Sygn. akt KIO 2055/18
WYROK
z dnia
22 października 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Marek Koleśnikow
Ernest Klauziński
Daniel Konicz
Protokolant:
Dominik Haczykowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu
22 października 2018 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 8 października 2018 r. przez
wykonawc
ę WAFAREX S.R.O. z siedzibą w Trincu, ul. Frydacka 268, 73-961 Triniec,
Republika Czeska
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Metro
Warszawskie Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Wilczy Dół 5, 02-655 Warszawa
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu:
unieważnienie czynności polegającej na wyborze oferty najkorzystniejszej;
unieważnienie czynności odrzucenia oferty odwołującego;
3) dokonanie ponownego badania i oceny ofert
z uwzględnieniem oferty
odwołującego.
2. K
osztami postępowania obciąża zamawiającego Metro Warszawskie Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie, ul. Wilczy Dół 5, 02-655 Warszawa
i:
2.1) zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
WAFAREX S.R.O. z siedzibą w Trincu, ul. Frydacka 268, 73-961 Triniec,
Republika Czeska
tytułem wpisu od odwołania;
zasądza od zamawiającego Metro Warszawskie Sp. z o.o. z siedzibą w War-
szawie, ul. Wilczy Dół 5, 02-655 Warszawa na rzecz wykonawcę WAFAREX
S.R.O. z siedzibą w Trincu, ul. Frydacka 268, 73-961 Triniec, Republika
Czeska kw
otę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy sześćset złotych zero
groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu
od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 i 2018) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
………………………………
………………………………
Sygn. akt KIO 2055/18
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający
Metro Warszawskie Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Wilczy
Dół 5, 02-655 Warszawa
wszczął postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego pod
nazwą »Dostawa części zamiennych do wagonów metra serii 81 z zakresu części
mechanicznych, pneumatycznych, elektrycznych i elektronicznych« (zamówienie zostało
podzielone na 21 zadań, a odwołanie dotyczy ZADANIA III).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 19.04.2018 r. pod numerem 2018/S 076
–170251.
Postępowanie jest prowadzone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 i 2018) zwanej dalej w skrócie
Pzp lub ustawą bez bliższego określenia.
Zamawiający poinformował 28.09.2018 r. o:
1) wyborze najkorzystniejszej oferty wykonawcy Olimpia Med. Professional Sp. z o.o. z
siedzibą w Warszawie;
2) odrzuceniu oferty wykonawcy
WAFAREX S.R.O. z siedzibą w Trincu, ul.
Frydacka 268, 73-961 Triniec, Republika Czeska
, gdyż oferta zawiera rażąco
niską cenę – art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp.
Wykonawca
WAFAREX S.R.O. z siedzibą w Trincu, ul. Frydacka 268, 73-961
Triniec, Republika Czeska
, zgodnie z art. 182 ust. 1 pkt 1 Pzp, wniósł 08.10.2018 r. do
Prezesa KIO odwołanie w zakresie zadania III na:
1) odrzucenie oferty
odwołującego;
przeprowadzenie oceny ofert z pominięciem oferty odwołującego;
wybór oferty wykonawcy Olympia Med Professional sp. z o.o. z siedzibą w War-
szawie, ul. Grzybowska 87 (dalej wykonawca Ol).
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. pkt 4 Pzp
, w związku z naruszeniem wiążących
zamawiającego i wykonawców postanowień SIWZ tj.:
a) zaniechaniem zastosowania pkt 6, w tym pkt 6.1 SIWZ
i określonych tam form
komunikacji, co pozbawiło wykonawcę zagranicznego możliwości skorzystania
z formy elektronicznej,
b) naruszeniem pkt 9.8 i 9.9 SIWZ, przez ich niezasadne zastosowanie, podczas
gdy zastosowanie miał pkt 6.1 SIWZ,
c) pkt 13.13 SIWZ przez jego niezastosowanie i zaniechanie wezwania
wykonawcy
do uzupełnienia wyjaśnień, do czego SIWZ – wiążąca na podstawie
ustawy
– jednoznacznie zobowiązywała zamawiającego;
2) art. 90 ust. 2 w zw. z art. 90 ust. 1 Pzp przez dowo
lne przyjęcie, że wykonawca nie
udowodnił, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, wobec ogólnikowego i nie-
precyzyjnego sformułowania oczekiwań wobec wykonawcy, co do zakresu
wyjaśnień, a w szczególności pominięcie dokumentu oraz zaniechanie wezwania
o
dwołującego do uzupełnienia wyjaśnień w aspekcie materialnym;
3) art. 7 ust. 1 i ust. 3 Pzp
oraz wynikających z tych przepisów zasad:
a) uczciwej konkurencji,
b)
proporcjonalności,
c)
przejrzystości,
d)
legalizmu podejmowanych czynności.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i o unieważnienie czynności
Zamawiającego polegającej na:
1) odrzuceniu oferty
odwołującego w zakresie Zadania III;
przeprowadzeniu oceny ofert z pominięciem oferty odwołującego;
3) wyborze oferty wykonawcy Ol;
a także nakazanie zamawiającemu:
powtórzenia czynności badania ofert – w następstwie, której nastąpi przywrócenie
oferty
odwołującego do postępowania;
powtórzenie czynności oceny (punktacji ofert) – tj. przeprowadzenie tej czynności
w odniesieniu do ważnej oferty odwołującego;
wskazanie w wyniku postępowania na ofertę odwołującego;
równego traktowania wszystkich wykonawców ubiegających się o to zamówienie
publiczne w sposób zachowujący zasady uczciwej konkurencji.
Argumentacja
odwołującego
I. Termin do wniesienia odwołania
Zawiadomienie o unieważnieniu postępowania odwołujący otrzymał w 28.09.2018 r.
Tego samego dnia informacja ta była dostępna na stronie internetowej zamawiającego.
Określony przepisem art. 182 ust. 1 pkt 2 Pzp, dziesięciodniowy termin do wniesienia
odwołania upływa 8.10.2018 r. Oznacza to, że przedmiotowe odwołanie zostało wniesione
z zachowaniem terminu ustawowego.
II.
Interes w uzyskaniu zamówienia
Interes
odwołującego w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia doznał uszczerbku
w wyniku wadliwych czynności i zaniechania dokonania przez zamawiającego czynności
prawem przepisanych, do wykonania których był zobowiązany. Odwołujący złożył ofertę na
zadanie III
. Oferta ta zawiera najniższą cenę spośród wszystkich złożonych ofert. Z tego
względu jest ofertą najkorzystniejszą, wobec faktu, że wszystkie oferty złożone do zadania III
zawierają oświadczenie o przedłużeniu gwarancji o 6 miesięcy, a tym rozstrzygającym
kryterium pozostaje cena.
W obecnym stanie sprawy,
odwołujący może ponieść szkodę wynikającą z możliwości
nieuzyskania zamówienia, a tym samym nie otrzymania wynagrodzenia w wysokości ceny
złożonej przez odwołującego oferty, to jest w kwocie 120.609, 95 zł.
Powyższe wyczerpuje materialnoprawną przesłankę do wniesienia środka ochrony
prawnej, o której mowa w przepisie art. 179 ust. 1 Pzp.
Dowód: informacja z otwarcia ofert.
III. Stan faktyczny
Pismem z 23.082018 r.
odwołujący został wezwany do złożenia wyjaśnień odnośnie
elementów oferty, mających wpływ na wysokość ceny oraz do załączenia dowodów. Zakres
żądanych przez zamawiającego wyjaśnień stanowi kopię treści art. 90 ust. 1 pkt 1-5 Pzp, bez
jakiegokolwiek uszczegółowienia, czy też doprecyzowania. Co więcej zamawiający użył
sformułowania „w szczególności” co wskazuje, że katalog jego oczekiwań jest otwarty,
a w konsekwencji w ogóle niesprecyzowany.
Ponadto jako formę przekazania wyjaśnień wskazano fizyczną siedzibę zamawiającego,
czym pozbawiono
odwołującego możliwości złożenia wyjaśnień w formie elektronicznej, co
gwarantował mu pkt 6.1 SIWZ.
Dowód: pismo zamawiającego z 23.08.2018 r.
Zamawiający w zakreślonych terminach złożył wyjaśnienia wraz oryginałami załączników
i dowodów wskazanych przez zamawiającego, w tym oryginalne tłumaczenia przysięgłe z ję-
zyka rosyjskiego.
Dowód: 1) wyjaśnienia odwołującego wraz z załącznikami – w aktach postępowania;
2) pismo
odwołującego z 11.09.2018 r. – w aktach postępowania.
Odrzucając ofertę zamawiający wskazał jako podstawę prawną przepis art. 90 ust. 3 w zw.
z art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp. W uzasadnieniu faktycznym
zamawiający przyjął i wskazał, że:
odwołujący został wezwany do złożenia wyjaśnień oraz że je złożył w zakreślonym
terminie;
odwołujący zastrzegł tajemnicę przedsiębiorstwa;
nie można zidentyfikować osoby, która podpisała wyjaśnienia;
wyjaśnienia zostały złożone niezgodnie z pkt 9.10 SIWZ;
załączone dowody w języku rosyjskim, wraz z tłumaczeniem na język polski nie
zwierają wyjaśnień dotyczących ceny;
dowód załącznik do nr 3 do wyjaśnień tj. odpowiedź podmiotu E.P.R.I. A. I. B. (dalej;
dostawca) na zapytanie ofertowe
– oferta na przedmiot zamówienia w zakresie
Zadania III
jest zakresem znacznie mniejsza niż zakres Zadania III wymagany przez
zamawiającego; dotyczy to pozycji nr 3 Sworzeń do podłączenia rygla i zamka
sprzęgu oraz pozycji nr 4 Sworzeń głowicy sprzęgu gdzie dostawca wyraża
gotowość do dostawy odpowiednio 50 sztuk i pozycji nr 3 oraz 50 sztuk pozycji nr 4;
zgodnie ze specyfikacją techniczną zamawiający wymaga dostawy ww. pozycji
odpowiednio 100 i 80 sztuk
; ponadto w przywołanym dokumencie dostawca oferuje
dostawę pozycji na sworzeń głowicy sprzęgu – nr katalogowy 1.7175.33,70.118.00,
tj.
niezgodnym
z
wskazanym
w
SIWZ
oraz
formularzu
cenowym
1.7170.33.71.118.00. W
związku z tym zamawiający nie jest w stanie
zidentyfikować, jaką część zamienną oferuje dostawca.
Dowód: pismo zamawiającego z 28.09.2018 r. Informacja o odrzuceniu oferty –
w dokumentacji postępowania.
Odwołujący nie zgadza się ze stanowiskiem zamawiającego.
UZASADNIENIE ZARZUTÓW
Ad 1
Naruszenie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. pkt 4 Pzp
, w związku z naruszeniem
wiążących zamawiającego i wykonawców postanowień SIWZ tj.:
1) zaniechaniem zastosowania pkt 6, w tym pkt 6.1 SIWZ
i określonych tam form
komunikacji, co pozbawiło odwołującego możliwości skorzystania z formy
elektronicznej;
2) naruszeniem pkt 9.8 i 9.9 SIWZ, przez ich niezasadne zastosowanie, podczas gdy
zastosowanie powinien mieć pkt 6.1 SIWZ, jako że całe postępowanie odbywa
w formie elektronicznej;
3) pkt 13.13 SIWZ przez jego niezastosowanie i zaniechanie wezwania
odwołującego
do uzupełnienia wyjaśnień, do czego SIWZ – wiążąca na podstawie ustawy Pzp –
jednoznacznie zobowiązywała zamawiającego.
Według art. 90 ust. 3 Pzp, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił
wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że
oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący podkreślił, że uzasadnienie odrzucenia oferty jest wewnętrznie sprzeczne.
Z jednej strony
zamawiający zidentyfikował wyjaśnienia, jako pochodzące od odwołującego,
z drugiej strony
zamawiający twierdzi, że nie może zidentyfikować osoby, która się podpisała
pod pismem. Równocześnie zamawiający zarzuca wyjaśnieniom brak formy pisemnej (co
sugerowałoby nieskuteczność czynności wykonawcy), a jednocześnie dokonuje arbitralnej
oceny merytorycznej wyjaśnień. Ponadto formalne zakwestionowanie prawidłowości
wyjaśnień jest niekonsekwentne wobec wcześniejszych działań samego zamawiającego,
który uznał za w pełni skuteczne dostarczenie przez odwołującego oryginalnych
dokumentów rosyjskich, żądając jedynie dostarczenia ich tłumaczenia na język polski.
Wbrew twierdzeniom
zamawiającego o jego niezdolności do zidentyfikowania osoby,
która podpisała wyjaśnienia – podpis jest w pełni czytelny, opatrzony pieczęcią firmy. Nie
budzi żadnych wątpliwości, że pochodzi od osoby upoważnionej do reprezentacji podmiotu
składającego wyjaśnienie (Pana P. R.), który wskazany jest w dokumentach firmy
(odpowiednika KRS
), a nadto podpisał wszystkie strony oferty, udzielne pełnomocnictwa,
wpłaty wadium itp.
Nie mniej jednak wszystkie te chaotyczne konstatacje
zamawiającego zostały powzięte
przy błędnie ustalonym stanie prawnym. Zdaniem zamawiającego odwołujący naruszył pkt
9.8 pkt 9.9 i 9.10 SIWZ
, które przewidują wymóg składania dokumentów w oryginale, jak
również opatrywania ich czytelnym podpisem. Jednak powołane punkty SIWZ ujęte są
w
części dotyczącej Opisu sposobu przygotowania oferty, a zatem dotyczą innego
dokumentu niż wyjaśnienia wykonawcy.
Dowód: SIWZ.
Do wyjaśnień zastosowanie może mieć co najwyżej pkt 6 SIWZ ujęty w części Sposób
porozumiewania się zamawiającego, udzielanie wyjaśnień treści oferty.
Według pkt 6.1 SIWZ wszelkie oświadczenia, wnioski, zawiadomienia oraz inne
informacje
zamawiający oraz wykonawcy przekazują w formie pisemnej, faksem lub drogą
elektroniczną (jako załącznik w formacie pdf) do poczty e-mail. Oświadczenia, wnioski,
zawiadomienia o
raz inne informacje nie mogą być przekazywane w formie zwykłej
korespondencji elektronicznej.
SIWZ
nie przewiduje zatem w tym przypadku bezwzględnego obowiązku zachowania
formy pisemnej, skoro dopuszcza skan w formacie pdf, bez podpisu elektronicznego. W po-
wołanym punkcie nie ma też mowy o konieczności zachowania czytelnego podpisu.
Odwołujący starał się dostosować do obiektywnie nieuzasadnionych wymogów
zamawiającego, który samowolnie odstąpił od stosowania się do treści SIWZ i zażyczył sobie
fizycznego
dostarczenia wyjaśnień do siedziby. W wezwaniu do złożenia wyjaśnień nie
zastrzeżono wymogu czytelnego podpisu odręcznego. W tej sytuacji odwołującego nie mogą
obciążać skutki błędów zamawiającego.
Dowód: wyjaśnienia odwołującego wraz z załącznikami.
Tym samym
odwołujący złożył wyjaśnienia w prawidłowej formie. Zamawiający nie
wzywał go do uzupełnienia podpisu, a jedynie do dostarczenia tłumaczeń na język polski.
Skoro tak, to nie budziły wątpliwości zamawiającego ani pochodzenie i zakres wyjaśnień od
od
wołującego ani czytelność podpisu P. R., ani też forma wyjaśnień. Nadto należy
zauważyć, że zamawiający kierował pisma do odwołującego na skrzynkę autoryzowaną
podpisem elektronicznym, co według prawa jest jednoznaczne ze złożeniem podpisu
osobiście.
Ad 2
Naruszenie art. 90 ust. 2 w zw. z art. 90 ust. 1 Pzp oraz art. 98 ust. 1 pkt 4 w zw. z art.
90 ust. 3 Pzp
przez dowolne przyjęcie, że odwołujący nie udowodnił, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, wobec ogólnikowego i nieprecyzyjnego sformułowania oczekiwań wobec
odwołującego co do zakresu wyjaśnień, a w szczególności pominięcie dokumentów oraz
zaniechanie wezwania
odwołującego do uzupełnienia wyjaśnień w aspekcie materialnym.
Wezwanie do złożenia wyjaśnień nie zostało w żaden sposób sformułowane przez
zamawiającego. Zamawiający ograniczył się do skopiowania fragmentu przepisu ustawy,
pozostawiając nawet zwrot „w szczególności”, który w tym przypadku oznacza katalog
otwarty. Uwadze
zamawiającego uszło, że inna jest rola ustawodawcy, który ustanawia
normy generalne i abstrakcyjne, mające być stosowane w przyszłości do różnych stanów
faktycznych, a inna
– zamawiającego w konkretnym postępowaniu, który powinien wskazać
wykonawcy swoje oczekiwania.
W tej sytuacji zastosowanie mógł znajdować co najwyżej pkt 13.13 SIWZ ujęty w części
Kwalifikacja Wykonawców, ocena i badanie ofert, według którego zamawiający wezwie
wykonawców, którzy nie złożyli wymaganych oświadczeń, dokumentów lub pełnomocnictw,
albo złożyli dokumenty, oświadczenia lub pełnomocnictwa zawierające błędy lub
niekompletne czy też budzące wskazane przez zamawiającego wątpliwości do ich złożenia
uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień w wyznaczonym terminie.
Zamawiający odstąpi od wezwania wykonawcy do złożenia wymaganych oświadczeń,
dokumentów lub pełnomocnictw, jeżeli mimo ich złożenia oferta wykonawcy podlega
odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania.
Pkt 13.13 SIWZ
ustanawia obowiązek zamawiającego, a nie samo uprawnienie. SIWZ
określa też sytuacje, kiedy wezwania nie stosuje się, jednak w przypadku kwestii rażąco
niskiej ceny wyjątek ten nie ma zastosowania. Dopiero bowiem ostateczne sprecyzowanie
oczekiwań zamawiającego pozwoli na ocenę wyjaśnień i dowodów wykonawcy.
W rozpoznawanej sprawie
zamawiający nie miał wątpliwości, że wyjaśnienia złożył
odwołujący, co sam potwierdził w zawiadomieniu o odrzuceniu oferty. Miał natomiast
wątpliwości, co do osoby, która podpisała pismo, jak również co do merytorycznego zakresu
przedstawion
ych dowodów.
Jednak w świetle zasady uczciwej konkurencji nie może być tak, że zamawiający wpierw
formułuje ogólnikowe wątpliwości, co do wysokości ceny, a następnie w zupełnie dowolny
sposób stwierdza, że złożone wyjaśnienia i dowody nie satysfakcjonują zamawiającego.
W tym kontekście trzeba podkreślić, że ocena dowodów przeprowadzona przez
zamawiającego jest niezgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz dokonana
z przekroczeniem swobody tego rodzaju oceny i tak:
stwierdzenie, że załączone dowody w języku rosyjskim, wraz z tłumaczeniem na
język polski nie zwierają wyjaśnień dotyczących ceny brzmi dość przypadkowo,
zwłaszcza że tego rodzaju wymóg nie został sformułowany przez zamawiającego;
zamawiający zignorował 2 (dwa) dokumenty firmy E.P.R.I, A. I. B., Dealera
producenta części zamiennych NPC SISTEMA:
a)
dokumentu, w którym dostawca udzielił odwołującemu praw Sub-dealera na
terenie RP,
b) dokumentu z 2.07.2018 r.
, w którym dostawca udzielił odwołującemu rabatu
(dekortu) na wszelkie
hurtowe zakupy części zamiennych w wysokości 30%.
Dowód: 1) pismo w sprawie udzielenia praw Sub-dealera,
2) pismo udzielające dekortu.
Odwołujący podkreślił, że w rozpoznawanej sprawie mamy właśnie do czynienia z oko-
licznościami stanowiącymi indywidualne uwarunkowania, dostępne tylko odwołującemu,
gdyż odwołujący jest przedstawicielem producenta przedmiotowych części zamiennych
producenta występujących w zadaniu nr III postępowania.
W świetle tej linii orzeczniczej zignorowanie dostarczonych dowodów jest co najmniej
rażącym błędem zamawiającego, skutkującym odrzuceniem oferty, a w konsekwencji
bezprawnym wpłynięciem na wynik postępowania.
Okoliczność, że odwołujący przedstawił dokument według którego dostawca E.P.R.I. A.
I. B. oferuje
odwołującemu sprzedaż 50 zamiast 80, lub 100 części po określonej cenie w
żaden sposób nie oznacza, że pozostałe części miałyby być nabyte przez odwołującego po
cenie wyższej. Tego rodzaju nieuprawnione domniemanie zdaje się przyjmować
zamawiający. Tymczasem zamiar nabycia mniejszej liczby części jednoznacznie wskazuje,
że pozostałe są już w posiadaniu odwołującego.
Odnośnie kwestii niezgodności numerów katalogowych wskazanych w dokumentach
źródłowych, z SIWZ postępowania, należy zauważyć, że odwołujący jest również dostawcą
części zamiennych do „rodziny wagonów T81” eksploatowanych w Pradze Czeskiej.
Dokument źródłowy dotyczył nie tylko polskiego zamówienia.
W świetle treści specyfikacji, wobec wątpliwości, które sam sobie zamawiający stworzył
nie określając jednoznacznych oczekiwań wobec odwołującego – zamawiający miał
obowiązek wezwać odwołującego do uzupełnienia dodatkowych wyjaśnień, czego
zamawiający nie zrobił.
Niezależnie od powyższego – w ogóle nie zaistniały przesłanki do zastosowania
procedury opartej na art. 90 Pzp, na co
odwołujący wskazywał w piśmie z wyjaśnieniami
z 29.08.2018 r
. W piśmie tym odwołujący napisał wprost: zaoferowana cena przez
odwołującego, nie odbiega w sposób istotny od realiów rynkowych.
W zakresie Zadania III
wartość zamówienia została przez zamawiającego znacznie
przeszacowana. Wszystkie złożone oferty, w tym najdroższa są poniżej progu 30% w sto-
sunku do wyliczeń zamawiającego. Jeżeli natomiast uwzględnić drugą przesłankę z art. 90
ust. 1a pkt 1 Pzp
) (tj. średnią arytmetyczną ofert) to okaże się, że oferta odwołującego nie
jest niższa od ustawowego progu.
Dowód: informacja z otwarcia ofert.
Okoliczności te jednoznacznie potwierdzają rynkowy charakter ceny zaoferowanej przez
odwołującego. Skoro tak, to odrzucenie oferty odwołującego narusza w sposób oczywisty
regulacje ustawy Pzp
, które pozwalają odrzucić cenę rażąco niską.
Ad 3
Naruszenie art. 7 ust. 1 i ust. 3 Pzp
oraz wynikających z tych przepisów zasad:
1) uczciwej konkurencji; 2) proporcjonalności; 3) przejrzystości; 4) legalizmu
podejmowanych czynności.
Powołane zasady są w zgodny sposób wyjaśniane w orzecznictwie i piśmiennictwie.
Zasada uczciwej konkurencji jest określana, jako zakaz ograniczenia konkurencji w pos-
tępowaniu przez zawężenie kręgu wykonawców ponad potrzebę zapewnienia, że
zamówienie będzie wykonywać wykonawca wiarygodny i zdolny do jego należytej realizacji,
rozumianej jako zaspokojenie uzasadnionych potrzeb
zamawiającego. Zakaz ten należy
odnosić zarówno do etapu przygotowania postępowania, jak i czynności podejmowanych
w postępowaniu.
Tym samym niezasadne odrzucenie oferty zasadę tę narusza.
Zasad proporcjonalności oznacza zakaz stawiania wykonawcom nadmiernych
wymagań, którym nie byłby w stanie sprostać wykonawca zdolny do zaspokojenia
obiektywnie uzasadnionych potrzeb
zamawiającego. Jest oczywiste, że nie respektuje jej
niedookreślenie oczekiwań zamawiającego, co do sposobu wykazania przez wykonawcę, że
nie oferuje on dostawy z rażąco niską ceną.
Zasada przejrzystości postępowania wyraża się w obowiązku zapewnienia jawności
postępowania na każdym jego etapie (art. 8 ust. 1 Pzp), a także określania jednoznacznych
i możliwie jasnych wymagań związanych z ubieganiem się o zamówienie publiczne. Zasadę
narusza sposób w jaki zamawiający sformułował swoje oczekiwania, a następnie dokonał
oceny wyjaśnień i dowodów w sprawie oraz uzasadnił swoją błędną decyzję.
Wszystkie te okoliczności sprawiają, że zaskarżona czynność zamawiającego narusza
również zasadę legalizmu, wyrażoną w art. 7 ust. 3 Pzp, ponieważ bezpośrednio ma wpływ
na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Od odwołania uiszczono opłatę w kwocie 15.000 zł.
Dowód: dowód uiszczenia opłaty od odwołania.
Kopię odwołania dostarczono zamawiającemu.
Dowód: kopia odwołania wraz z potwierdzeniem dostarczenia zamawiającemu.
Odwołujący przesłał w terminie kopię odwołania zamawiającemu 08.10.2018 r. (art. 180
ust. 5 i art. 182 ust. 1-4 Pzp).
Zamawiający przesłał w terminie 2 dni kopię odwołania innym wykonawcom 10.10.2018
r. (art. 185 ust. 1 Pzp)
, a do postępowanie nie zgłosił przystąpienia żaden wykonawca.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron, na podstawie dokumentacji
postępowania, wyjaśnień oraz stanowisk stron zaprezentowanych podczas rozprawy –
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba
stwierdziła, że odwołanie jest zasadne.
W ocenie Izby zostały wypełnione łącznie przesłanki zawarte w art. 179 ust. 1 Pzp, to
jest posiadania interesu w uzyskaniu danego zamówienia oraz wystąpienia możliwości
poniesienia szko
dy przez odwołującego.
Izba postanowiła dopuścić, jako dowód, dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego przekazaną przez zamawiającego, potwierdzoną za zgodność
z oryginałem.
Izba ustaliła, że stan faktyczny postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
(postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz informacje zawarte w ogło-
szeniu o zamówieniu) nie jest sporny.
W ocenie Izby, zarzut pierwszy naruszenia art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. pkt 4 Pzp
–
przez narus
zenie wiążących zamawiającego i wykonawców postanowień SIWZ tj. przez (a)
zaniechanie zastosowania pkt 6, w tym pkt 6.1 SIWZ
i określonych tam form komunikacji, co
pozbawiło wykonawcę zagranicznego możliwości skorzystania z formy elektronicznej, przez
(b) naruszenie pkt 9.8 i 9.9 SIWZ, przez ich niezasadne zastosowanie, podczas gdy
zastosowanie miał pkt 6.1 SIWZ oraz przez (c) przez niezastosowanie pkt 13.13 SIWZ i za-
niechanie wezwania wykonawcy
do uzupełnienia wyjaśnień, do czego SIWZ – wiążąca na
podstawie ustawy
– jednoznacznie zobowiązywała zamawiającego; zarzut drugi naruszenia
art. 90 ust. 2 w zw. z art. 90 ust. 1 Pzp
przez dowolne przyjęcie, że wykonawca nie
udowodnił, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, wobec ogólnikowego i nieprecyzyjnego
sf
ormułowania oczekiwań wobec wykonawcy, co do zakresu wyjaśnień, a w szczególności
pominięcie dokumentu i zaniechanie wezwania odwołującego do uzupełnienia wyjaśnień
w aspekcie materialnym oraz zarzut trzeci naruszenia art. 7 ust. 1 i ust. 3 Pzp zachowania
reguł uczciwej konkurencji, proporcjonalności, przejrzystości i legalizmu podejmowanych
czynności – zasługują na uwzględnienie.
Art. 90 ust. 3 Pzp brzmi »Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił
wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że
oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia«.
Izba stwierdza, że zamawiający natykając się na oferty (obie oferty złożone w postę-
powaniu)
o cenie niższej o więcej niż 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny
VAT, zgodnie z art. 90 ust. 1a pkt 1 Pzp
, zwrócił się do obu wykonawców o udzielenie
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny. Art. 90 ust. 1a pkt 1 Pzp brzmi »W przypadku gdy
cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od […] wartości zamówienia
powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem
postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen wszystkich
złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1,
chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia«.
Jednak
zamawiający nie zastosował się w piśmie do pkt 6 SIWZ mimo brzmienia tytułu
tego pkt 6 SIWZ
»Sposób porozumiewania się Zamawiającego z Wykonawcami, udzielanie
wyjaśnień dotyczących treści niniejszej SIWZ« [pisownia oryginalna – przyp. Izby], który to
tytuł stwierdzał, że procedura określona w pkt 6 SIWZ będzie stosowana w dwóch
przypadkach: po pierwsze
– do porozumiewania się zamawiającego z wykonawcami i po
drugie do
udzielania wyjaśnień dotyczących treści SIWZ. W związku z brzmieniem tego
postanowienia pkt 6.1 SIWZ
należy stwierdzić, że zamawiający nie żądał oryginału
oświadczenia i otrzymał dokument w takiej formie – kolorową kopię wyjaśnień dotyczących
ceny oferowanej przez
odwołującego. Pkt 6.1 SIWZ brzmi »Wszelkie oświadczenia, wnioski,
zawiadomienia oraz inne informacje Zamawiający oraz Wykonawcy przekazują w formie
pisemnej, faksem lub drogą elektroniczną (jako załącznik w formacie pdf) do poczty e-mail –
oświadczenia, wnioski i zawiadomienia oraz inne informacje nie mogą być przesyłane w for-
mie zwykłej korespondencji elektronicznej. W zakresie JEDZ – patrz pkt 5.3-5.5 SIWZ«.
Ponadto Izba
stwierdza, że zamawiający nie miał prawa odstępować od postanowień
SIWZ
, gdyż postanowienia SIWZ obowiązują tak wykonawców jak i zamawiającego, o ile nie
są sprzeczne z ustawą, a treści pkt 6 SIWZ nie została zarzucona taka sprzeczność. Dlatego
ograniczenie możności komunikowania się wykonawcy (odwołującego) z zamawiającym nie
przewidziane w postanowieniach SIWZ
nie mogło być skuteczne i złożenie wyjaśnień
odnośnie ceny ofertowej w wyznaczonym terminie w formie zgodnej z postanowieniem pkt
6.1 SIWZ
zamawiający nie mógł potraktować jako niezłożenie wyjaśnień ze względu na
niezachowanie formy przez
wykonawcę.
Także błędne zastosowanie przez zamawiającego pkt 9.10 SIWZ nie może nieść
negatywnych skutków dla wykonawcy, co jest utrwalone w orzecznictwie i praktyce
udzielania zamówień publicznych; zamawiający nie może wyciągać negatywnych
konsekwencji w stosunku do
wykonawców ze względu na nieprawidłowości postępowania
zamawiającego. Skoro zamawiający do kontaktów z wykonawcami powinien zastosować pkt
6.1 SIWZ
, to powołanie się zamawiającego na pkt 9.10 SIWZ nie może być potraktowane
jako skuteczne i nie można na tej podstawie ograniczyć formy komunikowania się
wykonawcy z
zamawiającym. Izba podkreśla, że postanowienie pkt 9 nosi tytuł »Opis
sposobu przygotowania oferty
«, a więc nie może mieć zastosowania do procedury
komunikowania się zamawiającego i wykonawców, szczególnie że takie postanowienia są
uregulowane w pkt 6 SIWZ
, o czym wyżej.
Takie
ograniczenie byłoby sprzeczne z art. 7 ust. 1 Pzp, gdyż nakaz składania wyjaśnień
w formie pisemnej nieprzewidziany w SIWZ nieuzasadnienie
dyskryminowałby jednego z wy-
konawców (wykonawcę zagranicznego), a bezpodstawnie uprzywilejowałby drugiego
wykonawcę miejscowego). Przepis art. 7 ust. 1 Pzp brzmi »Zamawiający przygotowuje
i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami
proporcjonalności i przejrzystości«.
Również Izba musi wskazać, że odrzucenie oferty odwołującego ze względu na
ogólnikową merytoryczną zawartość wyjaśnień nie może zostać zaaprobowane przez Izbę.
Zamawiający zwrócił się do wykonawców o wyjaśnienie niskich cen ofertowych w zasadzie
cytując ogólny przepis art. 90 ust. 1 Pzp, bez wskazania konkretnych elementów oferty
budzących wątpliwości zamawiającego co do zbyt niskiej wyceny tych części oferty.
W związku z tym zamawiający otrzymał od wykonawcy (obecnego odwołującego)
wyjaśnienia na dosyć wysokim poziomie ogólności. Pomimo to odwołujący dołączył do
wyjaśnień dowody, na zasadność ustalenia ceny. Z dowodów tych wynika, że odwołujący
jest subdealerem dostawcy, a więc może otrzymywać szczególne warunki cenowe dostaw.
Także odwołujący przedstawił, dowód na uzyskanie niskiej ceny za 50 szt. elementów
dostaw, podczas gdy zamówienie opiewało na 80 szt. Izba z doświadczenia życiowego może
stwierdzić, że zwiększenie liczby takich samych elementów (z 50 na 80 szt.) powinno się
wiązać z pozostawieniem przez sprzedawcę takiej samej ceny jednostkowej, a nawet
jeszcze z obniżeniem tej ceny. Jednak zamawiający nie potraktował tych dowodów
odpowiednio wnikliwie i
je odrzucił. Wreszcie wskazanie w kolejnym dowodzie odwołującego
nieznacznie innych numerów katalogowych oferowanych dostaw w stosunku do numerów
katalogowych wymaganych przez zamawiaj
ącego nie musiało wiązać się z zamiarem dostaw
innych części, ale mogło się wiązać z wystąpieniem pomyłki bądź z różnicami w numerach
katalogowych tych samych części u zamawiającego i u dostawcy. Dlatego zamawiający
zamiast odrzucać ofertę, działając z należytą starannością, powinien skorzystać z możliwości
żądania od wykonawcy doprecyzowania odpowiedzi czy dodatkowego wyjaśnienia
wątpliwości nasuwających się zamawiającemu podczas zapoznawania się z wyjaśnieniami
zaoferowanego poziomu ceny przez
odwołującego.
Dlatego
zamawiający dokonując wyboru najkorzystniejszej oferty mimo nie wykonania
wszystkich czynności, do których jest obowiązany, naruszył art. 7 ust. 3 Pzp. Przepis art. 7
ust. 3 Pzp
brzmi »Zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z prze-
pisami ustawy
«.
Z wyżej przytoczonych względów Izba musi przychylić się do odwołania
Zamawiający naruszył art. 7 ust. 1 i 3, art. 90 ust. 2 i 3 Pzp.
Z powyższych względów uwzględniono odwołanie, jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
Pzp, czyli stosownie do wyniku postępowania.
Przewodniczący:
………………………………
………………………………
………………………………