KIO 2505/20 WYROK dnia 20.10.2020 r.

Sygn. akt: KIO 2505/20 

WYROK 

z dnia 20.10.2020  r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:      Emil Kawa 

Protokolant:            

Piotr Cegłowski 

po 

rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  16  października    2020  roku  w  Warszawie,  odwołania 

wn

iesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 02.10.2020 r. przez wykonawcę 

COLAS Polska Sp. z o. o., ul. Nowa 49, 62-

070 Palędzie, w postępowaniu prowadzonym 

przez 

Zarząd Dróg Wojewódzkich w Gdańsku,  ul. Mostowa 11A, 80-778 Gdańsk, 

przy udziale: 

A. 

wykonawcy 

Przedsiębiorstwo  Budowy  Dróg  S.A.,  ul.  Pomorska  26a,                  

200  Starogard  Gdański,  zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego 

po stronie zamawiającego, 

B. 

wykonawcy 

Firma 

Budowlano-Drogowa 

MTM 

S.A., 

ul. 

Hutnicza 

81-061  Gdynia, 

zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

odwołującego. 

orzeka 

Oddala odwołanie 

Kosztami  postępowania  obciąża  odwołującego  i  zalicza  w  poczet  kosztów 

postępowania  kwotę  20 000,00  (dwadzieścia  tysięcy)  złotych  uiszczoną  przez 

odwołującego  COLAS  Polska  Sp.  z  o.  o.,  ul.  Nowa  49,  62-070  Palędzie,  tytułem 

wpisu od odwołania. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  - 

Prawo  zamówień  

publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2019  r.,  poz.  1843)  na  niniejszy  wyrok  -  w  terminie  7  dni  od  dnia 

jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 

do Sądu Okręgowego w Gdańsku. 

Przewodniczący:      ………….………….. 

Sygn. KIO 2505/20 

                                                           UZASADNIENIE 

Zarząd  Dróg  Wojewódzkich  w  Gdańsku  ul.  Mostowa  11A,  80-778  Gdańsk,  zwany  dalej 

„zamawiającym”  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego

pn. 

„Rozbudowa  drogi  wojewódzkiej  nr  224  na  odcinku  Godziszewo  -  węzeł  Autostrady  A1 

Stanisławie,  etap  1  Godziszewo’’,  nr  sprawy:  67/DZS/2019/PN/WRI.  Ogłoszenie  o 

zamówieniu zostało opublikowane w DUUE pod nr. 2019/S 221-541154. 

Postępowanie  jest  prowadzone  z  zastosowaniem  procedury  odwróconej  określonej 

przepisem  art.  24aa  ustawy  Pzp. W terminie składania ofert  (wyznaczonym  na  31  stycznia 

2020 r.) złożono 8 ofert. W toku postępowania

w dniu 8 lipca 2020 r odrzucona została oferta 

wykonawcy  TRAKCJA  PRKil  S.A,  na  skutek  czego  oferta  wykonawcy

Przedsiębiorstwa 

Budowy Dróg S.A., ul. Pomorska 26a,  83-200 Starogard Gdański została sklasyfikowana na 

pierwszym  miejscu  w  rankingu  ocenionych  ofert.  Wykonawca  ten  dalej  zwany 

„przystępującym” skutecznie przystąpił do postępowania odwoławczego.  

Od takiej czynności zamawiającego wykonawca

COLAS Polska Sp. z o. o., ul. Nowa 

070 Palędzie dalej zwany „odwołującym” wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby 

Odwoławczej. 

We wniesionym odwołaniu zarzucił zamawiającemu dokonanie:   

wybor

u  oferty  wykonawcy  Przedsiębiorstwo  Budowy  Dróg  S.A.  (dalej:  „PBD”)  jako 

najkorzystniejszej, 

zaniechanie wykluczenia PBD z p

ostępowania 

Takim czynnościom zamawiającego odwołujący zarzucił naruszenie  art. 24 ust. 1 pkt 12 w 

zw.  z  art.  25a  ust.  1-2  i  art.  26  ust.  3  w  zw.  z  art.  10a  ust.  1  i  5  Pzp  poprzez  zaniechanie 

wykluczenia PBD pomimo złożenia przez tego wykonawcę na wezwanie zamawiającego do 

uzupełnienia,  nieskutecznego  i  nieważnego  oświadczenia,  o  którym  mowa  w  art.  25a  Pzp 

„JEDZ”). 

Podnosząc  powyższe  zarzuty  wniósł  o  nakazanie  zamawiającemu:  unieważnienia  wyboru 

oferty  PBD; 

powtórzenia  czynności  badania  i  oceny  ofert  oraz  wykluczenia  PBD  z 

p

ostępowania. 

Uzasadniając podniesione zarzuty podał, że zamawiający w dniu 8 września 2020 r. 

wezwał  wykonawcę  PBD  na  podstawie  art.  26  ust.  3  Pzp  do  złożenia  JEDZ  z  uwagi  na 

okoliczność,  iż  złożony  wraz  z  ofertą  formularz  oświadczenia  JEDZ,  nie  został  wypełniony 

przez PBD. 

W  odpowiedzi  na  ww.  wezwanie,  PBD  przekazało  żądany  JEDZ  datowany  na  31  stycznia 

2020  r.. 

Przeprowadzona  przez  Zamawiającego  w  dniu  11  września  2020  r.  weryfikacja 

złożonego  pod  JEDZ  podpisu  wykazała  jednak,  iż  „weryfikacja  przeszłego  podpisu  nie  jest 

rozstrzygająca”,  a  status  złożonego  podpisu  elektronicznego  został  określony  jako 

„niekompletnie  zweryfikowany”.  Wykryto  ostrzeżenia:  „Podpis  nie  może  zostać  określony 

jako  zgodny  z  ETSI  EN  319  102-

1”,  a  w  odniesieniu  do  kwalifikowanych  rozszerzeń 

stwierdzono:  „Certyfikat  oznaczony  jako  certyfikat  kwalifikowany  -  NIE”.  Pomimo  takiej 

sytuacji  zamaw

iający  zaakceptował  jednak  złożone  oświadczenie  przystępującego,  co 

poskutkowało  ostatecznie  wyborem  oferty  PBD  jako  najkorzystniejszej  w  postępowaniu.  

Podniósł, że zgodnie z art. 25a ust. 1 Pzp, do oferty lub wniosku o dopuszczenie do udziału 

w  postępowaniu,  wykonawca  dołącza  aktualne  na  dzień  składania  ofert  lub  wniosków  o 

dopuszczenie  do  udziału  w  postępowaniu  oświadczenie  w  zakresie  wskazanym  przez 

zamawiającego  w  ogłoszeniu  o  zamówieniu  lub  w  specyfikacji  istotnych  warunków 

zamówienia. Treść tego oświadczenia w postępowaniu w formie JEDZ (art. 25a ust. 2 Pzp) - 

stanowi potwierdzenie, że wykonawca nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału 

w  postępowaniu.  Niezłożenie  tego  oświadczenia  wiąże  się  z  zaistnieniem  podstawy  do 

wykluczenia z p

ostępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt. 12 Pzp . 

Zgodnie  z  art.  10a  ust.  5  Pzp,  JEDZ  sporządza  się,  pod  rygorem  nieważności,  w  postaci 

elektronicznej  i  opatruje  się  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym  (potwierdza  to  także 

pkt  8.1.  oraz  9.6.  Instrukcji  dla 

Wykonawców  „IDW”).  Jednocześnie  kwalifikowany  podpis 

elektroniczny jest odzwierciedleniem podpisu własnoręcznego (art. 78

§2 KC w zw. z art. 14 

ust. 1 Pzp. ). 

Tym samym stwierdził, że przystępujący nie dochował odpowiedniej formy tej czynności i nie 

można uznać, że przedłożył podpisane i skuteczne, a w konsekwencji ważne oświadczenie 

JEDZ.

Skoro  JEDZ  został  złożony  zamawiającemu  w  dniu  10  września  2020  r.,  to  na  ten 

moment  powinna  istnieć  możliwość  weryfikacji  skuteczności  i  prawidłowości  złożenia  tego 

oświadczenia  i  opatrzenia  go  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym.  Innymi  słowy, 

dokumenty  składane  w  postaci  elektronicznej  powinny  być  przesyłane  w  taki  sposób,  aby 

strona  otrzymująca  mogła  je  skutecznie  zwalidować.

Tym  samym

PBD  nie  uzupełnił 

prawidłowo  JEDZ,  bowiem  nie  można  potwierdzić,  iż  został  on  skutecznie  opatrzony 

kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Wykonawca przekazał dokument, którego nie da 

się zwalidować z wynikiem pozytywnym. Zamawiający, uzyskując raport weryfikacji podpisu, 

który nie jest pozytywny, nie powinien go zaakceptować jako prawidłowy. Wynik, jaki uzyskał 

Zamawiający  w  raporcie,  nie  jest  wynikiem  pozytywnym  i  nie  potwierdza  ważności 

kwalifikowanego podpisu elektronicznego. 

Podniósł,  iż  przy  walidacji  podpisu  należy  mieć  na  względzie

wymagania  techniczne  oraz 

organizacyjne  dotyczące  identyfikacji  elektronicznej  za  pomocą  kwalifikowanego  podpisu 

elektronicznego

,  które  stanowią  przedmiot  regulacji  ustawy  z  dnia  5  września  2016  r.  -  o 

usługach  zaufania  oraz  identyfikacji  elektronicznej  oraz  Rozporządzenia  Parlamentu 

Europejskiego  i  Rady  (UE)  nr  910/2014  z  dnia  23  lipca  2014  r.  w  sprawie  identyfikacji 

elektronicznej  i  usług  zaufania  w  odniesieniu  do  transakcji  elektronicznych  na  rynku 

wewnętrznym oraz uchylającego dyrektywę 1999/93/WE (dalej: „elDAS”). 

Uznanie podpisu kwalifikowanego za prawidłowy i ważny wymaga przeprowadzania procesu 

walidacji i uzyskania pozytywnego wyniku potwierdzającego jego ważność (art. 32 elDAS) . 

Walidacja  to  -  wedle  art.  3  pkt  41  elDAS  -  proces  weryfikacji  i 

potwierdzenia  ważności 

podpisu  elektronicznego  lub  pieczęci.  Walidacja  rozstrzyga  zatem  o  uznaniu  podpisu 

elektronicznego za kwalifikowany podpis elektroniczny

. Ważność kwalifikowanego certyfikatu 

podpisu  elektronicznego  w  momencie  składania  podpisu  jest  wymieniona  jako  element 

wymagany  w  rozporządzeniu  elDAS  (art.  32  ust.  1  lit.  b)  in  fine).  Zgodnie  z  art.  18  ust.  1 

ustawy  o  usługach  zaufania  oraz  identyfikacji  elektronicznej,  podpis  elektroniczny  lub 

pieczęć  elektroniczna  weryfikowane  za  pomocą  certyfikatu  wywołują  skutki  prawne,  jeżeli 

zostały złożone w okresie ważności tego certyfikatu. 

Proces  walidacji  polega  na  sprawdzeniu  przy  użyciu  dostępnych  informacji,  czy  podpis 

elektroniczny  spełnia  wszystkie  wymogi  kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego.  Jeżeli 

wszystkie wymagania stawiane kwalifikowanemu podpisowi elektronicznemu są spełnione to 

walidator  zwraca  wynik  pozytywny.  W  przypadku  problemu  z  jakimkolwiek  elementem 

walidator zwraca wynik negatywny lub nieokreślony. Tak było i w tym przypadku, gdyż wynik 

walidacji  uzupełnionego  JEDZ  przystępującego,  dokonanej  dnia  11  września  2020  r. 

wskazał:  Status  podpisu:  Niekompletnie  zweryfikowany.  Wykryte  błędy:  Weryfikacja 

przeszłego  podpisu  nie  jest  rozstrzygająca!  Obecny  czas  jest  poza  zakresem  ważności 

certyf

ikatu podpisującego. 

Wykryte ostrzeżenia: Podpis nie może zostać określony jako zgodny z ETSI EN 319 102-1. 

Podkreślił,  że  walidacja  nie  została  zakończona  wynikiem  pozytywnym,  a  zamawiający 

zignorował  ostrzeżenia  dotyczące  bezpieczeństwa.  Tylko  wynik  pozytywny  pozwala  uznać 

podpis  za  ważny.  Wskazał,  że  podpis  elektroniczny  został  złożony  przy  użyciu  certyfikatu 

ważnego  do  dnia  9  kwietnia  2020  r.,  a  weryfikacja  została  przeprowadzona  na  dzień  11 

września 2020 r., gdy certyfikat był nieważny.

Oświadczenie w formie JEDZ zostało bowiem 

przekazane adresatowi 

zamawiającemu dopiero dnia 10 września 2020 r. 

Podał, że ustalenie dnia, na jaki przeprowadzana jest weryfikacja odbywa się na podstawie 

elektronicznego znacznika czasu, a w przypadku jego braku na podstawie dowodu z natury 

(takim jak data złożenia dokumentu jako najwcześniejszy dowód istnienia w postępowaniu), 

względnie  moment  weryfikacji/walidacji.  Dzieje  się  tak  dlatego,  że  proces  walidacji  bierze 

pod uwagę jedynie datę opartą o dowód istnienia podpisu (POE - proof of existence) w celu 

weryfikacji, czy certyfikat był ważny w momencie składania podpisu.  

W  związku  z  brakiem  elektronicznego  znacznika  czasu  w  okolicznościach  niniejszej 

sprawy za udowodnioną datę istnienia podpisu można przyjąć jedynie moment walidacji (11 

września 2020 r ), względnie moment faktycznego złożenia dokumentu w Postępowaniu (tj. 

10 września 2020 r.). Taki wynik walidacji nie pozwala na uznanie podpisu za kwalifikowany 

podpis  elektroniczny,  a  zatem  za  dochowanie  przez  PBD  odpowiedniej  pod  rygorem 

niewa

żności formy oświadczenia JEDZ. Zwrócił uwagę, że żaden element procesu walidacji 

nie  opiera  się  na  danych  deklarowanych  przez  podpisującego.  Wszystkie  elementy  brane 

pod  uwagę  w  walidacji  pochodzą  od  zaufanych  podmiotów  na  podstawie  wpisów  na 

odpowiednich  listach,  które  każdorazowo  są  sprawdzane.  Każdy  element  sprawdzany  jest 

pod  kątem  możliwych  naruszeń  bezpieczeństwa  przy  użyciu  wiarygodnych  algorytmów 

kryptograficznych.  Dopuszczenie  faktów,  które  nie  zostały  zweryfikowane,  sprawia,  że  cały 

proces przestaje być wiarygodny, ponieważ jego wiarygodność jest tak wysoka jak najmniej 

wiarygodny  element.  Przede  wszystkim  jednak,  taka  „ułomna”  weryfikacja  jest 

niedopuszczalna na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Brak pozytywnej walidacji 

powinien  skutkować  stwierdzeniem  niedochowania  odpowiedniej  formy  elektronicznej 

oświadczenia  wymaganej  ad  solemnitatem,  a  w  konsekwencji  nieważnością  i 

nie

skutecznością oświadczenia JEDZ. W rezultacie Wykonawca PBD nie wykazał spełnienia 

warunków udziału w postępowania i braku przesłanek do wykluczenia w sposób wymagany 

Pzp oraz SIWZ. 

Podniósł,  że  w  tym  stanie  faktycznym  zamawiający  nie  powinien  akceptować 

podpisów  nieposiadających  wymaganych  cech  kwalifikowalności  czy  niezweryfikowanych. 

Na wykonawcy, 

jako profesjonaliście, leży podwyższony miernik staranności (art. 355 § 2 KC 

w zw. z. art. 14 ust. 1 Pzp), a biorąc pod uwagę nadany rangą ustawy skutek nieważności 

niedochowania  odpowiedniej  formy  złożenia  JEDZ,  jedynym  dopuszczalnym  rezultatem 

takiego dz

iałania powinno być wykluczenie PBD z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 

pkt 12 Pzp. 

Nadto  odwołujący  przedłożył  jako  dowód  ekspertyzę  weryfikacji  kwalifikowanego 

podpisu  elektronicznego  dokonaną  przez  Pana  M.  T.  .  Powyższa  ekspertyza  jest 

dok

umentem  prywatnym  odwołującego,  gdyż  została  sporządzona  na  jego  zamówienie  i  w 

oparciu o dokumenty przekazane przez odwołującego.  W przedmiotowej ekspertyzie została 

omówiona  próba  walidacji  podpisu  pod  dokumentem  JEDZ  i  w  wyniku  ustaleń  ekspert 

stwierdz

ił, że w momencie otrzymania dokumentu JEDZ tj. 10.09.2020 brak było możliwości 

potwierdzenia, że ten dokument został podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Zamawiający  w  pisemnej  odpowiedzi  na  odwołanie  wniósł  o  oddalenie  odwołania. 

Przedstawi

ając  argumentację  za  oddaleniem  zarzutów  odwołania  podał,  iż  w  trakcie  oceny 

podstaw  wykluczenia  i  spełniania  warunków  udziału  w  postępowaniu  przez  PBD  ustalił,  że 

złożone  oświadczenie  JEDZ

wraz  z  ofertą  nie  zostało  wypełnione  przez  wykonawcę.  W 

związku z powyższym działając na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp w dniu 08.09.2020 r. 

wystąpił  do  PBD  o  uzupełnienie  oświadczenia.  Oświadczenie  JEDZ  zostało  uzupełnione  w 

dniu  10.09.2020  r.,  czyli  przed  upływem  terminu  wyznaczonego  przez  Zamawiającego  na 

uzupełnienie (14.09.2020r.). 

Po  dokonaniu  oceny  oferty,  oświadczeń  i  dokumentów  złożonych  przez  PBD  zamawiający 

uznał,  że  oferta  wykonawcy  nie  podlega  odrzuceniu  oraz,  że  wykonawca  nie  podlega 

wykluczeniu. W dniu 22.09.2020 r. dokonał wyboru oferty PBD jako oferty najkorzystniejszej. 

W  ocenie  Zamawiającego  dokonał  on  skutecznej  weryfikacji  poprawności  i 

prawidłowości  złożonych  podpisów  kwalifikowanych  w  ofercie,  dokumentach  i 

oświadczeniach złożonych przez PBD w toku prowadzonego postępowania. 

Zgodnie  z  obowiązującymi  przepisami  prawa,  w  tym  w  szczególności  Rozporządzenia 

Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  (UE)  nr  910/2014  z  dnia  23  lipca  2014  r.  w  sprawie 

identyfikacji  elektronicznej  i  usług  zaufania  w  odniesieniu  do  transakcji  elektronicznych  na 

rynku  wewnętrznym  oraz  uchylające  dyrektywę  1999/93/WE  („Rozporządzenie  elDAS"), 

podpis  elektroniczny  to  dane  w  postaci  elektronicznej,  które  wraz  z  innymi  danymi,  do 

których zostały dołączone lub z którymi są logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby 

składającej  podpis  elektroniczny.  Podpis  kwalifikowany  stanowi  elektroniczny  odpowiednik 

podpisu odręcznego i zawiera wszystkie jego najistotniejsze cechy, tzn.: 

a) 

potwierdza jednoznacznie tożsamość osoby podpisującej, 

b) 

uniemożliwia zaprzeczenie faktu podpisania, 

c) 

je

st powiązany z treścią, która została podpisana, 

d) 

uniemożliwia  wprowadzenie  jakichkolwiek,  niezauważalnych  zmian  w  podpisanej 

treści. 

Kwalifikowany podpis elektroniczny to zaawansowany podpis elektroniczny, który jest 

składany  za  pomocą  kwalifikowanego  urządzenia  do  składania  podpisu  elektronicznego  i 

opiera się na kwalifikowanym certyfikacie.

Certyfikaty kwalifikowane wydawane są wyłącznie 

przez  podmioty  świadczące  usługi  certyfikacyjne,  wpisane  na  mocy  decyzji  ministra 

gospodarki do rejestru kwalifikowa

nych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne. 

Podał, że w dniu 05.02.2020 r. Zamawiający dokonał weryfikacji podpisów w ofercie i 

dokumentach  złożonych  wraz  ofertą  (tj.  oferta,  dowód  wniesienia  wadium,  kosztorys 

ofertowy,  oświadczenie  JEDZ  oraz  KRS)  przez  PBD.  Podpisy  na  wszystkich  w/w 

dokumentach  zostały  zweryfikowane  poprawnie  przy  użyciu  aplikacji  Szafir  udostępnionej 

przez podmioty świadczące usługi certyfikacyjne, tj. przez Krajową Izbę Rozliczeniową (dalej 

„Szafir”),  jako  certyfikowane  podpisy  kwalifikowane.

W  dniu  11.09.2020  r.  z

amawiający 

dokonał  weryfikacji  podpisu  kwalifikowanego  złożonego  w  uzupełnionym  oświadczeniu 

JEDZ.

W  raporcie  z  weryfikacji  podpisu  za  pomocą  aplikacji  Szafir  podpis  nie  został 

poprawnie  zweryfikowany,  brak  jest  również  informacji,  kiedy  podpis  został  złożony.

Natomiast  weryfikacja  podpisu  za  pomocą  aplikacji  Sigillum  Sign  udostępnionej  przez 

podmioty  świadczące  usługi  certyfikacyjne,  tj.  przez  Polską  Wytwórnię  Papierów 

Wartościowych  (dalej  „Sigillum  Sign”),  jak  to  podnosi  odwołujący  wykazała,  że  „weryfikacja 

przeszłego  podpisu  nie  jest  rozstrzygająca”,  a  status  podpisu  jest  „niekompletnie 

zweryfikowany”.

Z  treści  w/w  raportu  wynika  również,  że  certyfikat  kwalifikowany  wydany 

przez  uprawniony  podmiot  świadczący  usługi  certyfikacyjne,  tj.  przez  Krajową  Izbę 

Rozliczeniową ważny był w okresie od 09.04.2018 r. do 09.04.2020 r. oraz, że oświadczenie 

JEDZ  zostało  podpisane  w  dniu  31.01.2020  r.  (godz.  10:04),  czyli  w  okresie  ważności 

certyfikatu. 

W  związku  z  ty  że  Zamawiający  dokonywał  weryfikacji  podpisu  złożonego  w 

oświadczeniu  JEDZ  w  dniu  11.09.2020r.  czyli  po  upływie  ważności  certyfikatu,  status 

podpisu  zos

tał  niekompletnie  zweryfikowany,  a  tym  samym  wystąpił  ..błąd  kontroli  czasu" 

oraz ostrzeżenia, że ..podpis nie może zostać określony jako zgodny z ETSI EN 319 120-1. 

Dla  Zamawiającego  jednoznaczne  było,  że  komunikat:    ”błąd  kontroli  czasu”,  a  w 

następstwie  ostrzeżenie  ..podpis  nie  może  zostać  określony  jako  zgodny  z  ETSI  EN  319 

1" są konsekwencją walidacji podpisu po upływie ważności certyfikatu. 

Do dokumentacji postępowania Zamawiający załączył raport z weryfikacji podpisu za 

pomocą  aplikacji  Sigillum  Sign,  gdyż  z  niego  (w  odróżnieniu  od  raportu  z  weryfikacji  za 

pomocą  Szafira)  można  wyczytać  okres  ważności  certyfikatu  kwalifikowanego  dla  podpisu 

elektronicznego Pana K. R.  

oraz datę złożenia podpisu na oświadczeniu JEDZ. 

Zamawiający oceniają powyższe próby dokonania weryfikacji podpisu złożonego pod 

JEDZ podał, że przy weryfikacji w aplikacji Szafir podpisów Pana K. R. złożonych w ofercie i 

dokumentach  złożonych  wraz  z  ofertą,  oraz  w  uzupełnionym  oświadczeniu  JEDZ  widnieje 

ten  sam  nr  seryjny  certyfikatu:  571236845907331311471576257473852405885211273637, 

co  potwierdza  jednoznacznie,  że  wszystkie  te  dokumenty  zostały  opatrzone  tym  samym 

ważnym  podpisem  kwalifikowanym,  o  tym  samym  nr  seryjnym,  w  okresie  ważności 

certyfikatu,  tj.  w  dniu  31.01.2020  r.

Ponadto  aplikacja  Szafir  daje  możliwość  weryfikacji 

podpisu  w  konkretnej  dacie  (np.  w  dacie  ważności  certyfikatu,  która  już  upłynęła)  i  taka 

weryfikacja podpisu złożonego w oświadczeniu JEDZ przez Pana K. R. w dniu 31.01.2020 r. 

potwierdza jego poprawność.

W  związku  z  powyższym  oświadczenie  JEDZ  uzupełnione  przez  PBD  w  dniu 

10.09.2020  r.  należy  uznać  za  prawidłowo  złożone  tj.  opatrzone  kwalifikowanym  podpisem 

elektronicznym  wystawionym  przez  dostawcę  kwalifikowanej  usługi  zaufania,  będącym 

podmiotem świadczącym usługi certyfikacyjne, czyli podpisem elektronicznym spełniającym 

wymogi  bezpieczeństwa  określone  w  w/w  ustawie  o  usługach  zaufania  oraz  identyfikacji 

elektronicznej, a 

certyfikat podpisu elektronicznego jest kwalifikowany i podpis został złożony 

w okresie jego ważności. Podpis spełnia wszystkie warunki, o których mowa w art. 32 ust, 1 

rozporządzenie  elDAS.  Uznanie  przez  Zamawiającego  za  nieprawidłowy  podpisu  użytego 

przy  podpisywaniu  oświadczenia  JEDZ,  stanowiłoby  czynność  nieuprawnioną,  bowiem 

dokument  ten  został  opatrzony  ważnym  podpisem  kwalifikowanym,  zgodnie  z  wymogami 

prawa. 

Przystępujący  do  postępowania  wykonawca  Przedsiębiorstwo  Budowy  Dróg  S.A.,  

zarówno  w  stanowisku  ustnym  jak  i  złożonym  piśmie  procesowym  poparł  stanowisko 

zaprezentowane przez zamawiającego i uzupełniająco podał, że pismem z dnia 8.09.2020 r. 

został  wezwany  przez  zamawiającego  do  złożenia  oświadczenia  JEDZ,  którego  wzór 

stanowił  załącznik  nr  1  do  Rozdziału  II  SIWZ,  albowiem  złożony  wcześniej  dokument 

(formularz  oświadczenia)  nie  został  wypełniony.  Przystępujący  zweryfikował  wezwanie 

z

amawiającego  i  ustalił,  iż  istotnie  wraz  z  ofertą  przesyłając  wszystkie  oświadczenia  i 

dokumenty,  omyłkowo  złożył  za  pośrednictwem  platformy  zakupowej  zamawiającego 

niewypełniony formularz JEDZ, zamiast właściwego dokumentu elektronicznego, zapisanego 

w  od

powiednim  folderze  dla  tego  postępowania,  który  na  etapie  składania  oferty  tj.  w  dniu 

31.01.2020  r.  wypełnił  i  opatrzył  podpisem  kwalifikowanym.  W  tym  stanie  rzeczy  celem 

wykonania  zobowiązania  zamawiającego  złożył  w  dniu  10.09.2020  j.  za  pośrednictwem 

platformy  zakupowej  z

amawiającego  dokument  elektroniczny  -  zawierający  wypełniony 

formularz  JEDZ,  opatrzony  podpisem  kwalifikowanym  w  dacie  jego 

sporządzania  tj. 

31.01.2020  r.  Podkreślił,  że  w  tak  ustalonym  stanie  faktycznym  nie  sposób  uznać  za 

zasadne  zarzut

ów  odwołującego,  iż  przystępujący  nie  wykonał  prawidłowo  wezwania 

z

amawiającego,  albowiem  nie  opatrzył  skutecznie  dokumentu  JEDZ  kwalifikowanym 

podpisem  elektronicznym,  gdyż  -  jak  wywodzi  dalej  odwołujący,  zamawiający  nie  uzyskał 

pozytywnego  raportu  weryfikacji 

podpisu  złożonego  przez  osobę  uprawnioną  do 

reprezentacji PBD S.A. - p. K. R. .

Tymczasem interpretacja art. 32 elDAS dokonana przez  o

dwołującego jest nieuzasadniona. 

W szczególności zwrócić uwagę należy, iż w świetle art. 32 ust. 2 elDAS nie ma wymogu dla 

oceny  ważności  kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego  uzyskania  pozytywnego  raportu 

weryfikacji,  a  jedynie  zawarty  został  wymóg,  aby  system  wykorzystany  do  walidacji 

kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego  zapewniał  stronie  ufającej  prawidłowy  wynik 

procesu  walidacji  i  umożliwiał  stronie  ufającej  wykrycie  wszelkich  problemów  związanych  z 

bezpieczeństwem.  Kolejny  ustęp  zawiera  zaś  domniemanie  zgodności  kwalifikowanego 

podpisu elektronicznego z wymogami określonymi w ust. 1 art. 32 elDAS w przypadku gdy 

walidacja  kwalifikowanych  podpisów  elektronicznych  spełnia  normy,  których  numery 

referencyjne  Komisja  może  podać  w  drodze  aktów  wykonawczych.  W  świetle  powyższych 

regulacji  nie  ulega  wątpliwości,  iż  ostateczną  weryfikację,  czy  kwalifikowany  podpis 

elektroniczny jest ważny i spełnia warunki zawarte w art. 32 elDAS pozostawiono ufającemu 

w  tym  wypadku  Zamawiającemu,  który  przy  użyciu  systemu  ma  możliwość  wykrycia 

wszelkich  problemów  związanych  z  bezpieczeństwem  i  uzyskanie  prawidłowego  czyli 

rzetelnego  wyniku  procesu  walidacji.  To  zatem  nie  -  pozytywny  czy  negatywny  raport  z 

weryfikacji  podpisu  decyduje  o  tym,  czy  kwalifikowany  podpis  elektroniczny  jest  ważny  czy 

nie,  a  strona  ufająca,  która  po  zapoznaniu  się  z  raportem  weryfikacji  ocenia,  czy  podpis 

kwalifikowany  jest  ważny  i  spełnia  wszystkie  warunki  określone  w  art.  32  elDAS,  do  oceny 

czego służy mu właśnie raport weryfikacji podpisu. Z przedłożonego przez Odwołującego się 

raportu  weryfikacji  wynika  niewątpliwie,  iż  podpis  został  „niekompletnie  zweryfikowany”  z 

uwagi  na  błąd  kontroli  czasu,  albowiem  obecny  czas  tj.  czas,  w  którym  podpis  był 

weryfikowany jest poza zakresem ważności certyfikatu podpisującego. Istotnie złożone przez 

Wykonawcę PBD S.A. oświadczenie JEDZ zostało sporządzone w formie. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza  rozpoznając  na  rozprawie  złożone  odwołanie  i 

uwzględniając  dokumentację  z  tego  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  oraz  stanowiska  stron  postępowania  zaprezentowane  na  piśmie  i  do 

protokołu  rozprawy,  ustaliła  i  zważyła  co  następuje,  odwołanie  jest  niezasadne  i 

podlega oddaleniu. 

Na  wstępie  Izba  uznała,  że  odwołujący,  wnosząc  przedmiotowe  odwołanie 

wykazał swój interes w złożeniu niniejszego środka ochrony prawnej w rozumieniu przepisu 

art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp,  gdyż  uwzględnienie  odwołania  mogłoby  mieć  wpływ  na  wybór 

jego oferty jako najkorzystniejszej w postępowaniu.  

Na  wstępie  Izba  uznaje  za  zasadne  przypomnienie,  że  postępowanie  odwoławcze 

służy  do  zbadania  poprawności  czynności  i  zaniechań  zamawiającego  w  zakresie 

wyznaczonym podniesionymi zarzutami, ocenianymi przez pryzmat wymagań stawianych w 

SIWZ i z uwzględnieniem instrumentów, jakie zamawiający przewidział  w nim dla zbadania 

ofert.   

Osią  sporu  pomiędzy  stronami  była  kwestia,  czy  w  przypadku  braku  możliwości 

jednoznacznej  weryfikacji  podpisu  elektronicznego  złożonego  pod  uzupełnionym 

dokumentem  JEDZ,  zamawiający  winien  nie  uznać  poprawności  złożonego  dokumentu  i 

wykonawcę  wykluczyć  z  postępowania,  czy  też  jest  możliwe,  aby  zamawiający  jako  strona 

ufająca,  której  złożono  taki  dokument  po  zapoznaniu  się  z  raportem  weryfikacji  uznać,  iż 

podpis jest 

ważny i spełnia wszystkie warunki określone w art. 32 elDAS. 

Izba  uznała  stan  faktyczny  sprawy  opisany  w  odwołaniu  i  pismach  procesowych  za 

niewymagający  uzupełnienia.  Strony  również  nie  zgłaszały  wniosków  o  uzupełnienie  stanu 

faktycznego i materiału dowodowego sprawy.  

Dla  oceny  przedmiotowej  sprawy  za  istotne  elementy  stanu  faktycznego  należy 

zdaniem Izby należy podać, że zamawiający dokonał ogłoszenia o wszczęciu postępowania 

w  listopadzie  2019  roku.  Termin  otwarcia  ofert  został  ustalony  na  dzień  31  stycznia  2020 

roku.  Dokumenty 

wchodzące  w  skład  oferty  odwołującego  zostały  podpisane  za  pomocą 

kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego.  W  wyniku  badania  i  oceny  złożonych  ofert,  a 

także  odrzuceniu  jednej  z  ofert,  zamawiający  dokonując  ponownej  oceny  w  ramach 

stosowania  procedury  odwróconej  wezwał  wykonawcę  -  przystępującego  do  uzupełnienia 

treści oferty, poprzez złożenie  między innymi oświadczenia JEDZ, gdyż ten, złożony wraz z 

ofertą  nie  zawierał  żadnej  treści.  Przystępujący  wykonując  wezwanie  zamawiającego, 

przesłał  oświadczenie  JEDZ  podpisane  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym  z  datą 

wystawienia  31.01.2020  roku.  Powy

ższe  powodowało  problem  z  weryfikacja  podpisu  pod 

o

świadczeniem,  gdyż  JEDZ  jak  i  inne  dokumenty  złożonej  oferty,  zostały  podpisane  przez 

osobę  której  certyfikat  uprawniający  do  podpisywania  dokumentów  wygasł  w  dniu  09 

kwietnia 2020 roku.  

Certyfikat  jest  to  zaświadczenie  elektroniczne  (dokument  elektroniczny)  stanowiący 

zaświadczenie  elektroniczne  o  określonym  terminie  ważności,  które  zawiera  dane 

identyfikujące  podpisującego  oraz  klucz  publiczny,  czyli  dane  służące  do  sprawdzenia 

autentyczności  podpisu  elektronicznego  złożonego  za  pomocą  klucza  prywatnego,  czyli 

danych,  nad  którymi  wyłącznie  podpisujący  ma  kontrolę.  Złożony  w  oparciu  o  posiadany 

certyfikat  podpis, 

ma  moc  prawną  taką  samą,  jak  podpis  własnoręczny  złożony  na 

dokumencie.  

Podkreślenia wymaga fakt,  iż  odwołujący  doprecyzowując treść  zarzutów  odwołania 

zaznaczył,  że  nie  twierdzi,  iż  złożony  zamawiającemu  w  dniu  10.09.2020  roku  JEDZ  nie 

został  podpisany  w  dniu  31.01.2020roku.  Jednakże  ze  względu  na  upływ  ważności 

certyfikatu 

pozwalającego  danej  osobie  na  złożenie  kwalifikowanego  podpisu 

elektronic

znego  nie  daje  możliwości  jego  sprawdzenia  na  obecnym  etapie  postępowania  i 

tym  samym  nie  może  być  uznany  jako  podpis  ważny,  a  przede  wszystkim  mający  skutki 

kwalifikowanego podpisu elektronicznego wobec osób trzecich. 

Podkreślić należy że sam zamawiający  po otrzymaniu ww. oświadczenia JEDZ miał 

problemy  z  weryfikacją  podpisu  i  dlatego  też  dokonał  prób  weryfikacji    podpisu  za  pomocą 

aplikacji  Szafir.  W  wyniku 

sprawdzania  za  pomocą  aplikacji  Szafir  uzyskał  informację,  że 

podpis  nie 

może  zostać  poprawnie  zweryfikowany,  gdyż

brak  jest  informacji,  kiedy  podpis 

został  złożony,  co  zostało  wykazane  w  załączniku-  dowodzie  nr  2  do  odpowiedzi  na 

odwołanie. Następnie dokonano weryfikacji za pomocą aplikacji Sigillum Sign udostępnionej 

przez  podmioty  świadczące  usługi  certyfikacyjne,    która  również  wykazała,  że  „weryfikacja 

przeszłego  podpisu  nie  jest  rozstrzygająca”,  a  status  podpisu  jest  „niekompletnie 

zweryfikowany

”.  

Biorąc  pod  uwagę  powyższe  zauważyć  należy,  że  zamawiający  dokonywał  weryfikacji 

podpisu  złożonego  w  oświadczeniu  JEDZ  w  dniu  11.09.2020r,  czyli  po  upływie  ważności 

certyfikatu  dla  Pana  R.  .  Tym  samym 

należy  założyć,  że  brak  możliwości  uzyskania 

wykazania pełnych walidacji podpisu, o których mowa w odwołaniu wynikał z powodu upływu 

ważności  certyfikatu  w  oparciu  o  który  podpis  został  złożony  i  o  który  mógł  być  w  pełnym 

zakresie zweryfikowany.  

W oparciu o powyższe ustalenia

za

mawiający, dalej podejmując próby ustalenia czy 

złożony  podpis  jest  podpisem  prawidłowym  w  dniu  07.10.2020  r.  wystąpił  do  CENTRUM 

USŁUG  ZAUFANIA  SIGILLUM  PWPW  S.A.  jako  dostawcy  aplikacji  Sigillum  Sign,  o 

udzielenie informacji  w  zakresie komunikatów  zawartych  w  treści  raportu  z  prób weryfikacji 

podpisu

. Zamawiającemu chodziło w szczególności o uzyskanie informacji, czy złożony pod 

o

świadczeniem  JEDZ  podpis  elektroniczny  jest  podpisem  kwalifikowanym,  a  nadto 

wskazanie  powodów  braku  możliwości  jednoznacznej  jego  weryfikacji.  W  odpowiedzi  na 

powyższe  Centrum  w  piśmie  z  dnia  13  października  2020  roku  podało,  że  certyfikat  został 

wystawio

ny  przez  kwalifikowany  urząd  „COPE  SZAFIR”  prowadzony  przez  Krajową  Izbę 

Rozliczeniową  S.A,  w  kwietniu  2018  roku.  Wiec  jest  to  certyfikat  kwalifikowany.  Nadto 

podano,  że

w 

przypadku,  gdy  okres  ważności  certyfikatu  wygasł  i  gdy  w  podpisanym  pliku 

nie został dodany znacznik czasu, wyznaczający/potwierdzający czas podpisania dokumentu 

aplikacja/system,  k

tóry  weryfikuje  podpis  to  system  nie  jest  w  stanie  precyzyjnie  określić 

czasu złożenia podpisu, więc weryfikuje ważność z datą/czasem wywołania tej operacji. 

W 

oparciu o uzyskane powyższe dane zamawiający uznał, że brak jest podstaw do uznania, 

że  JEDZ  nie  został  podpisany  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym,  chociaż  jego 

walidacja  w  dniu  14.10.2020  r.  potwierdza  niekompletną  weryfikację.  W  związku  z  tym 

zama

wiający  uznał,  że  nie  ma  możliwości  odmówić  podpisowi  elektronicznemu  statusu 

kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego,  ani  jego  ważności,  w  sytuacji,  gdy  taki  podpis 

został  złożony  w  okresie  ważności  certyfikatu.  Izba  wskazuje,  że  w  powyższym  zakresie 

uzna

je  dokonane  przez  zamawiającego  ustalenia  za  właściwe  i  wraz  z  dokonana  przez 

zamawiającego ich oceną, przyjmuje je jako własne. 

Biorąc  pod  uwagę  powyższe  Izba  uznała,  że  brak  jest  jakiegokolwiek  dowodu 

przeciwnego  na  twierdzenie,  że  podpis  złożony  na  oświadczeniu  JEDZ  w  dniu  31  stycznia 

2020 roku był złożony w oparciu o ważny certyfikat. Powyższe  wypełniało wymogi określone 

w  art.  32  ust.  1  lit.  a i  b  oraz  h  elDAS  tj.,  aby  certyfikat, który towarzyszy  podpisowi,  był  w 

momencie składania podpisu kwalifikowanym certyfikatem podpisu elektronicznego zgodnym 

z  załącznikiem  i  oraz,  aby  kwalifikowany  certyfikat  został  wydany  przez  kwalifikowanego 

dostawcę usług zaufania i był ważny w momencie składania podpisu. 

Zdaniem  Izby  niewątpliwym  jest,  że  wprowadzenie  do  polskiego  prawa  –  w  tym 

również  do  Pzp  podpisu  elektronicznego  miało  na    celu  uproszczenie  procedur  udzielania 

zamówień  publicznych  i  ich  uelastycznienie,  co  miało  przynieść  korzyści  zarówno 

zamawiającym  jak  i  wykonawcom.  Ponadto  niewątpliwym  jest,  że  podpis  elektroniczny 

winien mieć możliwość jego walidacji – sprawdzenia. Jednakże zdaniem Izby niezasadnym 

jest piętrzenie wokół podpisu elektronicznego wymagań przewyższającym wymagania co do 

podpisów  składanych  własnoręcznie.

Główną  różnicą  między  podpisem  własnoręcznym,  a 

kwalifikowanym 

cyfrowym jest to, że aby potwierdzić autentyczność podpisu elektronicznego 

nie musi dojść do bezpośredniego spotkania osób i okazania dokumentu tożsamości osoby 

podpisującej dany dokument. 

Izba nie uznaje za przesądzające o ważności dokumentu, faktu – jak twierdzi odwołujący, że    

w sytuacji kiedy 

JEDZ został złożony zamawiającemu w dniu 10 września 2020 r., to na ten 

moment  powinna  istnieć  możliwość  weryfikacji  skuteczności  i  prawidłowości  złożenia  tego 

oświadczenia i opatrzenia go kwalifikowanym podpisem elektronicznym.  

Zdaniem Izby nie można zgodzić się w pełni z takim stanowiskiem, gdyż w postępowaniu o 

udzielenie  zamówienia–  w  szczególności  w  zakresie  robót  budowlanych  składanych  jest 

często  szereg  dokumentów  wystawionych  wykonawcy  wiele  lat  przed  terminem  wszczęcia 

danego  postępowania,  np.  referencji.  Takie  podejście  skutkowało  by  sytuacja,  że  byłoby 

często niemożliwe wykazanie prawidłowości wykonania robót przez wykonawcę, gdyż trudno 

oczekiwać,  aby  w  tak  odległym  okresie  czasu  nadal  był  ważny  certyfikat  do  składania 

kwalifikowanego podpisu elektronicznego. 

Nadto  podkreślić  należy,  że  w  świetle  art.  32  ust.  2  elDAS  nie  ma  wymogu  dla  oceny 

ważności  kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego  uzyskania  pozytywnego  raportu 

weryfi

kacji,  a  jedynie  zawarty  został  wymóg,  aby  system  wykorzystany  do  walidacji 

kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego  zapewniał  stronie  ufającej  prawidłowy  wynik 

procesu  walidacji  i  umożliwiał  stronie  ufającej  wykrycie  wszelkich  problemów  związanych  z 

bezpie

czeństwem. 

Podkreślić    należy,  że nawet  w  ekspertyzie złożonej  przez  odwołującego  w  żadnym 

miejscu  nie  stwierdzono,  że  złożony  podpis  w  dniu  31  stycznia  2020  roku  był  podpisem 

nieprawidłowym  bądź,  że  został  złożony  przez  osobę  nie  posiadająca  ważnego  certyfikatu. 

W przedmiotowej  ekspertyzie sporządzonej  na wniosek  odwołującego podano  -  pkt 4.4,  że 

„Certyfikat  został  wydany  przez  kwalifikowanego  dostawcę  usługi  zaufania  i  prawidłowo 

buduje ścieżkę certyfikacji do odpowiedniej Zaufanej Listy „ (…) „Certyfikat zawiera dane do 

weryfikacji  podpisu,  natomiast  dane  do  składania  podpisu  są  umieszczone  w 

Kwalifikowanym  urządzeniu  do  składania  podpisu  elektronicznego”  (…)Certyfikat  spełnia 

wymagania za

łącznika I rozporządzenia elDAS. Certyfikat utracił ważność w dniu 9 kwietnia 

”. Również ekspert w odpowiedzi na pytanie odwołującego „czy na podstawie raportu z 

weryfikacji zamawiający w dniu 2020.09.11 mógł uznać podpis elektroniczny w dokumencie 

w  PBDSA  JEDZ  podpis.pdf  za  ważny  kwalifikowany  podpis  elektroniczny?”  udzielił 

odpowiedzi

,  że Weryfikacja nie jest  rozstrzygająca  -  nie pozwala na  poprawną weryfikację 

podpisu 

(…)aplikacja  weryfikująca  w  wyniku  utraty  ważności  certyfikatu  nie  może 

potwierdzić, że certyfikat jest certyfikatem kwalifikowanym”. Nadto we wnioskach końcowych 

ekspertyzy  stwierdzono,  że  powodem  niekreślonego  statusu  ważności  podpisu  jest 

upłynięcie  czasu  ważności  certyfikatu  i  brak  dowodu  jego  istnienia  w  okresie  ważności 

certyfikatu.

Sytuacja ta będzie miała miejsce zawsze wtedy, gdy do podpisu elektronicznego 

nie  dołączono  znacznika  czasu  lub  nie  wykonano  jego  konserwacji.  Zgodnie  z  warunkami 

ww.  normy  status  NIEOKREŚLONY  następuje  zawsze po wygaśnięciu certyfikatu, czyli  dla 

dokumentu [1] w momencie 2020-04-09. 

Tym samym zdaniem Izby stwierdzić należy, że zarówno odwołujący w odwołaniu jak 

i w treści złożonej ekspertyzy nie zostało wykazane, że podpis widniejący pod uzupełnionym 

dokumentem  JEDZ, 

złożonym  zamawiającemu  10  września  2020  roku  nie  jest 

kwalifikowanym podpisem elektronicznym i nie zost

ał wystawiony przez wskazaną osobę w 

okresie  ważności  certyfikatu  do  składania  podpisów.  Podpis  nie  może  być  obecnie 

zweryfikowany  tylko 

ze  względu  na  upływ  ważności  certyfikatu  w  oparciu  o  który  został 

złożony. 

Za  prawidłowością  złożonego  w  dniu  31  stycznia  2020  roku  przemawia  także 

okoliczność  wskazana  przez  zamawiającego,  iż  ustalił  w  sposób  niewątpliwy,  że 

p

rzystępujący  złożył  JEDZ  w  odpowiedzi  na  wezwanie  zamawiającego  ten,  który  został 

podpisany  przed  terminem  składania  ofert  w  dniu  31.01.2020  o  godz.  10:04:48.  Powyższe 

wynika  wprost  z  informacji  zawartych  w  dokumentach 

–  załącznikach  do  odpowiedzi  na 

odwołanie - dowód nr 1 akapit ostatni tabeli oraz raportu nr 2, 3 i 7.   

Nadto  podkreślić  należy,  że  odwołujący  w  odwołaniu  nie  zarzuca,  że  złożony 

dokum

ent  JEDZ  zawiera  błędy  merytoryczne  w  zakresie  jego  treści  i  nie  potwierdza 

spełniania  warunków  udziału  w  postepowaniu.  Tym  samym  problem  sporu  pomiędzy 

stronami  zosta

ł  zawężony  tylko  do  oceny,  czy  brak  możliwości  pełnej  weryfikacji 

kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego 

powoduje sytuację,  że dokument  złożony  z  takim 

podpisem  nie  spełnia  wymagań  Pzp  i  tym  samym  skutkuje  wykluczeniem  wykonawcy  z 

postępowania lub odrzuceniem jego oferty.  

Izba  opierając  się  na  ugruntowanej    linii  orzeczniczej  KIO  uznaje,  że  dokument 

podpisany  w  okresie  ważności  certyfikatu  upoważniającego  daną  osobę  do  jego  składania 

zachowuje  swoją  ważność  również  po  upływie  ważności  certyfikatu,  chyba  że  zostaną 

wykazane  okoliczności  wskazujące  na  duże  prawdopodobieństwo,  że  złożony  dokument  o 

złożonej treści nie został podpisany we wskazywanym czasie i o wykazanej treści. Zgodnie z 

art.  6  kc  ciężar  dowodu  w  tym  zakresie  obciąża  podmiot  wywodzący  z  tego  twierdzenia 

korzystne  dla  siebie  skutki  prawne.  Zauważenia  wymaga  kwestia,  iż  przyjęcie  innego 

stanowiska  tj.  iż  złożony  dokument  podpisany  elektronicznym  podpisem  kwalifikowanym 

powodowałoby  cały  szereg  problemów  nie  zamierzonych  przez  ustawodawcę,  gdyż  w 

sposób  odmienny  byłby  w  rzeczywistości  zakreślany  okres  ważności  dokumentów  tych 

podpisa

nych własnoręcznie i tych podpisanych elektronicznym podpisem. 

Izba  oceniając  zaistniały  stan  faktyczny  sprawy  oraz  przedłożone  przez  strony 

dowody  i  oświadczenia  uznała,  że  brak  było  podstaw  do  przyjęcia,  że  w  sprawie  zaszły 

okoliczności  uzasadniające  wykluczenie  wykonawcy  z  postępowania.  Dla  możliwości 

wykluczenia  wykonawcy  z  postępowania  konieczne  jest  posiadanie  przez  zamawiającego 

dowodów wskazujących w sposób jednoznaczny, że ziściła się co najmniej jedna z podstaw 

wykluczenia o których mowa w ustawie Pzp. Izba uznała nadto, że odwołujący jako zarzuty 

odwołania  podniósł  kwestie,  które  jak  wyżej  wykazano  powodowały  sytuacje  braku 

możliwości  weryfikacji  podpisu  z  powodu  upływu  terminu  ważności  certyfikatu.  Powyższe 

stanowi  wiedzę  znaną  większości  podmiotów,  których  działalność  wymaga  podpisywania 

dokumentów  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym.  Tym  samym  tylko  ta  okoliczność 

bez  przedstawienia  argumentów  o  nieprawidłowości  składanego  oświadczenia  w  sensie 

merytorycznym,  nie  stanowi  wystarczającej  podstawy  do  uznania  nieważności  złożonego 

dokumentu czy oświadczenia.   

Podkreślić należy, że aby Izba mogła oprzeć orzeczenie na złożonych dowodach to 

dowody te muszą być pewne i kategoryczne - wyrok SO w Wrocławiu z 6 lutego 2018 roku 

Sygn.  akt  XI  Ga  692/17. 

Odwołujący  zdaniem  Izby  nie  podważył  skutecznie  wiarygodności 

złożonych wyjaśnień zamawiającego, a swoje stanowisko w sprawie opierał na hipotezie iż 

że  względu  na  brak  możliwości  weryfikacji  podpisu  w  dacie  złożenia  dokumentu 

zamawiającemu to dokument ten jest nieprawidłowy. 

Zgodnie z art. 190 ust. 1 ustawy Pzp strony są obowiązane wskazywać dowody dla 

stwierdzenia  faktów,  z  których  wywodzą  skutki  prawne.

Krajowa  Izba  Odwoławcza  nie  ma 

obowiązku  zastępowania  stron  w  jego  wypełnianiu  (wyrok  Sądu  Najwyższego  z  dnia  7 

listopada 2007 r., sygn. akt II CSK 293/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1997 

r.,  sygn.  akt II  UKN  406/97,  wyrok Sądu  Apelacyjnego  z  dnia 27 maja  2008  r.,  sygn.  akt  V 

ACa 175/08, wyrok KIO 1639/11). 

Tym  samym  Izba  nie  stwierdziła  naruszenia  przez  zamawiającego  przepisów 

wskazanych w odwołaniu 

Izba orzekła jak w sentencji wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust.7, 

191 ust.2 i 192 ust. 1 i 2  ustawy Pzp   

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192 ust. 

9 i 10 ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1a) i 2b) rozporządzenia Prezesa Rady 

Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  roku  w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od 

odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania 

(Dz. U. Nr 41 poz. 238).   

Przewodniczący:      …………………….