Sygn. akt: KIO 1922/19
WYROK
z dnia
10 października 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Andrzej Niwicki
Aneta Mlącka
Katarzyna Odrzywolska
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dn
iu 8 października 2019 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 27 września 2019 r. przez
wykonawcę PRIKNAUBER Sp. z o.o. Sp. k., ul. Warszawska 59/lok. 8, 05-120
Legionowo,
w postępowaniu prowadzonym przez Miejskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A., pl. Starynkiewicza 5,
02-015 Warszawa,
przy udziale wykonawcy INSTALBUD Sp. z o.o., ul. Boya-
Żeleńskiego 6A,
105 Rzeszów, zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie zamawiającego
orzeka:
oddala odwołanie.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę PRIKNAUBER Sp. z o.o. Sp. k., ul.
Warszawska 59/lok. 8, 05-120 Legionowo i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł
00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawcę PRIKNAUBER Sp. z o.o. Sp. k., ul. Warszawska 59/lok. 8,
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od wykonawcy PRIKNAUBER Sp. z o.o. Sp. k., ul.
Warszawska 59/lok. 8, 05-120 Legionowo
na rzecz zamawiającego -
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st.
Warszawie S.A
. z siedzibą w Warszawie kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie:
trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika zamawiającego.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
……………………………….
……………………………….
Sygn. akt: KIO 1922/19
Uzasadnienie
Zamawiający: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A. z
siedzibą w Warszawie prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego na: Budowę kanalizacji ściekowej na Osiedlu BUKÓW
zad I-III. (Zadanie 1.1.3; Zadnie 1.1.4; Zadanie 1.1.5) -
Faza L”; znak postępowania:
00575/WS/PW/JRP-DNP/B/2019
Odwołujący PRIKNAUBER sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Legionowie zaskarżył czynność
Zamawiającego polegającą na zaniechaniu wezwania do złożenia wyjaśnień w trybie art. 87
ust. 1 prawa zamówień publicznych oraz odrzuceniu oferty Odwołującego na podstawie art.
89 ust. 1 pkt 2 oraz pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy pzp.
Zarzuc
ił naruszenie:
art. 7 ust. 1 ustawy pzp
przez zaniechanie przeprowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe
traktowanie wykonawców, w szczególności przez wezwanie wyłącznie jednego wykonawcy,
tj. Instalbud sp. z o.o., do
złożenia wyjaśnień uzupełniających w zakresie zaoferowanej ceny,
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy pzp
poprzez jego błędne zastosowanie w stosunku do
Odwołującego i w konsekwencji niezasadne odrzucenie oferty Odwołującego, pomimo, że
treść oferty Odwołującego odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy pzp
przez jego błędne zastosowanie
w stosunku do Odwołującego i w konsekwencji niezasadne odrzucenie oferty Odwołującego,
pomimo, że oferta Odwołującego nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu
zamówienia,
art. 87 ust. 1 ustawy pzp przez jego niezastosowanie, tj. zaniechanie wezwania
Odwołującego do złożenia wyjaśnień dotyczących treści oferty, a wskutek tego błędne
przyjęcie, że oferta jest niezgodna z treścią SIWZ i odrzucenie oferty Odwołującego.
Mając na uwadze powyższe wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
powtórzenia czynności badania oferty Odwołującego i uwzględnienia oferty
Odwołującego podczas dokonywania oceny wszystkich ofert.
Zamawiający błędnie przyjął, że oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę, a także, że
treść jego oferty nie odpowiada treści siwz. Gdyby Zamawiający nie odrzucił oferty
Odwołującego, to uzyskałaby ona najwięcej punktów w zakresie kryteriów oceny oferty i w
konsekwencji zostałaby uznana za najkorzystniejszą.
Uzasadni
ając zarzuty i żądania odwołujący wskazał, co następuje.
W dniu 3 lipca 2019 r. Zamawiający opublikował odpowiedzi na pytania zadane przez
Wykonawców. Jedno z pytań (nr 35) dotyczyło wykonania robót odwodnieniowych i brzmiało
następująco: ,,prosimy o potwierdzenie, iż Wykonawca w przypadku zastania innych
warunków gruntowo-wodnych niż to wynika z dokumentacji udostępnionej przez
Zamawiającego, będzie uprawniony do przedłużenia Czasu na Ukończenie oraz dodatkowej
zapłaty z tytułu zmiany sposobu odwodnienia i konieczności dokonani aktualizacji
pozwolenia wodnoprawnego”.
Na skutek odpowiedzi na powyższe pytanie Zamawiający uzupełnił dokumentację
przetargową o projekt odwodnienia wykopów budowlanych w miejscu projektowanej sieci
kanalizacyjnej na Osiedlu Buków w Dzielnicy Białołęka Miasta Stołecznego Warszawa” (dalej
jako: dokumentacja odwodnieniowa) i udzielił następującej odpowiedzi:
„nawiązując do zapisów Opisu Przedmiotu Zamówienia zawartych w pkt. 2 ust. III
Zamawiający opracował nowe dokumenty dotyczące warunków gruntowo-wodnych i
odwodnienia wykopu. W związku z powyższym Zamawiający uzupełnia SIWZ o następujące
dokumenty:
Operat wodnoprawny dla odwodnienia trasy pod projektowaną kanalizację ściekową
Głównej, Poboga-Malinowskiego, Dunin-Wąsowicza, Łącznej, Mławskiej i Mielnicy w
Dzielnicy Białołęka Miasta Stołecznego Warszawa oraz wykonanie urządzeń wodnych -
otworów depresyjnych, opracowanie: 04.2019 r.
Projekt odwodnienia wykopów budowlanych w miejscu projektowanej sieci kanalizacyjnej
na Osiedlu Buków w Dzielnicy Białołęka Miasta Stołecznego Warszawa,
Dokumentację z badań geotechnicznych wraz z projektem geotechnicznym,
Zgłoszenie wodnoprawne z dnia 31.05.2019 r.
Pismo Zarządu Zieleni m.st. Warszawy nr ZZ/ZRW/7/45/2019/MWAJBE z dnia 29.05.2019
r. w sprawie warunków opracowania wód z odwodnienia wykopów budowlanych pod budowę
sieci kanalizacji na tereni
e Osiedla Buków (...)
Do wyceny ofert należy przyjąć dane wskazane w nowych opracowaniach.”
W ofertę złożyło sześciu wykonawców:
Odwołujący,
WOD-KAN-BRUK sp. z o.o.,
Instalbud sp. z o.o.,
ETPS.A.,
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „MELIOREX” sp. z o.o.,
Konsorcjum: DiM Construction sp. z o.o., IDS-BUD S.A.
W dniu 12 sierpnia 2019 r. Zamawiający, na podstawie art. 90 ust. 1 i 1a pzp, wezwał trzech
wykonawców tj. Odwołującego, WOD-KAN-BRUK sp. z o.o. i Instalbud sp. z o.o. do złożenia
w
yjaśnień. Zamawiający w wezwaniu wskazał, że „(...) zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w
tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie
wskazanym w art. 90 ust. 1 pkt 1-5 ustawy pzp. Ponadto
Zamawiający wskazał, że: „w
sytuac
ji gdy Wykonawca jako jednym z dowodów chciałby posłużyć się kalkulacją powinien
sporządzić kalkulacją, która będzie zawierać co najmniej elementy wskazane w dołączonym
zestawieniu”
Odwołujący w dniu 19 sierpnia 2019 r. złożył Zamawiającemu obszerne wyjaśnienia poparte
licznymi dowodami, z których wynikało, że zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco
niska. W wykonaniu zobowiązania Zamawiającego do złożenia wyjaśnień w przedmiocie
rażąco niskiej ceny popartej kalkulacją sporządzoną według projektu zestawienia
sporządzonego przez Zamawiającego, Odwołujący wypełnił wymagane zestawienie
tabelaryczne, a dodatkowo złożył obszerną dokumentację w postaci szczegółowych
kalkulacji robocizny i sprzętu zgodnie z załącznikami (dowody 1 - 21) do wyjaśnień z dnia 19
sierpnia 2019 r.
Zamawiający po otrzymaniu odpowiedzi od wskazanych wykonawców, w tym od
Odwołującego, skierował wezwanie do złożenia wyjaśnień uzupełniających tylko do jednego
wykonawcy, tj. Instalbud sp. z o.o. W związku z powyższym Odwołujący, pomimo braku
stosownego wezwania, złożył Zamawiającemu dodatkowe pismo wskazujące na ujęcie
wszystkich elementów kosztowych w kalkulacji kosztów Odwołującego.
Zamawiający w dniu 18 września 2019 r., na podstawie art. 92 ust. 1 pkt 3 prawa zamówień
publicznych, poinf
ormował Odwołującego o odrzuceniu jego oferty.
Mając na uwadze całokształt okoliczności postępowania, Odwołujący wskazuje, że nie
sposób zgodzić się z zaskarżoną czynnością Zamawiającego.
Istota sporu w postępowaniu.
Zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego wskazał na dwa powody:
niezgodność oferty Odwołującego z wymogami SIWZ,
wystąpienie w ofercie Odwołującego rażąco niskiej ceny.
Obie przesłanki odrzucenia oferty Odwołującego wynikają z jednej okoliczności, a
mianowicie z przek
onania Zamawiającego, że Odwołujący przyjął w swej ofercie, iż
odwodnienie wykopów budowlanych będzie wykonywał wyłącznie przy wykorzystaniu
igłofiltrów, a nie przy wykorzystaniu zarówno igłofiltrów, jak i otworów odwadniających (w
dokumentacji nazywanych
również studniami odwodnieniowymi).
Swoje przekonanie Zamawiający wywodzi z wyjaśnień Odwołującego z dnia 19 sierpnia
2019 r., stanowiących odpowiedź na wezwanie Zamawiającego do złożenia wyjaśnień w
przedmiocie rażąco niskiej ceny. Odwołujący do wymienionego pisma dołączył obszerną
dokumentację przedstawiającą szczegółową kalkulację robocizny i sprzętu. Zamawiający
zwrócił uwagę, że w przedmiotowej kalkulacji, dla prac polegających na odwodnieniu
wykopów w ul. Jędrzejowskiego oraz ul. Gąsiorowskiej, Odwołujący przyjął przeprowadzenie
odwodnienia zespołami igłofiltrów, zamiast studni odwodnieniowych.
Z przedstawionych okoliczności Zamawiający błędnie wywiódł, że: po pierwsze, oferta
Odwołującego jest niezgoda z SIWZ, a po drugie, że poprzez przyjęcie przez Odwołującego
do wyceny metodologii odwodnienia przy wykorzystaniu igłofiltrów (a nie studni
odwodnieniowych).
Odwołujący w istocie pominął koszt robót budowlanych polegających na
odwodnieniu przy wykorzystaniu studni odwodnieniowych. Pominięcie tego kosztu miałoby
przesądzać (w ocenie Zamawiającego) o wystąpieniu ceny rażąco niskiej w ofercie
Odwołującego.
Odwołujący kwestionuje w całości argumentację przyjętą przez Zamawiającego, ponieważ:
treść oferty Odwołującego jest zgodna z SIWZ (w tym w szczególności z
dokumentacją odwodnieniową),
założenie Odwołującego, zgodnie z którym przeprowadzenie odwodnienia przy
użyciu innej technologii niż studnie odwodnieniowe zostało użyte wyłącznie w pomocniczej
tabeli kalkulacji kosztów zadania, która została złożona wraz z wyjaśnieniami w zakresie
braku rażąco niskiej ceny, a nie na potrzeby wyznaczenia zakresu zobowiązania
Odwołującego, jakie ma wykonać na rzecz Zamawiającego,
niezależnie od pkt 2 powyżej, założenie Odwołującego wykonania odwodnienia za
pomocą igłofiltrów jest zgodne z wymogami Zamawiającego, w szczególności z projektem
odwodnienia wykopów budowlanych - ponieważ zależy w głównej mierze od zmiennej
okoliczności, jaką jest wysokość zwierciadła wód podziemnych,
sam Zamawiający dopuszcza zmianę technologii igłofiltrów na studnie i odwrotnie - w
zależności od stanu rzeczywistego zwierciadła wód podziemnych, który to stan jest zmienny i
może różnić się od wskazanego w dokumentacji projektowej, w tym odwodnienia (projekt
odwodnienia wykopów budowlanych w miejscu projektowanej sieci s. 6 - w załączeniu) -
decyzję w tym zakresie Zamawiający pozostawia Wykonawcy,
cena ofertowa Odwołującego została skalkulowana rzetelnie i należycie, zapewnia
wykonanie zamówienia zgodnie z oczekiwaniami Zamawiającego oraz zapewnia zysk
Odwołującemu - także w wypadku wykonania zamówienia przy pomocy studni
odwodnieniowych, co jednoznacznie wynika z obszernych wyjaśnień złożonych
Zamawiającemu dnia 19 sierpnia 2019 r.
Rzekoma niezgodność treści oferty Odwołującego z SIWZ w zakresie technologii
odwodnienia wykopów nie ma w niniejszym postępowaniu miejsca z poniższych przyczyn.
Po pierwsze. Odwołujący na etapie przygotowania oferty wziął pod uwagę założenia
dokumentacji odwodnieniowej i przyjął wykonanie robót odwodnieniowych zgodnie z
przedstawionymi w niej założeniami, tj. albo za pomocą studni odwodnieniowych, albo za
pomocą igłofiltrów. Zgodnie z rozdz. 5 dokumentacji odwodnieniowej, Sposób odwodnienia
uzależniono od depresji którą należy uzyskać. Założono, że w przypadku konieczności
uzyskania depresji większej od 1,5 m odwodnienie należy prowadzić przy wykorzystaniu
otworów wiertniczych. W przypadku konieczności uzyskania mniejszej depresji odwodnienie
będzie prowadzone przy wykorzystaniu igłofiltrów”.
Odwołujący w swojej ofercie przyjął wykonanie robót budowlanych zgodnie z zacytowanym
powyżej założeniem dokumentacji odwodnieniowej, tj. i przy pomocy studni
odwodnieniowych i przy pomocy igłofiltrów - w zależności od zastanego poziomu zwierciadła
wody oraz koniecznej do uzy
skania depresji. Zamawiający zaniechał wezwania
Odwołującego do złożenia wyjaśnień w powyższym zakresie na podstawie art. 87 ust. 1 pzp,
co doprowadziło do niesłusznej decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego.
Niezależnie od powyższego, Odwołujący podkreśla, że o zgodności sposobu wykonania i
oferowanych przez Odwołującego robót budowlanych decyduje wyłącznie oświadczenie
złożone w formularzu ofertowym, gdzie Odwołujący oświadczył, że oferuje wykonanie
zamówienia zgodnie z wymogami: SIWZ, wyjaśnień do SIWZ oraz jej zmianami za podaną w
formularzu wartość (por. pkt I formularza ofertowego).
Zamawiający wskazał w SIWZ, że nie będzie oczekiwał od Wykonawców przedłożenia
jakichkolwiek innych dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2 pzp, tj. oświadczeń
lub dokumentów potwierdzających spełnianie przez oferowane roboty budowlane wymagań
określonych przez Zamawiającego (por. pkt 6.1.5 SIWZ). Nadmienić również należy, że
Zamawiający nie wymagał od Wykonawców złożenia kosztorysu ofertowego.
Na marginesie nale
ży wskazać, że gdyby Odwołujący literalnie zastosował się do wezwania
Zamawiającego, to jest złożył kalkulację kosztów zamówienia jedynie w tabeli według
projektu Zamawiającego, to Zamawiający nie miałby żadnych wątpliwości, aby wywodzić o
niezgodności oferty (której nie można zmienić poprzez złożenie po otwarciu ofert - zgodnie z
przepisami ustawy pzp
). Zamawiający nie żądał bowiem uwzględnienia w tabeli metody
odwodnienia. Nadto zaznaczyć należy, że koszt odwodnienia jest marginalny w stosunku do
całej wartości oferty (około 2%).
W związku z powyższym, Zamawiający jest uprawniony do badania zgodności treści oferty z
SIWZ jedynie w takim zakresie, w jakim Wykonawcy byli zobowiązani do przedłożenia
Zamawiającemu określonej w SIWZ dokumentacji świadczącej o zgodności oferowanych
robót z SIWZ. Wywodzenie niezgodności oferty z SIWZ z załączników do wyjaśnień
Odwołującego w przedmiocie rzekomej rażąco niskiej ceny (złożonych dodatkowo)
przekracza te uprawnienia.
Zgodnie z dominującymi poglądami doktryny, przez „treść oferty” należy rozumieć treść
zobowiązania wykonawcy do zgodnego z żądaniami zamawiającego wykonania przedmiotu
zamówienia publicznego. Na tak rozumianą treść oferty składa się formularz ofertowy oraz
wszystkie dokumenty dookreślające i precyzujące zobowiązanie wykonawcy dotyczące
przedmiotu oraz zakresu lub wielkości zamówienia, składane wraz z formularzem ofertowym.
Przykładowo, w przypadku formy wynagrodzenia kosztorysowego za treść oferty uznaje się
formularz ofertowy oraz składany z tym formularzem kosztorys ofertowy (wyceniony
przedmiar robót budowlanych) . Treścią oferty jest także zobowiązanie wykonawcy do
wykonania zamówienia zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia, a zatem zgodnie z
dokumentacją projektową, postanowieniami projektu umowy i innymi dokumentami
przygotowanymi i udostępnionemu przez zamawiającego. Ponadto wskazuje się, że treść
oferty stanowią oświadczenia i dokumenty składane w celu potwierdzenia, że oferowane
przez wykonawców dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania określone
przez zamawiającego .
W związku z powyższym należy dostrzec, że szczegółowa kalkulacja robocizny i sprzętu, z
której Zamawiający wywodzi niezgodność z SIWZ:
została przez Odwołującego złożona w celu wykazania, że zaproponowana przez
niego ce
na ofertowa nie jest rażąco niska, a nie w celu wykazania zgodności treści oferty z
SIWZ;
nie została złożona wraz z formularzem ofertowym, lecz została dołączona do
wyjaśnień Odwołującego w przedmiocie rażąco niskiej ceny na etapie badania ofert, z
własnej inicjatywy Odwołującego (bez odrębnego wezwania Zamawiającego w tym zakresie)
i wyłącznie w celu wykazania Zamawiającemu przyjętych przez Odwołującego składników
cenotwórczych oferty, a nie w celu doprecyzowania/zmiany zakresu jego świadczenia,
- co n
awiasem mówiąc, biorąc pod uwagę specyfikę robót odwodnieniowych, nie jest
możliwe przed rozpoczęciem robót budowlanych, co Odwołujący wyjaśni poniżej.
Podsumowując, w niniejszym postępowaniu Zamawiający nie miał podstaw prawnych i
faktycznych, aby z treści przedłożonej przez Odwołującego szczegółowej kalkulacji
robocizny i sprzętu (nieobowiązkowej, bo niewymaganej postanowieniami SIWZ) wywodzić
niezgodność treści oferty z SIWZ - szczegółowa kalkulacja robocizny i sprzętu nie stanowiła
bowiem części oferty Odwołującego w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 pzp. Oferta
Odwołującego była i jest zgodna z SIWZ, co jednoznacznie wynika z jej treści.
Po drugie, na potrzeby pomocniczej kalkulacji kosztów zadania złożonej wraz z
wyjaśnieniami w zakresie braku rażąco niskiej ceny Odwołujący był w pełni uprawniony do
przyjęcia jedynie kosztu odwodnienia przy wykorzystaniu igłofiltrów (przy czym Odwołujący
podkreśla, że ujął w cenie oferty także wykonanie robót przy pomocy studni
odwadniających). Zamawiający nie wymagał bowiem złożenia szczegółowego kosztorysu
zadania w związku z przyjęciem ryczałtowej formy wynagrodzenia. Jak wyjaśniono powyżej,
dokumentacja odwodnieniowa, w zależności od depresji, którą należy uzyskać, przewidywała
wykonanie odwodnienia:
za pomocą studni odwodnieniowych - w przypadku, gdy konieczne jest uzyskanie
depresji większej od 1,5 m albo
za pomocą igłofiltrów - w przypadku, gdy konieczne jest uzyskanie depresji równej lub
mniejszej niż 1,5 m.
Odwołujący wyjaśnia, że poprzez „uzyskanie depresji” należy rozumieć konieczność
obniżenia istniejącego zwierciadła wody podziemnej do określonego, pożądanego, z punktu
widzenia dokumentacji odwodnieniowej, poziomu. Wybór właściwej technologii odwodnienia
(studnie odwodnieniowe lub igłofiltry) zależy wyłącznie od tego, o ile metrów Wykonawca
będzie zobowiązany do obniżenia zwierciadła wody podziemnej. Jeśli zwierciadło należy
obniżyć o 1,5 m lub mniej, właściwą technologią są igłofiltry. Jeżeli zwierciadło należy
obniżyć o więcej niż 1,5 m, właściwą technologią są studnie odwodnieniowe. To, o ile należy
obniżyć zwierciadło wody, zależy m. in. od rzeczywistej wysokości zwierciadła wody na
obszarze inwestycji, którą wykonawca zastaje na budowie. Prace odwodnieniowe mają
charakter tymczasowy, służący jedynie wykonaniu budowy kanalizacji ściekowej i co do
zasady Zamawiający mógłby w ogóle nie wskazywać metody technologii odwonienia na czas
prowadzenia robót, a jedynie wskazać warunki geologiczne, na czym poprzestaje wielu
zamawiających w praktyce obrotu. Wykonawca jako profesjonalista wie, w jakiej technologii
powinien przygotować plac budowy, aby prawidłowo wykonać roboty. Aby lepiej uzmysłowić
istotę opisanych powyżej prac, Odwołujący przedstawia poniżej rysunek stanowiący część
operatu wodnoprawnego. Rysunek pr
zedstawia poglądowo poziom zwierciadła wody
podziemnej oraz depresję, którą musi uzyskać wykonawca.
Zamawiający, dla każdej z opisanych powyżej technologii wykonania prac, założył
wystąpienie dwóch różnych poziomów zwierciadła wody: po pierwsze założył, że zwierciadło
wody podziemnej może wystąpić na wysokości 1,5 m p.p. „0” Wisły (tzw. pod poziomem zera
Wisły) oraz drugi wariant dla wysokości 0,5 m p.p. „0” Wisły. Obniżenie zwierciadła wody
podziemnej do pożądanego poziomu stanowi „uzyskanie depresji”, o której mówi
dokumentacja odwodnieniowa.
Założenie, że zwierciadło wody podziemnej może znaleźć się na różnych poziomach wynika
stąd, że poziomy zwierciadła wody podziemnej nie są stałe i podlegają częstym zmianom
(np. na skutek opadów, suszy, pory roku). Zwierciadło to może opadać lub podnosić się.
Rzeczywistą wysokość zwierciadła wody wykonawca pozna po rozpoczęciu robót
budowlanych. W związku z powyższym, założenia dokumentacji odwodnieniowej w zakresie
przyjętego poziomu zwierciadła wody są jedynie hipotetyczne. Może np. okazać się, że
zwierciadło wody znajduje się niżej niż w dokumentacji odwodnieniowej, np. na poziomie 1,8
m pod poziomem zera Wisły. To z kolei będzie oznaczało, że wartość depresji koniecznej do
uzyskania będzie mniejsza niż 1,5 m, a w takiej sytuacji dopuszczalną metodą odwodnienia
dla całej inwestycji będą igłofiltry. Jednak zawsze okaże się to dopiero przy wykonywaniu
robót budowlanych.
Odwołujący dodatkowo wskazuje, że w lipcu 2019 r. zlecił przeprowadzenie badania w celu
określenia profilu gruntowego i położenia wód podziemnych w związku z projektowaną
realizacją kanalizacji na terenie os. Buków przy ul. Modlińskiej i ul. Jędrzejowskiego w
Warszawie. Badanie wykazało, że poziom zwierciadła wód podziemnych wynosił 1,7 m p.p.
„0” Wisły. Taki poziom zwierciadła oznacza, że depresja, którą ma osiągnąć wykonawca jest
mniejsza niż 1,5 m, a zatem dla całości prac odwodnieniowych właściwą metodą są igłofiltry.
Dowód: Raport hydrogeologiczny dla projektowanej sieci kanalizacyjnej na terenie Os.
Buków przy ul. Modlińskiej/ul. Jędrzejowskiego w Warszawie, dz. Białołęka.
Z powyższego płynie wniosek, że na potrzeby omawianej kalkulacji robót odwodnieniowych,
Odwołujący był uprawniony do założenia, że wykona te prace przy użyciu igłofiltrów, gdyż w
chwili przygotowania oferty nie jest wiadomo, jaka technologia wykonania odwodnienia
powinna zostać zastosowana (zostanie ona określona podczas realizacji robót przez
uprawnionego geologa nadzoru). Odwołujący powinien liczyć się z koniecznością wykonania
odw
odnienia również przy pomocy studni odwodnieniowych i powinien to ryzyko ująć w cenie
ofertowej -
co Odwołujący uczynił.
Potwierdzeniem powyższego jest to, że:
dokumentacja projektowa wymienia alternatywnie wykonanie prac odwodnieniowych za
pomocą studni odwodnieniowych lub igłofiltrów (por. pkt 5 i 6 wniosków dokumentacji
odwodnieniowej);
ostateczna decyzja w zakresie sposobu przeprowadzenia odwodnienia należy do
uprawnionego geologa nadzoru (por. pkt 8 dokumentacji odwodnieniowej), który nie dopuści
do pr
owadzenia robót w sposób niezgodny ze sztuką budowlaną;
Zamawiający przewidział w Klauzuli 22.5 ust. 2 projektu umowy w sprawie zamówienia
publicznego możliwość zastosowania rozwiązań zamiennych (w tym technologii wykonania
robót) w przypadku zastania innych warunków gruntowo-wodnych niż to wynika z
dokumentacji projektowej -
na co Zamawiający sam zwraca uwagę w swoim piśmie
stanowiącym odpowiedzi na pytania wykonawców (por. odpowiedź nr 35).
Zawarcie w szczegółowej kalkulacji robocizny i sprzętu założenia polegającego na
wykonaniu odwodnienia przy użyciu igłofiltrów zostało dokonane wyłącznie na potrzeby
wyjaśnień składników ceny oferty i - w przypadku konieczności zastosowania studni
odwodnieniowych -
stanowi wyłącznie ryzyko Odwołującego - wobec przyjęcia ryczałtowej
formy wynagrodzenia. Nie stanowi o niezgodności oferty z treścią SIWZ, bowiem
dokumentacja projektowa jako jedną z technologii odwodnienia dopuszcza stosowanie
igłofiltrów.
Po trzecie, jak już zasygnalizowano w niniejszym odwołaniu, Odwołujący liczy się z
koniecznością wykonania odwodnienia przy użyciu studni odwodnieniowych i ujął koszty
związane z wykorzystaniem tej technologii w cenie ofertowej.
W dniu 12 sierpnia 2019 r. Zamawiający wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień w
zakresie wskazanym w art. 90 ust. 1 pkt 1 - 5 pzp
. Zamawiający wskazał tabelarycznie w
wezwaniu, jakie składniki ceny ofertowej powinien ująć Odwołujący w wyjaśnieniach. Dowód:
pismo Zamawiającego z dnia 12.08.2019 r. - załącznik nr 10.
Odwołujący pismem z dnia 19 sierpnia 2019 r. przedstawił Zamawiającemu obszerne
wyjaśnienia w przedmiocie rażąco niskiej ceny i załączył wypełnioną tabelę (załącznik nr 19
do wyjaśnień Odwołującego z dnia 19 sierpnia 2019 r.), w której przedstawił poszczególne
składniki ceny ofertowej.
W
wyżej wymienionej tabeli Odwołujący ujął pozycję nr 36 - Koszty Ogólne Spółki dla
niniejszego Kontraktu (m. in. koszty administracji, nadzoru specjalistycznego, itp.) i
Amortyzacja Sprzętu i inne nieprzewidziane elementy” o wartości 1.250.000,00 zł netto.
Odwołujący przed złożeniem oferty skierował do potencjalnego podwykonawcy zapytanie o
szacunkowy koszt studni odwodnieniowej, a także jej montażu, demontażu i przewiezienia
na następne stanowisko. W odpowiedzi na powyższe zapytanie Odwołujący w dniu 22 lipca
2019 r. otrzymał ofertę, zgodnie z którą koszt wykonania jednej studni odwodnieniowej jest
równy kwocie 4.200 zł netto.
Dowód: oferta HydroGeoStudio z dnia 22.07.2019 r.
Dokumentacja odwodnieniowa zakładała (w najmniej korzystnym dla Odwołującego
waria
ncie), że całkowita liczba studni odwodnieniowych wyniesie 72 otwory (str. 8
dokumentacji odwadniającej).
W związku z powyższym, koszty wykonania całości robót odwadniających przy
wykorzystaniu wyłącznie studni odwodnieniowych, wyniesie 302.400 zł netto (72 otwory x
4.200 zł netto). Koszty wykonania studni mogą zatem zostać w całości pokryte kwotą
zarezerwowaną w budżecie Odwołującego na „inne nieprzewidziane elementy”.
Jednocześnie zwiększenie kosztów prac nie spowoduje uszczerbku dla zysku, jaki
Odwołujący planuje osiągnąć w wyniku realizacji zamówienia. Powyższe stanowi jednak
górną granicę ryzyka kosztowego. Zaznaczyć należy, że Odwołujący, posiadając
doświadczenie w realizacji prac będących przedmiotem zamówienia na terenie Miasta
Warszawy, ma zaś pewność, że podczas realizacji zamówienia nie wystąpi konieczność
zastosowania w każdym przypadku studni odwodnieniowych.
W świetle powyższej argumentacji stwierdzić należy, że oferta jest zgodna z SIWZ, a
Odwołujący dokonał poprawnej kalkulacji. Krajowa Izba Odwoławcza wskazuje bowiem, że
Z
amawiający nie może wywodzić negatywnych dla wykonawcy skutków prawnych w postaci
odrzucenia jego oferty, z powołaniem się na przesłankę z art. 89 ust. 1 pkt 2 pzp, w sytuacji
gdy SIWZ nie zawierała wyraźnego, jednoznacznie określonego wymogu odnośnie
oczekiwań Zamawiającego co do treści oferty. Odrzucenie oferty na podstawie tego przepisu
może nastąpić tylko wówczas, gdy niezgodność treści oferty z treścią SIWZ jest
niewątpliwa”. Mając na uwadze całokształt przedstawionych okoliczności stwierdzić należy,
że Zamawiający bezpodstawnie dokonał odrzucenia oferty Odwołującego, która jest zgodna
z SIWZ.
W informacji o odrzuceniu oferty z dnia 18 września 2019 r. Zamawiający stwierdza, że:
”przedstawione przez Wykonawcę wyjaśnienia i dowody nie obejmują pełnego zakresu
wymagań wskazanych w SIWZ, uzupełnionych (a zatem stanowiącym integralną część
SIWZ) w ramach odpowiedzi udzielanych na pytania Wykonawców w piśmie opublikowanym
w dn. 4.07.2019 r. [Zamawiający podał błędną datę, odpowiedzi na pytania Wykonawców
pochodzą z dnia 3.07.2019 r. - przyp. aut.]”. Jednakże z treści wezwania do złożenia
wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny z dnia 12 sierpnia 2019 r. nie wynika, że
Zamawiający oczekiwał od Odwołującego i innych wykonawców odniesienia się w
szczególny sposób do wymagań, które były przedmiotem wyjaśnień w piśmie z dnia
3.07.2019 r. Zamawiający chcąc uzyskać wyjaśnienia odnoszące się do konkretnych kwestii,
powinien wyraźnie wymienić w wezwaniu, jakich informacji udzielić ma Odwołujący. Zgodnie
z wyrokiem KIO z
dnia 21 października 2016 r.: Zamawiający powinien wskazać wykonawcy,
w jakim kierunku wyjaśnienia powinny być poprowadzone i na jakie okoliczności powinien on
przedstawić dowody, czyli co w jego ofercie budzi wątpliwości zamawiającego, nie
pozostawiając tego jedynie domysłom wykonawcy” . Jeżeli więc Zamawiający nie zawarł
szczególnych wymagań w wezwaniu, nie mógł odrzucić oferty Odwołującego w sytuacji, gdy
wyjaśnienia Odwołującego były zgodne z treścią wezwania.
W świetle powyższych okoliczności, nie sposób zgodzić się z twierdzeniem Zamawiającego,
że: „przedstawiona przez Wykonawcę kalkulacja oraz dowody wskazują na wadliwą wycenę
odwodnienia wykopów budowlanych, gdyż nie uwzględniono zestawów studni
odwodnieniowych, co
jest jednoznaczne z faktem, że zaproponowana przez Wykonawcę
cena nie dotyczy pełnego zakresu obejmującego wszystkie wymagania wskazane w SIWZ”.
Odwołujący podkreśla bowiem, że w ofercie przewidziano środki, które pozwoliłyby na
wykonanie przedmiotu zamówienia przy wykorzystaniu zestawów studni odwodnieniowych.
Dodatkowo stwierdzić należy, że Zamawiający w informacji o odrzuceniu oferty
bezpodstawnie wskazuje, że: „oferta złożona przez Państwa firmę nosi znamiona rażąco
niskiej ceny wynikającej z nie uwzględnienia wszystkich składników cenotwórczych
niezbędnych dla prawidłowego skalkulowania oferty.
Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że Zamawiający w wezwaniu do wyjaśnień
uzupełniających skierowanym tylko do jednego wykonawcy tj. Instalbud sp. z o.o.,
zobowi
ązał go do przedłożenia dodatkowych informacji wskazując, że: „Zamawiający na
etapie postępowania przy odpowiedziach na zapytania Wykonawców uzupełnił SIWZ o nową
dokumentację dotyczącą warunków gruntowo-wodnych, a w tym projekt odwodnienia
wykopów (pismo Zamawiającego z dnia 3.07.2019 r. w sprawie odpowiedzi na pytania
Wykonawców oraz zmiany treści SIWZ - Odpowiedź nr 35 na Pytanie nr 35). Z
przedstawionych przez Państwa wyjaśnień nie wynika jednoznacznie, że w wycenie ujęto
kalkulację odwodnienia części wykopów przy zastosowaniu zespołów otworów
odwadniających - studni Prosimy o wskazanie pozycji w których zastały ujęte koszty i ich
wysokość”. Mając na uwadze przytoczoną treść wezwania do uzupełniających wyjaśnień
skierowanego do Instalbud sp. z o.o., stwi
erdzić należy, że Zamawiający mając wątpliwości
co do złożonych wyjaśnień, które de facto pokrywają się z zarzutem postawionym
Odwołującemu w informacji o odrzuceniu oferty z dnia 19 września 2019 r. (tj.:
,,przedstawiona przez Wykonawcę kalkulacja oraz dowody wskazują na wadliwą wycenę
odwodnienia wykopów budowlanych, gdyż nie uwzględniono zestawów studni
odwodnieniowych, co jest jednoznaczne z faktem, że zaproponowana przez Wykonawcę
cena nie dotyczy pełnego zakresu obejmującego wszystkie wymagania wskazane w SIWZ”),
nie odrzucił automatycznie oferty tego wykonawcy (tak jak odrzucił ofertę Odwołującego).
Zamawiający, w celu wyjaśnienia wątpliwych kwestii, skierował do innego wykonawcy
dodatkowe wezwanie. W związku z powyższym w przypadku, gdyby Zamawiający wezwał
Odwołującego do złożenia takich samych uzupełniających wyjaśnień (jak w przypadku
Instalbud sp. z o.o.), Odwołujący miałby szanse na wyjaśnienie treści wyjaśnień złożonych w
odpowiedzi na wezwanie, a oferta Odwołującego nie zostałaby odrzucona.
Zan
iechanie wezwania Odwołującego do złożenia uzupełniających wyjaśnień, w sytuacji, gdy
Zamawiający miał wątpliwości tego samego rodzaju, jak do wyjaśnień złożonych przez
Instalbud sp. z o.o., stanowi naruszenie zasady równego traktowania wykonawców.
Zamawia
jący w wezwaniu do wyjaśnień uzupełniających powołał się bowiem na te same
okoliczności, które stanowią podstawę odrzucenia oferty Odwołującego na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 2 prawa zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 21 czerwca 2018 r. wskazała, że zawarte w art. 7
ust. 1 pzp
zasady równego traktowania wykonawców, uczciwej konkurencji oraz
przejrzystości nie są zachowane, jeśli zamawiający inaczej traktuje wykonawców
znajdujących się w takiej samej sytuacji, innymi słowy w zależności od tożsamości
wykonawcy różnicuje konsekwencje takiego samego stanu faktycznego lub prawnego, w
jakim znajdują się wykonawcy . Odwołujący wskazuje więc, że Zamawiający naruszył art. 7
ust. 1 pzp
, ponieważ potraktował w odmienny sposób wykonawców znajdujących się z takiej
samej sytuacji. Zgodnie z wyrokiem KIO
: „aby mogło dojść do wykazania przez wykonawcę
naruszenia art. 7 ust. 1 pzp
winien on wykazać, że Zamawiający w odmienny sposób
potraktował wykonawców znajdujących się w identycznej sytuacji prawnej i faktycznej
(zasada równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji), lub że podjął
nieproporcjonalne działania do celu jaki chciał osiągnąć (zasada proporcjonalności) lub
naruszył zasadę transparentności postępowania” .
Podkreślić należy, że w sytuacji, gdy Zamawiający nie był przekonany co do uwzględnienia
w ofercie Odwołującego wszystkich składników cenotwórczych niezbędnych dla
prawidłowego skalkulowania ceny oferty, powinien wezwać Odwołującego do złożenia
wyjaśnień uzupełniających (tak jak uczynił to w przypadku Instalbud sp. z o.o.). Odrzucenie
oferty Odwołującego z uwagi na sam fakt niewyjaśnienia przez Odwołującego pewnych
okoliczności w sposób, jakiego oczekiwał Zamawiający, było niewłaściwe, a z pewnością co
najmniej przedwczesne.
Zamaw
iający w informacji o odrzuceniu oferty Odwołującego wskazał, ze odrzuca ofertę
Odwołującego na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp, gdyż rzekomo
oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę.
Przepisy prawa zamówień publicznych nie zawierają definicji pojęcia rażąco niskiej ceny. W
związku z tym sposób interpretacji wskazanego sformułowania został wypracowany w
doktrynie oraz orzecznictwie. Zgodnie z orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej oraz
sądów powszechnych przez cenę rażąco niską należy rozumieć:
„...cenę, wobec której oczywiste jest dla wszystkich, że nie jest możliwe zrealizowanie
zamówienia”,
„...cenę niewiarygodną, oderwaną całkowicie od realiów rynkowych. Przykładem może być
oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu lub wytworzenia albo oferowanie usług za
symboliczną kwotę.”,
3) „...cenę, wskazującą na fakt wykonania zamówienia poniżej kosztów wytworzenia
prze
dmiotu zamówienia”
4) cenę, która „ ...grozi niebezpieczeństwem niewykonania lub nienależytego wykonania
zamówienia w przyszłości”,
5) cenę „...która jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień i ewentualnie innych ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego.,
„...cenę niewiarygodną, nierealistyczną, odbiegającą wysokością od wartości zamówienia
oszacowanej przez zamawiającego z należytą starannością oraz cen pozostałych ofert
złożonych w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub cen rynkowych,
tj. cenę, która (...) generalnie nie występuje na rynku, na którym ceny wyznaczane są m.in.
przez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży i jej otoczeniu biznesowym
postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność i funkcjonowanie uczciwej konkurencji
podmiotów racjonalnie na nim działających.”,
7) „...cenę nierealną, niewiarygodną i oderwaną od realiów rynkowych, za którą wykonanie
zamówienia nie jest możliwe. Tego rodzaju charakterystyka ceny jest uznawana za
odpowiadającą użytemu w przepisie pojęciu "rażąca". Dla odrzucenia oferty konieczne jest
zaistnienie owej rażącej dysproporcji w stosunku do przedmiotu zamówienia”,
8) „Cena rażąco niska jest wartością nierealną, wskazującą na brak możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia za daną kwotą i należy odnosić ją do przedmiotu zamówienia. O ile
ceny zaproponowane przez innych wykonawców mogą stanowić pewną wytyczną, co do
poziomu kalkulacji ceny w postępowaniu, to jednak nie można zapominać, że każdy z
wykonawców posiada indywidualne warunki podmiotowe, które bezpośrednio wpływają na
możliwość obniżenia ceny”.
Cena za realizację przedmiotu zamówienia, jaką zaoferował Odwołujący, nie jest ceną
rażąco niską. Cena Odwołującego nie zawiera cech ceny rażąco niskiej, wskazywanych w
orzecznictwie, tj. cena ta nie jest ceną, co do której oczywistym jest, że nie da się za taką
kwotę wykonać zamówienia, nie jest ceną oderwaną od realiów rynkowych, nie jest ceną
wskazującą, że Odwołujący realizowałby zamówienie poniżej kosztów jego wykonania, nie
jest ceną odbiegającą od cen rynkowych, wartości zamówienia oraz cen zaoferowanych
przez pozostałych wykonawców, nie jest ceną, która generalnie nie występuje na rynku, a
także nie jest ceną, która wykazuje rażącą dysproporcję do przedmiotu zamówienia.
Na brak cech ceny rażąco niskiej wskazuje w szczególności porównanie ceny zaoferowanej
przez Odwołującego z cenami innych ofert złożonych w postępowaniu oraz kwotą, którą
Zamawiający przeznaczył na realizację zamówienia. Jak wynika z zestawienia ofert
opublikowanego przez Zamawiającego w dniu 29.07.2019 r. cena za realizację przedmiotu
umowy (z podatkiem VAT) wynosi w przypadku:
Odwołującego - 17.216.310,00 zł,
WOD-KAN-BRUK sp. z o.o. -
17.440.392,85 zł,
Instalbud sp. z o.o. -
17.687.400,00 zł,
ETPS.A.-
19.672.620zł,
Konsorcjum DiM Construction sp. zo.o. IDS - BUD S.A. -
20.873.100 zł
PPH Meliorex sp. z o.o. -
22.784.074,73 zł.
Natomiast szacunkowa wartość zamówienia, będąca jednocześnie kwotą, jaką Zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia wynosi 26.387.635,92 zł. Szacunkowa
wartość zamówienia jest więc znacznie wyższą niż ceny złożonych ofert oraz średnia
arytmetyczna cen złożonych ofert.
W związku z powyższym Odwołujący rozumie, że Zamawiający był zobowiązany wezwać
Odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny na podstawie art. 90
ust. 1a pkt 1 pzp
, zgodnie z którym „w przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co
najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej
arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.”. Podkreślić jednak należy, że obowiązek
wezwanie Odwołującego do złożenia wyjaśnień wynikał wyłącznie z faktu wystąpienia dużej
różnicy pomiędzy ceną ofertową Odwołującego a szacunkową wartością zamówienia. Jak
wskazano już zaś powyżej, szacunkowa wartość zamówienia określona przez
Zamawiającego jest zawyżona w stosunku do realiów rynkowych. W związku z tym,
porównanie ceny zaoferowanej przez Odwołującego z szacunkową wartością zamówienia,
nie stanowi podstawy do oceny możliwości należytej realizacji zamówienia za zaoferowaną
cenę.
W
innych postępowaniach o udzielenie zamówień o analogicznym przedmiocie,
Zamawiający udzielał Odwołującemu zamówień, w których wartość ofert była znacznie
niższa od szacunkowej wartości zamówienia i jednocześnie kwoty, jaką zamierzał
przeznaczyć na realizację zamówienia. Przykłady takich postępowań wskazano w piśmie
Odwołującego z dnia 19 sierpnia 2019 r., a mianowicie:
zamówienie na budowę „Sieci kanalizacji ściekowej wraz z odcinkami sieci na Osiedlu
Radość w Warszawie - Dzielnica Wawer z podziałem na 11 zadań”, nr postępowania
01271/WS/PW/PZL-DZA-WRI/B/2015 -
zamówienie zrealizowane przez Odwołującego:
szacunkowa wartość zamówienia wynosiła 6.435.620,45 zł brutto,
- wynagrodzenie
z umowy 2.576.850,00 zł brutto, tj. 40,04 % szacunkowej wartości
zamówienia;
Dowód:
informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 1.10.2015 r. -
załącznik nr 18,
ogłoszenie o udzieleniu zamówieniu z dnia 19.11.2015 r. - załącznik nrl9,
zamówienie na: „Budowę kanalizacji ściekowej w ul. Żonkilowej w Warszawie na terenie
Dzielnicy Wawer”, nr postępowania 00538/WS/PW/PZL-DZA-WRI/B/2016 - zamówienie
zrealizowane przez Odwołującego, gdzie osiągnięto zakładane wyniki finansowe:
szacunkowa wartość zamówienia wynosiła 1.549.800,00 zł brutto,
wynagrodzenie
z umowy 515.370,00 zł brutto, tj. 33,25 % szacunkowej wartości
zamówienia;
Dowód: -
informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 15.07.2016 r,
ogłoszenie o udzieleniu zamówienia z dnia 22.09.2016 r.
zamówienia na: „Budowę kanału ściekowego 0 0,20m L=911,5m w ul. Dusznickiej oraz 0
0,20m L=56,5m w ul. Bystrzyckiej wraz z odcinkami sieci kanałów do granic nieruchomości w
Warszawie na terenie Dzielnicy Wawer”, nr postępowania 00195/WS/PW/PZL-DZA-
WRI/B/2016) -
zamówienie zrealizowane przez Odwołującego, gdzie osiągnięto zakładane
wyniki finansowe:
wartość zamówienia podana przez Zamawiającego wynosiła 1.968.000,00 zł brutto,
wynagrodzenie
z umowy 897.900,00 zł brutto, tj. 45,63 % szacunkowej wartości
zamówienia;
Dowód: - informacja o wyniku postępowania z dnia 8.06.2016 r.,
ogłoszenie o udzieleniu zamówienia z dnia 25.07.2016 r
zamówienie na: zadanie 1.2.11 Budowa kanalizacji w ul. Sęczkowef\ nr postępowania
00599/WS/PW/PZL-DZA-WRI/B/2016) -
zamówienie zrealizowane przez Odwołującego,
gdzie osiągnięto zakładane wyniki finansowe:
szacunkowa wartość zamówienia wynosiła 3.718.032,31 zł brutto,
wartość wynagrodzenia z umowy wynosi 1.771.200,00 zł brutto, tj. 47,64 % wartość:
informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 18.07.2016 r. -
załącznik nr 24,
ogłoszenie o udzieleniu zamówienia z dnia 09.09.2016 r. - załącznik nr 25.
Podkreślić należy także, że chociaż cena zaoferowana przez Odwołującego jest najniższą w
przedmiotowym postępowaniu, to nie odbiega znacząco od dwóch kolejnych najniższych
cen. Cena zaoferowana przez Odwołującego:
jest niższa jedynie o 224.082,85 zł od ceny zaoferowanej przez WOD-KAN-BRUK sp.
z o.o. (cena
Odwołującego wynosi 17.216.3 10 zł, zaś cena WOD-KAN-BRUK sp. z o.o.
wynosi 1
7.440.392,85zł), tj. cena Odwołującego jest niższa od ceny WOD-KAN-BRUK sp. z
o.o. jedynie o 1,3%,
jest niższa jedynie o 471.090 zł od ceny zaoferowanej przez Instalbud sp. z o.o.
(cena Odwołującego wynosi 17.216.310 zł, zaś cena Instalbud sp. z o.o. wynosi 17.687.400
zł), tj. cena Odwołującego jest niższa od ceny zaoferowanej przez Instalbud sp. z o.o.
jedynie o 2,73%.
Dodatkowo podkreślić należy, że cena zaoferowana przez Odwołującego nie odbiega
zacznie od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert. Średnia arytmetyczna cen
wszystkich złożonych ofert wynosi 19.278.982,96 zł, zaś cena zaoferowana przez
Odwołującego wynosi 17.216.310,00 zł. W związku z tym, cena zaoferowana przez
Odwołującego jest niższa od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert jedynie o
KIO
w wyroku z 24 listopada 2017 r. wskazała, że: „Rażąco niska cena to taka, która jest
nierealistyczna, niewiarygodna w kontekście aktualnej sytuacji rynkowej. Nie wystarczy więc,
aby cena zasadniczo odbiegała od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen
pozostałych ofert złożonych w postępowaniu. Istotne, aby była to cena taka, że przy
zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby nieopłacalne. Musi
to być cena rażąco niska w stosunku do konkretnego przedmiotu zamówienia,
uwzględniającego specyfikę rynku(...)” .W warunkach konkurencji na rynku, normalnym
jest występowania różnic w cenach oferowanych przez wykonawców. Jak wskazała Izba w
wyroku z 24 marca 2015 r. Różnica pomiędzy szacunkową wartością zamówienia
powiększoną o podatek VAT, jak również różnica pomiędzy cenami poszczególnych ofert w
postępowaniu nie przesądza o tym, że cena zaoferowana przez uczestnika postępowania
odwoławczego stanowi cenę rażąco niską, natomiast normalnym przejawem konkurencji jest
występowanie różnic w cenach złożonych ofert w danym postępowaniu.
Podobnie -
w wyroku z dnia 15 kwietnia 2015 r. Izba wskazała, że „Porównanie w
postępowaniu do siebie jedynie wartości dwóch ofert, nawet jeśli dwaj wykonawcy oferują
Zamawiającemu taki sam sprzęt i stwierdzenie rozbieżności w tym zakresie, nie może
wskazywać na rażąco niską cenę po stronie któregoś z wykonawców, czyli oferowaniu
przedmiotu zamówienia poniżej kosztów. Może to jednie świadczyć o swobodzie ustalenia
przez
każdego z wykonawców z osobna wartości swojej ceny ofertowej, mając na względzie
swoje indywidualne, ponoszone w tym zakresie koszty oraz ewentualny zysk oraz
uwzględniając konkurencję na rynku i możliwość uzyskania danego zamówienia
publicznego". Ponadto zgodnie z wyrokiem z 20 maja 2015 r.: Z
amawiający ogłaszając
postępowanie o udzielenie zamówienia chce osiągnąć cel tzn. realizację danego przedmiotu
zamówienia za możliwie niskie wynagrodzenie, natomiast granica pomiędzy najniższą ceną
zaoferowana w post
ępowaniu a rażąco niską ceną jest nieostra, dlatego zamawiający
dokonując oceny, rozstrzygając czy ma do czynienia z rażąco niska ceną powinien mieć na
uwadze w szczególności "rzeczywistą relację wartości świadczenia pieniężnego do wartości
świadczenia niepieniężnego". Inny sposób dokonania badania zaoferowanej w danym
postępowaniu przez wykonawcę ceny może prowadzić do krzywdzącego i nieuzasadnionego
odrzucenia oferty z postępowania. Każdy przypadek, ze względu na przedmiot zamówienia,
sposób jego realizacji oraz wartość zamówienia należy rozpatrywać indywidualnie” .
W informacji o odrzuceniu oferty z dnia 18 września 2019 r. Zamawiający wskazał, że: „miał
na uwadze, że w przypadku prowadzenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny nie
chodzi o złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, a tylko takich, które w sposób niebudzący
wątpliwości pozwalają na ustalenie czy oferta zawiera rażąco niską cenę. Wyjaśnienia
muszą wyczerpująco wskazywać wszelkie czynniki mające wpływ na cenę, tak by
potwierdziły prawidłowość w obliczaniu zaoferowanej ceny. Oczywistym jest, że
przedstawione wyjaśnienia winny być nie tylko konkretne, ale również poparte stosownymi
dowodami”. Nie można zgodzić się z twierdzeniami Zamawiającego jakoby Odwołujący niż
przedstawił wyczerpujących wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny oraz nie złożył
wymaganych dowodów.
Odwołujący w złożonych wyjaśnieniach z dnia 19 sierpnia 2019 r. przedstawił szerokie
wyjaśnienia odnoszące się do zaoferowanej ceny. Odwołujący wskazał w wyjaśnieniach w
szczególności, że:
w pełni oszacował zakres robót budowlanych będących przedmiotem postępowania,
cena ofertowa zawiera wszystkie składniki,
Odwołujący dokonał wizji lokalnej,
Odwołujący posiada bogate doświadczenie w realizacji podobnych zadań,
posiada zdoln
ość finansową niezbędną do realizacji zamówienia,
posiada własny sprzęt i transport,
zatrudnia doświadczony personel.
Odwołujący załączył ponadto do wyjaśnień szeregu dowodów potwierdzających, że
zaoferowana cena nie stanowi ceny rażąco niskiej, tj. złożył w szczególności:
opinię bankową dot. Odwołującego,
dowody własności sprzętu należącego do spółki,
szczegółowe wyliczenia czasu realizacji i materiałów podstawowych,
dowody zatrudnienia personelu i związane z tym koszty,
wyliczenia kos
ztów pracy sprzętu podstawowego dla jednej kompletnie wyposażonej
brygady roboczej,
kalkulacje szczegółowe (np. odbudowy powierzchni),
wykaz kosztów obsługi geodezyjnej,
wykaz kosztów prac projektowych.
Wskazać należy, że Odwołujący, wyjaśniając sposób kalkulacji ceny ofertowej, wskazał
także na okoliczności wypływające na wysokość kwoty wskazanej w każdej pozycji
kalkulacji, przygotowanej zgodnie z wzorem Zamawiającego załączonym do wyjaśnień.
Zarzuty Zamawiającego w tym kontekście są więc bezpodstawne. Zamawiający
bezpodstawnie twierdzi, że Odwołujący nie ujął w swojej wycenie kosztów wykonania
odwodnienia przy pomocy studni odwodnieniowych. Jak wyjaśniono powyżej, koszty studni
zostały zawarte w cenie ofertowej Odwołującego.
Zamawiający z naruszeniem przepisów prawa zamówień publicznych, bezpodstawnie
odrzucił ofertę Odwołującego, wskazując, że zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Cena zaoferowana przez Odwołującego nie jest natomiast ceną
rażąco niską, wręcz przeciwnie - jest to cena rynkowa. Twierdzenia Zamawiającego wynikają
z subiektywnych odczuć, a nie z zaoferowania przez Odwołującego realizacji zamówienia za
rażąco niską cenę. Krajowa Izba Odwoławcza wskazuje, że: „Odrzucenie oferty z powodu
rażąco niskiej ceny jest możliwe dopiero gdy, zamawiający ma pewność, że zamówienie nie
zostanie należycie wykonane za zaoferowaną ceną. Pewność tą uzyskuje dopiero po
wyjaśnieniach wykonawcy, który potwierdzi, w jaki sposób kalkulował ceną i czy wykonanie
danej usługi jest możliwe w tej cenie” . Jednakże twierdzenia Zamawiającego jakoby cena
zaoferowana przez Odwołującego była rażąco niska nie są poparte żadnymi faktami.
Zamawiający nie zauważa bowiem różnicy pomiędzy ceną rażąco niską a ceną niską, która
jest naturalnym przejawem konkurencji na rynku.
Zamawiający bezzasadnie przyjął, iż cena ofertowa Odwołującego jest rażąco niska i w
konsekwencji stwierdzić należy, że odrzucenie oferty Odwołującego nastąpiło z naruszeniem
art. 89 ust. 1 pkt 4 prawa zamówień publicznych. Podkreślić należy bowiem, że Odwołujący
zapewnia, że zaoferowana przez niego cena zawiera wszelkie koszty wykonania zamówienia
oraz zysk Odwołującego.
Mając na uwadze powyższe wnosi jak na wstępie.
Do odwołania załączono dokumenty opisane w uzasadnieniu oraz kopie części dokumentacji
przetargowej
Przyst
ępujący do postępowania po stronie zamawiającego - INSTALBUD sp. z o.o. z
siedzibą w Rzeszowie w złożonym piśmie wniósł o oddalenie odwołania w całości.
W
odniesieniu do zarzutów odwołania wskazał co następuje.
Ad. zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 p
zp poprzez zaniechanie powtórnego wezwania
Odwołującego do złożenia wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny.
Zarzut jest niezasadny, albowiem nie wy
stąpiły podstawy faktyczne do uzupełnienia przez
Odwołującego wyjaśnień, które Odwołujący złożył w trybie art. 90 ust. 1 pzp w dacie 19
sierpnia 2019
r., na wezwanie Zamawiającego z dnia 12 sierpnia 2019r., w przedmiocie
wyjaśnienia rażąco niskiej ceny oraz dowodów złożonych przez Odwołującego wraz z
przedmiotowymi wyj
aśnieniami. Złożone wyjaśnienia jednoznacznie wskazały bowiem, że
kalkując cenę oferty Odwołujący przyjął wyłącznie jedną metodę odwadniania wykopów
budowlanych poprzez zestawy igłofiltrów (vide: dowód nr 6, nr 10 załączone do wyjaśnień z
dnia 19.08.2019 .
). Odwołujący jednoznacznie i wyczerpująco przedstawił kalkulację ceny
złożonej oferty. Przedstawione wyjaśnienia nie budzą wątpliwości co do tego, że Odwołujący
nie zastosuje metody odwodnienia przez zestawy studni odwodnieniowych tam, gdzie są one
przez
Zamawiającego wymagane zgodnie z projektem odwodnienia wykopów ul.
Jędrzejowskiego (w Zadaniu 1.1.3.) oraz ul. Gąsiorowskiej (w Zadaniu 1.1.4). Projekt
odwodnienia wykopów, przygotowany i sporządzony przez Zamawiającego na etapie
przetargu, stanowi integra
lną część dokumentacji przetargowej w zakresie opisu wykonania
przedmiotu zamówienia (vide: Odpowiedź Zamawiającego nr 35 z dnia 4.07.2019r.).
Skoro, złożone w dacie 19.08.br. wyjaśnienia Odwołującego w przedmiocie rażąco niskiej
ceny nie budzą wątpliwości co do przyjętej i wycenionej w ofercie Odwołującego metody
odwodnienia przez zestawy igłofiltrów (zamiast studni odwodnieniowych), to uznać należy,
że Zamawiający w istocie nie miał podstaw fatycznych, żeby ponownie wezwać Wykonawcę
do złożenia wyjaśnień uzupełniających w przedmiocie ceny oferty.
Odwołujący - wbrew temu co twierdzi w odwołaniu (str. 5 tiret 3) - w złożonym przez siebie
s
ua sponte dodatkowym piśmie z dnia 13.09.br. nie wykazał, że w kalkulacji ceny oferty
przyjął zgodnie z projektem odwodnienia wycenę zestawów studni odwodnieniowych
wykopów przy ul. Jędrzejowskiego i ul. Gąsiorowskiej. Przywołane przez Odwołującego
pismo z dn. 13.09.br. referuje się w swej treści do oferty Wykonawcy INSTALBUD, natomiast
odnośnie ceny oferty Odwołującego stwierdza w tym piśmie wyłącznie, że przewidział kwotę
1 250 000 zł. na inne wydatki, tj. koszty ogólne Wykonawcy.
Z tak ogólnego stwierdzenia w korelacji ze szczegółową kalkulacją ceny oferty zawartą w
szczegółowych wyjaśnieniach z dn. 19.08.2019 r. nie sposób uznać, że Odwołujący w
kalkulacji ceny złożonej oferty faktycznie uwzględnił zastosowanie studni odwodnieniowych
tam, gdzie wymagał tego Zamawiający w projekcie odwodnienia wykopów.
Mając na uwadze powyższe, zarzut jest niezasadny i nie powinien podlegać uwzględnieniu.
Ad. zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 2 i zarzutu naruszenia art. 90 ust. 3, art. 89 ust. 1
pkt. 4
pzp przystępujący wskazał, że zgodnie z odpowiedzią nr 35 Zamawiającego, z
r., Zamawiający zmodyfikował Opis Przedmiotu Zamówienia w pkt. 2 ust. III
przez uzupełnienie o nowe dokumenty dotyczące warunków gruntowo-wodnych i
odwodnienia wykopu. W związku z powyższym Zamawiający uzupełnił SIWZ o następujące
dokumenty:
l. Operat wodnoprawny dla odwodnienia trasy pod projektowaną kanalizację ściekową
Głównej, Pobogi-Malinowskiego, Dunin-Wąsowicza, Łącznej, Mławskiej i Mielnickiej w
Dzielnicy Białołęka Miasta Stołecznego Warszawa oraz wykonanie urządzeń wodnych —
otworów depresyjnych, opracowanie: 04.2019
Projekt odwodnienia wykopów budowlanych w miejscu projektowanej sieci kanalizacyjnej
na Osiedlu
Buków w Dzielnicy Białołęka Miasta Stołecznego Warszawa,
Dokumentację z badań geotechnicznych wraz z projektem geotechnicznym,
opracowanie: 05.2019 r.
Zgłoszenie wodnoprawne z dnia 31.05.2019 r.
Pismo Zarządu Zieleni m.st. Warszawy nr ZZ/ZRW/7/45/2019/MWA,JBE z dnia
29.05.2019 r. w sprawie warunków odprowadzenia wód z odwodnienia wykopów
budowlanych pod budowę sieci kanalizacyjnej na terenie Osiedla Buków )
Zamawiający zawarł jednoznaczny zapis, że: „Do wyceny ofert należy przyjąć dane
wskazane w nowych opracowaniach. W przypadku wystąpienia innych warunków gruntowo-
wodnych niż wskazane w dokumentacji załączonej do przedmiotowego przetargu, Kontrakt
przewiduje możliwość wprowadzenia zmian w oparciu o Klauzulę 22.5 Warunków
Szczególnych Kontraktu.” (odpowiedź nr 35, in fine).
W ocenie Przystępującego, zobowiązanie do wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
opublikowaną w przetargu dokumentacją projektową odwodnienia wykopów budowlanych
stanowiło o zgodności oferty wykonawcy ze treścią SIWZ w tym zakresie. Świadczą o tym
zapisy formularza ofertowego w pkt I i pkt III. 4: I. Oświadczam(y), że oferuję(my) wykonanie
niniejszego zamówienia zgodnie z wymogami: SIWZ, wyjaśnień do SIWZ oraz jej zmianami.
III.4.Niniejszym akceptujemy postanowienia zawarte w SIWZ, w tym w projekcie umowy
stanowiącym Część II SIWZ i w przypadku wyboru naszej oferty zobowiązujemy się do
zawarcia umowy na warunkach w nich przedstawionych oraz w miejscu, i w terminie
zaproponowanym przez Zamawiającego oraz postanowienia projektu umowy w sprawie
zamówienia publicznego (zwanej „kontraktem”), skonstruowanej w oparciu o FIDIC:
„2.
Następujące dokumenty będą uważane, odczytywane i interpretowane, jako
integralna część niniejszego Kontraktu, według następującego pierwszeństwa:
(a)
niniejszy Akt Umowy;
(b)
Warunki Szczególne Kontraktu (Rozdział 3);
Warunki Ogólne Kontraktu (Rozdział 2);
Dokumentacja projektowa służąca do opisu przedmiotu zamówienia (z Opisem Przedmiotu
Zamówienia);
(e) Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru Robót budowlanych (zwana też
Specyfikacją);
Wykaz Cen;
Formularz Oferty z Załącznikiem do Oferty, odpowiedzi na pytania Wykonawców,
wyjaśnienia, modyfikacje treści SIWZ na etapie procedury przetargowej; ustalenia
wynikające z odpowiedzi, wyjaśnień, modyfikacji SIWZ odpowiednio zastępują treść
wcześniejszą.”
Mając na uwadze powyższe, metoda (technologia) wykonania przedmiotu zamówienia
została określona przez Zamawiającego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
(projekcie odwodnienia wykopów), co implikuje twierdzenie, że treść oferty powinna
odpowiadać temu. Oferta nie odpowiadająca wymaganej technologii odwodnienia podlega
zatem odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 pzp.
Zgodnie z zapisami projektu odwodnienia wyko
pów budowlanych studnie depresyjne w
minimalnej ilości, jakiej wymaga się od wykonawcy przy realizacji zamówienia, to 18 kpl.( bez
względu na poziom wody p.p. „0” Wisły). Nota bene, uzależnienie ilości studni w zależności
o
d poziomu wody 0,5 do 1,5 m. dotyczy tylko i wyłącznie zwiększenia ilości studni
depresyjnych, a nie ich pominięcie (sic). Przy czym, projekt odwodnienia dopuszczający
metodę igłofiltrami w zależności od poziomu wody nie obejmuje w żadnym wariancie
odcinków pomiędzy ul. Dunin Wąsowicza S-10 do S-14, ul. Podbogi Malinowskiego S do S Il.
Dowód: Projekt odwodnienia - odcinki robót ul. Dunin Wąsowicza S-IO do S-14, ul. Pobogi-
Malinowskiego S do S I l
, w dokumentacji postępowania.
Ilość otworów wiertniczych jako metody odwodnienia wymaganej dokumentacją projektową –
projektem
odwodnienia wykopów budowlanych w miejscu projektowanej sieci kanalizacyjnej
na Osiedlu Buków w Dzielnicy Białołęka Miasta Stołecznego Warszawa, ilustruje tabela.
Mając na uwadze powyższe, oferta Odwołującego nie uwzględniająca metody odwodnienia
przez studnie odwadniające, nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, wobec czego podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp.
Oferta Odwołującego zawiera cenę rażąco niską, to jest nierealną, za którą nie można
wykonać pełnego i wymaganego zakresu przedmiotu zamówienia przy jednoczesnym
osiągnięciu zysku przedsiębiorstwa w rozumieniu gospodarczym. Powyższe wynika z faktu,
że istotnym elementem cenotwórczym ofert w tym przetargu były prace odwodnieniowe. W
ofercie Przystępującego procentowa wartość kosztów odwodnienia do całkowitej wartości
robót budowlanych objętych przedmiotem zamówienia wynosi: 14,55 % (kwotowo wartość
prac stanowi równowartość 1 879 426,28 zł.), podczas gdy w ofercie Odwołującego koszty
odwodnienia stanowią zaledwie: 1,39% (kwotowo wartość prac stanowi równowartość 178
781,12 zł.). Tabela wykazu cen w załączeniu do pisma.
N
ieprawdziwe jest stwierdzenie Odwołującego, jakoby „koszt odwodnienia jest marginalny w
stosunku d
o całej wartości oferty” (str. 8 tiret 2 odwołania ). Stoi ono w sprzeczności z opz,
dokumentacją projektową i stanem faktycznym. Zgodnie z projektem odwodnienia,
wykonane przez Zamawiającego badania geologiczne potwierdziły konieczność wykonania
odwodnienia na całym obszarze inwestycji, a nie tylko w części. Nie można marginalizować
ich wystąpienia i oszacować kosztów prac odwodnieniowych na poziomie 1,39 % względem
całej inwestycji. Ponadto, w wezwaniu do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 pzp,
Zamawiający wyszczególnił pozycję „ Roboty odwodnieniowe, koszt opłat za zrzut wody do
sieci kanalizacyjnej to
0,00 zł. ” (Tab. nr 3 poz. 15, poz. 20, poz. 37, poz. 33) wnosząc, aby
wykonawcy przedstawili szczegółową wycenę tych prac. Zatem Zamawiający uznaje, że
koszty robót odwadniających stanowią istotny element cenotwórczy całej oferty wykonawcy.
Z powyższych względów wykonawcy zobowiązani byli do uwzględnienia w kalkulacji ceny
oferty pozycji robót odwodnieniowych jako istotnego elementu cenotwórczego. Na
marginesie, Przystępujący zadał sobie trud przeanalizowania wartości pozycji odwodnienia
(w zakresie zestawów igłofiltrów), podanych przez Odwołującego w wyjaśnieniach z dnia
19.08.2019 r. rażąco niskiej ceny i doszedł do wniosku, że wskazane tam ceny są
nieadekwatne i obiektywnie nierealne. Mianowicie, na stronie 10 wyjaśnień odwołującego w
tabeli wyliczenia robocizny i sprzętu, w pozycji 2 - dla pracy sprzętu Odwołujący założył 2
zestawy igłofiltrów przez 14 dni i koszt ogólny 94,80 zł./dzień, co daje kwotę 327,20 zł (14 dni
x 94,80 zł.). Zużycie paliwa dla najbardziej oszczędnych agregatów to ok. 4 l. x ok. 4,4 zł/l x
24 h. x 14 dni daje kwotę 5 913,60 zł. Koszt prądu, którego pobór to min. 5 kWh dla jednego
zestawu, to praca 2 z
estawów igłofiltrów daje kwotę 2 352 zł. (2 zestawyx24 h. x 14 dni x0,7
zł/kWh). Kalkulacja pracy zestawów igłofiltrów jest równie nierzetelna i znacząco zaniżona,
koszt pracy jest wielokrotnie ni
ższy od przedstawionego w wyjaśnieniach.
Odwołujący nie oszacował wartości pełnego zakresu przedmiotu zamówienia i zaoferowana
cena o
ferty na kwotę 17 216 310,00 zł jest nierealna i rażąco zaniżona względem przedmiotu
zamówienia. Wg wiedzy Przystępującego, jako przedsiębiorstwa z uznaną pozycją, praktyką
i doświadczeniem, za cenę oferowaną przez Odwołującego nie można wykonać pełnego
zakresu przedmiotu zamówienia w tej inwestycji.
Z powyższych względów zarzut naruszenia przez Zamawiającego przepisów art. 89 ust. 1
pkt 2 i art. 90 ust. 3, art. 89 ust. 1 pkt. 4 pzp jest niezasadny.
N
awet gdyby oferta Odwołującego została sklasyfikowana wg. ustalonego kryterium oceny
ofert, to nie byłaby najkorzystniejszą w przedmiotowym postępowaniu.
W kryterium
doświadczenie kierownika robót sanitarnych przystępujący uzyskałby najwyższą
punktację, ponieważ Odwołujący wskazał w ofercie jako kierownika robót sanitarnych osobę,
która nie spełnia wymagań. Inwestycja nie jest zakończona. Podobnie, dla kierownika
budowy (doświadczenie waga 14%) wskazano budowę kanalizacji w Radzyminie;
Przys
tępujący posiada dowód w postaci informacji od inwestora, z której wynika, że funkcję
kierownika budowy i kierownika robót pełniła inna osoba. Podobnie, na budowie w Jabłonnej
funkcję kierownika budowy pełniła inna osoba.
Mając na uwadze powyższe, oferta Wykonawcy Instalbud w przedmiotowym postępowaniu,
nawet przy uznaniu oferty Odwołującego za ważną i podlegającą sklasyfikowaniu, nadal
pozostaje ofertą najkorzystniejszą wg. ustalonego kryterium oceny ofert.
Nota bene, problematyczna jest kwestia wykazania
przez Wykonawcę PRIKNAUBER
spełnienia warunku podmiotowego w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej
postawionego w SIWZ w zakresie 36-
mcy doświadczenia w tym przy realizacji co najmniej 1
roboty polegającej na budowie lub przebudowie sieci kanalizacyjnej (sanitarnej i/lub
ogólnospławnej) o wartości wskazanej roboty równej lub większej od 4 000 000,00 zł netto. Z
przedstawionych przez PRIKNAUBER informacji nie wynika, aby osoba wskazana spełniała
postawiony warunek co do okresu zdobytego doświadczenia zawodowego. W ocenie
Przystępującego bezspornym jest, że fakt podania przez Wykonawcę PRIKNAUBER w
ofercie informacji w zakresie mającym wpływ na ocenę oferty wg. ustalonego kryterium
oceny ofert (doświadczenie kierownika robót sanitarnych i doświadczenie kierownika
budowy), nawet jeżeli nastąpiło w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa Wykonawcy,
wprowadza Zamawiającego w błąd co do istotnych okoliczności mających wpływ na wynik
postępowania, wobec czego stanowi samoistną przesłankę wykluczenia tego Wykonawcy z
udziału w postępowaniu. Załączono porównanie kalkulacji.
Strony i uczestnik postępowania odwoławczego przedstawili na rozprawie stanowiska.
Odwołujący potwierdził, że złożył ofertę zgodną z wymogami SIWZ. Przypomniał, że
wyjaśnienia składane Zamawiającemu dotyczyły wyłącznie ceny oferty, a nie jej treści.
Przedstawiona kalkulacja prac odwodnieniowych uwzględniała udostępnioną dokumentację.
Wynika z niej, iż w zależności od depresji wód podziemnych, tj. 1,5 m lub mniej
przewidywano możliwość zastosowywania igłofiltrów. Wskazał w tym zakresie na str. 13
operatu wodnoprawnego i str. 6 projektu odwodnienia. Zauważył przy tym, że poziom wód
podziemnych jest zmienny i zależny od wielu czynników, np. warunków atmosferycznych,
pory roku. Zauważył, że w piśmie Przystępującego wskazano liczbę studni 18 lub 72, a w
rzeczywistości wielkość ta nie jest z góry znana i jest uzależniona od warunków w terenie. W
operacie, str. 6, wskazano określoną sytuację przy założeniu konkretnej rzędnej poziomu
względem poziomu „0” Wisły. W części końcowej, str. 12, także wskazano określone
założenia i stwierdzono, iż ostateczną decyzję o sposobie odwodnienia podejmuje geolog
nadzoru. Z kolei na str. 10 wskazano na potrzebę bieżących obserwacji położenia
zwierciadła wody podziemnej. Ponadto we wzorze umowy przewidziano możliwość
określonych zmian w zależności od warunków wykonania umowy. W złożonej kalkulacji
Odwołujący przewidział „inne nieprzewidziane wydatki”, w wysokości 1 250 000 netto, do
których można zaliczyć ewentualne prace odwodnieniowe z zastosowaniem otworów
wiertniczych. Wielkość te potwierdził również w złożonym piśmie. Stwierdził, iż dokonał
własnej oceny w terenie, a jej wynik uzasadnił sporządzenie kalkulacji w takiej treści, jaką
przedstawił Zamawiającemu. Zauważył, że ewentualna potrzeba dodatkowych robót nie
wpłynie na wysokość ceny, która została prawidłowo skalkulowana. Zauważył, że
Zamawiający wezwał również Przystępującego do złożenia wyjaśnień (str. 14 odwołania), w
których oczekiwano wyjaśnień dotyczących otworów odwadniających – studni. W tak
skonkretyzowanym zakresie Odwołujący nie otrzymał wezwania. Przypomniał przedstawione
w odwołaniu porównanie cen złożonych ofert. Zakwestionował poprawność kalkulacji
Przystępującego i brak dowodów na okoliczność rażąco niskiej ceny w ofercie
Odwołującego, jak również nieprawidłowe skalkulowanie poszczególnych elementów prac w
ofercie Przystępującego. Pozostałe zarzuty Przystępującego podniesione wobec
Odwołującego nie mają znaczenia dla niniejszej sprawy odwoławczej.
Przypom
niał treść ogłoszenia wodnoprawnego, które dotyczy wyłącznie zrzutu, a nie
odwiertów. Zauważył, że w treści oferty zadeklarował zgodność wykonania z dokumentacją,
także co do potrzeby ewentualnego sporządzenia maksymalnej liczy odwiertów/studni.
Przypom
niał, że do odwołania załączył kalkulacje wykonania studni. Ponownie zauważył, iż z
dokumentacji nie wynika bezwzględna konieczność wykonania 18 studni, a przedstawiona
wielkość ma zastosowanie przy określonym założeniu, które może być odmienne od
rzecz
ywistego stanu potrzeb w miejscu realizacji. Podkreślił nieporównywalność wycen
poszczególnych elementów przez wykonawców stosujących różne metody kalkulacji.
Przypom
niał porównanie wysokości cen oraz relacji do wartości zamówienia. Podkreślił, że
treścią oferty jest oferta, która została złożona w terminie.
Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania. Podtrzymał swoją decyzję z dnia 18.09.2019 o
odrzuceniu oferty podjętą na podstawie art. 90 ust. 3 i art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy. Zauważył,
że procedura z art. 90 pzp jest szczególnym przypadkiem wyjaśnień istotnego elementu
oferty, jakim jest cena. Stwierdz
ił, że z dokumentacji nie wynika dowolność zastosowanej
technologii odwodnienia (studnie
– otwory albo igłofiltry). Odwołujący założył zastosowanie
wyłącznie igłofiltrów. Przypomniał, że projekt odwodnienia wykopów jest jednym z
dokumentów w postępowaniu. Kolejny to operat wodnoprawny, zawiera wnioski, gdzie na str.
15 wskazano i zaznaczono odcinki przewidziane do odwodnienia w określonych ulicach i
lokalizacjach w liczbie 18 sztuk
otworów z podanymi współrzędnymi geodezyjnymi w
załączniku nr 5. Przyznał, iż możliwa jest różnorodność warunków w terenie, natomiast
przedstawione wyżej rozwiązanie ocenia jako wymagane z minimalną liczbą otworów.
Przypom
niał, że przywołane dokumenty stanowiły część specyfikacji, wprowadzone w
drodze odpowiedzi na pytania pismem z 3.07.2019. Porównał ceny przedmiotowego
elementu w ofertach i wskaz
ał, że odwodnienie u Odwołującego to 230 000, u
Przystępującego ok 1,9 mln, a u Wod-Kan-Bruk 1,1 mln. Stwierdził, że różnica wynika z
zastosowania przez Odwołującego technologii znacząco tańszej, tj. igłofiltrów. Zauważył, że
koszty otworów nieuwzględnionych Odwołujący próbuje wkomponować do innych kosztów, a
taka operacja nie jest realna. W
piśmie z 13.09.2019 Odwołujący przedstawił takie roboty np.
obudowy wykopów i studnie odwodnieniowe w pozycji inne wydatki, do których zaliczył
również inne wymienione tamże koszty na łączną kwotę 1, 25 mln zł. Wskazał, że wymogi
specyfikacji z uwzględnieniem wprowadzonych zmian nie powinny być sporne. Z wyjaśnień
Odwołującego wnioskuje, iż potwierdził on niezgodność sposobu realizacji ze specyfikacją,
ze wskazaniem, iż niektóre wymagania/prace nie były odrębnie kalkulowane.
Przystępujący poparł stanowisko Zamawiającego oraz własne, przedstawione w złożonym
piśmie. Wskazał, że Odwołujący przyznał, iż nie uwzględnił w cenie oferty omawianych w
późniejszym postępowaniu wymogów opisu przedmiotu zamówienia. Przypomniał o ciężarze
dowodu dotyczącego zaoferowanej ceny i podkreślił, że nadal brak jest informacji o sposobie
skalkulowania przez Odwołującego prac odwodnieniowych. Stwierdził, iż Odwołujący nie
przedstawił dowodu na okoliczności, których uznania się domaga.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności treść
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, ofert złożonych zamawiającemu przez
odwołującego i przystępujących, jak również stanowiska stron i uczestników przedstawione
na piśmie i ustnie do protokołu rozprawy, ustaliła i zważyła co następuje.
Izba stwierdziła, że odwołujący legitymuje się interesem we wniesieniu środka ochrony
prawnej, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy pzp. Zarzut, w sytuacji potwierdzenia,
wskaz
ałby na możliwość uzyskania zamówienia i jego realizacji, a tym samym na
poniesienie w tym zakresie wymiernej szkody w sytuacji udzielenia
przez zamawiającego
zamówienia konkurującemu wykonawcy.
Rozpoznając odwołanie w granicach podniesionych zarzutów Izba uznała, że nie
podlega ono uwzględnieniu.
Odnosząc się do zarzutu dotyczący zaniechania wykluczenia wykonawcy NB Serwis z
postępowania z uwagi na niewykazanie warunku zdolności technicznej lub zawodowej w
zakresie
doświadczenia
obejmującego
dostarczenie
systemu
samoobsługowych
wypożyczalni rowerów przed upływem terminu składania ofert tj. dniem 11 kwietnia 2018 r.,
gdyż przedstawione w procedurze uzupełnienia z art. 26 ust. 3 ustawy pzp zobowiązanie
podmiotu trzeciego do udostępnienia zasobów może dowodzić jedynie dysponowaniem
takimi zasobami najwcześniej od dnia 14 maja 2018 r. skład orzekający stwierdził, że
dokument uzupełniony przez wykonawcę (przystępującego) na wezwanie z 9 maja 2018 r.
został istotnie formalnie datowany na dzień 14.05.2018 r.
Jak ustalono, w toku badania ofert zamawiający pismem z dnia 123 sierpnia 2019 r. wezwał
wykonawcę – odwołującego do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie wskazanym w art. 90 ust. 1 pkt 1-5 ustawy pzp.
Wskazał na obowiązek wykazania przez wykonawcę, że oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny. Stwierdził, iż wy sytuacji, gdy wykonawca jako jednym z dowodów chciałby posłużyć
się kalkulacją, zamawiający oczekuje sporządzenia kalkulacji, które będzie zawierać co
najmniej elementy wskazane w trzech tabelach z wyspecyfikowanymi rodzajami kosztów.
(tabela 1
– zbiorcza, 2 – wymagania ogólne i tabela 3 – roboty budowlane obejmująca
zadania I.1.3, I.1.4 i I.1.5. Zamawiający stwierdził, że przedstawione wyjaśnienia i dowody
będą prze niego oceniane, w szczególności w kontekście tego, czy zaoferowana cena
dotyczy pełnego zakresu zamówienia i obejmuje wszystkie wymagania wskazane w siwz , w
szczególności w Opisie Przedmiotu Zamówienia.
Odwołujący w dniu 19 sierpnia 2019 r. złożył obszerne wyjaśnienia wraz z dowodami, na
potwierdzenie zaoferowanej ceny jako nie będącej rażąco niską. W wykonaniu zobowiązania
Zamawiającego do złożenia wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny popartej kalkulacją
sporządzoną według projektu zestawienia sporządzonego przez Zamawiającego,
Odwołujący wypełnił wymagane zestawienie tabelaryczne, a dodatkowo złożył dokumentację
w postaci szczegółowych kalkulacji robocizny i sprzętu w załącznikach 1 - 21 do wyjaśnień.
Następnie z własnej inicjatywy Odwołujący, złożył Zamawiającemu dodatkowe pismo z 13
września 2019 r. kwestionujące kalkulację konkurenta, który nie przewidział zysku z
kontraktu oraz
wskazujące na ujęcie wszystkich elementów kosztowych w kalkulacji kosztów
o
dwołującego. W wyjaśnieniu tym wykonawca wskazał, że zaoferowana przez niego cena
nie jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia, a ponadto na realizację
zamówienia przewidział kwotę w wysokości 1.250.000,00 zł na inne wydatki, tj. koszty
og
ólne (m. in. koszty administracyjne, nadzoru specjalistycznego, itp.) i administracji sprzętu,
a także na inne elementy nieprzewidziane w innych pozycjach kalkulacji np. obudowy
wykopów, studnie odwodnieniowe itp.
Po otrzymaniu wskazanych wyżej wyjaśnień zamawiający podjął dnia 18 września 2019 r.
decyzję o odrzuceniu oferty odwołującego.
Jak słusznie stwierdził odwołujący istota sporu w postępowaniu wynika z faktu, że
Zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego wskazał na dwa powody:
niezgodność oferty odwołującego z wymogami SIWZ,
wystąpienie w ofercie odwołującego rażąco niskiej ceny.
Obie
powyższe przesłanki odrzucenia oferty odwołującego wynikają z jednej okoliczności, tj.
z przekonania Zamawiającego, że odwołujący przyjął w swej ofercie, iż odwodnienie
wykopów budowlanych będzie wykonywał wyłącznie przy wykorzystaniu igłofiltrów, a nie
przy wykorzystaniu zarówno igłofiltrów, jak i otworów odwadniających (w dokumentacji
nazywanych również studniami odwodnieniowymi).
Skład orzekający zauważa, że zamawiający wzywając wykonawcę do udzielenia wyjaśnień
nie wymagał bezwarunkowo złożenia kalkulacji ceny, natomiast wskazał, że jego
oczekiwaniem jest, w wypadku wybrania sposobu wyjaśnień drogą przedstawienia kalkulacji
kosztów, by kalkulacja obejmowała wyspecyfikowane elementy kalkulacyjne w strukturze
przedstawionej przez zamawiającego. Taką metodę wyjaśnień wybrał odwołujący i w
konsekwencji przygotował i przedstawił kalkulację uwzględniającą wzór przygotowany przez
zamawiającego.
W ocenie Izby z
treści wezwania do złożenia wyjaśnień z dnia 12 sierpnia 2019 r.
jednoznacznie w
ynika, że zamawiający zwrócił się do wykonawcy o przedstawienie
wyjaśnień w szczególności w kontekście tego, czy zaproponowana przez Wykonawcę cena
dotyczy pełnego zakresu obejmującego wszystkie wymagania wskazane w SIWZ, w
szczególności w Opisie Przedmiotu Zamówienia i Projekcie umowy.
Skład orzekający podziela stanowisko zamawiającego, że przedstawione przez wykonawcę
wyjaśnienia wraz z kalkulacją, nie obejmują pełnego zakresu wymagań wskazanych w SIWZ.
W szczególności należy podkreślić, że integralną częścią siwz było wyjaśnienie
zamawiającego w ramach odpowiedzi udzielonych na pytania wykonawców w piśmie z dnia
4 lipca 2019 r. Z
godnie z treścią pkt 2 ust. III OPZ Części III SIWZ oraz Odpowiedzi nr 35
udzielonej w tym
piśmie załączono do postępowania zaktualizowaną dokumentację
dotyczącą nowych warunków gruntowo-wodnych, w tym nowy projekt odwodnienia
wykopów. Dokumentacja ta zawiera zmieniony sposób odwodnienia wykopów w ul.
Jędrzejowskiego (Zad. I.1.3) oraz ul. Gąsiorowskiej (Zad. I.1.4) zastępując odwodnienie
zespołami igłofiltrów przez zespoły otworów wiertniczych – studnie odwodnieniowe.
Wykonawca, w przedłożonej „Szczegółowej kalkulacja robocizny i sprzętu” części
dotyczącej:
Zadania I.1.3 Kanału DN 300 w poz. 1 i 2 (str. 13 oferty), przyjął w kalkulacji jedynie koszty
robocizny i sprzętu w zakresie pracy zestawów igłofiltrów, na tej samej podstawie
skalkulowano koszty przedstawione w dowodzie nr 10 (L.p. IV. na str. 44 i 45 oferty).
Zadania I.1.4 Kanału DN 200 w poz. 1 i 2 (str. 17 oferty), j.w.
Wobec powyższego przedstawiona przez wykonawcę kalkulacja oraz dowody wskazują na
fakt, że nie uwzględniono w niej zestawów studni odwodnieniowych, co jest jednoznaczne z
faktem, że zaproponowana przez Wykonawcę cena nie dotyczy pełnego zakresu
obejmującego wszystkie wymagania wskazane w SIWZ.
Izba zauważa, że istotne dla oceny sporu jest stwierdzenie w obowiązującej treści siwz
wprowadzonej odpowiedzią na pytanie nr 35, iż „Do wyceny ofert należy przyjąć dane
wskazane w nowych opracowaniach.” tj. opracowania opisanych w treści odpowiedzi i
dołączonych do specyfikacji.
W ocenie składu orzekającego nie ma wątpliwości, że do wyceny oferty odwołujący nie
przyj
ął ustaleń operatu wodnoprawnego i projektu budowlanego w zakresie przewidywanych
zestawów odwadniających nazywanych też otworami wiertniczymi, depresyjnymi. W zakresie
metody odwadniania wykonawca oparł się wyłącznie na technologii igłofiltrów, o znacząco
niższych kosztach wykonania i w konsekwencji cenie.
Niesporne jest, iż załączonym do siwz opracowaniu stanowiącym Operat wodnoprawny na
odwodnienia trasy /../ na stronie 5
zawarto stwierdzenie, iż „Założono, że zwierciadło wody
podziemnej zostanie obni
żone przy wykorzystaniu otworów wiertniczych (studni
depresyjnych) i igłofiltrów.” Analogiczna treść znajduje się na stronie 9 ze wskazaniem, iż
„Sposób odwodnienia uzależniono od depresji którą należy uzyskać. Założono, że w
przypadku konieczności uzyskania depresji większej od 1,5 m odwodnienie należy prowadzić
przy wykorzystaniu otworów wiertniczych. W przypadku konieczności uzyskania mniejszej
depresji odwodnienie będzie prowadzone przy wykorzystaniu igłofiltrów.” Jednocześnie w
części końcowej, w której sformułowano wnioski, na stronie 15 i 16 wskazano w sposób
stanowczy
odcinki odwadniane otworami depresyjnymi ze wskazaniem numerów otworów
depresyjnych zgodnie z załącznikiem 2 do operatu, w liczbie 18 sztuk.
Z przedstawionych postanowień wynika, że zostały one oparte na opisanych w nich
określonych założeniach, które, jak zauważył odwołujący, nie muszą się w sposób pewny
ziścić w toku wykonywania prac w terenie.
Okoliczność polegająca na potencjalnych różnicach nie zwalnia jednak wykonawcy z
obowiązku uwzględnienia przy kalkulacji ceny oferty przedstawionych wyżej wielkości
podanych jako założone przez projektanta. Obowiązek taki wynika jednoznacznie z
cytowanej już wyżej treści odpowiedzi na pytanie nr 35, iż do wyceny ofert należy przyjąć
dane wskazane w nowych opracowaniach. Wprowadzenie opisanego wymogu jest
całkowicie zrozumiałe w prowadzonym postępowaniu, jako że stanowi uwzględnienie zasady
z art. 7 ust. 1 ustawy pzp
nakładającej na zamawiającego obowiązek przygotowania i
przeprowadzenia
postępowanie w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i
równe traktowanie wykonawców, a także pozwala zamawiającemu na uzyskanie
porównywalnych od strony przedmiotowej ofert.
Bez znaczenia zatem pozostają oceny przedstawione przez odwołującego dotyczące profilu
gruntowego i położenia wód podziemnych w zleconym przez niego raporcie
hydrogeologicznym.
W tak ustalonym stanie faktycznym zasadne jest stwierdzenie, że oferta złożona przez
odwołującego, wobec nie uwzględnienia w niej wymaganych elementów pracy, nie jest
zgodna z treścią postanowień siwz, a zatem zasadnie została odrzucona na podstawie art.
89 ust. 1 pkt 2 ustawy pzp
. Oceny powyższej nie zmienia fakt, iż informacja o zakresie prac
uwzględnionych w ofercie, a także nieprzewidzianych, wynikła z treści wyjaśnień złożonych
przez wykonawcę na wezwanie zamawiającego w procedurze przewidzianej w art. 90 ust. 1 i
1a ustawy pzp
, a także z treści kolejnych wyjaśnień złożonych z własnej inicjatywy
wykonawcy
w piśmie z 13 września 2019 r. W tych ostatnich wyjaśnieniach wykonawca
wprost potwierdził, iż przedmiotowych otworów nie uwzględnił w swojej kalkulacji i
zadeklarował ich ewentualne ujęcie w ramach prac nieprzewidzianych.
Jednocześnie uznano, że niedostatecznie przekonujące wyjaśnienia, jako złożone w wyżej
przedstawionych okolicznościach faktycznych, uzasadniają wniosek, że wykonawca nie
udzielił wyjaśnień potwierdzających, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do
przedmiotu zamówienia, a tym samym nie sprostał ciężarowi dowodu w tym zakresie
zarówno w postępowaniu wyjaśniającym wobec zamawiającego, jak i w trakcie
postępowania odwoławczego.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz na podstawie
§ 3 pkt 1 i 2 lit. b w zw. z § 5 ust.
3 pkt 1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972), zaliczając w poczet
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania.
Przewodniczący: ……………………………….………
……………………………………….
……………………………………….