Sygn. akt: KIO 237/19
WYROK
z dnia 25 lutego 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Izabela Niedziałek-Bujak
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lutego 2019 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 lutego 2019 r. przez Wykonawcę –
CertusVia
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie przy ul.
Świętokrzyskiej 14 (00-050 Warszawa) w postępowaniu prowadzonym przez
Zamawiających: – Powiat Sochaczewski, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 65 (96-500
Sochaczew),
PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul.
Targowa 74 (03-
734 Warszawa), w imieniu i na rzecz których postepowanie prowadzi
Powiatowy Zarząd Dróg w Sochaczewie, ul. Gwardyjska 10 (96-500 Sochaczew)
przy udziale
Wykonawcy
– YLE Inżynierowie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
Warszawie przy ul.
Rakietników 32 (02-495 Warszawa) zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającym unieważnić czynność z dnia 1
lutego 2019 r. polegającą na odrzuceniu oferty CertusVia Sp. z o.o., która powinna
podlegać dalszej ocenie w postępowaniu.
Kosztami postępowania obciąża Powiatowy Zarząd Dróg w Sochaczewie prowadzący
postępowanie w imieniu i na rzecz Powiatu Sochaczewskiego oraz PKP PLK S.A z
siedzibą w Warszawie i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr. (słownie:
piętnaście tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Wykonawcę CertusVia Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania;
str. 2
zasądza od Powiatowego Zarządu Dróg w Sochaczewie na rzecz CertusVia Sp. z o.o. z
siedzibą w Warszawie kwotę 18.600 zł 00 gr. (słownie: osiemnaście tysiące sześćset
złotych, zero groszy), tytułem zwrotu kosztów strony poniesionych w związku z wpisem
oraz wynagrodzeniem
pełnomocnika zawodowego.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Płocku.
Przewodniczący:
………………………………
str. 3
Sygn. akt: KIO 237/19
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego przez Zamawiających
wspólnych – Powiat Sochaczewski oraz PKP PLK SA z siedzibą w Warszawie, w imieniu i na
rzecz których postępowanie prowadzi Powiatowy Zarząd Dróg w Sochaczewie, na
wykonanie dokumentacji projektowej na budowę skrzyżowania wielopoziomowego linii
kolejowej z przejściem drogi pod linią kolejową w km 41,740 linii kolejowej nr 3 Warszawa-
Kunowice, w ciągu drogi powiatowej nr 3837W w Teresinie (nr postępowania:
PZD.DT3.252.24.2018
), ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu
18.09.2018 r., 2018/S 179-405881, wobec
czynności odrzucenia oferty własnej, Wykonawca
CertusVia Sp. z o.o. z/s w Warszawie
(dalej jako Odwołujący), wniósł w dniu 11 lutego 2019
r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej (sygn. akt KIO237/19).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów:
1) art.
89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ustawy Pzp poprzez odrzucenie oferty Odwołującego
pomimo tego, że nie zawiera ona rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu
zamówienia;
2) art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy YLE
Inżynierowie Sp. z o.o. pomimo niezgodności jej treści z treścią siwz.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego, dokonania czynności odrzucenia
oferty YLE Inżynierowie Sp. z o.o. i dokonania czynności badania i oceny ofert z
uwzględnieniem oferty Odwołującego.
Zamawiający poinformował Odwołującego o czynności odrzucenia jego oferty oraz wyniku
oceny oferty YLE w dniu 1 lutego 2019 r. elektronicznie.
Uzasadnienie faktyczne i prawne
Odwołujący na wezwanie Zamawiającego z dnia 4.12.2018 r. złożył wyjaśnienia dotyczące
wyceny w zakresie składowych oferty, tj. projektu budowlanego i projektu wykonawczego,
które wydawały się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budziły wątpliwości
co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia w zgodzie z wymaganiami
Zamawiającego oraz odrębnymi przepisami. Złożone wyjaśnienia objęte zostały tajemnicą
przedsiębiorstwa.
Zamawiający odrzucił ofertę na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy
Pzp, wskazując w uzasadnieniu, że w jego ocenie Odwołujący „przeważające koszty oferty
przesunął na wstępny etap umowy, w szczególności na element dokumentacji, tj. koncepcję
programowo-
sprzętową”. Dla tego etapu Zamawiający przewidział 90 dni i nierealnym jest, w
str. 4
jego ocenie,
wykonanie w tym czasie części robót obejmujących etap projektu budowlanego i
wykonawczego, w szczególności w przeważającej części elementów wymienionych w opisie
przedmiotu zamówienia, pkt II „Zakres merytoryczny” ppkt 5, 6 i nie będzie miał podstaw do
żądania wykonania większego zakresu prac projektowych zgodnie z wyjaśnieniami oferenta
na etapie koncepcji.
W ocenie Odwołującego z uzasadnienia tego nie wynika, aby cena zaoferowana była
nieadekwatna do cen rynkowych
– Zamawiający nie precyzuje jakie są realne ceny rynkowe.
Odrzucenie oferty b
yło dopuszczalne jedynie w sytuacji, gdy złożone wyjaśnienia
potwierdzałyby wątpliwości Zamawiającego co do wystąpienia rażąco niskiej ceny,
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia za określoną cenę. Odnosząc się do
przedmiotu zamówienia Odwołujący wskazał elementy prac składające się na proces
projektowania, które pozostają ze sobą w ścisłym powiązaniu, przy którym próba
wyodrębnienia któregokolwiek w kontekście rażąco niskiej ceny i próba oceny w oderwaniu
od pozostałych może prowadzić do mylnej oceny możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia.
Zamawiający błędnie przyjął, iż po nowelizacji z 28.07.2016 r. art. 90 ustawy Pzp, badaniu
podlegają odrębne poszczególne części składowe i w stosunku do nich dokonywana jest
ocena rażąco niskiej ceny, w zupełnym oderwaniu od przedmiotu zamówienia, pozostałych
składników zamówienia, sposobu spełnienia świadczenia, wzajemnych powiązań pomiędzy
poszczególnymi elementami oraz faktu, że poszczególne składniki przedmiotu zamówienia
tworzą de facto jedną całość.
W ninie
jszym postępowaniu cena w przeważającej części oferty ma charakter ryczałtowy (tj.
z wyłączeniem pełnienia nadzoru autorskiego), a elementy składają się na proces, w którym
kolejność etapów nie jest możliwa do odwrócenia, jednak poszczególne czynności mogą być
wykonywane na wcześniejszym lub późniejszym etapie. Zamawiający w zawiadomieniu o
odrzuceniu oferty nie wskazał, które z elementów dokumentacji projektowej nie zostały
wycenione na tym etapie i jako ma to wpływ na cenę tego elementu. Odwołujący uwzględnił
wszystkie elementy wyspecyfikowane w OPZ na etapie odpowiednio projektu budowlanego i
projektu wykonawczego. Zamawiający nie określił jakie czynności należy wykonywać na
poszczególnych etapach realizacji zamówienia. Określił tylko co powinno składać się na
projekt budowalny i wykonawczy oraz jakie decyzje należy pozyskać i jakie uzgodnienia
poczynić, żeby dany etap można było uznać za kompletny. W tabeli opracowań
projektowych, które składały się na ofertę należało wskazać wartość etapów oraz termin ich
realizacji.
Wykonawcy wypełniali tabelę inaczej, dostosowując to do swojego sposobu
spełnienia świadczenia (przedstawione w zestawieniu tabelarycznym – str. 9 odwołania).
Przykładowo różnie wykonawcy określili etap prac przygotowawczych i ich wycenę w
str. 5
pr
zedziale od 5.000zł netto do 64.045 zł netto, co przy porównaniu z wartością szacunkową
zamówienia jest pewnego rodzaju uproszczeniem, które nie może stanowić podstawy oceny,
gdyż zakłada, że wykonawcy mogli zaoferować sposób spełnienia świadczenia w jeden
ściśle określony sposób, co nie znajduje potwierdzenia w dokumentacji postępowania.
Zamawiający na tej podstawie nie odrzucił żadnej z ofert.
Odwołujący na etapie koncepcji wykona wiele czynności, które są niezbędne do
przygotowania rzetelnej i szczegółowej koncepcji programowo-przestrzennej, które to
czynności zostaną wykorzystane na etapie wykonywania projektu budowlanego i
wykonawczego, co
ułatwi cały proces projektowania. Wykonawca w wyjaśnieniach wskazał z
jakiego powodu poszczególne prace zostaną wykonane na etapie koncepcji i wykorzystane
w dalszych etapach. Zamawiający będzie odbierał pewien efekt poszczególnych etapów
wyrażony w dokumentach. To jakiego wkładu pracy dokona wykonawca w celu ich
sporządzenia wynika z opisu przedmiotu zamówienia i przyjętego sposobu spełnienia
świadczenia. Zamawiający porównał cenę za element prac projektowych określonych jako
projekt budowlany i wykonawczy, które wydają się byś rażąco niskie w stosunku do wyceny
koncepcji programowo-
przestrzennej (640.000,00 zł), stanowiącej 80% wartości zamówienia.
Wykonawca przedstawił szczegółowe zestawienie prac wykonywanych na poszczególnych
etapach realizacji zamówienia, które uzasadniają określenie cen wskazanych elementów
oferty, do czego Zamawiający w ogóle się nie odniósł odrzucając ofertę.
Założenia, jakimi Zamawiający kierował się szacując wartość projektu budowlanego (30%
wartości zamówienia) oraz projektu wykonawczego (40% wartości zamówienia) pochodzą z
2004 r., kiedy nie istniały narzędzia, jakimi obecnie dysponują projektanci. Koszty i sposób
wykonywania prac były inne, stąd inna była relacja pomiędzy kosztami wykonania
poszczególnych elementów. Również założenia przyjęte w Środowiskowych Zasadach
Wyceny Prac Projektowych z 2012 r. nie uwzględniają wszystkich okoliczności, jakie
decydują o sposobie spełnienia świadczenia, przez co mogą być wykorzystywane jako pkt
wyjścia nie zaś odniesienia (swoisty miernik), do którego należy przyrównywać poszczególne
ceny elementów procesu projektowego. Niezależnie od powyższego Odwołujący podniósł, iż
szacunkowe wartości poszczególnych elementów nie zostały wskazane w protokole
postępowania, gdzie Zamawiający ustalił wartość szacunkową zamówienia. Ponadto,
Zamawiający nie wyraził w siwz intencji, aby wykonawcy przyjęli wartościową lub procentową
relację między poszczególnymi elementami, jak czyni to w swoich postępowaniach PKP
PLK. Brak takich granic oznacza, iż pozostawiono wykonawcom swobodę w doborze
sposobu spełnienia świadczenia i relacji pomiędzy poszczególnymi składnikami ceny.
Odw
ołujący wskazał również na niezgodności w ofercie wybranej YLE dotyczące terminów
realizacji p
oszczególnych etapów, co wynika braku wskazania dat dziennych, przez co
str. 6
oświadczenie woli w tym zakresie nie jest jednoznaczne, a oferta podlega odrzuceniu na
pod
stawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Ustawy Pzp. Gdyby do zawarcia umowy doszło 3 grudnia 2018
r., a wykonawca przekazałby koncepcję 10 marca 2019 r., to wykonałby przedmiot
zamówienia zgodnie z ofertą w terminie tam wskazanym („02/03.2019”), ale niezgodnie z
siwz, bo z przekroczeniem terminu
– 90 dni od dnia zawarcia umowy.
Do postępowania odwoławczego skutecznie przystąpił w dniu 15 lutego 2019 r. po stronie
Zamawiającego Wykonawca – YLE Inżynierowie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Warszawie (dalej zwany Przystępującym lub Uczestnikiem).
Zamawiający w piśmie z dnia 22.02.2019 r. złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o jego
oddalenie w całości.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publ
icznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (Dz.
U. z 2018 r.
, poz. 1986 z późn. zm.), w brzmieniu po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 22
czerwca 2016 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U.2016.1020), zwanej dalej „Ustawą”.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była do
weryfikacji spełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 Ustawy, tj. istnienia po stronie
Odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody w
wyniku kwestionowanej czynności Zamawiającego.
Z uwagi na skutek, jaki ma decyzja o
odrzuceniu oferty,
Odwołujący posiadał interes we wniesieniu odwołania, którym dąży do
uchylenia wyniku oceny oferty
własnej, która dokonana została w trybie procedury
odwróconej. Następstwem podjętej decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego, było
wezwanie Przystępującego do złożenia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków
udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia z postępowania (jedyna oferta
nie odrzucona)
. Powyższe oznaczało, iż dalsze czynności w postępowaniu zmierzają do
wyboru oferty konkurencyjnej, co czyni złożone odwołanie jedynym możliwym środkiem
mogącym prowadzić do uzyskania przedmiotowego zamówienia przez Odwołującego. W
świetle powyższego spełnione zostały przesłanki określone w art. 179 ust. 1 Ustawy.
Na podstawie dokumentacji postępowania, w tym treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (siwz), oferty Odwołującego, a także jego wyjaśnień i dokumentów złożonych w
str. 7
toku postępowania, Izba dokonała ustaleń faktycznych stanowiących podstawę do wydania
rozstrzygnięcia w przedmiocie podniesionych zarzutów.
Przedmiot zamówienia stanowi opracowanie dokumentacji projektowej na budowę
skrzyżowania wielopoziomowego linii kolejowej z przejściem drogi pod linią kolejową w km
41,740 linii kolejowej nr 3 Warszawa-
Kunowice. Szczegółowy zakres przedmiotu zamówienia
określony został w Opisie Przedmiotu Zamówienia (OPZ) – załącznik nr 7 do siwz. Zakres
zamówienia obejmuje opracowanie projektu budowlanego i projektów wykonawczych wraz z
uzyskaniem decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej oraz pełnienie nadzoru
autorskiego
w trakcie realizacji robót budowlanych. Zamawiający w OPZ zawarł szczegółowy
zakres merytoryczny zamówienia w podziale na: prace przygotowawcze, koncepcję
programowo-
przestrzenną, decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, decyzję o
zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, projekt budowlany, projekty wykonawcze.
Zamawia
jący ustalił wartość zamówienia na kwotę netto 975.609,76 zł. (1.200.00,00 zł
brutto). W protokole postępowania Zamawiający opisał sposób wyliczenia tej kwoty,
uwzględniający zasady określone przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia
004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu
inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych
kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz. U. Nr
, poz. 1389) oraz środowiskowe zasady wyceny prac projektowych, a także aktualną
sytuację na rynku branży budowlanej. Zamawiający przyjął wartość prac projektowych w
rozbiciu na k
oncepcję programowo –przestrzenną (15%), projekt budowlany (30%), projekty
wykonawcze (40%), inne elementy prac projektowych (15%).
Ze względu na duży zakres i
złożoność opracowania ustalony został maksymalny próg procentowy. Wartość procentowa
dla projektu budowlanego i projektów wykonawczych została ustalona odpowiednio na 30%
dla PB oraz 40% dla PW.
Ustalona wartość szacunkowa prac projektowych (1.200.00,00 zł)
mieści się w przedziale 4,5%-6% wartości robót budowlanych ustalonej w porozumieniu z
PKP PLK S.A oraz Powiatem Sochaczewskim.
Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (siwz) w pkt XIV Opis sposobu
obliczenia ceny
wskazał, iż Cenę oferty stanowi suma wartości wszystkich jej elementów
zawierająca wszystkie koszty niezbędne do wykonania zamówienia wynikające wprost z
Opisu Przedmiotu Zamówienia, jak również w nim nie ujęte, a bez których nie można
wykonać przedmiotu zamówienia. Wykonawca oblicza cenę na podstawie Opisu Przedmiotu
Zamówienia, z uwzględnieniem wymagań SIWZ obowiązujących przepisów oraz zasad
wiedzy technicznej. Przy ustalaniu ceny oferty należy uwzględnić ryzyko Wykonawcy z tytułu
oszacowania wszelkich kosztów związanych z realizacją przedmiotu umowy.
str. 8
Niedoszacowanie, pominięcie oraz brak rozpoznania zakresu przedmiotu zamówienia nie
może być podstawą do zmiany wynagrodzenia Wykonawcy (pkt 1.1).
W formularzu ofert
y (załącznik nr 1 do siwz) Zamawiający wymagał podania ceny netto oraz
brutto za wykonanie przedmiotu zamówienia. Cena ta uwzględniała wycenę prac
wskazanych w załączniku nr 5 do siwz, tj. tabeli opracowań projektowych, obejmującej prace
projektowe i inne
elementy (dziewięć pozycji).
We wzorze umowy (
załącznik nr 6 do siwz) Zamawiający wskazał na wynagrodzenie
ustalone zgodnie z tabelą opracowań projektowych (załącznik nr 5 do siwz). W § 3 ustępie 2
cena została przedstawiona w rozbiciu na cenę jednostkową pełnienia nadzoru autorskiego i
wyli
czoną na tej podstawie wartość przewidywanej liczby pobytów na budowie (40), a także
łączną kwotę za wykonanie całości przedmiotu zamówienia określonego w § 1 Umowy wraz
z nadzorami autorskim.
Kwoty określone w ust. 1 zawierają wszelkie koszty związane z
realizacją zadania a niezbędne do jego wykonania, w szczególności wszelkie opłaty
niezbędne do uzgodnień i opinii, zakup map, zakup podkładów geodezyjnych i inne w tym
miejscu niewyszczególnione (ust. 4). Zapłata za projekt budowlany nastąpi w wysokości 90%
kwoty wyspecyfikowanej w tabeli opracowań projektowych, od pkt 1 do 8 na podstawie
faktury częściowej w oparciu o podpisany przez strony protokół odbioru. Pozostałe 10%
kwoty zostanie rozliczone fakturą częściową po uzyskaniu decyzji o zezwoleniu na realizację
inwestycji drogowej (ust. 8).
W § 2 wzoru umowy Zamawiający określił termin wykonania prac, tj. 18 miesięcy od dnia
zawarcia umowy, w tym: przekazanie koncepcji programowo-przestrzennej
– do 90 dni od
dnia zawarcia umowy; uzyskanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.
W terminie przewidzianym na składanie ofert zostały złożone 3 oferty z cenami: 963.213,00
zł (CertusVia Sp. z o.o.), 1.011.367,00 zł. (YLE Inżynierowie Sp. z o.o.) oraz 1.488.300,00 zł.
(Mosty Katowice So. Z o.o.). Jedna oferta została złożona po terminie (PBW Inżynieria Sp. z
o.o.)
– oferta zwrócona.
W tabeli opracowań projektowych CertusVia Sp. z o.o. wartość netto poz. 2 (koncepcja
programowo-przestrzenna) st
anowi ok. 81% wartości całości przedmiotu zamówienia, tj.
640.000,00 zł netto. W ofercie YLE również poz. 2 – koncepcja programowo-przestrzenna
została najwyżej wyceniona (403.650,00 zł.) i odpowiada ok. 49% wartości całości
przedmiotu zamówienia. W pozycji tej Wykonawca termin realizacji określił na 02/03.2019. W
pozostałych pozycjach prac projektowych termin realizacji określony został przez wskazanie
na dany miesiąc roku 2019 lub 2020 r. Do wszystkich z terminów odnosiła się uwaga pod
tabelą oznaczona „*” Przy założeniu, że data podpisania umowy to 12.2018.
str. 9
Pismem z dnia 04.12.2018 r. Zamawiający zwrócił się na podstawie art. 90 ust. 1 Ustawy do
Odwołującego o wyjaśnienie wyceny istotnych części składowych, tj. projektu budowlanego
(32.100,00 zł. netto z terminem realizacji 15 m-cy) oraz projektów wykonawczych (35.000,00
zł. netto z terminem realizacji 18 m-cy), wskazując na elementy prac wymagane w ramach
tych opracowań wynikające z OPZ. Zamawiający wskazał na sposób, w jaki szacował
wartość zamówienia i przyjęte wskaźniki dla projektu budowlanego (30%), projektów
wykonawczych (40%). Wg Zamawiającego rażąco niska wydała się wycena składowych
elementów ceny, procentowo niższych o 89,03% dla projektu budowlanego oraz 91,03% dla
projektów wykonawczych od szacunkowej wartości zamówienia, jak również znacząco
niższa w zestawieniu z wyceną koncepcji programowo-przestrzennej (640.000,00 zł netto),
która stanowi ponad 80% całości zamówienia. Na str. 5 wezwania Zamawiający wzywając na
podstawie art. 90 ust. 1 Ustawy do
udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny wskazał, iż oceniając złożone wyjaśnienia będzie brał pod
uwagę obiektywne czynniki, w szczególności oszczędność metody wykonania zamówienia,
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonania
zamówienia dostępnych dla Państwa, oryginalności projektu, kosztów pracy, których wartość
przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę
ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r., poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265).
Wykonawca w piśmie z dnia 11.12.2018 r. złożył wyjaśnienia, w których między innymi
zwrócił uwagę na ryczałtowy charakter ceny, jak również złożoność przedmiotu zamówienia
wynikającą z procesu stanowiącego szereg następujących po sobie etapów, których
kolejności nie można odwrócić, jednak poszczególne czynności mogą być wykonywane na
wcześniejszym lub późniejszym etapie. Przyjęte przez Zamawiającego założenia na etapie
szacowania kosztów projektu budowlanego (30% wartości zamówienia) oraz projektów
wykonawczych (40% wartości zamówienia) wynikają z wytycznych ujętych w rozporządzeniu
sprzed 14 lat, kiedy sposób prowadzenia prac projektowych był znacząco inny niż obecnie,
które utraciły aktualność. Natomiast Środowiskowe Zasady Wyceny nie uwzględniają
wszystkich okoliczności, jakie decydują o sposobie spełnienia świadczenia. Wykonawca
wskazał na znaczenie elementu najwyżej wycenionego – koncepcji programowo-
przestrzennej, w praktyce nazywanej projektem w
stępnym, w niniejszym zamówieniu
uwzględniającym koszty część prac, które Zamawiający przyjął do wykonania na etapie
wykonania projektu budowlanego i
projektów wykonawczych. W załączeniu Wykonawca
przedstawił szczegółowe zestawienie prac wykonywanych na poszczególnych etapach
realizacji zamówienia, które uzasadniają wysokość cen wskazanych elementów oferty
(zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa). Zgodnie z siwz wykonawcy mieli swobodę w
str. 10
zakresie kalkulacji ceny
, inaczej niż ma to miejsce w innych postępowaniach prowadzonych
przez PKP PLK SA na prace projektowe, w których określane są limity wartości
poszczególnych etapów, w szczególności w kontekście rozliczeń.
W
piśmie z dnia 01.02.2019 r. Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego na podstawie art.
89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Ustawy. W uzasadnieniu Zamawiający wskazał na
przyjęte założenia dla szacowania wartości zamówienia, a także zakresy merytoryczne
poszczególnych elementów dokumentacji projektowej i terminy ich realizacji: 90 dni na
wykonanie koncepcji programowo-przestrzennej oraz 18 m-
cy na pozostałe elementy, w tym:
projekt budowlany, projekt wykonawczy wraz z uzyskaniem ZRID
, które podlegać będą
procedurze odbior
u na zgodność wykonanych prac z opisem przedmiotu zamówienia.
Według Zamawiającego nierealne jest wykonanie w terminie 90 dni określonym w ofercie
prac związanych ze sporządzeniem projektu budowlanego oraz projektu wykonawczego,
które miałyby być wykonane na etapie koncepcji. Zamawiającej zakłada, że nie będzie miał
możliwości uzyskania na etapie sporządzania i odbioru koncepcji programowo-przestrzennej
zakresu części robót obejmujących etap projektu budowlanego i wykonawczego, w
szczególności w przeważającej części elementów wymienionych w OPZ pkt II, ppkt 5 i 6 i nie
będzie miał podstaw do żądania wykonania większego zakresu prac projektowych zgodnie z
wyjaśnieniami oferenta na etapie koncepcji. Zamawiający uznał, iż wycenione elementy
składowe w podanych w poz. 7 i 8 kwotach są nieadekwatne do realnych cen rynkowych,
budzą wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi przez Zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów.
W dniu 1.02.2019 r. Zamawiający działając na podstawie art. 26 ust. 1 Ustawy (w procedurze
odwróconej) zwrócił się do Wykonawcy YLE Inżynierowie Sp. z o.o. o złożenie w terminie do
15 lutego 2019 r., godz. 11:00 aktualnych oświadczeń i dokumentów potwierdzających
okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 Ustawy.
W oparciu o poczynione ustalenia Izba uznała, iż odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w
zakresie dotyczącym zarzutu braku podstaw do odrzucenia oferty Odwołującego.
W pierwszej kolejności Izba odniesie się do zarzutu uwzględnionego, tj. opisanego w pkt 1
odwołania – naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 Ustawy poprzez odrzucenie oferty
Odwołującego pomimo tego, że nie zawiera ona rażąco niskiej ceny w stosunku do
przedmiotu zamówienia. W dalszej kolejności przedstawione zostanie stanowisko, które
prowadziło do oddalenia zarzutu dotyczącego zaniechania odrzucenia oferty
Przystępującego, której zgodność z siwz stanowił podstawę zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1
pkt 2 Ustawy.
str. 11
Zasadniczą dla rozstrzygnięcia pierwszego z zarzutów pozostawała ocena wyjaśnień
złożonych Zamawiającemu w odpowiedzi na wezwanie z dnia 4.12.2018 r. Zamawiający
uznał bowiem, iż wycena elementów składowych ceny, tj. 32.100,00 zł netto (projekt
budowlany) oraz 35.000,00 zł netto (projekty wykonawcze) jest nieadekwatna do realnych
cen rynkowych, budzi wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia i na
tej podstawie uznał, iż oferta zawiera rażąco niską cenę.
Odnosząc się do tak zakreślonej podstawy decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego Izba
uznała, iż ocena wyjaśnień, jakiej dokonał Zamawiający nie uwzględniała istotnego aspektu
kalkulacji
, jakim była wycena koncepcji programowo-przestrzennej i tym samym nie mogła
być oceniona jako poprawna. Zamawiający wprawdzie w piśmie z 1 lutego 2019 r. odniósł
się do tego elementu wyceny, ale wyłącznie pod kątem terminu przewidzianego w projekcie
umowy, tj. 90 dni na realizację koncepcji, wskazując, iż w terminie tym nie jest realne
wykonanie większości prac związanych ze sporządzeniem projektu budowlanego oraz
projektu wykonawczego, które miałyby być wykonane na etapie koncepcji. Powyższe miało
ten skutek, iż Zamawiający uznał cenę za rażąco niską, faktycznie pomijając wycenę
koncepcji, w której Wykonawca uwzględnił wycenę elementów dotyczących projektu
budowlanego oraz wykonawczych, wskazując na ich wysokość. Zamawiający przyjął, jako
rzeczywistą wartość elementów kalkulacji wskazaną wyłącznie w poz. 7 i 8 tabeli opracowań
projektowych.
Konsekwentnie na rozprawie Zamawiający prezentował stanowisko, w którym
jako rażąco niską wskazywał wartość tych dwóch pozycji z pominięciem wartości elementów
prac uwzględnionych w pozycji dotyczącej opracowania koncepcji programowo-
przestrzennej.
Stanowisko Zamawiającego było niezasadne z tej przyczyny, iż Zamawiający nie wykazał,
aby przyjęta przez Odwołującego metoda rozkładu kosztów była niedopuszczalna w świetle
zapisów siwz, czy też wymagań wynikających z odrębnych przepisów. Słusznie zauważył
Odwołujący, iż w siwz Zamawiający nie wprowadził żadnych wytycznych co do sposobu
kalkulacji kosztów, wymagając wyłącznie, aby cena oferty (cena za całość przedmiotu
zamówienia) uwzględniała wszystkie koszty związane z wykonaniem prac objętych
przedmiotem zamówienia. Konsekwencją takich zapisów siwz było wskazanie na ryczałtowy
charakter wynagrodzenia Wykonawcy (z pominięciem wynagrodzenia za nadzory autorskie).
Wykonawcy mieli zatem swobodę w prezentacji wyceny, z tym zastrzeżeniem, aby cena
całkowita za jaką oferują wykonać przedmiot zamówienia, uwzględniała całość prac ujętych
w OPZ.
Porównanie dwóch ofert, tj. Odwołującego i Przystępującego wskazuje, iż obaj
Wykonawcy właśnie w wycenie elementu, jakim jest koncepcja uwzględnili zasadniczą część
kosztów prac projektowych, co jak ustalono na rozprawie, wykraczało poza metodykę
wyceny wynikającą z założeń, którymi Zamawiający się kierował szacując wartość
str. 12
zamówienia. Zamawiający odrzucając ofertę Odwołującego pominął tą część wyjaśnień,
która zasadniczo odnosiła się do przedmiotu zapytania, czyli sposobu kalkulacji kosztu
wykonania projektu budowlanego oraz projektu wykonawczego.
Wnioski jakie powziął nie
uwzględniały założeń wskazanych w wyjaśnieniach, w tym wartości prac projektowych
przypisanych do etapu koncepcji
i były podyktowane założeniami, jakie Zamawiający przyjął
na etapie szacowania wartości zamówienia. Założenia Zamawiającego, którymi kierował się
na potrzeby oszacowania wartości zamówienia nie mogły decydować o ocenie wyjaśnień po
pierwsze z tej przyczyny, iż nie były znane na etapie przygotowania oferty (nie były
elementem treści siwz), a po drugie stały w sprzeczności ze sposobem kalkulacji kosztów,
przyjętym przez Odwołującego. Oceniając wyjaśnienia Zamawiający powinien uwzględnić
odmienny sposób prezentacji kosztów przedstawiony w tabeli (tajemnica przedsiębiorstwa),
a nie ograniczać się wyłącznie do ceny wskazanej w poz. 7 i 8 tabeli.
W ocenie Izby wezwanie skierowane do Wykonawcy, chociaż obszerne pod względem ilości
stron, sprowadzało się faktycznie do przywołania na stronie 5 przepisu art. 90 Ustawy. Nie
było w nim szczegółowych pytań, na jakie Wykonawca powinien był odpowiedzieć, a
jedynym wyrażonym wprost w piśmie oczekiwaniem Zamawiającego było wyjaśnienie
wątpliwości, jakie dotyczyły elementów wyceny dwóch pozycji tabeli. Do tych wątpliwości
W
ykonawca się odniósł, co Zamawiający streścił zasadniczo w stwierdzeniu o braku
możliwości wykonania elementów prac ujętych w pozycji 2 tabeli w terminie zakreślonym w
siwz, tj. 90 dni.
Podsumowując, wnioski Zamawiającego o rażąco niskiej wycenie prac dotyczących projektu
budowlanego oraz wykonawczego
, w ocenie Izby, były błędne przede wszystkim z tego
powodu, iż Zamawiający nie uwzględnił okoliczności wskazanej w wyjaśnieniach, dotyczącej
istotnego udziału kosztów części prac związanych z projektem budowlanym i wykonawczymi
już na etapie koncepcji programowo-przestrzennej. Zamawiający pominął fakt, iż pozycja ta
była najwyżej wycenioną spośród złożonych ofert i jednocześnie miała najwyższy udział w
cenie oferty. Kwestia dotycząca terminu 90 dni na wykonanie koncepcji, nie miała znaczenia
ponieważ wykraczała poza podstawę prawną decyzji o odrzuceniu oferty, jako zawierającej
rażąco niską cenę. Analiza, czy w terminie tym możliwe będzie wykonanie części prac, nie
odnosiła się do kosztów i nakładów Wykonawcy wpływających na wycenę oferty. Należy
zauważyć, iż podstawą odrzucenia oferty nie była niezgodność oferty z siwz, ale rażąco
niska cena dwóch elementów składowych wyceny ceny ryczałtowej obejmującej koszty
całości prac. Stąd ewentualne wątpliwości dotyczące sposobu realizacji prac nie miały
bezpośredniego znaczenia dla niniejszej sprawy. Zasadniczym błędem Zamawiającego było
pominięcie przy ocenie oferty - ceny całkowitej, która dla tego zamówienia faktycznie
str. 13
oddawała obraz wyceny prac projektowych. Przypisywanie istotnego znaczenia
poszczególnym etapom, faktycznie nie miało przełożenia na sposób spełnienia świadczenia,
gdyż wykonawca niezależnie od wskazanych w tabeli kwot otrzymać miał wynagrodzenie
płatne w dwóch ratach, tj. za projekt budowlany w wysokości 90% kwoty wyspecyfikowanej w
tabeli opracowań projektowych (pkt 1-8) oraz pozostałe 10 % po uzyskaniu decyzji o
zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Powyższe wskazuje, iż sposób w jaki
wykonawcy rozłożyli koszty poszczególnych etapów prac nie miały finalnie znaczenia z
punktu widzenia zakresu, jak i ceny wskazanej w ofercie
, a dla otrzymania zapłaty
decydującym będzie przedstawienie projektu budowlanego, jako tego elementu zamówienia,
które stanowi cel procesu projektowego.
Odnosząc się do drugiego zarzutu należy przede wszystkim zaznaczyć, iż podstawa której
dopatrywał
się
Odwołujący
formułując
zarzut
zaniechania
odrzucenia
oferty
Przystępującego, tj. niezgodność treści oferty z siwz, została faktycznie wywiedziona ze
sposobu wskazania terminu
w załączniku nr 5 do siwz. Wykonawca określając termin na
wykonanie koncepcji programowo-przestrzennej (poz. 2)
wskazał na 02/03.2019. W ocenie
Odwołującego opis ten może czynić niejednoznacznym ustalenie, czy na etapie wykonania
umowy, nie dojdzie do przekroczenia terminu 90 dni
określonego przez Zamawiającego. W
pierwszej kolejności należy wskazać, iż zapisy siwz nie precyzowały, w jaki sposób termin
należy oznaczyć, w tym nie było wymogu wskazania daty dziennej, której brak w ocenie
Odwołującego czynić miał ofertę niezgodną z siwz. Jedynym wiążącym wykonawców było
wskazanie na przedziały czasu, w jakich Zamawiający oczekuje wykonania prac, tj. 90 dni od
dnia zawarcia umowy do przekazania koncepcji programowo-
przestrzennej i ogólny termin
18 miesięcy od zawarcia umowy na zakończenie prac. Powyższe miało ten skutek, że
terminy realizacji
wskazywane w ofercie nie ilością dni, czy miesięcy, lecz miesiącem, w
jakim dane prace miałyby się zakończyć, w przypadku wydłużonej procedury przetargowej
mogły ulegać znacznemu skróceniu w stosunku do założeń przyjętych przy składaniu oferty.
Nie czyni to jednak oferty niezgodną z siwz. Do takiej oceny skłania uwaga zamieszczona
pod tabelą, w której Przystępujący zastrzegał, iż terminy realizacji przez niego wskazane
pozosta
ją aktualne przy założeniu, że data podpisania umowy będzie miała miejsce w
miesiącu grudzień 2018 r. Oceny oświadczenia Wykonawcy należało zatem dokonać z
perspektywy czasu, jaki został przyjęty dla poszczególnych prac przyjmując, iż ich
rozpoczęcie nastąpi w grudniu 2018 r. Prezentowana przez Odwołującego ocena zakłada
najmniej korzystny dla wykonawcy stan sprawy, który nie może zaistnieć, gdyż termin 3
grudnia 2018 r. wskazany w odwołaniu, jako termin zawarcia umowy, już minął. W ocenie
Izby Zamawiający nie miał podstaw do zakwestionowania złożonego oświadczenia, tym
bardziej iż dopiero wykonawca wybrany przedstawi harmonogram realizacji prac. Na etapie
str. 14
złożenia oferty, przy braku wyraźnej dyspozycji Zamawiającego co do potrzeby wskazania
konkretnej daty
, wykonawcy mogli uznać za wystarczające zakreślenie orientacyjnego
okresu, w którym zakładają wykonanie poszczególnych etapów prac projektowych. Izba
oddaliła odwołanie w tej części.
W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji. Z uwagi na wpływ nieprawidłowej
czynności odrzucenia oferty Odwołującego na możliwy wynik postępowania, w którym to
oferta tego Wykonawcy może być najwyżej oceniona, Izba na podstawie art. 192 ust. 2
Ustawy uwzględniła odwołanie.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis wniesiony przez Odwołującego w kwocie 15.000,00 zł. oraz uzasadnione
koszty
Odwołującego, stwierdzone rachunkiem przedłożonym przed zamknięciem rozprawy i
obciążyła nim Zamawiającego.
Przewo
dniczący: ……………………….