WYROK
z dnia 31 stycznia 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie: Przewodniczący: Piotr Kozłowski
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie 28 stycznia 2020 r. w Warsz
awie odwołania wniesionego
20 stycznia 2020 r. do Prezesa Kraj
owej Izby Odwoławczej
przez
wykonawcę: Baxter Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Wyroby medyczne oraz produkty
lecznicze do wykonywania ciągłych terapii nerkozastępczych wraz z dzierżawą aparatów
(nr
postępowania DZPZ/333/1UEPN/2020)
p
rowadzonym przez zamawiającego: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie
orzeka:
Umarza postępowanie w zakresie zarzutu i żądania uwzględnionych przez
Zamawiającego.
Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.
3. Kos
ztami postępowania obciąża Odwołującego i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych
zero groszy) uiszczoną tytułem wpisu od odwołania,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Olsztynie.
………………………………
…………………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie prowadzi na podstawie
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz.
1843) {dalej w uzasadnieniu
również: „ustawa Pzp”, „ustawa pzp”, „Pzp lub „pzp”} w trybie
przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na dostawy
pn.
Wyroby medyczne oraz produkty lecznicze do wykonywania ciągłych terapii
nerkozastępczych wraz z dzierżawą aparatów (nr postępowania DZPZ/333/1UEPN/2020).
Ogłoszenie o tym zamówieniu 10 stycznia 2020 r. zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej nr 2020/S_007 pod poz. 010509.
Wartość tego zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp.
20 stycznia 2020 r.
Odwołujący Baxter Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
wniósł w stosownej formie elektronicznej do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie
zachowując wymóg przekazania jego kopii Zamawiającemu) od ostanowień specyfikacji
istotnych warunków zamówienia {dalej również: „specyfikacja”, „SIWZ” lub „s.i.w.z.”}
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 7 ust. 1 i 3 pzp przez
wprowadzenie do listy parametrów ocenianych szeregu wymogów powodujących, że tylko
je
den wykonawca będzie mógł złożyć ważną ofertę w postępowaniu, ograniczając tym
samym krąg wykonawców mogących skutecznie ubiegać się o udzielenie zamówienia
i
ograniczając konkurencję.
W związku z powyższym Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu:
Zmiany SIWZ w zakresie wskazanym w uzasadnieniu odwołania, polegającej na
usunięciu lub doprecyzowaniu zaskarżonych postanowień.
Dokonania stosowanych zmian w treści ogłoszenia o zamówieniu, aby dostosować jego
treść do zmian SIWZ.
Przedłużenia terminu składania ofert o czas niezbędny na sporządzenie oferty.
W uzasadnieniu odwołania sprecyzowano cztery zarzuty przez podanie
następujących okoliczności faktycznych.
{A. zintegrowany system ogrzewan
ia roztworów}
Zdaniem Odwołującego preferowanie systemu ogrzewania roztworów względem
systemu ogrzewania krwi
wydaje się służyć wyłącznie ograniczeniu konkurencji. Dane
wynikające z obiektywnej literatury medycznej wskazują, że systemy CRRT z ogrzewaniem
k
rwi (np. Prismaflex) sprawdzają się w praktyce klinicznej na całym świecie. Literatura
medyczna nie wskazuje jednoznacznych przewag klinicznych systemu ogrzewania
roztworów względem systemu ogrzewania krwi. Ponadto niektórzy producenci (np.
Fresenius) zale
cają okresowe monitorowania roztworów ogrzewanych w czasie CRRT pod
kątem wytrącania z roztworu cząstek stałych, co, po pierwsze, wskazuje na ryzyko
precypitacji w ogrzewanych roztworach, a po drugie,
zwiększa zaangażowanie personelu w
obsługę CRRT (patrz ChPL Multibic firmy Fresenius) W przypadku systemów ogrzewających
krew nie ma takich zaleceń.
Odwołujący zrelacjonował, że przekazał swoje wątpliwości Zamawiającemu w formie
wniosku o wyjaśnienie treści SIWZ 15 stycznia 2020 r., wnosząc o usunięcie lub modyfikację
kryterium.
Zamawiający pismem z 17 stycznia 2020 r. poinformował, że nie wyraża zgody na
modyfikację lub usunięcie parametru ocenianego, uzasadniając swoją decyzję istotnym
ryzykiem przenoszenia zakażeń między pacjentami i faktem, że zintegrowane systemy
grzewcze eliminują konieczność kontaktu ogrzewacza z łóżkiem chorego, a tym samym
zmniejszają ryzyko przenoszenia zakażenia między stanowiskami. Dodatkowo Zamawiający
wskazał, że system grzewczy proponowany przez Odwołującego uniemożliwia ocenę
prz
ejrzystości roztworu oraz obecności ewentualnych strontów na całej długości drenu
okrytego przez ogrzewacz.
Odwołujący podkreślił, że oferowany przez niego system TherMax jest zintegrowany
i w żaden sposób nie kontaktuje się z łóżkiem pacjenta. Jeśli natomiast chodzi o obserwację
osadu
Odwołujący nie posiada żadnych informacji ani zgłoszeń, z których wynikałoby,
że takie osady miałyby powstawać w zakresie temperatur zapewnianych przez system
TherMax, gdyż nie dochodzi do podgrzewania krwi ponad wartości tolerowane fizjologicznie.
Odwołujący wniósł o usuniecie lub modyfikację kryterium ocenianego „zintegrowany
system ogrzewania roztworów" w ten sposób, że zintegrowany (niekontaktujący się z łóżkiem
pacjenta) system ogrzewa
nia krwi będzie punktowany tak jak zintegrowany system
ogrzewania roztworów.
{B. filtr polisulfonowy}
Zdaniem Odwołującego preferowanie filtrów polisulfonowych wydaje się służyć
wyłącznie ograniczeniu konkurencji. Dane z literatury medycznej wskazują, że aktualnie
w terapiach dializacyjny
ch (w tym CRRT) najczęściej stosowane są filtry zawierające
syntetyczne błony polimerowe polisuifonowe (PS) lub akrylonitrylowe (AN). Literatura
medyczna nie wskazuje jednoznacznych przewag klinicznych żadnej z tych nowoczesnych
błon syntetycznych w leczeniu dializacyjnym. W przypadku obu rodzajów błon oczyszczanie
krwi w mechanizmie dyfuzji i konwekcji ma porównywalną skuteczność. Doniesienia
z
literatury wskazują na dużo wyższe możliwości oczyszczania krwi w mechanizmie
adsorpc
ji w przypadku błon akrylonitrylowych, co jest istotną wartością dodaną, zwłaszcza
w
przypadku pacjentów, którzy mogą odnieść korzyści z usuwania cytokin. Ponadto
w
literaturze medycznej można znaleźć doniesienia o reakcjach nadwrażliwości
występujących w przypadku stosowania błon polisufonowych. W tych przypadkach pacjenci
zazwyczaj kontynuowali dializoterapię na błonach nie-polisulfonowych, w tym
akrylonitryiowych.
Odwołujący zrelacjonował, że przekazał swoje wątpliwości Zamawiającemu w formie
wniosku o wyjaśnienie treści SIWZ z 15 stycznia 2020 r, wnosząc o usunięcie tego kryterium.
Zamawiający pismem z 17 stycznia 2020 r. poinformował, że nie wyraża zgody
na
usunięcie parametru ocenianego, uzasadniając swoją decyzję tym, że wraz ze wzrostem
pojemności adsorpcyjnej filtra wzrasta również eliminacja antybiotyków z krwi pacjenta i to
w
sposób nieprzewidywalny. Fakt ten znacznie utrudnia bądź wręcz uniemożliwia
dawkowanie antybiotyków w trakcie terapii opartej o błony poliakrylonitrylowe. Zwiększa to
ryzyko podawania antybiotyków w zakresie subterapeutycznym co uniemożliwi wyleczenie
infekcji
(…) Ponadto zdaniem Zamawiającego podnoszona przez Odwołującego dodatkowa
pojemność adsorpcyjna w zakresie eliminacji cytokin nie ma znaczenia klinicznego, gdyż jest
stosunkowo mało efektywna.
Odwo
łujący podkreślił, że w czasie CRRT antybiotyki są filtrowane do płynu
odprowadzanego w przypadku każdego filtra. Oferowana przez Odwołującego błona AN
może dodatkowo adsorbować antybiotyki (nie jest to zbadane), ale skala adsorpcji jest
nieporównywalnie niższa do ewentualnej skali utraty antybiotyków w procesie filtracji, jaki
zachodzi w przypadku każdej błony. Suboptymalne dawkowanie antybiotyków w przebiegu
CRRT jest znanym problemem i dotyczy każdego zabiegu CRRT, a nie tylko zabiegów
z wykorzystaniem b
łony AN. Jeśli chodzi o adsorpcję cytokin, to jest to wartość dodana,
której skuteczność kliniczna jest opisywana w licznych publikacjach (filtr Oxiris). Stosowanie
rzekomo wydajniejszych systemów usuwania cytokin, którymi dysponuje Zamawiający, wiąże
się z dodatkowymi, do tego znacznymi, kosztami.
Odwołujący wniósł o usuniecie kryterium ocenianego „filtr polisulfonowy".
{C. możliwość wymiany samego filtra z układu pozaustrojowego}
Zdaniem Odwołującego możliwość zmiany filtra przed lub w czasie zabiegu CRRT nie
ma żadnego uzasadnienia. W przypadku rozwiązań oferowanych przez Odwołującego nie
ma możliwości wymiany filtra w zestawie. Zapobiega to możliwości wymiany filtra podczas
prow
adzenia zabiegu CRRT, zmniejszając ryzyko powikłań klinicznych związanych z
potencjalną utratą krwi, kontaminacją lub zapowietrzeniem układu pozaustrojowego.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w przypadku rozwiązania przez niego oferowanego istnieje
możliwość zmiany rodzaju zabiegu CRRT (CWHDF, CWHD, CWH) bez konieczności
wymiany układu pozaustrojowego.
Odwołujący zrelacjonował, że przekazał swoje wątpliwości Zamawiającemu w formie
wniosku o wyjaśnienie treści SIWZ 15 stycznia 2020 r, wnosząc o usunięcie
lub doprecyzowanie go
w następującej formie: Możliwość wymiany samego filtra z układu
pozaustrojowego w trakcie terapii CRRT zgodnie z zapisami w instrukcji użytkowania
filtra/układu pozaustrojowego.
Zamawiający pismem z 17 stycznia 2020 r. poinformował, że nie wyraża zgody na
usunięcie parametru ocenianego ani jego modyfikację, uzasadniając swoją decyzję tym,
że możliwość wymiany tylko jednego elementu układu zamiast całej kasety jest
rozpowszechnionym rozwiązaniem stosowanym w wielu rodzajach technik nerkozastępczych
od wielu lat. Możliwość ta ma na celu optymalizację kosztów terapii poprzez wymianę tylko
tego, co uległo dysfunkcji, a nie całego zestawu. Zaproponowane przez Odwołującego
rozwiązanie wymusza w przypadku dysfunkcji tylko filtra wymianę całej kasety, co naraża
Zamawiającego na zbędne koszty. Dlatego też dla optymalizacji wykorzystania środków
publicznych bez zwiększania ryzyka dla pacjenta, Zamawiający umieścił przedmiotowy punkt
oceny jakościowej.
Odwołujący podkreślił, że Zamawiający w przypadku parametru opisanego pod literą
A powyżej sam wskazał, że sprzęt medyczny jest potencjalnym źródłem zakażeń. Dlatego
właśnie system oferowany przez Odwołującego uniemożliwia wymianę filtra podczas terapii.
Wymiana filtra w czasie terapii CRRT może prowadzić do zakażenia pacjenta, ekspozycji
personelu na krew pacjenta, zapowietrzenia u
kładu pozaustrojowego i utraty krwi pacjenta.
W ocenie Odwołującego bezpieczeństwo pacjenta jest wyższym priorytetem niż ograniczenie
kosztów terapii.
Odwołujący wniósł o usuniecie lub doprecyzowanie tego kryterium jak powyżej
wskazano.
{ad lit. D. osmola
rność roztworu cytrynianu}
Według Odwołującego opublikowane w obiektywnej literaturze medycznej badania
wskazują, że roztwór hipotoniczny jest z powodzeniem stosowany do antykoagulacji
cytrynianowej na całym świecie. Nie ma dowodów na kliniczną przewagę roztworu
hipertonicznego nad izotonicznym. Istnieją doniesienia wskazujące na gorszą kontrolę
równowagi kwasowo-zasadowej w przypadku stosowania roztworu hipertonicznego (ryzyko
zasadowicy). Roztwór izotoniczny jest bardziej bezpiecznym rozwiązaniem w przypadku
błędu w przepisaniu dawki antykoagulacji cytrynianowej.
Odwołujący zrelacjonował, że przekazał swoje wątpliwości Zamawiającemu w formie
wniosku o wyjaśnienie treści SIWZ 15 stycznia 2020 r, wnosząc o usunięcie tego kryterium.
Zamawiający pismem z 17 stycznia 2020 r. poinformował, że nie wyraża zgody na
usunięcie parametru ocenianego, uzasadniając swoją decyzję tym, że z rozległego
doświadczenia klinicznego, jakie posiada zamawiający wynika, że stosowanie roztworów
hipertonicznych powoduje mniejsze zaburzenia elektrolitowe i glikemiczne w stosunku
do
roztworów izo czy hipotonicznych. W przypadku stosowania tych ostatnich objętości
stosowanych roztworów zbliżają się do połowy wartości nastawionej dla dializatu. Ma to
znaczenie kliniczne gdyż roztwory cytrynianu w odróżnieniu od dializatu pozbawione są
składników zawartych w wodzie osoczowej i używanie ich w dużych objętościach
wymuszonych przez izo czy hipotoniczność zubaża organizm pacjenta w wyżej wymienione
składniki i wymaga dodatkowych oznaczeń laboratoryjnych oraz na ich podstawie
dodatkowej substytucji. Fakt ten z jednej strony nakłada na zamawiającego konieczność
dodatkowych oznaczeń laboratoryjnych oraz na ich podstawie dodatkowej substytucji co
zwiększa koszty terapii, z drugiej zaś powoduje zwiększone wahania poziomów
poszczególnych jonów i glukozy we krwi z wszystkimi negatywnymi konsekwencjami
klinicznymi. Dlatego też dla zminimalizowania zaburzeń homeostazy generowanych przez
terapię nerko zastępczą, dla dobra leczonych pacjentów, zamawiający umieścił
przedmiotowy punkt oceny jakościowej.
Odwołujący podkreślić, że oferowane przez niego płyny do prowadzenia CRRT są
odpowiednio zbilansowane do prowadzenia zrównoważonej terapii. Brak odpowiednich
elektrolitów i glukozy w roztworze cytrynianu jest równoważony odpowiednim składem płynu
dializacyjnego i substytucyjnego. Doświadczenie z ośrodków z całego świata pokazuje,
że terapia CRRT prowadzona w oparciu o produkty oferowane przez niego nie prowadzi do
zaburzeń elektrolitowych lecz je wyrównuje.
Odwo
łujący wniósł o usuniecie kryterium ocenianego „osmolarność roztworu
cytrynianu”.
{argumentacja prawna wspólna dla powyższych zarzutów}
Odwołujący podkreślił, że przez tak sformułowane wymagania Zamawiający wskazuje
na jednego, konkretnego producenta
– Fresenius Medical Care Polska S.A., czym narusza
przepisy ustawy pzp nakazujące przygotowanie i przeprowadzenie postępowania
o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. Jak
stwierdził Odwołujący, wskazany przepis stanowi o bezwzględnym zakazie przygotowania
postępowania, w tym opisu kryteriów punktowanych w postępowaniu, w sposób, który
ogranicza dostęp do zamówienia wykonawcy potencjalnie będącemu w stanie wykonać
zamówienie. Wymagania stawiane wykonawcom muszą mieć walor istotnych, znaczących
dla całego zamówienia, nie mogą mieć charakteru subiektywnego (a co więcej,
zmierzającego do wyeliminowania niektórych podmiotów), bądź wyrażać preferencji dla
konkretnego podmiotu.
Odwołujący powołał się na to, że zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w
Warszawie z 24.01.2012 r. sygn. akt VI ACa 965/11:
Dyspozycją art. 29 ust 2 p.z.p. objęte
jest zaistnienie co najmniej możliwości utrudniania uczciwej konkurencji, więc spełnienie
dyspozycji tego przepisu niekoniecznie musi przybierać charakter bezpośredniego godzenia
w uczciwą konkurencję. Dokonywanie opisu przedmiotu zamówienia przez wskazanie
rygorystycznych wymagań, nieuzasadnionych potrzebami zamawiającego, będzie
uprawdopodobniało naruszenie uczciwej konkurencji.
Według Odwołującego przejawem naruszenia zasady uczciwej konkurencji jest
również wskazane powyżej określenie na tyle specyficznych kryteriów dodatkowo
punktowanych, które nie są uzasadnione obiektywnymi potrzebami zamawiającego,
a
uniemożliwiają udział niektórych wykonawców w postępowaniu, ograniczając w ten sposób
krąg podmiotów zdolnych do wykonania zamówienia. Zamawiający dokonując takiego
ustalenia brzmienia wymogów w postępowaniu, tj. w sposób eliminujący niektórych
wykonawców, winien udowodnić, że taki opis jest uzasadniony jego rzeczywistymi
potrzebami.
Odwołujący wywiódł, że zamawiający jako organizator postępowania jest uprawniony
do przygotowania dokumentacji zamówienia dostosowanej do jego indywidualnych potrzeb,
jednakże nie oznacza to, że może opisać kryteria w sposób naruszający zasadę uczciwej
konkurencji, nieadekwatnie i nadmiernie w stosunku do tych
potrzeb. Odwołujący stwierdził,
że podziela następujący pogląd wyrażony w wyroku Izby z 20 stycznia 2011 r. sygn. akt
KIO/UZP 28/11:
Nadmierne ograniczenie dostępu do zamówienia czy stwarzanie przez
zamawiającego bardziej korzystnych warunków dla określonych wykonawców, zarówno
bezpośrednie, jak i pośrednie, (poza przewidzianymi w przepisach ustawy) w przypadku, gdy
brak ku temu rzeczowego uzasadnienia, stanowi naruszenie zasad wyrażonych w art. 7 ust 1
ustawy Prawo zamówień publicznych. Jak podsumował ten wątek Odwołujący, zamawiający
jest zat
em uprawniony do formułowania SIWZ w każdy sposób, który da zaspokojenie jego
potrzeb
, może to nawet odbywać się z niekorzyścią dla poszczególnych wykonawców.
Jednak potrzeby z
amawiającego muszą być obiektywnie uzasadnione, a nie skierowane
tylko na ograniczenie możliwości sporządzenia oferty czy utrudnienie w udziale w danym
postępowaniu dla poszczególnych wykonawców (vlde: wyrok Izby z 22 listopada 2017 r.
sygn. akt KIO 2211/17).
Ponadto według Odwołującego zamawiający nie ma interesu w dokonaniu opisu
kryteriów punktowanych w sposób ograniczający konkurencję, gdyż właśnie przez dokonanie
takiego opisu jego potrzeby mogą nie zostać zabezpieczone ze względu na mniejszą liczbę
wykonawców składających ofertę w postępowaniu
Zdaniem Odwołującego kryteria punktowane określone przez Zamawiającego są
niczym nieuzasadnione i winny ulec z
mianie zgodnie z treścią powyższych żądań, gdyż
utrudniają one Odwołującemu dostęp do rynku zamówień publicznych.
W odpowiedzi
na odwołanie z 28 stycznia 2020 r. Zamawiający uznał za zasadny
zarzut
i żądanie z lit. A., a w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie odwołania,
w
następujący sposób uzasadniając swoje stanowisko.
{ad lit. B. flitr polisulfonowy}
Według Zamawiającego prawdą jest, że filtry poliakrylonitrylowe w stosunku
do p
olisulfonowych maja większą pojemność adsorpcyjną także w stosunku do cytokin,
niemniej jest to wartością dodaną tyko w przypadku pacjentów we wstrząsie, czyli tylko w
przypadku mniejszego odsetka pacjentów leczonych na Oddziale Intensywnej Terapii (OIT)
Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie (WSS). W pozostałych przypadkach
(pacjenci kardiologiczni, neurologiczni, nefrologiczni itp.) eliminacja cytokin nie przynosi
korzyści, a może być wręcz szkodliwa ze względu na ograniczenie możliwości obronnych
układu immunologicznego pacjenta.
Zamawiający oświadczył, że nie spotkał się z doniesieniami w literaturze medycznej
o
reakcjach nadwrażliwości występujących w przypadku stosowania błon polisufonowych.
Zamawiający dodał, że filtry polisulfonowe używane były w OlT WSS w latach 2005-2018
u
setek pacjentów i nie stwierdzono ani jednej reakcji nadwrażliwości.
Zamawiający stwierdził, że adsorpcja na filtrach poliakrylonitrylowych była badana
i w
większości prac, w których była porównywana z adsorpcją na błonach polisulfonowych,
była istotnie wyższa {w przypisie nr 1 wyszczególniono w 18 pkt przykładowe
piśmiennictwo}. A z danych piśmiennictwa wynika, że adsorpcja antybiotyków na błonach
filtrów, zwłaszcza poliakrylonitrylowych jest porównywalna bądź w niektórych przypadkach
większa od utraty w innych mechanizmach (kolistyna, tigecyklina), zwłaszcza w pierwszych
godzinach od podłączenia terapii nerkozastępczej {w przypisie nr 2 wyszczególniono w 2 pkt
przykładowe piśmiennictwo}.
Zamawiający zauważył, że choć w praktyce klinicznej problem suboptymalnego
dawkowania antybiotyków jest znany, nie oznacza to, że jest rozwiązany. Rosnąca
antybiotykoodporność bakterii świadczy o tym, że nie dopracowano jeszcze optymalnych
schemat
ów dawkowania, dlatego też zasadne jest z punktu widzenia terapii antybakteryjnej
unikanie w miarę możliwości dodatkowych czynników obniżających stężenie leków we krwi,
a do takich należy adsorpcja istotnie wyższa w przypadku filtrów poliakrylonitrylowych.
{w
przypisie nr 3 wyszczególniono w 2 pkt przykładowe piśmiennictwo}.
{ad lit.
C. możliwość wymiany samego filtra z układu pozaustrojowego}
Zdaniem Zamawiającego nie ma badań wykazujących, że wymiana samego filtra
wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zakażenia strumienia krwi, zwłaszcza że nie ma
racjonalnych przesłanek do takiego stwierdzenia. Przy wymianie całej kasety również trzeba
rozłączyć układ, a tym samym ryzyko zakażenia jest takie same lub większe, ze względu na
fakt, że w przypadku wymiany całej kasety rozłączenia dokonuje się na ciele pacjenta, czyli
w środowisku maksymalnie skontaminowanym bakteriami. Natomiast wymianę filtra
wykonuje się na urządzeniu, czyli w pewnym oddaleniu od łóżka pacjenta.
Zamawiający zauważył, że w przypadku wykrzepiania filtra i braku możliwości zwrotu
krwi z układu utrata krwi przy wymianie całej kasety jest większa niż przy wymianie tylko filtra
ze względu na dużo większą jej objętość.
Według Zamawiającego procedura wymiany samego filtra jest na tyle prosta,
że ryzyko zapowietrzenia układu jest nieistotne. Zamawiający dodał, że nie doszukał się
w
piśmiennictwie doniesień na temat podwyższonego ryzyka podnoszonego przez
Odwołującego. Natomiast kilkunastoletnie doświadczenie zespołu OlT WSS w powyższej
procedurze przeczy tezie O
dwołującego.
{ad lit. D. o
smolarność roztworu cytrynianu}
Zamawiający stwierdził, że nie natknął się w piśmiennictwie na prace potwierdzające
tezy Odwołującego. Wręcz przeciwnie, w piśmiennictwie pojawiły się prace o zwiększonym
ryzyku zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej w przypadku użycia izotonicznych
roztworów cytrynianu dostarczanych przez Odwołującego {w przypisie nr 4 wyszczególniono
w 2 pkt przykładowe piśmiennictwo} .
Dodatkowo w piśmiennictwie można znaleźć prace o neutralnym (czyli korzystnym)
wpływie na równowagę kwasowo-zasadową roztworów hipertonicznych {w przypisie nr 5
wyszczególniono w 1 pkt przykładowe piśmiennictwo}.
Zamawiający zauważył, że przez ponad rok stosowania terapii nerkozastępczych
dostarczanych przez Odwołującego nie znalazł w jego ofercie płynów równoważących
zwiększoną, w przypadku stosowania izo/hipotonicznego roztworu cytrynianu, utratę jonów
i
glukozy. Do zrównoważenia wspomnianej utraty płynu powinny zawierać minimum
mmol/L jonów potasu oraz minimum 130mg% glukozy (podane wartości pochodzą z
prostych wyliczeń arytmetycznych znanych Odwołującemu).
Zamawiający stwierdził, ze nie natknął się na prace pochodzące „z ośrodków
z
całego świata” że „terapia CRRT w oparciu o produkty oferowane przez Odwołującego nie
prowadz
i do zaburzeń elektrolitowych lecz je wyrównuje”. Zamawiający posiada natomiast
ponad roczne doświadczenie własne z użytkowania technologii Odwołującego i w trakcie
tego okresu takie zaburzenia występowały i wymagały dodatkowej interwencji personelu
medycznego w postaci np. dodatkowych w
lewów roztworu chlorku potasu (karty zleceń
lekarskich i potwierdzenia ich realizacji przez pielęgniarki dostępne na życzenie KIO).
{ad lit. B.-D. argumentacja prawna}
Mając na uwadze powyższe uzasadnienie zastosowania parametrów ocenianych,
Zamawiający stanął na stanowisku, że w żaden sposób nie naruszył art. 7 ust. 1 i 3 pzp.
Zamawiający stwierdził, że określenie przedmiotu zamówienia jest zarazem jego
obowiązkiem i uprawnieniem.
Zamawiający wywiódł, że przy pomocy kryteriów oceny ofert komunikuje
wykonawcom s
woje preferencje, zaś zadaniem tych ostatnich jest złożenie oferty mającej
największe szanse na wybór, a więc w maksymalnym stopniu odpowiadającej jego
potrzebom.
Według Zamawiającego dzięki stosowaniu kryteriów oceny ofert, a nie warunków,
poszerza konkurencję, nie rezygnując jednocześnie z pożądanej jakości. Natomiast
m
nożenie wymagań technicznych, funkcjonalnych i jakościowych w postaci warunków
ogranicza
łoby konkurencyjność postępowania, pozbawiając wykonawców niespełniających
choćby jednego z nich możliwości złożenia oferty. Dlatego też nieporozumieniem jest
kojarzenie kryteriów pozacenowych z utrudnieniem konkurencji.
Zamawiający podkreślił, że brak spełniania parametrów ocenianych nie prowadzi
do
braku możliwości złożenia ważnej oferty.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych, a wpis od niego został
uiszczony
– podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
W toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających Izba nie stwierdziła,
aby
odwołanie podlegało odrzuceniu na podstawie przesłanek określonych w art. 189 ust. 2
pzp. Nie zgłaszano w tym zakresie odmiennych wniosków.
Z art. 186 ust. 3a pzp wynika a contrario
, że nie dochodzi do umorzenia
postępowania odwoławczego, jeżeli odwołujący nie wycofał wszystkich zarzutów
nieuwzględnionych przez zamawiającego. W orzecznictwie Izby nie budzi jednak
wątpliwości, że zarzut uwzględniony przez zamawiającego nie podlega już merytorycznemu
rozpoznaniu. Stąd za prawidłowe należy uznać odzwierciedlenie w orzeczeniu kończącym
pos
tępowanie odwoławcze w sprawie tego odwołania, że w zakresie zarzutu z lit. A., który
został uwzględniony przez Zamawiającego, podlega ono umorzeniu, jak to wskazano w pkt
1. sentencji.
Z uwagi na brak podstaw do odrzucenia odwołania lub umorzenia postępowania
odwoławczego w całości, sprawa – z wyjątkiem powyższego zarzutu – została skierowana
do
rozpoznania na rozprawie, podczas której Odwołujący i Zamawiający podtrzymali
dotychczasowe stanowiska.
Po przeprowadzeniu rozp
rawy z udziałem Stron, uwzględniając zgromadzony materiał
dowodowy, jak
również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska wyrażone ustnie
na rozprawie i
odnotowane w protokole, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Z art. 179 ust. 1 pzp wynika, że odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia
odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę
w
wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
Legitymacja Odwołującego jako kwestionującego postanowienia specyfikacji, które
jego zdaniem negatywn
ie wpływają na możliwość złożenia przez niego oferty, nie budziła
wątpliwości.
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
W rozdziale XII s.i.w.z. określono, że kryteriami oceny ofert są: cena (waga 60%)
i
ocena jakościowo-użytkowa (40%). Przy czym z podanego dla tego drugiego kryterium
wzoru wynika, że ofercie, która uzyska najwięcej punktów w ramach oceny jakościowo-
użytkowej, zostanie przyznana maksymalna liczba 40 pkt.
Z tabeli „Formularza parametrów ocenianych” (załącznik nr 5 do s.i.w.z.) wynika,
że na kryterium użytkowo-jakościowe składa się 6 następująco punktowanych parametrów:
Możliwość zastosowania kasety ECCO
R: nie
– 1 pkt, tak – 5 pkt.
Zintegrowany system ogrzewania roztworów: System ogrzewania roztworów bądź krwi
nie
zawierający elementów wielorazowego użytku kontaktujących się z pacjentem bądź
łóżkiem pacjenta {brzmienie zmienione na skutek uwzględnienia zarzutu „A” odwołania}:
nie
– 1 pkt, tak – 5 pkt.
3. Filtr polisulfonowy: nie
– 1 pkt, tak – 5 pkt.
Możliwość wymiany samego filtra z układu pozaustrojowego: nie – 1 pkt, tak – 5 pkt.
Osmolarność roztworu cytrynianu: izotoniczny – 1 pkt, hipertoniczny – 10 pkt.
Możliwość ewakuacji effluentu bezpośrednio do instalacji kanalizacyjnej: nie – 1 pkt, tak
– 10 pkt.
Ponieważ zarzutami odwołania zostały objęte parametry z pkt 2.-5., przy czym
Zamawiający uczynił zadość żądaniu związanemu z pkt 2., należy przyjąć, że parametry
z
pkt 1., 2. i 6. są korzystne dla Odwołującego.
Z przebiegu postępowania odwoławczego wynika wniosek, że aktualnie na krajowym
rynku zestawów do terapii nerkozastępczej konkuruje dwóch wykonawców reprezentujących
producentów dwóch alternatywnych kompleksowych rozwiązań w tym zakresie.
Zamawiający nie krył, że powyższe parametry preferują rozwiązania oferowane przez
konku
renta Odwołującego. Zamawiający pokusił się na rozprawie o antycypowanie,
że uzyska ono 40 pkt w kryterium jakościowo-użytkowym, a Odwołujący 20 pkt.
W ramach
wyjaśnień treści specyfikacji (które adekwatnie zostały przywołane
w
odwołaniu) Zamawiający nie ograniczył się do odmowy uwzględnienia wniosków
o
usunięcie parametrów ocenianych z pkt 3-5 formularza parametrów ocenianych, ale podał
uzasadnienie, które podtrzymał i rozszerzył w odpowiedzi na odwołanie i w toku rozprawy
W
uproszczeniu sprowadza się ono do na następujących kwestii. Zamawiający oparł się
na
swoim dotychczasowym doświadczeniu ze stosowania tych alternatywnych rozwiązań
w
leczeniu profilu pacjentów typowo występującego na prowadzonym oddziale intensywnej
terapii,
dochodząc do następujących wniosków. Po pierwsze, z uwagi na niższą niż w
przypadku błony akrylonitrylowej adsorpcję jego potrzebom lepiej odpowiada filtr oparty na
błonie polisulfonowej, gdyż w mniejszym stopniu utrudnia przeprowadzenie skutecznej terapii
antybiotykowej. Jednocześnie w przypadku większość pacjentów nie jest w ogóle
zainteresowany usuwaniem cytokin
, co ubocznie występuje dzięki większej adsorpcji filtra
akrylonitrylowego, a w razie wystąpienia takiej potrzeby do tego celu przeznaczone są inne
metody. Po drugie, ponie
waż u pacjentów w ciężkim stanie fizjologiczne zjawisko opsonizacji
białek powoduje obniżenie skuteczności filtra, jest zainteresowany wymianą samego filtra, co
jest tańsze niż w przypadku konieczności wymiany całej kasety. Po trzecie, z uwagi na
łatwiejsze utrzymanie prawidłowej gospodarki elektrolitowej i glukozowej, preferuje
hipertoniczny roztwór cytrynianu w stosunku do roztworu izotonicznego, w którego
przypadku zwiększonej utraty jonów i glukozy nie równoważą oferowane w zestawie z nim
płyn dializacyjny i substytucyjny.
Izba nie miała podstaw, aby zakwestionować adekwatności uzasadnienia podanego
przez Zamawiającego w toku postępowania odwoławczego, które ma charakter
kontradyktoryjny, biorąc pod uwagę, że z mocy art. 190 ust. 1 pzp to na Odwołującym
spoczywał ciężar udowodnienia stawianych zarzutów. Zgłoszone wnioski dowodowe
w
postaci tłumaczenia wyciągów lub streszczeń artykułów ze specjalistycznego
piśmiennictwa medycznego w języku obcym mają siłą rzeczy charakter fragmentaryczny, nie
sposób stwierdzić, co z nich wynika dla sprawy bez zapoznania się z pozostałą częścią,
która nie została przetłumaczona. Przede wszystkim zarówno te publikacje, jak
i
charakterystyka produktu leczniczego dotyczą niewątpliwie specjalistycznej wiedzy
medycznej, a Odwołujący nie wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.
Za bez znaczenia dla sprawy należało również uznać wyciągi z dokumentacji
postępowania poprzednio prowadzonego przez Zamawiającego, gdyż dotyczą okoliczności,
które zostały podniesione dopiero na rozprawie. Tymczasem zgodnie z art. 192 ust. 7 pzp
Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu. Oznacza to,
że niezależnie od wskazania w odwołaniu przepisu, którego naruszenie jest zarzucane
zamawiającemu, Izba jest uprawniona do oceny prawidłowości zachowania zamawiającego
(podjętych czynności lub zaniechania czynności), jedynie przez pryzmat sprecyzowanych
w
odwołaniu okoliczności faktycznych i prawnych uzasadniających jego wniesienie. Mają one
decydujące znaczenie dla ustalenia granic kognicji Izby przy rozpoznaniu sprawy, gdyż
konstytuują zarzut podlegający rozpoznaniu. Krajowa Izba Odwoławcza wielokrotnie
wypowiadała się w tym przedmiocie. W szczególności w wyroku z 1 grudnia 2009 r. (sygn.
akt KIO/UZP 1633/09) Izba wskazała, że zarzut odwołania stanowi wskazanie czynności
lub
zaniechanej czynności zamawiającego (arg. z art. 180 ust. 1 pzp) oraz okoliczności
faktycznych i prawnych uzasadniających jego wniesienie. Trafność takiego stanowiska
została potwierdzona w orzecznictwie sądów okręgowych, w szczególności w wyroku z 25
maja 2012 r. (sygn. akt XII Ga 92/12) Sąd Okręgowy w Gdańsku wywiódł, że Izba nie może
orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu, przy czym stawianego przez
wykonawcę zarzutu nie należy rozpoznawać wyłącznie pod kątem wskazanego przepisu
prawa, ale również jako wskazane okoliczności faktyczne, które podważają prawidłowość
czynności zamawiającego i mają wpływ na sytuację wykonawcy. W konsekwencji o ile
dowody na mocy art. 190 ust. 1 pzp odwo
łujący może przedstawiać aż do zamknięcia
rozprawy, o tyle okoliczności, z których chce wywodzić skutki prawne musi uprzednio
zawrzeć w odwołaniu, pod rygorem ich nieuwzględnienia przez Izbę z uwagi na art. 192 ust.
7 pzp.
Należy rozgraniczyć bowiem okoliczności faktyczne konstytuujące zarzut, czyli
określone twierdzenia o faktach, z których wywodzone są skutki prawne, od dowodów na ich
poparcie.
Stąd odwołanie, które inicjuje postępowanie odwoławcze, zawsze musi zawierać
okoliczności uzasadniające zarzucenie zamawiającemu naruszenia przepisów ustawy pzp.
Wniesione w tej sprawie odwołanie w ogóle nie nawiązywało do poprzednio prowadzonego
postępowania, a tym samym nie zawierało żadnych twierdzeń odnośnie porównań
z
ustalonym tam zestawem parametrów ocenianych czy wniosków co do różnic pomiędzy
cenami złożonych ofert czy cenami jednostkowymi.
Należało natomiast wziąć pod uwagę, że w przypadku skarżenia postanowień
specyfikacji
istotnych warunków zamówienia szczególnie istotne dla możliwości
uwzględnienia odwołania jest odpowiednie sformułowanie żądań, gdyż pomimo braku
związania nimi Izby, nie może ona dowolnie narzucać zamawiającemu brzmienia np. opisu
kryterium
jakościowego oceny ofert. W tej sprawie uwzględnienie żądań, sprowadzających
się do usunięcia lub zmiany w nieobjaśniony sposób parametrów ocenianych, groziłoby
niebezpieczeństwem odwrócenia sytuacji w kierunku preferowania rozwiązania oferowanego
przez
Odwołującego, równie nieprawidłowej jak ta opisana w ramach zarzutów.
Z powyższych względów Izba nie miała podstaw, aby stwierdzić, że Zamawiający
ustalił kryterium użytkowo-jakościowe w sposób nieodpowiadający jego uzasadnionym
potrzebom, w sposób odpowiadający jego najlepszej wiedzy i doświadczeniu w przydatności
obu rozwiązań do specyfiki oddziału intensywnej terapii, który prowadzi.
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzuty są bezzasadne.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pzp
zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Zauważyć należy, że choć na wstępie odwołania zarzuca się Zamawiającemu ograniczenie
konkurencji przez określenie niektórych parametrów ocenianych w kryterium jakościowym,
uzasadnienie prawne zarzutów bazuje na odwoływaniu się do wypowiedzi związanych
z
naruszeniem art. 29 ust. 2 pzp, z którego wynika, że przedmiotu zamówienia nie można
opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Tymczasem o ile
niewątpliwie również nieprawidłowe określenie jakościowego kryterium oceny ofert może
prowadzić również do utrudnienia uczciwej konkurencji, o tyle wykazanie tego jest
trudniejsze i nie może sprowadzać się do nieadekwatnego w takiej sytuacji twierdzenia,
że Odwołujący nie może złożyć ważnej oferty. Natomiast analogicznie, jak w przypadku
zarzutów dotyczących opisu przedmiotu zamówienia naruszającego uczciwą konkurencję
czy równe traktowanie wykonawców, nie można stwierdzić, że do takiego naruszenia doszło
w przypadku opisu kryterium oceny ofert, jeżeli nie jest on podyktowany arbitralnym
preferowaniem określonych rozwiązań, a służy jak najlepszemu zaspokojeniu uzasadnionych
potrzeb zamawiającego. W tej sprawie Izba nie miała podstaw, aby stwierdzić, że jest
inaczej.
Jednocześnie Odwołujący nie może narzucać Zamawiającemu preferowania
oferowanych przez siebie rozwiązań, które w mniejszym stopniu zaspokajają te potrzeby.
W konsekwencji niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 7 ust. 3 pzp, który
został oparty na tych samych okolicznościach co zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 pzp.
Z tych względów Izba – działając na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy pzp –
orzekła, jak w pkt 2. sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w pkt 3. sentencji stosownie
do jego wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 i
10 ustawy pzp w zw. z § 3 pkt 2
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwo
ławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972) – obciążając
Odwołującego kosztami tego postępowania, na które złożył się uiszczony przez niego wpis.