Sygn. akt: KIO 2615/19
WYROK
z dnia 13 stycznia 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza
w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2020
r. w Warszawie odwołania
wniesioneg
o do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 23 grudnia 2019 r. przez
wykonawcę AbbVie Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie,
w
postępowaniu prowadzonym przez Szpital Uniwersytecki w Krakowie,
orzeka:
1. U
względnia odwołanie w zakresie zarzutu oznaczonego w odwołaniu numerem 3
i
nakazuje Zamawiającemu wykreślenie z punktu 13.1 SIWZ kryterium Jakość (B);
W pozostałym zakresie umarza postępowanie odwoławcze;
Kosztami postępowania obciąża Szpital Uniwersytecki w Krakowie i:
zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18 873 zł 26 gr,
stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania
000 zł), wynagrodzenia pełnomocnika (3 600 zł) oraz dojazdu na rozprawę
(273,26 zł).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący: …………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający
Szpital Uniwersytecki w Krakowie prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. Dostawa
produktów leczniczych, wyrobów medycznych dietetycznych środków specjalnego
przeznaczenia medycznego, suplementów diety, smoczków i artykułów dla niemowląt do
Apteki Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie
. Wartość zamówienia jest większa niż kwoty
określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp. Ogłoszenie
o
zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 18 grudnia
2019 r. pod numerem 2019/S 244-599618.
W dniu 23 grudnia 2019 r. wykonawca AbbVie Sp. z o.o. wniósł odwołanie wobec
treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie zadania częściowego nr 23,
zarzucając Zamawiającemu:
1) naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy Pzp poprzez:
a)
zaniechanie wskazania ilości danego modelu aparatów do znieczuleń, skoro
Zamawiający w treści zastrzeżenia do OPZ zadania 23 żąda dostarczenia
parowników kompatybilnych z aparatami do znieczuleń będących na wyposażeniu
Zamawiającego;
b)
zaniechanie precyzyjnego określenia liczby żądanych parowników, bowiem
wykonawca nie ma możliwości kalkulacji ryzyka, skoro waha się ono w granicach „55-
65” parowników, czyli może skutkować różnicą w wycenie kosztu wykonania umowy
od 35 000 do 140 000 PLN, w zależności od rodzaju i ilości aparatów;
c)
zaniechanie określenia podstawy prawnej „udostępnienia" parowników oraz
warunków umowy regulującej zasady odpowiedzialności i koszty udostępnienia
parowników (kalibracja, naprawy serwisowych i naprawy nieobjęte usługami
serwisowymi, zasady odpowiedzialności za szkody, warunki dostawy i zwrotu
„udostępnianych” parowników);
naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez sporządzenie SIWZ
w
ten sposób, że jest ona wewnętrznie niespójna, skoro punkt 3.9 SIWZ wskazuje, że
„Wykonawca zobowiązany jest do udostępnienia w ramach wynagrodzenia parowników
kompatybilnych z przedmiotem zamówienia i aparatami do znieczuleń będącymi na
wyposażeniu szpitala w ilości 55-65 szt. (o ile zaoferuje rozwiązanie oparte na adapterach
wielokrotnego użytku)", zaś załącznik 1a OPZ dla części 23 wskazuje, że „Zamawiający
wymaga aby Wykonawca na czas trwania umowy udostępnił w ramach wynagrodzenia
parowniki kompatybilne z przedmiotem
zamówienia i aparatami do znieczuleń będącymi
na wyposażeniu szpitala w ilości 55-65 szt."
naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 2 ustawy Pzp, poprzez określenie dla zadania
częściowego nr 23 wyłącznie w celu faworyzowania wykonawcy Baxter kryterium oceny
ofert opisanego jako „jakość B" zgodnie z którym „Punkty w kryterium „jakość (B)" zostaną
przyznane w oparciu o informacje posiadające potwierdzenie w karcie Charakterystyki
Produktu
Leczniczego
odnośnie
specjalnych
środków
ostrożności
podczas
prz
echowywania produktu leczniczego (przechowywać temperaturze poniżej 25°C –
otrzyma 0 punktów, brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania produktu –
punktów), mimo że w przypadku żadnego innego leku zamawianego w tym
postępowaniu, również gazów wziewnych takie kryterium nie zostało zastosowane, zaś
prawdopodobieństwo osiągnięcia w magazynie apteki temperatury powyżej 25 stopni
Celsjusza jest prawie niemożliwe, tym bardziej że Zamawiający zgodnie z przepisami
prawa farmaceutycznego ma obowiązek monitorowania temperatury magazynu apteki,
a
większość leków posiada zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego wymaganie
przechowywania w temperaturze pokojowej, a zatem do 25 stopni Celsjusza.
Odwołujący wniósł o zobowiązanie Zamawiającego przez Izbę do przedłożenia:
dokumentu – monitoring temperatury w magazynie apteki wraz z oryginałem do okazania
na rozprawie z okresu ostatnich 12 miesięcy, a następnie dopuszczenie
i
przeprowadzenie dowodu z przedłożonego dokumentu na okoliczność potwierdzenia, że
temperatura w
magazynie apteki nie przewyższa 25 stopni Celsjusza.
zobowiązanie Zamawiającego przez Izbę do przedłożenia dowodu z paszportów aparatów
do znieczuleń posiadanych przez Zamawiającego i zgłoszonych w NFZ za pośrednictwem
System Zarządzania Obiegiem Informacji na okoliczność potwierdzenia ilości i rodzaju
aparatów do znieczuleń znajdujących się na wyposażeniu szpitala, które faktycznie
Zamawiający wykorzystuje do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.
Ad 1 i 2
Odwołujący wskazał, że w ramach zadania częściowego oznaczonego nr 23
Zamawiający wymagał, aby wykonawca na czas trwania umowy udostępnił w ramach
wynagrodzenia parowniki kompatybilne z przedmiotem zamówienia i aparatami do
znieczuleń będącymi na wyposażeniu szpitala w ilości 55-65 szt.
Odwołujący wskazał ponadto, że treść pkt 3.9 SIWZ jest niespójna z OPZ dla zadania
23 zawartym w załączniku nr 1a do SIWZ, poprzez co wykonawca nie wie, czy ma czy też
nie ma obowiązku dostarczyć ww. parowników, bowiem:
zgodnie z pkt 3.9 SIWZ „Wykonawca zobowiązany jest do udostępnienia w ramach
wynagrodzenia parowników kompatybilnych z przedmiotem zamówienia i aparatami do
znieczuleń będącymi na wyposażeniu szpitala w ilości 55-65 szt. (o ile zaoferuje
rozwiązanie oparte na adapterach wielokrotnego użytku);
zgodnie z OPZ dla zadania 23 załącznik 1a do SIWZ: „Zamawiający wymaga, aby
Wykonawca na czas trwania umowy udostępnił w ramach wynagrodzenia parowniki
kompatybilne z przedmiotem zamówienia i aparatami do znieczuleń będącymi na
wyposażeniu szpitala w ilości 55-65 szt.
Jednocześnie Zamawiający nie określa jakiego rodzaju aparaty do znieczuleń
znajdują się na wyposażeniu szpitala, tymczasem na rynku są dostępne następujące rodzaje
aparatów do znieczuleń a dla każdego z nich cena parownika jest inna. W konsekwencji
koszt parowników jakich żąda Zamawiający może wahać się:
dla 55 parowników od 192 500 PLN netto do 770 000 PLN netto lub tez wynosić 0 PLN;
dla 65 parowników od 227 500 PLN netto do 910 000 PLN netto, lub też wynosić 0 PLN.
Tym samym nie posiadając wiedzy na temat rodzaju aparatów do znieczuleń jakie
znajdują się na wyposażeniu szpitala Zamawiającego, Wykonawca nie jest w stanie
przewiedzieć czy ile i jakie parowniki będzie musiał dokupić w celu wykonania umowy
uzyskanej na podstawie niniejszego postępowania.
Odwołujący podniósł, że niepełny i nieprecyzyjny opis przedmiotu zamówienia,
nieuwzględniający wszystkich okoliczności i wymagań mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty narusza art. 29 ust. 1 ustawy Pzp, a zarazem narusza zasady uczciwej
konkurencji, o
których mowa w art. 29 ust. 2 ustawy Pzp i stanowi podstawę do wniesienia
przez wykonawcę odwołania do KIO. Wskazał, że Zamawiający winien opisać przedmiot
zamówienia w taki sposób, aby wykonawcy nie mieli wątpliwości, jaki produkt i na jakich
warunka
ch mogą zaoferować, aby spełniał wymagania SIWZ.
Dodatkowo Odwołujący wskazał, że SIWZ, która jest wewnętrznie sprzeczna
i
niejasna nie odpowiada naczelnej zasadzie organizacji postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego tj. zgodnie z zasadą przejrzystości postępowania. Jak wskazuje się
w
orzecznictwie TSUE, zasada przejrzystości postępowania oznacza, że wszystkie warunki
i
zasady postępowania przetargowego powinny być zapisane w ogłoszeniu o zamówieniu lub
w SIWZ w sposób jasny, precyzyjny i jednoznaczny, który po pierwsze, pozwoli wszystkim
rozsądnie poinformowanym i wykazującym zwykłą staranność oferentom na zrozumienie ich
dokładnego zakresu i dokonanie ich wykładni w taki sam sposób, a po drugie, umożliwi
instytucji zamawiającej faktyczne sprawdzenie, czy oferty odpowiadają kryteriom, którym
podlega dany przetarg. Obowiązek zapewnienia przejrzystości postępowania ma na celu
zagwarantowanie braku faworyzowania i arbitralnego traktowania ze strony instytucji
zamawiającej. Oznacza również zakaz wyciągania negatywnych konsekwencji wobec
wykonawcy wskutek niedopełnienia przez niego obowiązku, który nie wynika wyraźnie
z
dokumentacji przetargowej lub obowiązujących przepisów prawa krajowego, lecz jedynie
z
wykładni tych przepisów lub dokumentacji, a także z uzupełniania przez krajowe organy lub
sądownictwo występujących w tej dokumentacji luk. Wykonawca nie ma ani obowiązku, ani
możliwości przewidzenia wymagań Zamawiającego niewskazanych w treści SIWZ, to na
zamawiającym ciąży obowiązek takiego opracowania dokumentacji przetargowej, aby
wykonawca nie był obciążany konsekwencjami jej nienależytego sporządzenia,
w
szczególności opis zamówienia nie powinien być ogólny, szacunkowy i niedookreślony,
wzajemnie niespójny, przenoszący na wykonawców składających ofertę ciężar jego
dookreślenia. Zamawiający nie może pozostawić domyślności wykonawcy w zakresie
przedmiotu zamówienia, ponieważ prowadzi to do składania ofert nieporównywalnych co do
rozmiarów świadczeń i ich wyceny.
Odwołujący podniósł, że zgodnie z OPZ każda oferta zawierająca parowniki
niekompatybilne z aparatami do znieczuleń znajdującymi się na wyposażeniu szpitala
Zamawiającego, podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust 1 pkt 2 ustawy Pzp jako
niezgodna z treścią SIWZ. Zamawiający precyzując żądanie dostarczenia parowników
kompatybilnych z aparatami do znieczuleń znajdującymi się w posiadaniu Zamawiającego
i
nie wskazując jednocześnie ani liczby ani rodzaju tych aparatów naraża Wykonawcę na
ryzyko straty w wysokości nawet 910 000 PLN, w przypadku gdyby okazało się, że wszystkie
aparaty do znieczuleń znajdujące się na wyposażeniu Zamawiającego to aparaty firmy
Maguet, do których jeden parownik kosztuje 14 000 PLN, zaś Zamawiający żądałby nie 55
a
65 parowników.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
określenia w treści SIWZ liczby danego modelu aparatów do znieczuleń znajdujących się
na wyposażeniu szpitala Zamawiającego;
precyzyjnego określenia liczby żądanych parowników oraz ujawnienia liczby i rodzaju
parowników do sevofluranu posiadanych przez Zamawiającego i będących własnością
szpitala;
określenia warunków umowy normującej zasady korzystania z parowników w tym
kalibracji, napraw serwisowych i napraw nieobjętych usługami serwisowymi, zasady
odpowiedzialności za szkody, warunki dostawy i zwrotu „udostępnianych” parowników;
doprecyzowanie punktu 3.9 SIWZ i OPZ w części 23 załącznik nr la do SIWZ, tak aby
żądania Zamawiającego były spójne, jednoznaczne i zrozumiałe.
Ad 3
Odwołujący wskazał, że Zamawiający precyzuje kryterium oceny ofert dla kryterium
„jakość B” w sposób faworyzujący wykonawcę Baxter, a zatem niezgodny z Pzp,
wykorzystując do tego celu warunki opisane w treści Charakterystyki Produktu Leczniczego
Sevoflurane Baxter i
Sevorane dotyczące temperatury, które są nieistotne w świetle
prze
pisów ustawy Prawo farmaceutyczne regulujących zasady monitorowania temperatury
w magazynie apteki. W
przypadku żadnego innego leku zamawianego w tym postępowaniu,
również gazów wziewnych takie kryterium nie zostało zastosowane. Ponadto
prawdopodobieństwo osiągnięcia w magazynie apteki temperatury powyżej 25 stopni
Celsjusza jest prawie niemożliwe, tym bardziej że Zamawiający zgodnie z przepisami prawa
farmaceutycznego ma obowiązek monitorowania temperatury magazynu apteki, a większość
leków posiada zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego wymaganie
przechowywania w temperaturze pokojowej a zatem do 25 stopni Celsjusza.
Odwołujący podniósł, że kryteria mają zagwarantować wykonawcom już na etapie
przygotowywania oferty możliwość jednoznacznego przewidzenia, które aspekty oferty są
najważniejsze dla zamawiającego i jak będą one oceniane. Wybór kryteriów nie może być
więc dowolny i zależny od nieograniczonego uznania podmiotu zamawiającego. Muszą one
mieć charakter obiektywny, nienaruszający zasady równego traktowania wszystkich
wykonawców i powinny być stosowane dokładnie w ten sam sposób wobec wszystkich ofert.
Zamawiający, sporządzając opis kryteriów oceny ofert, powinien mieć również na uwadze,
że powinny one mieć swoje uzasadnienie ekonomiczne oraz jakościowe, co implikuje
konieczny związek kryteriów z opisem przedmiotu zamówienia.
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający formułując kryterium oceny ofert na podstawie
warunków przechowywania leków w temperaturze do i powyżej 25 stopni Celsjusza,
wyłącznie dla jednego spośród wszystkich 64 zadań częściowych, naruszył zasadę uczciwej
konkurencji, gdyż:
taka różnica wynika wprawdzie z treści Charakterystyki Produktu Leczniczego Baxter
i
Sevorane, jednakże nie znajduje uzasadnienia w realiach pracy magazynu apteki
szpitalnej;
Zamawiający ma obowiązek utrzymywać i monitorować temperaturę w magazynie apteki
szpitalnej, bowiem leków które powinny być przechowywane w temperaturze do 25 stopni
Celsjusza jest większość, zatem Zamawiający nie jest w stanie żadną miarą od tego
obowiązku odejść;
utrzymywanie i monitorowanie temperatury w aptece szpitalnej Zamawiającego wynika
z
przepisów prawa i nie jest uzależnione od woli Zamawiający ani rodzaju leków, z tym
zastrzeżeniem, że dla leków wymagających zimnego łańcucha dostaw Zamawiający ma
obowiązek stworzyć warunki temperatury niższej.
W ocenie Odwołującego Zamawiający nie udowodnił, jakoby temperatura
w
magazynie apteki szpitalnej mogła osiągać wartość wyższą niż 25 stopni Celsjusza.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu usunięcia z kryterium oceny ofert
kryterium „jakości B” i przyznanie kryterium „Jakość A" 10 punktów.
Zamawiający w złożonej odpowiedzi na odwołanie wskazał na bezprzedmiotowość
zarzutów oznaczonych w odwołaniu numerami 1 lit. a-c oraz 2, z uwagi na dokonanie zmian
zaskarżonych postanowień. W odniesieniu do zarzutu nr 3 Zamawiający wskazał, że
podtrzymuje zapisy kryterium oceny ofert „Jakość B” o wadze 5%. Zamawiający zastosował
kryterium , Jakość B” z uwagi, iż podczas transportu leku na oddział nie jest prowadzony
monitoring temperatur. Zamawiający w myśl zasady dotyczącej uczciwej konkurencji ma
prawo preferować poprzez kryteria dodatkowo punktowane produkt bez specjalnych zaleceń
doty
czących przechowywania produktu (w tym również podczas transportu) tym samym
zabezpieczając interes prawny Zamawiającego.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron i dowody przedstawione na rozprawie, Izba
ustaliła i zważyła, co
następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu
zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować
poniesienie przez niego szkody polegającej niemożliwości skutecznego ubiegania się
o
udzielenie zamówienia.
Izba umorzyła postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutów oznaczonych
w
odwołaniu numerami 1 lit. a-c oraz 2, które to zarzuty Odwołujący wycofał w związku
z
dokonanymi przez Zamawiającego zmianami SIWZ. Wobec powyższego merytorycznemu
rozpoznaniu podlegał jedynie zarzut nr 3.
Odwołanie w tym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba ustaliła, że w punkcie 13.1 SIWZ Zamawiający określił kryteria oceny ofert
w
następujący sposób:
Kryteria oceny ofert, ich znaczenie oraz sposób oceny ofert.
Oferty będą oceniane w każdej części wg następującego kryterium:
W części: 1-22, 24-64 oferty będą ocenianie wg następujących kryteriów:
Kryterium
Sposób oceny ofert:
Waga
Cena
Liczba punktów uzyskanych w kryterium cena będzie obliczana
zgodnie z poniższym wzorem:
Liczba punktów = ( A(min)/A(i) ) * 100
gdzie:
- A(min) -
najniższa cena spośród wszystkich ofert ocenianych
- A(i) - cena podana w ofercie ocenianej
W części: 23 oferty będą ocenianie wg następujących kryteriów:
Kryterium
Sposób oceny ofert:
Waga
Cena
Liczba punktów uzyskanych w kryterium cena będzie obliczana
zgodnie z poniższym wzorem:
Liczba punktów = ( A(min)/A(i) ) * 90
gdzie:
- A(min) -
najniższa cena spośród wszystkich ofert ocenianych
- A(i) - cena podana w ofercie ocenianej
Jakość
(A)
Liczba punktów uzyskanych w kryterium jakość będzie obliczana
zgodnie z poniższym wzorem:
Liczba punktów = BA(i)
gdzie:
- BA(i)
liczba punktów otrzymanych przez ocenianą ofertę za
jakość (przyznana w oparciu o sposób oceny podany poniżej)
Jakość
(B)
Liczba punktów uzyskanych w kryterium jakość będzie obliczana
zgodnie z poniższym wzorem:
Liczba punktów = BB(i)
gdzie:
- BB(i)
liczba punktów otrzymanych przez ocenianą ofertę za
jakość (przyznana w oparciu o sposób oceny podany poniżej)
Ocena w kryterium „Jakość (A)”:
Punkty w kryterium „Jakość (A)” zostaną przyznane w oparciu o cechy charakterystyki
systemu napełniania parownika zastosowanego w oferowanym produkcie leczniczym
(w oparciu o
oświadczenie wykonawcy, sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik
nr 5 do specyfikacji):
Adapter wielokrotnego użytku, nakręcany na butelkę - otrzyma 0 punktów.
Adapter fabryc
znie zamontowany na butelce, umożliwiający bezpośrednie napełnianie
parownika bez zużycia dodatkowych nakręcanych elementów łączących butelkę
z parownikiem
– otrzyma 5 punktów.
Ocena w kryterium Jakość (A) zostanie dokonana w oparciu o informacje podane
w
złożonym załączniku nr 5 do specyfikacji zgodnie z wymogami zawartymi w opisie
przedmiotu zamówienia w zakresie cz. 23 (załącznik 1a do specyfikacji). Jeżeli wykonawca
nie poda cech charakterystyki systemu napełniania parownika zastosowanego
w oferowanym p
rodukcie leczniczym to Zamawiający przyjmie, że składając ofertę
wykonawca oferuje adapter wielokrotnego użytku, nakręcany na butelkę i poprawi omyłkę
zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Ocena w kryterium „Jakość (B)”:
Punkty
w kryterium „Jakość (B)” zostaną przyznane w oparciu o informacje posiadające
potwierdzenie w karcie Charakterystyki Produktu Leczniczego odnośnie specjalnych
środków ostrożności podczas przechowywania produktu leczniczego:
Przechowywać w temperaturze poniżej 25°C - otrzyma 0 punktów.
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania produktu – otrzyma 5 punktów.
Ocena w kryterium Jakość (B) zostanie dokonana w oparciu o informacje podane
w
złożonym załączniku nr 5 do specyfikacji zgodnie z wymogami zawartymi w opisie
przedmiotu zamówienia w zakresie cz. 23 (załącznik 1a do specyfikacji). Jeżeli wykonawca
nie poda informacji odnośnie specjalnych środków ostrożności podczas przechowywania
oferowanego produktu leczniczego to Zamawiający przyjmie, że składając ofertę wykonawca
oferuje produkt leczniczy do przechowywania w temperaturze poniżej 25°C i poprawi omyłkę
zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Część 23 zamówienia, co do której Zamawiający określił kryteria jakościowe,
obe
jmuje dostawę Sevofluranum 250 ml – płynu wziewnego w bezpiecznym opakowaniu
z
tworzywa sztucznego lub aluminium, ze szczelnym systemem napełniania parownika.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp z
amawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności
i
przejrzystości.
Stosownie do art. 91 ust. 2 ustawy Pzp k
ryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo
cena lub
koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności:
1) jakość, w tym parametry techniczne, właściwości estetyczne i funkcjonalne;
2) aspekty społeczne, w tym integracja zawodowa i społeczna osób, o których mowa w art.
, dostępność dla osób niepełnosprawnych lub uwzględnianie potrzeb użytkowników;
3) aspekty środowiskowe, w tym efektywność energetyczna przedmiotu zamówienia;
4) aspekty innowacyjne;
5) organizacja, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji
zamówienia, jeżeli mogą mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia;
6) serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna, warunki dostawy, takie jak termin dostawy,
sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji.
Jak wynika z
treści art. 91 ust. 2 ustawy Pzp, przepis ten nie określa zamkniętego
katalogu możliwych do zastosowania jakościowych kryteriów oceny ofert, opisując je jedynie
w sposób przykładowy, z zastrzeżeniem, że muszą się one odnosić do przedmiotu
zamówienia. Należy jednak mieć na uwadze, że przepis ten nie może być interpretowany
w
oderwaniu od podstawowych zasad udzielania zamówień publicznych określonych w art. 7
u
st. 1 ustawy. Swoboda Zamawiającego w ustalaniu takich kryteriów nie jest więc
nieograniczona,
ale
musi
zapewnić
przeprowadzenie
postępowania
i
wybór
najkorzystniejszej oferty z poszanowaniem zasady uczciwej konkurencji, równego
traktowania wykonawców oraz zasady proporcjonalności. Ponieważ kryteria oceny ofert ze
swej natury
– poprzez promowanie określonych cech lub funkcjonalności – prowadzą do
zwiększenia szans na uzyskanie zamówienia przez jednych wykonawców, ograniczając te
szanse innym wykonawcom, nie
mogą one odnosić się do takich aspektów, które nie mają
znaczenia z punktu widzenia uzasadnionych potrzeb Zamawiającego, w przeciwnym razie
jedynym skutkiem ich zastosowania będzie uprzywilejowanie jednych wykonawców kosztem
innych,
ograniczenie możliwości ich konkurowania oraz przekroczenie zasady
proporcjonalności, rozumianej jako stosowanie wymagań adekwatnych do potrzeb
i
zakładanych celów postępowania, bez żadnych wymiernych korzyści w postaci uzyskania
produktów lepszych jakościowo. Należy więc stwierdzić, że zamawiający ma prawo
swobodnie
jakościowe kryteria oceny ofert, z tym zastrzeżeniem, że jest w stanie uzasadnić
ich zastosowanie swoimi obiektywnie uzasadnionymi potrzebami, a
zatem że kryteria te
służą uzyskaniu zamówienia lepszej jakości.
Podkr
eślić przy tym należy, że niezależnie od ogólnych zasad rozkładu ciężaru
dowodu w postępowaniu odwoławczym, to od zamawiającego należy oczekiwać, że
ustanawiając określone kryterium jakościowe będzie on w stanie przedstawić przekonujące
uzasadnienie, w którym wykaże znaczenie przyjętego kryterium dla jakości przedmiotu
zamówienia i potrzeb zamawiającego.
Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy w pierwszej kolejności należy
stwierdzić, że kryterium promujące produkt leczniczy, co do którego nie istnieją zalecenia
odnoszące się do temperatury w jakiej może być przechowywane, nie może być uznane
samo w sobie za niezgodne z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp. W określonych okolicznościach bez
wątpienia może ono służyć uzyskaniu zamówienia lepszego jakościowo, jako
nienakładającego na podmiot, który będzie z niego korzystał, szczególnych ograniczeń co do
sposobu przechowywania. Jest to więc kryterium, które potencjalnie – w zależności od
okoliczności konkretnej sprawy – może być uznane za dopuszczalne i uzasadnione.
Oceniając jednak okoliczności towarzyszące przedmiotowej sprawie Izba doszła do
przekonania, że nie uzasadniają one zastosowania tego kryterium, w szczególności ze
względu na fakt, że Zamawiający nie przedstawił przekonującego uzasadnienia jego
zastos
owania, co nie pozwala stwierdzić, że zastosowanie tego kryterium służy rzeczywiście
potrzebom Zamawiającego, nie zaś nieuzasadnionemu promowaniu jednego z wykonawców.
Rozstrzygając przedmiotową sprawę należało wziąć pod uwagę szczególne
okoliczności istniejące w tym postępowaniu. Po pierwsze Izba ustaliła, że na rynku istnieje
dwóch wykonawców oferujących produkt leczniczy Sevofluranum, przy czym produkt
oferowany przez Odwołującego powinien być przechowywany w temperaturze poniżej 25°C ,
natomiast w odni
esieniu do produktu oferowanego przez spółkę Baxter brak jest takich
zaleceń. Po drugie, zgodnie stanowiskiem Odwołującego, w odniesieniu do ceny tego
produktu istnieje marża sztywna, co powoduje, że obaj wykonawcy konkurują między sobą
w znacznej mierze t
ylko kryteriami jakościowymi, przy czym jedno z tych kryteriów – Jakość
(A)
– spełniają obaj. Powyższe okoliczności Izba uznała za ustalone, jako że Zamawiający
ich nie zakwestionował.
Wskazane wyżej okoliczności powodują, że zaskarżone kryterium Jakość (B) może
mieć istotne znaczenie dla możliwości uzyskania zamówienia i istotnie wpływa na
konkurencję w postępowaniu. Nie powoduje to oczywiście samo w sobie bezprawności
zaskarżonego kryterium oceny ofert, wymaga jednak dokonania analizy, czy zastosowanie
tego kryterium jest obiektywnie usprawiedliwione.
Oceniając powyższą kwestię Izba doszła do przekonania, że Zamawiający nie
przedstawił przekonującego uzasadnienia dla zastosowania tego kryterium, a ograniczył się
do lakonicznych i gołosłownych twierdzeń, sprowadzających się do tezy, że Zamawiający
jest gospodarzem postępowania i ma prawo promować produkt, co do którego nie istnieją
specjalne zalecenia dotyczące przechowywania produktu. Teza ta nie może być uznana za
zasługującą na aprobatę, jak już bowiem wyżej wskazano, dobór kryteriów oceny ofert nie
może odbywać się na zasadzie dowolności, a zamawiający nie dysponuje niczym
nieograniczoną swobodą w tym zakresie, granice tej swobody wyznaczają bowiem zasady
udzielania zamówień publicznych określone w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający, uzasadniając zastosowanie zaskarżonego kryterium oceny ofert, nie
odnosił się do temperatur panujących w prowadzonych przez niego aptekach i nie
kwestionował twierdzeń Odwołującego, że musi być ona niższa niż 25°C, w związku z czym
Izba uznała za zbędne przeprowadzenie wnioskowanego przez Odwołującego dowodu
z monitoringu temperatury w aptekach szpitalnych.
Jedyną konkretną okolicznością
wskazaną przez Zamawiającego w odpowiedzi na odwołanie jest natomiast to, że podczas
t
ransportu leku z apteki na oddział nie jest prowadzony monitoring temperatury. W ocenie
Izby ni
e jest to jednak wystarczające w sytuacji, gdy Zamawiający nie podjął nawet próby
uprawdopodobnienia, że może mieć to wpływ na właściwości produktu. Po pierwsze
Zamawiający nie wykazał, jak długo transport taki może trwać, biorąc pod uwagę lokalizację
aptek szpitalnych oraz bloków operacyjnych (Sevofluranum jest stosowany do znieczuleń).
Odwołujący natomiast przedstawił mapy, z których wynika, że najdłuższa odległość między
apteką a blokiem operacyjnym wynosi 250 m (w starej lokalizacji szpitala), co oznacza że
transport może trwać maksymalnie kilka minut. Zamawiający w żadnej mierze nie wykazał,
aby transport taki mógł trwać dłużej, nie wskazał też, jakie jest prawdopodobieństwo
konieczności transportowania leku w temperaturze przekraczającej 25°C. Co więcej
Zamawiający nie uprawdopodobnił, że nawet przy założeniu, że produkt będzie przez kilka
minut transportowany w
wyższej temperaturze, istnieje jakikolwiek wpływ na jego jakość. Nie
wskazał też na istnienie jakichkolwiek uregulowań prawnych nakazujących zachowanie
temperatury poniżej 25°C nawet w przypadku krótkotrwałego transportu takich leków.
Odwołujący natomiast przedłożył oświadczenia zarządu spółki, potwierdzające, że od 2013 r.
sprzedał Zamawiającemu ponad 8 000 sztuk tego produktu (a ogółem sprzedaż tego leku na
rynek to prawie 400 000 sztuk) i
nie otrzymał żadnych reklamacji związanych bezpośrednio
lub pośrednio z warunkami przechowywania leku. Okoliczności wynikających z tych
o
świadczeń Zamawiający nie zakwestionował.
Za gołosłowne Izba uznała wyjaśnienia Zamawiającego, że wprowadzając kryterium
dotyczące temperatury przechowywania zabezpiecza się przed ewentualnymi roszczeniami
pacjentów dotyczącymi szkód wyrządzonych przez szpital. Zamawiający nie tylko nie
wykazał, aby w związku z temperaturą przechowywania leków i koniecznością ich transportu
z apteki na oddział lub blok operacyjny, były zgłaszane kiedykolwiek roszczenia pacjentów,
choćby nawet niezasadne.
Przede wszystkim jednak
wyjaśnieniom Zamawiającego trudno dać wiarę, biorąc pod
uwagę, że kryterium odnoszące się do temperatury przechowywania produktu zostało przez
Zamawiającego ustalone wyłącznie w części 23, tj. w odniesieniu do produktu Sevofluranum,
mimo że inne części zamówienia dotyczą produktów, w przypadku których również
w
zależności od producenta istnieją lub nie istnieją zalecenia w tym zakresie. Powyższa
okoliczność została przyznana przez Zamawiającego. Należy więc stwierdzić, że stanowisko
Zamawiającego jest co najmniej niekonsekwentne i powoduje, że nie może być uznane za
wiarygodne uzasadnienie zastosowania przedmiotowego kryterium. Skoro bowiem
Zamawiający twierdzi, że w przypadku leków, co do których istnieje zalecenie
przechowywania w temperaturze do 25
o
C
, ich krótkotrwały transport w temperaturze wyższej
może wpływać na ich jakość i stanowić zagrożenie dla pacjentów, to powstaje pytanie,
dlaczego Zamawiający zaniechał wprowadzenia takiego kryterium w przypadku innych
leków, a zrobił to jedynie w części 23 zamówienia. Takie zachowanie powoduje daleko idące
wątpliwości co do intencji Zamawiającego i sprawia, że przedstawione przez niego
uzasadnienie nie może zostać uznane za przekonujące i potwierdzające zasadność
zastosowania zaskar
żonego kryterium.
Podsumowując należy stwierdzić, że przyznanie dodatkowych punktów produktom,
co do których nie istnieje zalecenie przechowywania w temperaturze do 25
o
C może
spowodować istotne ograniczenie konkurencji w postępowaniu, a Zamawiający nie wykazał,
aby służyło to realizacji jego uzasadnionych potrzeb. W związku z tym Izba stwierdziła, że
przyjmując takie kryterium oceny ofert Zamawiający naruszył art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust.
2 ustawy Pzp. Ponieważ naruszenie to może mieć istotny wpływ na wynik postępowania,
odwołanie – stosownie do art. 192 ust. 2 ustawy Pzp – podlegało uwzględnieniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2 lit. a i b rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
2018 r. poz. 972), stosownie do wyniku postępowania obciążając kosztami
postępowania Zamawiającego.
Przewodniczący: …………………