Sygn. akt: KIO 2299/20
WYROK
z dnia 3
0 października 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ewa Sikorska
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po ro
zpoznaniu na rozprawie w dniu 28 października 2020 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej I
zby Odwoławczej w dniu 14 września 2020 r. przez
wykonawcę J. K. w postępowaniu prowadzonym przez Miasto Łódź – Zarząd Inwestycji
Miejskich w Łodzi
przy udziale wykonawcy M. S.,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
oddala odwołanie;
kosztami postępowania obciąża wykonawcę J. K. i
2.1. z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez J. K.
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od J. K. na rzecz Miasta Łódź – Zarządu Inwestycji Miejskich w
Łodzi kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy), stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zam
ówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.), na niniejszy wyrok, w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia, przysługuje skarga, za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej,
do Sądu Okręgowego w Łodzi.
………………………………..
Sygn. akt: KIO 2299/20
Uzasadnienie
Zamawiający – Miasto Łódź – Zarząd Inwestycji Miejskich w Łodzi – prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest Rewitalizacja
Obszarowa Centrum Łodzi - Projekt 7 - Przebudowa, rozbiórka, remont konserwatorski
nieruchomości zlokalizowanej w Łodzi przy ul. Mielczarskiego 3, ul. Mielczarskiego 15,
Mielczarskiego 22, ul. Mielczarskiego 33 wraz z zagospodarowaniem terenu
i niezbędną
infrastrukturą techniczną w systemie „zaprojektuj i wybuduj”.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1843 ze zm.), zwanej
dalej ustawą P.z.p.
W dniu 14 września 2020 roku wykonawca J. K. (dalej: odwołujący) wniosła
odwołanie wobec czynności podjętej w dniu 3 września 2020 r. przez zamawiającego,
po
legającej na odrzuceniu oferty odwołującego w wyżej wskazanym postępowaniu.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu:
A.
naruszenie art. 87 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty
o
dwołującego bez przeprowadzenia czynności mających na celu weryfikację wystąpienia
przesłanek wskazanych w art. 87 ust. 2 ustawy P.z.p.;
B.
naruszenie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p. poprzez zaniechanie jego zastosowania
w sytuacji, gdy wystąpiły przesłanki obligujące zamawiającego do poprawienia omyłek
polegających na niezgodności treści oferty odwołującego z treścią specyfikacji istotnych
warunków zamówienia.
C.
naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy P.z.p. poprzez odrzucenie oferty o
dwołującego w
sposób naruszający zasadę proporcjonalności.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
unieważnienia czynności odrzucenia oferty odwołującego w części II postępowania,
ponownego badania i oceny
ofert z uwzględnieniem oferty odwołującego;
poprawienia w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p. w ofercie o
dwołującego, w
Formularzu Cenowym nr 2.2 innych omyłek polegających na niezgodności treści oferty z
treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia poprzez przyjęcie wartości nominalnej
wynagrodzenia za nadzór autorski w wysokości zgodnej z zadeklarowaną w ofercie
wysokością procentową tego wynagrodzenia (odpowiadającą wymaganiom specyfikacji
istotnych warunków zamówienia – s.i.w.z.) tj. poprzez wskazanie w wierszu drugim tabeli
elementów scalonych będącej częścią oferty odwołującego kwoty 26.602,30 zł zamiast
kwoty 27.060 zł oraz w konsekwencji w wierszu pt. „Razem całe zamówienie” wskazanie
kwoty 5.319.801,30 zł zamiast kwoty 5.320.260,00 zł;
Zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przewidzianych
przepisami prawa zgodnie z fakturą przedstawioną na rozprawie.
Odwołujący podniósł, że ma interes w uzyskaniu zamówienia będącego przedmiotem
analizowanego postępowania. Oferta odwołującego została pierwotnie wybrana w
p
ostępowaniu jako najkorzystniejsza. Zamawiający następnie unieważnił czynność wyboru
oferty o
dwołującego oraz odrzucił jego ofertę. Unieważnienie czynności polegającej na
odrzuceniu oferty o
dwołującego oraz dokonanie poprawienia treści jego oferty zgodnie z
regulacją art. 87 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy P.z.p. skutkować będzie wystąpieniem przesłanek
dokonania ponownego wyboru jego oferty jako najkorzystniejszej.
Odwołujący wskazał, że złożył ofertę w zakresie Części II zamówienia w ww.
postępowaniu. Oferta odwołującego została wybrana jako najkorzystniejsza. W dniu 28
sierpnia 2020 r. z
amawiający unieważnił czynność wyboru najkorzystniejszej oferty
dotyczącej Części II zamówienia (oferta odwołującego). W uzasadnieniu tej decyzji
za
mawiający wskazał, że unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty jest
następstwem przeprowadzonej kontroli uprzedniej przedmiotowego postępowania przez
Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Następnie, w dniu 3 września 2020 r., zamawiający
odrzucił na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. ofertę odwołującego. Treść
uzasadnienia decyzji o odrzuceniu oferty jest taka sama, jak uzasadnienia informacji z dnia
28 sierpnia 2020 r. o unieważnieniu czynności wybory najkorzystniejszej oferty.
Odwołujący wskazał, że w pkt 15.1 s.i.w.z. (opis sposobu obliczenia ceny)
wymagano, by
cenę ryczałtową oferty obliczyć na podstawie tzw. tabeli elementów
scalonych ob
ejmujących trzy główne elementy świadczenia wykonawcy tj. Prace Projektowe,
Nadzór autorski, Roboty budowlane. Wartości poszczególnych elementów scalonych
zamówienia należało wskazać na formularzach cenowych stanowiących odpowiednio
formularze od Formularza nr 2.1 -
Formularza nr 2.4, a następnie cenę oferty należało
wpisać na formularzu oferty - Formularz Nr 1 liczbowo. Treść pkt 15.1 s.i.w.z. wskazywała na
określoną kolejność działań wykonawcy polegającą na dokonaniu wyceny poszczególnych
pozycji elementów scalonych a następnie przeniesieniu tak obliczonej ceny do głównego
formularza ofertowego. Zgodnie z t
reścią pkt 15.1 s.i.w.z. wykonawca był zobowiązany do
wypełnienia wszystkich pól w formularzu cenowym. Brak wypełnienia i określenia wartości, w
którejś z pozycji formularza cenowego oraz dokonywanie zmian w treści formularza, zgodnie
z zapisami pkt 15.1 s.i.w.z.,
powoduje odrzucenie oferty z wyjątkiem omyłek, o których mowa
w art. 87 ust 2 ustawy P.z.p. Zgod
nie z wymogami tabeli stanowiącej część formularza
ofertowego w części II zamówienia nieprzekraczalny udział procentowy kosztów nadzoru
autorskiego w o
dniesieniu do kosztów całego zamówienia nie może wynieść więcej niż 0,5%.
Jednocześnie w pouczeniu do Tabeli elementów scalonych tabeli wskazano, że w przypadku
niedotrzymania wysokości udziału procentowego wskazanego w tabeli oferta zostanie
odrzucona. W
tabeli zamawiający wskazał także, że rzeczywisty udział procentowy kosztu
realizacji danego elementu scalonego opisanego wylicza się w odniesieniu do całkowitego
ryczałtowego wynagrodzenia brutto za wykonanie zamówienia podanego w ofercie.
Zamawiający określił próg procentowy w wartościach dla pozycji Nadzór autorski w
wysokości 0,5% całkowitego wynagrodzenia ryczałtowego brutto. Odwołujący wskazał cenę
Nadzoru autorskiego, wskazaną w pozycji 2 Tabeli elementów scalonych w Formularzu:
a)
zgodnie z s.i.w.z.
co do ujęcia jej wartości procentowej (0,5% ceny ryczałtowej);
b)
niezgodnie z s.i.w.z.
co do ujęcia jej wartości nominalnej wyliczonej od ceny
ostatecznej (podana w formularzu kwota 27.060 wynosi 0,5086217590869619 % ceny
ryczałtowej - co po zaokrągleniu do dwóch miejsc po przecinku daje wartość 0,51 % ceny
ryczałtowej). Odwołujący zaoferował całkowite wynagrodzenia w wysokości 5.320.260,00 zł.
W związku z tym maksymalna wysokość kwoty brutto w pozycji Nadzór autorski mogła
wynosić 26.601,30 zł. Odwołujący w pozycji nr 2 Tabeli elementów scalonych podał kwotę za
Nadzór autorski w kwocie 27.060,00 zł, zatem o 458,70 zł ponad maksymalną wysokość.
Odwołujący zauważył, że powodem odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
2 ustawy P.z.p. - zgodnie z tr
eścią informacji o odrzuceniu - było cyt. „niewłaściwe
skalkulowanie ceny Nadzoru autorskiego w sposób odmienny od wymogów określonych w
SIWZ”. Zamawiający w żaden sposób - tak jak wcześniej Urząd Zamówień Publicznych - nie
odniósł się wystąpienia lub braku wystąpienia podstaw poprawienia oferty w trybie art. art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p.
W piśmie informującym o wynikach kontroli UZP (które było
podstawą do zmiany decyzji zamawiającego co do wyboru oferty odwołującego) autor
powołuje się na zapis formularza ofertowego o konieczności odrzucenia oferty w sytuacji
przekroczenia wskaźnika procentowego wynagrodzenia za nadzór autorski. W ocenie
o
dwołującego, jakikolwiek zapis s.i.w.z. nie może pozbawiać wykonawcy uprawnień
wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących a zamawiającego zwalniać z
obowiązków ustawowych. Stwierdzenie przez zamawiającego występowania niezgodności
treści oferty z treścią s.i.w.z. wymaga obligatoryjnego zbadania przesłanek wskazanych w
art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p. Tym ba
rdziej, że sam zamawiający w pkt 15.1 s.i.w.z.
uzależnia odrzucenie oferty od braku wystąpienia przesłanek wskazanych w art. 87 ustawy
P.z.p.
cyt. „brak wypełnienia i określenia wartości, w którejś z pozycji formularza cenowego
oraz dokonywanie zmian w tre
ści formularza zgodnie z zapisami pkt 15.1 s.i.w.z. powoduje
odrzucenie oferty z wyjątkiem omyłek, o których mowa w art. 87 ust 2 ustawy”. Przepis art.
89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p.
wskazuje na obowiązek odrzucenia oferty, jeżeli jej treść nie
odpowiada tr
eści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2
pkt 3. Cytowany przepis art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p.
wprowadza ustawowy obowiązek
poprawienia oferty w sytuacji wystąpienia trzech przesłanek:
•
musi wystąpić niezgodność pomiędzy treścią oferty a treścią s.i.w.z.;
•
niezgodność musi mieć charakter omyłki, a nie celowego działania wykonawcy
polegającego na świadomym złożeniu oświadczenia woli o określonej treści;
•
poprawienie niezgodności nie spowoduje istotnych zmian w treści oferty.
Odwołujący wskazał, że ustalona przez ustawodawcę konstrukcja przepisu art. 89
ust. 1 pkt 2 ustawy P
.z.p. zobowiązuje zamawiającego do analizy tego, czy ww. przesłanki
wystąpiły. Analiza ta powinna być przeprowadzona przed dokonaniem czynności odrzucenia
oferty. Wadą czynności zamawiającego polegającej na odrzuceniu oferty odwołującego było
jej automatyczne dokonanie na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. w sytuacji, w
której nie ustalono, czy występują przesłanki dla wykonania obligatoryjnej czynności
ustawowej wskazanej w art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P
.z.p., która usunęłaby podstawy
odrzucenia oferty. Nawet jeżeli zamawiający analizę taką przeprowadził, nie zawarł jej
wyników w uzasadnieniu odrzucenia oferty i pozbawił odwołującego prawa do wniesienia
środka odwoławczego wskazującego na określone wady tej czynności. Odwołujący
zauważył, że wadą tą dotknięta jest także wykładania przepisu art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
P
.z.p. dokonana przez Urząd Zamówień Publicznych.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p., odwołujący
wskazał, że zgodnie z orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej punktem odniesienia przy
ocenie dopuszczalności dokonania poprawy jest odniesienie dokonanej poprawy do całości
oferowanego przez w
ykonawcę świadczenia. Okoliczność, że zmiana miałaby dotyczyć
elementów przedmiotowo istotnych umowy lub elementów uznanych za istotne przez
zamawiającego, a nawet fakt, że skutkiem dokonanej poprawy miałaby być zmiana ceny
oferty, nie stanowi okoliczności uniemożliwiających dokonanie poprawy na podstawie art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.
p. Znaczenie ma bowiem, czy poprawienie omyłki w sposób istotny
zmienia treść oferty w znaczeniu treści oświadczenia woli wykonawcy, a nie czy tkwi w jej
istotnych postanowi
eniach. Zamawiający jest zobowiązany poprawić omyłkę w szczególności
wtedy, gdy sposób, w jaki ma być dokonana poprawa wynika z innych elementów
składających się na ofertę, przy czym nie jest wykluczone, że w pewnych okolicznościach
poprawienie omyłki będzie miało miejsce po uzyskaniu od wykonawcy wyjaśnień w trybie art.
87 ust. 1 ustawy P.z.
p. Przywołany przepis art. 87 ust. 1 ustawy P.z.p. określa również
granice w zakresie możliwości poprawienia omyłki polegającej na niezgodności oferty ze
specyfikacją istotnych warunków zamówienia wskazując, iż niedopuszczalne jest
prowadzenie między zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty.
Przeszkody w zastosowaniu art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p. nie stanowi, co do zasady, fakt,
że poprawiona oferta stanie się ofertą najkorzystniejszą w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego. Poprawienie omyłki nie może prowadzić bowiem do istotnej zmiany
treści oferty (tj. merytorycznej zawartości oferty), a nie zmiany, która będzie miała istotne
zna
czenie dla wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Przyjęcie
odmiennego stanowiska prowadziłoby do błędnego wniosku, że nie można dokonać poprawy
omyłki w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p., jeśli skutkiem tego działania będzie uznanie
jej za najkorzystniejszą. Wykonawca, którego oferta została poprawiona na podstawie
powyższego przepisu, może nie wyrazić zgody na taką zmianę, w takiej sytuacji
zamawiający zobowiązany jest, stosownie do treści art. 89 ust. 1 pkt 7 ustawy P.z.p., do
o
drzucenia takiej oferty. Kwalifikator „istotnych zmian”, o których mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3
ustawy P.z.p.
, należy odnosić do całości treści oferty i konsekwencję tych zmian należy
oceniać biorąc pod uwagę przedmiot zamówienia i całość oferty. Ocena, czy poprawienie
innej omyłki przez zamawiającego powoduje, czy nie powoduje istotną zmianę w treści
oferty, musi być dokonywana na tle konkretnego stanu faktycznego.
W ocenie odwołującego, wystąpiły wszystkie przesłanki wskazane w art. 87 ust. 2 pkt
3 ustawy P.z.p.
obligujące zamawiającego do poprawienia omyłki, o której mowa w art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p. Po pierwsze,
mamy do czynienia z omyłką a nie celowych
działaniem wykonawcy. Nie było zamiarem wykonawcy dokonywanie wyceny pozycji
nadzoru autorski
ego niezgodnie z oczekiwaniami zamawiającego, o czym świadczy
wskazanie w wierszu wyceny tej pozycji wartości 0,5% całkowitego wynagrodzenia
ryczałtowego (zgodnie z s.i.w.z.). Niezgodność treści oferty z s.i.w.z. w ujęciu zastosowanym
przez UZP i zamawiającego dotyczy jedynie kwoty /wartości nominalnej/ wskazanej w
pozycji formularza, przy czym niezgodność ma znikomy charakter, tj. dotyczy kwoty 458,30
zł stanowiącej jedynie 0,009 % wartości całkowitego ryczałtowego wynagrodzenia brutto.
Jest to tak niewiel
ka kwota, że trudno na jej podstawie przypisywać wykonawcy chęć
ułożenia treści oferty niezgodnie z wymaganiami zamawiającego. Po drugie, niezgodność
treści oferty z treścią s.i.w.z. występuje w zakresie przekroczenia limitu wyceny Nadzoru
autorskiego (pod
kreślenia wymaga także to, że niezgodność ta występuje jedynie przy
porównaniu wartości nominalnej /podanej kwoty/ z wymaganiami s.i.w.z., zaś podana przez
wykonawcę wartość % jest prawidłowa i zgodna z s.i.w.z.). Po trzecie, poprawienie ww.
niezgodności nie spowoduje istotnych zmian w treści oferty.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy P.z.p., odwołujący wskazał,
że w art. 7 ust. 1 ustawy P.z.p. ujęto zasadę proporcjonalności. Zasada ta zgodnie z
orzecznictwem TSUE oznacza, że każde zachowanie zamawiającego mające na celu
wyeliminowanie wykonawcy z udziału w postępowaniu powinno opierać się o sankcje
niezbędne i konieczne dla zachowania podstawowych standardów procedury ubiegania się o
zamówienie publiczne, w tym zasady równego traktowania wykonawców oraz uczciwej
konkurencji. W ocenie o
dwołującego, w przypadku, gdy prawo krajowe posługuje się
nieostrym pojęciem „istotności zmiany treści oferty” w stosunku do czynności które mogą
skutkować uznaniem oferty za ważną lub uznaniem jej za podlegająca odrzuceniu, pojęcie to
należy wykładać z uwzględnieniem zasad i okoliczności:
zakazu eliminowania wykonawcy z udziału w postępowaniach w sytuacjach, gdy prawo
krajowe posługuje się nieostrymi pojęciami których ocena ma cechy swobodnej oceny
dowod
owej; osiągnięcia celu postępowania (wybór najkorzystniejszej oferty) oraz w kierunku;
zagwarantowania ochrony zasady oszczędności wydatkowania środków publicznych w
znacznej wysokości (w przedmiotowej sprawie wynosi ona kilkaset tysięcy złotych);
nieistot
ności omyłki w treści oferty wykonawcy z punktu widzenia jej skutków finansowych;
możliwości poprawienia omyłki bez udziału wykonawcy z wykorzystaniem podanego przez
niego zgodnego z s.i.w.z.
wskaźnika procentowego wynagrodzenia za Nadzór autorski braku
ce
lowości działania odwołującego;
braku złożenia środków ochrony prawnej na wybór oferty odwołującego przez konkurentów,
którzy nie dopatrzyli się w decyzji zamawiającego o wyborze oferty błędów; niepełnego
procesu wykładni przepisów p.z.p. podczas kontroli Urzędu Zamówień Publicznych, który
oceniając podstawy odrzucenia oferty pominął w swoim stanowisku całkowicie ocenę
możliwości zastosowania art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p.
Ich uwzględnienie w przedmiotowej sprawie powinno doprowadzić zamawiającego do
wniosku o obowiązku zastosowania regulacji mającej doprowadzić do zgodności treści oferty
z treścią s.i.w.z. i do zaniechania odrzucenia oferty odwołującego jako niezgodnej z ww.
zasadą proporcjonalności działania instytucji zamawiającej.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z dnia 27 października 2020 roku wniósł o
oddalenie odwołania z uwagi na brak naruszenia przez zamawiającego wskazanych w
odwołaniu przepisów ustawy P.z.p., które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia.
Zamawiający wskazał, że zgodnie z art. 192 ust. 7 ustawy P.z.p., Izba nie może
orzekać co do zarzutów, które nie były wyartykułowane w odwołaniu. Zgodnie natomiast z
art. 180 ust. 3 ustawy P.z.p.,
w treści odwołania należy zawrzeć m.in. wskazanie czynność
lub zaniechania czynności zamawiającego, która doprowadziła do naruszania ustawy,
zwięzłe przedstawienie zarzutów. W odwołaniu należy też określić żądanie oraz wskazać
okoliczności faktyczne i prawne uzasadniające wniesienie odwołania. Przywołany przepis
znajduje rozwinięcie w § 4 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 22.03.2010 r. w
sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań. Odwołujący wniósł
odwołanie co do czynności podjętej w dniu 3 września 2020 r. przez zamawiającego,
po
legającej na odrzuceniu oferty odwołującego. Okoliczność powyższa wynika wprost z pkt.
1 odwołania. Co istotne, zamawiający pismem z dnia 3 września 2020 r. odrzucił ofertę
o
dwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. jako niezgodną z treścią s.i.w.z.
Wobec tak okr
eślonej czynności odwołujący postawił zarzut (A) naruszenia art. 87 ust. 1 pkt
ustawy
P.z.p.
poprzez
bezpodstawne
odrzucenie
oferty
o
dwołującego bez
przeprowadzenia czynności mających na celu weryfikację wystąpienia przesłanek
wskazanych w art. 87 ust. 2 ustawy P.z.p
. Powołany przez odwołującego art. 87 ust. 1
ustawy P.z.p.
dotyczy żądania wyjaśnień dotyczących treści oferty nie zaś czynności
o
drzucenia oferty, który skarży odwołujący. Zarzuty, o których mowa w pkt (B) i (C)
odwołania nie mogą w realiach niniejszej sprawy stanowić samodzielnie podstawy prawnej
uwzględnienia odwołania.
Zamawiający stwierdził, że zdaniem odwołującego zamawiający podjął decyzję o
odrzuceniu oferty o
dwołującego bez zbadania przesłanek wskazanych w art. 87 ust. 2 pkt 3
ustawy P.z.p. Okoliczność powyższą odwołujący wywodzi z faktu, że Prezes Urzędu
Zamówień nie zawarł w informacji pokontrolnej szczegółowej analizy możliwości poprawienia
oferty Odw
ołującego w tym trybie, jak również nie uczynił tego zamawiający w informacji o
odrzuceniu oferty.
Zamawiający podniósł, że odwołujący, stawiając powyższą tezę,
ponownie zdaje się nie dostrzegać, że podstawą prawną odrzucenia oferty odwołującego
stanowił art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p., zgodnie z którym zamawiający odrzuca ofertę
w
ykonawcy, jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3. Oczywiste jest więc, że zarówno Prezes
Urzędu Zamówień Publicznych który w informacji o wyniku kontroli uprzedniej jasno wskazał,
że zamawiający winien odrzucić ofertę złożoną przez odwołującego na podstawie art. 89 ust.
1 pkt 2 ustawy P.z.p
., jak również zamawiający, informując odwołującego o odrzuceniu
złożonej oferty na wskazanej podstawie prawnej, musiał uwzględnić zastrzeżenie art. 87 ust.
2 pkt 3,
które wprost wynika z normy prawnej art. 89 ust. 1 pkt. 2 ustawy P.z.p.. Zamawiający
zauważył, że zarówno Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, jak również zamawiający nie
miał obowiązku szczegółowo uzasadniać przyczyn, dla których wady oferty stanowiącej
podstawę jej odrzucenia nie mogły zostać poprawione w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy
P.z.p
. Zresztą uzasadnienie przyczyn, dla których zamawiający nie skorzystał z regulacji art.
87 ust. 2 pkt. 3 ustawy P.z.p., wprost wynika z uzasadnienia zalecenia odrzucenia oferty
o
dwołującego wskazanego przez Prezesa Urzędu tj. „W ofercie złożonej przez wykonawcę
INVESS J. K.
wartość poz. Nr 2 kolumny 7 przekracza wskazany przez zamawiającego próg,
a tym samym skalkulowana została w sposób odmienny od wymogów określonych w SIWZ i
jako taka winna podlegać odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp jako
niezgodna z treścią SIWZ”
W ocenie z
amawiającego, powołane przez odwołującego okoliczności uzasadniające
wprowadzenie do ustawy P.z.p. art. 87 ust. 2 pkt
3 pozostają bez znaczenia prawnego dla
rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Okoliczność, że oferta odwołującego jest tańsza aniżeli
wybran
a przez zamawiającego oferta przystępującego również nie może stanowić podstawy
oceny zgodności oferty z treścią s.i.w.z..
Zamawiający wskazał, że mając na względzie spór będący przedmiotem
rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, istotne jest ustalenie, czy wada oferty odwołującego
polegająca na tym, że wartość poz. Nr 2 kolumny 7 przekracza wskazany przez
z
amawiającego próg, a tym samym skalkulowana została w sposób odmienny od wymogów
określonych w s.i.w.z., spełnia łącznie przesłanki korekty o których mowa w pkt. 5 i 6
powyżej tj. czy (i) korekta oferty spowoduje istotną zmianę treści oferty oraz (ii) czy omyłka
jes
t możliwa do poprawienia przez zamawiającego.
W ocenie zamawiającego, wbrew twierdzeniom odwołującego okoliczność, o ile
błędnie wskazana wartość odbiega od wyceny oferty odwołującego, nie ma żadnego
znaczenia prawnego dla ustalenia możliwości poprawy omyłki w trybie art. 87 ust. 2 pkt. 3
ustawy P.z.p. Za
mawiający zauważył, że gdyby przyjąć argumentację odwołującego, to
możliwa byłaby poprawa każdej omyłki, jeżeli tylko sumaryczna wartość omyłki nie
przekraczałaby istotnie wartości oferty. Niezależnie od intencji ustawodawcy, w żadnym
miejscu ustawy P.z.p.
nie sformułowano tezy, która uprawniałaby zamawiającego do
dokonania poprawy omyłek w ofercie tylko na podstawie kryterium wartościowego. Jeżeli
taka byłaby intencja ustawodawcy, to z całą pewnością wprowadziłby do ustawy P.z.p.
przepis w brzmieniu
np. „jeżeli łączna suma omyłek wykonawcy nie przekracza 1% ceny
oferty to z
amawiający zobligowany jest w każdym przypadku poprawić ofertę”. Mając na
względzie, że brak takiego przepisu w ustawie, ocena zamawiającego możliwości dokonania
poprawy omyłki nie może przebiegać wyłącznie w oparciu o kryterium cenowe.
Zamawiający wskazał, że w sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia nie jest w
stanie samodzielnie usta
lić, jak była rzeczywista wola odwołującego, bowiem nie istnieje
wyłącznie jeden możliwy sposób poprawienia oferty, lecz jest ich wiele.
Tabela elementów scalonych stanowiąca treść formularza oferty zawierała
następujące pozycje:
Prace Projektowe (suma poz. 1.1 do 1.2)
Projekt Budowlany wraz z ostatecznym pozwoleniem na budowę 1.2 Projekt
Wykonawczy/ Projekty Wykonawcze
N
adzór autorski
Roboty Budowlane (suma poz. 3.1 do 3.3)
Roboty budowlane i instalacyjne w budynku oraz urządzenia i sprzęt trwale związane
z konstrukcją budynku
Zagospodarowanie terenu wraz z infrastrukturą podziemną i przyłączami 3.3
Pozostałe urządzenia, sprzęt
W konsekwencji z
amawiający nie posiadał samodzielnie wiedzy, do której z
pozostałych elementów „dopisać” miałby nadwyżkową kwotę z pozycji nadzór autorski.
Wariantów możliwego działania mogło być co najmniej kilka. Wariant pierwszy to uwzględnić
kwotę w pozycji „Prace Projektowe”. Jeżeli wybrać ten wariant to należałoby ustalić czy w
ramach Projektu Budowlanego czy też Wykonawczego. Uwzględnienie kwoty w ramach
pozycji Roboty Budowlane również implikowałoby konieczność przypisania tej kwoty do
jednej z trzech podpozycji oznaczonych numerami od 3.1. do 3.3. W konsekwencji istnieje
nie jeden a co najmniej pięć różnych sposobów poprawienia omyłki odwołującego.
Zamawiający wskazał, że we wskazanym przypadku nie posiadał wystarczających
danych, aby samodzielnie ustalić wysokość wynagrodzenia za wykonanie nadzoru
autorskiego,
co musiałoby się sprowadzić do samowolnego zwiększenia kwoty
wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych (nie wiadomo w której pozycji od 3.1 do
3.3) lub prac projektowych (również nie wiadomo w ramach której pozycji 1.1 czy 1.2).
Ustalenie któregoś z pięciu możliwych wariantów zmiany treści oferty wykonawcy
wymagałoby prowadzenia niedopuszczanych negocjacji z odwołującym w zakresie złożonej
oferty oraz w konsekwencji naruszeniem przepisów ustawy P.z.p.. Powyższe stanowisko
pot
wierdzają liczne orzeczenia KIO (np. uchwała z dnia 29 października 2019 r KIO/KU
64/19, wyrok z 12 lutego 2020 roku KIO 196/20).
Przystępujący do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
wykonawca M. S.
poparł stanowisko zamawiającego i wniósł o oddalenie odwołania.
Izba ustaliła, co następuje:
W pkt 15.1 s.i.w.z. (opis sposo
bu obliczenia ceny) zamawiający wymagał, by cenę
ryczałtową oferty obliczyć na podstawie tzw. tabeli elementów scalonych obejmujących trzy
główne elementy świadczenia wykonawcy tj. Prace Projektowe, Nadzór autorski, Roboty
budowlane. Wartości poszczególnych elementów scalonych zamówienia należało wskazać
na formularzach cenowych stanowiących odpowiednio formularze od Formularza nr 2.1 -
Formularza nr 2.4,
a następnie cenę oferty należało wpisać na formularzu oferty - Formularz
Nr 1 liczbowo. Treść pkt 15.1 s.i.w.z. wskazywała na określoną kolejność działań wykonawcy
polegającą na dokonaniu wyceny poszczególnych pozycji elementów scalonych a następnie
przen
iesieniu tak obliczonej ceny do głównego formularza ofertowego. Zgodnie z treścią pkt
15.1 s.i.w.z.,
wykonawca był zobowiązany do wypełnienia wszystkich pól w formularzu
cenowym. Brak wypełnienia i określenia wartości, w którejś z pozycji formularza cenowego
oraz dokonywanie zmian w treści formularza, zgodnie z zapisami pkt 15.1 s.i.w.z., powoduje
odrzucenie oferty z wyjątkiem omyłek, o których mowa w art. 87 ust 2 ustawy P.z.p. Zgodnie
z wymogami tabeli stanowiącej część formularza ofertowego w części II zamówienia
nieprzekraczalny udział procentowy kosztów nadzoru autorskiego w odniesieniu do kosztów
całego zamówienia nie może wynieść więcej niż 0,5%. Jednocześnie w pouczeniu do Tabeli
elementów scalonych tabeli wskazano, że w przypadku niedotrzymania wysokości udziału
procentowego wskazanego w tabeli oferta zostanie odrzucona. W tabeli zamawiający
wskazał także, że rzeczywisty udział procentowy kosztu realizacji danego elementu
scalonego opisanego wylicza się w odniesieniu do całkowitego ryczałtowego wynagrodzenia
brutto za wykonanie zamówienia podanego w ofercie.
Zamawiający określił próg procentowy w wartościach dla pozycji Nadzór autorski w
wysokości 0,5% całkowitego wynagrodzenia ryczałtowego brutto.
Odwołujący złożył ofertę w zakresie Części II zamówienia w ww. postępowaniu.
Odwołujący wskazał cenę Nadzoru autorskiego, wskazaną w pozycji 2 Tabeli elementów
scalonych w Formularzu niezgodnie z s.i.w.z.
co do ujęcia jej wartości nominalnej wyliczonej
od ceny ostatecznej
(okoliczność bezsporna). Odwołujący zaoferował całkowite
wynagrodzenia w wysokości 5.320.260,00 zł. W związku z tym maksymalna wysokość kwoty
brutto w pozycji Nadzór autorski mogła wynosić 26.601,30 zł. Odwołujący w pozycji nr 2
Tabeli elementów scalonych podał kwotę za Nadzór autorski w kwocie 27.060,00 zł, zatem o
70 zł ponad maksymalną wysokość.
Oferta o
dwołującego została wybrana jako najkorzystniejsza. W dniu 28 sierpnia
2020 r. z
amawiający unieważnił czynność wyboru najkorzystniejszej oferty dotyczącej Części
II zamówienia (oferta odwołującego). W uzasadnieniu tej decyzji zamawiający wskazał, że
unieważnienie
czynności
wyboru
najkorzystniejszej
oferty
jest
następstwem
przeprowadzonej kontroli uprzedniej przedmiotowego postępowania przez Prezesa Urzędu
Zamówień Publicznych. Następnie, w dniu 3 września 2020 r., zamawiający odrzucił na
pods
tawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. ofertę odwołującego.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że odwołujący jest uprawniony do korzystania
ze środków ochrony prawnej w rozumieniu ar. 179 ust. 1 ustawy P.z.p.
Następnie Izba wskazuje, że nie podziela stanowiska zamawiającego, jakoby
odwołujący nie postawił skutecznego zarzutu dotyczącego stricte odrzucenia jego oferty.
Prawidłowo podniesiony zarzut nie musi zawierać wskazania konkretnego przepisu, którego
naruszenia dopuścił się zamawiający. W myśl łacińskiej zasady da mihi factum dabo tibi ius
(podaj mi fakty, a ja wskażę ci prawo) wystarczy, że odwołujący zarzut swój sformułuje w
spo
sób jednoznacznie określający jego stanowisko w kwestii budzącej jego sprzeciw. Sąd
Okręgowy w Gliwicach w wyroku z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt X Ga 110/09/za stwierdził,
iż o tym, jakie twierdzenia lub zarzuty podnosi strona w postępowaniu, nie przesądza
bowiem proponowana przez nią kwalifikacja prawna, ale okoliczności faktyczne wskazane
przez tę stronę.
Istotą sporu jest rozstrzygnięcie co do tego, czy zamawiający był obowiązany
poprawić ofertę odwołującego na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p. W ocenie Izby,
w rozpoznawanym przypadku, zamawiający nie miał takiego uprawnienia ani obowiązku.
Stosownie do art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p.,
zamawiający poprawia w ofercie
wykonawcy inne omyłki (aniżeli oczywiste omyłki pisarskie i rachunkowe) polegające na
niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, niepowodujące
istotnych zmian w treści oferty. Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 12
czerwca 2012 roku sygn. akt KIO 1084/12,
postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego prowadzone powinno być w celu wyłonienia wykonawcy, który złożył ofertę
zgodną z oczekiwaniami zamawiającego opisanymi w s.i.w.z., a następnie uzyskał
największą liczbę punktów zgodnie z kryteriami oceny ofert wskazanymi w s.i.w.z.
Weryfika
cji powołanych okoliczności służy procedura badania i oceny ofert, przy
wykorzystaniu instrumentów, w które ustawodawca wyposażył zamawiającego, aby
zagwarantować z jednej strony wykonawcom rzetelną ocenę złożonych ofert, a drugiej –
zamawiającemu wybór oferty najkorzystniejszej spełniającej wyartykułowane w s.i.w.z.
oczekiwania.
Stwierdzić dalej należy, że w realiach konkretnej sprawy, zanim zamawiający
podejmie decyzję o odrzuceniu oferty jako niezgodnej z treścią s.i.w.z., zobowiązany jest
wszechstronni
e ją zbadać bacząc, by wyjaśnić w trybie opisanym w art. 87 ust. 1 ustawy
P.z.p.
stwierdzone nieścisłości i dokonać poprawy omyłek zgodnie z dyrektywami
wyrażonymi w art. 87 ust. 2 pkt 1 – 3 Pzp. Dopiero wyczerpanie tej procedury uprawnia
zamawiającego do ustalenia, że treść oferty nie odpowiada treści s.i.w.z., a w konsekwencji
odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 ust. 2 Pzp (vide: wyrok KIO z 29 lipca 2011 r.,
sygn. akt KIO 1514/11 z oraz wyrok KIO z 8 maja 2012 r., sygn. akt KIO 819/12).
Granic
e dopuszczalnej ingerencji zamawiającego w treść oferty zakreśla przepis art.
87 ust. 2 pkt 1
– 3 ustawy P.z.p. opisujący zasady rządzące poprawianiem omyłek. W
szczególności w tym kontekście wymaga komentarza art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p.
dotyczący poprawiania innych niż oczywiste (pisarskie i rachunkowe) omyłek polegających
na niezgodności oferty z treścią s.i.w.z., niepowodujących istotnych zmian w treści oferty,
przewidując sui generis procedurę doprowadzenia do zgodności treści złożonej oferty z
t
reścią s.i.w.z. Powołany przepis ma charakter wyjątku od zasady, iż złożona oferta od
początku powinna odpowiadać w pełni s.i.w.z. (art. 82 ust. 3 ustawy P.z.p.). Warunkiem
skutecznej poprawy omyłki w ofercie odwołującego jest okoliczność, że dokonana poprawa
nie może prowadzić do istotnej zmiany treści oferty. Ponadto, aby dokonać poprawienia innej
omyłki w rozumieniu art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp, Zamawiający musi mieć wiedzę w jaki sposób
omyłkę poprawić, a wiedza tu musi wynikać z zapisów SIWZ oraz z treści oferty wykonawcy.
Istota omyłki polega na tym, że jej zauważenie i uznanie, że dana treść została błędnie
wpisana, możliwe jest bez konieczności występowania do wykonawcy o informacje w tym
zakresie. Ponadto musi istnieć wyłącznie jeden możliwy do samodzielnego ustalenia przez
Zamawiającego sposób poprawienia oferty." Takie stanowisko wyraziła Izba w wyroku z dnia
17 października 2019 roku sygn. akt: KIO 1964/19.
W rozpoznawanej sprawie wskazane wyżej warunki umożliwiające poprawienie oferty
odwołującego nie zaistniały. Wskazać należy, że cena Nadzoru autorskiego w ofercie
odwołującego była o 458,70 zł wyższa niż byłaby w sytuacji, gdyby odwołujący wyliczył ją
zgodnie z postanowieniami s.i.w.z. (0,5% całkowitego wynagrodzenia brutto). Jednakże
ewentualne po
prawienie oferty odwołującego nie mogłoby polegać wyłącznie na prostym
odjęciu wskazanej kwoty od ceny Nadzoru autorskiego, ponieważ taka operacja
doprowadziłaby do obniżenia ceny oferty, co byłoby zmianą w zakresie elementu
przedmiotowo istotnego oferty (essentialia negotii)
bądź też kwotę tę należałoby przesunąć
do innej pozycji. W tym drugim przypadku z
amawiający nie byłby natomiast uprawniony do
samodzielnej decyzji co do wyboru
pozycji, do której należy przesunąć wskazaną kwotę. W
ofercie odwołującego ani w postanowieniach s.i.w.z. nie ma informacji, które pozwalałyby
zamawiającemu na ustalenie, którą pozycję tabeli należy powiększyć o wskazaną kwotę.
Podkreślić przy tym należy, że wartość poszczególnych elementów scalonych, na podstawie
których wykonawcy obliczali cenę oferty, była wartością brutto, czyli sumą wartości netto i
podatku VAT obliczonego według stawek właściwych dla poszczególnych czynności.
Przesunięcie wskazanej kwoty do innej pozycji tabeli oznaczałoby konieczność
przeprowadzenia odpowie
dnich obliczeń matematycznych z uwzględnieniem właściwej
stawki podatku VAT. Tego rodzaju operacja byłaby niemożliwa do przeprowadzenia przez
zamawiającego, bez uzyskania wyjaśnień od odwołującego co do szczegółów jej dokonania.
Uzyskanie zaś tego rodzaju wyjaśnień wykracza poza dyspozycję art. 87 ust. 1 zdanie drugie
ustawy P.z.p., zgodnie z którą niedopuszczalne jest prowadzenie między zamawiającym a
wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2,
dokonywanie jakiejkolw
iek zmiany w jej treści. Poprawienie oferty odwołującego po
uprzednim złożeniu wyjaśnień przez odwołującego doprowadziłoby do istotnych zmian w
jego ofercie.
Tym samym Izba uznała, że zamawiający, nie dokonując poprawy oferty
odwołującego i odrzucając jego ofertę na podstawie art. 89 ust. 1 ustawy P.z.p., nie naruszył
przepisów ustawy P.z.p.
Zastosowanie dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. jako podstawy odrzucenia
oferty wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego znajduje szerokie
omówienie w doktrynie, jak też orzecznictwie sądów okręgowych i Izby. Reasumując
opisywane tam interpretacje normy wynikającej z ww. przepisu wskazać należy, iż rzeczona
niezgodność treści oferty z s.i.w.z. musi mieć charakter zasadniczy i nieusuwalny, dotyczyć
powinna sfery niezgodności zobowiązania zamawianego w s.i.w.z. oraz zobowiązania
oferowanego w ofercie, tudzież polegać może na sporządzeniu i przedstawieniu oferty w
sposób niezgodny z wymaganiami s.i.w.z. (z zaznaczeniem, iż chodzi tu o wymagania
s.i.w.z. dotyczące sposobu wyrażenia, opisania i potwierdzenia zobowiązania/świadczenia
ofertowego, a więc wymagania, co do treści oferty, a nie wymagania co do jej formy również
tradycyjnie zamieszczane w s.i.w.z.); a także możliwe być winno wskazanie i wykazanie na
czym konkretnie niezgodność ta polega – co i w jaki sposób w ofercie nie jest zgodne z
konkretnie wskazanymi, skwantyfikowanymi i ustalonymi fragmentami czy normami s.i.w.z.
Ogólnie wskazać tu należy, podzielając w tym zakresie stanowisko Krajowej Izby
Odwoławczej wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt KIO
868/10, iż specyfikacja istotnych warunków zamówienia, od momentu jej udostępnienia, jest
wiążąca dla zamawiającego – jest on obowiązany do przestrzegania warunków w niej
umieszczonych. Jak wskazuje art. 70
§ 3 Kodeksu cywilnego jest to zobowiązanie, zgodnie
z którym organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty,
zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z
postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu. Z uwagi na to, że –
obok ogłoszenia – zamawiający konkretyzuje warunki przetargu zarówno odnośnie do
zamówienia (umowy), jak i prowadzenia postępowania w specyfikacji, to s.i.w.z. należy
uznać za warunki przetargu w rozumieniu K.c. Udostępnienie s.i.w.z. jest zatem czynnością
prawną powodującą powstanie zobowiązania po stronie zamawiającego, który jest związany
swoim oświadczeniem woli co do warunków prowadzenia postępowania i kształtu
zobowiązania wykonawcy wymienionych w si.w.z. Zaznaczyć przy tym należy, iż co do
zasady, dla oparcia i wyprowadzenia konsekwencji prawnych z norm s.i.w.z., jej
postanowienia winny być sformułowane w sposób precyzyjny i jasny. Precyzyjne i jasne
for
mułowanie warunków przetargu, a następnie ich literalne i ścisłe egzekwowanie jest jedną
z podstawowych gwarancji, czy wręcz warunkiem sine qua non, realizacji zasady uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W ocenie Izby zamawiający dokonał oceny oferty odwołującego z uwzględnieniem
przepisów ustawy P.z.p. oraz warunkami, jakie sam ustalił w s.i.w.z. Tym samym zarzuty
odwołania należy uznać za nieuzasadnione.
Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy P.z.p., czyli stosownie do wyniku postępowania.
……………………………………