niską.
W swoim uzasadnieniu
Zamawiający dalej wskazał, że przedstawione przez w/w
wykonawcę wyjaśnienia w tym zakresie okazały się w większości ogólnikowe i nie poparte
żadnymi dowodami, a więc niewystarczające dla uznania, że podana w ofercie cena brutto
uwzględnia wszystkie wymagania Zamawiającego określone w ogłoszeniu o zamówieniu,
obejmuje wszystkie koszty jakie wykonawca może ponieść z tytułu należytego oraz
zgodnego z umową i obowiązującymi przepisami wykonania przedmiotu zamówienia.
Ostatecznie, Izba ustaliła również, że w przetargu złożono jedynie dwie oferty:
Odwołującego z ceną brutto 2 560 445, 81 zł oraz Przystępującego z ceną brutto 3 006 402,
80 zł.
Opierając się o powyższy materiał dowodowy zebrany w sprawie Izba doszła do
przekonania, że Zamawiający przeprowadził postępowanie w zakresie wyjaśnienia istnienia
rażąco niskiej ceny w sposób, który nie uprawniał go do wniosku potwierdzającego jej
wystąpienie.
Należy wskazać, że zgodnie z art. 90 ust.1 cyt. wyżej ustawy Pzp jeżeli zaoferowana
cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do
przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub
wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym
złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
oszczędności
metody
wykonania
zamówienia,
wybranych
rozwiązań
technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla
wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz
z 2016 r. poz. 1265);
2) pomocy pu
blicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
1a.W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od:
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej
arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
Wobec powyższego stanu rzeczy z żadnego z oświadczeń Zamawiającego nie
wynika
ło dlaczego wszczął on procedurę zmierzającą do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, w
szczególności w aspekcie braku wystąpienia przesłanki z art.90 ust.1a pkt 1 ustawy Pzp.
Niemniej jednak
– według zapatrywania Izby – Zamawiający mógł zwrócić się do
wykonawcy o wyjaśnienie określonego kosztu jednostkowego, wskazując z jakiej następuje
to przyczyny.
Z treści wezwania Zamawiającego nie wynika jakie konkretnie elementy kosztowe
wzbudziły jego wątpliwości.
Dopiero na rozpraw
ie, pełnomocnicy Zamawiającego podnieśli, że wątpliwości
Zamawiającego wzbudził, w szczególności brak wskazania kosztów związanych z czynszem.
Wątpliwości Zamawiającego również wzbudziły koszty związane z wynagrodzeniami
pracowników.
Zamawiający podniósł, że również jego wątpliwości wzbudził brak uwzględnienia w
kosztach wartości nakładów na sprzęt, dostosowanie pomieszczeń lub niedostateczne ich
oszacowanie.
Pełnomocnicy Zamawiającego także podkreślali, że Odwołujący nie oszacował
kosztów stałych – dostawy pary technologicznej za moc zamówioną, zamówionego ciepła i
energii elektrycznej oraz kosztów zmiennych wynikających ze stawek zużycia, opłat
licznikowych.
Wobec takich wątpliwości – zdaniem Izby – Zamawiający powinien ponownie
wzywając wykonawcę do wyjaśnienia poszczególnych kosztów wskazać je, opisać z czego
one wynikają, jakie mają one odniesienie do poszczególnych wykazywanych przez
Odwołującego kosztów, a także określić jakie dowody należy dołączyć do udowodnienia ich
poniesienia.
Jednocześnie w takim przypadku stosownie do przepisu art.90 ust.2 ustawy Pzp
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
Wymaga również wskazania, że w myśl przepisu art.90 ust. 3 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W rozpoznawanej sprawie sytuacja braku udzielenia wyjaśnień w ogóle nie zaistniała.
Natomiast, według uznania Izby dokonana przez Zamawiającego ocena wyjaśnień
nie potwierdziła, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia z powyższych przyczyn.
Według zapatrywania Izby Zamawiający taką ocenę dokonał, jednak nie w sposób
wszechstronny, bez należytej staranności, co skutkuje brakiem możliwości przyjęcia, że taka
ocena została dokonana właściwie w rozumieniu art.90 ust.3 ustawy Pzp.
W ocenie Izby
– Zamawiający nie miał pełnego obrazu dotyczącego zaoferowanej
przez Odwołującego ceny, a wobec tego dokonana przez niego ocena wyjaśnień wraz z
zestawioną kalkulacja kosztów nie mogła potwierdzić, że oferta ta zawiera rażąco niska cenę
lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Na koniec należy wyraźnie zaakcentować, że Zamawiający nie podając szczegółowej
podstawy prawnej swych działań, przedstawiając lakoniczne uzasadnienie dla decyzji o
odrzuceniu ofer
ty Odwołującego naruszył przepis art.138o ust.2 ustawy Pzp, zgodnie z
którym, Zamawiający udziela zamówienia w sposób przejrzysty, obiektywny i
niedyskryminujący.
Reasumując, Zamawiający będzie zobowiązany do unieważnienia czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty i
czynności odrzucenia oferty Odwołującego, a następnie do
dalszego prowadzenia
postępowania w trybie przepisu art.90 ustawy Pzp, a po jego
zakończeniu do dokonania ponownego badania i oceny ofert w zakresie rażąco niskiej ceny.
Dodatkowo, Izba ustaliła, że w dniu 11 września 2018r. została już zawarta umowa nr
1/AM-
CRO/2018/U pomiędzy Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńczym DPS w Łodzi a
wykonawcą Gastro Serwis sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi w przedmiocie tego zamówienia
publicznego w okresie wniesi
enia środka odwoławczego.
W takiej sytuacji może mieć zastosowanie ma przepis art. 192 ust.3 pkt 2 lit.c ustawy
Pzp ustanawiający regułę, że uwzględniając odwołanie, Izba może jeżeli umowa w sprawie
zamówienia publicznego została zawarta oraz zachodzi jedna z przesłanek, o których mowa
w art. 146 ust. 1:
a) unieważnić umowę; albo
b) unieważnić umowę w zakresie zobowiązań niewykonanych i nałożyć karę
finansową w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy nie jest możliwy zwrot
świadczeń spełnionych na podstawie umowy podlegającej unieważnieniu; albo
c) nałożyć karę finansową albo orzec o skróceniu okresu obowiązywania umowy w
przypadku stwierdzenia, że utrzymanie umowy w mocy leży w ważnym interesie publicznym,
w szczególności w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.
Jednocześnie w myśl art. 146 ust. 1 pkt 3 umowa podlega unieważnieniu, jeżeli
zamawiający zawarł umowę z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeżeli
uniemożliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy.
Izba
stwierdziła, że tym samym niemożliwe było uwzględnienie odwołania przed
zawarciem umowy, lecz dopiero po jego zawarciu.
Z kolei stosownie do przepisu art. 183 ust. 1 ustawy Pzp w przypadku wniesienia
odwołania zamawiający nie może zawrzeć umowy do czasu ogłoszenia przez Izbę wyroku
lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze, zwanych dalej „orzeczeniem”.
W
związku z treścią cyt. wyżej przepisów, w rozpoznawanej sprawie Izba skorzystała
z jednego z najmniej dolegliwych środków prawnych wynikających z normy określonej w
art.192 ust.3 pkt 2 lit.c ustawy Pzp
i orzekła o skróceniu okresu obowiązywania umowy
stwierdzając, że utrzymanie umowy w mocy leży w ważnym interesie publicznym, biorąc pod
uwagę, że świadczenie żywienia na rzecz podopiecznych ośrodka opieki społecznej musi
być permanentne, bowiem jego brak może stanowić realne biologiczne zagrożenie dla ich
zdrowia i życia.
Jednocześnie, wymaga dodania, że motywacją do skrócenia okresu obowiązywania
do 31 października 2018r. jest przeświadczenie Izby, że Zamawiający do czasu zakończenia
tego okresu dokona wyjaśnienia rażąco niskiej ceny i wybierze wykonawcę zgodnie z
obowiązującym prawem.
W tym stanie rzeczy, uznając, iż powyższe naruszenia przepisów ustawy miały i
mogły mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, Izba na
podstawie art. 192 ust. 2 ustawy Pzp, postanowiła odwołanie uwzględnić.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z
uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.).
Mając powyższe na uwadze, na zasadzie art.192 ust.2 ustawy Pzp, orzeczono jak w
sentencji.
Przewodniczący:……………………